Kampboekje. Insulinepomptherapie

Transcriptie

1 Kampboekje Insulinepomptherapie

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Wat is type 1 diabetes? 4 3. Wat is insulinepomptherapie? 6 4. Glycemiecontrole 7 5. Voeding 8 6. Insulinetoediening 8 7. Hypoglycemie Hyperglycemie Richtlijnen voor het inspuiten van insuline Sport Belangrijke aandachtspunten Samenvatting Contactgegevens 30 mei 2017 UZ Leuven Overname van deze tekst/illustraties is enkel mogelijk na toestemming van de dienst communicatie UZ Leuven. 2

3 1. Inleiding Als een kind met diabetes meegaat op kamp, bos- of zeeklas, kan dat heel wat vragen oproepen: wat houdt diabetes juist in? Kan het kind gewoon les volgen? Wat met eten? Heeft het kind speciale verzorging nodig? Wat doe je best in noodsituaties? Een kind met diabetes kan gerust mee op kamp, mits enkele kleine aanpassingen in zijn dagelijkse routine. Diabetes vermindert de intellectuele capaciteiten niet en het kind kan gewoon meedoen aan alle activiteiten. Het is echter van groot belang dat dergelijke uitstappen grondig vooraf voorbereid worden. Om dit te kunnen doen, is het noodzakelijk dat jullie op voorhand een activiteitenplan en het menu doorgeven aan de ouders. Wanneer het kind op consultatie komt, kan de uitstap door de verschillende specialisten (arts, diëtiste, diabetesverpleegkundige ) besproken worden en een aangepast individueel advies gegeven worden. Deze adviezen worden best door de ouders, samen met het normale voedingsschema, genoteerd en meegegeven met de begeleiders van het kamp. In deze brochure vind je meer uitleg over wat diabetes juist inhoudt, hoe het kind met de ziekte omgaat, hoe je een probleem bij het kind kunt herkennen en hoe je hem of haar dan kunt helpen. Op het einde vind je ook een blad met de contactgegevens van de teamleden van de dienst voor diabetes kinderen en adolescenten van UZ Leuven. Bij hen kun je terecht met je vragen. 3

4 1. Wat is type 1 diabetes? Type 1 diabetes is een ziekte waarbij de opname van suiker in ons lichaam verstoord is. Suiker is een belangrijke energiebron voor onze lichaamscellen. Suiker halen we uit de koolhydraten in onze voeding. Koolhydraten zitten niet alleen in zoete voedingsmiddelen zoals frisdrank, snoep en taart (enkelvoudige suikers), maar ook in zetmeelproducten zoals brood, rijst, pasta, aardappelen, en in melk- en melkproducten, fruit (samengestelde suikers). Het verschil tussen de verschillende soorten koolhydraten in onze voeding is dat enkelvoudige suikers sneller in het bloed terecht komen, terwijl samengestelde suikers eerst moeten afgebroken worden in de maag en darmen en daardoor veel trager opgenomen worden. Alle koolhydraten uit de voeding komen uiteindelijk in het bloed onder de vorm van glucose. Om bloedglucose in de cellen toe te laten, hebben we insuline nodig. Insuline is een hormoon dat de celwand opent voor de glucose. De pancreas maakt dit hormoon aan en past de productie ervan aan aan de hoeveelheid glucose in het bloed. Kinderen met type 1 diabetes maken dit hormoon niet aan waardoor de glucose zich ophoopt in het bloed en niet in de cellen geraakt. Hieronder vind je de uitleg zoals we dit aan het kind uitleggen in het ziekenhuis. Ons lichaam heeft voortdurend energie nodig om te kunnen dansen, springen, fietsen, lopen, slapen, en nog vele andere dingen, kortom om te kunnen leven. Via de suikers in onze voeding krijgen we deze energie. We kunnen dit eigenlijk vergelijken met een vuurtje in een huis. Het huis is ons lichaam en het vuurtje, dat ontstaat door het verbranden van houtblokjes, de energie in ons lichaam. Het huis haalt dus energie uit het verbranden van houtblokjes, net zoals ons lichaam energie haalt uit de suikers (glucose) in het bloed. In onze voeding zitten dus suikers, ook wel koolhydraten genoemd, die bestaan uit snelle en trage suikers. De snelle suikers worden snel verteerd en komen snel in onze bloedbaan terecht. Deze suikers vinden we vooral in frisdrank, druivensuiker,... Trage suikers worden langzaam verteerd en komen traag in onze bloedbaan terecht. Deze suikers vinden we vooral in brood, aardappelen, rijst, pasta, Alle suikers worden omgezet in glucose (= een houtblokje), die als brandstof wordt gebruikt om energie te krijgen in ons lichaam. 4

