Vlaamse Woonraad Werkprogramma VLAAMSE WOONRAAD. Vlaanderen is wonen. Goedgekeurd door de Vlaamse Woonraad op 20 december 2018

Transcriptie

1 Vlaamse Woonraad 2019 Werkprogramma Goedgekeurd door de Vlaamse Woonraad op 20 december 2018 VLAAMSE WOONRAAD Vlaanderen is wonen

2 Colofon Vlaamse Woonraad De Vlaamse Woonraad is de strategische adviesraad voor het beleidsveld wonen. Adres: Havenlaan 88 bus 40, 1000 Brussel Website: Tel.: VLAAMSE WOONRAAD VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA 2019

3 Inhoud 1. Situering 2 2. Thema-adviezen op eigen initiatief Memorandum Armoede en alternatieve woonstrategieën Flexibele woonvormen Relatie verdichting en leefbaarheid 4 3. Actualiteits-adviezen Geconventioneerd huren Andere actualiteits-adviezen 5 4. Belanghebbendenmanagement / beleidsconsultatie 6 5. Communicatie 7 6. Vorming en gedachtewisseling Extern gerichte initiatieven Intern gerichte initiatieven 8 7. Betrokkenheid bij het Steunpunt Wonen 9 VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

4 1. Situering In uitvoering van artikel 18 van het decreet van 18 juli 2003 tot regeling van strategische adviesraden dient de Vlaamse Woonraad als strategische adviesraad jaarlijks een werkprogramma op te stellen. Voorliggend werkprogramma is door de Raad op 22 november 2018 besproken en op 20 december 2018 goedgekeurd. Het goedgekeurde programma is de minister bevoegd voor wonen bezorgd op 21 januari Het werkprogramma geeft normaliter aan welke adviezen de Vlaamse Woonraad op eigen initiatief wenst te verlenen, om welke adviezen hij mogelijks om advies zal worden verzocht, en welke (interne) activiteiten worden georganiseerd. Het werkprogramma besteedt tevens aandacht aan onderwerpen die aansluiten op beleidsprocessen en/of ingaan op actuele thematieken. In dit verband kunnen actualiteitsadviezen of belanghebbendenmanagement in samenspraak met de administratie en/of kabinet worden opgezet. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

5 2. Thema-adviezen op eigen initiatief 2.1. Memorandum In mei 2019 worden Vlaamse verkiezingen gehouden en zal een nieuwe Vlaamse Regering worden gevormd. De Vlaamse Woonraad wenst voorafgaandelijk voor het beleidsveld wonen meerdere uitdagingen en prioriteiten kenbaar te maken. De aanbevelingen kunnen als inspiratie dienen voor het Vlaams Regeerakkoord. Met dit advies worden de voornaamste strategische bekommernissen en initiatieven thematisch geordend. Als basis hiervoor worden de adviezen uit de afgelopen legislatuurperiode ( ) gehanteerd. De belangrijkste standpunten hieruit vormen de basis voor de opgenomen prioriteiten in het memorandum (er worden bijgevolg geen nieuwe standpunten geformuleerd) Armoede en alternatieve woonstrategieën Volgens VRIND leefde in ,5% van de Vlamingen in armoede (dit algemeen cijfer is de laatste jaren nauwelijks afgenomen). Bij de huurders ligt dit percentage heel wat hoger: meer dan één op drie huurders (34%) heeft te maken met armoede (dit cijfer neemt de laatste jaren niet af). Het vinden van een kwaliteitsvolle en betaalbare woning is voor deze huishoudens geen evidentie (voor bepaalde groepen verloopt de zoektocht bijzonder moeilijk, zelfs met begeleiding). Tegelijkertijd speelt huisvesting een heel belangrijke rol in het mee kunnen participeren in de samenleving en gaat het dan ook meer dan enkel het hebben van een dak boven het hoofd. Bij het uitwerken van een efficiënt beleid is het belangrijk om het leefwereldperspectief van mensen in armoede mee te nemen. Hoe zien mensen in armoede hun woonsituatie? Wat ervaren ze als grootste struikelblokken? Hoe belemmert op heden hun woonsituatie hun maatschappelijke deelname? Wat ondernemen ze om hun woonsituatie te verbeteren? Ontwikkelen ze alternatieve overlevingsstrategieën? Vertalen de genomen beleidsmaatregelen zich ook in de praktijk, in het leven van mensen in armoede? Wat zien zij als mogelijke uitwegingen? Een gedragen beleid, in overleg met betrokkenen, met participatie van betrokkenen kan ertoe bijdragen dat er stappen gezet worden naar een meer inclusieve samenleving. Interessant is ook om voorbeelden mee te geven van situaties waarbij personen verhuisd zijn naar een betere huisvestingssituatie (bv. Collectief Goed). Op dergelijke manier kan dan ook aangetoond worden dat investeren in degelijke betaalbare huisvesting effectief er iets toe doet. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

