Presenteren met Plezier

Transcriptie

1 E-book Presenteren met Plezier ~ ~ janssen@j-dl.nl Andalusië/Nijmegen juli 2011 Presenteren met Plezier het e- book met de 14 gouden tips! Rob Janssen

2 Inleiding Ken je dat? Je bereidt een presentatie voor met een PowerPoint. Je hebt alles op een rijtje, stroomschema s en grafieken zien er goed uit en je zit redelijk goed in je onderwerp. De kriebels in je maag negeer je en je houdt je voor dat het wel goed komt. Maar dan, op het moment dat je voor de groep staat komen de woorden er toch heel anders uit. Je voelt je een stuk minder zelfverzekerd en bij de eerste de beste vraag weet je nauwelijks het antwoord. Ken je dat? Of andersom, je bent al weken van tevoren onrustig en je blijft je presentatie steeds maar weer herhalen in je hoofd. De laatste paar nachten voor je optreden vergeet je liefst zo snel mogelijk. En dan, je bent een minuut of zo bezig, lijkt het alsof alle spanning van je afglijdt. Het loopt en je vraagt je af waarom je zo zenuwachtig was van tevoren. In beide gevallen laten we ons leiden door een bijzonder krachtige emotie: angst Ik ben Rob Janssen. Goed dat je dit boek leest. Dat betekent dat je interesse hebt om te weten hoe je je eigen presentaties kunt verbeteren. Dat is mooi. Je kunt er van uit gaan dat ik in dit boek mijn uiterste best zal doen om je daarbij te helpen. Ook al kennen we elkaar niet, toch heb ik het

3 gevoel dat er een band is. Omdat jij net als ik het belangrijk vindt om ontspannen voor een groep wilt staan. En net als ik weet jij dat dat maar op één manier kan: door gewoon jezelf te zijn. Door overbodige spanning achter je te laten en te spreken over datgene wat je bezig houdt. Dat betekent dat je in elke presentatie iets van jezelf laat zien, ook al gaat het over cijfers, politieke argumenten, een saai project of een feestelijke gelegenheid. En dat maakt dat jij en ik op dezelfde reis zijn: bezig om buitenkant, imago een beetje los te laten en de binnenkant, onze eigenheid wat meer laten zien. Presenteren met Plezier kan alleen wanneer je bereid bent om je publiek te ontmoeten. Ontmoeten. Heb je wel eens stilgestaan wat dat woord letterlijk betekent: ont- moeten? Dat er niets moet, dat er geen regels zijn. Zoals vrienden elkaar ont- moeten. En je hebt ongetwijfeld net als ik de ervaring dat dat kan. Je hebt vast een presentatie meegemaakt van iemand die je door de presentatie een beetje beter hebt leren kennen. Iemand die je geraakt heeft in positieve of negatieve zin. Niet door technieken, gelikte powerpoint of fraaie lichteffecten. Nee, gewoon omdat iemand recht uit het hart weet te praten. Iemand die niet probeert om geen fouten te maken maar oprecht voor zijn standpunt uitkomt. Je hoeft het niet met iemand eens te zijn om toch geraakt te worden. Mogelijk denk je van jezelf dat je dat ook kunt, mogelijk denk je dat zoiets niet voor jou is weggelegd. In beide gevallen heb je gelijk.

4 De overtuiging die jij hebt over je eigen kwaliteiten en mogelijkheden als spreker, bepalen in hoge mate het resultaat dat je neerzet. Ik hoop van harte dat jij je eigen resultaten verbetert door gebruik te maken van de inzichten die je in dit boek krijgt aangereikt. Daar wil ik het je graag makkelijk in maken. Daarom is dit programma ingedeeld in een aantal korte en vooral praktische hoofdstukken. Die zijn op hun beurt weer onderverdeeld in twee of drie stukjes. Op die manier hoef je niet het hele boek in één keer te lezen als je dat niet wilt. Je kunt er voor kiezen om steeds één item van enkele minuten te lezen. Aan het eind van elk onderdeel krijg je tips om dit in de praktijk te brengen, huiswerk, zo je wilt. Soms zijn dat dingen die je tijdens een presentatie kunt doen, meestal is er geen publiek voor nodig. Genoeg inleiding, je wilt graag aan de slag. Laten we beginnen met de belangrijkste vraag die je vooraf kunt stellen: wat is in één zin mijn boodschap?

