Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje

Transcriptie

1 Werkstuk Geschiedenis Willem van Oranje Werkstuk door een scholier 3073 woorden 10 april ,1 96 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk indeling Hoofdstuk 1: Zijn jeugd. Hoofdstuk 2: De erfenis. Hoofdstuk 3: Maarten Luther. Hoofdstuk : Het plan van de keizer. Hoofdstuk 5: Willem een jonge edelman. Hoofdstuk 6: Het eerste huwelijk. Hoofdstuk 7: De keizer treedt af. Hoofdstuk 8: De vrede. Hoofdstuk 9: Het 2e huwelijk en Egmont s reis. Hoofdstuk 10: De beeldenstorm. Hoofdstuk 11: Onderdrukking, strijd en teleurstelling. Hoofdstuk 12: De prins in Holland en Zeeland. Hoofdstuk 13: Eenheid en verdeeldheid. Hoofdstuk 1: De laatste jaren. Hoofdstuk 15: 10 juli 158 en Bronvermelding. Hoofdstuk 1 Zijn jeugd Willem werd in 1533 geboren op het kasteel de Dillenburg in Duitsland. Hij was de oudste zoon van Willem, graaf Willem van Nassau. Willem was als jongetje opvallend. Toen hij 11 jaar was gebeurde er iets bijzonders. Zijn leven veranderde in een klap. Hij was ineens heel rijk geworden, want hij erfde alle bezittingen van een neef in Breda, Renè van Châllon. En dat was heel wat! Hoofdstuk 2 De erfenis Pagina 1 van 9

2 Willem werd o.a. eigenaar van een kasteel in Breda, van grote stukken land, en van hele dorpen in de Nederlanden en in Oost Frankrijk. Ook kreeg hij het oppergezag over een klein land Z.O. Frankrijk, het prinsdom van Orange. Nu weet u dus hoe hij aan de naam van Oranje gekomen is. In de tijd dat Willem in Duitsland woonde werd dit land geregeerd door Keizer Karel de 5e. Deze keizer was ook nog koning van Spanje en hij had het oppergezag over de meeste landstreken in de Nederlanden(dat is in de tijd dat België bij Nederland hoorde). Hij werd heer der Nederlanden genoemd. In die zelfde tijd leefde ook de beroemde Maarten Luther. Wat daar zo bijzonder aan is lees je in hoofdstuk 3. Hoofdstuk 3 Maarten Luther Luther was het niet eens geweest met de leer van de Rooms Katholieke kerk en had hervormingen in de kerk doorgevoerd. Veel mensen, vooral in Duitsland, waren het met Luther eens. Ook Willems ouders. Dus werd Willem opgevoed volgens de leer van Luther en niet volgens de Rooms Katholieke. Keizer Karel de 5e echter was Rooms Katholiek en vond dat alle mensen in zijn rijk Rooms Katholiek moesten zijn. Hij bestreed de mensen die Luthers waren voor de eenheid van zijn rijk. De adviseurs van de keizer waren dan ook niet blij dat Willem zo veel had geërfd. Waarom niet? Nou, Willem zou later als prins van Oranje rijk en machtig worden en dan als Lutherse prins misschien een gevaarlijke tegenstander van de keizer kunnen zijn. Hoofdstuk Het plan van de keizer De adviseurs van de keizer vonden dat Willem de erfenis niet mocht hebben. De keizer die de familie Nassau graag mocht, dacht daar anders over. Hij bedacht een slim plan. Willem mocht de erfenis wel hebben, maar dan moest hij Willem opgevoed worden in het Katholieke geloof aan het hof van de keizer in Brussel en moest afzien van zijn rechten in Nassau. De ouders van Willem stemde toe, want zijn ouders wouden met de keizer bevriend blijven. Ook vond hij het belangrijk dat zijn zoon later een voornaam edelman zou worden. Zijn moeder hoopte toen nog dat het de keizer zou lukken om Katholieken en Lutheranen te verzoenen. Hoofdstuk 5 Willem een jonge edelman Pagina 2 van 9

