Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Regionaal Bedrijventerrein Aalter. Toelichtingsnota. Definitief PRUP oktober 2006

Transcriptie

1 Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan Regionaal Bedrijventerrein Aalter In opdracht van Provinciebestuur Oost-Vlaanderen Toelichtingsnota Definitief PRUP oktober 2006 Studiebureau Vansteelandt bvba Stationsstraat 3a 9810 Eke (Nazareth) tel: 09/ fax: 09/

2 Inhoud 1 INLEIDING OPDRACHTOMSCHRIJVING DOEL VAN HET PRUP AANPAK EN METHODOLOGIE VAN HET PRUP Stappen in het planningsproces Overlegstructuur 3 2 PLANNINGSCONTEXT HET RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN (1997) PROVINCIAAL RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN OOST-VLAANDEREN Beleid met betrekking tot de deelruimten Beleid met betrekking tot de deelstructuren Bindend bepalingen GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN BELEIDSKADER SECTORALE STUDIES Mobiliteitsplan Aalter Studie Streekplatform Meetjesland Afbakeningsproces Veldgebied Brugge-Meetjesland Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan Planologische attesten Landschapsatlas Herinrichting N499 en kruispunt met N BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR SITUERING AALTER STRUCTUURBEPALENDE ELEMENTEN Nederzettingsstructuur Natuurlijke structuur Ruimtelijk-economische structuur Lijninfrastructuren GRENSSTELLENDE ELEMENTEN ECONOMISCH PROFIEL VAN AALTER EN HET WESTELIJK OPENRUIMTEGEBIED TEWERKSTELLING GROOTTE VAN DE ONDERNEMING ECONOMISCH RUIMTEGEBRUIK...28

3 5 VISIE OP HET SPECIFIEK ECONOMISCH KNOOPPUNT AALTER ECONOMISCH KNOOPPUNT AALTER BINNEN DE (INTER)-NATIONALE CONTEXT GEWENSTE ROL VAN AALTER IN HET WESTELIJK OPENRUIMTEGEBIED Opvang bovenlokale economische dynamiek Regionale bedrijvigheid op goed ontsloten locaties en streven naar een modal split Evenwichtige spreiding van regionale bedrijvigheid in het Westelijk Openruimtegebied TAAKSTELLING Aanbod aan bedrijventerrein Actualisatie taakstelling volgens het PRS Invulling van de taakstelling voor regionale bedrijvigheid Invulling van de taakstelling voor lokale bedrijvigheid UITWERKEN VAN ZOEKLOCATIES Afweging t.o.v. het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Afweging t.o.v. ruimtelijke principes Afweging zoeklocaties t.o.v. elkaar Besluit ONDERZOEK EN ANALYSE VAN DE GEKOZEN LOCATIE BESTAANDE TOESTAND Begrenzing van het plangebied Huidig ruimtegebruik Verkeerskundige kenmerken Cultuurhistorische elementen Natuurlijke en landschappelijke kenmerken Waterhuishouding JURIDISCHE TOESTAND KNELPUNTEN, KWALITEITEN EN KANSEN I.F.V. DE GEPLANDE ONTWIKKELING GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING SITE WOESTIJNEGOED VISIE EN CONCEPTEN VOOR DE SITE WOESTIJNEGOED INRICHTINGSPRINCIPES Bedrijvigheid Verkeer en mobiliteit Omgeving Woestijnegoed Archeologisch vooronderzoek 68 8 INSCHATTING MILIEU-EFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN WATERTOETS Beschrijving van de bestaande toestand Beschrijving van de effecten Significantie van de effecten Milderende maatregelen MOBILITEIT Beschrijving van de referentietoestand Beschrijving van de effecten 77

4 8.2.3 Significantie van de effecten Milderende maatregelen MILIEUHINDER DIVERSE FLANKERENDE MAATREGELEN NOODZAAK TOT ONTEIGENING OP TE HEFFEN VOORSCHRIFTEN VAN HET GEWESTPLAN RUIMTEBOEKHOUDING...87

5 Lijst met kaarten Kaart 1: Ruimtelijke visie op Vlaanderen (RSV) Kaart 2: Selectie economische knooppunten en economisch netwerk (RSV) Kaart 3: Concepten (PRS Oost-Vlaanderen) Kaart 4: Gewenste structuur (PRS Oost-Vlaanderen) Kaart 5: Beleidskader Kaart 6: Afbakening veldgebied Kaart 7: GNOP-gebieden Kaart 8: Landschapsatlas Kaart 9: Structuurbepalende elementen Kaart 10: Grensstellende elementen Kaart 11: Situering regionale bedrijven in buitengebied Kaart 12: Maximum tonnage per waterloop Kaart 13: Spreiding bedrijvigheid over hoofddorpen en economische knooppunten Kaart 14: Aanbod op bedrijventerreinen Kaart 15: Locatie zoekzones Kaart 16: Zoeklocatie 1 voor een nieuw regionaal bedrijventerrein Kaart 17: Zoeklocatie 2 voor een nieuw regionaal bedrijventerrein Kaart 18: Zoeklocatie 3 voor een nieuw regionaal bedrijventerrein Kaart 19: Zoeklocatie 4 voor een nieuw regionaal bedrijventerrein Kaart 20: Luchtfoto plangebied en omgeving Kaart 21: Topografische kaart Kaart 22: Digitaal terreinmodel Kaart 23: Biologische waarderingskaart Kaart 24: Situering van de relictzones, punt- en lijnrelicten Kaart 25: Gewestplan Kaart 26: Globale visie Kaart 27: Mogelijke perceelsindeling Kaart 28: Ontsluiting van het bedrijventerrein Kaart 29: Recente- en natuurlijke overstromingsgebieden (ROG-NOG) Kaart 30: Deelbekken Brugse Vaart Zuiveringsinfrastructuur Kaart 31: Inrichtingsmaatregelen N44 en N499 Kaart 32: Bestaande verkeersstructuur N499 Kaart 33: Verkeersconcept N499 pg.5 pg.5 pg.6 pg.6 pg.12 pg.15 pg.16 pg.18 pg.23 pg.25 pg.32 pg.33 pg.33 pg.34 pg.38 pg.38 pg.38 pg.38 pg.38 pg.56 pg.56 pg.56 pg.56 pg.56 pg.57 pg.62 pg.64 pg.66 pg.69 pg.69 pg.81 pg.82 pg.82

6 1 INLEIDING 1.1 OPDRACHTOMSCHRIJVING In navolging van de opties die genomen werden in het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen heeft het studiebureau Vansteelandt opdracht gekregen om over te gaan tot de opmaak van een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan voor een regionaal bedrijventerrein te Aalter. Conform de bepalingen van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en latere wijzigingen wordt de ruimtelijke ordening vastgelegd in ruimtelijke structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verordeningen op de drie plannings- en ordeningsniveaus in Vlaanderen. Het basisdocument in het ruimtelijk ordeningsbeleid is op elk niveau het ruimtelijk structuurplan dat een beleidsdocument is dat het kader aangeeft voor de gewenste ruimtelijke structuur. De implementatie van deze gewenste ruimtelijke structuur geschiedt aan de hand van uitvoeringsinstrumenten, m.n. de ruimtelijke uitvoeringsplannen en de verordeningen. De ruimtelijke uitvoeringsplannen worden hierbij opgemaakt ter uitvoering van het ruimtelijk structuurplan. Een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan geeft de toekomstige bestemming, inrichting of beheer aan van een gebied of van elementen van provinciaal belang. Het ruimtelijk uitvoeringsplan omvat: Een grafisch plan dat aangeeft voor welk gebied of welke gebieden het plan van toepassing is; De erbij horende stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming, de inrichting en/of het beheer; Een weergave van de feitelijke en juridische toestand; De relatie met het ruimtelijk structuurplan of de ruimtelijke structuurplannen waarvan het een uitvoering is; In voorkomend geval, een zo mogelijk limitatieve opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en die opgeheven worden. in voorkomend geval, het ruimtelijk veiligheidsrapport, het planmilieueffectenrapport en/of de passende beoordeling Het grafisch plan en de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften hebben verordenende kracht. De andere documenten hebben als dusdanig geen verordenende kracht, maar behouden hun waarde als inhoudelijk onderdeel van het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan. Het grafisch plan en de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften kunnen steeds in hun context van het geheel van het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan bekeken worden. 1

7 1.2 DOEL VAN HET PRUP Aalter werd in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) geselecteerd als economisch knooppunt. In deze voor Vlaanderen strategische locaties worden de economische ontwikkelingen gestimuleerd en geconcentreerd. De provincie heeft de taak om de regionale bedrijventerreinen af te bakenen. Met de opmaak van dit provinciaal RUP wordt in het economisch knooppunt Aalter een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan bedrijventerreinen gecreëerd voor het Westelijk Openruimtegebied. Er wordt ruimte voorzien voor de localisatie van nieuwe regionale bedrijven en voor herlocalisatie van bestaande regionale bedrijven die zich op hun huidige positie niet verder kunnen ontwikkelen. Op die manier komt men tot een bundeling van economische activiteiten in knooppunten en wordt het buitengebied gevrijwaard van verdere versnippering. Aalter staat samen met Eeklo, Maldegem en Deinze in voor een evenwichtige spreiding van de werkgelegenheid in het Westelijk Openruimtegebied. 1.3 AANPAK EN METHODOLOGIE VAN HET PRUP Stappen in het planningsproces 1. Verkennende fase/voorstudie In een eerste stap wordt een beschrijving van het beleidskader en de planologische context gegeven. Op die manier kent men de randvoorwaarden voor de aanleg van een regionaal bedrijventerrein in de gemeente. De structuurplannen van de verschillende niveaus vormen hierbij de basis. Dit wordt aangevuld met andere studies en referentiedocumenten. Vervolgens worden de structuurbepalende elementen binnen de gemeente beschreven. Op basis van de structuurbepalende elementen en op basis van het beleidskader worden openruimte grenzen aangeduid. Bij de berekening van de concrete taakstelling en behoefte wordt een onderscheid gemaakt tussen de lokale behoefte en de behoefte aan terreinen voor regionale bedrijven. Uitgaande van een analyse van de structuurbepalende elementen, van het beleidskader en van de behoefte en taakstellingen wordt in overleg met de provincie en andere betrokken actoren een visie gevormd omtrent de invulling van het economisch knooppunt Aalter. Dit vormt de basis van het uitwerken van zoeklocaties. De knelpunten, kwaliteiten en potenties van deze zoeklocaties worden afgewogen in functie van de geplande ontwikkeling. Op die manier kan een geschikte locatie aangeduid worden voor een bijkomend regionaal bedrijventerrein. 2

8 2. Opmaak voorontwerp RUP In deze fase wordt ingezoomd op het plangebied waar het regionaal bedrijventerrein komt. Via de opmaak van concepten en een structuurschets wordt de gewenste inrichting en differentiatie weergegeven voor het plangebied. De structuurschets vormt de leidraad bij de opmaak van het voorontwerp. De visie en de structuurschets krijgen een concrete vorm via de opmaak van een grafisch plan met stedenbouwkundige voorschriften. 3. Opmaak ontwerp RUP Eens er een zekere consensus gegroeid is rond het voorontwerp (als resultaat van overleg en inspraak) gaat de ontwerper over tot de opmaak van het ontwerp. Het ontwerpplan vormt de aangepaste versie van het voorontwerp. Op basis van de gegevens (adviezen, opmerkingen, suggesties) van de verschillende overlegmomenten past de ontwerper het voorontwerp aan tot een ontwerp. 4. Officiële fase De officiële fase is de fase waarin het ontwerp RUP na openbaar onderzoek wordt omgezet in een wettelijk aanvaard provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan. Volgende fases worden hierin doorlopen: Voorlopige vaststelling van het ontwerp PRUP door de provincieraad Openbaar onderzoek: 60 dagen PROCORO bundelt en coördineert alle adviezen, opmerkingen en bezwaren en brengt gemotiveerd advies uit. Definitieve vaststelling van het PRUP door de provincieraad Goedkeuring door de Vlaamse Regering Overlegstructuur Volgende overlegstructuur wordt voorgesteld: Plangroep: Bestaande uit één of meerdere vertegenwoordigers van de Provincie Oost- Vlaanderen en één of meerdere vertegenwoordigers van Studiebureau Vansteelandt Projectteam: Bestaande uit: de plangroep aangevuld met vertegenwoordigers van de gemeente, ROHM Gent, ARP, GOM en Streekplatform Meetjesland. Komt om de 2 à 3 maanden samen; in totaal 4x gedurende het planproces Adviesgroep of stuurgroep: Bestaande uit: Projectteam + uitgebreide GECORO + Gewestelijke Administraties Komt 1 of 2x samen Informatievergadering: in het kader van het openbaar onderzoek 3

9 2 PLANNINGSCONTEXT In het beleidskader wordt vanuit de planningscontext nagegaan wat de visies zijn van de verschillende planningniveaus. 2.1 HET RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN (1997) Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is in 1997 in werking getreden en vormt het kader voor het ruimtelijk beleid in Vlaanderen tot Voor de gemeenten en provincies is dit plan richtinggevend. Aalter wordt niet geselecteerd als stedelijk gebied en behoort dan ook volledig tot het buitengebied. Het buitengebied is een gebied waarin de open, onbebouwde ruimte overweegt. De ruimtelijke structuur wordt er bepaald door de natuurlijke structuur, de agrarische structuur, de nederzettingsstructuur en de infrastructuur. Het is de bedoeling om hier de aanwezige open ruimte zoveel mogelijk te behouden. Ontwikkeling van wonen en werken wordt er dan ook in de kernen gebundeld (gebundelde deconcentratie). Aalter werd geselecteerd als specifiek economisch knooppunt. Regionale bedrijventerreinen kunnen in de economische knooppunten worden gerealiseerd. De provincie bakent ze af voor de specifieke economische knooppunten zoals Aalter. De gemeente zelf bakent lokale bedrijventerreinen af. Het is de bedoeling om economische activiteiten te bundelen in economische knooppunten, om de economische sterkte van iedere subregio te ondersteunen en om het ruimtelijk beleid te ondersteunen met het economisch ontwikkelingsbeleid. Voor economische knooppunten worden de volgende ontwikkelingsperspectieven vooropgesteld: Gefaseerde ontwikkeling van de bedrijventerreinen Concentratie van bedrijventerreinen in economische knooppunten Differentiatie van bedrijventerreinen Realisatie van bedrijventerreinen in handen van de overheid Optimale lokalisatie en kwaliteitsvolle inrichting van lokale, gemengd regionale en specifiek regionale bedrijventerreinen. Ontwikkelings- en uitbreidingsmogelijkheden voor bestaande bedrijven buiten de bedrijventerreinen Een vierde structurerend element met betrekking tot de gewenste ruimtelijke structuur van Vlaanderen zijn de lijninfrastructuren. Om het wegennet te optimaliseren is een functionele categorisering van het wegennet opgesteld. Het Vlaams gewest selecteert daarin de hoofdwegen en primaire wegen. 4

10 Op het grondgebied van Aalter worden de volgende wegen geselecteerd: Hoofdweg: A10 (E40) Primaire weg I: N44 Primaire weg II: N37 Met betrekking tot de spoorinfrastructuur werd de lijn Gent-Brugge geselecteerd als onderdeel van het hoofdspoorwegennet voor personenvervoer en van het hoofdspoorwegennet voor goederenvervoer. Op deze lijn wordt bovendien geopteerd voor een capaciteitsuitbreiding. Voor de waterwegeninfrastructuur wordt het kanaal Gent-Oostende geselecteerd bij het secundair waterwegennet. Hiervoor geldt dat een maximale integratie moet worden nagestreefd van alle functies (vervoer, recreatief, landschappelijk, waterwinning). In het RSV wordt de verbetering van het kanaal Gent-Oostende wel beschouwd als één van de alternatieven om een waterweg met een internationale verbindingsfunctie tussen de havens van Zeebrugge en Oostende enerzijds en het hoofdwaterwegennet anderzijds mogelijk te maken. 5

11 2.2 PROVINCIAAL RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN OOST- VLAANDEREN Beleid met betrekking tot de deelruimten Aalter behoort tot het Westelijke openruimtegebied dat een onderdeel vormt van een grensoverschrijdend openruimtegeheel met diverse kenmerken en functies. Het ruimtelijke beleid is gericht op: Gebiedsgerichte afstemming tussen landbouw, bos, natuur en recreatie op basis van de landschappelijke differentiatie Bundeling van wonen en woonondersteunende functies in een beperkt aantal kernen. Evenwichtige geografische spreiding van de economie gekoppeld aan centrale plaatsen met de geschikte ontsluitingspotenties Een gebiedsontsluiting gericht op de belangrijkste centrale kernen Beleid met betrekking tot de deelstructuren Naast deelruimtes worden er in het PRS ook deelstructuren gedefinieerd. De deelstructuren beschrijven de verbanden die bestaan tussen de hoofd- en de deelruimtes en tussen de hoofdruimtes onderling. Hierbij zal vooral dieper ingegaan worden in de gewenste ruimtelijkeconomische structuur. Gewenste nederzettingsstructuur Het Westelijk Openruimtegebied wordt gedomineerd door de stedelijke invloedsfeer van Gent. In het noorden en het zuiden van deze deelruimte vormen respectievelijk Eeklo en Deinze centra. Gewenste open ruimte structuur Gewenste open ruimte structuur: Aalter behoort tot de volgende landschapsregio s: Landschapseenheid Depressie van Aalter Houtland en Oude Veldgebieden van Aalter Plateau van Tielt Ontwikkelingsperspectieven Maximaal behoud van de landschapswaarden in de depressie (kavelpatroon e.d.) en de accentuering van de gradiënten naar de andere zones. Behoud en accentuering van de landschapswaarden in deze gebieden Bosuitbreiding ter hoogte van de Markettebossen en de bossen van Maria-Aalter Het afstemmen van landbouw op het kleinschalig karakter van de open ruimte Maximaal behoud van de open kouters Ruimtelijke ondersteuning van de grondgebonden land- en tuinbouw Behoud en/of herstel van gesloten beekdepressies 6

12 Gewenste landschappelijke structuur: Aalter wordt opgesplitst door 4 landschapseenheden met volgende ontwikkelingsperspectieven: Houtland (rond Aalter-Brug en rond Lotenhulle): netwerk van lineair groen versterken. Oude veldgebieden van Aalter(strekt zich uit van de Markette tot de bossen van Sint- Maria-Aalter): behoud van het dambordvormig landschappelijk patroon van bossen en landbouwland met bijzondere aandacht voor het behoud de dreven. Straatdorpengebied van Waarschoot (ten noorden van Bellem): vrijwaren resten van de open ruimte behoud en herwaardering (restauratie) van de kernen van de belangrijke oorspronkelijke straat- en driesdorpen. Herstel biocorridors die verankerd kunnen worden op de talrijke kasteelparken in de Gents banlieu en op de waterlopen. Concentratie in beperkte oppervlakte van nieuwe bewoning en agro- en bio-industriële bedrijven. Plateau van Tielt (het zuiden van de gemeente): vermijden dichtslibben van de verstedelijking in de richting van Roeselare. Versnippering door infrastructuur en verspreiding van (bio) industriële vestigingen tegengaan. De relictzones en ankerplaatsen vormen gebieden waar de kenmerken van deze 4 landschapseenheden nog duidelijk aanwezig zijn. Voor de relictzones en ankerplaatsen worden volgende beleidselementen vooropgesteld: Behoud van de landschapsrelicten; vele ervan zijn al beschermd als monument of als landschap; Voor ankerplaatsen en historische bakens dient rekening gehouden te worden met de omgeving en context waarin ankerplaatsen tot stand kwamen. Selectie relictzones: Oude veldgebieden: Hoogveld, Blekkerbos, Markette Bulskampveld Land van Nevel Open landschappen van het Molenmeersen en kasteel van Poeke straatdorpengebied Eiland Hansbeke en Spildoorn Omgeving Mevrouwmolen en Artemeersmolen Kanegem Selectie ankerplaatsen: Bulskampveld St-Pietersveld Schoonbergbos Vorte bossen Wantebeek Hoogveld Schuurlo Kraenepoel en Markettebossen Vallei van de Poekebeek met kasteeldomein van Poeke Naast deze selectie van landschapseenheden worden nog ander structuurbepalende landschapselementen aangeduid: Selectie van depressies: depressie van het Kanaal Gent-Oostende, gedeelte bij Aalter en Zomergem. Het beleid is gericht op het behoud van de hoogteverschillen. De hoogteverschillen moeten zichtbaar blijven en dienen waar mogelijk geaccentueerd worden. Valleien en depressies worden gevrijwaard van verdere bebouwing en infrastructuren. De typische begroeiing van valleien en depressies dient te worden bewaard en waar mogelijk versterkt. Structuurbepalende hydrografische elemeten: Kanaal Gent-Oostende, de Poekebeek en de Kraenepoel Deze elementen dienen maximaal te worden bewaard. Het patroon van natuurlijk-meanderende hydrografische elementen moeten behouden en waar mogelijk hersteld worden. Bebouwing in de open ruimte rond die elementen dient te worden vermeden. Het uitzicht naar deze waterpartijen dient te worden gevrijwaard. De typische begroeiing langs waterlopen, vijvers en vennen dient te worden bewaard en waar mogelijk versterkt. 7