5 Elk deel van ons lichaam bestaat uit duizenden cellen, zoals een stad bestaat uit duizenden huizen, die brandstof nodig hebben om energie te krijgen. Alle huizen hebben een deur, net zoals bij de cellen. De deuren zijn op slot. De sleutel die nodig is om de deuren van de cellen te openen is insuline. Insuline opent de deuren van de cellen, zodat de glucose vanuit de bloedbaan in de cellen kan komen. Insuline wordt gemaakt in de pancreas of alvleesklier, deze noemen we de sleutelfabriek. De sleutels worden via het bloed tot bij de huisjes (cellen) gebracht. Als we eten, ziet de sleutelfabriek hoeveel houtblokjes er voorbij stromen. De sleutelfabriek maakt dan net genoeg sleutels om de deuren van de huizen te kunnen openen en glucose binnen te laten. Als de cellen de juiste hoeveelheden glucose en insuline via het bloed krijgen, zijn de huizen blij. Bij mensen met type 1 diabetes is de sleutelfabriek stuk. Er worden dus geen sleutels meer gemaakt. Als er geen sleutels zijn, kunnen de houtblokken niet in de huizen gaan. De houtblokken blijven in het bloed en kunnen dus niet in de huizen verbrand worden, waardoor je geen energie meer krijgt en de glucose in de bloedbaan blijft. Er is dan te veel suiker aanwezig in het bloed en dit heet hyperglycemie. Omdat de pancreas geen insuline meer kan maken, moet er insuline ingespoten worden of toegediend worden via een insulinepomp. 5

6 3. Wat is insulinepomptherapie? Bij insulinepomptherapie wordt insuline toegediend met behulp van een uitwendig draagbaar insulinepompje. Dit pompje wordt gevuld met insuline en is via een infusieset (slangetje) verbonden met een naaldje. Het naaldje zit permanent onderhuids en wordt door de pompgebruiker of de ouders zelf ingebracht en om de 2 à 3 dagen vervangen. Basaal: Bij pomptherapie wordt er constant een kleine dosis zeer snelwerkende insuline toegediend. Dit wordt het basaal genoemd. Het is de insuline die het kind sowieso nodig heeft om in de energievoorziening van de cellen te voorzien. Ook als het kind niet eet, heeft het kind deze insuline nodig. Het basaal patroon staat geprogrammeerd in de pomp en herhaalt zich om de 24 uur. Bolus: Bij de snacks en de maaltijden worden er koolhydraten (suikers) ingenomen en is er extra insuline nodig. Deze insuline zorgt ervoor dat de glucose (bloedsuiker) vanuit het bloed in de lichaamscellen geraken. De dosis die daarvoor nodig is, noemen we een maaltijdbolus. De bolushoeveelheid verschilt naargelang het moment van de dag en de hoeveelheid koolhydraten er gegeten wordt. De bolus staat niet vast geprogrammeerd. Bij elke maaltijd of snack moet het kind zichzelf een bolus toedienen. Dit kan afhankelijk van het soort pomp door middel van de knoppen op de pomp of door middel van de knoppen op de (bloedsuiker)meter. Een bolus wordt vlak voor de maaltijd gegeven (kan per uitzondering ook net na de maaltijd toegediend worden). Een correctiebolus is een bolus die toegediend wordt om een hoge glycemie te corrigeren. Boluscalculator of boluswizard: Dit is een soort rekenprogramma dat in de pomp of in de meter ingebouwd zit. De boluscalculator berekent hoeveel insuline het kind voor een tussendoortje of een maaltijd moet toedienen. De boluscalculator berekent ook hoeveel insuline er extra mag toegediend worden bij een hoge glycemie. 6

