Praktische opdracht Economie Werkloosheid

Transcriptie

1 Praktische opdracht Economie Werkloosheid Praktische-opdracht door F woorden 25 juni ,1 5 keer beoordeeld Vak Economie Ontstaan van de werkloosheid. In Nederland groeit de werkloosheid steeds meer. 21 februari 2013 werd bekend gemaakt door het CBS, centraal bureau voor statistiek, dat 7,5 procent van de beroepsbevolking op dit moment zonder werk zit en dat aantal blijft stijgen. Overal om je heen zie je mensen die ontslagen worden en iedereen begint op zijn centen te letten. Tijdens mijn werk merk ik dat mensen steeds minder kopen en dat onze omzet elke maand minder word. Veel mensen zitten dus zonder werk en anderen hopen dat zij nog een baan hebben over een tijdje. Dit is niet alleen in Nederland maar over de hele wereld. De vraag is natuurlijk of dit allemaal te voorkomen was en als alles net iets anders was aangepakt dat er dan niks aan de hand was. Om daarachter te komen moeten we eerst gaan uitzoeken hoe het heeft kunnen gebeuren. En waar het is ontstaan. Het heeft allemaal te maken me de kredietcrisis. Door de wereldwijde economische crisis is er veel werkloosheid ontstaan, wat ook het geval is in Nederland. De kredietcrisis is begonnen in de Verenigde Staten in Wat is nou de oorzaak van deze kredietcrisis? De Amerikaanse banken hebben aan heel veel mensen hypothecaire leningen verstrekt. Dat zijn leningen met onroerend goed als onderpand (bijv. een huis). Ook aan mensen die deze niet konden terug betalen en niet veel afwisten van de rentes die erbij hoorden. De banken gaven eerste hele lage rentes en dan halverwege werden ze opeens veel te hoog. Mensen konden dit niet meer aflossen en verloren zo hun onderpand. Als de leners het niet terug konden betalen, kan de bank het huis verkopen om zo de schulden terug te krijgen. De banken verkochten de hypotheken ook door aan andere banken die hetzelfde deden. Dit bleef goed gaan voor de banken omdat de huizenprijzen gewoon bleven doorstijgen. De bank kon deze huizen alsnog verkopen en maakte zo geen verlies. Maar toen in 2008 de prijzen voor de huizen begonnen te dalen hadden de banken een probleem. De verkoop van de huizen brachten te weinig op om het geld dat was uitgeleend aan de leners terug te verdienen. De banken verloren zo een hoop geld. De banken zaten met allemaal hypotheken van elkaar waar ze niks aan hadden. Het was een geldschuld in plaats van dat ze er wat mee verdienden. Iedereen ging zuiniger leven en minder uitgeven en consumenten hadden nog weinig vertrouwen (het consumenten vertrouwen daalde). De huizenmarkt was helemaal ingestort in de Verenigde Staten. Grote hypotheekbanken zoals Fannie Mae en Freddie Mac waren bijna failliet gegaan door dit. Verspreiden van de werkloosheid. Pagina 1 van 9

2 Het is dus allemaal in de VS begonnen. En al snel ging het over naar andere landen. Maar hoe heeft dit ook andere landen in de problemen gebracht? De internationale financiële markten zijn allemaal erg verbonden met elkaar en dus ging het als een soort van domino van de een naar de andere bank over de wereld. In 2008 begint de crisis een impact te krijgen op Europa en Azië. Een aantal banken in Europa kwam dus ook zwaar in de problemen. En als gevolg had dat natuurlijk dat alle andere banken heel voorzichtig werden. Er werden nauwelijks nog leningen gegeven. Niet alleen niet meer aan de consumenten maar ook niet meer aan andere banken. De banken vertrouwen elkaar niet meer en waren bang dat ze door elkaar allemaal failliet gingen. Een paar banken kregen zelfs steun van de overheid om niet ten onder te gaan. De ING heeft bijvoorbeeld heel veel geld gekregen als steun. En in november 2008 was er dus een recessie in Europa. Dat betekende