5 Hoofdstuk 1 De voorbereiding A. Wat is in één zin mijn boodschap? Elke lezing heeft een specifiek doel. Of het nu intern of extern is. Of de groep nu bekend of nieuw is. Laat me een voorbeeld geven. Stel je voor, je gaat de resultaten van een project presenteren. Je hebt een PowerPoint gemaakt met bulletpoints, grafieken en overzichten. Je zou kunnen zeggen: De boodschap is duidelijk. Het gaat om het presenteren van de resultaten van het project. Klinkt logisch. De volgende vraag is echter: waarom zou je dan geen mailtje of een memo sturen. Of anders een link naar een site met alle informatie? Een stuk efficiënter, toch? Geen gedoe met voorbereiding, geen bij elkaar brengen van mensen, geen files en, last but not least: geen zenuwen bij jou als spreker! Goeie genade, wat een hoop gesodemieter om een presentatie te geven. Terwijl het zoveel makkelijker, goedkoper en efficiënter is om de boodschap via een

6 andere weg te brengen. Het feit dat we toch al die toestanden accepteren betekent maar een ding: het is blijkbaar niet alleen belangrijk om de boodschap via een presentatie te brengen. Nee, het is ook nodig om het op die manier te doen. Er is dus iets in een live- presentatie, waardoor dit de aangewezen manier is om een boodschap te brengen. Heb je er zo wel eens tegenaan gekeken? Merk je dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend is om gewoon een presentatie te doen? Mocht dit nog niet overtuigend zijn, dan is het misschien wel aantrekkelijk voor je om te weten dat de mensen die werk maken van hun presentatie, die personen zijn die sneller carrière maken, meer en betere klanten krijgen en vooral: aanzienlijk rustiger op een podium staan. Het loont enorm de moeite om van tevoren stil te staan bij deze ene, simpele vraag: wat is in één zin mijn boodschap? Ik zeg er niet voor niets bij in een zin. Wanneer ik sprekers vraag wat hun boodschap is komt er meestal een verhaal, meerder invalshoeken, uitgebreide opsommingen en een brede context. Na 3 minuten ben ik het spoor bijster. Het doet me denken aan de uitspraak die aan een Griekse wijsgeer wordt toegeschreven. Hij begon zijn brief met de tekst: excuses voor de lange brief, ik heb geen tijd om een korte te schrijven. De meeste lezingen zijn lang, te lang, omdat de spreker niet de tijd heeft genomen om zijn verhaal in een notendop samen te vatten voor zichzelf. Door in een zin samen te vatten wat de boodschap is, zorg je ervoor dat je presentatie gefundeerd is. Je schept een ijzersterke basis. Hoe kom je nu tot het antwoord? Natuurlijk

7 hangt het sterk af van de situatie, het onderwerp, de doelgroep etc. Een ding is echter altijd bepalend: de kern van je boodschap is emotioneel en niet rationeel. Hoe ik dat weet? Simpel. Als de boodschap puur rationeel is, dan kun je die ook, misschien zelfs beter, op een andere manier brengen. Inderdaad, bijvoorbeeld een mailtje. Voorbeeld. Een financieel directeur van een bedrijf hield een presentatie over de jaarcijfers voor de hele organisatie. Zijn mede- directieleden zaten op de eerste rij, de overige vijfhonderd man waren grotendeels productiearbeiders. Vooraf had hij mij laten weten dat het goed ging en dat hij erg veel zin had om dat te delen met iedereen. Ik kreeg meteen een beeld van zijn presentatie, dit ging leuk worden! Tot mijn verbazing begon hij met monotone stem te vertellen en verscheen sheet na sheet met cijfers, grafieken en prognoses. Na ongeveer tien minuten begon de zaal wat onrustig te worden. Nog eens tien minuten later vertrokken de eerste mensen, zogenaamd om naar het toilet te gaan. Inmiddels zaten alle andere directieleden verveeld met hun stropdas te spelen. Zij hadden deze presentatie eerder al gezien en wisten dat hij nog niet halverwege was. Uiteindelijk, na drie kwartier sprak hij de verlossende woorden: en daarmee wil ik graag deze presentatie besluiten. Dank voor uw aandacht. De stilte die toen volgde was oorverdovend. Niettemin had de man achteraf oprecht het idee dat het prima gegaan was. Niemand wist waarom. Dit lijkt misschien een overtrokken voorbeeld, maar niets is minder waar. Het is waar gebeurd, en, erger nog, het is een van de ontelbare voorbeelden die op die manier verlopen.

