CATERING INTERVIEW DOSSIER INTERVIEW FOOD INTERVIEW REPORTAGE. /- Koks tegen overgewicht

Transcriptie

1 Afgiftekantoor Kortrijk 1 2de afdeling, P3A9176 Verschijnt 6 x per jaar in februari, maart, april, juni, september & november Nummer 6 november 38ste jaargang 2,50 V.U. Evolution Media Group - Vlasstraat 17, 8710 Wielsbeke CATERING VAKTIJDSCHRIFT VOOR HET BEHEER VAN GROOTKEUKENS IN INSTELLINGEN EN BEDRIJVEN INTERVIEW INTERVIEW DOSSIER INTERVIEW FOOD REPORTAGE [ KEUKENS ] /- J&M Catering Services /- HORECA EXPO /- Koffie /- Zoetstoffen /- Koks tegen overgewicht /- La Cerisaie / Schaarbeek /- Woonzorgcentrum Mariëndal OCMW / Overijse /- Residentie Aux Lilas / Bonlez

2 FLANDERS EXPO GENT NOVEMBER

3 VOLG ONS OP TWITTER HORECAEXPO WORD FAN OP FACEBOOK HORECAEXPO DOWNLOAD ONZE APPLICATIE AT YOUR SERVICE! Innovaties en trends Topdeals met marktleiders Professioneel advies op het horeca-infoplatform Ontdek meer over de geregistreerde kassa Jobwall NIEUW! Trendy catering concepten Bio/fair trade Outdoor lounges Social media experience corner

4 Dirk is goed bezig... of niet? Ontdek de nieuwe wetgeving inzake bedrijfsafval op Vanaf 1 juli 2013 wordt ook de inzameling van pmd-afval voor bedrijven verplicht, net zoals een contract met een afvalinzamelaar voor het gemengde bedrijfsafval.

5 HORECAEXPO HORECAEXPO Starbucks Espresso shots CATERING J&M Catering Rusthuis Aux Lilas Zoetstof: stevia bvba EVOLUTION Media Group, Jaarabonnement: 14 Losse nummers: 29 HORECA REVUE HOTEL BUSINESS FRITUUR & SNACK CAFÉ REVUE FOOD & MEAT / DE SLAGER BROOD & BANKET FOOD INDUSTRY INHOUD ACTUA...06 INTERVIEW J&M Catering Services behaalt Smiley FOOD Koks tegen overgewicht REPORTAGE La Cerisaie / De Kriekenboomgaard Schaarbeek Woonzorgcentrum Mariëndal OCMW Overijse Residentie Aux Lilas Bonlez DOSSIER Koffie Zoetstoffen...84 NEWS...86 AT YOUR SERVICE! FLANDERS EXPO GENT NOVEMBER VOLG ONS OP TWITTER WORD FAN OP FACEBOOK DOWNLOAD ONZE APPLICATIE BIJLAGE HORECA EXPO Wenst u ook op de hoogte te blijven van het laatste nieuws in uw sector? Schrijf u dan in op onze gratis elektronische nieuwsbrief horecamail via >> NOVEMBER- CATERING

6 ACTUA Lufthansa trekt twee Belgische koks aan voor hun luchtvaartcatering TEKST EN FOTO S: JAN VERMEERSCH Tijdens de maanden januari en februari kunnen passagiers van Lufthansa in First of Business Class genieten van Belgische culinaire creaties. Tijdens de eerste twee maanden van volgend jaar zijn het Jean-Baptiste Thomas en Lieven Demeestere die hun handtekening plaatsen onder de geserveerde gerechten. Niet alleen een opsteker voor beide koks maar ook een opsteker voor de Belgische gastronomie. Lufthansa heeft een lange traditie om zijn klanten op buitenlandse vluchten smakelijk te verwennen. Passagiers in eerste klasse op intercontinentale vluchten krijgen al sedert vele jaren menu s voorgeschoteld van internationale sterren koks onder de titel Star Chefs Daarmee wil Lufthansa zijn klanten niet alleen naar hun vakantie- of zakenbestemming brengen maar hen al bij hun heen- en terugvlucht verwennen. Talrijke sterrenchefs van over de ganse wereld zijn reeds de revue gepasseerd waaronder Geert Van Hecke Van De Karmeliet***. Om de twee maanden wordt gekozen voor een andere chef die in samenwerking met het team van LSG Sky Chefs - de catering afdeling van Lufthansa - de menu s aan boord samenstelt. In januari en februari van volgend jaar zijn het Jean Baptiste Thomaes en Lieven Demeestere die hun handtekening zetten onder de gerechten die de passagiers in eerste klas op intercontinentale voorgeschoteld krijgen. Zij krijgen daarbij ondersteuning van Christophe Thomaes die de verantwoordelijkheid voor de patisserie op zich neemt. Om haar klanten nog beter te bedienen startte Lufthansa in november met het project Cooking by Themes. Business Class passagiers kunnen zo genieten van de smaken van de seizoenen, op til staande evenementen, of regionale specialiteiten. Het eerste thema is culinaire wintergroeten uit de bergen. Businessklanten kunnen proeven en genieten van gerechten van een Oostenrijkse kok, doorspoelen met een winters likeur, en afsluiten met een kerstmis koekje. Onder de noemer Culinaire ontmoetingen uit Vlaanderen mag Lieven Demeestere de passagiers met de Vlaamse gastronomie kennis laten maken. Begin de jaren tachtig opende Jean Baptiste Thomas zijn restaurant Le Chateau du Mylord in Ellezelles. In 1987 mocht hij zijn eerste Michelinster in ontvangst nemen en in 2002 zijn tweede. Jean Baptiste Thomas en zijn broer Christophe werken in hun restaurant heel graag met plaatselijke producten. Lieven Demeestere en zijn vrouw openden hun restaurant Arenberg in 1996 in Egenhoven- Heverlee. Het principe is dat er alleen gewerkt wordt met de beste producten en alleen verse ingrediënten. Lieven Demeestere streeft in zijn restaurant naar een eerlijke en eenvoudige keuken. Al tien jaar schittert er een Michelinster aan de deur. Er zijn al heel wat cockpits met hun neus door het wolkendek gevlogen vooraleer de desbetreffende chefs hun handtekening plaatsten onder de creaties die tenslotte door de chefkoks van LSG Sky Chefs worden klaargemaakt. Er moest met heel wat zaken rekening gehouden worden. Het is een wisselwerking tussen de uitverkoren buitenlandse chefs en het team in Frankfurt. Wat is de beschikbaarheid van de producten? Geen varkensvlees, hoe gemakkelijk kan alles opgewarmd worden, de gerechten worden 24 uur op voorhand gemaakt en opwarmen gebeurt op het vliegtuig, hoe anders is de smaak op grote hoogte? Het zijn allemaal facetten die meespelen. Zes maanden en vele proeverijen en demonstraties gingen er aan vooraf om uiteindelijk tot het verkregen resultaat te komen. Maar het is een mes dat aan twee kanten snijdt. Zowel de Belgische koks als de koks van LSG Sky Chefs leren van elkaar in het doorlopen van het proces. Bijna 70 recepten lagen aanvankelijk op tafel waarvan er 35 na een eerste selectie werden weerhouden na samenspraak de mensen van LSG Sky Chefs. Besprekingen en testen en proeverijen brachten het aantal terug tot een 15-tal recepten. Nog een factor waar rekening waar rekening mee moet gehouden is dat de gerechten massaal moeten kunnen klaargemaakt worden. Voor Lieven Demeestere betekent dat maaltijden met zijn stempel erop in twee maanden tijd. Jean Baptiste Thomas zal meer dan maal zijn stempel mogen drukken op zijn smakelijke creaties voor de klanten van intercontinentale vluchten. 6 CATERING NOVEMBER-

