Plannen en opvolgen beheerwerken (POBW)

Transcriptie

1 Plannen en opvolgen beheerwerken (POBW) Intern jaarrapport

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Lijst figuren... 3 Lijst tabellen Inleiding Doel POBW Wat? Waarom? Databank Registratie werken in eigen regie Verwerking Kencijfers Analyse per thema Beleving Begrazingsbeheer Bestrijding Amerikaanse vogelkers Andere plantensoorten Maaibeheer Parkbeheer Aanplantingen Infrastructuurbeheer Overhead arbeiders Overige werken Vergelijking thema s Werken door derden Werkpatroon... 33

3 Lijst figuren Figuur 1. Relatie beheerevaluatie, kostenevaluatie en kosteneffectiviteit Figuur 2. Evolutie van het aantal beschikbare ANB-arbeiders (VTE) Figuur 3. Verdeling beheerde oppervlakte per terreintype Figuur 4. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. recreatie Figuur 5. Aandeel van de verschillende activiteiten die worden uitgevoerd in kader van recreatie op niveau Vlaanderen Figuur 6. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. begrazingsbeheer Figuur 7. Aandeel van de verschillende activiteiten i.f.v. begrazing Figuur 8. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. bestrijding van zowel inheemse als uitheemse soorten Figuur 9. Bestreden soorten in ANB-domeinen Figuur 10. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. bestrijding Amerikaanse vogelkers Figuur 11. Verhouding nabehandeling versus hoofdbehandeling van Amerikaanse vogelkers Figuur 12. Verhouding van de verschillende bestrijdingsmethodes van Amerikaanse vogelkers Figuur 13. Bestrijding van plantensoorten anders dan Amerikaanse vogelkers door ANBarbeiders Figuur 14. Bestrijdingsmethode bij plantensoorten anders dan Amerikaanse vogelkers Figuur 15. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. maaibeheer Figuur 16. Gebruik van machines bij maaibeheer in eigen regie Figuur 17. Tijdsverloop maaibeheer eigen regie Figuur 18. Relatieve tijdbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. parkbeheer Figuur 19. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. aanplantingen Figuur 20. Types aanplantingen Figuur 21. Palet van aangeplante soorten in bij (her)bebossing Figuur 22. Evolutie van de verschillende deelactiviteiten bij infrastructuurbeheer uitgevoerd in eigen regie Figuur 23. Evolutie van het aandeel van de verschillende types infrastructuur Figuur 24. Overhead arbeiders Figuur 25. Belang van de verschillende thema's binnen het takenpakket van de ANBarbeiders en de evolutie er van in de tijd Figuur 26. Verhouding van de tijdbesteding gegroepeerd in thema's, uitgedrukt in VTE's Figuur 27. Type van werken uitgevoerd door derden, op basis van het aantal registraties in POBW Figuur 28. Wijze van uitbesteding in Figuur 29. Aantal arbeiders per werk Figuur 30. Aantal mandagen per werk Lijst tabellen Tabel 1. Registratiegraad per maand en per regio: dit is het aantal in POBW ingevoerde werkuren van ANB-arbeiders t.o.v. werkelijke gepresteerde aantal werkuren Tabel 2. Oppervlakte beheerd door ANB-arbeiders en beschikbare arbeiders in.... 8

4 1 Inleiding Voor het zesde jaar op rij werden de beheerwerken die zijn uitgevoerd op de terreinen in beheer bij het Agentschap voor Natuur & Bos centraal gedocumenteerd in de POBW-databank. Intussen hebben meer dan registraties hun weg gevonden naar de POBW-databank, dit komt overeen met meer dan mandagen of 1,6 miljoen werkuren. De schat aan informatie die hierin zit opgeslaan wordt dan ook veelvuldig benut. Niet enkel in dit rapport maar ook in veel andere analyses en bevragingen zoals audits, parlementaire vragen, studies, rapportering voor Life, Ook wanneer boswachters nieuwe gebieden onder hun hoede krijgen bewijst het goed documenteren van de beheergeschiedenis telkens zijn nut. In dit rapport ligt de focus op de beheerwerken die de afgelopen zes jaar in de domeinen van ANB zijn uitgevoerd in eigen regie. Helaas zijn in dezelfde periode de werken uitgevoerd door externen (en bijhorende financiële gegevens) niet op dezelfde uniforme manier bijgehouden. Waardoor we niet eenzelfde analyse van deze gegevens kunnen maken. Het verhindert ook het bekijken van het totaalplaatje, bepaalde trends in de tijdsbesteding in eigen regie zijn bijvoorbeeld het gevolg van meer of minder inzet van derden. Om de evolutie in de tijd te kunnen bekijken wordt alles nu gerapporteerd in de nieuwe organisatiestructuur die sedert ANB 2.0 in voege is. Alle beheerwerken die vóór die periode werden uitgevoerd werden herkoppeld aan een actueel geldige locatie. Bij beheerwerken die werden geregistreerd in een domein was dat eenvoudig. Een minderheid van de geregistreerde beheerwerken werd echter gekoppeld aan een regio. Dit gaat dan voornamelijk over ondersteunende taken. Deze registraties werden via een verdeelsleutel aan de nieuwe regio s toegekend. 26/06/2017 Pagina 4

5 2 Doel POBW 2.1 Wat? De databank Plannen en Opvolgen Beheerwerken (POBW) wordt gebruikt om gegevens over uitgevoerde beheerwerken op een gestandaardiseerde manier bij te houden, gekoppeld aan een GIS. De databank bestaat op dit moment uit 2 modules, namelijk een registratie- en een rapporteringsmodule. Oorspronkelijk was voorzien om na de ontwikkeling van die eerste 2 modules ook een planningsmodule te bouwen, zodat de volledige cyclus binnen één pakket kon worden afgerond. Echter met het in beeld komen van CMSi, is er beslist om zelf geen eigen planningsmodule te bouwen maar in de toekomst gebruik te maken van de bestaande functionaliteiten voor planning in CMSi. 2.2 Waarom? Het gebruik van POBW kadert in het groter verhaal van overheidsperformantie. Hierbij wordt nagegaan of de doelstellingen op een kosteneffectieve manier worden gehaald. Dit wordt schematisch weergegeven in onderstaande figuur. Figuur 1. Relatie beheerevaluatie, kostenevaluatie en kosteneffectiviteit. 26/06/2017 Pagina 5