13 Structuurbepalende boscomplexen: Boscomplex van Maria-Aalter en de Markettebossen Het uitzicht naar deze elementen dient gevrijwaard te worden. Die elementen dienen maximaal te worden bewaard. Bij versterking of uitbreiding van boscomplexen wordt maximaal rekening gehouden met de valorisatieperspectieven van reliëf en hydrografische elementen. Selectie van kouters: Aalter (ten zuiden van Lotenhulle) In de koutergebieden moeten zichtbelemmerende elementen maximaal vermeden worden, zoals infrastructurele elementen (bv. Gebouwen, windturbines) en natuurlijke elementen (bvb. bossen) Gewenste natuurlijke structuur: Natuurverbindingsgebieden: De natuurverbindingsgebieden moeten instaan voor de uitwisselingsmogelijkheden tussen de diverse kerngebieden. Behoudens hun hoofdfunctie (bv. landbouw, bosbouw) stelt de provincie in die verbindingsgebieden de volgende doelstellingen voorop: De natuurlijke waarden worden versterkt met het oog op hun verbindingsfunctie De natuurfunctie wordt er bepaald door kleine landschapselementen en kleinere natuurgebieden. De natuurfunctie dient er verbeterd te worden door behoud, herstel en ontwikkeling van de kleine landschapselementen en kleine natuurgebieden. In de natuurverbindingsgebieden wordt gestreefd naar een beperkte uitbreiding van bossen en het behoud van de open ruimte. In natuurverbindingsgebieden wordt gestreefd naar het garanderen/verhogen van de basismilieukwaliteit. Volgende gebieden werden geselecteerd: Verbindingsgebied Knesselare Verbindingsgebied Nevele Verbindingsgebied Ursel Verbindingsgebied Sterrewijk Schuurlo Sint-Pietersveld Verbindingsgebied van de Poekebeek Bovenlokale ecologische structuur: De ecologische infrastructuur bestaat uit de natuur- en bosgebieden die niet tot het VEN, noch tot het IVON behoren, de kleine landschapselementen en uit de natuur in de bebouwde omgeving. Ecologische infrastructuur wordt geselecteerd omwille van de meerwaarde die de infrastructuur kan bieden aan de natuurlijke structuur. Volgende gebieden werden geselecteerd: Kanaal Gent-Brugge Neerschuurbeek Bellembeek Bosuitbreiding: Bossen Maria-Aalter, Markettebossen en omgeving Gewenste agrarische structuur De doelstellingen wat betreft de agrarische structuur zijn: Ruimtelijk-structureel versterken van het agrarisch gebied Realiseren van gebiedsgebonden potenties in de land- en tuinbouw Strategie voor het behoud van de landbouw in de valleigebieden Coherent beleid t.a.v. de verbrede taakstelling van de land- en tuinbouw Creëren van ontwikkelingsmogelijkheden voor land- en tuinbouwbedrijven gelegen in gebieden waar land- en tuinbouw niet de hoofdfunctie is en voor aan de landbouw en tuinbouw aanverwante activiteiten 8

14 Gewenste ruimtelijke-economische structuur De doelstellingen: Bundelen van economische activiteiten met aandacht voor het buitengebied Voorzien in een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan bedrijventerreinen Efficiënt en doordacht ruimtegebruik op bedrijventerreinen Een sturend ruimtelijk-economisch beleid door een aanbod- en locatiebeleid. Visie omtrent de economische knooppunten in het Westelijk Openruimtegebied: Het land- en tuinbouwgebeuren vormt de belangrijkste economische component in dit openruimtegebied. Bijkomende economische ontwikkelingen in het gebied zijn gericht op leefbaarheid en worden gesitueerd in de drie economische knooppunten. Zij staan in voor de economische ontwikkeling op bovenlokaal niveau en de evenwichtige spreiding van de werkgelegenheid op het niveau van de deelruimte. Bijkomende ruimte voor regionale bedrijvigheid situeert zich op goed ontsloten plaatsen en gekoppeld met het economisch knooppunt. Aalter en Maldegem spelen een ondersteunende rol inzake werkgelegenheid in het Westelijk Openruimtegebied. Bijkomende ontwikkelingen worden gesitueerd in functie van de draagkracht, de ontsluitingsmogelijkheden en vooral de openruimtepotenties. Bij situering van een bedrijventerreinen aan/nabij een waterweg moeten de mogelijkheden voor watergebonden bedrijven aangewend worden. Taakstelling: Aalter kreeg een taakstelling toegewezen van 30ha voor lokale en regionale bedrijventerreinen te creëren tussen 1 januari 1994 en Gewenste mobiliteit en lijninfrastructuren Het Westelijk Openruimtegebied is een gebied met uitgesproken openruimtepotenties. De bovenlokale ontsluiting concentreert zich op enkele centrale plaatsen, waarnaar de overige kernen op hun beurt worden ontsloten. Dergelijke centrale plaatsen zijn Eeklo en Maldegem in het noorden van het deelgebied, Aalter in het centrum en Deinze en Tielt in het zuiden. De invloed van het Oost-Vlaams Kerngebied laat zich in het gehele deelgebied voelen. De potentie van de ligging langs een goed bevaarbare secundaire waterweg moet voor Aalter maximaal kunnen benut worden. Op de bestaande en in te richten regionale bedrijventerreinen, worden de kadegebonden percelen voorbehouden voor activiteiten die het water als transportmodus gebruiken Bindend bepalingen De bepalingen in het bindend gedeelte van het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan zijn bindend voor de provincie en de gemeenten op haar grondgebied en voor de instellingen die er onder ressorteren. 9

15 Nederzettingsstructuur Aalter werd geselecteerd als hoofddorp. De kernen Bellem, Lotenhulle en Sint-Maria-Aalter werden geselecteerd als woonkern. Natuurlijke structuur De provincie bakent in provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen o.a. de natuurverbindingsgebieden en ecologische infrastructuren van bovenlokaal belang af. De agrarische structuur De provincie bakent in overleg met het Vlaams Gewest, de betrokken gemeentebesturen en de tijdens de planningsfasen te bepalen betrokken actoren, in provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen ontwikkelingsgebieden voor glastuinbouw en locaties voor mestverwerking af. De provincie maakt eveneens ruimtelijke uitvoeringsplannen op met als doel om in de gebieden van de agrarische structuur, de landbouwstructuur te optimaliseren. De landschappelijke structuur De provincie realiseert ten minste drie pilootprojecten voor de opbouw van de gewenste landschappelijke structuur. De economische structuur De provincie bakent in provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen de regionale bedrijventerreinen af voor de kleinstedelijke gebieden en de specifiek economische knooppunten. De lijninfrastructuren Op het grondgebied van Aalter werden volgende elemeten met betrekking tot de lijninfrastructuren geselecteerd: Wegennet: secundaire weg type II: N409 (tussen Aalter en Deinze) Het station van Aalter werd geselecteerd als openbaar vervoersknooppunt van regionaal belang. 2.3 GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Aalter werd goedgekeurd op 19 december In functie tot de aanleg van een regionaal bedrijventerrein zijn vooral de opties m.b.t. de gewenste ruimtelijk-economische structuur belangrijk. 10

16 Gewenste ruimtelijk-economische structuur Visie en doelstellingen Aanbieden van uitbreidingsmogelijkheden voor regionale bedrijvigheid: De goede onsluiting langs de weg en de mogelijkheid tot gebruik van het kanaal voor ontsluiting zijn zeer belangrijke troeven van Aalter. De bedrijvigheid in Aalter staat uiteraard in relatie tot het functioneren van de omliggende open ruimte. Door de verdere intensivering van de landbouw in de regio, is de relatie met bedrijvigheid voor toelevering of verwerking (bv. voeders, melkfabrieken, slachthuizen) groot. Ook naar de toekomst toe wordt een dergelijke ondersteuning van de landbouw in de regio van Aalter zeer belangrijk. In een ruim regionaal perspectief is een uitbreiding van de industrieterreinen aan de orde. Op basis van haar goede onsluiting, de beschikbaarheid van geschikte uitbreidingsruimte en de meerwaarde voor de agrarische ontwikkeling in de regio, stelt Aalter zich kandidaat om de uitbreiding van de industriële bedrijvigheid reeds op korte termijn te realiseren. Herschikken van lokale bedrijvigheid Om de behoefte aan lokale bedrijvigheid op een meer gestructureerde manier op te vangen in de gemeente Aalter, worden enkele terreinen herschikt. De KMO-zone in Bellem en het dienstverleningsgebied aan de E40 worden geschrapt. Deze zones worden gecompenseerd door de uitbreiding van het terrein Lobulck en door het voorzien van een nieuwe handel- en dienstenzone aan de verkeerswisselaar met de E40. Ruimtelijke concepten Lokale bedrijvigheid in Lobulck en aan de E40 Beperkte inbreiding van het industrieterrein aan oostzijde Een beperkte inbreiding van het industrieterrein Lakeland wordt voorzien aan oostelijke zijde (5 à 6 ha). Het is een deel van het industriegebied, voorzien op het gewestplan, dat nog niet ingevuld is. Deze inbreiding kan op korte termijn gerealiseerd worden. Suggestie tot uitbreiding van de regionale bedrijvigheid De gemeente Aalter wil in haar ruimtelijk structuurplan enige suggesties formuleren naar de provincie Oost-Vlaanderen toe met betrekking tot de regionale bedrijvigheid op haar grondgebied. Voor bijkomende regionale bedrijvigheid wenst de gemeente Aalter de volgende locatieprincipes te hanteren: Ontsluiting rechtstreeks via bovenlokale wegen, gescheiden van de lokale ontsluiting Mogelijkheid tot goederentransport over het water, gebruik makend van het kanaal Gent-Oostende Lokalisatie bij voorkeur aansluitend bij de bestaande bedrijvigheid Sterke buffering met eventueel nabije woongebieden Geen aantasting van waardevolle natuurlijke en landschappelijke gebieden 11

17 Mogelijke locaties die in aanmerking komen om een taakstelling van 30ha op te nemen zijn de volgende: Het Patersveld, gelegen tussen het kanaal Gent-Oostende en de oude kanaalarm, als westelijke uitbreiding van Langevoorde. Het gebied tussen de Oostmolenstraat en het kanaal Gent-Oostende, als oostelijke uitbreiding van Lakeland De site Woestijne, gelegen tussen Urselweg (N499) en het kanaal Gent-Oostende, ten oosten van Aalter-Brug Het gebied net ten zuiden van de verkeerswisselaar met de E40, gelegen aan de N37. Na toetsing van deze locatie aan de hierboven beschreven principes gaat de voorkeur van het gemeentebestuur uit naar een bijkomend regionaal bedrijventerrein op de site Woestijne. De site Woestijne kan ontsloten worden via de Urselweg (N499) naar de N44 toe, en kan gebruik maken van het kanaal. Het gebied bevindt zich vrij dicht tegen Aalter-Brug, maar kan sterk gebufferd worden ten opzichte van het woongebied. Enkel de ontsluiting loopt gedeeltelijk doorheen Aalter-Brug. Het gebied sluit ruimtelijk aan bij het bedrijventerrein Lakeland, gelegen aan de overkant van het kanaal. Dit beperkt tevens de visuele impact van het terrein op het omliggende landschap. Dit landbouwgebied bezit trouwens weinig ecologische en recreatieve waarden en potenties. Vooraleer het bedrijventerrein gerealiseerd wordt, is het noodzakelijk om een oplossing te bieden aan de problematiek van de ontsluiting via de Urselweg en om een substantiële buffer te voorzien tussen de woonkern en het bedrijventerrein. 2.4 BELEIDSKADER Vanuit een analyse van het RSV, het PRS Oost-Vlaanderen en het GRS Aalter kan een algemeen beleidskader gevormd worden (zie kaart). 2.5 SECTORALE STUDIES Mobiliteitsplan Aalter Het mobiliteitsplan werd op 18 november 2002 definitief conform verklaard door de provinciale auditcommissie. Het werd door de gemeenteraad goedgekeurd op 19 december Selectie lokale wegen In het mobiliteitsplan werd volgende categorisering van het lokaal wegennet voorgesteld: Lokale wegen type 1: lokale verbindingswegen N499 (Urselweg) Nevelestraat Wingenestraat-Blekkervijverstraat-Knesselarestraat Lokale wegen type 2: gebiedsontsluitingswegen Brugstraat Stationsstraat Lostraat Aalterstraat Stratem Sint-Maria-Aalterstraat Zouter Bakensstraat Brouwerijstraat Weibroekdreef Bellemstraat 12

18 Oostmolenstraat Bellemdorpweg Moerstraat Leistraat Kloosterstraat Eksterstraat Pauwelsbos Zutterhoek Mariahovelaan Lotenhullestraat Prinsenstraat Lobulckstraat Lodorp Poekestraat Kasteelstraat Poekedorpstraat Ruiseledestraat Alle andere wegen van de gemeente werden geselecteerd als lokale weg type III (erftoegangsweg). Gewenste routes voor zwaar verkeer Als principe geldt een zo kort mogelijke route naar het hoofdwegennet, met minimale omgevingshinder. Dit wordt ondersteund door een duidelijke bewegwijzering. Industriepark Lakeland: via Venecolaan Brugstraat naar N44 Industriepark Langevoorde: het BPA industriezone-west werd in herziening gesteld met tweevoudig doel: Herstructurering kruispunt Brug-Zuid/Brugstraat Ontsluiting van bedrijven langs N44 via aparte ventweg Bij realisatie van het regionaal bedrijventerrein Woestijne langs Urselweg wordt een vlotte ontsluiting naar de N44 gegarandeerd. Doorgaand zwaar verkeer op de N499 richting Ursel wordt ontmoedigd, eventueel door middel van een tonnenmaatbeperking. KMO-zone Lobulck: via N409 en N37 naar E40 of N44. Gewenst netwerk openbaar vervoer Treinverkeer NMBS Aalter-station wordt opgewaardeerd als IC-station. De NMBS beschouwt Aalter niet als station van regionaal belang. Sinds mei 2001 rijdt één IC en één stoptrein per uur richting Gent en Oostende. Parkeer-en spoorstation richting Gent-Brussel. Verzorgde overstapaccomodaties voor openbaar vervoer, fiets en auto. Busverkeer De Lijn Opbouw samenhangend streekvervoernetwerk, gekaderd in het decreet netmanagement, en gebaseerd op de complementariteit trein/bus; aansluitingsprotocol NMBS/De Lijn. Streven naar een gewaarborgde basismobiliteit Markt- en haalbaarheidsonderzoek i.v.m. mogelijke versterking van lijn 64 tussen Eeko en Aalter Markt- en haalbaarheidsonderzoek i.v.m. mogelijke versterking van lijn 15 als ontsluitende verbinding tussen Gent en Lotenhulle. 13

19 2.5.2 Studie Streekplatform Meetjesland In 2003 stelde het Streekplatform Meetjesland een studie op omtrent de visie op de bedrijventerreinen in het Meetjesland. Naast een streekvisie wordt er ook een evaluatie gemaakt van de gemeentelijke voorstellen. Volgende elementen zijn van belang: Algemene Streekvisie: Het Meetjesland stelt zich tot doel een duurzame socio-economische ontwikkeling te realiseren door belangrijke economische activiteiten in de streek te versterken (agro- en voeding, recreatie en toerisme, bouwsector, social profit) en haar interessante geo-economische ligging te valoriseren. Deze ontwikkeling dient enerzijds te gebeuren binnen een kwalitatief versterkte ruimte en wil anderzijds gebruik maken van de gunstige arbeidsomgeving Toetsing voorstel gemeente (site Woestijne) aan de streekvisie De afweging van de locatie Woestijne is een moeilijke oefening, gezien de streekvisie enerzijds Aalter als economisch knooppunt verdere ontwikkelingskansen wil geven, maar anderzijds de open ruimte zo goed mogelijk wil vrijwaren. Het streekplatform kan de ontwikkeling van Woestijne ondersteunen: Gezien de ruimtelijke inplanting door de gemeente voldoende zorgvuldig werd overwogen en gemotiveerd in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan: Inplanting langs het kanaal om gebruik te maken van de binnenvaart. Vlaams Gewest investeert in de opwaardering van het kanaal Zeebrugge-Gent. Op dit moment wordt op de kaaien in Aalter zo n ton per jaar gelost. Aansluitend op bestaande bedrijvenzone, met keuze voor concentratie rond knooppunt kanaal/n44 i.p.v. verlinting aan de zuidzijde. De Afdeling Ruimtelijk Planning van de Vlaamse Gemeenschap aanvaardt dat de gemeente Aalter de locatie Woestijne voordraagt aan de provincie (brief dd. 10/02/2003). Het gebrek aan beter geschikte alternatieven Belangrijke aandachtspunten bij de verdere uitwerking zijn de leefbaarheid van Aalter-Brug en de ontsluiting via de Urselweg Afbakeningsproces Veldgebied Brugge-Meetjesland Het planningsproces voor de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur voor de buitengebiedregio Veldgebied Brugge-Meetjesland werd in uitvoering van de beslissing van de Vlaamse Regering van 17 oktober 2003 opgestart. De doelstelling van dit proces is om in overleg met gemeenten, provincies en belangengroepen een geïntegreerde en gebiedsgerichte ruimtelijke visie op te stellen die het kader vormt voor de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur. Aalter behoort tot twee deelgebieden namelijk het oostelijk houtland en het noordelijk houtland. Deze deelgebieden worden opgesplitst in programmagebieden. Volgende programmagebieden overlappen Aalter: - oh7: samenhangend en minder samenhangend landbouwgebied Aalter-Sterrewijk - oh8: Minder samenhangend landbouwgebied Bellem - oh15: Bossen en omgevend mozaïeklandschap Lindeveld-Hoogveld-Patersveld 14