7 QATAR AIRWAYS WERKT SAMEN MET WERELDBEROEMDE CHEF-KOKS VOOR HAAR 5-STERREN SERVICE Voor de Business Class werden volgende gerechten van Lieven Demeestere geselecteerd: Gekonfijte kalfslende met lichtzure salade van polderaardappel en Gentse mosterd, Gemarineerde zalmforel met salade van hoeve-ei en kruidendressing of Hure van hoevekip met zoete aardappel en rode biet als voorgerechten. Bij de hoofdgerechten vinden we Waterzooi van Noordzeevis met grijze garnalen en wintergroenten, gekonfijt runderstaartstuk met sjalotten en chocolade met knolseldermousselines. Het dessert is crémeux van Belgische chocolade met gelei van frambozen. Voor de First Class bundelden Jean- Baptiste Thomaes en Lieven Demeestere hun krachten. Uit de ruime voorstellen werden hapjes weerhouden zoals: Hure van hoevekip met zoete aardappel en rode biet, Zachtgerookte zalm met salade van quinoa of opgerolde kalfslende met graanmosterd. De twee mogelijke voorgerechten zijn kabeljauw met ijzerkruid en bloemkool of staartvis met vinaigrette van tomaat en pasta. Als hoofdgerechten werd Kalfshaasje met groene kool en geplette aardappel weerhouden evenals eendenborst met artisjok en saus van Sechuanpeper. Bij de desserten vinden we krokante zanddeeg met karamel en chocolade of Tarte tatin van appel, nieuwe stijl met noten crumble. Qatar Airways heeft op 17 september het team van wereldberoemde chef-koks dat bij zal dragen aan hun 5 sterren-service bekendgemaakt. De award winnende chef-kok Ramzi Choueiri, chef-kok Vineet Bhatia, chef-kok Tom Aikens en chef-kok Nobu Matsuhisa zullen een totaal nieuwe culinaire ervaring creëren op het gebied van vliegtuigmaaltijden. Het sterrenteam is een exclusieve samenwerking aangegaan met Qatar Airways in het kader van het Qatar Airways Culinary World Menu een nieuwe reeks van verleidelijke gerechten waar passagiers van kunnen genieten. De chefs werden uitgekozen om het dineren in de lucht naar een hoger niveau te heffen met hun internationale ervaring. Chef Ramzi uit Libanon brengt zijn rijke ervaring uit de Midden-Oosterse keuken mee. De in Mumbai geboren chef Vineet biedt een unieke mix van exotisch Indiaans eten; chef Aikens uit Groot-Brittannië geeft zijn eigen visie op de Europese keuken; en chef Nobu uit Japan voegt een vleugje Aziatische fusion toe aan dit sterrenteam. Nadat de gerenommeerde chefs werden geselecteerd om een uniek en divers menu samen te stellen voor alle internationale vluchten spendeerden ze maanden aan het aanpassen en testen van hun specialiteiten voor Qatar Airways passagiers. Hun menu s worden reeds voorgeschoteld op vluchten van en naar Doha. De chefs hielden niet enkel rekening met smaken, textuur en arrangementen voor een onvergetelijke eetervaring, maar ook met hoe de smaakpapillen veranderen op een hoogte van meter en welk soort voedsel het meest geschikt is voor lange afstandsvluchten. Elke chef werd gekozen als een expert van zijn eigen lokale keuken. Chef Ramzi Choueiri werd geselecteerd als culinaire ambassadeur voor de Arabische wereld. Als een van de meest populaire en bekende chefs van het Midden-Oosten, maakte chef Ramzi de Libanese keuken toegankelijk voor het grote publiek via een dagelijkse televisieshow die werd bekeken door meer dan 10 miljoen televisiekijkers. Het tweede lid van het team van topchefs is de internationaal gerenommeerde chef Vineet Bhatia die meerdere awards ontvangen heeft en de enige Indiase chef die twee Michelin sterren heeft. Terwijl hij zijn eigen gerechten in Doha voorstelde omschreef hij zijn passie voor koken en zei: Mijn keuken komt recht uit het hart. De derde chef van de all-star groep is Tom Aikens, de jongste Britse chef die ooit twee Michelinsterren kreeg door perfect Britse en Franse invloeden te combineren. Chef Aikens, bekend om zijn zoektocht naar unieke smaken, wil steeds grenzen verleggen. Het laatste lid van het team verantwoordelijk voor het Qatar Airways Culinary World Menu is Chef Nobu Matsuhisa een wereldwijd gekend icoon gekend als Nobu. Door al jaren de traditionele Japanse keuken met Zuid-Amerikaanse ingrediënten te combineren, heeft chef Nobu al twee Michelin sterren verdiend. Vele bewonderaars kennen hem via zijn 29 restaurants in 25 steden, over vijf continenten waar ze kennis maakten met de Japanse keuken. De exquise gastronomische maaltijden, nu reeds beschikbaar op bepaalde vluchten, zullen worden geïntroduceerd bij passagiers aan boord van de nieuwe Boeing 787 Dreamliner wanneer de nieuwe generatie vliegtuigen vanaf oktober in Qatar Airways kleuren zal vliegen. NOVEMBER- CATERING 7