8 Waarschijnlijk heb je het zelf al vaker meegemaakt. Het bijzondere aan dit voorbeeld is dat de man in kwestie duidelijk had welke boodschap hij wilde overbrengen: goed nieuws mensen, we draaien zwarte cijfers en de toekomst lacht ons toe, of woorden van gelijke strekking. In plaats van deze zin uit te spreken en weer lachend te gaan zitten, bleef hij drie kwartier lang oeverloos saaie sheets uitleggen. Wat kunnen we hier van leren? Lijkt me duidelijk: weten hoe het moet is niets waard wanneer je het niet toepast. Om die reden wil ik je meteen in dit eerste hoofdstuk al vragen om alsjeblieft geen woord te geloven van wat ik zeg. Dat zeg ik niet omdat ik grappig wil zijn of een slecht zelfbeeld heb. Nee, ik bedoel er alleen maar mee te zeggen dat het geboden materiaal in dit boek bedoeld is om je eigen te maken en zelf toe te passen. Dan pas werkt het. Zonder dat heeft het geen enkele zin om dit boek aan te schaffen. Pas de tips toe en je zult zien dat er veel verandert in de kwaliteit van je presentaties. Tip 1: vat de boodschap van je presentatie samen in één zin

9 B. Waarom ben ik de ideale spreker? OK, je hebt de eerste stap gezet. De boodschap is helder en in één zin samengevat. De volgende vraag is bedoeld om de lezing tot jouw lezing te maken. Zojuist hebben we al gezien dat de boodschap nooit alleen rationeel is. Er zit altijd een emotionele reden bij, anders hoeft een presentatie niet live te zijn. Dat kan van alles zijn: je wilt je gehoor overtuigen, ontroeren, in beweging krijgen, enthousiasmeren etc. Wat je onderliggende doel ook is, jij bent degene die dat door een presentatie moet zien te bereiken. Dat betekent dus, dat datgene wat jij vertelt ook daadwerkelijk jouw verhaal moet zijn. Ja maar, cijfers zijn toch gewoon cijfers? hoor ik je zeggen. Of ik dat nou presenteer of een collega, dat maakt toch geen verschil in de feiten? Nee, dat klopt, de feiten blijven hetzelfde. Maar datgene wat je overbrengt maakt alle verschil. Zoals de financieel directeur in het voorbeeld op veel verschillende manieren het verhaal had kunnen brengen. Dus wat moet je nou met de vraag waarom jij de ideale spreker bent? Zoek het antwoord in de verbinding die jij met het onderwerp hebt. Wat maakt het onderwerp voor jou interessant? Welk aspect spreekt jou het meeste aan? Door daar op te focussen en daar de voorbeelden bij te zoeken, maak je het tot jouw verhaal. En dat is altijd boeiend om naar te luisteren.

10 Voorbeeld. Een aantal jaren geleden werd ik gevraagd door een groep studenten om hen te helpen bij de presentatie van een project. Ze waren naar China geweest en hadden daar een onderzoek gedaan naar outsourcing. Hoe gingen westerse bedrijven om met productie in China, wat hield hen tegen etc. Tijdens de proef- presentatie hielden ze zich keurig aan de PowerPoint, de onderdelen waren verdeeld en de inhoud klopte. Alleen, er bleef een soort scherm, een muur tussen de studenten en het publiek. Ze waren zo gericht op de inhoud, dat het een soort oplezen van de tekst werd. Misschien herken je dat wel, er worden in Nederland duizenden van dat soort lezingen gegeven. Na afloop keken ze me hoopvol aan en eentje vroeg: was het goed? De enige vraag die ik vervolgens stelde was: wat vonden jullie het leukste in China? Het effect was opmerkelijk. Na een korte stilte buitelden de verhalen over elkaar heen. De ervaringen in gastgezinnen, de cultuur, hoe met name de meisjes als reuzinnen werden gezien etc etc. Die verhalen hebben ze verweven in hun eindpresentatie en als beloning kregen ze allemaal een hoge waardering. Zij waren de enig juiste sprekers, om de eenvoudige reden dat ze hun eigen ervaring meegenomen hadden in de presentatie. Niemand anders had dat kunnen doen. Deze werkwijze levert een paar voordelen op: Op de eerste plaats maak je het jezelf gemakkelijker. Het vertellen van je eigen ervaring is eenvoudig, want je hoeft niet na te denken over de volgorde van de gebeurtenissen. De film zit in je hoofd. Het gevolg is dat je natuurlijker gaat spreken, wat ook voor het publiek bijzonder prettig is. En tot slot, door het toevoegen van een persoonlijke ervaring til je de presentatie boven het gemiddelde uit en zullen mensen jouw verhaal eerder onthouden.