3 In 15 vertrok Willem naar het hof van keizer Karel de 5e. Hij deed 7 dagen over de reis. Maar toen Willem aankwam, keek hij zijn ogen uit. De slaapkamers leken wel balzalen. Alles was even mooi. De keizer had landvoogdes Maria, zijn zuster, opdracht gegeven om Willem op te voeden. Willem vond haar meteen aardig. Zij was als een 2e moeder voor hem. Maria was ook erg gesteld op prins Willem. Zij gaf hem de beste leermeesters. Hij bleef niet lang in Brussel, maar woonde daarna tot zijn 16e jaar in zijn eigen paleis in Breda. Willem moest heel veel leren.hij ging ook heel snel vooruit. Willem werd op zijn 17e benoemd tot kamerheer van de keizer. Dat was een belangrijke taak. Hij moest bijna altijd in de buurt van de keizer zijn en hem adviseren. De keizer wist dat Willem te vertrouwen was. Hoofdstuk 6 Het eerste huwelijk Prins Willem trouwde in 1551 met Anna van Buren. Hij was toen 18. Door met Anna van Buren te trouwen zou Willem weer rijker worden, want Anna van Buren was de enige dochter van de graaf van Buren. Zij had alle bezittingen van haar vader geërfd. Door haar huwelijk met Willem zou hij er dus weer een heleboel bezittingen bij krijgen. Prins Willem en Anna van Buren verstuurden heel veel uitnodigingen naar familie en vrienden. Zij kwamen allemaal. Er kwam een fantastisch feest op het slot Buren. Dat duurde 8 dagen. Willem en Anna hielden veel van elkaar. Zij kregen een zoon, Filips Willem, en een dochter, Maria. Prins Willem was de belangrijkste en rijkste edelman van de Nederlanden geworden. Hij zag zijn vrouw heel weinig want Willem kreeg eervolle opdrachten van de keizer. Hij moest daarvoor vaak van huis Eerst werd hij benoemd tot generaal van de Keizerlijke troepen in de oorlog tegen Frankrijk. Later maakte hij grote reizen naar o.a. Duitsland om daar lastige problemen op te lossen. Hoofdstuk 7 De keizer treedt af In 1555, toen de prins 22 jaar was, reisde hij van Breda naar Brussel, omdat de keizer stopte met regeren. Pagina 3 van 9

4 Zijn zoon, Filips de 2e zou hem opvolgen. Op 25 oktober 1555 was de grote zaal van het paleis prachtig versierd. Om 3 uur s middags kwam de keizer binnen. De keizer zag er oud uit voor zijn 55 jaar. Achter hem liep zijn zoon Filips. Er stonden 3 stoelen in de zaal. De keizer ging op de middelste stoel zitten. Keizer Karel benoemde zijn zoon tot opvolger in Spanje en in de Nederlanden. Bijna niemand kon toen nog weten welke andere tijden er zouden komen. Prins Willem had daar wel een vermoeden van. Hij wist als geen ander dat Filips een heel andere koning zou zijn dan zijn vader. Hij vermoede dat het er niet beter op zal worden. Hoofdstuk 8 De vrede Prins Willem genoot van de grote feesten in zijn paleis, maar in maart 1558 kreeg hij veel verdriet. Zijn geliefde vrouw Anna van Buren werd ziek en overleed. De prins, toen 25, was diep bedroefd. De prins voerde in de lente van 1558 in opdracht van Filips, moeilijke onderhandelingen met de Koning van Frankrijk om vrede tussen Frankrijk en Spanje te sluiten. Dat lukte en Willem was nog enkele dagen de gast van de Franse koning. Daar hoorde hij een geheim en een gruwelijk plan. De Franse koning zou samenwerken met Filips en proberen de ketters uit te roeien, dus te vermoorden. Willem zag de toekomst somber in. Bezorgd keerde de prins terug naar de Nederlanden. Zijn zorgeloze leven was voorbij. De prins ging moeilijke tijden tegemoet. Hoofdstuk 9 Het 2e huwelijk en Egmont s reis In 1561, toen de prins 28 jaar was, trouwde hij opnieuw. Zijn 2e vrouw heette Anna van Saksen en kwam uit Duitsland. Anna was Luthers. Dus je begrijpt het al. Margaretha, de landvoogdes, en Granvelle waren tegen het huwelijk. Willem trok zich van al die bezwaren niks aan. Granvelle had zijn eerste nederlaag te pakken. En weer waren er grote feesten. De prins richtte in zijn paleis te Breda voor zijn vrouw een Lutherse kapel in. De prins vond het goed, dat daar Lutherse kerkdiensten werden gehouden. Pagina van 9