8 CATERING >> ACTUA eerlijke maaltijden per dag bij Sodexo Gedurende de Week van de Fairtrade (van 8 tot 12 oktober) zette Sodexo eerlijke handel extra in de kijker. Met exclusieve dranken, aangepaste menu s en gerichte communicatiemiddelen spoorde ze de consument zo aan om meer fairtradeproducten te gebruiken. Sodexo strijdt mee voor een duurzame wereld en biedt daarom dagelijks eerlijke producten aan in haar restaurants. Koffie, thee, chocolade, rijst, wijn, noten, fruitsap en nu ook smoothies. Met meer dan 150 fairtradeproducten in haar gamma engageert Sodexo zich elke dag voor eerlijke handel met respect voor de mens en het milieu. In het kader van de Week van de Fair Trade deed de cateringspecialist nog een extra inspanning om deze boodschap door te geven aan haar klanten en consumenten. Via aangepaste menu s stimuleerde Sodexo consumenten in ziekenhuizen, scholen, ondernemingen en ministeries om eerlijke producten te consumeren. Zo serveerde het bedrijf tijdens deze week dagelijks eerlijke maaltijden. Bovendien liet Sodexo, samen met Fruity King, de consument vier exclusieve fairtradesmoothies ontdekken, goed voor consumpties per dag. Het bewijs dat het aanbod aan fairtrade niet alleen breed maar ook heel vernieuwend is. Uitzonderlijk op het menu van de week van de Fairtrade stonden pikante rundsragout, varkensschotel met ananas en gember, koolvisfilet met gestoofde prei en gebakken aardappelen met paprika. Daarnaast koos Sodexo er twee jaar geleden voor om enkel nog fairtradebananen te gebruiken. Goed voor jaarlijks 200 ton bananen of bijna 5% van de volledige Belgische markt van de fairtradebananen. Een ethische keuze die het bedrijf op dit moment verderzet door het implementeren van werkkledij vervaardigd uit 100% fairtrade katoen. Via haar koffie- en thee concept Aspretto gaat Sodexo nog een stap verder. Voor elke kilogram koffie of thee die verkocht wordt, wordt een financiële bijdrage geleverd aan het internationaal STOP Hunger programma waarmee Sodexo lokale sociale organisaties steunt, en strijdt tegen honger en ondervoeding in de wereld. Met deze initiatieven wil Sodexo bijdragen tot de economische en sociale ontwikkeling van de landen waarin ze actief is. Haar deelname aan de Week van de Fair Trade benadrukt niet alleen haar aandacht voor duurzaam ondernemen maar ook haar bereidwilligheid duurzame en eerlijke voeding bij haar klanten en consumenten te promoten. PANOS start nieuwe traiteur-, afhaal- en leveringsdienst voor bedrijven De broodjesketen Panos, die in België maar liefst 213 verkoopspunten telt, pakt sinds 15 oktober uit met een gamma nieuwe diensten en producten met focus op het bedrijfsleven als specifieke doelgroep. Het nieuwe assortiment biedt leuke, gevarieerde en prijsbewuste maaltijdoplossingen op de werkvloer. Voor Walt Lippens, Product & Promotion Manager van Panos, vertrekt de nieuwe service vanuit een duidelijke vaststelling : In dit huidige economisch ongunstig klimaat ontsnappen restaurantkosten van vele bedrijven ook niet aan de harde realiteit. Lunchmeetings vinden steeds meer in de vergaderzaal plaats dan aan een restauranttafel. Om in te spelen op deze nieuwe trend, besliste broodjeszaak Panos dan ook om vanaf 15 oktober nieuwe diensten en producten aan te bieden die specifiek beantwoorden aan de noden van de ondernemingswereld. De nieuwe producten van Panos bestaan zowel uit lunchboxes (met assortiment van 9 mini-sandwiches, softbuns of baguettes in drie verschillende smaken) vanaf 9 euro als uit verrassingsbroden van 24 mini-sandwiches vanaf 30 euro (in zes verschillende smaken). De producten kunnen zowel in de Panos-zaken zelf worden afgehaald als op het gewenste adres worden geleverd. Hiervoor wordt ongeveer 5 euro (regio afhankelijk) leveringskosten aangerekend. Het experiment wordt in oktober eerst in een tiental winkels getest, waaronder belangrijke steden zoals Antwerpen, Brussel, Gent en Leuven, aldus Walt Lippens. De bestellingen gebeuren online via Voor de levering van lunches in gekoelde boxen aan bedrijven, sloot Panos een samenwerkingsakkoord met CityDelivery. CityDelivery is een platform voor specifiek lokale koeriers, dat er voor zorgt dat lokale winkels en bedrijven snel en gemakkelijk kunnen leveren aan hun lokale klanten. Het bedrijf maakt naast de gekende bestelwagens gebruik van fietskoeriers die op speciale cargo bikes rijden, waarmee grote volumes en grote gewichten (tot 100 kg) vervoerd kunnen worden. Snelheden tot 35 km/uur kunnen hiermee veilig behaald worden. Bedrijven die wensen beroep te doen op deze nieuwe diensten, kunnen vanaf nu op nagaan of Panos lunches of meeting plateaus besteld kunnen worden voor levering op hun kantoor. 8 CATERING NOVEMBER-

9 DUPONT materiaal voor de voedingssector... - TOURNUS INOX EQUIPEMENT - TESTO - SIKA FOOTWEAR - DICK - ROBOT COUPE - REVOL PORCELAINE - PLEXILINE.eu - PINTINOX -... T HOGE KORTRIJK - T INFO@DUPONT.BE - cash & carry showroom (1000m²) elke dag open van 9u tot 18u30, zaterdag tot 18u Industriezone Zuid III Industrielaan, 4 - B-9320 Erembodegem T. +32 (0) F. +32 (0) Zoning Nord de Wavre Avenue Eiffel, 8 - B-1300 Wavre T. +32 (0) F. +32 (0)