11 Voorbeeld. Een manager private banking ging een presentatie aan klanten en prospects geven over de mogelijkheden om een sabbatical te nemen of eerder te stoppen met werken. Ik was gevraagd om te kijken of deze presentatie nog verbeterd kon worden. Tijdens de repetitie sprak zij in eerste instantie feitelijk en zakelijk. Na afloop vroeg ik haar of het de bedoeling was dat er na haar presentaties afspraken gemaakt zouden worden. Haar reactie verbaasde me: liever niet teveel, zei ze, want ik ga drie weken later zelf met sabbatical. Ik vroeg door en ze vertelde dat ze met haar man een wereldreis ging maken op een schip. Feitelijk precies wat ze in haar presentatie bedoelde! Ze heeft ter plekke besloten om een groot deel van de PowerPoint aan de kant te schuiven en te beginnen met haar eigen verhaal. Hoezeer ze er naar uitkeek en dat ze dat ook aan haar klanten gunde. Later hoorde ik dat er geweldig veel afspraken zijn gemaakt, die grotendeels door haar collega s afgehandeld moesten worden, want ja...zij was na drie weken weg! Neem de tijd om je persoonlijke band met het onderwerp te smeden. Dat kan een eigen ervaring zijn, iets dat je hebt meegemaakt. Het kan ook een item in het nieuws zijn of een ervaring van iemand anders. In ieder geval iets dat jou geraakt heeft, om welke reden dan ook. Tip 2: gebruik persoonlijke ervaringen

12 C. Waarom stuur ik geen ? Met grote regelmaat mag ik mensen begeleiden die niet verantwoordelijk zijn voor hun presentatie. Daarmee bedoel ik dat een meerdere simpelweg de opdracht geeft om een bepaalde presentatie te verzorgen. Vaak heeft de afdeling communicatie de templates van de PowerPoint al klaar liggen. En alsof dat niet genoeg is, komt het vaker voor dat het gaat om een bestaande presentatie die door de verschillende lagen van de organisatie doorgepresenteerd moet worden. Met andere woorden, er is al een verhaal ergens op directieniveau gemaakt en het is aan de managers, afdelingshoofden en teamleiders om het verhaal door te vertellen. Dit alles onder het motto: dan komt het verhaal goed op alle plekken terecht. De praktijk is natuurlijk heel anders: slechts een enkeling brengt de motivatie op om het verhaal door te geven op de gewenste manier. Voor de rest is het een verplicht nummertje en het wordt dan ook op die manier gedaan. Slechts weinig organisaties realiseren zich dat dit averechts werkt. Er zal geen bedrijf aan failliet gaan of zelfs maar in financiële moeilijkheden komen. Maar het is wel een manier van werken die geld en vooral betrokkenheid kost. Zonde. Het is niet de inhoud die telt, maar de manier waarop die gebracht wordt. Van vele managers en teamleiders heb ik dit voorbeeld gekregen. En ze voelen daar allemaal dezelfde frustratie bij. De vraag waarom ze dan geen tje sturen in plaats van een presentatie beantwoorden ze voor het grootste gedeelte ook hetzelfde, namelijk met: als het aan mij lag zou ik dat ook doen, maar ja, het is corporate policy, daar ga ik niet over.