20 - oh17: Bossen Kraenepoel-Markette-Gavers - nh2: Groot samenhangend landbouwgebied van Oedelem, inclusief de minder samenhangende landbouwgebieden rond Knesselare en bij Oostveld - nh5: Samenhangend landbouwgebied Aalterbrug-Zomergem en minder samenhangende landbouwgebieden Ronsele en Ursel-zuid-oost - nh9: Drongengoedcomplex en omgevend mozaïeklandschap Enkel de programmagebieden waartoe een zoeklocatie behoord worden verder besproken (zie hoofdstuk 5.4): Programmagebied oh7: samenhangend en minder samenhangend landbouwgebied Aalter- Sterrewijk (hiertoe behoort zoekzone 3): - Grondgebonden landbouw wordt gevrijwaard en erkend als ruimtelijke drager - Nieuwe inplantingen van niet grondgebonden land- en tuinbouwbedrijven moet worden vermeden en worden bij voorkeur ingeplant aansluitend bij kernen en lintbebouwing. - Behoud van lijnvormige houtige kleine landschapselementen en een netwerk van kleine bos- en landschapselementen als verbindende functie tussen grote bos- en valleicomplexen - Er wordt gestreefd naar, waar mogelijk, versterken van het netwerk van kleine bos- en landschapselementen. Programmagebied oh8: Minder samenhangend landbouwgebied Bellem (hiertoe behoort zoekzone 4): - Grondgebonden landbouw wordt gevrijwaar en erkend als ruimtelijkd rager van de open ruimte in delen van het landbouwgebied in de omgeving van Aalter-Bellem en ten oosten van Bellem. - Nieuwe inplantingen van niet grondgebonden land- en tuinbouwbedrijven moet worden vermeden. - Behoud van lijnvormige houtig kleine landschapselementen en een netwerk van kleine bos- en valleicomplexen. - Er wordt gestreefd naar, waar mogelijk, versterken van het netwerk van kleine bos- en landschapselementen Programmagebied oh15: Bossen en omgevend mozaïeklandschap Lindeveld-Hoogveld- Patersveld (hiertoe behoort zoekzone 3): - Behoud en versterking van de historische bos- en parkstructuur van Lindeveld, Schuurlobos, Egypteveld, Hoogveld, Stratem, Blekkerbos, Vaanders en Hulstlo. - Behoud en versterking van het mozaïeklandschap van de landbouwgebieden in Bulskampveld (Lindeveld, Bakensgoed en Schuurlo). - Behoud en versterking van zeer waardevolle complexen van bos en heide - Binnen de mozaïekstructuur wordt een afwisseling van landbouw en natuur-, bos- en landschapselementen vooropgesteld. - Behoud en herstel van gave landschaps- en erfgoedwaarden van samenhangende veldgebieden met oude veldpatronen - Vrijwaren van landbouwfuncties in de landbouwgebieden bij Bulskampveld, in de omgeving van Blekkerbos-Nieuwendam en in de omgeving van Nieuwendam en Sterrewijk. 15

21 Programmagebied nh9: Drongengoedcomplex en omgevend mozaïeklandschap (hiertoe behoort zoekzone 2): - Behoud, versterken en uitbreiden van het waardevolle bos- en heidecomplex Drongengoedbos (zeer waardevolle ecologische kwaliteit van internationaal belang). - Ecologisch zeer waardevolle gebieden worden gebufferd en recreatief gezoneerd en gericht op het vrijwaren van kwetsbare natuurkernen. Binnen deze complexen wordt gestreefd naar behoud en herstel (o.m. cuestahellingen) en worden grotere en meer natuurlijke, aaneengesloten ongeperceleerde eenheden natuur vooropgesteld. - In de omgeving van het boscomplex de afwisseling van landbouw en kleine bos-, natuuren landschapselementen behouden. - Dreven en kleine landschapselementen vervullen een belangrijke functie als ecologische en landschappelijke verbinding tussen bos- en natuurgebieden. - Behoud en herstel van gave landschaps- en erfgoedwaarden - Dele van het hoogwaardig veldgebied Drongengoed en omgeving met cultuurhistorische betekenis van veldontginningen. Vrijwaren van landbouwfuncties bij de verbinding Burkel-Drongengoed, de omgeving van Buisputten-kasteel Prinseveld, de omgeving van de Wagemakersbeek te Ursel, het samenhangend landbouwgebied Aalter-Brug Zomergem, het landbouwgebied tussen Oostwinkel en Adegem en het landbouwgebied ten noorden van Knesselare Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan In 1996 werd voor de gemeente Aalter een Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan opgemaakt. Dit GNOP werd goedgekeurd door de gemeenteraad en door de adviesverstrekkende administratie AMINAL. Op basis van een algemene inventaris werd de gemeente opgedeeld in 39 ecologische entiteiten (zie locatie op kaart) waaraan maatregelen voor natuurontwikkeling werden gekoppeld. Uit deze entiteiten werden twee projecten uitgewerkt tot actieplannen: actieplan Zouter-Schuurlo en actieplan Charlestonstraat. Actieplan Zouter-Schuurlo Gesitueerd op de voormalige terreinen van Belgacom. Natuurontwikkeling bewerkstelligen door verschillende zones te onderscheiden met elk karakteristieke ontwikkelingsmogelijkheden en perspectieven zoals heideontwikkeling, bosontwikkelingen en aanpassing van gangbaar graslandgebruik. Actieplan Charlestonstraat Gesitueerd ten westen van Aalter-centrum en de N44. Natuurontwikkeling bewerkstelligen door verpleging van kleine landschapselementen en aanpassing van gangbaar graslandgebruik in combinatie met een beperkte passief-recreatief ontsluiting (tussen Loskaaistraat, Charlestonstraat en Maria-Aalterstraat). 16

22 2.5.5 Planologische attesten In Aalter werden reeds over 4 planologische attesten advies uitgebracht: - Het goedgekeurd planologisch attest Vannevel: de bijkomende oppervlakte is te verwaarlozen. De shop van deze garage wordt uitgebreid met 32,5 m 2. - Het goedgekeurd planologisch attest Vermeire Achiel: de bijkomende oppervlakte (namelijk uitbreiding gebouw en zone voor parkeerplaatsen, toeritten, laad- en losplaatsen) bedraagt 4700 m 2. De gemeente Aalter is bezig met de opmaak van een RUP voor de bestendiging en uitbreiding van het bedrijf. - Schroothandel Geert Martens: Het gaat hier om een geplande uitbreiding van ongeveer 700 m 2. - Hobbycenter Baele is een kleinhandelszaak die bijgevolg niet in rekening dient gebracht te worden. Naast deze goedgekeurde planologische attesten zijn er ook nog planologische attesten lopende (nog geen advies uitgebracht): - Wondelgemse Houtcentrale (te Lotenhulle): Bij eventueel negatief advies zal een herlocalistatie noodzakelijk zijn en zal ongeveer 9600 m 2 of ongeveer 1ha. - Sanividac is een lokaal bedrijf dat gespecialiseerd is in dakwerken en sanitair. Er werd een planologisch attest aangevraagd voor de vestiging in Stratem Landschapsatlas De landschapsatlas is een inventaris van alle landschapskenmerken met erfgoedwaarde die op mesoniveau relevant zijn. Zowel puntvormige, lijnvormige als vlakvormige relicten van bovenlokaal belang werden gebiedsdekkend gekarteerd. 1) Traditionele landschappen De gemeente Aalter wordt opgedeeld in vier traditionele landschappen met name Houtland, Straatdorpengebied van Waarschoot, Oude veldgebieden van Aalter en Plateau van Tielt. 2) Ankerplaatsen Ankerplaatsen zijn de meest waardevolle landschappelijke plaatsen die bestaan uit complexen van gevarieerde erfgoedelementen die een geheel of ensemble vormen. Ze zijn uitzonderlijk inzake gaafheid of representativiteit of nemen ruimtelijk een plaats in die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving. In Aalter komen volgende ankerplaatsen voor: Schuurlo; Hoogveld; Schoonbergbos-Vorte bossen- Wantebeek; Vallei van de Poekebeek met kasteeldomein van Poeke; Kraenepoel en Markettebossen 1. 1 Er ligt geen enkel van de vier zoeklocatie voor nieuwe bedrijvigheid, die verder uitvoerig zullen besproken worden, in een ankerplaats 17

23 3) Relictzones Relictzones zijn gebieden van wisselend oppervlakte waarin de landschappelijk structuren van bewoning, wegen, kavels of perceelsbeplanting van de traditionele landschappen op een herkenbare manier bewaard zijn gebleven. Volgende relictzones komen voor: Oude veldgebieden Hoogveld, Blekkerbos en Bulskampveld; Molenmeersen en kasteel van Poeke; Markette; Land van Nevele; Open landschappen van het straatdorpengebied. Eén van de zoekzones (die in deze toelichtingsnota zal onderzocht worden namelijk zoekzone 2) voor nieuwe bedrijvigheid is gelegen in een relictzone. Deze relictzone (van het traditionele landschap Houtland) wordt verder beschreven: Beleidswenselijkheden: Vrijwaren resten van open ruimte (s.s.), behoud en herwaardering (restauratie) van de kernen van de belangrijke oorspronkelijke straat- en driesdorpen. Herstel biocorridors die verankerd kunnen worden op de talrijke (19de eeuwse) kasteelparken in de Gentse banlieue. Concentratie in beperkte oppervlakte van nieuwe bewoning en agro- en bio-industriële bedrijven. Herkenbaarheid: Middel : het omschreven criterium is nog duidelijk aanwezig. Gaafheid: Middel : het omschreven criterium is nog duidelijk aanwezig. Samenhang: Middel : het omschreven criterium is nog duidelijk aanwezig. Wetenschappelijke waarde: Gedeelte van de Vlaamse Vallei, overwegend zandige bodem. Duidelijke overgang naar de cuesta van Oedelem-Zomergem. Vrij vlak gebied. Gelegen in de depressie van het kanaal Gent - Brugge. Historische waarde: Zuidrand van de cuesta van Zomergem-Oedelem : tientallen grafvelden en grafheuvels uit de bronstijd aanwezig. Vallei van de Hoogkale van Aalter-Woestijne tot Aalter-Oostmolen : archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd. Ursel Berkenkapel : grafheuvels uit de bronstijd en Romeinse site. Bellem, Hansbekeveer : grafheuvels uit de bronstijd en Romeinse site. Zomergem, Ro : Romeinse tijd. Zomergem, Schuttershoek : grafheuvels uit de bronstijd. Buntelaere : perceleringspatroon en wegenpatroon volgens Ferraris. Vinken-Dries-Woestijnbeek : percelering ongeveer volgens Ferraris, bevat een groot hoevecomplex met kleine bosjes zoals op Ferraris. Wegenpatroon grotendeels volgens Ferraris. Vrekkem : op Ferraris een gebied met moerassige weiden, ook te zien op MGI 1/20,000. In sommige delen is de percelering nog volgens Ferraris, anders is de richting zeker gelijk gebleven. Esthetische waarde: Vrij vlak landbouwgebied met een dicht verstedelijkt weefsel (wegen, lintbebouwing). Sterk versnipperde ruimten met een beperkt aantal smalle en verre doorkijken. Buntelaere : weilandcomplex met kleine percelen, onregelmatige vorm, met perceelsrandbegroeiing. Bredelenbuisbeek. Vinken-Dries-Woestijnbeek : kleine regelmatige percelen, overwegend weiland, perceelsrandbegroeiing nog aanwezig. Vrekkem : kleine percelen met perceelsranden. 4) Lijnrelicten Lijnrelicten worden gevormd door lijnvormige landschapselementen die drager zijn van een cultuurhistorische betekenis. Volgende lijnrelicten zijn aanwezig: Kanaal Gent-Brugge; Oude arm kanaal Brugge-Gent en Poekebeek. 5) Puntrelicten Puntrelicten bestaan uit afzonderlijke objecten met hun onmiddellijke omgeving. Het zijn dikwijls bouwkundige elementen met een bijzondere erfgoedwaarde. In de landschapsatlas worden volgende elementen weergegeven: omwalde hoeve (2x); Artemeersmolen; Kasteel 18

24 Nobelstede; Onze Lieve Vrouwkerk Bellem; kasteel Bellem; dorpskern Aalter; Kasteel Loveld; Kasteel Ter Wallen Lotenhulle; Vormzele Hoeve; Leurebroekhoeve; Kasteel van Poeke; Goed te Barel; Hoeve Schoonberg; Rattekasteel St-Maria-Aalter; Sint-Maria-Aalter; Kasteel Blekkervijver; Kasteel Schuurlo Herinrichting N499 en kruispunt met N44 Momenteel wordt aan volgende acties gewerkt teneinde tot een verkeersveiliger situatie te komen: - Schoolomgeving basisschool Aalter Brug, aan begin provincieweg N499: via module 10 van het mobiliteitsconvenant wordt deze schoolomgeving heraangelegd (vanaf N44 t.e.m. 1 Poolse Pantserdivisiestraat). Het concept van oplossing voorziet o.m. in een lichte asverschuiving t.h.v. school door inbrengen van een middeneiland. Dit zorgt mee voor een poorteffect. - aansluiting op N44 : op korte termijn wordt een veiliger inrichting in het kader van aanpak gevaarlijke punten (Veilig Verkeer Vlaanderen) voorgesteld; de lange termijnoplossing zal worden opgenomen in het Streefbeeld N44. 19

25 3 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR 3.1 SITUERING AALTER De gemeente Aalter is gelegen in het westen van de provincie Oost-Vlaanderen, in het arrondissement Gent. Aalter bevindt zich in een open ruimte gebied tussen de grote steden Gent en Brugge. Het grondgebied van de gemeente wordt doorsneden door een grootschalige infrastructuurbundel die deze twee steden met elkaar verbindt: de autosnelweg E40, de spoorlijn Gent-Brugge en het kanaal Gent-Oostende. De gemeente grenst aan de provincie West-Vlaanderen. Ze wordt begrensd door de gemeente Knesselare in het noorden, door de gemeenten Zomergem en Nevele in het oosten, door de gemeenten Deinze en Tielt in het zuiden, en door de gemeenten Ruiselede en Beernem in het westen. Op 1 januari 2003 telt Aalter inwoners; de oppervlakte van de gemeente bedraagt 82,0 km 2. Aalter is, qua inwonersaantal, de grootste gemeente in het open-ruimtegebied tussen de steden Gent, Brugge, Eeklo, Tielt en Deinze. De bevolkingsdichtheid bedraagt 228 inwoners per km 2, en dat is heel wat lager dan die in Vlaanderen (430 inwoners per km 2 ). 20

26 3.2 STRUCTUURBEPALENDE ELEMENTEN Nederzettingsstructuur Het bebouwd gebied valt samen met de zes kernen van de gemeente: Aalter-Brug, Aaltercentrum, Bellem, Lotenhulle, Poeke en Sint-Maria-Aalter. Meestal vormt de open ruimte de scheiding tussen deze kernen; in het geval van Aalter-Brug en Aalter-Centrum zorgt het kanaal Gent-Oostende en de aanpalende bedrijventerreinen voor de ruimtelijke scheiding tussen de twee kernen. Op basis van de morfologie en uitrustingsgraad kunnen de kernen op een drieledige hiërarchie geplaatst worden. Op het hoogste niveau bevindt zich Aalter-Centrum. De kern situeert zich ongeveer centraal op het grondgebied van de gemeente, en vormt zowel qua omvang als qua voorzieningen het zwaartepunt van de gemeente. Meer dan de helft van de bevolking woont in Aalter-Centrum ( van de inwoners in 2002). Naast vrijstaande en aaneengesloten eengezinswoningen komen hier eveneens appartementen in middelhoogbouw voor. De voorzieningen op gemeentelijk niveau bevinden zich allemaal in Aalter-Centrum. In het eigenlijke centrumgebied, dat zich uitstrekt langsheen de as Stationsstraat-Markt-Lostraat, doet zich een sterke concentratie voor van woningen, gemeenschapsvoorzieningen en handelszaken. De dichtheid en verwevenheid van deze functies vertonen hier quasi stedelijke kenmerken. Een trapje lager op de hiërarchie bevinden zich de kernen Bellem, Lotenhulle en Sint- Maria-Aalter. Ze zijn heel wat kleiner dan Aalter-Centrum, en tellen elk ca inwoners. De bebouwing is er meestal open; enkel in het centrumgebied komt aaneengesloten bebouwing voor. Gemeenschapsvoorzieningen en handelszaken zijn aanwezig op het niveau van de ken. De kernen Aalter-Brug en Poeke tenslotte zijn de kleinste kernen (500 à 1000 inwoners), en bevatten slechts een beperkt aantal voorzieningen. Ze zijn sterk aangewezen op de nabijgelegen kernen. Voor Aalter-Brug is dat Aalter-Centrum, voor Poeke is dat Lotenhulle. Daarnaast worden nog lintbebouwing, woongroeperingen en de woonparken van Loveld en Bekenpark-Bosheide-Aalterveld-Ganzeplas onderscheiden Natuurlijke structuur Een specifiek kenmerk van Aalter is de aanwezigheid van grote boscomplexen. Ongeveer 13% van het grondgebied wordt bedekt door bos. Ter vergelijking: de bosindex van Oost- Vlaanderen bedraagt slechts 4,4%. De grootste bossen die voorkomen in Aalter vormen een onderdeel van de oude veldgebieden ten zuiden van Brugge. In Aalter kunnen twee samenhangende grote boscomplexen onderscheiden worden: 21

27 De bossen rond Sint-Maria-Aalter zijn gestructureerd en met elkaar verbonden door rechtlijnige ontginningsdreven. Het boscomplex wordt doorsneden door de E40 en in mindere mate door de spoorlijn Gent-Brugge De bossen rond Kranepoel, een oude veldvijver, vertonen eveneens een structuur van rechtlijnige ontginningsdreven. In het gebied ten westen bevinden zich de woonparken. Een ander belangrijk aspect van de natuurlijke structuur betreft de beekvalleien. De belangrijkste beekvallei op het grondgebied is ongetwijfeld de vallei van de Wantebeek-Poekebeek. Het is een gebied met een grote ecologische en landschappelijke waarde, vooral stroomopwaarts van Poeke. Het vormt een opeenvolging van bossen en vochtige graslanden. Andere beken die een ruimtelijk structurerend belang hebben in Aalter zijn o.m. de Zouterbeek, de Brielbeek, de Oostmolenbeek, de Keutelbeek, De Gaverbeek- Bellembeek en de Neerschuurbeek. De bermen van het kanaal Gent-Oostende vervullen een belangrijke ecologische verbindingsfunctie Ruimtelijk-economische structuur De industrie bevindt zich in een groot industrieterrein, gelegen tussen Aalter-Centrum en het kanaal van Gent-Oostende. Het industrieterrein bestaat uit twee delen, van elkaar gescheiden door de gewestweg N44: industrieterrein oost (Lakeland) en industrieterrein-west (Langevoorde). Ze nemen samen ca. 165ha in beslag (Lakeland ca. 130 ha en Langevoorde ca. 35 ha). Op het industrieterrein Lakeland bevinden zich meerdere regionale en multinationale bedrijven, alsook enkele KMO s. Alle bedrijven gelegen langs het kanaal (met uitzondering van één) benutten het kanaal voor aan- en afvoer of voor koelwater. Meerdere bedrijven zijn gericht op een toelevering of verwerking van producten van het agrarisch hinterland, zoals een melkfabriek en een leverancier van grondstoffen (AVEVE). Het terrein is quasi volledig ingenomen en de inbreidingsmogelijkheden zijn er zeer beperkt. Enkel de oostelijke punt van Lakeland is nog niet aangesneden (5 à 6ha). Het industrieterrein Langevoorde is thans in uitvoering conform het gelijknamig BPA (30/06/94). De terreinen zijn allemaal verkocht. Ze worden ingenomen o.m. door vleesverwerkende bedrijven, bouwondernemingen en bedrijven die uit hun bestaande infrastructuur op het industrieterrein gegroeid zijn. De infrastructuren die deze laatste achterlaten op het industrieterrein worden onmiddellijk opnieuw ingenomen. Aalter beschikt over 4 ambachtelijke bedrijventerrein. Het gebied tussen Aalter-Centrum en het industrieterrein Lakeland vormt de overgang tussen de industrie en de woonzones. De overige drie ambachtelijke gebieden zijn gelegen in de kleinere kernen of in de open ruimte: Lobulck, Aalter-Brug en Bellem. Lobulck (ca 10ha) is gelegen langs en geënt op de N409. Het terrein is grotendeels ingenomen, zij het dat enkele percelen in reserve gehouden worden. Het betreft 22