6 De gegevens uit POBW zijn de basis voor: 1. Beheerevaluatie: De databank is een instrument om het gevoerde beheer op een gestandaardiseerde manier te documenteren. Om de resultaten van beheermonitoring goed te kunnen interpreteren is het belangrijk om de beheergeschiedenis van het terrein te kennen. Bv. wanneer de beheerdoelstelling niet gehaald wordt, is het belangrijk te weten welke werken al dan niet zijn uitgevoerd. In de nieuwe regelgeving zal net omwille van het belang van beheerevaluatie voor een goed natuurbeheer het systematisch documenteren van de beheergeschiedenis verplicht worden. 2. Kostenevaluatie: De databank is een instrument waarmee de organisatie van het beheer geëvalueerd en geoptimaliseerd kan worden. Om mensen en middelen efficiënt te kunnen inzetten moet men zicht hebben op volgende zaken: Aan welke werken wordt het meest tijd/geld besteed? Hoe evolueert dit over de jaren? Welke werken worden meestal in eigen regie/door aannemers gedaan? Zijn daarin verschillen tussen de regio s? 3. Kosteneffectiviteit = worden de doelen op de meest zuinige manier gerealiseerd? Dit is een evaluatie die de informatie uit de 2 voorgaande niveaus combineert. 4. Normkosten: De databank moet gegevens aanleveren om een gemiddelde kostprijs voor terreinbeheer te berekenen. Een dergelijk normkost geeft de gemiddelde kostprijs per ha per jaar weer voor het beheer van een bepaald terreintype. Voor het bepalen van de bedragen van de beheersubsidies zijn o.a. normkosten gebaseerd op gegevens uit de POBW-databank gebruikt. Een gemiddelde kostprijs per terreintype houdt echter geen rekening met de doelstellingen. Doelstellingen kunnen bovendien voor een zelfde terreintype sterk verschillen. Bijgevolg kan een gemiddelde kostprijs per terreintype niet gebruikt worden voor het bepalen van de nodige middelen op niveau van een domein of een beheerregio. Op termijn kan ook een gemiddelde kostprijs per natuurdoel berekend worden, rekening houdend met verschillende uitgangssituaties (goed, gedegradeerd, slecht). Dergelijke normkosten kunnen helpen in het maken van een realistische planning. 5. Werking ondersteunen: De databank moet een administratief hulpmiddel worden. De databank laat toe om overzichten van uitgevoerde werken te genereren vanuit verschillende invalshoeken. Daarnaast is het mogelijk om rapporten op maat te maken voor specifieke doeleinden. In werd een groot aantal van dergelijke rapporten gemaakt. POBW wordt meer en meer de bron voor gegevens aangaande beheer van de ANB-terreinen. 26/06/2017 Pagina 6

7 3 Databank 3.1 Registratie werken in eigen regie Om het gebruik van de databank op te volgen, wordt de registratiegraad berekend. Dit geeft het werkelijk aantal geregistreerde mandagen weer ten opzichte van het verwachte aantal. Hierbij is rekening gehouden met afwezigheden wegens ziekte en verlof. Dit wordt per maand en per regio berekend. Tabel 1. Registratiegraad per maand en per regio: dit is het aantal in POBW ingevoerde werkuren van ANBarbeiders t.o.v. werkelijke gepresteerde aantal werkuren. Regio Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Totaal Groenendaal 75% 85% 87% 100% 85% 81% 91% 85% 89% 87% 85% 89% 87% Hageland en Demervallei 94% 81% 86% 95% 98% 85% 88% 86% 96% 70% 80% 69% 86% Haspengouw en Wijers 73% 51% 60% 62% 79% 69% 71% 79% 76% 70% 65% 56% 68% Hoge Kempen 86% 90% 69% 45% 70% 74% 85% 57% 68% 78% 67% 80% 72% Lage Kempen 91% 69% 65% 98% 97% 94% 88% 86% 79% 96% 97% 91% 88% Meerdaal 69% 67% 60% 33% 56% 45% 27% 47% 7% 46% 51% 5% 43% Netebronnen - Zuiderkempen 99% 97% 98% 97% 99% 98% 101% 100% 104% 94% 95% 100% 99% Noord-Oost Limburg 88% 93% 83% 69% 80% 81% 67% 87% 74% 76% 63% 59% 77% Turnhoutse Kempen 89% 79% 75% 68% 87% 98% 83% 74% 60% 71% 70% 68% 77% Antwerpse Kempen 88% 80% 83% 84% 91% 79% 69% 86% 86% 89% 48% 56% 78% Groene Gordels 88% 86% 94% 93% 95% 92% 99% 87% 88% 94% 81% 83% 90% Kust-Polders 96% 145% 65% 69% 69% 71% 74% 72% 63% 67% 56% 51% 75% Schelde en Waas 85% 86% 93% 99% 84% 73% 77% 78% 74% 59% 32% 30% 73% Zandig Vlaanderen 63% 51% 84% 94% 85% 75% 92% 88% 88% 76% 79% 87% 80% Zuid-Vlaamse heuvels 85% 79% 74% 89% 65% 74% 71% 68% 49% 50% 69% 65% 70% Totaal 88% 88% 81% 83% 84% 83% 82% 81% 77% 78% 72% 73% 81% In komen we uit op een registratiegraad van 81%. Dit resultaat is iets lager dan in. De verdeling over de maanden is vrij evenwichtig. Het percentage de laatste maanden van het jaar is wel beduidend minder dan in het begin van het jaar. Globaal gezien, zijn er genoeg gegevens om met voldoende betrouwbaarheid uitspraken te doen over het uitgevoerde beheer in. Het blijft van groot belang dat de registratie in POBW zo veel en nauwkeurig mogelijk gebeurt voor de documentatie van het uitgevoerde beheer. Wanneer de nieuwe regelgeving rond beheerplanning van kracht wordt, wordt het registreren van uitgevoerde werken immers ook verplicht. 3.2 Verwerking De registratiegraad van 81% geeft aan dat niet alle uren gepresteerd door de ANB-arbeiders in de databank zijn ingevoerd. Om de ontbrekende cijfers te compenseren wordt bij de verwerking van de gegevens, de verhouding genomen van het aantal ingevoerde gegevens t.o.v. het totaal voor Vlaanderen of de regio in kwestie. Op die manier wordt het belang van een bepaalde activiteit binnen het volledige takenpakket van een arbeider zichtbaar. Dit percentage kan ook gebruikt worden voor extrapolatie naar VTE, zodat de relatieve cijfers kunnen omgezet worden in absolute waardes. 26/06/2017 Pagina 7

