SCALPEL MALAISE OK PLANNING VOOR EENMALIG GEBRUIK F OTO' S ZOL

Transcriptie

1 DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - VERENIGING VAN VLAAMSE OPERATIEVERPLEEGKUNDIGEN NR 72 - OKTOBER - NOVEMBER - DECEMBER 2008 SCALPEL V. U. HASELAARS MARC, ST. LODEWIJKSTRAAT 76, B GENK AFGIFTEKANTOOR 2400 MOL - P2A9798 F OTO' S ZOL MALAISE OK PLANNING VOOR EENMALIG GEBRUIK SUPPORTED BY: AND AND

2 European Centre for Follow-up and Services staat voor professionele dienstverlening in de gezondheidssector. Kwaliteit, betrouwbaarheid en persoonlijkheid zijn de pijlers waarmee we gediversifieerde opdrachten ombuigen naar doelgerichte oplossingen in de praktijk. ECFS lenigt specifieke (para-) medische noden, aangevuld met organisatorische en administratieve ondersteuning, zelfs over de grenzen heen. Het departement Assistentie stelt verpleegkundige medewerkers ter beschikking in verschillende specifieke disciplines. Zo brengt ECFS uiterst ervaren OK-assistenten binnen in het operatiekwartier. valoriseer je OK-expertise als flexpool operatieassistent Wil je breder werken dan enkel één ziekenhuis? Wil je het vertrouwen krijgen om ervaring op te doen in nieuwe disciplines? Wil je meer waardering krijgen voor je ernst, je inzet en je professionalisme? Met je vragen kan je terecht bij Wouter Beel (0477/271640). Meer informatie op Inhoud Edito Van de redactie Colofon Activiteitenagenda Adverteerderslijst Adverteren in Scalpel Surgical site infections VOORAANKONDIGING 26 STE SYMPOSIUM Programma 26ste SYMPOSIUM Eorna Vraag en antwoord Bedenkingen voor prikbord en koffiekot OK planning Boekenreview Het hergebruik van voor éénmalig gebruik bedoelde medische hulpmiddelen Voor u gelezen Kerstwensen Regionale werkgroepen Nationaal bestuur

3 Edito Malaise De wat oudere collega's zullen zich die naam nog herinneren. Een firma die oa in hoogwaardig NKO instrumentarium handelde. Goede service, betrouwbaar, degelijk materiaal. Maar over die malaise wil ik het niet hebben. DDe financiële malaise dan? In menig OK zal er een rechtstreekse telefoonlijn naar de banken zijn aangelegd. Hoe staat het? Wat moet ik doen? Uiteraard wil iedereen het maximale uit zijn investeringen halen, maar dit gaat richting hebzucht. Iedereen heeft hierover zijn mening, maar scalpel is niet het forum om hier dieper op in te gaan. Dan maar de malaise in het OK. Die is er toch, of niet? Overboekingen, niet correct geplande ingrepen, chirurgen die zich niet aan afspraken houden, personeelstekort, overuren, niet goed opgeleide verpleegkundigen. Ja, personeelstekort en niet goed opgeleide verpleegkundigen en... Als dat geen malaise is. I Ik wil hier een persoonlijk statement maken, het niveau van de nieuwe verpleegkundigen is, op enkele uitzonderingen na, bedroevend. Dit heeft met het onderwijsysteem op zich te maken, maar ook aan de algemene ontwikkeling en de attitude van betreffenden. Het is een maatschappelijk probleem. Wij maken door de malaise een grote fout, namelijk dat wij streven naar maximale kwantiteit. Er is geen aanbod, elke hand die zich aanbiedt wordt aangenomen. Er moet voldoende volk zijn om al de taken te kunnen uitvoeren, om een optimale bestaffing te hebben voor de late shiften, de nachten, de WE enz. Er worden de hoofdverpleegkundigen opdrachten gegeven, die zij moeten doen, zonder bijkomend personeel. De hoofdverpleegkundige moet echter anders beginnen redeneren nl ik heb zoveel personeel, deze opdrachten kan ik op kwalitatief verantwoorde wijze uitvoeren, voor de andere taken heb ik meer en goed opgeleid personeel nodig. WWij moeten streven naar kwaliteit, wij mogen gerust gemotiveerde, gedreven en professioneel ingestelde verpleegkundigen eisen. Die kunnen wij dan ook een financiële bonus bezorgen. In de gezondheidszorg is er één groot gebrek nl een eigen vakbond, een vakbond alleen voor verpleegkundigen. Er is wel een vakbond binnen de ziekenhuizen maar die dekt alle ziekenhuismedewerkers. Hierdoor ontstaan grote problemen vb de ouderen dagen. Gedacht voor oudere verpleegkundigen maar ondertussen uitgebreid naar andere ziekenhuismedewerkers. Het kost dus meer als voorzien, blijft dus minder over, zo simpel is dat. Het tekort aan verpleegkundigen op de arbeidsmarkt, in het bijzonder voor het OK, is ook een uitdaging, een opportuniteit. WWij kunnen ons toespitsen op de core business, de patiënt, het assisteren, het instumenteren en het omlopen, al de rest moeten wij herverdelen of uitbesteden. CSA, logistiek, bestellingen, bevoorrading, kasten aanvullen enz is niet Ok verpleegkunde, kan door anderen afgewerkt worden. Zij zijn goedkoper, kunnen zich toeleggen op welbepaalde taken. Mits de nodige supervisie moet dat kunnen. Dat noemt men taakuitzuivering en werken met competentieprofielen. Als wij dan onze begroting opmaken schiet er zeker iets over. Dat kunnen wij investeren in opleiding en bonussen. Laat ons daar werk van maken, u zal zien dat de malaise of crisis enorme krachten kan vrijmaken. Wees inventief en innovatief. In die zin wens ik jullie allen en uw familie een zalig kerstfeest en een gezond 2009 Groetjes, Claudio 3

4 Klaar voor de OK? Eerst HiBi. ProcedurePak De handige en efficiënte oplossing op maat van uw OK HiBi Doeltreffend ontsmetten met langdurig effect BARRIER De optimale bescherming voor patiënt en zorgverlener Biogel De gouden standaard voor operatiehandschoenen Mölnlycke Uw betrouwbare partner in de OK Mölnlycke: expertise in de peri-operatieve zorg. Mölnlycke Health Care BV, Postbus 3196 NL DD Breda Tel , Fax Mölnlycke Health Care NV, Berchemstadionstraat 72 bus 2 BE Berchem Tel , Fax De Mölnlycke Health Care naam, het Mölnlycke Health Care logo, Biogel, HiBi, ProcedurePak en BARRIER zijn gedeponeerde handelsmerken van Mölnlycke Health Care.

