Planstudie IJsseldelta-Zuid Stap 1 en 2 uit voorstudie opname gebouwen; onderdeel schade

Transcriptie

1 INSERT YOUR PICTURE(S) IN THIS CELL Planstudie IJsseldelta-Zuid Stap 1 en 2 uit voorstudie opname gebouwen; onderdeel schade Provincie Overijssel 18 oktober 2013 Eindconcept 9V4747.D0

2

3 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. INFRASTRUCTURE Barbarossastraat 35 Postbus AD Nijmegen Telefoon Fax Internet Amersfoort KvK Documenttitel Planstudie IJsseldelta-Zuid Stap 1 en 2 uit voorstudie opname gebouwen; onderdeel schade Verkorte documenttitel Voorstudie opname gebouwen IJsseldelta- Zuid; schade Status Eindconcept Datum 18 oktober 2013 Projectnaam Projectnummer Opdrachtgever Referentie IJsseldelta-Zuid 9V4747.D0 Provincie Overijssel Auteur(s) Collegiale toets M.H. Kappert O.P.M. Mooijman Datum/paraaf 18 oktober 2013 b.a. Vrijgegeven door G. Gerrits Datum/paraaf 18 oktober 2013 A company of Royal HaskoningDHV

4

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Scope opdracht Achtergrond Doel opdracht Aanpak Overzicht plangebied Overzicht te realiseren objecten met selectie Algemene projectgegevens 4 2 OMSCHRIJVING WERKZAAMHEDEN Object 1A1 Inlaatwerk Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering Object 1A3 - Recreatieschutsluis Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering Object 1C2/1C3 Keersluizen Drontermeer-Vossemeer Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering Object 1G - Brug Nieuwendijk Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering Object 1H11 - Gemaal Kamperveen Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering Dijklichaam Specifieke objectgegevens Beschrijving constructie 15 - i - Eindconcept 18 oktober 2013 Blz.

6 2.6.3 Ligging en locatie Grondprofiel Verwachte werkwijze en fasering 15 3 STAP 1A: BESCHOUWING BEMALINGSCONTOUR Inleiding Werkzaamheden en uitgangspunten Uitgangspunten voor de funderingen van maatgevende kunstwerken Uitgangspunten voor de grondwatermodellering Bodemopbouw en grondwatersysteem Bodemopbouw Grondwatersysteem Resultaten Nulsituatie (referentie) Effecten bemaling fundering Brug Nieuwendijk 20 4 STAP 1B: BESCHOUWING PERMANENTE GRONDWATERSTANDSWIJZIGING Inleiding Uitgangspunten Gevolgen hydrologie bij mitigerende en compenserende maatregelen Gevolgen hydrologie bij optimalisatie pakket compenserende maatregelen Bevindingen 22 5 STAP 1C TRILLINGEN: BESCHOUWING SCHADE Inleiding Uitgangspunten Normstelling Normstelling schade voor gebouwen Objectcategorieën binnen plangebied Typen trillingsbronnen Bepaling grenswaarden trillingsschade Rekenresultaten schade door trilling Bevindingen 30 6 STAP 1D: BESCHOUWING ZETTINGEN Inleiding Uitgangspunten Referenties Overige uitgangspunten Resultaten zettingscontouren Invloed op aansluitingen Beoordeling aansluiting aardenbaan N50 en Hanzelijn Beoordeling aansluiting civiele werken 34 - ii - 18 oktober 2013 Eindconcept

7 7 STAP 2: INVENTARISATIE BESCHIKBARE BOUWKUNDIGE GEGEVENS OBJECTEN Bebouwing binnen contouren Aandachtspunten 36 8 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Conclusies Beïnvloeding door tijdelijke grondwaterstandswijzigingen (bemalingen) Beïnvloeding door permanente grondwaterstandswijzigingen Beïnvloeding door trillingen Beïnvloeding door zettingen Aanbevelingen voor vervolgstappen 39 BIJLAGE A: TEKENING OMGEVINGSBEÏNVLOEDING; ONDERDEEL BEMALING BIJLAGE B: TEKENING OMGEVINGSBEÏNVLOEDING; ONDERDEEL TRILLINGSCHADE; BLAD 1 EN 2 BIJLAGE C: TEKENING OMGEVINGSBEÏNVLOEDING; ONDERDEEL ZETTINGEN; BLAD 1 EN 2 BIJLAGE D: OVERZICHT UITGANGSPUNTEN PER OBJECT BIJLAGE E: OVERZICHT INVENTARISATIE BEBOUWING BIJLAGE F: INFORMATIE BEBOUWING UIT ARCHIEF - iii - Eindconcept 18 oktober 2013