8 4 Kencijfers Om de resultaten verderop in dit rapport beter te kunnen kaderen worden hieronder enkele kencijfers weergegeven. Tabel 2. Oppervlakte beheerd door ANB-arbeiders en beschikbare arbeiders in. Oppervlakte Beschikbare beheerd (ha) arbeiders (VTE) Groenendaal (6%) 15 (8%) Hageland en Demervallei (6%) 9 (5%) Haspengouw en Wijers (4%) 9 (5%) Hoge Kempen (8%) 8 (4%) Lage Kempen (11%) 12 (6%) Meerdaal (5%) 10 (5%) Netebronnen - Zuiderkempen (5%) 10 (5%) Noordoost-Limburg (11%) 13 (7%) Turnhoutse Kempen (9%) 13 (7%) Oost (65%) 99 (51%) Antwerpse Kempen (9%) 11 (6%) Groene Gordels (4%) 30 (15%) Kust-Polders (7%) 16 (8%) Schelde en Waas (5%) 9 (5%) Zandig Vlaanderen (5%) 13 (7%) Zuid-Vlaamse heuvels (5%) 15 (8%) West (35%) 94 (49%) TOTAAL Tabel 2 geeft per entiteit en regio de beheerde oppervlakte weer. Dit is de totale oppervlakte waar ANB-arbeiders kunnen ingezet worden. Hierin zijn naast de ANB-eigendommen ook de gronden in huur of met beheeroverdracht opgenomen, inclusief militaire domeinen. 26/06/2017 Pagina 8

9 TBW TBO 50 - Figuur 2. Evolutie van het aantal beschikbare ANB-arbeiders (VTE). In Figuur 2 wordt de evolutie van het aantal voltijdse equivalenten van arbeiders geïllustreerd. Dit aantal is berekend door het totaal aantal mandagen onder de term gewerkt in Vlimpers (i.e. exclusief het aantal ziektedagen en verlofdagen) te delen door 200, het verwachte aantal mandagen voor één arbeider-vte per jaar. We kunnen dit interpreteren als de beschikbare VTE. Ten opzichte van zijn er ongeveer 38 VTE minder beschikbaar om het werk in eigen regie uit te voeren, dit komt neer op een afname van 16%. De te beheren oppervlakte groeide in dezelfde periode aan met ongeveer 3700 hectare, een toename van 7%. Duinen (1.365 ha) 2% Grasland & ruigte ( ha)19% Heide (6.227 ha) 11% Park (488 ha) 1% Water & moeras & rietland(2.255 ha) 4% Akker (276 ha) 1% Bos ( ha) 61% Andere (280 ha) 1% Figuur 3. Verdeling beheerde oppervlakte per terreintype. 26/06/2017 Pagina 9

10 Van elke beheereenheid is het terreintype bepaald, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen: bos, duinen, grasland & ruigte, heide, infrastructuur, park, water & moeras & rietland en akker. In de uitzonderlijke gevallen dat niet één van bovenstaande types van toepassing is, wordt het type andere gebruikt (bv. voor fruit- en zaadboomgaarden). De bepaling van de terreintypes gebeurde éénmalig uitgaande van de biologische waarderingskaart (BWK). Elke BWK-code is toegewezen aan één van de mogelijke terreintypes. Daar waar de BWK geen of onvoldoende info leverde, werd het terreintype bepaald aan de hand van luchtfoto s, topografische kaarten of reeds eerder uitgevoerde beheerwerken. In POBW wordt het terreintype getoond telkens als een beheereenheid wordt geselecteerd. Een gebruiker kan het terreintype wijzigen als dit niet correct is. Fouten kunnen voorkomen bij recente aankopen of pas opgemaakte/gewijzigde beheerindelingen. Het terreintype kan ook wijzigen door het gevoerde beheer (bv. een akker die bebost wordt, een bosbestand dat omgezet wordt in heide). De reden van correctie wordt telkens aan de gebruiker gevraagd. Door het terreintype te visualiseren en aan te kunnen passen indien nodig, moet de kwaliteit van de waardes verbeteren. Op schaal Vlaanderen zal deze kwaliteitsverbetering relatief beperkt zijn, op een kleinere schaal kan dit wel een invloed hebben. Figuur 3 toont de verhouding van de verschillende terreintypes in beheer bij ANB. Het betreft zowel gronden in eigendom als percelen met beheeroverdracht. Hierin zitten niet de openbare domeinen waar ANB enkel het technisch beheer uitvoert. Hieruit blijkt dat in termen van oppervlakte, bos het belangrijkste terreintype is dat wordt beheerd door ANB. 26/06/2017 Pagina 10

11 5 Analyse per thema Het thema waar de ANB-arbeiders het meest voor worden ingezet blijft beleving. Maaiwerken, parkbeheer en aanplantingen zijn eveneens grote thema s in hun takenpakket. Zie verder onder het stuk 5.10 voor een directe vergelijking van de verschillende thema s. Eerst wordt hieronder elk thema afzonderlijk bekeken. 5.1 Beleving Oost 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 4,8 4,9 1,2 1,3 0,7 2,1 0,5 0,5 2,0 2,4 1,9 1,8 1,9 1,9 1,1 2,0 1,4 2,6 18,4 16,6 37,5 40,3 West 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2,8 2,8 4,4 5,1 3,4 3,3 3,5 2,1 2,2 3,9 4,6 4,7 20,9 21,9 37,5 40,3 Figuur 4. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. recreatie. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. 26/06/2017 Pagina 11