28 ambachtelijke bedrijven met een productie-, herstel- en handelsfunctie. De activiteit is dus eerder gericht op een verzorgingsfunctie voor Aalter en de omliggende gemeenten. In het centrum van Aalter-Brug, net ten noorden van het kanaal Gent-Oostende, is het meubelbedrijf Sturzo gevestigd. Het is een historische vestiging van slechts één bedrijf. Vaart-Zuid (ca 5,3 ha) is een klein ambachtelijk bedrijventerrein in Bellem, gelegen langs het kanaal Gent-Oostende. Het wordt niet via het kanaal ontsloten daar het slechts enkele kleine, ambachtelijke bedrijven betreft. Het is een historisch gegroeid terrein en is nog niet volledig gerealiseerd. De ontsluiting is beperkt Lijninfrastructuren Aalter wordt doorkruist door verschillende wegen van bovenlokaal belang: De E40 doorkruist de gemeente centraal door het grondgebied van west naar oost. Hij heeft een belangrijke nationale en internationale functie. Ter hoogte van het knooppunt met de N44, de N37 en de N409 is er een op- en afrittencomplex voorzien. Haaks op de E40 loopt de N44. Deze regionale weg verbindt de E40 met de N49/A11. Ze zorgt voor een verbinding tussen Aalter en Maldegem. De N44 zorgt ook voor de ontsluiting van de bestaande industrieterreinen naar het hoger wegennet. De bovenlokale wegen N37 en N409 zorgen voor een verbinding met respectievelijk Tielt en Deinze. De N409 doorkruist de kern van Lotenhulle. De spoorweg die dwars door Aalter loopt, verbindt Brugge met Gent. In Aalter-Centrum is er een station; in Sint-Maria-Aalter en Bellem zijn er halteplaatsen voor de stoptrein. In de gemeente zijn geen bedrijven aanwezig die gebruik maken van de spoorlijn voor goederenvervoer. Voor de gemeente en voor de regio is het kanaal Gent-Oostende structuurbepalend. Het kanaal is bevaarbaar voor schepen tot ton. Het kanaal is een waterweg voor de binnenscheepvaart en de recreatie scheepvaart, het levert koelwater voor de grotere aanpalende industriële bedrijven te Aalter, en het regelt de waterhuishouding in grote delen van de gemeente. Bepaalde delen van het kanaal zijn voorzien van kaaimuren. Het goederenvervoer naar de industrieterreinen Lakeland en Langevoorde is vrij belangrijk. 23

29 3.3 GRENSSTELLENDE ELEMENTEN Vanuit de bestaande ruimtelijke structuur en vanuit de planologische context (hoofdstuk 2) kunnen een aantal elementen aangeduid worden die een grens stellen aan de ontwikkeling van Aalter (zowel wat betreft wonen als werken). De ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein dient rekening te houden met deze grensstellende elementen. De noordelijke en zuidelijke grens van de gemeente wordt gevormd door lijninfrastructuren, de oostelijke en westelijke grens zijn landschappelijke, natuurlijke en agrarische structuren als grensstellers. Bepaalde lijninfrastructuren vormen grenzen waarover de kern van Aalter niet of beperkt is uitgebreid. Ze vormen de grens tussen waardevolle openruimtegebieden en versnipperde gebieden aansluitend op de kern: - De E40 vormt de zuidelijke grens van de gemeente. Bijkomende ontwikkelingen inzake wonen of werken dienen geconcentreerd worden rond de kern van Aalter en bijgevolg ten noorden van de E40. Ten zuiden van de E40 bevindt zich een gaaf gebleven openruimtegebied dat moet gevrijwaard blijven van verdere versnippering. Het gebied werd eveneens aangeduid als natuurverbindingsgebied (Sterrewijk Schuurlo - Sint-Pietersveld). - De Urselweg (N499) en het verlengde ervan aan de overzijde van de N44 namelijk de Weststraat vormt de noordelijke grens van Aalter. Beide straten vormen de grens van de bebouwing van Aalter-Brug. Vanaf deze wegen strekt een open landbouwland zich uit tot aan Knesselare. Volgende elementen werden aangeduid als zijnde een grens vanuit het openruimtegebied: - Oude kanaalarm: duidelijke grens tussen het huidig industrieterrein Langevoorde en het open ruimtegebied ten westen ervan. - Gebied gekarteerd als landschappelijk waardevol agrarisch gebied, de berm van de oude kanaalarm is gekarteerd als natuurgebied op het gewestplan. - In het GRS Aalter behoort dit gebied tot het noordelijk landbouwgebied. De landbouw blijft hier de hoofdfunctie. De kanaalarm werd geselecteerd als landschappelijke structuur die moet behouden, bevestigd en eventueel in hun waarde hersteld worden. - De oude kanaalarm werd in de landschapsatlas aangeduid als lijnrelict. - De oude kanaalarm alsook enkele percelen in het landbouwgebied worden als biologisch waardevol gekarteerd in het gebied. - Brielbeekvallei: duidelijke overgang tussen de kern van Aalter, het industrieterrein Langevoorde en het open ruimtegebied ten westen ervan. - Het gebied wordt op het gewestplan aangeduid als landschappelijk waardevol landbouwgebied - In het GRS Aalter wordt dit gebied aangeduid als een overgangsgebied. In vele gevallen zijn deze overgangsgebieden sterk omgeven door bebouwing. De verstedelijkingsdruk is er groot. De gebieden zijn veelal sterk versnipperd. Voor deze gebieden zal een landschapsontwikkelingsplan opgesteld worden dat de 24

30 objectieven inzake landschapsinrichting, natuurontwikkeling en recreatie vorm geeft. - Het aangrenzende kasteel Nobelstede werd aangeduid als puntrelict in de landschapsatlas - Een aantal weilandpercelen en bomenrijen worden als biologisch waardevol beschouwd. - Markette: vormt een woonpark met een lage bebouwingsdichtheid. Dit kan aanzien worden als de overgang tussen de bebouwde ruimte en het buitengebied. - Het gebied wordt op het gewestplan aangeduid als woonpark. - In het GRS Aalter wordt dit gebied eveneens aangeduid als woonpark. Het blijven residentiële gebieden met grote kavels. Voor de Markettebossen en woonparken wordt gestreefd naar de verdere uitbouw van de ecologische potenties van het gebied en naar de versterking van de landschappelijke structuur. - De Markettebossen werden aangeduid als relictzone in de landschapsatlas - Op de BWK (biologische waarderingskaart) worden de Markettebossen als biologisch waardevol beschouwd. - Houtem-Weibroek: vormt de overgang tussen de kern van Aalter en het noordelijk landbouwgebied. Het open houden van dit openruimtegebied zorgt dat de kernen van Aalter en Bellem niet aaneengroeien (vb via woonlint Oostmolenstraat). - Het gebied wordt op het gewestplan aangeduid als landschappelijk waardevol agrarisch gebied. - In het GRS Aalter wordt dit gebied aangeduid als een overgangsgebied. In vele gevallen zijn deze overgangsgebieden sterk omgeven door bebouwing. De verstedelijkingsdruk is er groot. De gebieden zijn veelal sterk versnipperd. Voor deze gebieden zal een landschapsontwikkelingsplan opgesteld worden dat de objectieven inzake landschapsinrichting, natuurontwikkeling en recreatie vorm geeft. - De omgeving van Stuivenberg werd aangeduid als relictzone en er is ook een omwalde hoeve die aangeduid is als puntrelict in de landschapsatlas. - Op de BWK (biologische waarderingskaart) worden een aantal weilandpercelen en kleinere versnipperde bospercelen aangeduid als biologisch waardevol. - Landbouwgebied Ursel: - Het gebied wordt op het gewestplan gedeeltelijk aangeduid als agrarisch gebied en als landschappelijk waardevol agrarisch gebied. - In het GRS Aalter behoort dit gebied tot het noordelijk landbouwgebied. De landbouw blijft hier de hoofdfunctie. - In het PRS werd het landbouwgebied Ursel geselecteerd als natuurverbindingsgebied. Bestaande natuurwaarden (bomenrijen, houtkanten, veldbosjes) worden versterkt met het oog op hun verbindingsfunctie - Het landbouwgebied wordt aangeduid als relictzone in de landschapsatlas. - Op de BWK (biologische waarderingskaart) worden een aantal weilandpercelen (met bomenrijen) aangeduid als biologisch waardevol. 25

31 4 ECONOMISCH PROFIEL VAN AALTER EN HET WESTELIJK OPENRUIMTEGEBIED 4.1 TEWERKSTELLING Tewerkstelling vormt een eerste parameter om de economische rol van Aalter aan te duiden binnen het Westelijk Openruimtegebied. Op een totaal van inwoners telt het Westelijk Openruimtegebied personen op beroepsactieve leeftijd (20-64 jaar). Tabel 1: Beroepsbevolking in het Westelijk Openruimtegebied (2000) Actieve beroepsbevolking Plaatselijke arbeidsplaatsen Werkgelegenheidsgraad 2 Eeklo ,6 Aalter ,1 Maldegem ,7 Westelijk Openruimtegebied ,1 Oost-Vlaanderen / / 60,4 Vlaanderen ,2 Uit bovenstaande tabel kunnen we het volgende concluderen: personen van de personen op beroepsactieve leeftijd zijn effectief aan het werk (= actieve beroepsbevolking). Eeklo, Aalter en Maldegem vormen samen drie tewerkstellingspolen binnen het Westelijk Openruimtegebied. Er zijn respectievelijk ongeveer 7900, 6800 en 6200 arbeidsplaatsen. Ze genereren samen 55% van de totale tewerkstelling in het Westelijk Openruimtegebied (in totaal 11 gemeenten). Het valt op dat Eeklo en Aalter een hoge werkgelegenheidsgraad hebben (= het aantal plaatselijke arbeidsplaatsen gedeeld door de bevolking op actieve leeftijd). Ook uit de verdere analyse van de lokale tewerkstelling in de tijd en naar statuut (loontrekkenden/zelfstandigen) kunnen we volgende conclusies trekken: Het aantal werknemers in het Westelijk Openruimtegebied is twintig jaar toegenomen met 36% (provincie Oost-Vlaanderen: 27%). De groei van de zelfstandigen was het grootst (48%) maar ook het aantal loon- en weddetrekkenden steeg met 32%. Het aantal werknemers in Aalter steeg in Aalter met 36%. Dit is een veel sterkere groei dan Eeklo (+ 4%) maar een tragere groei dan Maldegem (+ 47%). Het aantal zelfstandigen (+ 77%) steeg sterker dan het aantal loon- en weddetrekkenden (+ 26%). 2 De werkgelegenheidsgraad is het aantal arbeidsplaatsen gedeeld door de bevolking op beroepsactieve leeftijd (20-64 jaar) 26

32 Tabel 2: Evolutie aantal werknemers en zelfstandigen in het Westelijk Openruimtegebied (2000) Totaal Loon- en weddetrekkenden zelfstandigen Eeklo Aalter Maldegem Westelijk Openruimtegebied Oost-Vlaanderen Uit onderstaande tabel met de evolutie van de werkgelegenheidsgraad kunnen we het volgende concluderen: De werkgelegenheid is de voorbije tien jaar in het Westelijk Openruimtegebied gestegen met ongeveer 6%. De groei in Aalter was minder sterk (1,5 %) dan in Maldegem (9%). In Eeklo was er zelfs een daling. Tabel 3: vergelijking werkgelegenheidsgraad 1991 en 2000 Werkgelegenheidsgraad 1991 Werkgelegenheidsgraad 2000 Eeklo 69,2 % 68,6 % Aalter 59,7 % 61,1 % Maldegem 37,6 % 46,7 % Westelijk Openruimtegebied 41,9 % 48,1 % Bij analyse van de evolutie van de verschillende economische sectoren kunnen we zowel in het Westelijk Openruimtegebied als in Aalter een tertialisering waarnemen: In het Westelijke Openruimtegebied is er een verschuiving van de tewerkstelling van de secundaire sector (- 4%) naar de tertiaire (+ 2,5%) en quartaire sector (+ 2,5%). Ook in Aalter doet zich hetzelfde trend voor. De tewerkstelling in de secundaire sector gaat achteruit ten voordele van de tewerkstelling in de tertiaire en quartiare sector. Tabel 4: Evolutie van de loontrekkende en zelfstandige werkgelegenheid opgesplitst per economische sector (1990 en 2000) Primaire sector Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector Primaire sector Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector Eeklo 2,3 % 37,5 % 23,6 % 36,6 % 3,3 % 24,2 % 27,4 % 45,2 % Aalter 6,9 % 53,4 % 19,2 % 20,5 % 7,0 % 46,4 % 24,6 % 22,1 % Maldegem 12,7 % 34,7 % 27,1 % 25, 5 % 10,6 % 31,1 % 31,7 % 26,6 % Westelijk Openruimtegebied 10,6 % 37,1 % 23,6 % 28,8 % 9,4 % 33,1 % 26,2 % 31,3 % 27

33 4.2 GROOTTE VAN DE ONDERNEMING Volgens de RSZ-cijfers telde het Meetjesland 3097 ondernemingen in 2000, met samen loon- en weddetrekkenden in dienst. Onderstaande tabel geeft de ondernemingen weer naar grootteklasse. Tabel 5: Ondernemingen naar grootteklasse, procentueel aandeel in totaal (2000) Van 1-19 werknemers Van werknemers 100 werknemers en meer Ondern. Wkn. Ondern. Wkn. Ondern. Wkn. Westelijk Openruimtegebied 90,7 % 34,8% 7,8% 34,6% 1,5% 30,6% Oost-Vlaanderen 89,1 % 26,7% 8,8% 27,6% 2,1% 45,7% Vlaanderen 88,9% 26,6% 8,9% 27,1% 2,1% 46,3% Als men de ondernemingen rangschikt naar grootte, stelt men vast dat het Westelijk Openruimtegebied meer kleine ondernemingen telt dan gemiddeld in Oost-Vlaanderen en Vlaanderen. De cijfers wijzen trouwens nog duidelijker in die richting, als men niet het aantal ondernemingen telt, maar het aantal mensen beschouwt die in die ondernemingen van minder dan 100 werknemers, voor Vlaanderen bedraagt dat percentage slechts 53,7 % terwijl dat in het Westelijk Openruimtegebied 69,4% is. Hieruit blijkt dat het Westelijk Openruimtegebied een uitgesproken KMO-regio is. 4.3 ECONOMISCH RUIMTEGEBRUIK Bij het ontwikkelen van een regionaal bedrijventerrein is het van belang te weten welke soort bedrijvigheid er dient opgevangen te worden. Daarom werd nagegaan welke economische sectoren momenteel de grootste ruimtegebruikers zijn van bedrijventerreinen. Om dit te weten te komen werd gekeken naar de ruimte-inname op de verschillende grote (regionale) bedrijventerreinen in Aalter (Lakeland en Langevoorde), Eeklo (Nieuwendorpe en Zeelaan-Kunstdal) en Maldegem (Bedrijvenpark Maldegem). Op basis van de oppervlakte van ieder perceel van het bedrijventerrein dat ingenomen is door een bedrijf en op basis van de NACE-code van dat bedrijf, komen we te weten welke de verschillende activiteiten zijn op het bedrijventerrein alsook hun ruimte-inname. Algemeen beeld van het economische ruimtegebruik voor het Westelijk Openruimtegebied Op basis van de resultaten die bekomen werden in Aalter, Eeklo en Maldegem kwamen we tot een algemeen beeld van de ruimte inname van de verschillende activiteiten het Westelijk Openruimtegebied. De indeling gebeurde op basis van de NACE-code (namelijk per sectie en afdeling). De originele benaming van categorieën werd overgenomen. Algemeen zien we dat het economische gebeuren in het Westelijk Openruimtegebied steunt op 4 grote sectoren namelijk: - Industrie - Bouwnijverheid - Groot- en detailhandel; reparaties van auto s, motorrijwielen en consumentenartikelen - Vervoer, opslag en communicatie 28

34 Ze komen in alle drie de economische knooppunten duidelijk naar voor als de belangrijkste economische sectoren. Uit onderstaande tabel blijkt dat industrie meer dan de helft van de oppervlakte inneemt op een bedrijventerrein in het Westelijk Openruimtegebied. Industrie is bijgevolg veruit de grootste categorie. Ze wordt gevolgd door de categorie groot- en detailhandel, reparaties van auto s, motorrijwielen en consumentenartikelen en de categorie bouwnijverheid. Gemiddeld 6% wordt ingenomen door bedrijven uit de sector vervoer, opslag en communicatie. Alle andere categorieën samen nemen slechts 7% van de ruimte in. Industrie is natuurlijk een ruim begrip. Daarom werd nader onderzocht welke afdelingen van de NACE-BEL codes het meest voorkomen binnen de industriële activiteiten. Volgende vier afdelingen vormen met afnemend belang de belangrijkste industrieën: - Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken - Vervaardiging van metalen in primaire vorm (voornamelijk door de aanwezigheid van 1 bedrijf namelijk Bekaert) - Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten - Vervaardiging van meubelen, overige industrie Tabel 6: Relatieve oppervlakte die de verschillende economische sectoren innemen in het Westelijk Openruimtegebied Industrie 57% Groot- en detailhandel; reparaties van auto s en motorrijwielen en consumentenartikelen 16% Bouwnijverheid 14% Vervoer, opslag en communicatie 6% Overige 7% Algemeen beeld van het economisch ruimtegebruik voor het economisch knooppunt Aalter Onderstaande tabel geeft weer door welk type bedrijvigheid de bedrijventerreinen Langevoorde en Lakeland worden ingenomen. Tabel 7: Relatieve oppervlakte die de verschillende economische sectoren innemen in Aalter Industrie 76% Groot- en detailhandel; reparaties van auto s en motorrijwielen en consumentenartikelen 9% Bouwnijverheid 9% Vervoer, opslag en communicatie 3% Overige 3% Het valt meteen op dat in Aalter er een groter aandeel door industrie ingenomen wordt dan het gemiddelde voor het Westelijk Openruimtegebied. De overige categorieën komen in veel beperktere mate voor. De industrie wordt voornamelijk gedragen door een aantal grote bedrijven met een grote ruimte-inname zoals Bekaert (29 ha), AVEVE (14ha) en Campina (10 ha). Het eerste bedrijf staat in voor de vervaardiging van metaal in primaire vorm en het tweede en derde bedrijf maken deel uit van de (agro-) voedingsindustrie. Deze bedrijven zijn ook gelegen langsheen het kanaal Gent-Oostende en maken van deze potentie gebruik. Jaarlijks is er een gemiddelde aanvoer van ton bulkgoederen over het water. 29

35 Ook de vervaardiging van chemische producten en overige niet-metaalhoudende minerale producten (voornamelijk betoncentrales bvb Loveld) zijn van enig belang. Watergebonden bedrijvigheid: Doordat zowel de bedrijventerreinen Langevoorde als Lakeland langs het kanaal gelegen zijn, wordt er door vrijwel alle bedrijven die erlangs gelegen zijn, gebruik gemaakt van de waterweg: Loveld, Interbeton en Beckaert en Thienpont nv (alle drie staan ze in voor fabricatie van bouwmaterialen en beton): samen wordt ton gelost. Scoriethon (AVEVE): ton per jaar kunstmest voor de landbouw AVEVE: ton per jaar grondstoffen voor veevoeders Bekaert: slechts sporadisch wordt het kanaal als transportweg gebruikt. Het kanaal wordt wel gebruikt voor koelwater. Campina: gebruik van het kanaal voor koelwater: 4000m 3 per dag. Het valt op dat het telkens grote, regionale bedrijven gebruik maken van het kanaal. De grootste percelen situeren zich dan ook aan het kanaal. Samen hebben deze bedrijven 6 bedrijven een oppervlakte van 63 ha, wat ongeveer de helft van de totale terreinoppervlakte is van de bedrijventerreinen van Langevoorde en Lakeland samen. 30