13 Storytelling, het verhaal overbrengen, is de kracht achter elke presentatie. Want de boodschap wordt vooral overgebracht door de houding van de spreker, door de lichaamstaal. In communicatie hebben we de beschikking over woorden, intonatie en lichaamstaal. Als je er van uitgaat dat die drie bij elkaar 100% van de lezing zijn, dan in het interessant om te weten hoe belangrijk elk onderdeel is. Met andere woorden, hoeveel procent van het overbrengen van de boodschap wordt bepaald door de woorden, hoeveel door de intonatie en hoeveel door de lichaamstaal? Daar zijn veel wetenschappelijke onderzoeken naar gedaan. Indien je die niet kent, denk dan eens voor jezelf. Hoe belangrijk denk jij dat elk onderdeel is? Zijn woorden belangrijker dan intonatie of juist andersom? Is lichaamstaal het belangrijkste of niet? Je merkt wellicht aan mij dat ik graag en veel praat. Ik gaf woorden dan ook een behoorlijk percentage toen mij deze vraag gesteld werd. Het antwoord vond ik echter ronduit shockerend: slechts 7% van de boodschap wordt overgebracht door de woorden die de spreker gebruikt. 7%! Wow. Dat betekent dat ik hier wel veel woorden gebruik, maar dat het maar een minimale invloed heeft op het overbrengen van de boodschap. Je kunt je misschien wel voorstellen dat dat even slikken was voor mij. De volgende, intonatie, bleek maar liefst 28% van het totaal te bepalen, vier keer zo veel. Dat vond ik overigens vreemd, want woorden lijken mij toch belangrijker dan de intonatie. Misschien heb jij dat ook wel. Maar neem dan eens de volgende zin: ik heb het niet gedaan. Vijf woorden, die ik redelijk neutraal uitspreek. De zin krijgt echter steeds een andere betekenis, als ik de klemtoon verplaats. Bijv. Ik heb het niet gedaan klinkt heel anders dan: Ik heb het niet gedaan of als:

14 Ik heb het niet gedaan. En tot slot, de nonverbale communicatie, de lichaamstaal bepaalt maar liefst voor 65%. Sta daar eens bij stil. Je staat voor een groep, je hebt je verhaal en je PowerPoint goed voorbereid en alles wat je zegt draagt voor ongeveer een/derde bij aan de overdracht. De manier waarop je gekleed bent, staat, beweegt, ademhaalt en kijkt weegt voor twee- derde mee! Dat is nogal wat. Dus als de spreker ongemotiveerd is, zal de boodschap zeer waarschijnlijk totaal niet overkomen. Vraag je in je voorbereiding af, wat je wilt bereiken bij je publiek. Wil je hen overtuigen, inspireren, aan het denken zetten of iets anders? Stel je voor dat je de projectresultaten gaat presenteren aan de directie. Je doel kan mogelijk zijn om hen te laten zien dat jij een uitstekende projectleider bent. Zorg er dan voor dat de visie en missie van de organisatie in je presentatie verwerkt zitten. Want elke leider is geïnteresseerd in de loyaliteit en betrokkenheid van de medewerkers. Als je dat hebt gedaan, vraag je dan af of jij die missie en visie herkent in je eigen leven. Zorg er voor dat je hier in alle oprechtheid in gelooft. Als je het als een truckje ziet, vergeet het dan maar. Mensen prikken daar heel snel door heen. Laat zien, dat het voor jou belangrijk is en wat het heeft betekend in het verloop van het project. Het resultaat zal een presentatie zijn die absoluut niet in een mailtje te vatten zal zijn. En dat is de bedoeling! Tip 3: gebruik iets waar je met hart en ziel in gelooft