7 4. Glycemiecontrole Door de glycemie te controleren kan het kind de bloedsuiker nakijken. Glycemiecontroles zijn nodig vóór elke maaltijd en snack en bij twijfel over een mogelijk te hoge of te lage glycemie. Jongere kinderen hebben hulp nodig bij het uitvoeren van de glycemiecontrole. Sommige bloedglucosemeters sturen de glycemie automatisch door naar de boluscalculator. Er zijn verschillende soorten bloedglucosemeters/scanners. Voor meer uitleg en instructies, verwijzen we jullie naar de ouders. Aandachtspunten: Bewaar de teststrips in de originele verpakking. Ze moeten gesloten, droog en op kamertemperatuur bewaard worden. Als er op het scherm LO verschijnt, betekent dit een extreem lage glycemie. Als er op het scherm HI verschijnt, betekent dit een extreem hoge glycemie. Controleer de glycemie opnieuw met een teststrip. Indien de gemeten glycemie met de teststrip ook 'LO' of HI' weergeeft: o 'LO': onmiddellijk snelle suikers toedienen onder de vorm van cola, grenadine, Hypo-Fit junior, en de insulinepomp afkoppelen. o 'HI': ketonen meten, indien de glycemie niet daalt door het geven van een correctiebolus, er ketonen aanwezig zijn en/of bij symptomen als buikpijn of braken, zeker de ouders of een arts contacteren. Noteer het resultaat in het diabetesdagboekje. 7

8 5. Voeding Voor iedere maaltijd én tussendoortje moet er een bolus toegediend worden. Alleen tussendoortjes zonder koolhydraten hoeven geen bolus. In overleg met de ouders/het diabetesteam worden maaltijden/snacks eventueel aangepast aan het actieve kampleven. Een extra snack s nachts kan nodig zijn gezien de glycemie ook na het sporten nog kan dalen. Daarom adviseren we om bij het slapen gaan van de begeleiding een extra glycemiemeting te doen. Advies: Indien <40 mg/dl (of LO): druivensuiker(s) en 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: druivensuikers en 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: 1 droge boterham of 1 droge koek (bijv. 1 vitabiskoek) 6. Insulinetoediening Indien de contour-link meter of de spirit-combo gebruikt wordt, dan wordt de glycemie automatisch naar de boluscalculator doorgestuurd. Indien niet, dan kan de glycemie manueel in de pomp ingebracht worden. Je brengt de grammen koolhydraten dat het kind gaat eten in. De boluscalculator berekent de hoeveelheid insuline die het kind nodig heeft en door manipulatie van de knoppen van het pompje of van de meter wordt de bolus toegediend. Lagere schoolkinderen kunnen dit zelf. Toch blijft het belangrijk dat een volwassene meekijkt en toeziet dat de glycemie en de grammen koolhydraten correct zijn ingebracht in de boluscalculator. Bij kleuters wordt het pompje door een volwassene bediend. Op bladzijde 9 vind je meer instructies over het toedienen van een bolus met de MiniMed 640G pomp. Op bladzijde 10 vind je meer instructies over het toedienen van een bolus met de Paradigm pomp. Op bladzijde 12 vind je meer instructies over het toedienen van een bolus met de Accu-Chek Spirit Combo pomp. 8

9 Bolus toedienen met MiniMed 640G pomp: 9

10 Bolus toedienen met Paradigm pomp: STAP 1 STAP 2 1. als de bloedglucosewaarde op de pomp staat druk ACT 2. er verschijnt dan een leeg scherm druk op de B-knop en bevestig bloedglucose door op ACT te drukken OF u komt rechtstreeks in het scherm BG invoeren druk op ACT knop om bloedglucose te bevestigen 3. indien er geen gebruik gemaakt wordt van een meter die in verbinding staat met de pomp Druk op de B-knop, breng de bloedglucose in met de omhoog/omlaag pijltjes. 1. invoeren voeding (gram) 2. na invoeren voeding (gram) => druk ACT 10

11 STAP 3 U komt op beeld details schatting druk ACT STAP 4 Om bolus toe te dienen druk ACT 11

12 Bolus toedienen met Accu-Chek Spirit Combo pomp: 12

13 13

14 14

15 7. Hypoglycemie Het kind heeft een hypoglycemie wanneer: de glycemie < 55 mg/dl is of er LO verschijnt bij kinderen < 6 jaar: glycemie < 60 mg/dl of LO Een lage glycemie kan voorkomen als het kind niet genoeg gegeten heeft of zijn snack vergeten is. Ook als het kind méér fysieke inspanning geleverd heeft dan normaal, kan zijn glycemie te laag zijn. Je kunt aan de volgende tekens merken dat een kind een hypo heeft: - bleek zien - beven, trillende benen - zweten - honger - duizeligheid - slaperig zijn - een gebrek aan concentratie - verwardheid - gedragsveranderingen (bijvoorbeeld agressief gedrag) Als er sprake is van een heel ernstige hypo kan het kind het bewustzijn verliezen en/of kan het kind onwillekeurige spiertrekkingen vertonen (cfr. stuipen). 15