36 5 VISIE OP HET SPECIFIEK ECONOMISCH KNOOPPUNT AALTER 5.1 ECONOMISCH KNOOPPUNT AALTER BINNEN DE (INTER)- NATIONALE CONTEXT Op Europees niveau (macro-niveau) bekeken, is het Westelijk Openruimtegebied omringd door economische gebieden van Europees niveau: de Vlaamse Ruit, de Nederlandse Randstad, de Frans-Belgische metropool Lille-Roubaix-Tourcoing en het, door de Kanaaltunnel vlug bereikbare Londen. Tussen deze dichtbevolkte regio s vormt het Westelijk Openruimtegebied één van de meest landelijke regio s in Vlaanderen. In de Tweede Benelux Schets (TBS) wordt vertrokken vanuit een duurzame ruimtelijke ontwikkeling, het streven naar ruimtelijke kwaliteit en het stimuleren van diversiteit en samenhang. In de TBS worden drie deelruimten onderscheiden. Het Westelijk Openruimtegebied en Aalter maken deel uit van de deelruimte Benelux Delta, een gebied dat gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van meerdere grote zeehavens, een dichte concentratie van stedelijke gebieden, stedelijk netwerken en economische concentratiegebieden, regionale complexen van intensieve landbouw, een dicht net van infrastructuren en de aanwezigheid van een groot aantal internationale functies en activiteiten. Omdat de Benelux grote economische potenties heeft, wordt gestreefd naar een verdere concentratie van intensieve activiteiten in dit gebied. Hierbij moet echter zeer veel aandacht gaan naar de leefbaarheid, o.a. het strikt beschermen en het opnieuw ontwikkelen van natuurlijke waarden, het beschermen van de openheid en de verschijningsvorm van stedelijke functies. Aalter heeft op macro-niveau een centrale ligging binnen de Euregio Scheldemond, gevormd door de provincies Oost- en West-Vlaanderen in België en Zeeland in Nederland. Het gebied telt iets minder dan 3 miljoen inwoners. De Euregio Scheldemond ontleent bijzondere kwaliteiten aan haar ruimtelijke situering aan de monding van de Westerschelde. Op economisch vlak spelen de havens (Oostende, Zeebrugge, Vlissingen (Sloehaven), Terneuzen, Gent en de Waaslandhaven) een belangrijke rol in het functioneren van de regio. De havens vormen enerzijds poorten tot de Europese economische structuur en anderzijds zorgen ze ervoor dat ze de regionale economie initiëren en stimuleren. Het belang van deze (inter-)nationale context voor Aalter situeert zich vooral in het feit dat de havens en de economische kerngebieden rondom het Westelijk Openruimtegebied ervoor zorgen dat de regionale economie geïnitieerd en gestimuleerd wordt. Door de goede 31

37 verbinding via de weg (ligging langs E40) en via het kanaal Gent-Brugge (verbinding haven Zeebrugge en Gent) wordt de bedrijvigheid in Aalter extra gestimuleerd. Naast deze externe stimulans (van buiten de regio) is er nog een belangrijkere stimulans van binnen de regio (opvang regionaal gegroeide bedrijven in de regio, stimuleren werkgelegenheid, ). Dit wordt in volgend hoofdstuk besproken. 5.2 GEWENSTE ROL VAN AALTER IN HET WESTELIJK OPENRUIMTEGEBIED Het Westelijk Openruimtegebied wordt aanzien als een grensoverschrijdend openruimtegeheel waar de natuurlijke en agrarische kenmerken versterkt moeten worden. Voor de economie stelt dit enerzijds voorwaarden waaraan moet voldaan worden maar biedt dit anderzijds ook kansen die nog beter kunnen benut worden. Volgende concepten spelen hierop in: Opvang bovenlokale economische dynamiek In de economische knooppunten wordt ruimte voorzien enerzijds voor de herlocalisatie van bestaande regionale bedrijven die zich op hun huidige locatie niet verder kunnen ontwikkelen en anderzijds voor de vestiging van nieuwe regionale bedrijven. Bepaalde regionale bedrijven in het Westelijk Openruimtegebied hebben problemen om uit te breiden omdat ze gesitueerd zijn in het buitengebied (zie kaart volgende pagina). Ze kunnen op hun huidige plek niet meer uitbreiden omdat ze de ruimtelijke draagkracht overschrijden. Dergelijke bedrijvigheid kan opgevangen worden in de economische knooppunten Aalter, Maldegem. Naast het aanreiken van oplossingen voor bestaande bedrijven dient ruimte voorzien te worden voor nieuwe bedrijven. Uit een inventaris van het aanbod is gebleken dat de ruimte voor nieuwe bedrijvigheid beperkt is. Het gaat meestal om kleinere percelen die gelegen zijn op lokale bedrijventerreinen verspreid over de gemeente. In het GRS van Aalter werd aangegeven dat er een herschikking van de percelen voor lokale bedrijvigheid zal plaatsvinden. Om in de toekomst een blijvend aanbod te kunnen garanderen is bij het realiseren van een regionaal bedrijventerrein een continue monitoring van vraag en aanbod noodzakelijk en daaraan kan een fasering gekoppeld worden. Een fasering van de bedrijventerreinen zorgt ervoor dat voor elk moment binnen de planperiode een aanbod kan gecreëerd worden. 32

38 5.2.2 Regionale bedrijvigheid op goed ontsloten locaties en streven naar een modal split Snelheid en bereikbaarheid is een potentie die verder benut moet worden. Daarom is het noodzakelijk de regionale bedrijventerreinen op te hangen aan de grote lijninfrastructuren die de regio doorkruisen en ontsluiten. Van oost naar west wordt de gemeente doorkruist door een infrastructuurbundel bestaande uit het kanaal Gent-Oostende, spoorweg Gent-Oostende en de E40. Door hun nabije ligging ten opzichte van elkaar ontstaan er mogelijkheden voor multimodaliteit. Doordat de N44 haaks op deze infrastructuren staat, vormen de kruising van de N44 met het kanaal, met de spoorweg en met de E40 interessante locaties voor de vestiging van een nieuw regionaal bedrijventerrein. Vanuit het mobiliteitsbeleid in Vlaanderen wordt gestreefd naar een meer duurzame modal split. Alle mogelijkheden om het transport over de binnenwateren te bevorderen moeten dan ook worden benut. Omwille van de toenemende congestie op de verkeerswegen mag worden verwacht dat meer en meer bedrijven de mogelijkheden van het binnenvaarttransport zullen onderzoeken en benutten. Vanuit deze optiek is het noodzakelijk een aanbodbeleid te voeren van watergebonden bedrijventerreinen. De kruising van de N44 met het kanaal is een gebied met grote potenties omdat multimodaliteit er mogelijk is (overslag water-weg). Het kanaal Gent-Brugge is momenteel bevaarbaar voor schepen tot 1350 ton. Het vormt samen met Deinze de enige mogelijkheid binnen het Westelijk Openruimtegebied voor de vestiging van watergebonden bedrijvigheid (zie kaart volgende pagina). Nu reeds wordt er ongeveer ton verscheept via Aalter. Vermits Aalter de enige locatie is in het Westelijk Openruimtegebied om goederenvervoer via het water te organiseren, moet deze potentie ten volle benut worden. Transport via de binnenscheepvaart zit in de lift. Het vervoer via de vaarwegen van AWZ (deze waterwegen zijn voornamelijk gesitueerd in Oost- en West-Vlaanderen) is er in de periode van 1998 tot en met 2001 gestegen met 25% tot ongeveer 19 miljoen ton. Dit betekent dat er ongeveer 1 miljoen vrachtwagens van 20 ton per jaar van de weg kunnen gehouden worden in Oost- en West-Vlaanderen. Bovendien is het kanaal Gent-Brugge één van de drie mogelijke opties voor een verbetering van de binnenvaartontsluiting van de Vlaamse Kusthavens. Dit betekent dat het kanaal in de toekomst een belangrijkere rol kan krijgen voor de binnenvaart waardoor dit nog meer mogelijkheden zal bieden voor watergebonden industrie Evenwichtige spreiding van regionale bedrijvigheid in het Westelijk Openruimtegebied Naast het bundelen van lokale bedrijvigheid wordt de regionale bedrijvigheid in het Westelijk Openruimtegebied gespreid over de economische knooppunten Aalter en Maldegem en het kleinstedelijk gebied Eeklo (zie kaart volgende pagina). Op basis van de specifieke potenties of kwaliteiten van een locatie kan een gedifferentieerd aanbod voorzien worden aan regionale bedrijventerreinen in het Westelijk Openruimtegebied. Dit betekent niet dat enkel deze bedrijven worden toegelaten; dit betekent wel dat bij opmaak van het PRUP en het inrichtingsplan rekening gehouden wordt met de vestigingsvoorwaarden van deze bedrijven. 33

39 Volgende complementariteit wordt nagestreefd: - De (agro-) voedingsindustrie is momenteel sterk aanwezig in het Westelijk Openruimtegebied. Vermits de regio zich verder als landbouwregio zal profileren is het wenselijk om voor dergelijke bedrijven blijvend ontwikkelingsmogelijkheden te voorzien. - Omwille van zijn goede ontsluiting en ligging aan het kanaal is Aalter goed geschikt voor de vestiging van nieuwe industriële en watergebonden bedrijven (zie kaart). - Maldegem en Eeklo bieden meer mogelijkheden voor activiteiten van toelevering, distributie en behandeling gezien hun ligging tussen de maritieme zones van Gent en Zeebrugge. Ook de omvorming van de N49 tot hoofdweg is een belangrijke factor die stimulerend zal werken. 5.3 TAAKSTELLING Aanbod aan bedrijventerrein Het aanbod werd geanalyseerd conform het drie sporen beleid in het PRS Oost-Vlaanderen. Daarbij werd nagegaan welke bestemde maar nog niet ontwikkelde terreinen of te saneren terreinen kunnen gevaloriseerd worden en welke leegstaande bedrijfspanden en onbenutte bedrijfsgronden kunnen hergebruikt worden. Tabel 6: Overzicht van de industriegebieden en gebieden voor ambachtelijke bedrijven of gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen (oppervlaktes in ha ) Benaming Totale brutooppervlakte (incl. wegenis en buffer) (ha) Totaal Vrijliggende percelen, niet in gebruik voor bedrijfsactiviteiten (ha) Waarvan in ontwikkeling of opgenomen in planprocessen als te ontwikkelen Kenmerken van de vrijliggende percelen Industriegebieden 1 2 Industriezone Lakeland Industriezone Langevoorde Conform het GRS Aalter wenst men deze inbreiding op korte termijn te realiseren. Gebieden voor ambachtelijke bedrijven of gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen 3 Lakeland Lobulck 11 2,5 2,5 Deze terreinen maken deel uit van het GRUP Lobulck dat eveneens een uitbreiding voorziet van het lokaal bedrijventerrein 5 Sturzo Vaart-Zuid 5 4,5 0 De niet ingenomen oppervlakte wordt herbestemd naar een woonfunctie. Totaal: ,5 34

40 Volgende conclusies kunnen getrokken worden: - Er is nog 11 ha ruimte voor bedrijvigheid die momenteel daarvoor bestemd is volgens het gewestplan; er is echter geen aanbod meer voor watergebonden bedrijven langs het kanaal; alle percelen gelegen aan het kanaal zijn effectief in gebruik of bebouwd. - 6,5 ha wenst de gemeente nog te valoriseren (momenteel niet of moeilijk realiseerbaar). 2,5 ha komt in aanmerking voor lokale bedrijvigheid en 4 ha komt in aanmerking voor regionale bedrijvigheid. Hiervoor zal de gemeente de nodige acties ondernemen. - 4,5 ha (Vaart-zuid) zal herbestemd worden naar een woonfunctie en gecompenseerd worden door in Lobulck een uitbreiding voor lokale bedrijvigheid te voorzien Actualisatie taakstelling volgens het PRS De Provincie Oost-Vlaanderen heeft de bevoegdheid om 620 ha bijkomende bedrijventerreinen te verdelen over de kleinstedelijke gebieden en de specifieke economische knooppunten in Oost-Vlaanderen. In totaal werd 560 ha verdeeld en werd 60 ha behouden als reserve om te kunnen inspelen op dringende onvoorziene omstandigheden (bepaalde knelpunten of potenties). Voor Aalter wordt een taakstelling van 30ha vooropgesteld voor het creëren van nieuwe bedrijventerreinen tussen 1994 en Het gaat om zowel lokale als regionale bedrijvigheid. In het kader van de afbakening van de regionale bedrijventerreinen dient een inventaris opgemaakt te worden van bijgekomen bedrijventerrein sinds 1 januari De door gewestplanwijziging, apa en bpa, ruimtelijke uitvoeringsplannen bijgekomen terreinen na 1 januari 1994 moeten immers nog in rekening gebracht worden van de gegeven taakstelling. In Aalter dient de taakstelling verminderd te worden met: - Het goedgekeurd planologisch attest Vannevel: de bijkomende oppervlakte is te verwaarlozen (32,5 m 2 ). - Het goedgekeurd planologisch attest Vermeire Achiel: de bijkomende oppervlakte (namelijk uitbreiding gebouw en zone voor parkeerplaatsen, toeritten, laad- en losplaatsen) bedraagt 4700 m 2. - Schroothandel Geert Martens: Het gaat hier om een geplande uitbreiding van ongeveer 700 m 2. - Hobbycenter Baele is een kleinhandelszaak die bijgevolg niet in rekening dient gebracht te worden. Naast deze twee goedgekeurde planologische attesten zijn er ook nog planologische attesten lopende (nog geen advies uitgebracht): - Wondelgemse Houtcentrale (te Lotenhulle): Bij eventueel negatief advies zal een herlocalistatie noodzakelijk zijn en zal ongeveer 9600 m 2 of ongeveer 1ha. - Sanidak is een lokaal bedrijf dat gespecialiseerd is in dakwerken en sanitair. Er werd een planologisch attest aangevraagd voor de vestiging in Stratem. 35

41 De oppervlaktes van uitbreiding bij beide goedgekeurde planologische attesten bedraagt samen 5400m² of 0,5 ha. De taakstelling dient met deze oppervlakte verminderd te worden zodat men een taakstelling verkrijgt van: 30 ha 0,5 ha = 29,5 ha Dit is de oppervlakte aan bijkomende ruimte voor bedrijvigheid die binnen de planperiode (tot 2007) dient gerealiseerd te worden Invulling van de taakstelling voor regionale bedrijvigheid De behoefte aan ruimte voor regionale bedrijvigheid kan niet cijfermatig exact aangetoond worden. Toch zijn er een aantal ruimtelijke-economische parameters die aangeven of de taakstelling al dan niet volstaat. Deze behoefte wordt eveneens beïnvloed door een aantal beleidsmatige keuzes. De behoefte bestaat enerzijds uit de herlocalisatie van bestaande regionale bedrijven en anderzijds uit de vraag van nieuwe bedrijven die zich willen vestigen in Aalter: Ruimte voor bedrijven die op termijn zullen herlocaliseren: - Regionale bedrijven die momenteel of op termijn met eventuele problemen voor de verdere ontwikkeling of behoud van de activiteiten kunnen geconfronteerd worden. Vermits deze bedrijven op hun huidige locatie moeilijkheden zullen ondervinden om zich verder te ontwikkelen, zullen deze bedrijven op termijn herlocaliseren naar een regionaal bedrijventerrein. De kaart op volgende pagina geeft weer waar dergelijke bedrijven zich in het Westelijk Openruimtegebied bevinden. Een specifieke groep bedrijven die een oplossing moet aangeboden krijgen zijn de ruimtebehoevende bedrijven. Meestal liggen deze bedrijven verspreid in de open ruimte en hebben ze een grote ruimte-inname waardoor ze niet bestendigd kunnen worden. Eventueel dient de Wondelgemse Houtindustrie zich te herlocaliseren wanneer het planologisch attest ongunstig zou geadviseerd worden (ongeveer 1ha). Ruimte voor nieuwe regionale bedrijven: De snelheid waarmee het huidige industrieterrein Langevoorde is ingevuld toont aan dat er een sterke economische dynamiek heerst in de gemeente. Het huidig bedrijventerrein (38,2 ha) is in een periode van 10 jaar zo goed als volledig bezet 3. In een periode van 10 jaar ( ) kwamen 80 aanvragen binnen van bedrijven groter dan 0,5ha die zich wilden vestigen in Aalter 4 maar waardoor een gebrek aan 3 Behalve 5,6 ha tijdelijk niet realiseerbare gronden die door een herziening van het BPA later op de markt zullen gebracht worden. 4 Er dient bij vermeld te worden dat in een aantal gevallen het bedrijf in meerdere gemeenten tegelijk een aanvraag indient. 36

42 industriegrond, ondanks het feit dat er in ha bedrijventerrein bijkwam, geen plaats was voor hen. Aard van de ruimtebehoefte Het huidig economisch ruimtegebruik (zie 4.3) op het huidig industrieterrein Lakeland en Langevoorde leert ons welke economische sectoren sterk vertegenwoordigd zijn in Aalter. Met volgende ruim gedefinieerde groepen moet rekening gehouden worden als nieuwe bedrijven op het regionaal bedrijventerrein: Industrie (productie): deze sector is dominant aanwezig (veel sterker aanwezig dan in andere economische knooppunten). Vooral vanuit de bestaande specialisaties (de voedingindustrie, de vervaardiging van metalen en de vervaardiging van bouwmaterialen) en vanuit de aanwezigheid van voldoende know-how en infrastructuren is het wenselijk om verder voor deze doelgroepen een aanbod te creëren. Ook vanuit bedrijven binnen deze industriële sectoren (o.a. Holchim en Campina) gevestigd op de huidige bedrijventerreinen bestaat de vraag naar bedrijfsruimte op voorwaarde dat gebruik kan gemaakt worden van het kanaal. Transport, logistiek en distributie: door de verder tertialisering zal deze sector nog aan belang winnen. Er is vraag naar locaties voor mestverwerkingsbedrijven. In het PRS wordt in dat verband gesteld dat de provincie in provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen locaties voor mestverwerking moet aanduiden Invulling van de taakstelling voor lokale bedrijvigheid Lokale bedrijvigheid zal in de toekomst opgevangen worden in de uitbreiding van het lokaal bedrijventerrein Lobulck en een nieuw aan te leggen lokale handels- en dienstenzone aan de verkeerswisselaar van de E40. De uitbreiding wordt gerealiseerd via een herschikking van het aanbod van lokale bedrijventerreinen. Het nog niet gerealiseerde deel van de ambachtelijke zone Vaart-Zuid in Bellem en het niet gerealiseerde dienstverleningsgebied aan de E40 worden geschrapt en worden gecompenseerd door een bijkomend aanbod te voorzien op het bedrijventerrein Lobulck (ca. 5ha) en door de aanleg van een handels- en dienstenzone (ca. 5ha). Deze oppervlakte zal volstaan om de lokale behoefte op te vangen maar bij opmaak van een gemeentelijk RUP zal men de concrete behoefte aan lokale bedrijvigheid moeten aantonen. 37

43 5.4 UITWERKEN VAN ZOEKLOCATIES In dit hoofdstuk wordt gezocht naar een geschikte locatie voor het inplanten van een nieuw regionaal bedrijventerrein. Hierbij wordt rekening gehouden met de in vorige hoofdstukken vermelde elementen zijnde de bestaande ruimtelijke structuur van Aalter, de taakstelling en de visie op macro-niveau. De afweging gebeurt op drie manieren namelijk een toetsing: t.o.v. het provinciaal ruimtelijk structuurplan. t.o.v. een aantal ruimtelijke principes t.o.v. elkaar (relatieve afweging) Een afweging t.o.v. het provinciaal ruimtelijk structuurplan is noodzakelijk om vast te stellen of de zoeklocaties binnen het beleid van het PRS passen en/of er randvoorwaarden zijn waarmee rekening dient gehouden te worden. Er werden vervolgens een aantal ruimtelijke principes opgesteld waaraan de zoeklocaties getoetst worden. Deze ruimtelijke principes verschillen van de beleidselementen van het PRS in die zin dat ze concreter toepasbaar zijn op een kleiner schaalniveau met name de zoekzones. Een relatieve afweging ten opzichte van elkaar zorgt ervoor dat er een zoeklocatie kan naar voor geschoven waarvan het wenselijker is om ze te ontwikkelen dan een andere. Volgende zoeklocaties werden aangeduid (zie figuren): Zoeklocatie 1: site Patersveld is gesitueerd tussen het kanaal Gent-Brugge en de oude kanaalarm. Het ligt ten westen aan op het bedrijventerrein Langvoorde. Zoeklocatie 2: site Woestijne ligt langs het kanaal Gent-Brugge. De zoeklocatie grenst aan de kern van Aalter-Brug. Zoeklocatie 3: site langs spoorlijn Gent-Brugge. De site wordt begrenst door de N44, de spoorlijn en het bedrijventerrein Langevoorde. Zoeklocatie 4: site Oostmolen is eveneens gelegen langsheen het kanaal. Het vormt een oostelijke uitbreiding van de industriezone Lakeland. De locaties worden gesitueerd en gedetailleerd weergegeven op de hierna volgende kaarten Afweging t.o.v. het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Vermits het provinciale RUP een uitvoering is van het beleid dat uitgetekend werd in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan dienen de zoeklocaties afgewogen worden t.o.v. principes uit het PRS. 38