5 Van de redactie Beste VVOV- er, I H In de VS bestaat het systeem van verloning ifv prestatie en professionaliteit. Het geven van lezingen, voordrachten, het schrijven van artikels, wetenschappelijk onderzoek en het maken van studies wordt omgezet in punten. Het aantal bepaald uw weddeschaal of beroepsniveau. Hiervoor ontvangen de betrokkenen bonussen, niet gering, want het moet een stimulans blijven voor de toekomst. Hier heeft men de weddeschalen in functie van diploma en anciënniteit en de cao's. Er is geen prikkel of stimulans om iets wetenschappelijk of evidence based te doen vermits er niets tegenover staat. Het kan toch niet dat in een groep van ongeveer 3000 OKverpleegkundigen er niemand is die iets wil publiceren of schrijven. Is het angst, zijn het de collega's, is er niet genoeg zelfvertrouwen, wil men niet beter zijn dan de andere uit angst voor het verliezen van een werkrelatie of is er zoveel twijfel? Wij, de redactie van scalpel, willen u hierbij helpen. Wij engageren ons om advies te geven, u met raad en daad bij te staan. Wij zijn toch geen doetjes. E Een groep die elke dag moet opkomen voor zijn rechten en plichten, moet dat kunnen. Aan de slag zou ik zeggen, in uw eigen interesse en voor uw eigen geloofwaardigheid, maar ook voor alle andere OKverpleegkundigen. Succes. De redactie wenst u en allen die u dierbaar zijn een zalig kerstfeest en een gezond en gelukkig 2009 Colofon Scalpel Tijdschrift van de Vereniging Vlaamse Operatie Verpleegkundigen. ( VVOV ) 26 jaargang, nr. 72 november Verschijnt driemaandelijks. Afgiftekantoor 2400 Mol. ISSN Abonnementen Prijs per jaargang: 20 eur. ( lidgeld ) Los nummer: 5 eur. Rek. nr.: t.n.v. VVOV. lidgeld Redactieleden Haselaars Marc Roncada Claudio Eindredactie Marc Haselaars Redactiesecretariaat Haselaars Marc Sint Lodewijkstraat Genk Tel. 089/ Werk : 089/ VVOV.SCALPEL@skynet.be Abonnementenadministratie en advertenties Haselaars Marc Sint Lodewijkstraat Genk Tel. 089/ Werk : 089/ VVOV.SCALPEL@skynet.be Advertenties dienen bij de drukkerij binnen te zijn uiterlijk 1 maand voor verschijnen. I.e. 15/2, 15/5, 15/8, 15/11 Druk en Lay-out Drukkerij Dils NV. Grote Steenweg 3 B-2440 Geel De redactie laat de verantwoordelijkheid over de inhoud van de artikels volledig aan de auteurs. 5

6 Activiteiten Agenda VVOV - SYMPOSIUM MAART 2009 FLOREAL BLANKENBERGE VVOV ANTWERPEN BIJSCHOLINGEN OP ZATERDAG VOORMIDDAG VAN 09H30 TOT12H30 DATA 14 FEBRUARI, 25 APRIL, 19 SEPTEMBER, 14 NOVEMBER UZ ANTWERPEN VVOV BRABANT MINISYMPOSIUM SURGICAL SITE INFECTION 14 FEBRUARI 2009 UZ GASTHUISBERG AFISO - SYMPOSIUM 08 MEI 2009 DAMPREMY NEDERLAND - LVO CONGRES ZWART OP WIT? DE HEILIGE HUISJES VOORBIJ JANUARI 2009 DENEMARKEN EORNA CONGRES APRIL 2009 KOPENHAGEN Website Hou ook onze website in de gaten voor nieuws en tal van activiteiten Adverteerderslijst FLexpool Mölnlycke Linvatec VOORAANKONDIGING 26ste SYMPOSIUM Medicor Medical Erbe Initial Johnson & Johnson

7 Adverteren in Scalpel 1. Adverteren Scalpel is het tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse Operatiezaalverpleegkundigen. Er verschijnen 4 edities per jaar met een oplage van 1300 exemplaren. Via onze mailing bereiken we de belangrijkste ziekenhuizen in het Vlaamse land. Ook wordt Scalpel verstuurd naar 17 andere landen van Europa die lid zijn van de Europese vereniging, EORNAC. Ons tijdschrift biedt aan bedrijven, ziekenhuizen en collega beroepsorganisaties de mogelijkheid tot adverteren of het plaatsen van vacatures en aankondigingen van symposia. Advertentiemodaliteiten : - zwart-wit : 1/2 pagina : 125 eur/ editie 1 pagina : 250 eur/ editie - 4 kleuren : 1/2 pagina : 375 eur/ editie 1 pagina : 500 eur/ editie - steunkleur : 1/2 pagina 200 eur/ editie 1 pagina : 300 eur/ editie - buitenkaft, 4 kleuren : 900 eur/ editie - binnenkaft, 4 kleuren : 750 eur/ editie - personeelsadvertentie : Toeslag op bovenstaande tarieven : 100 % Deze prijzen zijn geldig vanaf 1/05/2000. Verschijningsdata van het tijdschrift zijn: 15/03, 15/06, 15/09, 15/ Sponsoring evenementen Ook bestaat de mogelijkheid voor de industrie om op te treden als sponsor bij de verschillende activi teiten van het V.V.O.V.( zowel nationaal als regionaal), zoals lezingen, symposia, minisymposia e.d. In ruil hiervoor biedt het V.V.O.V. een stand aan op de activiteiten met vermelding van de bedrijfsnaam op affiches en uitnodigingen. Andere modaliteiten zijn altijd bespreekbaar. 3. Hoofdsponsorship In overleg met het hoofdbestuur. 4. Gebruik adressenbestand Het V.V.O.V. beschikt over een uitgebreide en up-to-date adressenbestand van al onze leden en medische bedrijven. Deze mailinglist is te verkrijgen op label voor éénmalig gebruik. (contract). Prijs per adres: 0,75 eur. Voor alle verdere informatie : Marc Haselaars Sint Lodewijkstraat GENK Tel/fax : 089/ Z.O.L. Campus St. Jan Tel : 089/ fax : 089/ VVOV.SCALPEL@skynet.be 7

8 SURGICAL SITE INFECTIONS MINISYMPOSIUM V.V.O.V.-WERKGROEP BRABANT MINISYMPOSIUM V.V.O.V.-WERKGROEP BRABANT ZATERDAG 14 FEBRUARI 2009 SURGICAL SITE INFECTIONS Waar? U.Z. Gasthuisberg Onderwijs en Navorsing GA1 GHB Herestraat 49, 3000 Leuven Inlichtingen? Frieda Mathay E597 broekstraat 11a 3210 Lubbeek Inschrijven en betalen, voor 9 februari op rekening leden: 4 euro, niet-leden: 8 euro PROGRAMMA u u Inschrijving en onthaal met ontbijttafel u u Verwelkoming u u 1. Double gloving to reduce surgical crossinfection u u 2. De antibacteriële hechtingsdraad Dr. Liesbeth Vandermeeren U.Z. gasthuisberg plastische chirurgie u u 3. Interactieve bevraging ivm de kennis van onze handhygiëne in het O.K. Mevr. Mia van de putte ziekenhuis hygiëniste U.Z. Gasthuisberg u u Pauze u u 4. Risicofactoren voor surgical site infections na orthopedische ingrepen. Prof Dr. Bellemans orthopedie U.Z. gasthuisberg u u 5. Het profylactisch gebruik van antbiotica in de heel- en verloskunde. De heer Ludo Willems, hoofdapotheker U.Z. Gasthuisberg u u 6. Normothermie? preventief scheren? huidbescherming? u u 7. Persoonlijke hygiëne van het operatieteam en ziekenhuisinfecties. De Heer Frank Van Laer, ziekenhuisverpleegkundige hygiënist UZ Antwerpen Receptie 8