6 2.3. Flexibele woonvormen De samenleving wijzigt voortdurend en wordt dynamischer op verschillende vlakken, en dit zowel naar demografische patronen (zoals vergrijzing, het minder duurzame karakter van samenlevingsvormen) als naar socio-economische processen (waaronder de toenemende kwetsbaarheid van bepaalde groepen op de arbeidsmarkt). Dit heeft gevolgen voor de woningmarkt waar een snelle oplossing voor een nood wordt gevraagd. Er is nood aan flexibiliteit om tegemoet te kunnen komen aan de huisvestingsnoden van arbeidsmigranten, samengestelde gezinnen, vluchtelingen. Ook bepaalde levensfasen vergen flexibele antwoorden van de woningmarkt. Denken we maar aan werkende jongeren die een ruime mate van arbeidsmobiliteit kennen of de toenemende zorgnoden van ouderen of woonvragen van huishoudens die gaan scheiden. Telkenmale rijst hierbij de vraag of de woningmarkt voldoende uitgerust is om de (snel) wijzigende noden op te vangen. Gezien het weinig elastisch karakter van de woonmarkt vermoeden we dat er nood is aan diverse woonvormen waarin flexibiliteit voorop staat. Mogelijks bestaan hiervan al enkele experimenten in België en Nederland. Deze van naderbij bekijken kan inzicht bieden op de woonvragen waarop ze ingaan en welke voor- en nadelen er gekoppeld zijn aan flexibele woonvormen Relatie verdichting en leefbaarheid Om redenen van schaarste en ecologische redenen wordt gestreefd naar een grotere verdichting van het woonpatrimonium. Volgens Sulters (2010) zijn er verschillende vormen van verdichting mogelijk (stapelen, combineren, delen, hergebruik en tijdelijk gebruik). Evenzeer is het van belang om rekening te houden met de impact op de leefbaarheid van omgevingen waar verdichtingsprojecten gerealiseerd worden. Vooral bij het stedelijk wonen kan de verdichting en de densiteit van de woningen gevolgen hebben voor de leefbaarheid van de buurt / wijk en kan dit als negatief ervaren worden door de bewoners. Het is van belang om projecten en vernieuwing te realiseren die zowel verdichting nastreven als de leefbaarheid respecteren. Het is dan ook interessant om na te gaan hoe op het terrein omgegaan kan worden met de spanning tussen verdichting en leefbaarheid, en hoe bijvoorbeeld in Slim Wonen en Leven hieromtrent ingespeeld wordt. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

7 3. Actualiteits-adviezen De Raad wenst in te spelen op actualiteitskwesties binnen het beleidsveld wonen of op maatschappelijk relevante, actuele ontwikkelingen binnen het woonbeleid om hieromtrent (op korte termijn) een actualiteits-advies te formuleren Geconventioneerd huren De geconventioneerde huur streeft een win-winsituatie na. De private verhuurder wordt een voordeel toegekend in ruil voor het ter beschikking stellen van de woning tegen bepaalde voorwaarden aan een huishouden uit een bepaalde doelgroep. Op die manier kan een kwetsbare huurder zijn recht op wonen beter realiseren. Het engagement wordt voor een bepaalde duur aangegaan (rekening houdend met woonzekerheid, woonkwaliteit en betaalbaarheid). Een werkwijze via institutionele actoren (cf. SVK-pro) bestaat reeds maar is in eerste instantie gericht op nieuwbouwwoningen. In dit advies zal de focus liggen enerzijds op het uitklaren van het concept en het oplijsten van de voor- en nadelen en anderzijds op de beschrijving van bestaande voorbeelden (met onder andere aandacht voor de uitwerking ervan, de voorziene budgettaire middelen en de vastgestelde effecten) Andere actualiteits-adviezen Naar aanleiding van specifieke gebeurtenissen, ontwikkelingen op het terrein kan de Raad beslissen om (op korte termijn) zijn standpunt kenbaar te maken via een actualiteits-advies. De Raad zal in dit verband bijzondere aandacht verlenen aan ontwikkelingen en/of gebeurtenissen op het terrein. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