44 Afweging t.o.v. de gewenste nederzettingsstructuur PRS Het Westelijk Openruimtegebied wordt gedomineerd door de stedelijke invloedsfeer van Gent. In het noorden en het zuiden van deze deelruimte vormen respectievelijk Eeklo en Deinze centra. Op vlak van (secundaire) tewerkstelling wordt de rol van Eeklo in het Westelijk Openruimtegebied aangevuld door Maldegem en Aalter. Het is niet wenselijk dat deze economische knooppunten op het vlak van bedrijvigheid elkaar gaan beconcurreren. Voor Eeklo is aanvullend echter ook een ontwikkeling van de tertiaire tewerkstelling weggelegd. Aalter werd geselecteerd als hoofddorp. Dit vormt de groeipool binnen de gemeente zowel wat betreft wonen als wat betreft werken. Het is wenselijk om het nieuwe regionale bedrijventerrein te laten aansluiten op het hoofddorp. Alle vier de zoeklocatie sluiten aan op het hoofddorp Aalter. Afweging t.o.v. de gewenste open ruimte structuren PRS Zoekzones 1,2 en 4 zijn gelegen langsheen het kanaal die op zijn beurt aangelegd werd in de depressie van Aalter. Het kanaal werd in het PRS geselecteerd als structuurbepalend hydrografisch element wat betekent dat deze elementen en hun kenmerken (bvb. meandering, begroeiing) maximaal dienen te worden bewaard. Bebouwing in de open ruimte dient vermeden te worden. Het PRS geeft dus aan dat bij aanleg van een regionaal bedrijventerrein langs het kanaal rekening dient gehouden te worden met de landschappelijke kenmerken van de terreinen. Toegepast voor zoekzone 1 betekent dit dat de oude kanaalarm een belangrijk element vormt waarmee rekening dient gehouden te worden. In zoekzone 2 vormt het drevenpatroon en de beekvallei van de Woestijnebeek belangrijke landschappelijke elementen waarmee bij de inrichting van het bedrijventerrein rekening dient gehouden te worden. In zoekzone 4 zijn de landschappelijke waarden gering. Naast de landschappelijke waarden zal eveneens rekening dienen gehouden te worden met de natuurlijke waarden. Zoekzone 2 en 4 grenzen aan of zijn gelegen in het natuurverbindingsgebied tussen de Drongengoedbossen en de Markette en zoekzone 1 en 3 grenzen aan of zijn gelegen in het natuurverbindingsgebied tussen Burkel (Maldegem) en de bossen van Sint-Maria-Aalter. Het kanaal werd eveneens aangeduid als ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang. De ecologische infrastructuur bestaat uit natuur- en bosgebieden die niet tot het VEN, noch tot het IVON behoren, de kleine landschapselementen en uit de natuur in de bebouwde omgeving. Ecologische infrastructuur wordt geselecteerd omwille van de meerwaarde die de infrastructuur kan bieden aan de natuurlijke structuur. Vermits de depressie waar het kanaal in gelegen is, aangeduid werd als structuurbepalend reliëfelement dienen de hoogteverschillen te blijven bestaan en dienen de voet en flanken van de heuvels van bebouwing gevrijwaard te blijven. Het is van belang dat de zichtassen richting deze flanken behouden blijven. De zoeklocaties 1, 2 en 4 zijn in de depressie zelf gelegen en niet zozeer aan de voet of de flanken van deze reliëfsverschillen waardoor ze geen impact hebben op de reliëfselementen. Bij zoeklocatie 2 (Woestijnegoed) dient rekening gehouden te worden met de beekvallei van de Woestijnebeek. 39

45 Afweging t.o.v. de gewenste economische structuur PRS De doelstellingen van de gewenste economische structuur in het PRS worden als volgt geformuleerd: Bundelen van economische activiteiten met aandacht voor het buitengebied. Het doel van het bundelen van economische activiteiten is om de versnippering tegen te gaan. Alle vier de zoeklocatie zijn geconcentreerd rond het economische knooppunt Aalter. Op een kleiner schaalniveau evenwel zorgt zoekzone 1 voor een verdere verlinting langsheen het kanaal en bijgevolg voor een grotere versnippering van het buitengebied. Voorzien van een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan bedrijventerreinen. De vooropgestelde taakstelling (kwantitatief aanbod) kan op elk van de 4 zoeklocaties ingevuld worden. Inzake kwalitatief aanbod is er een verschil tussen de zoeklocaties aan het kanaal en zoeklocatie 3. In de zoeklocaties 1,2 en 4 kan het aanbod kwalitatief verhoogd worden door een variatie in type bedrijfspercelen. Bedrijfspercelen langsheen het water kunnen ingezet worden voor watergebonden bedrijvigheid waardoor op het bedrijventerrein naast gemengde bedrijvigheid ook watergebonden bedrijvigheid kan toegelaten worden. Zoeklocatie 3 kan eventueel van de spoorweg als transportas gebruik maken maar vanuit de NMBS is aangegeven dat dit weinig realistisch is(zie afweging van zoeklocatie t.o.v. elkaar). Efficiënt en doordacht ruimtegebruik op bedrijventerrein. Op de nieuwe bedrijventerreinen moeten waar mogelijk ruimtebesparende maatregelen toegepast worden. In de zoekzones behoort dergelijke maatregelen tot de mogelijkheden. Zoekzone 4 is het ruimtegebruik weinig efficiënt door de noodzakelijke opsplitsing in twee delen waardoor het voorzien van gemeenschappelijke voorzieningen bemoeilijkt worden en waardoor veel ruimte verloren wordt (bvb. extra aanleg van buffers). Een sturend ruimtelijk-economisch beleid door een aanbod- en locatiebeleid. Door gunstig ruimtelijke randvoorwaarden te creëeren kan de provincie sturend optreden. Gewenste mobiliteit en lijninfrastructuren PRS Het Westelijk Openruimtegebied is een gebied met uitgesproken openruimtepotenties. De bovenlokale ontsluiting concentreert zich op enkele centrale plaatsen, waarnaar de overige kernen op hun beurt worden ontsloten. Dergelijke centrale plaatsen zijn Eeklo en Maldegem in het noorden van het deelgebied, Aalter in het centrum en Deinze en Tielt in het zuiden. De invloed van het Oost-Vlaams Kerngebied laat zich in het gehele deelgebied voelen. Het autoverkeer wordt over een beperkt aantal verzamelwegen naar de omliggende hoofdwegen (E40 en A11/N49) en primaire wegen (N44 en R4-west) gebracht. De A11/N49 wordt momenteel omgebouwd tot hoofdweg, als verbinding tussen de Vlaamse Havens. De ontwikkelingen in Eeklo en Maldegem (en Aalter) kunnen worden beïnvloed door de uitbouw van een binnenvaartverbinding tussen de haven van Gent en de kusthavens, zoals aangegeven in het RSV. Naargelang het gekozen alternatief zal die verbinding gevolgen hebben voor het verkeer in het deelgebied en de lokalisatie van nieuwe bedrijven. Deze keuze gebeurt op Vlaams niveau (maar overstijgt de planperiode). 40

46 De potentie van de ligging langs een goed bevaarbare secundaire waterweg moet voor Aalter maximaal kunnen benut worden. Op de bestaande en in te richten regionale bedrijventerreinen, worden de kadegebonden percelen voorbehouden voor activiteiten die het water als transportmodus gebruiken. Besluit Vanuit de gewenste mobiliteit en lijninfrastructuren is duidelijk aangegeven dat de potenties van kanaal met betrekking tot nieuwe bedrijvigheid maximaal dienen benut te worden. Het is bijgevolg wenselijk om een regionaal bedrijventerrein met een watergebonden karakter te voorzien. Vanuit de gewenste open ruimtestructuren worden echter belangrijke randvoorwaarden opgelegd waarmee bij de aanleg rekening dient gehouden te worden. Op basis van deze afweging conform het PRS kunnen we volgend besluit trekken met betrekking tot de zoekzones. Zoeklocatie 3 is minder geschikt omwille en vanuit het PRS niet wenselijk omdat het niet aansluit bij het kanaal. De andere zoeklocaties grenzen wel aan het kanaal maar er dient rekening gehouden te worden met de randvoorwaarden vanuit de open ruimte. Zoeklocatie 1 en 4 zijn minder geschikt dan zoeklocatie 2 omwille van hun verlinting langsheen het kanaal. Bij locatie vier wordt een optimale ruimtelijke-economische ontwikkeling gehinderd door de woongroepering en de hoogspanningsleiding Afweging t.o.v. ruimtelijke principes Om tot een concretere gebiedsgerichte afweging te komen werden een aantal ruimtelijke principes vooropgesteld. Deze ruimtelijke principes stellen ons in staat om op een concrete wijze locaties te toetsen. Ze vormen in veel gevallen een concretisering van de beleidselementen van het PRS en het RSV. Volgende ruimtelijke principes werden gehanteerd: 1. Streven naar multimodaliteit (meerdere overslagfaciliteiten). 2. Ontsluiting rechtstreeks via bovenlokale wegen, gescheiden van de lokale ontsluiting. 3. Lokalisatie bij voorkeur aansluitend bij bestaande bedrijvigheid 4. Openbaar vervoer moet een aandeel hebben of verwerven in de personenmobiliteit 5. De hinder voor de omwonenden moet beperkt blijven 6. Streven naar ruimtelijke concentratie i.p.v. verlinting 7. De aantasting van aaneengesloten en waardevolle landbouwgebieden beperken. De landbouwwaarde van de betrokken percelen wordt vastgesteld via de landbouwtyperingskaarten van de VLM en de bodemkaarten (bodemgeschiktheid voor akkerbouw en grasland). 8. De aantasting van waardevolle natuurlijke, landschappelijke en toeristisch-recreatieve gebieden beperken. Er wordt gebruik gemaakt van de landschapsatlas en de biologische waarderingskaart om deze elementen te evalueren. Het toeristisch-recreatief belang wordt geëvalueerd aan de hand van de toeristisch-recreatieve fietsroutes die door het gebied lopen. 41

47 Zoekzone 1: Het Patersveld, gelegen tussen het kanaal Gent-Oostende en de oude Kanaalarm, als westelijke uitbreiding van Langevoorde. 1. Multimodaliteit is mogelijk doordat zowel transport via het water (via het kanaal Gent- Brugge) als transport via de weg mogelijk is. 2. Het nieuw regionaal bedrijventerrein kan ontsloten worden via het bestaande regionale bedrijventerrein Langevoorde. Via de weg Brug Zuid wordt de N44 (primaire weg I) bereikt. Dit kruispunt is echter verzadigd tijdens de piekuren. 3. Het nieuw regionaal bedrijventerrein betreft in dit geval een uitbreiding van het bestaande regionale bedrijventerrein Langevoorde. 4. Het gebied wordt momenteel niet bediend door een buslijn. Bij een eventuele inrichting van een regionaal bedrijventerrein op deze plek zal moeten onderzocht worden of men het terrein (en dat van Langevoorde ) kan bedienen via een buslijn. 5. De hinder voor de omwonenden blijft beperkt. In de buurt van het terrein bevinden zich geen woongebieden. Binnen de zoeklocatie zelf zijn wel enkele grote landbouwbedrijven en woningen gelegen. 6. Er is geen sprake van een verdere verdichting van het bebouwd weefsel. Het gaat hier om een verdere uitbreiding langsheen het kanaal waardoor er een langer lint van industrie ontstaat langsheen het kanaal. 7. Deze zoeklocatie is gelegen in een open ruimte gebied dat behoort tot het Houtland. Het maakt deel uit van een zone met weinig bebouwing tussen Aalter en Beernem. Het gebied heeft ook recreatieve waarden. De landbouwtyperingskaart van de VLM geeft aan dit gebied een zeer hoge waardering voor landbouw en voor een beperkt deel heeft een hoge waardering. Volgens de bodemkaart is de geschiktheid voor akkerbouw voor 1/3 van de percelen matig geschikt en 2/3 van de percelen weinig geschikt. De percelen zijn matig geschikt voor grasland. 8. De BWK geeft aan dat vooral de grenzen van deze zoeklocatie belangrijk zijn met name de kanaalbermen (mesofiel hooiland en struisgrasvegetatie), de oude kanaalarm (zuur eikenbos en bomenrijen met dominantie van populier) en een bomenrij die de westgrens van het gebied vormt. Het gebied werd in de Landschapsatlas niet aangeduid als relictzone of ankerplaats. Zowel het Kanaal Gent-Brugge als de oude kanaalarm werden aangeduid als lijnrelict. In het gebied loopt geen toeristisch-recreatieve route, maar net buiten het gebied, parallel met de Oude Vaart, zijn wel fietsroutes gesitueerd (bron: fietnetwerk Meetjesland en de Woestijneroute). De weg langs het kanaal maakt deel uit van het toeristischrecreatief hoofdroutenetwerk (bedoeld voor verplaatsingen over lange afstand). 42

48 Zoekzone 2: Site Woestijne, gelegen tussen de Urselweg (N499) en met het kanaal Gent-Oostende, ten oosten van Aalter-Brug 1. Multimodaliteit is mogelijk doordat zowel transport via het water (via het kanaal Gent- Oostende) als transport via de weg mogelijk is. 2. Het nieuw regionaal bedrijventerrein kan ontsloten worden via de Urselweg (lokale weg) naar de N44 (primaire weg I). 3. Het nieuw regionaal bedrijventerrein sluit aan op het bestaande regionale bedrijventerrein Lakeland, gelegen aan de overkant van het kanaal. 4. Momenteel loopt er een buslijn (Eeklo-Aalter) langsheen de Urselweg. Een nieuw regionaal bedrijventerrein op deze plek zal gemakkelijk kunnen geïntegreerd worden in het openbaar vervoersnetwerk 5. De zoeklocatie grenst aan de woonkern van Aalter-Brug. Een voldoende brede buffer moet de hinder van het bedrijventerrein kunnen beperken. In de zoeklocatie liggen 2 woningen en een boerderij (eigendom van de gemeente). 6. Door een uitbreiding van het regionaal bedrijventerrein Lakeland op die plek is er geen sprake van een verdere verlinting langsheen het kanaal maar een concentratie rond het tracé van het kanaal waar momenteel reeds economische activiteiten zijn. 7. Deze zoeklocatie is gelegen in een open ruimte gebied dat behoort tot het houtland. Het maakt deel uit van een zone met relatief weinig bebouwing tussen Aalter en Ursel. De landbouwtyperingskaart van de VLM geeft aan dit gebied een zeer hoge waardering voor landbouw en een beperkt deel heeft een matige waardering (1/3 van de percelen). Volgens de bodemkaart is de geschiktheid voor akkerbouw zeer uiteenlopend: van geschikt over matig geschikt tot weinig en ongeschikt (telkens ongeveer ¼ van de oppervlakte). De percelen zijn voor de helft geschikt en voor de helft matig geschikt voor grasland. 8. Op de Biologische Waarderingskaart (BWK) worden vooral de hoogstamboomgaard, de kanaalbermen (mesofiel hooiland), de dreven (bomenrijen met dominantie van populier) en de oostgrens van de zoeklocatie (houtkant met dominantie van wilg) als waardevol aangeduid. Het gebied werd in de landschapsatlas aangeduid als relictzone. De beeldkwaliteit wordt echter beïnvloed door de visuele impact van het bedrijventerrein Lakeland aan de overkant van het kanaal. De historische hoeve Woestijne werd geselecteerd als puntrelict. In het gebied loopt de toeristisch-recreatieve fietsroute 'Woestijneroute' langs de dreef Woestijne en het kanaal. 43

49 Zoekzone 3: Site langs spoorlijn Gent-Brugge 1. Multimodaliteit is mogelijk doordat zowel transport via het spoor (via spoorlijn Gent- Brugge) als transport via de weg mogelijk is. Het is echter niet aangewezen gezien de beperkte oppervlakte van het bedrijventerrein (zie de afweging van de zoekzones t.o.v elkaar). De spoorlijn Gent-Brugge wordt in de toekomst uitgebreid met een derde en vierde spoor voor goederenvervoer. 2. Een ontsluiting van het nieuw regionaal bedrijventerrein is niet voor de hand liggend. Het best wordt een ontsluiting gezocht via het bedrijventerrein Langevoorde maar de bestemmingen van het BPA laten geen ontsluiting toe vanuit het zuiden. De ontsluiting kan eventueel gebeuren via de bestaande weg Manewaarde in noordelijke richting. Een andere mogelijkheid is rechtstreeks een toegang te creëren tot de N44 maar dit is in strijd met het RSV die stelt dat het aantal kruispunten op de primaire wegen dienen afgebouwd te worden. 3. Het nieuw regionaal bedrijventerrein sluit aan op het bestaande regionale bedrijventerrein Langevoorde. 4. Het gebied wordt momenteel niet bediend door een buslijn. Bij een eventuele inrichting van een regionaal bedrijventerrein op deze plek zal moeten onderzocht worden of men het terrein (en dat van Langevoorde ) kan bedienen via een buslijn. 5. De hinder voor de kern Aalter-centrum blijft beperkt. De ligging van de N44 op een verhoogde berm vormt een buffer t.o.v. de kern. In de zoeklocatie zijn slechts 2 woningen gelegen. Er bevindt zich ook een kampeerterrein binnen de zoeklocatie. 6. Deze zoeklocatie ligt ingesloten tussen de spoorlijn Gent-Brugge, de N44 en het bedrijventerrein Langevoorde. 7. Ondanks het feit dat het relatief klein en versnipperd is, sluit het echter wel aan op de open ruimte ten westen van Aalter namelijk het Houtland. De belevingswaarde van dit gebied is nog hoog doordat er recreatiemogelijkheden aanwezig zijn in dit gebied (Kasteel Nobelstede met een culturele en/of gastronomische programmatie; camping). De landbouwtyperingskaart van de VLM geeft aan dit gebied een matige waardering voor landbouw. Volgens de bodemkaart is de geschiktheid voor akkerbouw zeer uiteenlopend: van matig geschikt tot weinig en ongeschikt (telkens ongeveer 1/3 van de oppervlakte). De percelen zijn voor de helft weinig geschikt en voor de helft matig geschikt voor grasland. 8. Op de Biologische Waarderingskaart (BWK) duidt aan dat er nog heel wat waardevolle elementen aanwezig zijn in het gebied: - De helft van de percelen bevatten waardevolle biologische elementen (weilanden). - Het gebied wordt doorsneden door bomenrijen bestaande uit Wilg, Els of Zomereik - In het lagergelegen deel van de zoeklocatie komt een eutrofe plas met natuurlijke oevers voor die aangeduid staat als biologisch zeer waardevol. - Een klein perceel bestaande uit een eiken-haagbeukbos is biologisch zeer waardevol. 44