9 ConMed Linvatec Belgium, met hoofdzetel te Drogenbos, maakt deel uit van de gelijknamige multinational ConMed Corporation, toonaangevend speler in de wereld van medische instrumenten. Wij ontwikkelen, produceren en verkopen een zeer breed gamma van artroscopische, endoscopische en chirurgische instrumenten voor orthopeden, neurochirurgen, traumatologen en neus-, keel- en oorspecialisten. Dankzij onze sterke onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling brengen wij hoogkwalitatieve en innovatieve chirurgische producten op de markt. De gemeenschappelijke noemer van al onze oplossingen is de chirurg voorzien van producten en procedures zodat hij met een grotere efficiëntie en nauwkeurigheid zijn ingrepen kan uitvoeren. 2 verkoper-adviseurs m/v antwerpen - limburg - vlaams-brabant & OOST- en West-Vlaanderen Functie: Dankzij een intense inwerkperiode en een gericht opleidingstraject krijgt u een ruim beeld waaruit de oplossingen van ConMed Linvatec bestaan. Aan de hand van praktijkgerichte cursussen verwerft u de kennis om de medische toepassingen en hun voordelen in te zien en te waarderen. Al snel bezoekt u de artsen, de hoofden Operatie Kwartier, de operatieverpleegkundigen, de aankopers en de verantwoordelijken technische dienst en sterilisatie van de ziekenhuizen in uw regio. Binnen een doordachte verkooptactiek analyseert u de noden van de chirurg, de verpleegkundige, de technieker en de sterilisatieverantwoordelijke. Via een scherpe analyse van deze complexe beslissingsstructuur formuleert u voorstellen die de vragen van al deze partijen kunnen invullen. Om sterk te overtuigen demonstreert u aan de operatietafel de toepassing en voordelen van uw producten. Door het zeer ruime aanbod kan u zowel verbruiksgoederen als de grote investeringen voor de operatiezaal aanbieden en verkopen. Vanuit uw intense aanwezigheid in de markt weet u ook sterke commerciële initiatieven te ontwikkelen. U rapporteert dagelijks en rechtstreeks aan de directie op wiens volle steun, coaching en commitment u kan rekenen. Profiel: U hebt een bewezen ervaring van meer dan 3 jaar als operatieverpleegkundige. U hebt een hogere opleiding, die u in staat stelt snel te begrijpen welke voordelen ConMed Linvatec heeft voor de artsen en verpleegkundigen. U bent een harde werker en van nature uit zeer communicatief. Gezien de diverse contactpersonen kan u met aangepaste stijl de verschillende niveaus in een ziekenhuis vlot benaderen. Een zeer goed voorkomen, correct en uitstekend taalgebruik van zowel Nederlands als Engels en keurige omgangsvormen zijn voor u een evidentie. Wij bieden: Een dynamisch groeibedrijf waar een open-deur-sfeer en transparantie qua bedrijfsvoering kenmerkend zijn. U kan rekenen op een aantrekkelijk salarisplan, dat uw inspanningen en resultaten beloont. Naast een representatieve firmawagen is een uitgebreid pakket extralegale voordelen en professionele ondersteuning voorzien. Hoe reageren? Stuur zo snel mogelijk uw cv en motivatiebrief naar ConMed Linvatec Belgium, t.a.v. Sven Van Kets, Sales & Marketing Manager BeNeLux, W.A. Mozartlaan 3, 1620 Drogenbos. U kan deze ook faxen naar 02/ of per versturen naar svankets@linvatec.com.

10 26 STE SYMPOSIUM DONDERDAG 26 MAART 2009 & VRIJDAG 27 MAART 2009

11 Donderdag 26 maart 2009 PRAKTISCHE WORKSHOPS IN SAMENWERKING MET DE INDUSTRIE Vrijdag 27 maart 2009 WORKSHOP1 - KINDERHEELKUNDE WORKSHOP2 - HOOP WORKSHOP3 - HYGIËNE, STERILISATIE EN PATIËNTVEILIGHEID WORKSHOP4 - ANESTHESIE

12 Uw partner in... Medicor Medical Supplies Timmerik Herent tel.: 016/ fax: 016/ thoraxdrainage

13 26ste SYMPOSIUM DOOR GUY STERCQ SYMPOSIUM Floreal Club te Blankenberge 26 en 27 maart 2009 Beste congresganger, O Op donderdag 26 maart 2009 en vrijdag 27 maart 2009 organiseert de Vereniging van Vlaamse OperatieVerpleegkundigen haar 26ste nationaal symposium in de Floreal Club te Blankenberge. Zoals u merkt een uitzonderlijke datum. Normaal heeft de maand mei onze voorkeur, maar dit jaar hebben wij noodgedwongen de datum moeten verleggen. Enerzijds is er het EORNA congres eind april, anderzijds waren de feestdagen in de maand mei zo ongunstig gepland dat de vrees bestond dat de verpleegkundigen moeilijk een dag symposium konden bijwonen. Dus extra aandacht voor de uitzonderlijke datum 26 en 27 maart Zoals gebruikelijk werd het programma voor het grootste gedeelte door jullie samengesteld. Donderdag 26 maart is het de dag van de industrie met een aantal workshops Back to the basics. WWij vinden dit een interessant initiatief omdat er een wisselwerking ontstaat tussen fabrikant en gebruiker. Beide partijen kunnen daar hun voordeel uit halen. Vrijdag 27 maart hebben wij, op vraag van velen onder u, aandacht voor de allerkleinsten. Er is de voorbije symposia aandacht geschonken aan nieuwe technieken, speciale operatietechnieken en andere spectaculaire dingen. Nochtans hebben de allerkleinsten zeker zoveel aandacht nodig. W Wij hebben het niet enkel over operatietechnieken bij kinderen, maar ook over de pre-operatieve opvang en begeleiding, de pijnbehandeling en hoe de ouders in het proces betrekken. Verder zijn er de workshops hygiëne en sterilisatie, HOOP en anesthesie. Op donderdag avond is er een stadswandeling in Blankenberge voorzien. Blankenberge is niet enkel badstad maar verbergt ook mooie gebouwen die zeker de moeite zijn om gezien te worden. Aansluitend is er de wereldberoemde VVOV party. I In naam van het VVOV bestuur nodig ik jullie uit op dit symposium en hopen u aldaar te mogen begroeten. Zoals gebruikelijk wordt het symposium afgesloten met een buffet, waarop wij u vriendelijk op uitnodigen. Het is goed om even met collega s van gedachten te wisselen en de files te laten wachten. Mocht u vragen hebben dan kunt u bellen met Guy Stercq op het nummer: Werk: 02/ Thuis: 03/ GSM: 0496/ FAX: 03/ Guy.stercq@az.vub.ac.be Guy_stercq@hotmail.com Wij hopen u te mogen begroeten als deelnemer van het 26ste VVOV symposium. 13