10 specimen AUTEUR: BRU / FOTO S: J& M CATERING SERVICES INTERVIEW Echt werken volgens de regeltjes, ik ben blij te zien dat het kàn! J&M CATERING SERVICES bewijst het en behaalt de Smiley De uitspraak van een klant, nadat die een onaangekondigde audit van het bedrijf had gedaan, was al een opsteker. Nu de Smiley binnen is, zijn ze helemaal zeker: ook in de eventcatering is het mogelijk om te werken volgens de strenge en vaak als onmogelijk afgeschilderde normen. Niet dat het vanzelf ging, er moest heel wat inspanning geleverd worden, maar met wat gezond verstand kom je altijd tot een oplossing voor de uitdaging. Jan Jacobs, Afgevaardigd bestuurder van J&M Catering Services en Bernard Fantoli, Executive Chef, vertellen over hun ervaringen. gedurende bijna 20 jaar binnen ketens als Hilton en Marriott. Bernard Fantoli: Uit mijn jarenlange ervaring daar had ik geleerd dat het werken volgens procedures, hoe moeilijk dit bij de aanvang ook lijkt, altijd zijn vruchten afwerpt. Ik heb dit meegemaakt in landen rondom de wereld. De meerwaarde, zowel voor de klant als voor de medewerkers binnen de firma, is enorm. CATERING: Waarom gingen jullie voor de Smiley? Jan Jacobs: J&M had de laatste 15 jaar steeds geïnvesteerd in een veilige infrastructuur die voldeed aan de HACCP normering. In 2006 namen we onze intrek in een gloednieuw productiecentrum in Aartselaar dat voldeed aan de hoogste eisen. We hebben ons steeds laten begeleiden door professionele adviseurs om onze mensen op te leiden en bij te sturen. Zo n anderhalf jaar geleden beslisten we om nog een stap verder te gaan. Werken volgens de HACCP regels is één ding maar de uitdaging om een Smiley te halen is nog een stap verder. Je verplicht jezelf namelijk om volledig uitgewerkte procedures te volgen in elke stap van het productieproces. Die inspanning beloond zien met een Smiley als erkenning werd ons doel. We zijn daarbij ook op zoek gegaan naar iemand met ervaring. Onze chefs David Jacobs en Antonio Rossi moesten voor een deel ontlast worden en daarom werd beslist ons keukenteam te versterken met Bernard Fantoli, Executive Chef CATERING: Heeft dit Smiley avontuur ook effect gehad op andere aspecten van de onderneming of kon het echt als iets afzonderlijks aangepakt worden? Bernard Fantoli: Natuurlijk heeft dit een rimpeleffect doorheen de hele organisatie. Het werken aan de Smiley vroeg om een mentaliteitswijziging binnen de hele onderneming. Het resultaat is dan ook de som van alle factoren en mensen die hieraan hebben meegewerkt. Jan Jacobs: Evenementencatering is nu eenmaal een verhaal van samenspel. Wat in de keuken de norm is moet doorgetrokken worden naar de verdere organisatie. Magazijn, afwas, maar ook de werking op verplaatsing van zowel keuken als zaal, werd aan strikte regels onderworpen. Vooral het aspect temperatuur is een gevoelig punt dat nauwgezet dient gevolgd te worden in elke fase van het event. En dat is niet altijd zo eenvoudig wanneer je een veldkeuken in een tent of magazijn moet optrekken en er in de meeste gevallen geen airco voorzien is. Maar onze mensen gingen door het veranderingsproces ook bijna automatisch anders te werk dan voorheen. 10 CATERING NOVEMBER-

11 keukenreportage De bewustwording voel je nu niet alleen in de productiekeuken. Ook onze medewerkers op het terrein zijn veel alerter geworden. CATERING: Is jullie invulling een echt eigen invulling of werd er gewerkt met een standaardsysteem dat door een consultant werd aangereikt? Jan Jacobs: Onze grootste uitdaging was voornamelijk een haalbaar systeem uit te werken voor onze specifieke situatie. Dat is soms zoeken naar hoe ver je moet gaan en daarbij is de begeleiding van een deskundige heel nuttig. Als je als groot bedrijf, dat niet van de versoepeling kan genieten, een Smiley wil halen, dan is volgens ons professionele en deskundige begeleiding zelfs onontbeerlijk. Daarom zijn we met Qreactiv in zee gegaan. We kregen een kapstok, een structuur, waarbinnen het systeem stap voor stap werd uitgebouwd op maat van onze noden en verder naar onze realiteit werd gepersonaliseerd. CATERING: Hoe zijn jullie dan te werk gegaan? Bernard Fantoli: Als leidraad doorheen het proces hebben we wat je niet meet, niet weet, gevolgd. Zo zijn we gestart met statusopnames van de toenmalige situatie en we hebben die geleidelijk aangepast en omgevormd naar de opgelegde normen. Voor elk onderdeeltje gingen we intern met een aantal mensen eerst zelf aan het uitwerken en beschrijven. Daarna kregen we daarop feedback en stuurden we de zaken bij. Ik mag stellen dat ons autocontrolesysteem echt wel ons systeem is, niet dat van de adviserende partij. CATERING: Hoe lang hebben jullie er over gedaan? Bernard Fantoli: Wanneer je rekent vanaf het moment dat er wordt beslist we willen een Smiley behalen, dan hebben we er al bij al iets meer dan een jaar over gedaan. Een aantal zaken stond al vroeger op punt, maar het systeem moest ook wortel schieten in de organisatie. Het is een proces in beweging waardoor het wel even duurt voor je kunt stellen dat werk volledig is. Finaal klaar zijn voor de certificatie audit, dat vraagt dan nog een extra inspanning die je voelt tot in de toppen van je tenen. CATERING: Wat was de grootste verandering die moest gebeuren? Waar was het meeste werk aan en hoe hebben jullie dat aangepakt? Bernard Fantoli: Er kruipt een hoop werk in de papierwinkel, de theoretische kant van de zaak. Hoe goed we het in de praktijk ook deden, we werden gedwongen om ook een theoretische basis in ons autocontrolesysteem te voorzien. Voortdurend ben je dan ook bezig om de praktijk te laten overeenstemmen met de theorie. Dat is een hele uitdaging. Iedereen, iedere schakel binnen de onderneming, moet doordrongen geraken van de nieuwe denkpistes. Het systeem evolueert bovendien ook in de tijd. Dat vraagt telkens opnieuw weer een aanpassing. Iedere verandering is moeilijk en mensen moeten ook willen veranderen. De voortdurende veranderingen moeten dan ook begeleid worden. Het is dus belangrijk dat er, vanuit de directie, een duidelijke visie wordt gecommuniceerd aan alle betrokkenen en de nodige ondersteuning wordt voorzien om het veranderproces succesvol te doorlopen. Jan Jacobs: Inderdaad, dat is misschien wel de grootste uitdaging geweest. Elke afdeling, elke medewerker binnen de onderneming, moet overtuigd zijn van het belang van deze nieuwe aanpak. Men werkte jaren lang volgens bepaalde systemen en die werden nu allen in vraag gesteld. De testo 108 kan echt alles aan. testo 108. De nieuwe thermometer Toestel en sonde is waterdicht (IP67) Voldoet aan HACCP-richtlijnen en EN Snel, nauwkeurig en eenvoudig testo NV Industrielaan Ternat 02/ NOVEMBER- CATERING 11