12 Binnen het takenpakket van ANB-arbeiders is sedert de invoering van POBW het belang van taken i.f.v. beleving bijna elk jaar toegenomen. In bedroeg dit ongeveer 16% van de tijd, in was dit al bijna 21%. Omgerekend naar VTE is de stijging minder maar toch nog aanzienlijk, nl. 37,8 VTE in en 40,3 VTE in. Recreatie is en blijft de doelstelling waar de ANB-arbeiders het meest voor worden ingezet. Als we de regio s afzonderlijk bekijken, dan zien we dat hierin bijna overal veel tijd wordt gestoken. Zeker in de regio s in het westen, maar bijvoorbeeld ook in regio Groenendaal in het oosten, die in absolute cijfers het meeste arbeider-vte aan recreatie heeft gewijd. Verhoudingsgewijs is in regio Zuid-Vlaamse Heuvels dit de belangrijkste doelstelling voor de ANB-arbeiders, want bijna een derde van hun tijd werd erin geïnvesteerd. De trend is op veel plaatsen stabiel op een hoog niveau of toenemend. Regio Hoge Kempen valt dan weer op door het lage aandeel. Dit heeft te maken met het feit dat deze taken in het Nationale park door een externe ploeg worden uitgevoerd en niet door de ANB-arbeiders. Opmerkelijk is de evolutie in regio Haspengouw & Wijers waar het belang van deze activiteit in 6 jaar tijd is verdrievoudigd. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Recr. Infra. Veiligheidskap & Windval Publ. Even. Paden Gebouwen Afval 10% 0% Figuur 5. Aandeel van de verschillende activiteiten die worden uitgevoerd in kader van recreatie op niveau Vlaanderen. Figuur 5 geeft het relatieve belang van elke aparte taak weer in functie van het realiseren van recreatieve doelstellingen. Al bij al zijn de verhoudingen van de verschillende deeltaken grotendeels dezelfde gebleven. Belangrijkste zijn het onderhoud van paden en wegen en het beheer van recreatieve infrastructuur zoals wegwijzers, infoborden, slagbomen, kijkhutten, picknick-banken, Beiden waren in even belangrijk en namen samen bijna twee derden van de tijd in die werd geïnvesteerd in de beleving van bezoekers. In is werktijd voor het beheer van paden en wegen duidelijk lager dan dat van de andere recreatieve infrastructuur. Als is er in wel een toename t.o.v.. Een andere activiteit die veel tijd consumeert is die voor het opruimen van afval en zwerfvuil. Van verbetering (of verslechtering) is evenwel niets te merken. 26/06/2017 Pagina 12

13 5.2 Begrazingsbeheer Oost 25,0% 2,0 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 1,8 1,3 1,0 0,4 0,4 0,3 1,3 0,4 0,7 0,5 0,2 1,3 1,5 1,6 0,4 8,8 6,5 13,8 16,4 West 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,8 0,8 0,6 0,5 3,2 2,3 1,1 1,6 0,4 0,5 1,6 1,5 7,3 7,6 13,8 16,4 0,0% Figuur 6. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. begrazingsbeheer. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. Wat de relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders betreft i.f.v. begrazing blijkt vooral dat dit de afgelopen jaren vrij stabiel is gebleven, toch op niveau Vlaanderen. In regio Antwerpse Kempen is het relatief belang wel flink gegroeid in. Als we dit meer in detail bekijken, zien we dat dit onder meer te maken heeft met een groot aantal mandagen die is geïnvesteerd in het ontmantelen van begrazingsinfrastructuur in de Kalmthoutse Heide en Zoerselbos en de bouw van een schapenstal in de Inslag. Anderzijds wordt deze toename extra geaccentueerd doordat het aantal beschikbare VTE in deze regio sterk is afgenomen (-20%) waardoor een activiteit zelfs bij gelijk blijvend aantal 26/06/2017 Pagina 13

14 mandagen in deze weergave in beeld komt als stijgend in relatief belang. In de andere Kempische regio s in Antwerpen daalde de inzet van eigen regie, wat te verwachten is, gezien de uitbesteding. Opvallend ook is de nog verdere stijging van het relatieve belang in regio Hageland & Demervallei. Het aantal mandagen dat in begrazing werd geïnvesteerd is in tegenover is nochtans gedaald, maar het aantal beschikbare VTE in deze regio verminderde sterk (-25%) waardoor het relatieve belang van deze activiteit in het volledige takenpakket sterk is toegenomen. In regio Haspengouw & Wijers kunnen we van een reële stijgende trend in absolute cijfers spreken. Herderen 2% Aanleggen 29% Transporteren vee 4% Verzorgen vee 19% Infrastructuur 75% Onderhouden 35% Afbreken 11% Figuur 7. Aandeel van de verschillende activiteiten i.f.v. begrazing. Binnen het pakket begrazingsbeheer zijn de verhoudingen van de verschillende deeltaken weergegeven in Figuur 7. Het beheer van begrazingsinfrastructuur is daarin steeds de belangrijkste deeltaak. T.o.v. nam het belang zelfs nog sterk toe (+13%). Het verschil situeert zich vooral in het afbreken van infrastructuur en onderhoud van bestaande infrastructuur. Het aandeel van herderen was in ook duidelijk lager dan het voorgaande jaar. De tijd voor verzorging zoals voederen, hoefverzorging, watervoorziening, veterinaire controle, nam ook af. 26/06/2017 Pagina 14

15 5.3 Bestrijding Oost 35,0% 30,0% 25,0% 4,1 2,4 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 0,2 0,2 1,6 0,9 1,3 2,5 0,9 0,2 1,6 0,3 0,1 2,4 2,1 15,8 20,2 0,7 6,0 9,1 West 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 1,2 0,7 0,3 1,1 0,6 0,6 0,5 0,4 0,4 1,1 0,3 0,3 4,4 3,1 20,2 9,1 Figuur 8. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. bestrijding van zowel inheemse als uitheemse soorten. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. Zoals in de jaren hiervoor nam het aandeel van alle bestrijdingsactiviteiten binnen het takenpakket van ANB-arbeiders verder af. In bedroeg dit bijna 9% van de arbeiderstijd, in is dit al gehalveerd. 26/06/2017 Pagina 15

16 De onderlinge verhouding van de verschillende soorten wijzigde hierbij niet, waarbij meer dan twee derde van de bestrijdingstijd geïnvesteerd werd in Amerikaanse vogelkers. De bestrijding van distels staat op het één na laagste niveau, maar blijft met 7% nog steeds aanzienlijk. Opmerkelijk is ook de sterke toename van de bestrijding in eigen regie van Kleine Waterteunisbloem, die sedert augustus ook op de EU-lijst staat van invasieve exoten. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 12% 12% 10% 7% 10% 7% 68% 70% 69% 72% 71% 69% 4% 3% 6% 5% 2% 3% Kleine waterteunisbloem Waterteunisbloem Verspreidbladige waterpest Grote waternavel Parelvederkruid Robinia (Valse Acacia) Rhododendron Reuzenberenklauw Reuzenbalsemien Japanse Duizendknoop Distels Andere Amerikaanse Vogelkers Amerikaanse Eik Figuur 9. Bestreden soorten in ANB-domeinen. 26/06/2017 Pagina 16