8

9 1 INLEIDING 1.1 Scope opdracht Achtergrond Ter voorbereiding van de realisatiefase van het project IJsseldelta-Zuid heeft de Provincie Overijssel de Combinatie van Tauw, Witteveen+Bos en Royal HaskoningDHV verzocht een inschatting te maken van de mate van beïnvloeding van de voorziene werkzaamheden op omliggende bebouwing. In voorliggende rapportage is de uitwerking opgenomen van het onderdeel schade binnen de stappen 1 en 2, conform het Plan van aanpak Voorstel 8 opname gebouwen d.d. 20 december Deze stappen houden concreet in: 1. Invloedssfeer vaststellen van bemalingen, wijzigingen in het geohydrologisch systeem, trillingschade als gevolg van werkzaamheden en zetting als gevolg van grondwerk; 2. Inventarisatie van beschikbare bouwkundige gegevens voor objecten binnen de in stap 1 vastgestelde invloedssfeer, volgend uit archiefonderzoek bij de gemeente Kampen en bureauonderzoek. Voorliggende beschouwing heeft uitsluitend betrekking op fase 1 van het project. Het betreft hier in hoofdzaak de aanleg van een nieuwe bypass tussen de rivier de IJssel en het Drontermeer, ten zuiden van de stad Kampen. Hiertoe zullen nieuwe waterkerende grondlichamen worden aangebracht (opgehoogd) en zullen waterkerende en waterregulerende kunstwerken worden gerealiseerd. De start van de uitvoering is thans voorzien voor Volgens de huidige planning is de bypass geschikt om te worden ingezet bij extreem hoge rivierafvoeren. In de uitvoering voor fase 1 vindt al het groot grondverzet plaats. De volgende activiteiten zijn (op hoofdlijnen) voorzien: Aanleg van de totale inrichting en de bypassdijken (exclusief Drontermeerdijk), Vervanging van de Nieuwendijk door een viaduct. Nieuwe natuur. Toeristisch recreatieve voorzieningen. (waaronder de vaargeul en recreatiesluis in de IJsseldijk). Inlaatwerk. Kering met twee keersluizen ten zuiden van het eiland Reeve Beschermingsmaatregelen bij de Roggebotsluis. Door de aanleg van de recreatiesluis kan de nieuwe bypass na fase 1 als vaarroute voor recreatievaart worden gebruikt. Voor de versnelde inzet van de bypass moeten de aanvankelijk voor fase 2 te bouwen inlaat en een kering ten zuiden van het eiland Reeve al in fase 1 worden gebouwd. Eindconcept oktober 2013

10 1.1.2 Doel opdracht Aanpak Het doel van de uitgevoerde voorstudie voor de opname van gebouwen binnen IJsseldelta Zuid luidt (conform opgave Opdrachtgever): In het kader van het uitvoeringsplan dienen de effecten op omliggende gebouwen, infra, e.d. voor, tijdens en na de uitvoering gemonitoord te worden. Daarvoor is vooropname binnen de invloedssfeer van de uitvoering noodzakelijk. Bepaald moet worden wat de invloedssfeer is en voor de daarbinnen gelegen gebouwen, infra e.d. moet een opnameplan worden gemaakt (bouwkundige vooropnames, grondwaterregistratie e.d.). Op basis van het huidige inrichtingsplan en ontwerprapportages voor de verschillende kunstwerken binnen fase 1 is een inschatting gemaakt van de uitvoeringsmethodiek en - fasering die de aannemer naar verwachting zal hanteren. Na het definitief vaststellen van de te hanteren werkwijze en doorlooptijden dienen de in dit rapport gedane aannames te worden geverifieerd. Deze inschatting vormt, samen met de omvang en ligging van elk object de basis voor de keuze van de te beschouwen objecten. De aandacht voor de omgevingsbeïnvloeding richt zich in eerste instantie vooral op bestaande bebouwing (van derden) die ook na realisatie van het project aanwezig is. Voor schade door grondwaterstandverlaging, trilling en/of zettingen is op basis van de ingeschatte werkwijze vastgesteld op welke locaties mogelijk sprake is van overschrijding van de gestelde grenswaarden. De bebouwing binnen deze contouren is middels archief- en bureauonderzoek nader geïnventariseerd. Deze bevindingen dienen als input voor het opstellen van het opnameprotocol (stap 3). Vooruitlopend op het detailontwerp is voor het dijklichaam nabij het Gemaal Kamperveen specifieke aandacht besteed aan de mate van grondvervorming bij een voor de hand liggende uitvoeringsmethode en de bijbehorende risico s op de constructieve staat van het gemaal. De resultaten van deze analyse is separaat gerapporteerd. Overige randvoorwaarden (o.a. Natura2000 gebieden, natuurwaarden) zijn qua locatie inzichtelijk gemaakt, maar in de beschouwing van mogelijke uitvoeringsbeïnvloeding buiten beschouwing gelaten. Voor de beschouwing van het onderdeel hinder van omgevingsbeïnvloeding wordt verwezen naar de rapportage Planstudie IJsseldelta-Zuid; Stap 1 en 2 uit voorstudie opname gebouwen; onderdeel hinder. 18 oktober Eindconcept