12 interview jm catering Sommige werden goed bevonden, anderen zelfs vereenvoudigd. Een belangrijk gedeelte werd aangepast, soms wel zeer ingrijpend. Verandering vraagt voor sommigen veel inspanning en daar moet je dus zeer kort op toezien. Belangrijk is dan goed te communiceren met al je mensen zodat zij inzien dat deze inspanning bijdraagt tot een betere controle van het proces en een beter product, wat uiteindelijk het algemeen belang van de onderneming en alle betrokkenen dient. CATERING: Wat waren nog zoal hindernissen die jullie moesten nemen? Bernard Fantoli: Waar zal ik beginnen?! Hindernissen zijn legio en komen eigenlijk vooral neer op de moeilijkheden bij verandering. Het beheersen vraagt change management. Het is een proces waar je door moet en dat eist soms zijn tol. Daarnaast zijn er puur praktische zaken. Werkinstructies schrijven en bijhorende registratieformulieren maken is één zaak. Consequent doen wat je schreef en de registraties bijhouden een heel andere. Het duurt wel even voor je een nieuwe routine gevonden hebt. Het is ook absoluut geen eenvoudige klus om een degelijke gevarenanalyse en risicoanalyse uit te werken. Die kaap hadden we echt niet gerond zonder hulp. Voor bepaalde zaken zoals conformiteitattesten, traceerbaarheid, technische afstelling van apparatuur en dergelijke ben je ook afhankelijk van leveranciers en sommige situaties bij de klant zorgden voor bijkomend denkwerk. Er komt zoveel bij kijken! CATERING: Kunnen jullie een aantal zaken noemen waar de vooruitgang, de betere beheersing, heel duidelijk is? Jan Jacobs: Wat me het meest opvalt, is de betere gestructureerde werking in de productie zelf. Door de strikte regels ga je bepaalde procedures toepassen. Om deze consequent te kunnen uitvoeren moet je je beter gaan organiseren, zo niet verlies je elk overzicht en bijgevolg ook de controle. En die lijn trekt zich ook door naar de werking op verplaatsing, daar waar we ons eindproduct afleveren, op de events. Een kok die in zijn voorbereidingskeuken volgens strikte regels werkt gaat op verplaatsing plots niet anders werken. Daarom vinden we het belangrijk dat onze keukenmedewerkers op beide terreinen actief zijn om zo de link met het eindproduct niet te verliezen en de Smiley tot bij onze klanten te brengen. Bernard Fantoli: De beheersing van de kerntemperatuur van de verschillende producten, in combinatie met de beheersing van de tijd, komt de kwaliteit van het eindproduct ten goede. Daar waren we al goed bezig, maar we zijn er duidelijk nog op vooruit gegaan. We laten de veiligheid van het product ook effectief door een extern labo controleren ter bevestiging. Respect voor het product wordt ook afgedwongen en dit bevordert de kwaliteit en de smaak van het eindproduct. Richtlijnen zijn nu duidelijker en daardoor wordt er ook productiever gewerkt. Het eindresultaat is al bij al: de kwaliteit blijft toenemen! CATERING: Gaf dat voldoen aan de eisen van een systeem ook een effectieve interne verbetering van processen en activiteiten? Met andere woorden leverde het ook iets op naast dat stickertje? Bernard Fantoli: De kwaliteitsverbetering die ik daarnet al schetste is er zo een. Vandaag is iedere stap van onze productie volledig geanalyseerd, herzien en aangepast. De werking is transparanter en de productie verloopt efficiënter dan voorheen. De praktijk werd ondersteund vanuit de theorie en ook dat geeft een goed gevoel. Jan Jacobs: Naast de interne verbetering is er nog het commercieel aspect. Vooral grotere bedrijven die zelf ook zeer intensief bezig zijn met interne optimalisatie op elk niveau, zijn zeer kritisch in het selecteren van hun toeleveranciers. Het gebeurt regelmatig dat deze bedrijven een controle uitvoeren binnen onze installaties en van onze manier van werken. Vandaag staan we hier veel sterker dan voorheen en geeft de Smiley onze klant de garantie dat we strikt volgens de norm werken. Wij zullen het niet nalaten om dit tijdens onze verkoopgesprekken steeds aan te halen en zijn ervan overtuigd dat het ons extra business zal bezorgen. CATERING: Zijn er zaken waar jullie nu nog steeds van denken wat is het nut hiervan?, maar die moesten doorgevoerd worden om in orde te zijn? Bernard Fantoli: Tijdens het proces is die vraag verschillende keren opgekomen, het is soms pas later als de puzzel helemaal af is, dat je het nut ervan inziet. Er wordt door een proces gegaan en dit is een echt leerproces voor de onderneming en zijn werknemers. Maar geraak je er door, dan zie je de kwaliteit van het werk toenemen met als gevolg een succesverhaal. CATERING: Klopt het dat voldoen aan de vereisten enkel kan mits gigantische investeringen? Jan Jacobs: Ja en neen. Ja, omdat je enkel aan de vereisten kan voldoen indien je infrastructuur volledig in orde is. De investering van een productiekeuken van onze grote is toch aanzienlijk en om aan alles te voldoen moest er nog een schepje bovenop. Naast de investering heb je dan nog de operationele kosten. Een pro- 12 CATERING NOVEMBER-