17 5.3.1 Amerikaanse vogelkers Oost 35,0% 30,0% 25,0% 4,1 2,4 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 0,1 0,1 0,4 1,3 2,2 0,8 0,2 0,7 0,3 2,1 1,9 12,0 0,7 5,2 12,9 6,2 West 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 0,7 0,6 12,9 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 1,0 1,0 0,1 6,2 Figuur 10. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. bestrijding Amerikaanse vogelkers. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. De bestrijding van Amerikaanse Vogelkers door ANB-arbeiders is al elk jaar systematisch afgenomen. In werden hiervoor nog 13 VTE ingezet, in nog 6 VTE. Lokaal blijft het echter nog steeds een tijdsintensieve activiteit. In de regio s Hoge Kempen en Noordoost-Limburg is nog meer dan 15% van de werktijd gewijd aan het bestrijden van deze invasieve exoot, maar ook daar is er een afname t.o.v. toen het aandeel nog respectievelijk 32% en 26% bedroeg. 26/06/2017 Pagina 17

18 Hoofdbehandeling Nabehandeling Andere 10% 16% 74% Figuur 11. Verhouding nabehandeling versus hoofdbehandeling van Amerikaanse vogelkers. De ANB-arbeiders besteden meer tijd aan het uitvoeren van nabehandelingen dan aan hoofdbehandelingen. Nog nooit was het aandeel van hoofdbehandeling zo laag. Waar dit in nog 40% was, is dit in afgenomen tot 15%. Onlogisch is dit niet, omdat voor het uitvoeren van de hoofdbehandeling bij bestrijding van Amerikaanse vogelkers bij voorkeur beroep wordt gedaan op externen. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Uittrekken Ringen Hak & Spuit Bladbespuiting Stobbehandeling Figuur 12. Verhouding van de verschillende bestrijdingsmethodes van Amerikaanse vogelkers. Over de jaren is er duidelijk minder geopteerd voor bladbespuiting als bestrijdingsmethode. Vanaf 2017 is het niet meer toegelaten om deze methode toe te passen. De klassieke hak & spuit methode wordt ook veel minder gebruikt. Daarentegen stobbehandeling heeft nog lichtjes aan belang gewonnen en blijft de meest gebruikte aanpak. De puur mechanische bestrijdingsmethode van uittrekken vertoont schommelingen van jaar tot jaar, maar nam in wel het hoogste aandeel ooit in. 26/06/2017 Pagina 18

19 5.3.2 Andere plantensoorten 12,0% 1,5 Oost 10,0% 8,0% 6,0% 0,6 0,9 4,0% 2,0% 0,0% 0,2 0,2 0,1 0,4 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 3,8 7,3 0,1 0,8 2,9 West 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 0,5 0,2 0,5 0,2 1,1 0,4 0,4 0,5 0,3 0,2 1,0 3,5 7,3 0,3 2,1 2,9 Figuur 13. Bestrijding van plantensoorten anders dan Amerikaanse vogelkers door ANB-arbeiders. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. 26/06/2017 Pagina 19

20 Naast Amerikaanse Vogelkers worden nog andere (invasieve exotische) plantensoorten bestreden, bijvoorbeeld Japanse Duizendknoop, Reuzenbalsemien, Reuzenberenklauw of Amerikaanse Eik, maar ook distels. Wanneer we dit pakket bekijken op niveau Vlaanderen, dan tekent zich duidelijk een afname af van de tijd die ANB-arbeiders hieraan spenderen. In regio Haspengouw & Wijers was dit de voorbije jaren steeds een belangrijke taak, maar in stond dit nog nauwelijks op het programma van de ANB-arbeiders. Net het omgekeerde stellen we vast in regio Schelde & Waas. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Chemisch Combinatie Figuur 14. Bestrijdingsmethode bij plantensoorten anders dan Amerikaanse vogelkers. Mechanisch Het belang van mechanische bestrijdingsmethodes is vooral de laatste 2 jaar sterk toegenomen. In werd 65% van de bestrijdingstijd op een mechanische manier uitgevoerd. In was dit 84%. De puur chemische bestrijding neemt nog ongeveer evenveel tijd in als in het startjaar van POBW. Het is vooral de gecombineerde aanpak die bijna volledig uit het plaatje is verdwenen. Er zijn wel regionale verschillen wat de verhouding van de verschillende bestrijdingswijzes betreft. In de meeste regio s gebeurt dit uitsluitend mechanisch, in andere blijven pesticiden een belangrijke rol spelen zoals in regio Hoge Kempen, Noordoost-Limburg en Groene Gordels. De toegepaste methode is onder meer afhankelijk van de soort. Zo gebeurt de bestrijding van distels nagenoeg uitsluitend op mechanische wijze. Chemische bestrijdingsmiddelen werden de voorbije jaren naast bij bestrijding van Amerikaanse Vogelkers voornamelijk nog ingezet bij de aanpak van Rhododendron, Robinia, Amerikaanse Eik, Reuzenberenklauw en Japanse Duizendknoop. In werden deze nog gebruikt voor bestrijding van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse Eik en vooral Japanse Duizendknoop. 26/06/2017 Pagina 20

21 5.4 Maaibeheer Oost 30,0% 3,6 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,8 1,0 1,6 0,8 0,7 0,7 1,4 0,5 1,0 0,4 0,3 1,9 1,6 0,7 1,0 2,3 1,212,6 8,9 23,9 16,8 0,0% West 30,0% 25,0% 20,0% 2,2 15,0% 10,0% 5,0% 1,6 0,8 2,1 1,5 2,5 2,5 2,0 1,5 0,8 0,9 0,8 11,3 23,9 7,9 16,8 0,0% Figuur 15. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. maaibeheer. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. Voor het eerst in 6 jaar kunnen we spreken van een wijziging, zij het een kleine, in het belang van maaibeheer binnen het takenpakket van ANB-arbeiders. Dit was al 5 jaar stabiel op zo n 10% van de werktijd. In werden nog 23,9 arbeider-vte ingezet voor maaibeheer, in nog 16,8. Dat is bijna 3 VTE minder dan in. Regio Hageland & Demervallei is typisch de regio met het meeste maaibeheer, de inzet van eigen regie in is er wel merkelijk afgenomen. 26/06/2017 Pagina 21