11 1.2 Overzicht plangebied De in fase 1 te realiseren waterkerende en waterregulerende kunstwerken en nieuwe waterkerende grondlichamen zijn genummerd als 1A t/m 1J, met locaties zoals aangegeven in figuur 1.1. Voor de beschrijving van de objecten wordt verwezen naar paragraaf 1.3. Figuur 1.1 Locaties te realiseren objecten binnen fase Overzicht te realiseren objecten met selectie De grijs gearceerde onderdelen in onderstaand overzicht betreffen de voor deze studie geselecteerde en in fase 1 te realiseren of aan te passen objecten. Factoren grondwaterstand, zetting en trilling zijn hierbij als leidend genomen. Voorliggende rapportage richt zich bij de geselecteerde objecten op het aspect schade bij de genoemde factoren. Tabel 1.1 Overzicht te realiseren objecten binnen fase 1 Objectcode Benaming objecten Type Verlaging Significante Hei-/ grondwater ophoging trilwerk 1A IJsseldijk en Kamperstraatweg (IJK) Grondconstructie/wegen 1A1-1 Inlaatwerk of drempel IJsseldijk fase 1 (IW1) Kunstwerk Ja Nee Ja 1A11-1 Inlaatwerk laag, vast gedeelte fase 1 Kunstwerk Ja Nee Ja 1A12-1 Inlaatwerk diep, regelbaar gedeelte fase 1 Kunstwerk Ja Nee Ja 1A13-1 Inlaatwerk hoog, vast gedeelte fase 1 Kunstwerk Ja Nee Ja 1A2 Aanpassing Kamperstraatweg (AK) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1A3 Recreatieschutsluis IJsseldijk fase 1 (SI1) Kunstwerk Ja Nee Ja 1A5 Maaiveldverlaging uiterwaard naar inlaatwerk / Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee drempel (TI) 1A6 IJsseldijk verbindende waterkering (IJDvw) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee Eindconcept oktober 2013

12 Objectcode Benaming objecten Type Verlaging Significante Hei-/ grondwater ophoging trilwerk 1A7 IJsseldijk dijkring 11b (IJDb) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee 1B Nieuwe dijken langs bypass (DB) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee 1C Waterkering Drontermeer - Vossemeer (WD) - Reevedam Grondconstructie/wegen 1C1 Dijk Drontermeer-Vossemeer (DV) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee 1C2-1 Keersluis Drontermeer-Vossemeer fase 1 (KR) Kunstwerk Ja Nee Ja 1C3-1 Extra keersluis Drontermeer-Vossemeer fase 1 (ekr) Kunstwerk Ja Nee Ja 1E Waterkering Roggebot (WR) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1E1-1 Dijk Roggebot fase 1 (DR1) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1E5 Maatregelen schutsluis Roggebot (SCR) Kunstwerk Nee Nee Nee 1E6 Maatregelen bestaande spuisluis Roggebot (SPR) Kunstwerk Nee Nee Nee 1G Wegverbinding Nieuwendijk over bypass (WN) Grondconstructie/wegen Ja Nee Ja 1H Inrichting bypass (IB) Grondconstructie/wegen 1H1 Vaargeul bypass (VB) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H2 Natuurinrichting bypass incl. zonerende maatregelen (NI) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H4 Grondwerk bypass (GB) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H7 Fiets- en wandelverbindingen (FW) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H8 Migratiegeul bypass (MB) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H9-1 Voorzieningen recreatiegebied fase 1 (VR1) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1H10 Categorie C-kering (VC) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee 1H11 Gemaal Kamperveen (GK) Kunstwerk Ja Ja Ja 1H12 Klimaatdijk Woongebied (KD) Grondconstructie/wegen Nee Ja Nee 1J Onderdijkse Waard (IO) Grondconstructie/wegen 1J1 Meestromende nevengeul (MN) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1J2 Natuurinrichting Onderdijkse Waard (OW) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1J4 Recreatievaargeul buitendijks (VA) Grondconstructie/wegen Nee Nee Nee 1.4 Algemene projectgegevens De volgende documenten liggen in algemene zin ten grondslag aan de beschouwing uit voorliggende rapportage: I. Geotechnisch onderzoek betreffende nieuw aan te leggen dijk nabij Kampen van Fugro, opdrachtnummer: , d.d. 31 mei 2010; II. Veldrapport betreffende grondonderzoek ten behoeve van: project rondom de Drontermeerdijk te Kampen van Hoogveld Sonderingen B.V., III. opdrachtnummer: HA / , d.d. 22 mei 2013; Notitie IJsseldelta Zuid, beoordeling funderingsontwerp n.a.v. aanvullend grondonderzoek 2013 van Royal HaskoningDHV, d.d. 13 juni IV. Deelproduct 3: Waterkeringsplan, referentie ZL /schs5/012, d.d. 17 augustus 2012; V. Deelproduct 4: IJsseldelta-Zuid; Inrichtingsplan, definitief rapport, d.d. 17 augustus 2012; VI. Deelproduct 8: Uitvoeringsplan planstudie IJsseldelta-Zuid, referentie , d.d. 20 september 2012; 18 oktober Eindconcept

13 VII. Deelproduct 10: Geohydrologische effecten, Planstudie IJsseldelta-Zuid, rapportkenmerk R JLY0kzo-V02-NL, definitief rapport, d.d. 17 augustus 2012; VIII. Deelrapport 19: Aanvulling MER; planstudie IJsseldelta-Zuid, definitief 03 rapport, d.d. 22 maart Eindconcept oktober 2013