50 Het gebied werd in de Landschapsatlas niet aangeduid als relictzone of ankerplaats. Kasteel Nobelstede dat gelegen is net buiten de zoekzone is aangeduid als puntrelict. In het gebied loopt de toeristisch-recreatieve fietsroute 'Woestijneroute, langs Manewaarde. Zoekzone 4: Site Oostmolen, als oostelijke uitbreiding van Lakeland. 1. Multimodaliteit is mogelijk doordat zowel transport via het water (via het kanaal Gent- Brugge) als transport via de weg mogelijk is. 2. Een ontsluiting van deze zoeklocatie is niet voor de hand liggend. Er kan gekozen worden voor een ontsluiting via de Oostmolenstraat en vervolgens door het bestaand bedrijventerrein richting N44. Deze ontsluiting loopt echter voor een deel doorheen een woonstraat (Oostmolenstraat). Ofwel moet er een nieuwe ontsluiting voorzien worden richting de N44 langsheen het kanaal. Veel verkeer langsheen het kanaal hindert echter de watergebonden activiteiten langsheen het kanaal. 3. Het nieuw regionaal bedrijventerrein betreft in dit geval een uitbreiding van het bestaande regionale bedrijventerrein Lakeland. 4. Het gebied wordt momenteel niet bediend door een buslijn. Bij een eventuele inrichting van een regionaal bedrijventerrein op deze plek zal moeten onderzocht worden of men het terrein (en dat van Lakeland ) kan bedienen via een buslijn. 5. De hinder voor de omwonenden is vrij groot. De grens van de zoekzone wordt immers gevormd door een woonstraat. Binnen de zoeklocatie zelf is één woning gelegen en één landbouwbedrijf. 6. Er is geen sprake van een verdere verdichting van het bebouwd weefsel. Het gaat hier om een verdere uitbreiding langsheen het kanaal waardoor er een langer lint van industrie ontstaat langsheen het kanaal. Het gebied wordt doorkruist door een hoogspanningslijn die bij eventuele ontwikkeling zal zorgen voor bijkomende randvoorwaarden voor bedrijven (bvb. voorwaarden naar hoogte toe). 7. Deze zoeklocatie maakt deel van het open ruimte gebied (landbouwgebied van Bellem). Toch heeft het door het woonlint langs de Oostmolenstraat en het kanaal een versnipperde indruk. De landbouwtyperingskaart van de VLM geeft aan dit gebied een hoge waardering voor landbouw. Volgens de bodemkaart is de geschiktheid voor akkerbouw voor de helft matig geschikt en voor de helft weinig geschikt. De percelen zijn matig geschikt voor grasland. 8. Op de Biologische Waarderingskaart (BWK) wordt vooral de kanaalberm (mesofiel hooiland) als waardevol aangeduid. Twee weilandpercelen werden eveneens aangeduid in de BWK maar bestaan uit soortenarm permanent cultuurgrasland. Het gebied is in de Landschapsatlas niet aangeduid als relictzone of ankerplaats. Het Kanaal Gent-Brugge werd aangeduid als lijnrelict. Hoeve Bossengoed, ten zuiden van de Oostmolenstraat werd aangeduid als puntrelict. Door dit gebied lopen fietspaden van het fietsnetwerk Meetjesland, nl. langsheen het kanaal en de Oostmolenstraat. 45

51 Conclusie Op basis van de principes kan een beoordeling gebeuren van de weerhouden zoekzones voor een nieuw regionaal bedrijventerrein. Onderstaande tabel bundelt deze beoordeling Tabel 7: Afweging zoekzones bijkomende regionale bedrijvigheid Streven naar multimodaliteit Ontsluiting via bovenlokale wegen Aansluitend op bestaande bedrijvigheid Aandeel openbaar vervoer in personenvervoer Hinder omwonenden beperken Streven naar ruimtelijke concentratie Aantasting van aaneengesloten en waardevolle landbouwgebieden beperken Aantasting van waardevolle natuurlijke en landschap-pelijke gebieden beperken 1 Site Patersveld Site Woestijne Site langs spoorweg Site Oostmolenstraat : zeer goed +: goed 0: redelijk -: slecht --: zeer slecht Afweging zoeklocaties t.o.v. elkaar De vier locaties worden afgewogen t.o.v. elkaar wat betreft multimodaliteit, ontsluiting van wegverkeer, inname van open ruimte en de impact op de woonomgeving. Multimodaliteit Door het regionaal bedrijventerrein te lokaliseren langsheen het kanaal Gent-Brugge kan men inspelen op de groeiende vraag naar transport via het water. Dit blijkt uit cijfers van waterwegbeheerder AWZ dat eveneens het kanaal Gent-Brugge beheert. Het transport via de waterwegen in beheer van AWZ is in 6 jaar tijd ( ) toegenomen met 26% van 15 miljoen ton tot 19 miljoen ton getransporteerde goederen. Dit komt omdat meer en meer bedrijven overtuigd worden van de voordelen van transport via het water. Het biedt immers volgende troeven: - Met 1375 km bevaarbare waterweg heeft Vlaanderen één van de dichtste netten van rivieren en kanalen ter wereld. In tegenstelling tot het wegennet, hebben de binnenwateren nog een aanzienlijke reservecapaciteit. - De Vlaamse binnenwateren liggen op het kruispunt van de grote Europese handelswegen, in het centrum van de noord-zuid verbinding en bij het begin van de westoost as. 46

52 - Binnenvaart vormt een duurzaam en milieuvriendelijk transportmiddel. Binnenschepen van 1350 ton verbruiken vier tot zeven keer minder brandstof per tonkilometer dan vrachtwagens. Met 5 liter brandstof kan een binnenschip één ton goederen 500 km ver vervoeren. De trein raakt daarmee slechts 333 km ver, een vrachtwagen slechts 100 km en een vliegtuig nauwelijks 6,6 km. - Intensief gebruik van de infrastructuur op de binnenwateren resulteert in een veel lagere kost dan bij de andere vervoersmodaliteiten. Per kilometer infrastructuur wordt over de waterweg 3,5 miljoen ton vervoerd, tegenover 2,5 miljoen ton over de spoorweg en 1,5 miljoen ton over de weg. Een schip van 1200 ton kan evenveel vracht vervoeren als 40 treinwagons of 60 vrachtwagens. - De binnenvaart gaat door voor een trage vervoersmodaliteit. Als men rekening houdt met de vervoerde hoeveelheid, krijgt men evenwel een ander beeld. Geen enkel ander transportmiddel kan meer ton per uur naar zijn bestemming brengen. - Voor bedrijven die een kaaimuur bouwen, komt de overheid tussen in 60 tot 80 procent van de bouwkosten voor infrastructuur. De steunaanvrager financiert ten minste 20 procent van de bouwkost en staat in voor de superstructuur zoals kranen, transportbanden en opslagruimte. Als tegenprestatie garandeert de onderneming dat gedurende tien jaar een vast tonnage aan goederen via de waterweg wordt vervoerd. Dit zorgt ervoor dat het kanaal en de infrastructuur effectief zal gebruikt worden. Zowel de locatie Woestijnegoed als Oostmolen als Patersveld kunnen gebruik maken van de waterweg als transportweg. Deze locaties vormen de enige plaatsen binnen de economische knooppunten van het Westelijke Openruimtegebied waar gebruik kan gemaakt worden van het kanaal als transportweg. Daarom is het wenselijk om watergebonden industrie te voorzien in Aalter. Bij de locatie Oostmolen wordt het contact met het kanaal verstoord door de woningen langsheen de wegen Oostmolen Zuid en Brug Zuid. Bovendien ontstaan daardoor een aantal kleinere percelen die door hun beperkte oppervlakte minder bruikbaar zijn voor watergebonden bedrijven. Vervoer via het spoor vormt eveneens een geschikte mogelijkheid om het transport via de weg te beperken. Voor de locatie langsheen de spoorweg stellen zich echter een aantal problemen: - Er is sprake van de aanleg van een derde en vierde spoor voor goederenvervoer langsheen de spoorlijn Gent-Brugge. Dit zal volgens de NMBS echter niet gerealiseerd zijn voor Het regionaal bedrijventerrein dient echter binnen de planperiode gerealiseerd te worden om de behoefte tot 2007 op te vangen. Dit betekent dat bij aanleg van een bedrijventerrein er pas vanaf 2014 de mogelijkheid zou bestaan om aan te takken op de spoorlijn. - Spoortechnisch is een ontsluiting mogelijk maar de NMBS geeft aan dat het niet evident is. Het perceel moet aangesloten worden op het spoor Brugge - Gent. De bediening zou vanuit Gent moeten gebeuren, wat een tegenspoorbediening vraagt over 9 km op een zeer drukke lijn. De bediening wordt een moeilijke zaak. Een alternatief 47

53 zou zijn de nodige wissels te voorzien om via normaal spoor te kunnen bedienen maar dit is een zeer dure operatie. - De orientatie van het terrein is loodrecht op het spoor. De minimum stralen voor een spoor zijn 180 meter. Dit betekent dat het terrein doorsneden wordt waardoor veel onderbenutte ruimte zal ontstaan. Ook de nuttige lengte van de sporen op het industrieterrein zullen zeer kort zijn. Er rekening mee houdend dat de bediening moeilijk wordt, dat de nuttige lengte eerder beperkt zal uitvallen en dat het spoor in de eerste plaats een massavervoermiddel is, vreest de NMBS voor de haalbaarheid. Ontsluiting wegverkeer De aanleg van een regionaal bedrijventerrein zal ongetwijfeld extra verkeer met zich meebrengen doch dit wordt zoveel mogelijk beperkt door multimodaal transport te stimuleren. De locatie Woestijne sluit nauw aan op de N44 vanwaar het volledige Westelijke Openruimtegebied vlot bereikbaar wordt. Enkel het tracé langsheen de Urselweg vormt een knelpunt. De weg heeft voldoende breedte waardoor maatregelen (bvb. in het kader van een streefbeeld) kunnen genomen worden om de verkeersveiligheid te verhogen. Ook de aanleg van een knooppunt van de Urselweg met de toegang tot het bedrijventerrein zal leiden tot een verlaging van de snelheid. Dit komt de verkeersveiligheid in Aalter-Brug ten goede. Een ontsluiting van de locatie Oostmolen via de woonstraat Oostmolenstraat is niet mogelijk en wenselijk. Een ontsluiting langsheen het kanaal richting N44 behoort wel tot de mogelijkheden doch verkeer langsheen het kanaal is hinderlijk voor het laden en lossen van schepen. Op die manier wordt het voordeel die het kanaal biedt, beperkt. De ontsluiting van de site Patersveld en spoorweg zou via het bestaand bedrijventerrein Langevoorde dienen te gebeuren. Door de ligging langsheen de N44 zou de locatie spoorweg perfect kunnen aangesloten worden op de N44. Hierbij stelt het probleem zich dat de N44 als primaire weg werd geselecteerd. Dit betekent dat er geen kruispunten mogen bijkomen; integendeel de kruispunten langsheen deze weg dienen afgebouwd te worden. Bijgevolg dient de ontsluiting gezocht te worden via de bestaande ontsluiting van het bedrijventerrein Langevoorde. Dit bedrijventerrein heeft echter een zodanige configuratie dat een aansluiting daarop onmogelijk is. Bij het voorzien van een aansluiting zou men immers het BPA moeten aanpassen en de gerealiseerde buffer en reeds verkochte en bebouwde bedrijfsgronden moeten doorkruisen om een aantakking te krijgen via het bestaande wegennet. Een ontsluiting via Manewaarde is moeilijk omdat deze weg verbreed dient te worden. Dit is niet evident omdat aan de ene kant van de weg het erfgoed Nobelstede gelegen is en aan de andere kant een beschermd dorpsgezicht. Het verkeer van zowel de site spoorweg als de site Patersveld zou geleid worden naar het kruispunt van de N44 met de Brugstraat, de Groendreef en Brug-zuid. Dit kruispunt is reeds sterk verzadigd door het autoverkeer. 48

54 Ligging t.o.v. open ruimte Alle vier deze locaties nemen een deel van de open ruimte in. Ze grenzen aan een aaneengesloten open ruimte-gebied. De natuurlijke en landschappelijke waarden zijn het sterkst aanwezig op de locatie Patersveld. Deze zoekzone dringt het diepst door in de open ruimte. Bovendien is ze gelegen tussen het kanaal en de oude kanaalarm. Beide werd aangeduid als lijnrelict in de Landschapsatlas. De bermen zijn eveneens biologisch zeer waardevol. De berm van de oude kanaalarm is bebost (zuur eikenbos). De locatie aan de Oostmolenstraat heeft het minste landschappelijke en natuurlijke waarden. Dit komt omdat het gebied versnipperd is door de bewoning langsheen deze weg. Het kanaal wordt echter wel als lijnrelict geselecteerd in de landschapsatlas. Door de langgerektheid van deze zoekzone (oorzaak is de situering in de nauwe band tussen het kanaal en de Oostmolenstraat) snijdt deze zoekzone tot diep in het open ruimtegebied tussen Bellem en Aalter. Zowel de locatie Woestijnegoed als Spoorweg hebben beiden landschappelijke en natuurlijke waarden. De locatie Woestijnegoed staat in de landschapsatlas aangeduid als relictzone. De hoeve Woestijnegoed werd aangeduid als puntrelict. De natuurlijke waarden van dit gebied beperken zich volgens de biologische waarderingskaart tot de dreven (populieren), de boomgaard (met houtkanten) en de kanaalbermen (mesofiel hooiland). De locatie Spoorweg werd niet opgenomen als relictzone. Kasteel Nobelstede grenzend aan de zoekzone werd geselecteerd als puntrelict. Van groter belang is het feit dat deze site een veel grotere natuurlijke waarde bezit dan de site Woestijne : - De helft van de percelen bevatten waardevolle biologische elementen (weilanden). - Het gebied wordt doorsneden door bomenrijen bestaande uit Wilg, Els of Zomereik - In het lagergelegen deel van de zoeklocatie komt een eutrofe plas met natuurlijke oevers voor die aangeduid staat als biologisch zeer waardevol. - Een klein perceel bestaande uit een eiken-haagbeukbos is biologisch zeer waardevol. Bij de toetsing van de zoeklocaties werd eveneens nagegaan of deze gebieden binnen risicozones gelegen zijn voor overstromingen. Doordat de Brielbeek de zoeklocatie spoorweg doorkruist is een groot deel gelegen binnen een natuurlijk overstroombaar gebied (NOG) namelijk het volledig zuidelijk deel van de zoeklocatie en enkele noordelijke percelen. Ook in de zoeklocatie Woestijnegoed behoort een deel tot het natuurlijk overstroombaar gebied (vanuit de Woestijnebeek) doch het grootste deel daarvan ligt in het weidegebied tussen de hoeve en de Urselweg. Op vlak van toerisme en recreatie dient gesteld te worden dat op alle vier de locaties een fietspad gesitueerd is (cf. fietsnetwerk Meetjesland). De Woestijneroute loopt doorheen de site Woestijnegoed en de site Spoorweg en vlakbij de site patersveld (overzijde Oude Vaart). De Woestijneroute loopt evenwel niet doorheen de site Oostmolen. 49

55 Ligging t.o.v. bebouwing Van de vier locaties is de zoekzone langsheen de Oostmolenstraat de meest ingrijpende op de nederzettingsstructuur. Er zijn drie woningen en één boerderij gelegen in het plangebied. De grens van het plangebied wordt gevormd door een woonlint namelijk de Oostmolenstraat. Langs deze weg bevinden zich 45 woningen. Het plangebied wordt in twee helften gesneden door het woonlint Oostmolen Zuid. Deze versnippering is nadelig voor zowel het industriegebied zelf als voor de omwonenden. De omwonenden ondervinden extra hinder omdat het industrieterrein verder uitgespreid wordt. Bovendien zorgt dit voor versnippering van het industrieterrein waardoor een minder efficiënt ruimtegebruik mogelijk is. Aan de zoeklocatie Woestijnegoed grenzen beduidend minder woningen namelijk een 4- tal. In het plangebied zelf liggen 2 woningen en 1 boerderij ( Woestijnegoed ) die eigendom is van de gemeente. In de onmiddellijke omgeving bevindt zich de woonkern Aalter-Brug. Er is bovendien voldoende ruimte om een ruime en efficiënte buffer aan te leggen zonder dat daarbij een optimale ontwikkeling van bedrijfspercelen gehinderd wordt (bvb. restpercelen, slechte configuratie van percelen, ). In de zoeklocatie Patersveld zijn meerdere gebouwen gelegen. Het gaat hierbij om landbouwbedrijven (3-tal) als om woningen (4-tal). Net als de zoeklocatie Woestijnegoed grenst de locatie Spoorweg aan een kern namelijk de kern van Aalter. De locatie wordt ervan gescheiden door de N44. Deze weg ligt tot halfweg de zoeklocatie op een berm. Dit kan een extra buffer vormen voor het industrieterrein. Toch moeten we ons de vraag hierbij stellen of de woonkwaliteit van de omwonenden niet te beperkt wordt omdat naast de hinder die een primaire weg met zich meebrengt ook nog eens een nieuw regionaal bedrijventerrein aangelegd wordt. In de zoekzone Spoorweg zelf komen 2 woningen en een hoeve voor. Bovendien dient ook een gedeelte van de camping te verdwijnen Besluit Uit de het beleid geformuleerd in het PRS komt naar voor dat optimaal gebruik dient gemaakt te worden van het kanaal als alternatieve vervoersweg in Aalter. Dit wordt versterkt door het feit dat dit het enige watergebonden industrieterrein kan zijn in het Westelijk Openruimtegebied. Bijgevolg komen locaties 1,2 en 4 hiervoor het meest in aanmerking. Vanuit het PRS worden eveneens vanuit natuur en landschap een aantal randvoorwaarden gesteld. Uit de toetsing van de verschillende zoeklocaties blijkt dat locatie 2 Woestijne het meest beantwoord aan de vooropgestelde criteria. De relatieve afweging geeft aan de locatie 2 zowel qua multimodaliteit als qua ontsluiting de meest geschikte locatie is. De ligging t.o.v. de bebouwing geeft aan dat locatie 4 de minst geschikte locatie is terwijl de andere locaties op een voldoende manier kunnen gebufferd worden. Vanuit de open ruimtestructuur (landbouw en natuur) worden aan alle zoeklocaties voorwaarden gesteld. 50

56 Vanuit deze drie afwegingen wordt duidelijk dat locatie 2 telkens aan alle voorwaarden voldoet om op een geschikte manier de nieuwe regionale bedrijvigheid te voldoen. Vanuit de open ruimte worden echter wel randvoorwaarden opgelegd maar dit geldt voor alle zoeklocaties. De aanleg van een regionaal bedrijventerrein zal op locatie 2 gebeuren op voorwaarde dat met volgende elementen rekening zal gehouden worden: Met de landschappelijke elementen van de zoekzone zijnde het drevenpatroon en de hoeve met omwalling Met de natuurlijke elementen zijnde de loop van de Woestijnebeek Met de doortocht van het verkeer doorheen Aalter-Brug Met de buffering t.o.v. woongebieden van Aalter-Brug Met het garanderen van watergebonden bedrijfskavels 51

57 6 ONDERZOEK EN ANALYSE VAN DE GEKOZEN LOCATIE In dit hoofdstuk wordt ingezoomd op het plangebied namelijk de gekozen zoeklocatie voor een nieuw regionaal bedrijventerrein. Het nieuwe terrein zal aansluitend op het huidige industrieterrein Lakeland aan de overzijde van het kanaal gelokaliseerd worden. 6.1 BESTAANDE TOESTAND De bestaande structuur wordt visueel weergegeven op het plan bestaande toestand Begrenzing van het plangebied Noordelijke grens De noordgrens wordt gevormd door de Urselweg (N499). Het gebied ten noorden van de Urselweg vormt een uitgestrekt landbouwgebied tussen Knesselare-Drongengoed-Ursel en Aalter. Deze weg dient dus de uiterste grens te vormen van het nieuwe bedrijventerrein. Westelijke grens De westelijke grens wordt gevormd door de kern van Aalter-Brug. 11 woningen grenzen aan de westzijde van het plangebied. 9 woningen grenzen met de achterzijde van het perceel aan het plangebied en 2 woningen grenzen met de zijkant van het perceel aan het plangebied. Zuidelijke grens De zuidelijke grens wordt gevormd door het kanaal Gent-Oostende teneinde watergebonden industrie mogelijk te maken. Oostelijke grens De oostelijke grens wordt van zuid naar noord gevormd door: Perceelsgrens Waterloop + houtkant: De grens wordt bepaald door het feit dat deze natuurlijke elementen als biologisch zeer waardevol zijn aangeduid en anderzijds de grens vormen met een tuinbouwbedrijf. 52