22 De meest gebruikte machines bij maaibeheer door ANB-arbeiders zijn tractors en bosmaaiers, elk goed voor ongeveer een derde van het werk. Het belang van beide is over de jaren wel licht afgenomen. Het gebruik van andere maaitoestellen is duidelijk gestegen. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Tractor Pistenbully Maai+opraap combinatie Eén-assige trekker Bosmaaier Andere Figuur 16. Gebruik van machines bij maaibeheer in eigen regie. 25% 20% 15% 10% 5% 0% Figuur 17. Tijdsverloop maaibeheer eigen regie. In Figuur 17 wordt het verloop van maaibeheer doorheen het jaar weergegeven. In een relatief korte periode gebeurt het grootste deel van het werk. Het patroon in lag in lijn van de voorgaande jaren. In juli en september is wel beduidend minder gemaaid. Februari valt dan weer op door de relatief grote hoeveelheid. In oktober werd het meest gemaaid. 26/06/2017 Pagina 22

23 5.5 Parkbeheer Om een beeld te krijgen van de hoeveelheid en de evolutie van het parkbeheer wordt gekeken naar het terreintype. Dit betekent dat we niet louter kijken naar het aantal mandagen dat is geregistreerd onder de noemer groenbeheer. Onder die term vinden we bijvoorbeeld het beheer van de collecties en het snoeien van hagen. Ook alle andere activiteiten die in parken hebben plaatsgevonden worden in rekening worden gebracht. Daarbij denken we bijvoorbeeld aan het onderhoud van de paden of van recreatieve infrastructuur zoals wegwijzers en zitbanken. Anderzijds kunnen in bepaalde domeinen die gekend staan als park bepaalde delen minder intensief beheerd worden. Deze zones worden niet als park beschouwd en de beheerwerken die in deze gedeeltes uitgevoerd worden, zijn hier dus niet meegenomen. Ter illustratie, van het domein Groenenberg wordt 40% als park bestempeld, de rest is bos. Bij het domein Vordenstein is ongeveer één derde van de oppervlakte als park gelabeld, inclusief de arboreta. Van de 488 ha park die door ANB wordt beheerd, valt meer dan helft (57%) in de regio Groene Gordels. Daarnaast bevindt zich nog 14% in de regio Groenendaal en 5% in de regio Kust-Polders. De resterende oppervlakte wordt min of meer gelijkmatig verdeeld over de andere regio s. 26/06/2017 Pagina 23

24 Oost 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 2,6 2,5 0,1 0,2 0,1 1,3 0,1 4,2 2,8 26,2 18,4 West 60,0% 19,2 50,0% 13,5 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 1,3 1,2 0,2 0,1 0,1 1,2 0,8 22,0 15,6 26,2 18,4 Figuur 18. Relatieve tijdbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. parkbeheer. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. Het vastgestelde patroon van de tijdsbesteding ligt helemaal in lijn met de verwachtingen op basis van de oppervlakte park in beheer. In regio Groene Gordels was de trend al enkele jaren afnemend. Opvallend is dus de sterke stijging in (+12%) tot bijna de helft van de tijdsbesteding van de ANBarbeiders. 26/06/2017 Pagina 24

25 5.6 Aanplantingen Oost 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2,9 2,5 0,5 0,4 2,2 1,8 1,4 1,7 1,1 2,8 1,3 2,5 0,2 0,7 0,4 0,5 1,5 13,0 1,1 12,4 20,2 18,7 West 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 0,8 0,8 1,4 1,6 0,5 0,5 0,4 0,2 1,6 1,4 2,5 2,0 7,2 20,2 6,3 18,7 Figuur 19. Relatieve tijdsbesteding van ANB-arbeiders i.f.v. aanplantingen. Bij en is de tijdsbesteding ook in VTE uitgedrukt. Het aandeel van aanplantingen in de werktijd van ANB-arbeiders is behoorlijk groot, gemiddeld zo n 10% van de tijd. Zoals we de voorbije jaren gezien hebben, vertoont het patroon van aanplantingen sterke wisselingen van jaar tot jaar. 26/06/2017 Pagina 25

26 In werd vooral in regio Hoge Kempen en regio Meerdaal veel aangeplant. Meer dan een vijfde van de tijdsbesteding werd hieraan besteed. Ook in regio s Haspengouw & Wijers, Zuid-Vlaamse Heuvels en Zandig Vlaanderen werd veel (her)bebost in eigen regie. In Figuur 20 wordt de verdeling van de tijd van de ANB-arbeiders besteed aan verschillende types aanplant weergegeven. Het grootste gedeelte, ongeveer twee derde van de tijd voor aanplantingen, betreft (her)bebossingen. Daarnaast wordt ook behoorlijk wat tijd geïnvesteerd in de aanleg van houtkanten, struikengordels en bosranden. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 20. Types aanplantingen. In Figuur 21 wordt het overzicht gegeven van de soorten die zijn aangeplant in bij (her)bebossingen. Zoals vorig jaar zijn er een 40-tal verschillende soorten aangeplant. Maar vanzelfsprekend niet allemaal in gelijke mate. Ongeveer de helft van de aangeplante bomen was Inlandse Eik, met dit jaar wel meer Wintereik dan in. In de andere helft van het soortenpalet zijn Beuk en Haagbeuk goed vertegenwoordigd. Perk Houtkant/Struikengordel Haag Dreef Bosrand Boomgaard (Her)Bebossing Andere Zomereik 23% Beuk 7% Haagbeuk 5% Linde 3% Hazelaar 3% Boskers 2% Japanse lork 2% Meidoorn 3% Esdoorn 2% Ander Loofhout 22% Zwarte els 2% Wintereik 25% Naaldhout 1% Figuur 21. Palet van aangeplante soorten in bij (her)bebossing. 26/06/2017 Pagina 26