14 2 OMSCHRIJVING WERKZAAMHEDEN 2.1 Object 1A1 Inlaatwerk Specifieke objectgegevens Beschikbare gegevens: i. Ontwerprapportage Deelproduct 2 technisch ontwerp; object 1A1 Inlaatwerk d.d. 17 augustus ii. Tekening 9V4747.C0/ Technisch ontwerp; Object 1A1: Inlaatwerk: Migratievoorziening; Aanzichten en doorsnedes d.d. 17 augustus Beschrijving constructie Met behulp van het inlaatwerk kan de gewenste hoeveelheid water van de IJssel via de nieuwe bypass worden afgevoerd naar het Vossemeer. Het inlaatwerk krijgt de vorm van een brug op betonwanden, voorzien van sponningen waarin verticale waterkerende schotten kunnen worden geplaatst. De inlaat wordt in werking gesteld door schotten uit te hijsen met een mobiele kraan en in een opberg voorziening boven op de wand te plaatsen. Het inlaatwerk bestaat uit 23 openingen welke worden gevormd door wanden h.o.h. 11 m. Tussen de wanden is een inwendige breedte van ca. 10,4 m beschikbaar. Totaal ontstaat een kunstwerk met een lengte van ca. 253 meter, zie ook [ii]. Tabel 2.1 Geometrische kenmerken Inlaatwerk 1A1-1 Inlaatwerk laag, vast gedeelte (noordzijde) Lengte x breedte 1 deel van 11 meter x ca. 50 meter Onderkant vloer NAP-0,5 m Onderkant poer NAP-1,0 m 1A1-2 Inlaatwerk diep, regelbaar gedeelte (vaargeul) Lengte x breedte 2 delen van 11 meter x ca. 50 meter Onderkant vloer NAP-2,5 m Onderkant poer NAP-3,0 m 1A1-3 Deel inlaatwerk hoog, vast gedeelte (zuidzijde) Lengte x breedte 20 delen van 11 meter x ca. 50 meter Onderkant vloer NAP 0 m Onderkant poer NAP-0,5 m Ligging en locatie Object 1A1 Inlaatwerk wordt gerealiseerd aan de zuidoost zijde van het plangebied, binnendijks van de bestaande primaire waterkering langs de IJssel. De locatie is thans ingericht als graasweide. Het maaiveldniveau bedraagt ca. NAP+1,6 m, zoals bepaald uit [i]. De GHG wordt verwacht op NAP+0,5 m, de GLG op NAP+0,1 m, zoals volgt uit [i]. 18 oktober Eindconcept

15 2.1.4 Grondprofiel Als beschikbaar grondonderzoek zijn de sonderingen 7153 en 7157 uit Ref [I] beschouwd. Het grondprofiel bestaat uit een toplaag van ca. 3 meter kleiig zand op een ca. 4 meter dik veenpakket. Vanaf een diepte van ca. NAP-5 m wordt matig vast gepakt zand verwacht. Op een diepte van ca. NAP-13 m neemt de pakking van het zand toe tot vast. Opvallend is de plaatselijk aanwezige diepe leem-/kleilaag tussen NAP -10 m en NAP- 13 m Verwachte werkwijze en fasering De verwachte werkwijze van de aannemer is plaatsing van funderingspalen in één doorlopende fase. Het totaal aantal funderingspalen (prefab beton, vierkant 400, inheiniveau ca. NAP-10 m) voor de totale constructie bedraagt ca stuks. Voor het noordelijke deel van het kunstwerk dient conform Ref [III] uitgegaan te worden van een paalpuntniveau van NAP-16 m. Inzet van in totaal 4 heistellingen lijkt praktisch, zodat met een capaciteit van 20 palen per stelling per dag het heiwerk in circa 4 weken (effectief) kan worden voltooid. Voorafgaand aan de installatie van de palen wordt het maaiveld ontgraven tot OK vloer. Bij een GWS rond 0 NAP is tijdens het heien, de afwerking van de paalkoppen en het storten van de funderingspoeren bemaling noodzakelijk. Het droog te houden oppervlakte van deelobject 1A1-3 (hoog gedeelte) is hierbij aanzienlijk groter dan deelobjecten 1A1-2 en 1A1-1. Toepassing van onderwater beton bij deelobject 1A1-3 is vanwege het grote oppervlak (ca. 220 x 50 m) niet realistisch. Gezien de beperkte verlaging is een open bemaling waarschijnlijk haalbaar. Verwacht wordt dat de aannemer allereerst uniform ontgraaft tot een niveau van ca. NAP+0,5 m, vervolgens wordt in ca. 5 stramienen dieper ontgraven en bemalen. Per stramien wordt eerst het gedeelte tot ca. 1,0 m boven de grondwaterstand afgebouwd, zodat de bemaling voor het betreffende stramien zo snel mogelijk kan worden beëindigd. Van de 5 stramienen zullen er naar verwachting 3 tegelijkertijd in de bemaling staan. De benodigde uitvoeringsduur per stramien bedraagt ca. 3 maanden, bestaande uit 2 weken ontgraven en heien, 4 weken paalkoppen snellen, vloer vlechten en storten 4 weken wanden vlechten en storten. Om deze reden wordt als bemalingsperiode per stramien ca. 3 maanden voorgesteld (met name voor het diepe deel 1A1-2). Tegelijk met de installatie van de eerste palen zullen ook de damwanden voor object 1A1-2 worden geïnstalleerd door gebruik te maken van één stelling. De damwanden dienen als bouwkuip tijdens de uitvoering (bijv. type AZ-26) en als kwelscherm (bijv. type AZ-13) in de eindsituatie. De damwanden voor de bouwkuip van deelobject 1A1-2 dienen ca. 4 m grond te kunnen keren, installatie tot een diepte van ca. NAP-12 m lijkt dan ook niet onwaarschijnlijk. Binnen de damwanden dient vervolgens te worden bemalen. Eindconcept oktober 2013