14 26STE SYMPOSIUM 08 u 00 9 u 20: Inschrijvingen PROGRAMMA DONDERDAG 26 maart u 20 9 u 30: Opening tweedaags symposium door de voorzitter 09 u u 30: 11 u u 00: The Science of Tissue Management Johnson & Johnson Medical 09 u u 30: 11 u u 00: Workshop door Mölnlycke Health Care 09 u u 30: 11 u u 00: Taboes in het OK Workshop door 3M Belgium 10 u u 00 Koffiepauze 12 u u 00: Lunch WORKSHOPS: 13 u u 50: Buikwandprothesen en hun technologische (r)evolutie sinds u u 50: Johnson & Johnson Medical 13 u u 50: 15 u u 50: Een stand van zaken: HD, PDD,NBI, PACS, VSI Olympus Belgium 13 u u 50: 15 u u 50: CAS de GPS van het operatiekwartier Waar staan we en waar gaan we naartoe? Zimmer 13 u u 50: 15 u u 50: Workshop door QP&S 14 u u 50: 16 u u 50: Blood Conservation possibilities Johnson & Johnson Medical 14 u u 50: 16 u u 50: Workshop Richard Wolf Endoscopie. 14 u u 50: 16 u u 50: Lijmen, Knopen, Hechten Johnson & Johnson Medical 14 u u 50: 16 u u 50: Het belang van een latex-vrije omgeving voor het meervoudig geopereerde kind Cardinal Health 17 u u 00: ART NOUVEAU in Blankenberge. Ontdekkingstocht door het unieke art nouveau patrimonium in Blankenberge 19 u 00: Receptie en diner 14

15 26STE SYMPOSIUM WORKSHOP 1: Kinderheelkunde 11 u u 50: Scoliose fusie Dr. Moens Pierre MD Kliniekhoofd kinderorthopedie UZ Leuven Pellenberg 12 u u 30: Lunch 13 u u 20: Kinderurologie in het OK Dr. Veerle De Boe Kinderurologie Kliniekhoofd urologie UZ Brussel PROGRAMMA VRIJDAG 27 maart u u 20: Bariatrische chirurgie bij kinderen Prof. Dr. Guy Hubens Adjunct diensthoofd abdominale en kinderheelkunde UZ Antwerpen 8 u 00 9 u 30: Inschrijvingen 9 u 20 9 u 30: Opening symposium door de voorzitter 9 u u 30: Hoe omgaan met zorgkundigen en vertegenwoordigers op OK. Een standpunt. Mr Vande Moortel Advokaat - Lector 10 u u 00: Koffiepauze 15 u u 00: Koffiepauze 16 u u 00: Do s and Don t do s in de kinderheelkunde Dr. Katrien Van Renterghem Kinderchirurge UZ Gent 17 u 00: Aperitief 18 u 00: Buffet 15

16 26 STE SYMPOSIUM WORKSHOP 2: HOOP WORKSHOP 3: HYGIËNE STERILISATIE - VEILIGHEID 11 u u 00: Optimalisering van de samenwerking tussen medisch diensthoofd en de hoofdverpleegkundige OK Dr. René Heylen Geneesheer-diensthoofd operatiekwartier Ziekenhuis Oost-Limburg Genk 12 u u 30: Lunch 13 u u 30: OK - commisie: basis voor degelijk management? de praktijk Dr. Luc Verbanck Diensthoofd anesthesie OK manager Jan Yperman Ziekenhuis Ieper 14 u u 30: Interactieve workshop met en door Jan De Boeck 15 u u 00: Koffiepauze 16 u u 00: Interactieve workshop met en door Jan De Boeck 17 u 00: Aperitief 18 u 00: Buffet 11 u u 00: Handhygiëne: eenvoudig toch!? Mr. Eddy De Baets Verpleegkundige-ziekenhuishygiënst AZ St Lucas Gent 12 u u 30: Lunch 13 u u 20: Als het om onze kinderen gaat Mr. Wouter Meert Hoofdverpleegkundige Centrale Sterilisatie UZ Leuven 14 u u 20: Patiëntveiligheid in het operatiekwartier: tips en trucs voor de dagelijkse praktijk. Dr. Ian Leistikow Kenniscentrum Patiëntveiligheid Universitair Medisch Centrum Utrecht 15 u u 00: Koffiepauze 16 u u 00: Omgaan met radiografietoestellen Mevrouw Carola Brussaard Regionaal ziekenhuis Tienen Er kan ook elektronisch ingeschreven worden via de website van de VVOV: 17 u 00: Aperitief 18 u 00: Buffet 16

17 26 STE SYMPOSIUM ALGEMENE INFO WORKSHOP 4: ANESTHESIE 11 u u 00: Voorbereiding van kinderen en ouders voor anesthesie KOSTPRIJS Deelname aan de workshops op donderdag 26 maart 2009 VVOV - leden: Student school: Niet - leden: Syllabus, lunch, koffie + lidgeld 45 EURO 45 EURO 65 EURO 65 EURO Postoperatieve gedragsstoornissen bij kinderen Dr. Johan Berghmans Anesthesioloog MD ZNA Middelheim Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen 12 u u 30: Lunch 13 u u 30: Naar de slaapdokter Mevrouw Cindy De Beul Hoofdverpleegkundige operatiekamer ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis Antwerpen 14 u u 30: Postoperatief Pijnmanagement Mevrouw Anne Mie Menten Verpleegkundig Pijnspecialist OLV Ziekenhuis Aalst 15 u u 00: Koffiepauze 16 u u 00: Het kind voorbereiden op een operatie: de rol van het psycho pedagogisch team. Mevrouw Veerle Cosijns Psycholoog UZ brussel 17 u 00: Aperitief 18 u 00: Buffet Deelname aan de workshops op donderdag 26 maart deelname aan de galaviering "25ste VVOV congres" in het casino van Blankenberge VVOV - leden: Student school: Niet - leden: 65 EURO 65 EURO 85 EURO Vrijdag 27 maart 2009 (Syllabus, lunch, koffie): VVOV - leden: 45 EURO Student school: 45 EURO Niet - leden: 65 EURO Syllabus, lunch, koffie + lidgeld 65 EURO Deelname buffet op Vrijdag 27 maart syllabus, lunch, koffie: VVOV - leden: 65 EURO Student school: 65 EURO Niet - leden: 85 EURO Deelname buffet, syllabus, lunch, koffie + lidgeld 85 EURO INSCHRIJVEN VOOR 9 maart 2009 Rekeningnummer: LOCATIE: Floreal Club Blankenberge Koning Albertlaan 59 B Blankenberge Tel: 050/ Fax: 050/ CONTACTADRES Guy Stercq Hoogstraat Tisselt Tel en fax : 03 / Tel werk: 02 / GSM: 0496 / guy_stercq@hotmail.com Er kan ook elektronisch ingeschreven worden via de website van de VVOV: 17