27 5.7 Infrastructuurbeheer 30% 25% 20% 15% 13% 12% 14% 12% 14% 16% Onderhouden Afbreken 10% 1% 1% 1% 1% 1% 1% Aanleggen 5% 8% 10% 11% 10% 9% 9% 0% Figuur 22. Evolutie van de verschillende deelactiviteiten bij infrastructuurbeheer uitgevoerd in eigen regie. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 13,8 6,2 2,1 10,4 3,7 12,8 Figuur 23. Evolutie van het aandeel van de verschillende types infrastructuur. Bij en staan ook de VTE vermeld. Meer dan een kwart van de werktijd van ANB-arbeiders werd in gespendeerd aan het beheer van infrastructuur. Het hoogste aandeel in zes jaar tijd. Onder die infrastructuur zitten heel uiteenlopende soorten, zoals infrastructuur i.f.v. toegankelijkheid, begrazing, bezoekersbeleving, Het verschil tussen onderhouden van bestaande infrastructuur en aanleggen van nieuwe infrastructuur is toegenomen, in is er één VTE meer met het onderhoud bezig tegenover (van 29 naar 30). Aan het aanleggen van infrastructuur wordt er in één VTE minder besteed dan 5 jaar eerder (van 18 naar 17). In Figuur 23 is het belang weergegeven van de verschillende types infrastructuur. We kunnen stellen dat de verhoudingen de afgelopen jaren grotendeels gelijk zijn gebleven. Zoals in het hoofdstuk Beleving al duidelijk werd, is het belang van recreatieve infrastructuur sinds het begin van de registratie van de beheerwerken in POBW in duidelijk toegenomen, van 26% naar 33%. Naar het beheer van paden en verhardingen is in de loop der jaren minder tijd gegaan. Het beheer van ecologische infrastructuur is geleidelijk toegenomen. 11,3 6,0 3,5 10,0 2,2 16,3 0% Paden & Verhardingen Gebouwen Ecologische infrastructuur Begrazingsinfrastructuur Andere Recreatieve infrastructuur 26/06/2017 Pagina 27

28 5.8 Overhead arbeiders 25% 20% 15% 10% 5% 0% 32,3 Totaal 35,2 Totaal 36,7 Totaal 32,7 Totaal 36,5 Totaal Figuur 24. Overhead arbeiders. Het totaal is ook in VTE uitgedrukt. 39,0 Totaal Beheer Machines Beheer Gebouwen Planning & Evaluatie Vorming Overige Logistiek & Administratie Overleg/Infosessies Medische controle Onder de overhead van arbeiders rekenen we alle overkoepelende en ondersteunende taken die niet rechtstreeks gebonden zijn aan het beheer van een welbepaald gebied maar ten goede komen aan alle domeinen in de regio. Het gaat bijvoorbeeld om het onderhoud van voertuigen en machines, maar ook de tijd voor overlegmomenten, het bijwonen van infosessies, het volgen van vorming of voor het uitvoeren van administratieve of logistieke taken, zoals databanken invullen of transport van machines en materiaal tussen de loodsen. Al deze taken samen namen in 20% van de werktijd in. Zowel procentueel als in VTE is dit een stijging tegenover dat tot dan toe het hoogste jaar was. Deze toename is voor een deel het gevolg van een stijging van de tijd die ging naar onderhoud van machines, materiaal en voertuigen. Over de jaren heen is het aantal VTE dat ingezet wordt voor deze taak ongeveer stabiel gebleven, gezien echter de vermindering van de beschikbare arbeider-vte betekent dit logischerwijs dat het relatief belang er van is gestegen. In werd er ook meer tijd gestoken in infosessies en andere overlegmomenten dan in. Ook de tijd in de restcategorie overige is duidelijk hoger geworden. Hieronder vinden we vooral zaken zoals beursbezoeken, teamdagen, arbeidersdagen, sportdagen, nieuwjaarsrecepties, pensioenfeesten,... Over de hele periode bekeken is vooral de tijd die in vorming is geïnvesteerd sterk toegenomen, onder andere in het kader van de brevetteringsoperatie als onderdeel van het preventie- en veiligheidsbeleid binnen ANB. 26/06/2017 Pagina 28

29 5.9 Overige werken Onder de noemer Overige werken worden in POBW een aantal erg uiteenlopende zaken gestockeerd. Een deel ervan werd hogerop besproken onder het stukje Overhead zoals onderhoud van machines en voertuigen of allerlei vormen van ondersteuning. Daarnaast zit onder deze categorie bijvoorbeeld transport van biomassa, oeverbeheer, akkerbeheer, boomkwekerijbeheer en viskwekerijbeheer. Allemaal werken die in absolute cijfers op niveau Vlaanderen van gering belang zijn. Iets meer dan een half percent van de werktijd van ANB-arbeiders ging in naar activiteiten in functie van monitoring, evenveel als in de jaren voordien. Monitoring wordt zelden door arbeiders uitgevoerd. Lokaal worden arbeiders regelmatig ingezet voor het plaatsen van peilbuizen en het uitlezen van grondwatermetingen. Dit gebeurt typisch in de regio s Netebronnen-Zuiderkempen, Turnhoutse Kempen en Kust-Polders. Nog nauwelijks 0,1% van de werktijd wordt aan boomkwekerij gerelateerde taken besteed (of 0,2 VTE). Dit ligt volledig in lijn met de afbouw van de boomkwekerijen binnen ANB. In werd nog meer dan 6 VTE ingezet in de boomkwekerijen. Voor het zesde jaar op rij wordt ongeveer 0,3% van de werktijd van ANB-arbeiders gespendeerd aan activiteiten onder de noemer viskwekerijbeheer, wat in overeenkomt met 0,5 VTE (in nog 0,8 VTE). Het aandeel aan (preventieve) brandbestrijding binnen het takenpakket bedroeg in 0,1%, het laagste cijfer in zes jaar tijd. Deze activiteit is vanzelfsprekend sterk afhankelijk van de weersomstandigheden en bijgevolg gevoelig voor schommelingen van jaar tot jaar. 26/06/2017 Pagina 29