16 Voor het blokgewicht voor heiwerkzaamheden is uitgegaan van 50 tot 60 knm, bepaald op basis van een draagvermogen van 1500 kn per paal en de betreffende sondering. Voor het hoogfrequent trillen van de damwanden wordt een slagkracht van 1500 kn verwacht. De installatie van damwanden en funderingspalen kan gelijktijdig plaats vinden. Bovendien is een gelijktijdige uitvoering van object 1A1 Inlaatwerk en 1A3 Recreatieschutsluis mogelijk. 2.2 Object 1A3 - Recreatieschutsluis Specifieke objectgegevens Beschikbare gegevens: iii. Ontwerprapportage Deelproduct A2 technisch ontwerp; object 1A3 Recreatieschutsluis d.d. 17 augustus 2012; iv. Tekening 9V4747.C0/ Technisch ontwerp; Object 1A3: Recreatieschutsluis; Situatie, versie 1.0, definitief, d.d. 17 augustus 2012; v. Tekening 9V4747.C0/ Technisch ontwerp; Object 1A3: Recreatieschutsluis; Bovenaanzicht en doorsneden, versie 1.0, definitief, d.d. 17 augustus Beschrijving constructie Met behulp van de recreatieschutsluis kan het gewenste waterstandsverschil tussen de IJssel en de bypass worden overbrugd. De sluis zal worden ontworpen op recreatievaart klasse AII. De wanden en vloer van de recreatieschutsluis worden uitgevoerd in gewapend beton en is de fundering opgebouwd uit voorgespannen prefab betonpalen (trek- en drukfunctie). De recreatieschutsluis bestaat uit 2 sluishoofden en 4 kolkelementen. De doorvaarbreedte van de sluis bedraagt ca. 10 meter. De kerende hoogte van het bovenhoofd (oost) is aanzienlijk hoger dan het benedenhoofd (west) en bedraagt ca. NAP +4,41 m (MHW). Over het bovenhoofd zal de te verleggen Kamperstraatweg kruisen. De totale lengte van de sluis bedraagt ca. 100 meter (excl. fuikconstructies), zie ook [v]. Tabel 2.2 Geometrische kenmerken Recreatieschutsluis Sluishoofden Lengte x breedte 2 delen van ca. 13 meter x ca. 12 meter Funderingsniveau NAP-4,2 m Onderzijde onderwaterbeton (OWB) Ca. NAP-5 m Kolk Lengte x breedte 3 delen van 16 meter x ca.18 meter en 1 deel van 12 meter x ca. 18 meter Funderingsniveau NAP-3,6 m Onderzijde onderwaterbeton (OWB) Ca. NAP-4,5 m 18 oktober Eindconcept

17 2.2.3 Ligging en locatie Object 1A3 Recreatiesluis wordt gerealiseerd aan de noordoost zijde van het plangebied, binnendijks van de bestaande primaire waterkering langs de IJssel. De locatie is thans in gebruik als gras- en akkerland. Het maaiveldniveau varieert tussen circa NAP+0,5 m en NAP+1,6 m. De GHG wordt verwacht op NAP+0,5 m, de GLG op NAP+0,1 m, zoals volgt uit Ref [i] Grondprofiel Als beschikbaar grondonderzoek zijn de sonderingen 7138 t/m 7146 uit Ref [I] beschouwd. Het grondprofiel bestaat uit een toplaag van ca. 1 á 2 meter kleiig zand op een ca. 8 tot 12 meter dik zandpakket. Aan de binnendijkse zijde wordt onder dit zandpakket enkele meters vaste klei verwacht, met daaronder vast gepakt zand. Aan de buitendijkse zijde bestaat het totale grondprofiel uit voornamelijk zand Verwachte werkwijze en fasering Voorafgaand aan de realisatie van de schutsluis aan de binnenzijde van de huidige waterkering zal een bouwkuip met behulp van damwanden (type AZ26 tot ca. NAP-16 m) worden aangelegd. Gezien de korte afstand tot de primaire waterkering van de IJssel, het zandige grondprofiel en de benodigde ontgravingsdiepte wordt verwacht dat de aannemer zal kiezen voor de toepassing van onderwaterbeton. De bouwkuip kan vervolgens worden drooggezet, zonder beïnvloeding van de grondwaterstand in de omgeving. Na het gefaseerd ontgraven binnen de bouwkuip tot ca. NAP-5 m zullen de funderingspalen (prefab beton, vierkant 400, tot ca. NAP-19 m) worden aangebracht. Ook wordt het kwelscherm aangebracht (bijv. damwanden type AZ13) dat onder het bovenhoofd is voorzien. Verwacht wordt dat de inzet van twee stellingen voor installatie van de damwanden (totale lengte ca. 250 m) en twee stellingen voor installatie funderingspalen (300 stuks) toereikend is. Voor het blokgewicht voor heiwerkzaamheden is uitgegaan van 50 tot 60 knm, bepaald op basis van een draagvermogen van 1500 kn per paal en de betreffende sondering. Voor het hoogfrequent trillen van de damwanden wordt een slagkracht van 1500 kn verwacht. Voor de installatie van de damwanden en palen wordt thans een uitvoeringsduur van ca. 3 tot 4 maanden ingeschat. Deze periode is bewust ruim ingeschat omdat de betreffende werkzaamheden door de diepte van de bouwput relatief complex van aard zijn. Eindconcept oktober 2013