dat de economie sterk daalde en onder het gemiddelde lag. De economie begon steeds meer de krimpen. De gevolgen van dit zijn dat het consumenten vertrouwen blijft dalen. Mensen gaan sparen en houden hun portemonnees dicht. Er worden geen luxe dingen meer gekocht en alle boodschappen moet goedkoper. Overal gaan mensen letten op hun uitgiften. Door het weinige consumeren moet de productie ook omlaag. Er wordt minder gekocht dus hoeft er ook niet zoveel meer gemaakt te worden. Maar voor minder productie zijn er ook minder werknemers nodig. En zo gingen bedrijven werknemers ontslaan, ze waren niet nodig en met teveel werknemers kon een bedrijf verlies gaan draaien. Heel veel mensen kwamen zo zonder werk. En daardoor werd er nog minder gekocht en zo daalde het consumenten vertouwen nog meer. Ook de aandelenkoersen gingen omlaag. De aandelen daalden en dus werden aandelenbezitters armer. Als gevolg dat het consumenten vertrouwen nog verder daalde. Nederlandse economie door de kredietcrisis. ~ Emile Roemer (SP): Er zijn per dag 200 mensen die hun baan verliezen ~ Hoe heeft die crisis nou effect gehad op Nederland en hoe zijn we daar als land mee omgegaan.. De wereldhandel is er natuurlijk ook op achteruit gegaan en dat heeft Nederland zwaar getroffen. Dit is namelijk een groot exportland met een open economie. En de bedrijven die hiermee te maken hebben worden dus getroffen. Doordat de consumenten minder uitgeven is levering van deze producten ook minder nodig. De export daalde en dat had gevolgen op de transportsector. En zo ging het verder, van de transport naar de detailhandel, de bedrijven en tot slot de winkels. Eerst werden de dure detailhandels getroffen, want niemand had geld voor dure spullen en dus werd er minder verkocht. Ook in de horeca kregen ze er last van, mensen gaan veel minder snel op vakantie en er werden geen zakenbesprekingen meer gehouden in dure hotels. Ik heb aan een paar mensen dezelfde vraag gesteld. Wanneer zij nou echt doorkregen dat de crisis ook Nederland had getroffen en hoe ze daar op hebben gereageerd. Pagina 2 van 9

3 Debbie: ik zag dat in mijn omgeving veel mensen hun baan verloren of minder werk hadden. Ik ben toen zuiniger boodschappen gaan doen en een opleiding gaan volgen zodat ik beter een baan kan vinden als dat nodig is. Robbert: meteen toen de crisis uitbrak heb ik werk aangenomen voor een groot bedrijf Shell. Dat is een grote klus dus ik wist dat ik zo voorlopig veilig zat van de crisis en me geen zorgen hoefde te maken over het verliezen van mijn baan. Ik ben gaan snijden in de kosten en geef minder uit. Ellis: door de media hoorde ik ervan. Ook op mijn werk merk je dat we meer taken krijgen maar niet meer mensen. Zelfs de collega s die op natuurlijke wijze afvloeien worden niet vervangen. Ik ben me verder gaan ontwikkelen om me te onderscheiden. Ik heb me dus gespecialiseerd in dingen. Je ziet hier dat de crisis bij mensen anders aankomt. En dat de impact groter is bij de een dan bij de ander. De werkloosheid is dus sterk gestegen in Nederland, maar gelukkig valt het mee als je het vergelijkt met ander EUlanden. Nederland is een van de landen met de laagste werkloosheid. Samen met Oostenrijk, Duitsland en Luxemburg staan we onderaan met onze 7,5%. In Griekenland en Spanje is het het hoogste van alle EU-landen. Deze liggen tussen de 26% en 27,2%. Alleen van de jongeren in Nederland (onder de 27) is bijna 25% werkloos. (natuurlijk onvrijwillig) Artikel van Beurs.nl Werkloosheid sterk opgelopen tot 7,5 procent Gepubliceerd op 21 feb 2013 om 11:26 DEN HAAG (AFN) - De werkloosheid in Nederland is in januari sterk opgelopen. Vorige maand zat 7,5 procent van de beroepsbevolking zonder werk, tegen 7,2 procent in december. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend. Het statistiekbureau telde vorige maand werklozen. Dat zijn er meer dan in december. Het aantal WW-uitkeringen is met toegenomen tot , zo blijkt uit cijfers van uitkeringsinstantie UWV.,,Het gaat al lang economisch slecht en dat zien we terug in de arbeidsmarkt'', stelt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS.,,Het is een hard gelag. Economische krimp is voor mensen een abstract getal, maar als iemand zijn baan verliest is dat een concreet bewijs dat het slecht gaat.'' Faillissementen Volgens de econoom kunnen veel bedrijven de financiële klappen, die de langdurige periode van laagconjunctuur met zich mee brengt, niet meer opvangen. Zij gaan failliet of moeten inkrimpen. Daardoor komen veel werknemers op straat te staan. De werkloosheid is in alle leeftijdsgroepen verder opgelopen. De jeugdwerkloosheid was in januari 15 procent, van de 25- tot 45-jarigen zat 6,7 procent zonder werk en van de 45- tot 65-jarigen 6,4 procent Een jaar geleden stond de werkloosheid nog op 6 procent. Vooral in de laatste 3 maanden is dat percentage sterk opgelopen. Er kwamen per maand gemiddeld werklozen bij. Pagina 3 van 9

4 Het absolute aantal werklozen is nu groter dan in 1983, het jaar waarin het werkloosheidspercentage met 10,7 procent het hoogste niveau ooit haalde. Toen zaten mensen zonder werk. Wat had er anders gemoeten? Het lastige van deze werkloosheid is dat het allemaal problemen waren die zich opstapelden en opstapelden en het is dus niet een ding dat anders had gemoeten, maar een hele hoop dingen die anders moesten. En het voorkomen van de werkloosheid betekend dus eigenlijk het voorkomen van de hele kredietcrisis. Het is allemaal begonnen in de VS bij de banken. Ze hebben teveel geld uitgeleend aan mensen die geen geld hadden. Er moeten dus eigenlijk strengere regels afgesproken worden over het uitlenen van geld en een betere uitleg over wat het nou eigenlijk inhoud. De banken gaven eerst leningen met een hele lage rente en daarna steeg die rente opeens en was het niet te betalen. Als mensen meer onderzoek zouden doen dan zouden minder mensen leningen afsluiten omdat ze de gevolgen beter snappen. En de VS het bij zichzelf moeten houden en niet de hypotheken door verkopen naar andere landen. Dan zou de crisis misschien een minder grote impact hadden gehad op andere landen. De paniek die bij de andere landen insloeg had ook anders gemoeten. Bij de banken waar nog niks aan de hand was raakten ook in paniek. En wilden de mensen die bij hun bank zaten al hun geld opnemen, want stel nou dat die ook failliet zou gaan dan ben je al je geld kwijt. Massaal gingen spaarders al hun geld van de banken halen. Maar de banken hebben al dat geld niet door het uitlenen dat nog niet is afgelost. Kortom de banken hadden zo te weinig geld en ging failliet. Er had eerder ingegrepen moeten worden met andere woorden. Maar dit is natuurlijk allemaal veel makkelijker gezegd dan gedaan. Want zelfs na de honderden reclames over lenen kost geld, zijn er nog steeds genoeg mensen die de fout ingaan. Er zijn nog veel meer dingen die ze hadden kunnen voorkomen. De minister Paulson liet bijvoorbeeld een bank failliet gaan. De Lehmann Brothers, deze bank ging failliet en kreeg geen steun van de overheid. Dit was het begin van het wantrouwen van alle banken onder elkaar. Banken dachten dat als de overheid deze bank niet wilde redden dat ze dat geen een bank hulp zouden aanbieden. Het vertrouwen verdween en de rentes gingen fors omhoog voor elkaar. Er waren hulpplannen gemaakt in Amerika, maar die waren veel te laat uitgevoerd. Dit had dus ook veel eerder gedaan moeten worden. Dan was het effect op de rest van de wereld een