18 ELEKTROCHIRURGIE CRYOCHIRURGIE STERILISEERBARE ACCESSOIRES STERILISEERBARE INSTRUMENTEN ELEKTROCHIRURGIE VOOR, CHIRURGIE ORTHO CARDIO EDUKATIE GYN KNO GASTRO NEURO LEVER UROLOGIE ERBE BENELUX Tel: Fax:

19 MEER INFO :

20 Vraag en antwoord CLAUDIO RONCADA, OK ADVISEUR VRAAG 1 : Er worden tegenwoordig veel pc's geplaatst in het operatiekwartier, zelfs binnen de zalen. Hierbij hoort uiteraard een toetsenbord. Ik controleer deze regelmatig en stel vast dat er veel stof en andere oa etensresten te vinden zijn. Wat is jullie visie hierover? ANTWOORD: Het nut van het plaatsen van een pc in de zaal is een andere discussie, maar neem aan dat het de dag van vandaag noodzakelijk is. Uw opmerking is terecht. Door de warmte wordt er een luchtstrooom gecreëerd, door de stati- electriciteit wordt er stof aangetrokken, Dsche sommige medewerkers, ik ga ze niet nader omschrijven, durven nogal eens te eten in de zaal. Dus driemaal mis. De luchtventilatie wordt verstoord, door de statische electriciteit zijn er regels uitgevaardigd ter bevordering van de patiëntveiligheid en eten of drinken doe je niet in een operatiezaal. Het toetsenbord is een echte broeihaard van bacteriën. Het toetsenbord wordt door verschillende personen gebruikt en indien er geen goede handhygiene wordt toegepast is dit nog een bijkomend probleem. Testen hebben uitgewezen dat toetsenborden vol zaten met huidpartikels. Wij stellen voorop dat de pc op zich buiten de zaal moet geplaatst, de schermen bestand moeten zijn tegen afwasprodukten en of detergenten, hiervoor de fabrikant best raadplegen, en voor het klavier bestaan speciale modellen. Een eerste oplossing is het vertikaal inbouwen in de wand. Het is wel even wennen, maar de modellen zijn gemakkelijk afwasbaar en etensresten komen er niet in. Een tweede mogelijkheid is een volledig gesloten klavier, dit is op de markt beschikbaar, gemakkelijk in gebruik maar iets duurder. Er kan geen stof of vuil in het klavier, wel erop. Dit is met doek en detergent gemakkelijk te reinigen. Indien niet, kan er gebruik gemaakt worden van wegwerp doorschijnende hoezen. Indien het hierboven vermelde niet aanwezig is en men een gewoon toetsenbord gebruikt is er nog de mogelijkheid om detergenten te gebruiken. Studies hebben uitgewezen dat isopropyl alcool efficiënt werkt, maar wij kunnen niet overal aan. Onderdompelen kan niet. Het risico bestaat dat er schade ontstaat. Het beste is om dit even met de fabrikant te toetsen. Een goede handhygië ne en het vermijden van eten in de zaal brengt ons al een heel stuk verder. Het gebruik van mobiele telefoon ligt in dezelfde lijn, wij komen in een volgende uitgave hierop terug. VRAAG 2 : Het is de gewoonte in ons OK dat de instrumenterende verpleegkundige tijdig begint met het maken van de steriele tafels. Onlangs was de chirurg door omstandigheden veel te laat, maar de containers en de trays waren geopend. Is er een tijdslimiet voor openstaande trays en instrumenten? Kunnen de instrumenten nog gebruikt worden voor een volgende procedure? ANTWOORD: In de regel is er geen specifieke tijdslimiet. Er zijn ook ingrepen die meerdere uren duren en de tafels ook niet afgedekt blijven staan. Wel belangrijk is het continue bewaken van het steriel veld en deze nooit alleen achter te laten. Natuurlijk stijgt de kans op infectie met de duur van de blootstelling, daarom dat er bij langdurige ingrepen gefractioneerd moet gewerkt worden. Toch enkele bedenkingen om de tijdsduur en de risico's daaraan verbonden te bepalen: type ingreep duur van de ingreep mogelijkheid voor permanente controle de kost voor een eventuele nieuwe set infectiepreventie vb luchtwisselingen en verkeerspatronen H Wij adviseren om de tafels onmiddellijk voor de ingreep klaar te maken, in aanwezigheid van alle bertokkenen en dit permanent te bewaken. Het verlaten van de zaal, een tas koffie drinken en dan opnieuw steriel aankleden is uit den boze. Een andere mogelijkheid om de eventuele kosten te drukken is de geopende trays te gebruiken voor een andere procedure, maar dan in dezelfde zaal. Het verplaatsen van steriel geopend materiaal naar een andere zaal is niet toegelaten. Voor verder info kan u terecht bij claudio.roncada@skynet.be 20

21 Bedenkingen voor prikbord of koffiekot Twee maanden na zijn Als de haan niet kraait voor het avondrood, dan gaat het regenen of de haan is dood Carrière: van zakgeld naar een zak geld beenamputatie stak hij al op eigen houtje de straat over Je hoeft niet niets te zijn om beter te worden - Van mensen die nooit wat geven, daar krijg ik wat van Toen ik de prijs van de sla zag kreeg ik de krop in de keel Mannen hebben edele delen, vrouwen schaamdelen Hij was dun van haar, zij dik van hem 21