18 Naar verwachting zullen de werkzaamheden gefaseerd worden uitgevoerd. Wel is een gelijktijdige uitvoering van object 1A1 Inlaatwerk en 1A3 Recreatieschutsluis mogelijk. 2.3 Object 1C2/1C3 Keersluizen Drontermeer-Vossemeer Specifieke objectgegevens vi. vii. viii. Ontwerprapportage Constructieve ontwerpberekening; object 1C3 Reeve keersluis d.d. 17 augustus 2012; Tekening 9V4747.C0/ Technisch ontwerp; Overzicht objecten 1C2-1, 1C3-1 en 1C4; Bovenaanzicht fase 1 en fase 2, versie 2.0, definitief, d.d. 13 december 2012; Tekening 9V4747.C0/ Technisch ontwerp; Objecten 1C2 en 1C3-1; Bovenaanzicht en doorsneden fase 1, versie 2.0, definitief, d.d. 13 december 2012; Beschrijving constructie De toekomstige Reevesluizen (Drontermeer Vossemeer) bestaan uit een schutsluis met daarnaast een spuisluis. Conform Ref [III] kan westelijke keersluis mogelijk op staal gefundeerd worden, voor de oostelijke keersluis dient vooralsnog uitgegaan te worden van een fundering op palen. In voorliggende analyse is veiligheidshalve uitgegaan van toepassing van een paalfundering voor beide sluizen. In fase 1 zoals weergegeven op [vii] zal het sluizencomplex worden opgebouwd zodat beide sluizen dienst kunnen doen als keersluis. In fase 2 zal de uitbouw naar schutsluis en spuisluis plaats vinden, zie [vii]. De wanden en vloer van de keersluizen worden uitgevoerd in gewapend beton en is de fundering opgebouwd uit voorgespannen prefab betonpalen (trek- en drukfunctie). De keersluizen bestaan uit elk één sluishoofd met bijbehorende remmingwerken aan weerszijden. De doorvaarbreedte van de sluis bedraagt ca. 12 meter. Het drempelniveau van de keersluizen bedraagt NAP-4,9 m. Dit niveau ligt ca. 1,5 m onder het huidige bodemniveau van het Drontermeer en Vossemeer, zoals volgt uit grondonderzoek (Ref [II]). Een inheiniveau van damwanden van de bouwkuip van ca. 5 meter onder bodemniveau volstaat naar verwachting. Tabel 2.3 Geometrische kenmerken keersluizen Drontermeer - Vossemeer Lengte x breedte per sluis ca. 20 meter x ca. 12 meter Drempelniveau NAP-4,9 m Funderingsniveau (ok vloer) NAP-5,7 m Onderzijde onderwaterbeton (OWB) Ca. NAP-7,5 m Bovenzijde damwanden bouwkuip Onderzijde damwanden bouwkuip Ligging en locatie Ca. NAP+4 m Ca. NAP-10 m De te realiseren keersluizen Drontermeer-Vossemeer zijn gesitueerd in het huidige oppervlaktewater van het Drontermeer, ter hoogte van de Stobbenweg (Flevoland) en Gelderse Sluis (Gelderland). In de toekomstige situatie zullen de twee sluizen grenzen aan object 1C1 Dijk Drontermeer-Vossemeer. 18 oktober Eindconcept

19 2.3.4 Grondprofiel Als beschikbaar grondonderzoek zijn de sonderingen 11002, t/m en de boringen en uit Ref [II] beschouwd. Het grondprofiel bestaat vanaf de waterbodem op ca. NAP-3,5 m uit een bovenste laag van veelal matig vast gepakt zand. In enkele sonderingen is de pakking van de bovenste laag juist erg los (14007 en 14010). Op grotere diepte kan de pakking van het zand/grind toenemen tot vast gepakt. In alle onderzoekspunten wordt tussen NAP-14 en NAP-17 een waterremmende laag aangetroffen Verwachte werkwijze en fasering Naar verwachting zullen de keersluizen worden gerealiseerd in twee bouwkuipen. De damwanden van de bouwkuipen zijn conform van het type AZ met inheiniveau op ca. NAP-10 m. De ligging in het water maakt bemaling van de bouwkuip vrijwel onmogelijk, verwacht wordt daarom dat de aannemer zal kiezen voor de toepassing van onderafdichting, door gebruik te maken van de waterremmende grondlaag of door toepassing van onderwaterbeton in de bouwkuip. De bouwkuip kan vervolgens worden drooggezet, zonder beïnvloeding van de grondwaterstand in de omgeving. Na het gefaseerd ontgraven binnen de bouwkuip tot ca. NAP-7,5 m zullen de funderingspalen (prefab beton, vierkant 400, tot ca. NAP-11 m) worden aangebracht. Het stramien van de palen (2 x 2,1 m) levert een totaal van ca. 60 palen per keersluis. Ook wordt het kwelscherm aangebracht (damwanden type AZ26) dat aan weerszijden van de keersluizen is voorzien. De verwachte diepte van de kwelschermen bedraagt NAP-15 m. Verwachte wordt dat de inzet van één stelling voor installatie van de damwanden voor de bouwkuip (1 week aanbrengen en trekken per keersluis), vervolgens één stelling voor installatie funderingspalen (1 week per keersluis), vervolgens één stelling voor installatie kwelschermen (2 weken per keersluis). Een gefaseerde uitvoering van de onderdelen lijkt waarschijnlijk. Installatie van de kwelschermen vindt naar verwachting vanaf een ponton plaats, mogelijk kiest de aannemer voor het aanbrengen van een grondlichaam waarbinnen de sluizen worden gerealiseerd. Voor het blokgewicht voor heiwerkzaamheden is uitgegaan van 50 tot 60 knm, bepaald op basis van een draagvermogen van 1500 kn per paal en de betreffende sondering. Voor het hoogfrequent trillen van de damwanden wordt een slagkracht van 1500 kn verwacht. Tijdens de realisatie dient het Drontermeer conform het Uitvoeringsplan, zie Ref [VI], voor scheepvaart bevaarbaar te blijven. d.w.z. dat eerst de sluizen worden gerealiseerd en daarna pas de nieuwe waterkering (grondlichaam) wordt gesloten. Mogelijk dat zelfs Eindconcept oktober 2013