5 Het duurde niet lang of steeds meer burgers en edelen gingen in de kapel naar de kerk. De prins zei er niets van, en bleef trouw aan de Katholieke kerk. In het land ging het steeds slechter. De ketters werden steeds heviger vervolgd. En de straffen waren niet mis. Als je gepakt werd omdat de mensen dachten dat je Luthers was, moest je bewijzen dat het niet zo was. Konden de prins en de andere hoge edelen, zoals Egmont en Horne dan niks doen? Dat probeerde ze wel. In 1560 organiseerde Willem van Oranje de hoge adel in een soort bond. Onder zijn leiding vergaderde de hoge edelen vaak. Ze wilden 3 dingen - De Spaanse troepen moesten weg - Het bestuur moest beter en daarom moest Granvelle verdwijnen - De geloofsvervolgingen moesten ophouden Filips had op moment veel problemen. Hij voerde oorlog tegende Turken en het Middellandse Zeegebied. Hij gaf daarom toe. Eerst vertrokken de troepen en daarna Granvelle. En dat was de 2e nederlaag van Granvelle. Maar de vervolgingen van de ketters gingen door. De Prins hield op 31 december een rede. Na deze rede kregen de edelen het bij Margaretha voor elkaar dat èèn van hem naar Spanje mocht reizen. De edelen hadden een brief geschreven aan de koning en vroegen om de kettervervolging te verminderen en het bestuur te verbeteren. De graaf van Egmont zou de reis maken om dit met de koning te bespreken. Willem was niet echt optimistisch over de kansen van Egmont. En inderdaad, het was nog erger geworden. Hij voorspelde dat de mensen in opstand zouden komen. Hoofdstuk 10 De beeldenstorm Filips had Egmont beloofd Margaretha een brief te schrijven. Daarin zou zijn antwoord staan. Die brief kwam er.een wat daarin stond was niet best. Hij schreef dat de kettervervolging met alle middelen zou doorgaan. Hij wilde niet nog meer toegeven. Als de verbranding van de ketters in het openbaar te veel onrust stookte in het land, moesten ze maar in het geheim worden gestraft. Hij schreef ook over een nieuwe strafmethode die vast succes zal hebben. Bindt de ketters vast aan hun armen en benen. Zet ze in een grote waterton, laat de ton langzaam vol lopen met water. Als de ketter zich niet wil bekeren dan moet hij maar verzuipen Pagina 5 van 9

6 Toen de hoge adel dit hoorde, zei Willem van Oranje tegen Egmont: Dit is het begin van een gruwelijk drama. Er werd een bond opgericht. Ook een broer van Willem sloot zich daarbij aan, Lodewijk van Nassau. Tenslotte besloten de edelen van het verbond dit te doen. Een verzoek schrift maken waar alles in stond. Dit staat bekend als het Smeekschrift. Het was druk op 5 april om 12 uur in het jaar Margaretha was erg nerveus. Toen is het verhaal ontstaan dat er in het oor werd gefluisterd:weest u maar niet bang het zijn maar bedelaars. Ce ne sont que des gueux. Toen op 10 augustus brak de eerste opstand uit. Volkenmassa s trokken de kerken in en vernielden in enkele weken beelden, schilderijen en altaren in veel kerken. De onrust was uitgebroken in de Nederlanden. De hertog van Alva vertrok uit Spanje naar de Nederlanden. Prins Willem had verloren. Hij moest vluchten naar zijn geboorteplaats Dillenburg. De oudste zoon van Willem bleef want hij studeerde in Leuven. Willem waarschuwde Egmont en Horne voor het komende gevaar. De graven geloofde de prins niet en bleven in Brussel. Brederode ging Willem wel achterna, maar stierf reeds in 1568 te Kleef. Hoofdstuk 11 Onderdrukking, strijd en teleurstelling. Prins Willem had gelijk gekregen. Hoewel de onrust was geluwd, stuurde Filips de hertog van Alva met een leger naar de Nederlanden.Zijn eerste opdracht was de oproerkraaiers te straffen. Hiervoor werd een nieuwe rechtbank ingesteld. Heel veel mensen werden terechtgesteld. Men sprak van de bloedraad. Graaf van Egmont, graaf van Horne en vele andere werden gevangen genomen. De oudste zoon van de prins, Filips Willem, werd ontvoerd en overgebracht naar Spanje. Alva nam de bezittingen van de prins in de Nederlanden over. En wat deed de Prins? De prins zou, koste wat het kost, voor de vrijheid van de Nederlanden vechten. Tegen Alva want die onderdrukte de vrijheid in de Nederlanden. De prins had het niet makkelijk. Natuurlijk kwam hij op Dillenburg niks te kort, maar hij had veel verdriet om zijn 2e vrouw. In 1568 ging de prins de strijd die pas 80 jaar later eindigde. Willem had een goed plan bedacht om met 3 leger het land binnen te dringen. Een van de legers,viel bij Groningen het land binnen. Hij won de veldslag bij Heiligerlee. Een overwinning voor Willem dus, maar helaas stierf zijn broer Adolf. Op 5 juni werden Egmont en Horne onthoofd. Als een zwerver zonder geld keerde Willem terug naar Pagina 6 van 9