15 Hoofdstuk 2 mentale voorbereiding A. Affirmaties Heb je even stilgestaan bij het eerste hoofdstuk? Misschien zelfs wel de tips in de praktijk gebracht? Ik hoop het. Je kunt dit boek voor je laten werken door per hoofdstuk minstens één tip toe te passen. Het zal je geweldig helpen. In het begin van dit boek gaf ik aan dat je, ondanks goeie voorbereiding, toch last kunt hebben van angst. Op het moment dat je voor een groep staat lijkt je keel wel dichtgeschroefd, je zweetklieren draaien op volle toeren en je knieën lijken een nieuwe kant op te willen buigen. Nou, ja, misschien denk je, dat is wat overdreven. Maar misschien is het wél zo voor je. Voor veel mensen betekent het spreken voor een groep een ongemakkelijke situatie. Er zijn onderzoeken, waaruit blijkt dat bijna 95% van de mensen liever niet voor een groep staat, in meerdere of mindere mate last heeft van spreekangst. Die angst staat in een aantal onderzoeken zelfs boven de angst voor de dood! Ongelofelijk, toch? Larry Seinfeld, een Amerikaanse stand- up comedian schetste de situatie, dat

16 een man tijdens de begrafenis van zijn beste vriend een speech hield. Hij keek naar de kist en je zag hem denken: Liever zou ik nu zelf in die kist liggen. Ja, we kunnen er om lachen, maar het is natuurlijk ernstig. Reden te meer om snel aan de slag te gaan met een paar tips die je definitief van dit probleem af kunnen helpen. Daarvoor is het nodig dat we eerst kijken naar angst. Wat is het eigenlijk? Er zijn twee soorten angst: directe en indirecte angst. Directe angst is snel herkenbaar. Bijvoorbeeld, je remt op een spekgladde snelweg en je slipt recht op een vrachtwagen af. Dat is directe angst. Of je gaat op safari en ineens sta je oog in oog met een hongerige tijger. Erg direct ook. Het lichaam reageert in beide gevallen met een aantal reacties: adrenaline wordt in grote aantallen geproduceerd, je pupillen verwijden zich, je spierspanning neemt toe etc. Allemaal natuurlijke processen die je nodig hebt om een van beide opties te kunnen kiezen: aanvallen of vluchten. Indirecte angst wil zeggen dat je bang bent voor iets wat zou kunnen gebeuren, maar niet hoeft te gebeuren. Bijvoorbeeld je staat in een lift en je bent bang dat hij neerstort. Of je gaat op vakantie en op het vliegveld bedenk je dat je het gas misschien wel aan hebt laten staan. In deze voorbeelden kan het zijn dat je gelijk hebt, maar voor hetzelfde geld ook niet. Interessant is echter, dat de lichamelijke reacties op indirecte angst identiek zijn aan die van directe angst. Met andere woorden, ons lichaam maakt geen onderscheid. Angst is angst en daarmee is het realiteit voor de persoon die het heeft. En dan kun je honderd keer van iemand horen dat je helemaal geen reden hebt om bang te zijn, die angst is er en flink ook! Bij spreekangst gebeurt hetzelfde, zij het dat er ook nog een ander proces een rol speelt. Want de spreker die van tevoren bang is om een speech te houden, heeft last van indirecte angst. Maar

17 eenmaal op het podium lijkt hij zichzelf te bevestigen. Het verhaal komt er moeizaam uit en na afloop denkt hij: dit nooit meer. Er is dus niet alleen sprake van een indirecte angst, maar ook nog van een bevestigende ervaring. En dat draai je niet zomaar om! Gelukkig zijn er allerlei manieren om daar vanaf te komen. Een daarvan zal ik je nu laten horen. Waarom deze methode? Heel eenvoudig, omdat ik hem zelf ook toepas. Niet voor spreekangst, maar wel op andere gebieden in mijn leven. Het heet gewoon self- talk en is gebaseerd op de onderzoeken en resultaten van diverse psychologen. Een van hen is Dr. Shad Helmstetter. In zijn boek: wat zeg je wanneer je tegen jezelf praat legt hij op overzichtelijke wijze uit hoe het proces van self- talk werkt. Hoe het je tegenhoudt om optimale resultaten te bereiken en hoe je hetzelfde proces vóór je kunt laten werken. We noemen dat het gebruiken van affirmaties. Een ding is wel cruciaal in dit verband: het vereist dagelijkse toepassing. Affirmaties zijn niet een soort aspirientje dat je kunt nemen als je hoofdpijn hebt. Geen trucje dat je even voor een presentatie toepast. Je wil een patroon,dat waarschijnlijk al jarenlang door jou is opgebouwd, veranderen. Er zijn veel mensen die roepen dat je dat wel even om kunt draaien, ik geloof daar niet in. Wel dat je door regelmatig de juiste dingen doen een nieuwe situatie kunt scheppen, waarbinnen je geen last meer hebt van angst op beperkende gedachtes. OK, ik neem aan dat je nu langzamerhand wel wilt weten hoe dit proces werkt. Heel simpel, affirmaties kun je zien als hersenspoeling. Maar dan door jezelf met een doel dat je zelf bepaald hebt. Je werkwijze is als volgt: Op de eerste plaats kies je een gebied in je leven waar je verandering in wilt. Dat kan van alles zijn, in dit geval beperk ik me tot spreken in het openbaar.