16 Richtlijnen voor de opvang van een hypoglycemie: Als het kind bij bewustzijn is: 1. Geef het kind snelle suikers onder de vorm van druivensuiker, grenadine, cola (eventueel met een spuitje in de mond druppelen). De hoeveelheid die het kind nodig heeft, vind je op de achterflap van het dagboekje of in de richtlijnen die je ontvangt van de ouders. Wanneer de glycemie < 40 mg/dl is, moet je de hoeveelheid verdubbelen. 2. Dit mag je herhalen indien het kind zich echt niet beter voelt na 5 minuten. 3. Afhankelijk van wat er is afgesproken met de ouders, kan het zijn dat het kind ook na tien minuten een halve droge kinderkoek of 1 petit beurre moet eten. Bij sommige kinderen worden er alleen snelle suikers toegediend. 4. Tijdens het hersuikeren dient het kind te rusten. Na het hersuikeren kan het kind de les of andere activiteit hervatten. 5. Indien het kind een hypo heeft net voor de maaltijd: 1) eerst druivensuiker toedienen 2) afhankelijk van het soort insulinepomp: Paradigm /MiniMed 640G: je brengt geen glycemiewaarde of een glycemiewaarde van 90 mg/dl in. Accu-Chek Spirit Combo: je vraagt bolusadvies zonder glycemiemeting. Een kind met een hypoglycemie mag je nooit alleen laten of alleen ergens naartoe sturen. Het kan in de war zijn en verloren lopen. Soms weigert het kind suiker te nemen. In dat geval dien je kordaat te zijn en blijf je aandringen tot het kind de suiker inneemt. 16

17 17

18 18

19 Als het kind bewusteloos is en/of stuipen heeft: 1. Koppel de pomp los en strijk de Hypo-Fit Junior aan de binnenkant van de lippen/de wangen. 2. Ondertussen maak je de GlucaGen Hypokit inspuiting klaar. Indien het kind nog steeds niet voldoende bij bewustzijn is om suiker via de mond toe te dienen, dien dan de GlucaGen Hypokit intramusculair (in de dijspier) toe. Bij kinderen die minder dan 25 kg wegen is een halve dosis (1/2 mg GlucaGen) voldoende. 3. Contacteer de ouders of de arts. 4. Indien het kind na 10 minuten niet bij bewustzijn is, verwittig dan de hulpdiensten. 5. Controleer na 15 minuten opnieuw de glycemie. Als de glycemie nog laag (< 80 mg/dl) is en het kind bij bewustzijn is, geef je 100 ml (echte!) cola en een koek. Indien de glycemie hoger is dan 80 mg/dl, dan geef je het kind een koek. 6. Het kind kan na toediening van de GlucaGen Hypokit erg misselijk zijn. De glycemie dient goed opgevolgd te worden. De ouders dienen het kind op te halen om er thuis of in het ziekenhuis verder zorg voor te dragen. 19

20 GlucaGen Hypokit Glucagon is een hormoon met een werking die tegengesteld is aan die van insuline. Glucagon is aangewezen bij ernstige hypoglycemie. Glucagon is het enige product dat veilig en door iedereen gemakkelijk kan worden geïnjecteerd in geval van ernstige hypoglycemie. Een GlucaGen Hypokit bevat: een flesje met glucagonpoeder een spuitje gevuld met steriel water De oplossing moet nét voor gebruik worden klaargemaakt, want het glucagonpoeder bewaart niet in water. Glucagon kan door om het even wie geïnjecteerd worden, ook door mensen die daar geen ervaring mee hebben. Glucagon wordt bij voorkeur geïnjecteerd in de dijspier. Er wordt aangeraden steeds een GlucaGen Hypokit bij zich te hebben, teneinde tijdig te kunnen reageren bij ernstige hypoglycemie. 20