7 Dillenburg. De prins was voorgoed uitgeschakeld dacht Alva. Een dichter schreef daarover een lied genaamd Wilhelmus. De Spanjaarden waren woedend. Paulus Buys reisde in het geheim naar de prins en vroeg om hulp. Er kwam helaas te weinig geld uit de Nederlanden daarvoor. Hoofdstuk 12 De prins in Holland en Zeeland Toen gebeurde er iets onverwachts iets dat voor de verdere strijd belangrijk was. De Watergeuzen, onder leiding van Lumey, waren hun schepen Den Briel binnen gekomen. De stad werd door de watergeuzen ingenomen en geplunderd. De Watergeuzen besloten te blijven en de stad voor de prins te behouden. De overwinning ging als een lopend vuurtje door de steden. Alva en zijn 10e penning waren gevreesd. De Watergeuzen hadden niet zoveel vrienden maar Alva nog minder. Na Den Briel werden ook Vlissingen, Enkhuizen, Haarlem, Alkmaar, Gouda, Deventer en Zutphen veroverd. Deed Alva dan niks? Dat zou hij wel gedaan hebben als Lodewijk, de broer van Willem niet met een leger de stad Bergen had bezet. Alva was radeloos. Lodewijk werd geholpen door de Hugenoten. Dat stond onder leiding van de Colingny. Op 23 en 2 augustus 1572, gebeurde er iets vreselijks. De Colingny en 3000!! Hugenoten werden in Parijs vermoord. De prins was diep geschokt daarover.de prins reisde naar Enkhuizen. Zij geloofde door hem de Spanjaarden te verdrijven. Inmiddels was Lodewijk uit Bergen verdreven. Daarna was Alkmaar aan de beurt. Maar dat ging zomaar niet. De poort was gesloten. Om de stad heen lag Alva en zijn leger voor de deur. Toen liet een Geus de dijken doorsteken. Op 8 oktober 1573 moesten de Spanjaarden terugtrekken door het hoge water. Er wordt nu nog gezegd: Bij Alkmaar begon de victorie. De Spanjaarden trokken terug maar gaven nog niet op. Filps stuurde meteen een nieuwe landvoogd: Requesens. In oktober 1573 sloegen de Spanjaarden het beleg voor Leiden. Lodewijk viel weer de Nederlanden binnen. Maar bij het plaatsje Mook versloegen de Spanjaarden het leger van Lodewijk. De Spaanse troepen verschenen weer bij Leiden. Daar had het stadsbestuur niet op gerekend. Het had geen nieuwe voorraden ingeslagen. De mensen aten alles; gras, bladeren, katten, honden, muizen en ratten. De prins kon niets doen want hij lag ziek op bed in Delft. De Watergeuzen hadden weer de dijken doorgestoken.de geuzen konden Leiden binnen komen.op 3 oktober 157 lukte de geuzen Leiden te ontzetten. Ze hadden vaten met haring en wittebrood mee. De prins was inmiddels hersteld. Leiden kreeg een universiteit. Vlak voor zijn ziekte had de prins in Dordrecht een bij de Calvanisten naar de kerk gegaan, waar hij had deelgenomen aan een Calvanistische avondmaal. In de opstandige gebieden werden spoedig alle Katholieke kerken gesloten. Pagina 7 van 9