13 keukenreportage ductieruimte van 800m² waar gans het jaar door de temperatuur perfect beheerst wordt is een kostelijke zaak. Op het vlak van de procedures is de investering dan weer beperkt. De belangrijkste kost schuilt dan in die extra uren die je in je controles steekt maar ten opzichte van de volledige personeelskost is dit in ons geval eerder verwaarloosbaar. Bernard Fantoli: Natuurlijk moet de basisinfrastructuur in orde zijn, maar ook zonder de nieuwste uitrusting kan je veel bereiken. Het uitbouwen van het systeem vroeg bij ons geen grote investering - en al zeker niet gigantisch - omdat de infrastructuur al aan de normen voldeed. Maar zelfs in een oudere keuken of productiezone kan je de dingen goed doen. Met goed opgeleide mensen en duidelijke afspraken en procedures kom je daar zelfs verder dan in een piekfijne infrastructuur met mensen die niet weten wat ze moeten doen en hoe het moet. Opleiding, ervaring en de wil om het goed te doen zijn de echte sleutel tot succes! CATERING: Hebben jullie om af te sluiten nog even een advies, aanbeveling of opmerking voor de overheid (zeg maar het FAVV), uw collega s ondernemers, de horecafederatie of iemand anders? Bernard Fantoli: Enerzijds is er nog nood aan meer duidelijkheid en afstemming tussen de verschillende instanties die met de certificatie bezig zijn. Het verschil tussen in orde zijn met je autocontrole voor de wetgeving (lees: het FAVV) en een Smiley halen is vrij groot. Interpretaties blijken soms ook te verschillen. Voor de collega s is de boodschap ondertussen al duidelijk denk ik: doe het niet zomaar. Er moet een wil achter zitten en zowel over het doel als over de weg moet gecommuniceerd worden met het betrokken personeel. (lees: iedereen binnen de onderneming). Het verhaal begint zelfs al in de hotelscholen. Daar moet er veel meer nadruk worden gelegd op het beheersen van het proces. De kwaliteit van het eindproduct is één zaak, maar daarmee alleen red je het niet meer. De horeca zal in de komende jaren enorm veel veranderingen moeten aangaan en dit is er één van. Vandaag werken we veiliger, bewuster en gedisciplineerder en de klant wordt er beter van. Horeca is en moet een service-industrie blijven, maar de aanpak wordt professioneler op alle niveaus. Een autocontrolesysteem en de bijhorende Smiley dienen gebruikt te worden als een middel om deze serviceverlening te ondersteunen. Jan Jacobs: Horeca in België moet vandaag vooral werken aan zijn imago. Vandaag staat deze te dikwijls in een slecht daglicht en wordt soms ondergewaardeerd. Dat is jammer want we werken in een uiterst boeiende sector waarin veel passie en emotie leeft. Professionaliseren van de sector dringt zich echter op en de komende jaren zullen er veel zaken moeten wijzigen om aan geloofwaardigheid te winnen. Vele ondernemers zijn zich daar van bewust en werken al op een juiste manier, maar iedereen moet volgen. Het autocontrolesysteem en de bijhorende Smiley zijn uiterst belangrijke stappen in de goede richting. We moeten er nu alleen nog voor zorgen dat de inhoud en het belang van dit label duidelijk naar de consument wordt vertaald. Met kant en klare diepvries bodems is het gemakkelijk pizza s te maken op een goedkope manier. Afwerken met tomatensaus, mozzarella, vlees, groenten en kruiden. Na een baktijd van 8 tot 10 minuten in een oven zijn ze klaar om opgediend te worden. Leverbaar in: Thin crust en Deep pan Groottes: inches: 9, 10, 12, 14, 20 Generaal De Wittelaan 13, 2800 Mechelen Tel Fax NOVEMBER- CATERING 13

14 AUTEUR: PETER VAN OYEN FOOD Overgewicht wordt wereldwijd een steeds groter probleem. Ook in België weegt de helft van de volwassenen te zwaar. Veel mensen beseffen dat. Maar op restaurant (een verwenmoment bij uitstek) primeert lekker toch op gezond en worden er op culinair gebied geen concessies gedaan. Unilever Food Solutions gelooft echter dat lekker en toch gezonder wél kan. De levensmiddelenconcern ontwikkelde daarom het concept Verleidelijk Gezonder, met een reeks basisregels die de chefs moeten helpen om gezonder te koken zonder de klant af te schrikken. Tweesterrenchef Yves Mattagne is alvast gewonnen voor die aanpak. Samen met enkele collega s sleep hij zijn messen om op een lekker emanier de strijd aan te gaan tegen overgewicht. Verleidelijk gezonder KOKS TEGEN OVERGEWICHT Overgewicht is een probleem, en geen kleintje ook. Wereldwijd lijdt meer dan een miljard mensen er nu al aan, en tegen 2015 zou dit getal oplopen tot 1,5 miljard. In ons land weegt zowat de helft van de mensen zwaarder dan gezond voor hen is. Velen beseffen dat, maar hebben hoegenaamd geen zin om hun eetgewoonten overhoop te gooien. Zeker op restaurant kiest de klant resoluut voor lekker. Unilever Food Solutions publiceert ieder jaar een World Menu Report, een wereldwijd onderzoek naar het eetgedrag van restaurantgasten. De jongste editie nam de huidige overgewicht- en obesitasproblematiek onder de loep, maar dan wel met de focus op de buitenshuis etende consument en hoe hij daar met deze problematiek omgaat. De studie bevestigde wat iedereen eigenlijk al vermoedde: op restaurant kiest de klant resoluut voor lekker. Van de ondervraagde restaurantgasten uit 10 landen en 4 continenten antwoordde 66 % dat ze bij het doornemen van het menu de gezonde optie wel overwegen. Maar uiteindelijk liet de overgrote meerderheid (72 %) een gezonder gerecht links liggen. Er waren verschillende barrières om dan toch niet te kiezen voor een gezond menu. Sommigen geloofden dat de gezondere optie duurder was. Anderen beweerden dan weer dat de gezonde gerechten niet aantrekkelijk klonken. (zie kader World Menu Report). Christof Verstraete, Marketing Director van Unilever Food Solutions België, Nederland en Frankrijk beseft zeer goed dat chefs en restauranthouders worstelen met deze spagaathouding van de consument: Chefs dreigen tussen twee stoelen te komen. Het is een én-én-verhaal. Ja, de klant wil wel gezond eten. Maar nee, hij wil geen concessies doen en op restaurant vooral lekker eten. Als puntje bij paaltje komt, verkiest hij nog altijd een goede steak béarnaise met friet boven gestoomde 6 BASISREGELS VAN VERLEIDELIJK GEZONDER - meer groenten - minder (en gezondere) vetten - aangepaste portiegrootte (bv meer groenten en minder vlees) - gezondere bereidingswijzen (bv grillen of stomen in plaats van bakken) - meer verse ingrediënten - extra aandacht voor de caloriewaarde tofu. Diepgewortelde eetgewoonten verander je niet zomaar. Chefs die hun menukaarten plots alleen vullen met superlichte gerechten, graven hun eigen graf. Gulden middenweg De oplossing ligt zoals vaak in het midden. De zware met saus overgoten gerechten kunnen misschien achterwege gelaten worden. Maar de chef mag de fijnproever ook niet afschrikken met smakeloze en dure light-gerechten. Oplossing is dus om kleine bijsturingen te doen aan de gerechten. Unilever Food Solutions Manager Annemie Van den Abeele vatte onder de noemer Verleidelijk Gezonder een aantal richtlijnen samen om de chefs te helpen om gezondere versies te maken van populaire gerechten (zie kader basisregels). Meer groenten, minder vetten en gezonde bereidingswijzen bijvoorbeeld kunnen de koks al op weg zetten. Maar niet alleen de recepturen moeten worden aangepakt. Ook de presentatie en de beschrijving van de gerechten spelen een belangrijke rol. Annemie Van den Abeele: Het is puur psychologisch, maar 14 CATERING NOVEMBER-