stuk minder geweest. Rijkman Groenink (was van de ABN-AMRO) geeft zichzelf de schuld voor de kredietcrisis en vindt dat hij alles had kunnen voorkomen. In 2004 heeft hij geweigerd om actie te ondernemen. Als hij dat wel had gedaan was dit alles misschien niet gebeurt. Hij zegt: Ik had al deze narigheid kunnen voorkomen, dat had de wereld ruim 4300 miljard dollar bespaard Het is dus een enorme opsomming van allerlei maatregelen die van te voren genomen moesten worden en waar beter over na gedacht moest worden. De maatregelen. Aangezien het nu toch al te laat is om het te voorkomen, kunnen we ook nog even stilstaan met de dingen die er zijn Pagina 4 van 9

5 gedaan om de werkloosheid proberen op te lossen. Verenigde Staten: De minister van financiën wilt toezichthouders samenbrengen in een organisatie en de Amerikaanse centrale bank meer vrijheid geven om zelf in te grijpen als het fout dreigt te gaan. In Amerika is de werkloosheid al wat minder geworden. 7,7% is nu nog maar werkloos. Voor het eerst onder de 8% sinds vier jaar. Er zijn nieuwe banen bijgekomen! Nederland: De vergrijzing helpt natuurlijk ook deels mee aan de banen die vrijkomen, dus dat is een pluspunt eraan. Ze hadden de deeltijd WW ingesteld. Deeltijd WW houdt in dat de werknemers minder uren gaan werken en zo toch hun baan kunnen behouden werknemers hebben hieraan meegewerkt. Deze regeling is gestopt 1 juli Aanpak jeugdwerkloosheid heeft ook geholpen. Het heeft jongeren laten werken of stage kunnen laten lopen. Het kabinet heeft hieraan wel veel geld uitgegeven namelijk 250 miljoen euro. De mobiliteitscentra geeft hulp aan mensen die ontslag krijgen (hebben gekregen). Mensen worden binnen 3 maanden aan ander werk geholpen. Er wordt dus al veel gedaan aan de werkloosheid in Nederland en ze hopen dat het is opgelost eind 2014, maar het is nog de vraag of het dan ook echt allemaal opgelost is. Zwaarst getroffen sectoren. Iedereen wordt natuurlijk wel getroffen door de crisis, maar bij de een is het effect wat groter dan bij de ander. Ik ga nu uitzoeken wie het nou eigenlijk het moeilijkste heeft tijdens de kredietcrisis. Omdat een beroep moeilijk is om echt uit te zoeken kies ik twee zwaar getroffen sectoren door de kredietcrisis. In deze twee sectoren in veel werkloosheid ontstaan. De bouw sector: Aannemers, makelaars, architecten en de metselaars. Allemaal beroepen die het erg zwaar hebben in deze tijden. Bouwbedrijven gaan achter elkaar failliet en het aantal ontslagen stijgt. Meer dan extra werklozen dankzij de kredietcrisis in de bouw in Nederland. Door de politiek wordt er ook nauwelijks iets aan gedaan. Vorig jaar zijn er al meer dan bedrijven failliet gegaan en dat is een stijging van 40%. Gelukkig is de overheid er al mee bezig! 'Overal is het werk stil komen te liggen. Corporaties, overheden en banken houden de hand op de knip, waardoor nieuwbouwplannen voor woningen, kantoorpanden, winkels, scholen en ziekenhuizen in de ijskast zijn gezet. Dat heeft gevolgen voor iedereen die met de bouw te maken heeft: van installateurs, metselaars en architecten tot kozijnenfabrikanten en keukenboeren. Ik vrees voor hun banen,' zegt bestuurder Gijs Lokhorst van CNV Vakmensen. De transport sector: Hier is ook veel werkloosheid ontstaan door de crisis. 30% meer ten opzichte van de vorige jaren. De omzet en winst is heel erg gedaald. Door de lage consumenten uitgaven dalen de transport prijzen natuurlijk. Minder producten moeten vervoerd worden. Pagina 5 van 9