8 Willem bleef een gematigd man. Als ooit alle Nederlandse gewesten, dus de zeeprovincies en alle landprovincies, weer een land zouden worden, was verdraagzaamheid tegenover elkaar noodzakelijk. Hij voelde zich heel eenzaam zonder vrouw. Anna van Saksen had hem verlaten en bedrogen. Ze waren al enige tijd gescheiden. Hij trouwde voor de derde keer, nu met Charlotte de Bourbon. Deze kwam uit Frankrijk en was Calvanist. Hij hoopte door dit huwelijk hulp uit Frankrijk te krijgen. Hoofdstuk 13 Eenheid en verdeeldheid De landvoogd Requesens had bij Leiden een grote nederlaag geleden. De landvoogd stierf onverwachts in Dit was de kans voor de prins in het Zuiden om alle Gewesten bijeen te brengen. Men werd het gauw eens. Op 5 november 1576 sloten de gewesten een verbond. Dit verbond heet de Pacificatie van Gent en werd op 8 november afgekondigd. Het ideaal van de prins was eindelijk bereikt. Ze besloten om samen de Spaanse troepen te verjagen en de kettervervolging te stoppen. Samen zou men een goede regeling kunnen maken. De burgers noemden hem vader-willem en vaak klonk het Wilhelmus. Hij vertrok van Antwerpen naar Brussel. Veel mensen stonden langs de weg en juichte hem toe. Hij werd in Brussel binnengehaald als bevrijder. Een aantal edelen waren jaloers. Door de vrede keerden vluchtelingen terug. Zij wilden dan de baas spelen. In Gent greep een Calvanistische groep de macht en vervolgde de Katholieke. Twee jaar later bleek hoe moeilijk het was de eenheid tussen de Nederlandse provincies te bewaren. Parma was landvoogd geworden. Hij sloot in 1579 een verbond met de edelen en een aantal Katholieke provincies. Er werd vrede gesloten met de Spanjaarden. De gewesten moesten volgens de prins samen een verdedigingslinie bij de grote rivieren opbouwen. Zijn oudste broer Jan lukte het om weer een paar steden met elkaar te verbinden. Zij besloten de strijd tegen de Spanjaarden voort te zetten. Maar toch was de droom van de prins in rook opgegaan. Hoofdstuk 1 De laatste jaren. Parma en de andere adviseurs van Filips raadden de koning aan de prins te doden. In 1580 verscheen een document van Filips waarin hij de prins erg beschuldigt. Iedereen mocht de prins vermoorden en wie dat deed kreeg een beloning. Volgens Filips was de prins de pest van het Christendom. De prins was woedend. Met zijn adviseurs stelde hij een verdedigingsstuk op. Dat heet de Apologie. Filips was het niet waard om koning te zijn. Dat de prins wel eens moedeloos werd lazen we wel in een van zijn brieven. Ondanks al deze kritiek ging de prins toch door met zijn droom te vervullen. De gewesten die de unie van Utrecht hadden gesloten wouden Filips niet meer. Zij namen een wet aan, waarbij Filips werd verlaten. Parma had de strijd dus nog niet gewonnen. De prins zocht hulp in Frankrijk en handelde met de hertog van Anjou. Hij zou de opvolger van Filips worden. In maart 1582 kwam de ernstige aanslag op de prins. Pagina 8 van 9

9 De prins overleefde maar zijn vrouw door verpleging niet. Parma en zijn leger werden sterker. De hertog van Anjou dacht meer aan zijn paleis dan aan zijn land. Prins Willem bleef hopen dat de Fransen nieuwe legers zouden sturen om Parma te bestrijden. In Vlaanderen en Brabant vertrouwde men de Fransen niet. Ze kregen gelijk. In januari 1583 ergerde Anjou zich zo aan het getreuzel van de Staten, hem te betalen, dat hij een aantal steden door zijn leger liet bezetten. In Antwerpen mislukte deze staatsgreep. De burgers van Antwerpen verdreven de Franse soldaten. De Staten van Holland drongen erbij de prins op aan nu maar hulp te vragen in Engeland. De prins vond al deze voorstellen van weinig belang. De prins bleef ijveren om zijn droom te vervullen. Hij wilde Anjou te vriend houden en vertrouwde nog steeds op hulp uit Frankrijk. Vooral daarom trouwde hij, voor de vierde keer, met een Franse prinses. Zij heette Louise de Coligny en was een belangrijke vrouw. De prins werd uitgescholden voor Inhaler van de Fransen. Hij was in het zuiden niet meer veilig en verhuisde naar Delft. Hoofdstuk juli 158. Delft, het Prinsenhof, s middags 2 uur. De prins komt net van tafel. Er was pas een nieuwe trap gebouwd. Toen de prins die trap afliep klonken er 3 schoten. 3 kogels drongen in de borst van de prins; hij viel dood neer. Prins Willem van Oranje was niet meer. Balthasar Gerardts was de dader. Veel mensen waren bedroefd over de dood van Prins Willem. Maar de predikant Hackius meende dat de dood een straf van God was. Er was een man gedood die grote meningsverschillen kon oplossen. Prins Willem is te beschouwen als een bekwaam staatsman. Filips juichte toen hij het nieuws hoorde. De herovering van de Nederlanden zou nu spoedig gebeuren, meende Filips. De koning zou zich vreselijk vergissen. Toen Filips overleed in 1598 waren de Noordelijke Nederlanden al zo goed als verloren voor Spanje. Dit kwam ook omdat de zoons van Willem gebruik wisten te maken van de verzwakking van Spanje. Bronvermelding: Ik heb mijn informatie uit een boek gehaald. Dat boek heet: Willem van Oranje en is geschreven door B.W. Weerdmeester. Mijn plaatjes heb ik van Internet gehaald. Pagina 9 van 9