18 Dan schrijf je zinnen op die het gewenste resultaat verwoorden. Voorbeeld: ik ben een goede spreker. Die zinnen moeten aan een paar voorwaarden voldoen: Op de eerste plaats moeten ze geschreven zijn in de tegenwoordige tijd. In het voorbeeld schrijf je niet op: ik zal een goede spreker worden, of: ik word ooit een goede spreker. De tweede voorwaarde is een positieve vorm. Dus niet: ik ben geen slechte spreker, of: ik spreek niet onverdienstelijk. Die twee zinnen zijn negatief geformuleerd door de woorden geen en niet. Dat doen we overigens erg veel, let er maar eens op. Als je aan iemand vraagt hoe gaat het? krijg je vaak als antwoord: niet slecht of: ik mag niet klagen. Negatieve bewoordingen. Gebeurt zo vaak, dat we het meestal niet in de gaten hebben. De reden dat positieve formulering belangrijk is, hangt samen met de werking van onze hersenen. Het woordje niet wordt door onze hersenen niet herkend. Misschien klinkt dat een beetje onduidelijk. Laat me je een voorbeeld geven: doe even mee. De vraag die ik voor je heb is: denk nu even niet, dus niet doen, he, denk nu even niet aan een kabouter met een paarse puntmuts. Hm, geen idee waar die vandaan komt, maar hop, hij zit zo in je hoofd, he? En zie m dan maar eens er uit te krijgen! Met andere woorden, als je van jezelf zegt: ik ben geen slechte spreker, horen je hersenen dus: ik ben een slechte spreker. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar misschien is dat wel een reden waarom mensen positieve zaken verwoorden als ontkenning van het negatieve. In het laatste geval verandert er voor de hersenen niets, omdat ze de ontkenning niet horen. En zegt de spreker op dat moment dus iets negatiefs voor de hersenen, terwijl het rationeel iets positiefs is. Volg je me nog? Zo niet, dan moet je dit gedeelte nog maar eens nalezen. We waren bij de voorwaarden voor affirmaties.

19 1: schrijf ze in de tegenwoordige tijd. 2: schrijf ze in positieve bewoordingen Op de derde plaats: hou het onvoorwaardelijk en enkelvoudig. ik ben een goede spreker is een enkelvoudige zin. Als ik die zou veranderen in: ik ben een goede spreker, vooral voor groepen onder de 100 waarbij er voldoende licht is om de mensen te kunnen zien dan is er sprake van een samengestelde zin. Onze hersenen kunnen veel, maar bij dit soort boodschappen raken ze de weg kwijt. Bovendien bevat de zin een paar voorwaarden: als er minder dan 100 man zitten en als er voldoende zaallicht is. De voor de hand liggende vraag is: wat als er 300 man in het donker zitten? Bak je er dan niks van? Vragen die de effectiviteit van affirmaties ondermijnen. Tot slot, een affirmatie is een positieve bekrachtiging van jezelf, vermijd het gebruik van verkapte to- do lijstjes. Vaak hebben mensen een hele lijst van items die ze willen verbeteren op het gebied van presenteren. Rustig en diep ademhalen, vermijden van uh of stopwoordjes, functioneel gebruik van de handen, minder bewegen of juist meer, oogcontact met het publiek houden etc. In affirmaties komt dat vaak terug: ik gebruik mijn handen functioneel of: mijn ademhaling is correct Op zich niks mis mee, maar het straalt geen plezier, geen passie uit. Het is eerder een lijst van zaken die de spreker vooral goed wil doen. Alsof hij het niet al druk genoeg heeft in zijn hoofd! De kern van affirmaties is het verwoorden van de gewenste realiteit. De meest eenvoudige manier om dat te doen is de volgende: sluit voor een moment je ogen. Sluit je ogen en zie jezelf terwijl je presenteert op een voor jou ideale manier. Zie jezelf voor een groep staan en wees je