20 de ene keersluis wordt gerealiseerd en in gebruik wordt genomen voordat de realisatie van de andere keersluis start. Voor de installatie van de bouwkuipen, palen en kwelschermen wordt thans een uitvoeringsduur van ca. 12 weken doorlooptijd per keersluis ingeschat. 2.4 Object 1G - Brug Nieuwendijk Specifieke objectgegevens ix. Ontwerprapportage Deelproduct A2 technisch ontwerp; constructieve ontwerpberekening; object 1G Wegverbinding Nieuwendijk over de bypass d.d. 17 augustus 2012; x. Tekening 9V4747.A2/ Projectgroep 2: Technisch ontwerp; Object 1G: Wegverbinding Nieuwendijk; Aanzichten en doorsneden, versie 1.0, definitief, d.d. 17 augustus 2012; Beschrijving constructie Object 1G Brug Nieuwendijk bestaat uit 13 tussensteunpunten (h.o.h. 29 meter), elk gefundeerd op een poer met daaronder 12 prefab betonnen funderingspalen. Voor elk steunpunt zal een afzonderlijke bouwkuip worden gemaakt. Drie van de 13 tussensteunpunten hebben een funderingsniveau (ok poer) op NAP-3,1 m, de overige 10 op NAP-1,9 m, zie [x]. Voor de bouwkuip van de diepe steunpunten wordt uitgegaan van profielen AZ26 met installatieniveau NAP-10 m. Onder alle steunpunten (13 stuks) worden palen (prefab beton, vierkant 450) geïnstalleerd tot ca. NAP-12 m. Het totale aantal voor dit kunstwerk in te brengen palen is 180 stuks. Uitgaande van 1 heistelling en een werktempo van 15 palen per dag (heistelling moet relatief vaak verplaatsen) bedraagt de totale uitvoeringsduur circa 3 weken. De hooggelegen landhoofden van de brug (op het toekomstige dijklichaam) worden ook voorzien van een paalfundering Ligging en locatie Uitgegaan wordt van realisatie van Brug Nieuwendijk in de huidige omstandigheden. De bypass wordt pas aangelegd (watervoerend) op het moment dat dit object gereed is. De locatie is thans in gebruik als grasland. Het maaiveldniveau varieert tussen circa NAP+0,5 m en NAP+1,0 m (bepaald uit inmeting onderzoekspunten). De huidige GLG/GHG ter plaatse van Brug Nieuwendijk volgt uit een aanvullende analyse (zie hoofdstuk 3), met GLG op ca. NAP-1,2 m en GHG lokaal op ca. NAP-1,0 m. Dit is ca. 1,5 m lager dan ter plaatse van de objecten 1A1 Inlaatwerk en 1A3 Recreatiesluis, naar verwachting vooral als gevolg van de afstand t.o.v de IJssel. 18 oktober Eindconcept

21 2.4.4 Grondprofiel Als beschikbaar grondonderzoek zijn de sonderingen 7115 t/m 7131 uit Ref [I] beschouwd. Het grondprofiel bestaat uit een deklaag van klei met mogelijk veeninsluitingen. De dikte van de deklaag bedraagt enkele meters aan de noordzijde en neemt toe tot ca. 7 meter aan de zuidzijde. Onder de deklaag is zand aangetroffen. Vanaf circa NAP-16 m is een kleipakket aangetroffen met variabele dikte Verwachte werkwijze en fasering Voor de ondiepe bouwkuipen lijkt een open ontgraving de meest waarschijnlijke te kiezen werkwijze. Voor de diepere bouwkuipen lijkt toepassing van damwanden meer voor de hand liggend om de hoeveelheid grondverzet te beperken. De installatie van de damwanden voor de diep gelegen funderingen zal met één stelling worden uitgevoerd. De verwachte werkwijze is dat de aannemer start met het noordelijk deel van object 1B Nieuwe dijken langs bypass om het zuidelijke deel van de Enk voor o.a. de Waterspitsmuis gedurende de uitvoering bereikbaar te houden, conform Ref [V]. Verwacht wordt dat het noordelijke hooggelegen landhoofd dan ook als eerst wordt gerealiseerd. Het storten van funderingspoeren en de bouw van de pijlers zal in den droge plaats vinden. Hiervoor is een tijdelijke bemaling benodigd. Verwacht wordt dat per steunpunt 4 weken bemaling noodzakelijk is, met 2 weken overlap met de volgende fase, dus 2 weken netto per steunpunt. In totaal lijkt een min of meer aaneengesloten bemalingsduur van 6 maanden voor uitvoering van alle funderingen en steunpunten haalbaar. Gezien de diepteligging van de waterremmende kleilaag, die daardoor waarschijnlijk niet kan dienen als onderafdichting van de bouwkuip, zal een bemaling binnen de bouwkuip ook tot beïnvloeding van de grondwaterstand in de omgeving leiden. De noodzaak voor spanningsbemaling om opbarsten van de waterremmende deklaag tegen te gaan, dient in het detailontwerp nader te worden bepaald. Uitgaande van een drooglegging van 0,5 m komt het benodigde verlagingsniveau uit op NAP-3,6 m en NAP -2,4 m. Het oppervlak van elke bouwkuip is ca. 15x10 meter. Het aanbrengen van damwanden aan de noordzijde van de brug en installatie van funderingspalen voor overige steunpunten kan gelijktijdig plaats vinden. Voor het blokgewicht voor heiwerkzaamheden is uitgegaan van 50 tot 60 knm, bepaald op basis van een draagvermogen van 1500 kn per paal en de betreffende sondering. Voor het hoogfrequent trillen van de damwanden wordt een slagkracht van 1500 kn verwacht. Eindconcept oktober 2013