15 Bedrijf voor het ontwikkelen van informaticatoepassingen binnen het domein van de traceerbaarheid van voeding. De traceerbaarheid van voeding wordt benaderd als een dynamisch bestanddeel van het beheer van de logistieke keten in keukens. TRACEFOOD, softwareprogramma voor het beheer en de traceerbaarheid bestemd voor keukens, zorgt voor de opvolging van de stocks en het gebruik ervan, aan de hand van de lotnummers en de UBD s, en garandeert het respecteren van de Critical Control Points. Verdere informatie bij 4i S.A.: hygiënisch chemisch resistent hittebestendig 100% vloeistofdicht zeer duurzaam glad of antislip zwaar belastbaar voldoet aan de haccp-norm! Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) verkoop: +32 (0)

16 koks tegen overgewicht WORLD MENU REPORT RECEPT HOE REDENEERT BUITENSHUIS ETENDE KLANT BIJ MENUKEUZE? 60 % van de mensen geeft aan hun favoriete gerecht niet in te willen wisselen, maar kan er mee leven als het gerecht door kleine veranderingen gezonder zou zijn 66 % van de mensen kijken frequent naar een gezonde optie op een menu als ze buitenshuis eten 72 % kiest uiteindelijk voor de smaak en laat het gezonde alternatief links liggen. Voor veel mensen zijn er verschillende barrières om niet te kiezen voor de gezonde optie 57 % gelooft dat de gezondere optie duurder is 45 % vindt dat gezonde voeding niet vult 43 % zegt dat de gezonde optie meestal minder aantrekkelijk klinkt BEARNAISESAUS OP BASIS VAN OLIJFOLIE, GROENTEN, DIKKE FRIETEN GEBAKKEN IN OLIJFOLIE INGREDIËNTEN (4 PERS.) VOOR DE BEARNAISE BEREIDING 1. Kuis de onglet zorgvuldig door met een fileermes het overtollige vet te verwijderen. Plaats deze dan in een vacuümzak en gaar in een 2. Snij de bintjes in pont-neuf (ongeveer 7 cm bij 2 cm), spoel 3. Meng de verschillende groenten tot een mooie salade en breng op smaak met wat olijfolie en zwarte peper. 4. Klop de eidooiers op met het water en de gastrique toteen mooie sabayon. Monteer deze daarna op met de olijfolie en voeg op het laatst de room toe. Plaats deze dan in een sifonfles met 2 gasbommetjes. 5. Gril net voor het doorgeven de onglet en serveer. Schik het bord zodanig dat de groenteportie groter is dan de portie pont-neuf. VERLEIDELIJK GEZONDER RECEPT VAN YVES MATTAGNE zo werkt het nu eenmaal. Een fitnessbroodje met rauwkost klinkt minder smakelijk dan een Zomerse pistolet met krokante ijsbergsla en zongerijpte kerstomaatjes. Door te spelen met woorden kan de chef ook inspireren om voor gezonder te kiezen. En het oog wil ook wat. Mooi gepresenteerde gerechten kunnen klanten gemakkelijker over de streep trekken. Ook professor Wim Verbeke (vakgroep Landbouweconomie, Universiteit Gent) denkt dat de aanpak van Verleidelijk Gezonder (gezondere menu s zonder in te boeten qua smaak) de enige manier is om restaurantklanten te overtuigen. Hij stelt immers vast dat het gezondheidsbewustzijn bij de consument de jongste jaren een andere invulling heeft gekregen. Mensen waren tien jaar geleden door ondermeer de dioxinecrisis zeer ongerust over de voedselveiligheid en letten toen meer op gezondheid. Maar dit speelt ondertussen niet echt meer mee. Meer nog, ik stel vast dat de consumenten stilaan genoeg krijgen van al die de campagnes om hun eetgewoonten te veranderen. Smaak blijft primeren. In tegenstelling met professor Wim Verbeke ziet Trendwatcher Herman Konings toch geen gezondheids-m enfoutisme. Hij spreekt liever van een demografisch gezondheidsbewustzijn. Volgens hem zijn het vooral babyboomers die veel op restaurant gaan. En die willen lekker eten, maar letten toch ook op hun gezondheid. Volgens de trendwatcher zijn die gemakkelijk te overtuigen met wat hij de psychologie van het duwtje noemt: Met kleine wijzigingen zoals een wat fleuriger presentatie en een beetje minder calorieën geef je hen het benodigde zetje om voor gezonder te kiezen. Terwijl ze toch volop kunnen genieten. Verleidelijk Gezonder haakt daar perfect op in. Gezond alternatief met respect voor smaak Wie zeker openstaat voor een gezondere keuken is tweesterrrenchef Yves Mattagne. Als gezaghebbend voortrekker in de hele problematiek paste hij de ideeën van Verleidelijk Gezonder toe op de menukaart van zijn brasserie Yume. Toch vindt ook hij dat men als chef niets kan en mag forceren bij de klant. Je moet als chef zeker niet als beeldenstormer te werk gaan. Respecteer je klant en laat hem steeds de keuze tussen klassiek en gezonder. Smaak zal voor mij altijd primeren. Maar je kan met relatief kleine ingrepen en een doordachte productkeuze veel realiseren. Bij ons heeft de klant bijvoorbeeld de keuze tussen twee béarnaisesauzen: de traditionele met hoeveboter, maar ook een versie met extra vergine olijfolie (recept, zie kader 3). Je krijgt uiteraard een andere saus, maar ze heeft toch een duidelijk herkenbare smaak en mondgevoel. In een risotto vervangen we dan weer room door olijfolie, zodat de typische smeuïge textuur toch behouden blijft. Ik vind dat als je een gezonder alternatief aanbiedt, dat het karakter van het gerecht moet behouden blijven. Alleen dan zal de gast verleid kunnen worden door gezonder. Het is uitermate belangrijk dat de gast zijn favoriete gerecht nog herkent. 16 CATERING NOVEMBER-