20 bewust van de reactie van je gehoor. Zijn ze enthousiast, of juist geboeid? Misschien geraakt of anders gewoon aandachtig. Dat kan ik voor jou niet beoordelen, jij bepaald hoe de ideale situatie voor jou is. Bekijk dit beeld nauwkeurig en sta jezelf toe om er van te genieten. Daar sta je dan, als een geboren spreker vol zelfvertrouwen. Het enige dat je hoeft te doen om de juiste affirmaties voor jezelf te vinden, is dit beeld van ondertitels te voorzien. Alsof je de commentator van jezelf bent. Let er daarbij op dat je het plezier, de passie die je in deze oefening ervaart ook meeneemt. Bijvoorbeeld: Ik geniet van presenteren kan een heel krachtige affirmatie zijn. Misschien zou jij andere woorden kiezen, doe dat ook vooral. Elke affirmatie moet jou aanspreken, dus je eigen woorden werken het beste. Vervolgens schrijf je een aantal affirmaties op en print ze. Je kunt ze ophangen of neerleggen op plaatsen die je dagelijks ziet. Spreek ze dan hardop uit gedurende drie weken, verschillende keren per dag. Vlak voor je gaat slapen is zeker handig, dan blijven ze in je hoofd terwijl je slaapt. Hoef je niets voor te doen! Wat je op deze manier doet is het verwoorden van je interne overtuiging op een constructieve manier. Het helpt je om je negatieve overtuigingen te vervangen. De meest gestelde vraag die ik hierover hoor is: en word ik dan na drie weken ineens een goede spreker? Dat kan, maar het is niet mijn ervaring. Ik zal ter afronding van dit gedeelte met je delen wat het voor mij heeft betekend. Heel lang was ik slecht in het onthouden van namen. Misschien heb jij dat ook wel. En dat zei ik ook vaker tegen anderen. Een vriend van me zei op een dag: dat doe je verkeerd, je moet zeggen dat je goed bent daarin. Dat leek me onzin, want ik was er toch slecht in? Zijn

21 antwoord toen vergeet ik nooit meer. Hij zei: dat klopt en zolang je dat bevestigt zul je er ook nooit goed in worden. Hij vertelde over affirmaties en leerde me de regels. Die heb ik toegepast en na drie weken werd ik niet plotseling goed in het onthouden van namen. Wel kreeg ik kortsluiting, figuurlijk gesproken dan. Ik zei elke dag tegen mezelf dat ik namen kon onthouden en in de realiteit bleef ik ze vergeten. Dat botst met elkaar. En daar borrelde de vraag uit: hoe dan? Vervolgens ging ik om me heen kijken naar trainingen en ander materiaal dat me zou helpen om beter te worden in het onthouden van namen. Ik leerde diverse technieken en trucs. En nu? Ben ik nu goed in het onthouden van namen? Mijn eerlijke antwoord is nee, maar ik ben er wel vele malen beter in dan ik ooit was En dat is absoluut de moeite waard. Misschien denk je nu wel: ja hallo, daar heb je die affirmaties toch niet voor nodig? Je had die technieken toch sowieso kunnen aanleren? Dat klopt. Toch heb ik dat niet eerder gedaan, mijn overtuiging was immers dat ik slecht was in het onthouden van namen. Onbewust ging ik er van uit dat trainen geen zin had. Zie affirmaties als een soort ploeg. Als het land hard is ploegt de boer ook eerst de aarde, om de zaadjes daarna in de grond te strooien. Hij kan het ploegen ook weglaten, maar hoeveel van die zaadjes zouden dan tot bloei komen? Onze beperkende overtuigingen maken onze hersenen moeilijk toegankelijk voor nieuwe mogelijkheden. Affirmaties helpen je die overtuigingen te veranderen. Daardoor gaat het veranderen in de realiteit een stuk makkelijker! Tip 4: Schrijf tien affirmaties over jou als spreker, print ze en lees ze minstens 3x per dag gedurende drie weken