22 OK planning OPERATIEPLANNING EN OPERATIESCHEMA: OPPORTUNITEIT EN TOEKOMST CLAUDIO RONCADA,OK ADVISEUR OPERATIEPLANNING EN OPERATIESCHEMA: OPPORTUNITEIT EN TOEKOMST 1 INLEIDING Het operatiekwartier is een prestige zaak, dikwijls grensverleggend, alleszins technisch hoogstaand. Het heeft iets geheimzinnigs, nooit gezien in de moderne geneeskunde. Voor diegene die er niet werkzaam zijn is het een zwarte doos, waar ambetante mensen leven, die veeleisend en arrogant zijn, met een enorme ego en die niet liever zouden hebben dan dat wij op onze knieën zouden vallen. Anderzijds zijn diegene die er werken verwonderd, en begrijpen het ook niet, waarom niet iedereen het OK als het hart, het centrum van het ziekenhuis beschouwt. Het blijft natuurlijk een dure aangelegenheid en neemt een grote hap van het budget voor zijn rekening. Daarom moet het OK efficiënt gerund worden, moet men bedacht en spaarzaam zijn bij het inhalen van nieuwe technieken en moet het OK logistiek zo uitgebouwd zijn als in oor- Het OK is een klinisch complexe en administra- Hlogstijd. tief moeilijk te beheren omgeving. OK management gaat over verpleegkundigen, anesthesisten, chirurgen en andere professionals met de nodige gespecialiseerde OK kennis. Zoals hierboven al vermeld is de hoge kost een stimulans en een uitdaging tegelijk om de kwaliteit van het management te optimaliseren. Goed management doet niet enkel de kosten dalen, het zorgt ook voor tevreden klanten, waaronder de patiënt, de anesthesist, de chirurg en de verpleegkundigen en verbetert de kwaliteit van de zorg. Modern management is het verhogen van kwaliteit, verhogen van de productie en het beperken van de kosten. De verschillende teams in het OK moeten dikwijls moeilijke procedures uitvoeren onder ongunstige omstandigheden. Daarom zijn ze in het OK veeleisend en perfectionistisch. Daarom dat de tolerantiedrempel laag is, dat er weinig begrip is voor vertraging, dat uitstel bijna niet bespreekbaar is, dat materiaal dat niet aanwezig is of niet naar behoren functioneert werkt als een rode lap op een stier. Gezien die complexiteit is het niet verwonderlijk dat af en toe het hek van de dam is. Personen die hiertegen niet opgewassen zijn verlaten meestal vrij vlug het OK. 2 TRENDS Eerst en vooral is er de toename van het aantal chirurgische ingrepen. Dit komt door de technische ontwikkelingen die het mogelijk maken om een veiligere behandeling te bieden aan een groter publiek. De interactie van technologie, managed care, bevolkingstoename en de vergrijzing zorgt er wel voor dat niet alles even Tgoed voorspelbaar is. Ten tweede is er de explosie van het dagziekenhuis. Dit maakt enerzijds het OK management niet makkelijker maar ter zelfder tijd ook onmisbaar. Klinische en dagklinische behandelingen moeten samen gepland kunnen worden. Er is een verschil tussen privé en openbaar. Dit komt door de kostenstructuur. Inmenging van de overheid mag ook niet over het hoofd gezien worden. Evidenced guidelines blijven noodzakelijk. Introductie van managed care is ook een belangrijke factor. Laat de concurrentie spelen, hopelijk wordt de patiënt er beter van. 3 MISSIE Iedere medewerker moet doordrongen zijn van de missie van zijn organisatie en welke de doelstellingen zijn voor de toekomst. Die missie en visie moet voor iedereen duidelijk zijn. Om dit te bereiken moet een cultuur ontstaan van betrokkenheid en engagement. { Het operatiekwartier is een prestige zaak, dikwijls grensverleggend. { 22

23 OPPORTUNITEIT EN TOEKOMST De missie van het OK is mogelijkheden creëeren en bieden om the state of the art voor chirugische zorgen te bieden aan de patiënt en een kwaliteitsvolle opleiding kan geboden worden. Het management moet nu enkel nog weten wie zijn klanten zijn en hoe ze tevreden te houden. 4 PERFORMANTIE Zoals financiële indicatoren gebruikt worden om de financiële performantie te meten, zijn er operationele indicatoren om de performantie te meten. De analyse van verschillende indicatoren geven een beeld van zowel financiële als operationele performantie. Deze analyses moeten aangevuld met trends en benchmarking. Daarna kunnen doelstellingen geformuleerd worden. Een belangrijke doelstelling is de verbetering van de operationele efficiëntie zodat men verder kan om zijn missie te realiseren. 5 MANAGEMENT Het management moet dikwijls beslissingen nemen in de context van de visie en het strategisch plan van de organisatie. Factoren die in overweging moeten genomen worden zijn: de kerndoelstellingen van de organisatie noden van de klanten de concurrentie de veranderingen in de gezondheidszorg Een groot gebrek van verschillende organisaties is de onmogelijkheid om snel in te spelen op die ontwikkelingen en veranderingen Het management moet een klimaat creëeren waar vlug op de noden van de klanten kan ingegaan worden en strikte doelstellingen formuleren. Beslissingen moeten snel genomen worden. Soms is een kleine verandering voldoende, soms helaas moet het geheel hervormd worden. Er moet ook gemeten worden en vergeleken. Doelstellingen moeten geformuleerd en gecommuniceerd, de verantwoordelijken in het proces moeten aangeduid en de grenzen waarin men kan handelen vastgelegd. De medische en verpleegkundige zorg die geboden wordt in het OK verandert vlug en grondig. Nieuwe operatietechnieken en toestellen, ook anesthesie technieken en producten worden regelmatig geïntroduceerd. Efficiëntie en doeltreffendheid zijn sleutelwoorden. Geneesheren zoeken altijd naar nieuwe methodes om de patiënten beter te kunnen behandelen, zo moet ook het management steeds zoeken naar mogelijkheden om de kwaliteit te verhogen en de kosten onder controle te houden. Management van een OK is niet eenvoudig, door de vele OK's, het complexe van het geheel en de gespannen werkomgeving. De OK manager is verantwoordelijk om een degelijke, kwaliteitsvolle zorg te ontwikkelen en te implementeren. Het recruteren en houden van bekwame OK verpleegkundigen is hier een essentieel onderdeel van. Hierbij aansluitend is teamwork heel belangrijk. 6 OPERATIEPLANNING Een efficiënt OK vraagt een substantiële verbintenis, een grote betrokkenheid van het beheer om de nodige ondersteuning te bieden. Een visie en een strategie is iets dat door lange termijn denken wordt bereikt en kan op een serene manier gebeuren. Lange termijn beslissingen en planning kan enkel lukken door de deskundigheid van de mensen die het OK leiden en er werken. Het is steeds kort op de bal spelen, beslissingen nemen en compromissen sluiten. Een OK is geen industriële productie eenheid, onzekerheid en zelfs chaos is dagelijks kost. Het succes hangt af van de vastberadenheid waarmee beslissingen worden genomen in een onrustige omgeving. Het operatieschema zorgt voor de dagelijkse orde en patiëntenflow. Echter, eens opgestart zijn wijzigingen schering en inslag. Spoedgevallen moeten ingepast, ingrepen kunnen langer of korter duren dan voorzien, er kan vertraging optreden om allerlei redenen, personeel kan zich ziek melden. De taak van een OK schema,of dit nu electronisch of manueel gebeurt, is het geplande en op voorhand goedgekeurde operatieschema op een vlotte en voorspelbare wijze te laten verlopen. Het OK schema moet de mogelijkheid bieden om zoveel mogelijk procedures te laten doorgaan in de voorziene tijdspanne en toch nog enige reserve te voorzien. De planning kan gebeuren door een bepaalde persoon of een planningsbureau. Hij of het is het contactpunt bij uitstek tussen de buitenwereld en het OK. Dit is misschien de belangrijkste functie in het OK. Eisen aan de persoon of het bureau zijn kennis, inzicht, diplomatie, hulpvaardig en hoffelijkheid. Het toekennen van operatietijd gebeurt best per blok, liefst volle dagen. De problemen van halve sessies zijn ons allen bekend. Er moeten wel spelregels geschreven worden en iedereen dient zich daar ook aan te houden. Het maken van een OK schema of het toekennen van operatietijd zorgt ofwel voor wrevel ofwel voor een goede samenwerking tussen chirurg en OK manager. Veel hangt af van de soepelheid waarmee extra ingrepen worden ingepast. Een goed en evenwichtig uitgebouwd OKschema geeft enkel voordelen voor zowel de chirurg als het ziekenhuis. Een van de spelregels is het afsluiten van de planning de dag of eventueel 48h voor de ingreep. Dit laat toe niet ingevulde operatietijd toe te kennen aan anderen, mits het hanteren van objectieve en geschreven richtlij- 23