30 5.10 Vergelijking thema s In de voorgaande hoofdstukken werd elk thema afzonderlijk onder de loep genomen. In het deel hierna zetten we alle thema s bij elkaar om een snellere onderlinge vergelijking van de thema s mogelijk te maken. 16% 16% 17% 18% 20% 21% 13% 14% 12% 11% 9% 10% 23% 19% 20% 19% 22% 19% Beleving Parkbeheer Andere terreinwerken Overkoepelende taken 14% 15% 17% 15% 18% 20% Aanplantingen Bestrijding 8% 11% 11% 12% 9% 8% 7% 6% 6% 9% 9% 5% Begrazing Maaibeheer 7% 8% 8% 8% 8% 7% 10% 10% 10% 10% 10% 9% Figuur 25. Belang van de verschillende thema's binnen het takenpakket van de ANB-arbeiders en de evolutie er van in de tijd. In Figuur 25 zie je niet alleen het aandeel van de verschillende thema s binnen het volledige takenpakket van een ANB-arbeider, maar eveneens hoe het belang er van over zes jaar wel of net niet wijzigde. Voor de leesbaarheid en duidelijkheid van de grafiek zijn niet alle beheerwerken apart weergegeven, maar werden deze in groepen gebundeld van beheerwerken die logisch bij elkaar horen. Al wat niet in één van deze thema s paste, is in de grafiek samen gezet onder de noemer andere terreinwerken. Alles samen vertegenwoordigen deze maatregelen nog ongeveer één vijfde van het takenpakket. Het gaat hier om beheerwerken die effectief op terrein hun onmiddellijk zichtbare impact hebben, en niet om ondersteunende taken. In totaal gaat het over zo n 25 verschillende activiteiten, zoals het verwijderen van boomopslag, bosrandbeheer, ruimen van grachten/poelen, Het belang van overkoepelende taken en activiteiten i.f.v. bezoekersbeleving is duidelijk toegenomen. Bestrijding in eigen regie is in de loop der jaren sterk verminderd. Ook parkbeheer is verminderd. Maaibeheer en begrazing namen in voor het eerst wat af. 26/06/2017 Pagina 30

31 Andere terreinwerken Beleving Overkoepelende taken Parkbeheer Aanplantingen Maaibeheer Begrazing Bestrijding VTE Figuur 26. Verhouding van de tijdbesteding gegroepeerd in thema's, maar uitgedrukt in VTE's In Figuur 26 worden dezelfde gegevens weergegeven als in Figuur 25. Maar in plaats van het relatieve belang van elk thema binnen het takenpakket van de ANB-arbeider wordt in deze figuur het belang in absolute cijfers getoond, namelijk het aantal VTE dat hiervoor is ingezet. Aangezien het aantal beschikbare arbeider-vte over de jaren duidelijk is gedaald (zie ook Hoofdstuk 4. Kencijfers ), zijn de trends enigszins anders. Zo worden stijgende trends in Figuur 25 getemperd, zoals bijvoorbeeld beheerwerken met als doelstelling beleving. Thema s met een stabiele proportie in Figuur 25 zoals bijvoorbeeld maaibeheer of begrazing tonen in Figuur 26 een afname. Dat wil zeggen dat binnen het takenpakket van één gemiddelde ANB-arbeider deze activiteit nog steeds even belangrijk is maar dat er wel minder arbeiders zijn in het ANB om dit soort beheer uit te voeren. Door de afname van het aantal arbeiders de voorbije zes jaar wordt een daling in Figuur 25 geaccentueerd in Figuur 26, zoals bijvoorbeeld parkbeheer of bestrijding. 26/06/2017 Pagina 31

32 5.11 Werken door derden Wat op het terrein beschouwd wordt als één beheerwerk, opdracht of dossier wordt in de POBWdatabank als één registratie ingevoerd. Van het totale aantal registraties is in in de POBWdatabank ongeveer 3% een werk dat is uitgevoerd door derden. Een deel van de door externen uitgevoerde werken wordt in IVANHO gedocumenteerd (exploitaties), een andere deel (vnl. concessies voor maaibeheer) wordt in de OPA-databank opgeslagen. Wat overblijft zijn vooral werken uitgevoerd door aannemers en deze moeten wel in POBW geregistreerd worden. In de POBW-databank werden in 296 beheerwerken geregistreerd die door externen werden uitgevoerd, het op één na laagste aantal. Heel wat werken uitgevoerd door derden worden niet in POBW ingevoerd. We moeten dus voorzichtig zijn om al te grote conclusies te trekken. We bekijken hier toch even het vastgestelde patroon. We stellen vast dat vooral beroep wordt gedaan op externen voor maaibeheer, exploitaties, begrazing en infrastructuurbeheer. 100% Overige werken 80% Maaibeheer 60% Infrastructuurbeheer Groenbeheer 40% Graafwerken 20% Exploitaties Bestrijding 0% Begrazing Figuur 27. Type van werken uitgevoerd door derden, op basis van het aantal registraties in POBW. Figuur 28. Wijze van uitbesteding in. Bestelbon 17% Bestekken 39% Gebruiksovereenkomsten & Concessies 29% Erkende Exploitanten & Kopers 8% Stagairs/Leerwerk 2% Vrijwilligers 3% Particul. Houtverkoop 2% Figuur 28 illustreert dat voor beheerwerken met uitvoering door derden meestal gebruik gemaakt wordt van bestekken. Ook het uitvoeren van beheerwerken met behulp van een gebruiksovereenkomst of concessie wordt veel toegepast. Een heel gelijkaardig patroon zagen we de voorgaande jaren. 26/06/2017 Pagina 32

33 Frequentie Frequentie 5.12 Werkpatroon Hieronder worden 2 aspecten bekeken van het werkpatroon, namelijk het aantal arbeiders per werk en het aantal mandagen per werk. Hierbij is enkel rekening gehouden met terreinwerk, niet met ondersteunende taken zoals onderhoud machines en gebouwen, administratie, logistiek, Gemiddeld genomen wordt een beheerwerk uitgevoerd door 2,5 arbeiders. De ploeggrootte is de voorbije jaren nauwelijks gewijzigd. Het aantal beheerwerken uitgevoerd door 1 en 2 arbeiders is in iets afgenomen. Er zijn iets meer werken uitgevoerd met een grotere ploeggrootte. 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Figuur 29. Aantal arbeiders per werk >5 Aantal arbeiders per werk 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% >5 Aantal mandagen per werk Figuur 30. Aantal mandagen per werk Het aantal werken dat slechts 1 mandag in beslag neemt is afgenomen. Al de rest is toegenomen. Het klassieke patroon blijft overeind, meer dan 85% van de werken kost minder dan 5 mandagen. Uit beide parameters kunnen we afleiden dat het typische werkpatroon voor een ANB-ploeg bestaat uit kortdurende werken in klein ploegverband, dit zijn kleinschalige, gespecialiseerde of onvoorziene werken. Grootschalige werken worden meestal uitbesteed. 26/06/2017 Pagina 33