6 Volgens TLN (Transport en Logistiek Nederland) directeur Peter Sierat kunnen we met recht zeggen dat de transportsector een van de sectoren is die het hardst door de crisis wordt getroffen. Het einde is nog niet in zicht. Krantenartikel uit de telegraaf: Wo 19 december 2012 Kabinet: 100 miljoen voor werklozen en bouw DEN HAAG - Het kabinet maakt de komende 2 jaar ruim 100 miljoen euro vrij voor bestrijding van werkloosheid onder ouderen en onder jongeren, en voor de bouwsector. Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) heeft dat woensdag gezegd na sociaal overleg tussen het kabinet, werkgevers en werknemers. Asscher zei dat hij het bedrag van 100 miljoen met schrappen en schrapen had weten te vinden op zijn eigen begroting. Asscher zei ook dat het kabinet in het overleg met de sociale partners de komende tijd bereid is verder te kijken dan het regeerakkoord. Alles kan wat hem betreft aan de orde komen. Asscher sprak van een goede start van het overleg en sprak vertrouwen uit in de volgende sessies. Voorman Bernard Wientjes van VNO-NCW zei dat de twijfel of het kabinet wel ernst wilde maken met het overleg met de sociale partners wat hem betreft nu weg is. Hij was blij met een toezegging die minister Stef Blok (Wonen) dinsdag in de Senaat deed om nog eens te kijken naar mogelijkheden om de regels rond de aflossingsvrije hypotheek te versoepelen. Premier Mark Rutte sprak na afloop van een intensief gesprek dat in een goede sfeer is verlopen. Rutte zei dat onder meer gesproken was over de arbeidsmarkt, over de bouwsector en over de jeugdwerkloosheid. Het kabinet praat de komende maanden verder met de sociale partners. FNV-voorzitter Ton Heerts zei dat de werknemers nog altijd veel bezwaren hebben tegen maatregelen in het regeerakkoord, zoals het verkorten van de WW-duur, maar dat er geen redenen zijn bij de pakken neer te gaan zitten. Wij voelen ook onze verantwoordelijkheid om te knokken voor banen Interviews. Ik heb twee mensen in mijn omgeving geïnterviewd over de werkloosheid en de crisis in Nederland. Ben bakker (51 jaar) en Debbie de Bluts (37 jaar). Ik heb ze ongeveer dezelfde vragen gesteld. Mijn eerste interview was met Ben: Heb je werk op dit moment? Ben: nee, ik ben een tijdje terug mijn baan kwijtgeraakt. Hoe is dat gebeurt? Ben : ik werkte in de transportsector. Ik zat in de zakelijke dienstverlening van de transport. Alles werd steeds duurder, het onderhoud van de wagens, de brandstof, de arbeiderskosten, etc. Dus moesten ze gaan bezuinigen. En ze gingen bezuinigen op de schoonmaak van de wagens en dat was dus mijn werk. Pagina 6 van 9

7 Wat heeft de crisis voor een invloed op jouw dagelijks leven? Ben: ik heb veel minder te besteden en ik kan niet meer op vakantie. Wat zou jij doen aan de werkloosheid als je in de regering zat? Ben: ik zou de loonkosten van de werkgevers verlagen. En het aantrekkelijker maken om werknemers aan te nemen. Denk je dat de grote werkloosheid was te voorkomen? Ben: Nee, werkloosheid is een soort van cyclus. Het komt altijd wel terug en het blijft altijd wel een beetje schommelen, de ene keer is het wat groter dan de andere keer. Vindt je dat er goede maatregelen worden genomen tegen de grote werkloosheid in Nederland? Ben: Nee, ik vind dat ze het niet goed aanpakken, ze maken het niet aantrekkelijk om weer te werken. Meeste mensen kunnen het zich niet veroorloven om weer te werken. Denk maar aan mensen die kinderen hebben. Als ze weer werk hebben moeten die kinderen bijv. naar de kinderopvang. Die opvang is dan duurder dan wat je verdiend. Het wordt niet goed aangepakt en ze bezuinigen op de verkeerde dingen. Wanneer denk je dat de grote werkloosheid is afgelopen? Ben: voorlopig nog niet. Niemand heeft er vertrouwen in en zo is het lastiger om het op te lossen. En het is nu een nadeel dat Nederland zo afhankelijk is van de Europese Unie. Mijn tweede interview heb ik met Debbie gedaan. De vragen zijn ongeveer hetzelfde: Heb je werk op dit moment? Debbie: Ja ik heb nu werk. Wat voor werk doe je? Debbie: ik ben een secretaresse van de juridische afdeling van Productschap Tuinbouw. Heeft de kredietcrisis invloed gehad op je werk? Debbie: ja, tussen nu en anderhalf jaar worden de productschappen opgeheven en ben ik dankzij de crisis mijn baan Pagina 7 van 9