24 nen. Ook het gebruik van de gemiddelde operatietijd per ingreep moet gehanteerd kunnen worden door de OK manager, gebruik makend van historische gegevens. Ik weet dat de chirurgen dit zien als inmenging alhoewel wij goed weten dat ze opzettelijk overboeken. Het systeem mag niet gehanteerd worden tegen iemand maar moet de efficiëntie ten goede komen. Zoals reeds vermeld dienen er spelregels te zijn, goedgekeurd door alle betrokkenen. Het toekennen van meer of minder operatietijd moet bespreekbaar blijven en hiervoor dienen de nodige en juiste statistische gegevens voorhanden te zijn. Bij het toekennen van operatietijd komen wij toch niet voorbij enkele problemen nl bepaalde specialiteiten hebben nu eenmaal een groter aantal urgente of semi urgente ingrepen. indien er een grote spoedgevallen afdeling is moet een vrije zaal voorzien worden volledig 100% invullen van de operatietijd zou niet mogen Het OK schema moet flexibel blijven. Achter het OK schema zijn nog een aantal andere mogelijkheden ingebouwd oa toekennen van materialen, gebruik maken van operatieprofielen, gebruik of beschikbaarheid van instrumentensets toekennen van speciale toestellen gebruiken van leensets korte memo ivm patiënt Dit moet de sterkte uitmaken waarmee de OK manager kan onderhandelen met de chirurgen. Indien de operatietijd niet is opgebruikt zijn er verschillende opties mogelijk. Een mogelijkheid is het toekennen van de overgebleven tijd aan anderen of het sluiten van de zaal en het personeel andere opdrachten geven. Indien het gegeven programma kan afgewerkt worden in 12 zalen ipv 14 zalen dan moet dat kunnen. Een flexibele uurroostering is in dit geval een goed management instrument. Eens het OK schema is afgesloten moet het personeel worden toegewezen. Persoonlijk vind ik dat hier het goed teamwerk tussen anesthesie en OR manager heel belangrijk is. Hun interessen lopen paralel. Wat goed is voor het ok efficiënte planning, vlugge turn over, geen uitstel- is ook goed voor de anesthesisten. Overplanning is op de duur niet haalbaar en op langere termijn economisch niet verantwoord. Er wordt van alle partijen soepelheid gevraagd, het is leven en laten leven, geven en krijgen. { Het opstellen van een OK protocol is hier een hulpmiddel. Op termijn wordt daar iedereen beter van. Maar de OR manager heeft de verantwoordelijkheid en de opdracht om de betrokkenen te overtuigen dat korte termijn visie niet loont. Goed management zorgt voor een langer gebruik van het OK in tijd uitgedrukt, dus het verhogen van de inkomsten,en tegelijkertijd het verlagen van de kosten. Er worden enorme investeringen gedaan, die moeten renderen. Maar dit mag niet gebeuren te nadele van de kwaliteit van de zorg aan de patiënt. Een belangrijke factor waarmee rekening gehouden dient te worden is de tevredenheid van de chirurg. Zowel chirurg als patiënt zijn kliënten, met hun noden en wensen moeten wij rekening houden bij het opstellen van het OK schema 7 DOELSTELLING VAN EEN GOED OK SCHEMA Effectief en efficiënt gebruik maken van de zalen Tevredenhied van de chirurgen Tevredenheid van de patiënten Tevredenheid van alle OK medewerkers Eenvoud in gebruik Effectief en efficiënt gebruik van de PACU Geen of weinig uitgestelde procedures Toekennen van blokken Soepelhied Ruimte voor urgenties Efficiëntie moet er ook zijn in het personeelsbeleid nl juist genoeg om met verantwoorde kwaliteit de patiënt in het OK te behandelen en de mogelijkheid houden om hiermee flexibel om te kunnen gaan. Dus een optimalisatie van het personeel ifv het aanbod. Personeel is nu eenmaal de grootste kost en die moet onder controle kunnen gehouden worden. { 24

25 OPPORTUNITEIT EN TOEKOMST Dit is misschien het grootste argument of alleszins een van de argumenten om de OK planning over te laten aan het OK management of OK manager. U leest goed, ik ben geen voorstander van een OKplanning die vanuit de consultatie en alleen door geneesheren gebeurt 8 WAT INDIEN HET MIS GAAT Wij hebben tot nu toe een scenario waar iedereen op tijd is toegekomen, de patiënt klaar ligt, alle materialen in de zaal zijn, dat alle pre-operatieve onderzoeken zijn uitgevoerd en beschikbaar en als laatste,er is geen spoedingreep voorzien. Dit is inderdaad utopisch. De enige constante in een OK planning is de variatie, de verrassing. Teamwerk en wel doordachte antwoorden op planningsproblemen zijn essentieel. Zo een samenwerking kan enkel indien er wederzijds respect en vertrouwen is. Het schoonste voorbeeld is de urgente ingreep, die koste wat het wil moet en zal doorgaan, nu, meteen. Indien er een zaal vrij is, maw een zaal vrij houden, en er personeel is,maw flexibele roostering en er een anesthesist voorhanden is,maw planning van medisch kritische diensten dan kan de OK manager een oplossing aanbieden. Een goede OK manager heeft hier altijd een oplossing voor. Ik heb in mijn loopbaan niet een probleem gekend bij een levensbedreigende spoedgeval. Het opstellen van een OK protocol is hier een hulpmiddel. De grootste problemen ontstaan echter bij ingrepen die ongemeld bijkomen, bij de semi urgeties en de volgorde waarin deze procedures zullen gebeuren. Duidelijke spelregels met een OK protocol zullen hier helpen, het voornaamste is echter gezond verstand en diplomatie. 9 OORZAKEN VAN VERTRAGINGEN Operatietijd Er zijn al verschillende boeken geschreven over OK planning, maar het voornaamste is dat men duidelijk is over bepaalde begrippen. Voor verpleegkundigen en anesthesisten is starttijd het moment dat de patiënt de operatiezaal binnen wordt gereden. Voor chirurgen is het het moment van de incisie. Vandaar de vele misverstanden en frustraties. Turn over time Is voor vele chirurgen en anesthesisten een probleem. Wij verpleegkundigen stellen dat iedereen van de patiënten recht heeft op een degelijke opvang en begeleiding en dat de orde in een zaal van primordiaalbelang is Inductie Op veel plaatsen wordt de patient niet geïnduceerd zolang de chirurg niet aanwezig is Hier moet duidelijkheid over zijn. Communicatie Al die verwarring rond de terminologie is frustrerend voor alle betrokkenen. Hier moet een persoon zijn verantwoordelijkheid nemen en beslissingen treffen. 10 AANBEVELINGEN Staffing en planning gaan samen Wees zo flexibel als mogelijk om een goed verloop te garanderen Optimaliseer de communicatie Maak klare en duidelijke afspraken Run het OK als een ondernemimng Wees innoverend Zorg voor korte wachtlijsten 5x8=4x10 Optimaliseer deeltijds werken Van 08 tot 17 of van 08 tot 18 of van 08 tot 20 Is zaterdag ook een werkdag? ALS SLOT... ALS SLOT NOG EEN OPMERKING. ER WORDT VEEL GESPROKEN OVER CON- CURRENTIE, BENCKMARKING, DRG. OM DIT TE KUNNEN DOEN MOET MEN KUNNEN VERGELIJKEN, VERSCHILLENDE DATA NAAST ELKAAR LEGGEN. DIT KAN ECHTER ALLEEN MAAR ALS WE CITROE- NEN MET CITROENEN VERGELIJKEN, ALS WE ALLEN DEZELFDE STANDAARDS GEBRUIKEN. HET IDEALE ZOU ZIJN DAT ALLE OPERATIEZALEN HETZELFDE PLAN- NINGSPROGRAMMA ZOUDEN GEBRUI- KEN. NU HEEFT ELK ZIEKENHUIS ZIJN SYSTEEM. ALWEER EEN GEMISTE KANS. 25