17 SPECIAL business CATERING FRITUUR &SNACK AT YOUR SERVICE! FLANDERS EXPO GENT NOVEMBER

18 Horeca Expo : At your service! Horeca Expo is en blijft het trefpunt waar u elk jaar opnieuw in een innovatief kader zaken kan doen met meer dan 600 bedrijven. Op Horeca Expo vindt u niet alleen de laatste evoluties in voeding en drank. U ontdekt er ook nieuwe producten, een mengeling van aroma s én nieuwe technieken. Dit uitgebreid aanbod bestaat niet alleen uit kreeft en kaviaar, ook de snackproducten, frituren zijn present. Voor ieder wat wils dus. Uw klanten willen niet alleen lekker eten en drinken, maar het oog wil ook wat. Hét verhaal en de beleving van het product is zeer belangrijk. Horeca-uitbaters zijn altijd op zoek naar die kleine decoratie, die extra dienst die het verschil zal maken met zijn concurrenten. Daarom bieden diverse exposanten oplossingen aan om zowel uw inrichting, aankleding, meubilair én totaalconcept te optimaliseren. Van meubilair en textiel tot audio- en videosystemen. De horecasector staat voor een uitdaging om de rokers een warm onthaal te bieden in hun zaak. Daarom bieden diverse exposanten niet alleen zonneterrassen aan, maar ook de meest innoverende oplossingen om tot een gezellig winterterras te komen. U vindt er ook alles voor de inrichting van uw terras zoals trendy loungemeubilair, buitenverlichting, parasols, terrasverwarming- en overkapping en uiteraard ook rookkamers NOV HO RECA EXPO Hallen 1, 3, 7 en 8 zijn voorbehouden voor food & non food. Vooraan hal 1 is er een horeca-infoplatform, waar onder andere Guidea, Vlaanderen Lekkerland, Horeca Vorming Vlaanderen en FOD Financiën toelichting geven over de geregistreerde kassa, horeca-opleidingen, juridische en sociale onderwerpen, enz. Op Café World achteraan hal 1 vindt u vooral een selectie van Belgische brouwerijen die hun producten met trots voorstellen. Van lokale bieren tot bekende merken, allemaal ambachtelijk en met veel liefde gebrouwd. In hal 2 bieden diverse exposanten oplossingen en diensten aan om uw hospitality-niveau optimaal te houden. Wie een hotel, restaurant of lounge wil opstarten, vindt zeker zijn gading in hallen 2 en 4. De beste en meest recente keukentoestellen kunt u vinden in hal 5. Daar bieden de exposanten keukens aan voor zowel kleine als grote ondernemers. In hal 5 is er niet alleen aandacht voor uw keuken, maar ook voor de locatie. U kunt er een divers en kwalitatief aanbod vinden aan mobiele kookunits, koeloplossingen en barbecues. Naast het traditionele totaalaanbod voor de horeca- en cateringsector, focust Horeca Expo zich in ook op festival- en evenementencatering. Daarom breidt de beurs het aanbod uit met mobiele en trendy cateringconcepten, vendingmachines, en de nieuwste technieken en concepten om events te organiseren. Nightlife, events & festivals staan synoniem voor hip en trendy. België heeft niet alleen lekkere bieren, maar ook coole cocktails, energy drinks en alcohol pops. Hip meubilair, ledverlichting en special effects maken het plaatje volledig. In hal 6 vindt u ook geluidsinstallaties, DJ booths en diverse muzieksystemen. In hal 8 ontdekt u een ruim aanbod aan gespecialiseerde producenten die u met zorg en kennis informeren over hun aanbod. Chef s Place verrast en inspireert een select publiek aan topchefs en sommeliers. Het aanbod op Chef s Place bestaan niet alleen uit truffels, speciale kruiden en een selectie van geraffi neerde wijnen. Ook ambachtelijke streekproducten komen aan bod. Deze producenten houden rekening met de natuurlijke groei en wisseling van de seizoenen. Dit komt de diversiteit en smaak ten goede van de gerechten, iets waar elke topchef naar streeft. Aan beide ingangen op Horeca Expo bij hal 1 en hal 8 vindt u dit jaar ook trendy outdoor lounges waar u inspiratie kan opdoen. Voor de tweede maal van de partij op Horeca Expo is het groene parcours, met aandacht voor lokale producten, afvalverwerking, energiebesparing, Dus opnieuw een beurs die zeker de moeite loont om uitgebreid en goed voorbereid te bezoeken! 2

19 VAN DAELE C. BVBA CONTINENTAL DISPENSERS VAN DAELE C. BVBA Nachtegalenlaan Oostende Tel Fax website: Uw Partner voor kwalitatief hoogwaardige DISPENSERS uit ROESTVRIJSTAAL en KUNSTSTOF Praktisch! Hygiënisch! Economisch! WIJ NODIGEN U UIT VOOR EEN BEZOEK AAN ONZE STAND 8206 IN HAL 8 FABRIKANT HOVICON INTERNATIONAL B.V. P.O. Box AA Vijfhuizen - Holland - sales@hovicon.com Tel Telefax Website:

20 Praktische info Waar en wanneer Zondag 18 t/m donderdag 22 november van 10u30 tot 19u00 Flanders Expo, Gent Toegang Verplicht vooraf te registreren met registratiecode op Na registratie ontvangt u een bevestigingsmail met barcode. Met een print van deze barcode kunt u zich rechtstreeks aanbieden aan de ingang van de beurs. De registratiecode is persoonsgebonden en geldt slechts voor één bezoek. Bent u niet vooraf geregistreerd, dan kunt u aan de kassa nog een toegangsticket kopen ( 40). Catalogus Vanaf medio november online consulteerbaar op Op de beurs: gratis bij de ingang. Ligging en Bereikbaarheid Verzeker u van een vlot beursbezoek en vermijd files! andere bezoeker. Een shuttle brengt u dan van de parking naar de ingang van hal 8. Een shuttle brengt u van de parking naar de ingang van hal 8. Inleiding: Horeca Expo : At your service! NOV Inhoud Randevenementen: planning 6 Randevenementen in detail 10 Het Groene Parcours toont duurzame oplossingen 16 Social Media in de horeca 20 Hoe omgaan met slechte reviews op websites en sociale media? 22 De tien geboden van een goede horeca-website 24 Innovation Awards en Baanbrekers 26 Beursplan 28 Event Catering in de kijker 30 Nieuws van de exposanten 32 HO RECA EXPO 4