58 Grens woongroepering rond kruispunt Urselweg-Woestijne-Grote Dries: De grens ligt niet tot tegen de woongroepering. Er zit nog een perceel tussen die gebruikt wordt voor hobbylandbouw (volières, hoenderen, kleinvee) en die behoort tot de woning er net ten noorden van gelegen. Bijgevolg kunnen we niet spreken over een landbouwrestperceel dat overblijft. Het perceel behoort immers bij een woning van de woongroepering. Besluit Via deze begrenzing wordt het ganse gebied tussen Aalter-Brug, het kanaal Gent-Brugge en de woongroepering opgenomen. Het ganse gebied (groter dan de provinciale taakstelling voor bedrijvigheid en groter dan de zoekzone) wordt opgenomen wat zorgt voor een integrale aanpak waarbij naast het aanleggen van het bedrijventerrein ook de impact op het landschap kan gestuurd worden. Door het mee opnemen van het akkerland en weiland ten noorden van de hoeve worden de zichtrelaties naar de hoeve gevrijwaard en kan een retentiebekken op een natuurlijke wijze aangelegd worden Huidig ruimtegebruik Bewoning In het plangebied is de bewoning zeer beperkt. In het plangebied komen twee woningen (zuiver residentiële functie) voor en één landbouwbedrijf met bijhorende woonst. Ze zijn gelegen langsheen de weg Woestijne. Aansluitend op het plangebied komt wel bewoning voor. Deze woningen maken deel uit van een woonwijk gesitueerd langsheen de 1 Poolse Pantserdivisiestraat. Bij aanleg van het bedrijventerrein moet rekening gehouden worden met de nabijheid van de woonwijk en in het bijzonder met de lagere school langsheen de Urselweg. Handel en bedrijvigheid Aansluitend op het plangebied bevindt zich ten zuiden van het kanaal Gent-Brugge het grote bedrijventerrein Lakeland. Dit bedrijventerrein is in totaal ca. 130 ha groot. In het noordelijk deel van het industrieterrein (grenzend aan het plangebied) zijn enkele grote regionale bedrijven gevestigd (Bekaert, Campina en Aveve). Ze maken van het kanaal gebruik als transportweg of voor het gebruik van koelwater. Ter hoogte van de westelijk zijde van het plangebied (langs het kanaal) is een schrijnwerkerij gevestigd. Het bedrijf is gelegen in agrarisch gebied. Landbouw De landbouw in het plangebied heeft een goede waardering volgens de landbouwtyperingskaart. Het landbouwgebied bestaat uit grote percelen (gemiddelde grootte 2ha). Centraal in het plangebied, in de depressie ontstaan door de loop van de Woestijnebeek, komt een weilandgebied voor. Het merendeel van de oppervlakte in het plangebied bestaat uit akkerland (60% van de oppervlakte van het plangebied). 53

59 6.1.3 Verkeerskundige kenmerken Auto- en vrachtverkeer Het plangebied wordt ontsloten via de Urselweg naar de N44. De N44 zorgt voor een ontsluiting naar de E40 en de N49 die beiden een (inter)nationale functie hebben. Het kruispunt van de Urselweg met de N44 wordt momenteel geregeld via verkeerslichten. Om zicht te krijgen op de drukte en het belang van de wegen rond het plangebied kunnen we voor de gewestwegen terugvallen op tellingen van 1995 en Volgende resultaten op werkdagen werden bekomen: - N44 (km. 3,6-4,4) richting Maldegem: in 2003 en 9700 in Dit is een stijging met 22 %. - N44 (km. 3,6-4,4) richting E40: in 2003 en in Dit is een stijging met 16 %. - N499 (km. 8,9-12,9) richting Aalter: 2700 in 2003 en 2950 in Dit is een daling met 8%. - N499 (km. 8,9-12,9) richting Eeklo: 2650 in 2003 en 2500 in Dit is een stijging met 6%. Het is duidelijk dat de intensiteiten op de N44 de laatste 8 jaar sterk gestegen in tegenstelling tot de intensiteiten op de N499. Openbaar vervoer Aalter kent een goede treinverbinding met Gent en Brugge. Het dichtste station voor het plangebied is Aalter-centrum op ongeveer 3 kilometer. Er zijn twee treinen per uur richting Gent en Brugge. Een treinrit duurt 13 min. of 21 min. naar Gent afhankelijk van het aantal stopplaatsen en 12 min. of 18 min. naar Brugge. Momenteel zijn er drie buslijnen die in de nabijheid van het plangebied passeren en die in de toekomst van belang kunnen zijn: - Lijn 64 (Eeklo-Aalter): De frequentie is zeer laag. Er maken slechts twee bussen per dag per richting gebruik van de N499. De overige bussen van deze lijn rijden via Knesselare en dan pas via Ursel naar Eeklo. - Lijn 87 (Deinze-Aalter-Maldegem) bedient het plangebied niet maar volgt hoofdzakelijk de N44. Er is een bushalte t.h.v. het kruispunt van de N499 met de N44 op 350 meter van de grens van het plangebied. De lijn heeft een goede frequentie. Er ieder uur een busverbinding met een verhoogde frequentie tijdens de spitsuren. - De belbus Aalter-Maldegem-Knesselare Langzaam verkeer De N499 en N44 zijn opgenomen in het provinciaal fietsnetwerk. De N499 verbindt Aalter en Aalter-Brug met Ursel en Eeklo. Langsheen de N499 komen aanliggende fietspaden voor. 54

60 6.1.4 Cultuurhistorische elementen Het Woestijnegoed heeft reeds een lange ontwikkeling achter de rug. Een hof of versterkte woning op de woestenij van Aalter werd reeds vermeld in Daarna was er een evolutie van herhaaldelijke bloei (13 de eeuw) en verval (ca. 16 en 17 de eeuw). De huidige hoeve werd na een brand totaal heropgebouwd in Ze bestaat uit een eenvoudig boerenhuis met aan weerzijden grote stallen een schuur in U-vorm gegroepeerd. De hoeve is nog aan drie zijden omwald. Ten westen van het erf, dicht bij de omwalling is een bakhuis gelegen. Ten oosten van het omgrachte erf stond vroeger een watermolen op de Hollebeek. Niet zozeer de gebouwen zijn van cultuurhistorisch belang, maar de site op zijn geheel en zijn inbedding in de beekvallei zijn van belang. In het gebied zijn meerdere archeologische structuren en sites gekend uit verschillende periodes. De meeste beschikbare gegevens komen voort uit luchtfotografische opnames uitgevoerd door de Universiteit Gent, aangevuld met terreinverkenning en een beperkte opgraving. Deze laatste bevestigt de luchtfotografische indicaties. - Middeleeuwse periode: Uit de Middeleeuwen dateert om te beginnen het Woestijnegoed zelf. Een hof of versterkte woning op de woestenij van Aalter werd reeds vermeld in Vroeger archeologisch onderzoek heeft een herenwoning met bijbehoren en kapel aangetoond, opgericht in ca Heden is aan de noordelijke zijde de walgracht deels nog zichtbaar en rondom duidelijk herkenbaar in het perceleringspatroon (hoogstamboomgaard). Binnen deze afbakening moeten de oude restanten van het oorspronkelijke complex verwacht worden. In de omgeving van het Woestijnegoed kunnen andere sporen verwacht worden die samenhangen met de uitbating van de hoeve. - Romeinse periode: Uit luchtfotografisch onderzoek en opgravingen is de aanwezigheid van een Romeinse weg gebleken. Mogelijk strekt ook een deel van een Romeins grafveld zich uit binnen het projectgebied. Andere sporen uit de Romeinse periode kunnen eveneens worden verwacht op basis van losse vondsten die bij veldprospectie verzameld werden. - IJzertijd (750-0 BC): Er zijn verschillende (mogelijke) ijzertijdstructuren gekend, waaronder een dubbele omgrachting en rechthoekige structuren (luchtfotografie). Beperkte opgravingen in het verleden bevestigden de aard en datering van deze sporen. Een aantal daarvan hebben waarschijnlijk een rituele functie. - Bronstijd ( BC): Op meerdere plaatsen binnen het projectgebied zijn er cirkelvormige sporen gedetecteerd die wijzen op een grafveld met grafheuvels uit de vroege- en middenbronstijd ( BC). Meer oostelijk, net buiten het gebied, is een tweede grafveld gelegen. Recent onderzoek op gelijkaardige structuren te Oedelem en Waardamme toont bovendien aan dat deze structuren lang in het landschap doorleefden en als attractiepool fungeerden voor (luchtfotografisch minder zichtbare) sites uit recentere periodes. - Steentijd: Ten oosten van het Woestijnegoed bevindt zich een oude, afgedekte depressie. Op basis van de specifieke bodemkundige situatie (vallei en depressie met bewaarde bodem, wat 55

61 wijst op een goede conservering) en op basis van losse vondsten worden steentijdvondsten (epipaleolithicum en/of mesolithicum) verwacht nabij de depressies Natuurlijke en landschappelijke kenmerken Het plangebied maakt deel uit van een landbouwgebied dat zich uitstrekt tussen Knesselare en Aalter. Echt natuurlijke waardevolle elementen zijn er niet, wel een aantal kleine landschapselementen waarvan de bomenrijen langs Woestijne en de restanten van een boomgaard de belangrijkste zijn. Ook de graslanden op de bermen van het kanaal worden als biologisch waardevol beschouwd. Landschappelijk behoort het gebied tot de relictzone Open landschappen van het straatdorpengebied. De gaafheid, herkenbaarheid en samenhang van het landschap zijn nog middelmatig aanwezig 5. Visueel wordt het landschap reeds verstoord door de aanblik van het industrieterrein Lakeland Waterhuishouding Het plangebied maakt deel uit van het bekken van de Brugse polders. In het plangebied werden de Hollebeek en de Woestijnebeek geselecteerd als categorie 2. Door de aftakking van de Hollebeek t.h.v. de kern van Aalter-Brug richting het kanaal Gent- Brugge en door de aanleg van een aquafin collector richting waterzuiveringsstation op Langevoorde is de functie van de Hollebeek stroomafwaarts zeer beperkt. De afwatering van het plangebied geschiedt naar het kanaal Gent-Brugge. Door het permanent laag peil van het kanaal Gent-Brugge (max. WP: +7,350, gem. WP: 5,580), is er een continue afvoer van water en kent het gebied geen problemen met de afwatering. 5 Bron: Landschapsatlas,

62 6.2 JURIDISCHE TOESTAND Gewestplan Eeklo Aalter (K.B. van ) - Landschappelijke waardevol agrarisch gebied - Reservatiedienstbaarheidsgebied (langsheen het kanaal) Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Geen Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Geen Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Geen Algemene plannen van aanleg Geen Bijzondere plannen van aanleg Geen Verkavelingsvergunningen Geen Gewestelijke rooilijnplannen Geen Provinciale rooilijnplannen N499: 10m. t.o.v. de as van de weg Gemeentelijke rooilijnplannen Geen Afpalingsplan Langsheen het kanaal; opgemaakt door AWZ Habitatrichtlijngebieden Geen Vogelrichtlijngebieden Geen Gebieden van het VEN Geen Erkende natuurreservaten Geen Beschermingszones grondwaterwinning Geen 6.3 KNELPUNTEN, KWALITEITEN EN KANSEN I.F.V. DE GEPLANDE ONTWIKKELING Knelpunten - De geplande uitbreiding van het bedrijventerrein zal een impact hebben op de woonwijk in Aalter-Brug. - De woningen in het plangebied verhinderen het creëren van een bedrijfseconomische rendabele en duurzame inrichting en kavelstructuur van het bedrijventerrein. De woningen dienen in dit geval gesloopt te worden. - Centraal in het plangebied ligt een landbouwbedrijf. Bij het aanleggen van het industrieterrein zal de leefbaarheid van het landbouwbedrijf sterk beperkt worden. Een herlocalisatie is noodzakelijk. - De uitbreiding van het regionaal bedrijventerrein komt in een gebied met een hoge waardering van de landbouwwaarden. - De aanleg van het regionaal bedrijventerrein komt te liggen in een relictzone. De kenmerken van het oorspronkelijk landschap zijn nog goed bewaard gebleven. - De kleine landschapselementen (bomenrijen en boomgaard) dreigen te verdwijnen bij aanleg het bedrijventerrein - Door gebruik te maken van het kanaal als transportweg zullen op de oevers kades aangelegd worden. 57

63 - Het regionaal bedrijventerrein ligt in een zone met hoog archeologisch potentieel die zich uitstrekt langs beide zijden van het kanaal Gent-Brugge. De aanleg zal schade toebrengen aan het ondergronds erfgoed. - De geplande ontwikkeling zal voor een verhoging van de verkeersintensiteiten zorgen in de Urselweg tot de N44. Er moet aandacht besteed worden aan een verkeersveilige ven verkeersleefbare doortocht door Aalter-Brug. - De geplande ontwikkeling houdt het risico in dat de Urselweg richting Eeklo gebruikt zal worden als sluiproute. - Er is wel een buslijn die de N499 volgt maar de frequentie is minimaal. - Door de beperkte oversteekbaarheid vormt het kanaal een barrière voor het fietsverkeer naar het centrum van Aalter. Het fietsverkeer moet gebruik maken van de brug van N44 over het kanaal om Aalter te bereiken. - De geplande ontwikkeling houdt risico s die betrekking hebben op e vermindering van de ruimte voor water in het gebied. De waterlopen dreigen in de verdrukking te komen en hun structuurbepalend karakter te verliezen. De bijkomende verharde oppervlakte geeft aanleiding tot het verhogen van de afvoer van piekdebieten. Kwaliteiten - Voor bedrijvigheid is bereikbaarheid en snelheid van ontsluiting zeer belangrijk. Een verbinding naar de N44 zal ervoor zorgen dat bedrijven een vlotte bereikbaarheid en ontsluiting naar de regio zullen hebben. - Op een nieuw regionaal bedrijventerrein kunnen zowel regionale bedrijven uit de regio die in hun ontwikkeling beperkt worden alsook nieuwe regionale bedrijven aangetrokken worden. - De aanleg van een nieuw regionaal bedrijventerrein zal een positieve invloed hebben op de werkgelegenheidsgraad van de gemeente en de regio. - Door de ligging nabij de N44, zit het auto- en vrachtverkeer zeer snel op regionale wegen waardoor de hinder beperkt blijft. - Momenteel zijn er reeds fietspaden aanwezig langs de Urselweg. Potenties - Het plangebied heeft de potentie van een modal shift door het benutten van de potenties van de binnenvaart. Vermits Aalter (naast Deinze) het enige economisch knooppunt is waar bedrijven gebruik kunnen maken van het water als transportweg, moet deze potentie optimaal benut worden. - Door de Woestijnegoedhoeve een nieuwe functie te geven, zal de cultuurhistorische site heringericht worden eventueel met kwaliteitsvolle nieuwbouw met respect voor de site (incl. walgracht en boomgaard). Een archeologisch vooronderzoek met proefsleuven en boringen kan aangeven op welke terreinen een voorafgaandelijke opgraving noodzakelijk is zodat de archeologische informatie wordt verzameld, bewaard en eventueel gepresenteerd in het vernieuwde Woestijnegoed. - De bomenrij langs Woestijne (tussen de Urselweg en het kanaal) zal de grens vormen van het plangebied. De bomenrij kan op die manier geïntegreerd worden in de buffer. De weg zelf kan gebruikt worden voor fietsverkeer van en naar het bedrijventerrein. - Doordat vrachtvervoer via het kanaal mogelijk gemaakt zal worden, kan een deel van het vrachtverkeer van de weg gehouden worden. 58

64 - Door de aantakking op de N499 zal een kruispunt of rotonde ontstaan waardoor een extra snelheidsremmend effect gecreëerd wordt op de N In het mobiliteitsplan van Aalter geeft aan dat er een markt- en haalbaarheidsonderzoek i.v.m. mogelijke versterking van lijn 64 als verbindende stamlijn tussen Eeklo, Aalter en Tielt moet komen. - De opname van de N499 en de N44 in het provinciale fietsnetwerk biedt mogelijkheden inzake subsidiëring voor de optimalisering van de fietsinfrastructuur. 59

65 7 GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING SITE WOESTIJNEGOED Op basis van de verschillende potenties en randvoorwaarden die uit de voorgaande hoofdstukken zijn naar voor gekomen, wordt in dit hoofdstuk concreet omschreven hoe de gewenste ontwikkeling van het plangebied er uitziet. Deze gewenste ontwikkeling vormt de basis voor de latere opmaak van het ruimtelijk uitvoeringsplan. 7.1 VISIE EN CONCEPTEN VOOR DE SITE WOESTIJNEGOED De visie omtrent het ganse studiegebied wordt opgehangen aan drie concepten. Behoud van de site Woestijnegoed als identiteitsbepalend element voor het bedrijventerrein ontwikkeling, te verwezenlijken. De site van het Woestijnegoed blijft behouden en wordt geïntegreerd in het nieuwe regionale bedrijventerrein. De unieke combinatie van de historische elementen enerzijds en de potenties voor ontwikkeling van watergebonden regionale industrie, vormen een mooie opportuniteit om aan het nieuwe industrieterrein een kwaliteitsvolle eigen identiteit te geven en de verwevenheid van verleden en toekomst, van historische herkenbaarheid en economische De herkenbaarheid van de site wordt gegarandeerd door behoud van de site, de natuurlijke loop van de beken (ten noorden van de hoeve) en het drevenpatroon. De Woestijnegoedhoeve krijgt een nieuwe functie die complementair is aan de activiteiten van het regionaal bedrijventerrein (bijv. onthaalfunctie met vergader- en opleidingsfaciliteiten). Het gebied ten westen en ten noorden van de site blijft zijn open karakter behouden. Hierdoor blijft de zichtrelatie vanaf de N499 behouden en is de hoeve een aantrekkingspunt voor het oog. Ook de zichtrelatie tussen de Pietendriesmolen en het Woestijnegoed blijft behouden. 60

66 Realisatie van een duurzaam bedrijventerrein met nadruk op de specifieke potenties voor watergebonden bedrijvigheid Door zijn ligging aan het kanaal heeft het gebied specifieke potenties voor watergebonden bedrijvigheid. Het transport over het kanaal wordt gestimuleerd om aldus het transport over de weg te beperken. Het voorzien van watergebonden bedrijventerreinen past in de intentie om een modal shift teweeg te brengen bij bedrijven. Het oprichten van nieuwe watergebonden bedrijven kan als katalysator werken voor een intensiever gebruik van het kanaal door de bestaande bedrijven in Langevoorde en Lakeland (bijv. gezamenlijk transport). Het vrachtverkeer wordt afgestemd op de N44 die in het RSV is geselecteerd als primaire weg. Er worden gepaste inrichtingsmaatregelen genomen met het oog op de verkeersveiligheid op de N499 ter hoogte van Aalter-Brug en met het oog op een vlotte verkeersafwikkeling ter hoogte van het kruispunt met de N44-N499. Door aangepaste inrichtingsmaatregelen wordt afwenteling van vrachtverkeer op de N499 (richting Eeklo) tegengegaan. Het nieuwe bedrijventerrein wordt ontwikkeld volgens de principes van zorgvuldig ruimtegebruik. Daarbij wordt gestreefd naar een duurzaam en zorgvuldig ruimtegebruik, op dusdanige wijze dat zowel de kwaliteit van het totale bedrijventerrein als het functioneren van de individuele bedrijven behouden blijft. Mogelijkheden in dit verband zijn: intensiever gebruik van de ruimte, nutsvoorzieningen met een hoog rendement, multimodaal transport en gemeenschappelijke bedrijfsgerichte voorzieningen en diensten. Realisatie van een natuurlijk retentiebekken en een natuurstapsteen binnen het verbindingsgebied tussen het Drongengoedbos en de Markettebossen-Kraenepoel Het gebied ten noorden van de hoeve wordt ingericht als natuurstapsteen. Het is een lager gelegen gebied (valleigebied van de Woestijnebeek en zijbeek) en van deze kwaliteit wordt gebruikt gemaakt om een natuurvriendelijk retentiebekken te realiseren waarbij maximaal gebruik gemaakt wordt van de 61