26 Boeken Review AANBEVOLEN LECTUUR LAGERUNGSTECHNIKEN IM OPERATIONSBEREICH CHRISTIAN KRETTEK EN DIRK ASCHEMANN Springerverlag ISBN x CLINICAL PATHWAYS FOR PERIOPERATIVE PRACTICE PATRICE L. SPATH OR manager ISBN MMet veel aandacht en een kritische geest heb ik dit boek gelezen. Wij leggen ons voornamelijk toe op Nederlandse en Engelse uitgaven maar uiteraard zijn er ook uitgaven in een andere taal. Zoals deze uitgave in het Duits, misschien niet zo evident, maar toch interessant. Het werk bestaat uit twee grote delen, een algemeen gedeelte en een gespecialiseerd gedeelte. Deel een geeft een algemeen overzicht van de werking in het OK. In tien hoofdstukken laten de auteurs ons kennis maken met het OK. Opvang van kinderen, hygiëne, rechtspraak, röntgenstraling, HF chirurgie, een overzicht van nieuwe technieken, uitleg over verschillende toestellen die in het OK worden gebruikt, standaardbegrippen over positionering en verwikkelingen. Er is ook veel aandacht voor de operatietafel, de werking, de mogelijkheden, de bediening en toebehoren. H Het tweede deel handelt uitsluitend over de positionering van de patient bij verschillende types van ingrepen. Dit wordt rijkelijk gedocumenteerd met foto's, de gebruikte attributen, aandachtspunten enz. De auteurs komen uit het OK, dit zal u opvallen bij het lezen van dit boek. Dit werk hoort niet enkel in de bibliotheek, het moet ook gelezen en in de praktijk gebruikt worden. WWij weten allen dat het budget voor de gezondheidszorg al jaren een probleem is. Te weinig inkomsten, te veel uitgaven. Dat kan op de duur niet goed gaan. Meestal weten wij wel wat we hebben, maar niet wat wij uitgeven, omdat daar niet genoeg aandacht wordt aan besteed. Er zijn nochtans middelen om de kosten te beheersen, te analyseren. Dit boek is hiervoor een ideaal hulpmiddel. Wij kennen allen de klinische paden, uitgewerkt om de patiënt in zijn traject in het ziekenhuis te volgen. Van opname tot ontslag. De bedoeling is om dit traject te optimaliseren, onderzoeken tot het essentiële te beperken, wachttijden te vermijden, kwaliteit te verhogen. Hetzelfde gebeurt hier voor de chirurgische patiënt. WWanneer moet een patiënt voor een bepaalde type ingreep opgenomen worden, welke preoperatieve onderzoeken zijn nodig, wanneer kunnen wij de patiënt het best plannen, hoe verloopt het best de postoperatieve periode, hoe kunnen wij zijn verblijf optimaliseren. Eigenlijk een DRG voor operatie patiënten. Enkele type ingrepen zijn tot in detail uitgewerkt. Er wordt ook duidelijk gemaakt welke belangrijke rol de OKverpleegkundige hier kan spelen. Het opstellen van 'Clinical Pathways' wordt gezien als een manier om de kwaliteit te optimaliseren. Meten is weten. Lezen dus! 26

27 Het hergebruik van voor eenmalig gebruik bedoelde medische hulpmiddelen CLAUDIO RONCADA, OK ADVISEUR PROBLEEMSTELLING Dit artikel handeld wel degelijk over het her-gebruik van medische hulpmiddelen, die oorspronkelijk bestemd waren voor eenmalig gebruik. Ik wil het zo duidelijk stellen met deze zin omdat daarin het probleem vervat zit. Het probleem is zeer concreet en de laatste jaren erg acuut geworden. Een concreet voorbeeld is de dilatatie sonde. Gemaakt voor eenmalig gebruik, steriel, gebruiksklaar, moet aan alle mogelijke testen voldoen en zou zodoende optimaal moeten werken. A Alvorens een dergelijk product op de markt komt is er veel research en ontwikkeling, onderzoek, testen enz gebeurd, vandaar ook de hoge kostprijs. Meestal is het nog vervaardigd uit nieuw hoogwaardig materiaal. Op al datgene wat zojuist beschreven werd is niets op te merken. Het maakt deel uit van de ontwikkeling in de geneeskunde en de chirurgie. Alleen, mogen wij het hergebruiken, met of zonder richtlijnen? nog geen sprake van eenmalig gebruikt. De materialen werden na gebruik gereinigd, voorzien van nieuwe staplers, gesteriliseerd in een autoclaaf en opgeborgen. Regels waren er niet, veel hing af van de kennis en kunde van de operatieverpleegkundige. Zij was diegene die dan ook mocht instrumenteren. Problemen hier waren vooral van technische aard. De reiniging was arbeidsintensief en nooit 100% gegarandeerd. Ook de werking liet soms te wensen over, enerzijds omdat het manueel werd ingebracht en geassembleerd, anderzijds omdat het gebruik verschillende handelingen vereiste. Dit alles gaf per-operatief en post-operatief toch problemen. Er is geen databank die ons cijfers hierover kan geven, maar neem van mij aan dat het zo was. D De derde fase vloeit uiteraard voort uit fase een en twee nl het inspelen van de industrie op die problemen, meestal geholpen door chirurgen. Om al de hierboven vermelde redenen is het disposable of voor eenmalig gebruik medisch hulpmiddel ontwikkeld. En men is blijven ontwikkelen. Terecht of niet? Een ander voorbeeld is het gebruik van de gastro intestinale staplers. De ouderen onder ons hebben hier een enorme evolutie meegemaakt, gaande van manuele hechtingen over mechanische staplers, van Russische makelei, naar de automatische staplers, steriel en voor eenmalig gebruik De industrie heeft hier duidelijk zijn stempel gedrukt. Maar waarom? De technische evolutie in gebruikte materialen, de veranderde operatietechnieken, de toename van het aantal ingrepen, het tekort aan operatietijd al deze argumenten hebben hiertoe geleid. I In de beginfase van de 'echte ' chirurgie speelde de handigheid van de chirurg een grote rol. De post-operatieve complicaties waren ook groter dan vandaag. Maar het ging ook, alleen de rekening van de hechtingen liep op. De tweede fase was een combinatie van manuele techniek en mechanische stapling. Er was 27