8 4. Belanghebbendenmanagement / beleidsconsultatie De Vlaamse Woonraad is pleitbezorger voor een gerichte consultatie van belanghebbenden in een vroege fase van het beleidsproces. Consultatie van alle relevante betrokkenen wordt beschouwd als een cruciaal instrument om de kwaliteit en het draagvlak voor de regelgeving te verbeteren. De Raad acht het nuttig om in specifieke beleidsprocessen een belanghebbendenmanagement op te zetten, wat in samenspraak met het kabinet en de administratie wordt afgesproken. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

9 5. Communicatie De Vlaamse Woonraad wenst zijn adviezen voldoende kenbaar te maken aan de diverse stakeholders van het Vlaamse Woonbeleid, via diverse kanalen: De adviezen op verzoek worden zowel aan de verzoekende partij (meestal de minister bevoegd voor wonen) als aan de Commissie Wonen van het Vlaams Parlement bezorgd. De adviezen van de Vlaamse Woonraad zijn beschikbaar op (vanaf voorjaar 2016 onderdeel van De Vlaamse Woonraad verstuurt periodiek een digitale nieuwsbrief naar externen. Hierin worden recente raadsadviezen samengevat en eigen activiteiten aangekondigd. Thematische adviezen worden op specifieke fora toegelicht (vaktijdschriften, studiedagen, ). De Vlaamse Woonraad zal deze werkwijze blijven hanteren. Diverse leden van de Raad verwijzen in hun publicaties (nieuwsbrief, tijdschrift, ) naar de adviezen van de Vlaamse Woonraad. Deze werkwijze wordt verder aangemoedigd. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

10 6. Vorming en gedachtewisseling 6.1. Extern gerichte initiatieven In de loop van 2019 gaat de Raad na of een communicatie- en/of vormingsmoment moet worden opgezet naar aanleiding van een geformuleerd advies. Normaliter wordt een vormingsmoment gehouden wanneer een (thematisch) initiatiefadvies kan rekenen op externe belangstelling. Er wordt nagegaan of een vormingsmoment wordt georganiseerd omtrent het advies wonen en armoede. Sprekers worden dan uitgenodigd om bepaalde aspecten van het advies toe te lichten en/of te becommentariëren. In dit kader zal de Raad al dan niet beslissen om het eigen initiatiefadvies inzake wonen en gezondheid op een vormingsmoment toe te lichten Intern gerichte initiatieven Via interne vormingsmomenten wenst de Raad de gedachtewisseling en discussie onder de leden over de uitdagingen voor het Vlaamse woonbeleid te stimuleren. Een aantal specifieke thema s kunnen op vraag van de leden van de Raad worden belicht of kunnen worden toegelicht binnen de context van het uitwerken van een eigen advies (zoals bijvoorbeeld omtrent geconventioneerd huren). VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

11 7. Betrokkenheid bij Steunpunt Wonen Via het secretariaat neemt de Vlaamse Woonraad deel aan de stuurgroep en diverse (inhoudelijke) begeleidingscommissies van het Steunpunt Wonen. Op die manier kunnen verbanden worden gelegd tussen bekommernissen van het maatschappelijk middenveld inzake het woonbeleid en het wetenschappelijk onderzoek. VLAAMSE WOONRAAD WERKPROGRAMMA

12 Verantwoordelijke uitgever: Pol Van Damme, Secretaris Vlaamse Woonraad Havenlaan 88 bus Brussel