21 Richtlijnen voor het toedienen van de GlucaGen Hypokit: 21

22 8. Hyperglycemie Het kind heeft een hyperglycemie wanneer: de glycemie > 250 mg/dl is of er HI verschijnt Een hoge glycemie treedt op als het kind méér gegeten of gesnoept heeft, minder bewogen heeft, te weinig of geen insuline gespoten heeft, of als het ziek is of veel stress heeft. De volgende symptomen kunnen wijzen op een te hoge glycemiewaarde: - dorst - vaak plassen - zich moe en/of prikkelbaar voelen Bij de volgende alarmsignalen moet je de ouders of de arts contacteren: - buikpijn en/of braken - versnelde ademhaling en/of verminderd bewustzijn Richtlijnen voor de opvang van een hyperglycemie: 1. Laat het kind water drinken 2. Kijk na of er iets mis is met de pomp of toebehoren. Zit het naaldje goed? Knik in de leiding, lucht in de leiding, lek in de leiding? Pomp in alarm? Ouders contacteren indien je twijfelt aan de werking van de pomp. 3. Als het kind hogere waarden heeft dan 300 mg/dl of er een HI aanduiding op de bloedglucosemeter zichtbaar is, moet het bloed op ketonen gecontroleerd worden. Via een vingerprik worden ketonen in het bloed gecontroleerd. Wanneer de bloedtest positief is voor ketonen, moet je de ouders of arts contacteren. 22

23 4. Bij hoge waarden (> 300 mg/dl) die gepaard gaan met buikpijn en/of braken, is het nodig om de ouders en/of de arts te contacteren en mag het kind niet sporten. 5. Indien er niets mis lijkt met de pomp en er zijn geen ketonen: 5.1.) Hoge glycemie op het moment van een snack of maaltijd: - Bolus toedienen: glycemie meten, grammen koolhydraten die het kind zal eten inbrengen, de aangegeven bolus toedienen - 1,5 uur later de glycemie controleren - indien niet gedaald: ouders contacteren 5.2.) Hoge glycemie tussen twee eetmomenten in: - correctiebolus toedienen: glycemie meten, 0 gram koolhydraten inbrengen, de aangegeven bolus toedienen. - 1 uur later de glycemie controleren - indien niet gedaald: ouders contacteren 5.3.) Indien het kind zich goed voelt en er zijn geen ketonen aanwezig, mag het kind sporten. Er moet steeds een insulinepen en ultrasnelwerkende insuline aanwezig zijn. Indien de glycemie niet daalt door het toedienen van een bolus, zal insuline met de pen moeten ingespoten worden. Dit gebeurt steeds in overleg met de ouders of het diabetesteam. Na het toedienen van insuline met de pen, moet de insuline in de pomp, de katheter en het naaldje vervangen worden. Indien de pomp daarna nog niet naar behoren werkt, dienen de ouders gecontacteerd te worden. Zij kunnen voor een vervangpomp zorgen. 23

24 9. Richtlijnen voor het inspuiten van insuline met de pen Bepaal eerst de glycemie met de glucosemeter. Noteer het resultaat en de dosis insuline in het diabetesdagboekje. Ga bij de inspuiting na of er insuline uit de pen komt. Dit doe je door de doseerknop op 2 eenheden te zetten en de knop volledig in te drukken. Er moet dan een druppel insuline tevoorschijn komen. Is dit niet het geval, dan herhaal je deze stap tot je een druppel ziet verschijnen. Draai de insulinepen op de juiste dosis. Wanneer het kind dit zelf doet, controleert een verantwoordelijke best de hoeveelheid. Neem een smalle huidplooi en breng de naald loodrecht in. Spuit de insuline in door de doseerknop langzaam en volledig in te drukken. Laat de insulinepen ter plaatse terwijl je tot 10 telt en laat dan pas de huidplooi los en verwijder de naald uit de huid. 24