8 kwijt. En heeft de crisis invloed gehad op je dagelijkse leven? Debbie: ja, ik ben zuiniger gaan leven. Mijn boodschappen doe ik bij de goedkopere supermarkten. Ik kan ook niet meer op vakantie. Verder krijgen mijn kinderen minder zakgeld en ben ik mijn verzekeringen gaan aanpassen om te bezuinigen. Ken je mensen die werkloos zijn geworden door de kredietcrisis? Debbie: Op mijn werk zijn we nu ongeveer een jaar bezig met reorganiseren en ongeveer 50 mensen zijn hun baan hierdoor kwijt geraakt. Waarvan er pas 15 weer een nieuwe baan hebben gevonden. En wat vind je daarvan? Debbie: Ik vind het heel vervelend voor hun. En ik weet dat dat voor mij straks ook lastig gaat worden om een nieuwe baan te vinden. Wat zou jij doen aan de werkloosheid als je in de regering zat? Debbie: Ik zou het onderwijssysteem aanpakken, zodat het aantrekkelijker wordt om een vakopleiding te volgen. Ik zou zorgen dat KPN, NS, etc. weer staatseigendom wordt. En ik zou het belasting niveau aantrekkelijk maken voor bedrijven, zodat ze zich sneller willen vestigen in Nederland. Denk je dat de grote werkloosheid was te voorkomen? Debbie: Ja, ik denk van wel. Hoe zou je het dan kunnen voorkomen? Debbie: Om ongeveer dezelfde redenen die ik net had gegeven. Ze hadden alles aantrekkelijker moeten maken. Vind je dat er goede maatregelen zijn genomen? Debbie: nee ik vind van niet. Ze bezuinigen op de verkeerde dingen. Ze maken mensen onnodig angstig. Waardoor mensen zuiniger worden, minder inkopen worden gedaan en mensen zijn bang om investeringen te doen en op die manier leg je in Nederland de hele economie plat. Denk je dat Nederland nog een keer met zo n grote werkloosheid te maken krijgt? Debbie: ik denk van wel aangezien het al vaker is voorgekomen. Dus het kan zo weer gebeuren. Wanneer denk je dat de werkloosheid is afgelopen in Nederland? Debbie: ik denk over een jaar of 4/5. Het kabinet moet natuurlijk eerst de kans krijgen om alles proberen te verhelpen. En dat lukt niet in een half jaar tijd. Conclusie. Na het maken van dit P.O. ben ik erachter gekomen dat het heel moeilijk is om te zeggen of de werkloosheid nou wel of niet te voorkomen was. Er zijn een hoop maatregelen die van te voren genomen konden worden, maar alles loopt natuurlijk niet altijd zoals iedereen het wilt. En aangezien de werkloosheid vaker terugkomt en waarschijnlijk nog meerdere keren gaat terugkomen is het lastig om daar snel een oordeel over te hebben. Ik denk wel dat het in de Pagina 8 van 9

9 toekomst beter te voorkomen is, omdat er van de fouten die er zijn gemaakt geleerd kan worden. En dat er meer en duidelijkere regels gemaakt gaan worden om het te voorkomen. Als de bank eigenaren meer naar het belang over langere tijd hadden gekeken in plaats van hoeveel geld ze op dat moment konden verdienen was het waarschijnlijk niet zo erg uit de hand gelopen. Nawoord. Ik vond het lastig om veel informatie over de hoofdvraag te vinden en al snel ben je meer bezig met de hele kredietcrisis dan alleen met de werkloosheid. Het was niet een heel uitgebreide hoofdvraag en daarom lastig om veel informatie te vinden. Ik heb er wel een hele hoop van geleerd. Ik ben er nooit echt mee bezig geweest en heb nooit last gehad van de crisis. Het was dan ook leerzaam om er wat dieper op in te gaan. Ik had mijn tijd veel beter moeten inplannen, want daarmee ben ik wel een beetje de fout mee ingegaan. Pagina 9 van 9