25 10. Sport Het pompje mag afgekoppeld worden tijdens het sporten indien het om contactsporten, zwemmen (...) gaat. Vanzelfsprekend is het belangrijk om er op te letten dat het kind de pomp niet vergeet terug aan te koppelen. De algemene richtlijnen voor sport vind je in de sportflyer op pagina 26 en 27. Aangezien een kind op bos- of zeeklas (kamp) fysiek erg actief is, heeft het kind minder insuline nodig. De ouders zullen dan ook, in overleg met het diabetesteam, de instellingen van de pomp aanpassen. Er zal een lager basaal profiel gestart worden. Ook aan de bolus bij de maaltijden en snacks kunnen aanpassingen gedaan worden zodat er in verhouding tot de ingenomen hoeveelheid koolhydraten minder insuline wordt toegediend. Gezien de glycemie na een actieve dag ook s avonds en s nachts kan blijven dalen, wordt er aangeraden om s nachts een extra glycemiemeting te doen zodat eventueel een extra snack kan genomen worden. Extra snack late avond of s nachts (bij slapengaan begeleiding): Een extra snack is nodig afhankelijk van de glycemie: < 40 mg/dl (of LO): druivensuiker(s) en1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek mg/dl: druivensuikers en 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek mg/dl: 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek mg/dl: 1 droge boterham of 1 droge koek (bijv. 1 vitabiskoek). Er wordt aanbevolen om éénmaal per dag contact te hebben met de ouders om de glycemies te bespreken en de instellingen van de pomp eventueel verder aan te passen. 25

26 26

27 27

28 11. Belangrijke aandachtspunten Wat moet er op kamp aanwezig zijn? - Bloedglucosemeter en testmateriaal - Ketonenmeter en bijhorende teststrookjes - Druivensuiker, extra koeken - Hypo-Fit junior - GlucaGen Hypokit - Pen met ultrasnelwerkende insuline en pennaalden - Alcoholdoekjes - Reservenaalden en infusiesets voor de pomp - Extra batterijen voor de pomp en voor de meter - Verkorte handleiding voor het gebruik van de pomp - Lijst met hoeveelheid koolhydraten in de snacks en maaltijden - Telefoonnummer van ouders en het diabetesteam - Voor het buitenland: een reisattest Belangrijk aandachtspunt bij kinderen met pomptherapie: Je moet extra attent zijn voor hoge glycemies (> 300 mg/dl, HI ). Hoge glycemies kunnen erop wijzen dat er iets mis is met de pomp. De pomp werkt met zeer snelwerkende insuline. Indien door een defect de toevoer van insuline stopt, kunnen de glycemies erg snel (binnen de drie uur) héél hoog oplopen. Het lichaam kan verzuren door een acuut insulinetekort. Een indicator hiervoor zijn ketonen (afbraakstoffen van vetten) die in urine en bloed aanwezig zijn. De ketonen kunnen gemeten worden met een ketonenmeter in het bloed. Misselijkheid en braken zijn een symptoom én een alarmsignaal. Indien er ketonen gemeten worden of bij hoge glycemies gepaard gaande met misselijkheid en braken, moeten de ouders gecontacteerd worden. 28

29 Samenvatting: Maaltijden en snacks: voordien glycemie meten + bolus toedienen Hypoglycemie: o < 55 mg/dl: druivensuiker(s) o < 40 mg/dl: druivensuikers o net voor de maaltijd: eerst druivensuiker nemen, afhankelijk van het soort insulinepomp: Paradigm /MiniMed 640G: je brengt geen glycemiewaarde of een glycemiewaarde van 90 mg/dl in. Accu-Chek Spirit Combo: je vraagt bolusadvies zonder glycemiemeting. Hyperglycemie: correctiebolus met de pomp >300 mg/dl: ketonen meten Bij aanhoudende hyperglycemie, ketonen, braken: pomp en toebehoren controleren en advies vragen aan de ouders of het diabetesteam. insuline toedienen met een pen. Extra glycemiemeting tijdens de nacht en extra snack indien nodig Richtlijnen: Indien <40 mg/dl (of LO): druivensuiker(s) en 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: druivensuikers en 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: 1 boterham met zoet beleg of 1 gesuikerde koek Indien tussen mg/dl: 1 droge boterham of 1 droge koek (bijv. 1 vitabiskoek) Ouders contacteren? Bij defect pompje of alarm op de pomp dat je niet kan oplossen Aanhoudende hyperglycemie die niet daalt door het geven van een bolus Hoge glycemie met misselijkheid en braken, bewustzijnsvermindering Hoge glycemie met ketonen in bloed Zware hypo 29

30 12. Contactgegevens diabetesteam 30

31 31