22 2.5 Object 1H11 - Gemaal Kamperveen Specifieke objectgegevens xi. Tekening 9V4747.A2/ Productgroep 2: Technisch ontwerp; Ontwerp aanpassingen gemaal Kamperveen; Bovenaanzicht en doorsneden, versie 1.0, definitief, d.d. 17 augustus 2012; Beschrijving constructie De officiële benaming van Gemaal Kamperveen luidt Gemaal Van Engelen van der Veen en is gebouwd in Het gemaal betreft een rijksmonument. De funderingswijze van het gemaal is onbekend. Een fundering op staal lijkt gezien de aard van de constructie en de ter plaatse aangetroffen bodemopbouw (zie verder) niet erg aannemelijk maar kan vooralsnog niet worden uitgesloten. Mogelijk is het gemaal geplaatst op een houten paalfundering. De bovenbouw van het gemaal is opgetrokken in baksteen op een betonnen plint Ligging en locatie Het Gemaal Kamperveen bevindt zich aan de Noordwendigedijk 12 A in de plaats Kamperveen en ontwatert de Molenkolk. Het bermniveau van de Noordwendigedijk ter plaatse bevindt zich tussen NAP+0,5 en NAP-1 meter (bepaald uit inmeting onderzoekspunten) Grondprofiel Als beschikbaar grondonderzoek zijn de sonderingen 7099 t/m 7101 uit Ref [I] beschouwd. Het grondprofiel (sondering 7009 en 7100) op deze locatie wijkt sterk af van het grondprofiel voor het overige deel van plangebied IJsseldelta Zuid. Tot een diepte van ca. NAP-3 meter wordt veen verwacht, daaronder een dikke kleilaag, waarvan de onderzijde zich op ca. NAP -16 bevindt en welke onder een niveau van NAP-7 m mogelijk doorsneden wordt door meerdere dunne zandlagen. Onder dit kleipakket bevindt zich zand Verwachte werkwijze en fasering Gezien de status van het aanwezige Gemaal Kamperveen dient het ontwerp van de uitbreiding van het gemaal te worden afgestemd op de randvoorwaarden die gelden vanuit dit monument. Vooruitlopend op het ontwerp kan worden uitgegaan van toepassing van een trillingsvrij paalsysteem en het wegdrukken van damwanden, zodat grenswaarden (te meten in het veld) niet overschreden worden, om zo schade aan dit monumentale pand te voorkomen. 18 oktober Eindconcept

23 De inschatting van grondvervormingen als gevolg van de realisatie van de nieuwe dijk langs de bypass en de invloed daarvan op het gemaal zijn in een separate notitie verwoord. 2.6 Dijklichaam Specifieke objectgegevens Voor dit onderdeel wordt gebruik gemaakt van de uitgangspunten en bevindingen zoals reeds beschreven in Ref [IV] Deelproduct 3 Waterkeringsplan Beschrijving constructie Bij de volgende objecten binnen het plangebied is sprake van een te realiseren dijklichaam: 1A6 - IJsseldijk verbindende waterkering (IJDvw) 1A7 - IJsseldijk dijkring 11b (IJDb) 1B - Nieuwe dijken langs bypass (DB) 1C1 - Dijk Drontermeer-Vossemeer (DV) 1H10 - Categorie C-kering (VC) 1H12 - Klimaatdijk Woongebied (KD) Ligging en locatie De locaties van de verschillende dijklichamen worden globaal zichtbaar in figuur 1.1. Voor de specifieke ligging van de deelobjecten wordt verwezen naar Ref [IV] Grondprofiel Voor een beschrijving van het grondprofiel voor de verschillende onderdelen van de te realiseren waterkering binnen het plangebied wordt verwezen naar Ref [I] en [II] Verwachte werkwijze en fasering Zoals in Ref [V] aangegeven, bevindt de Waterspitsmuis zich mogelijk in het noordelijke deel van de Enk. Om het toekomstige leefgebied bereikbaar te houden, wordt verwacht dat de aannemer eerst het noordelijke deel van object 1B Nieuwe dijken langs bypass aanlegt en vervolg het zuidelijke deel. De aansluiting van het dijklichaam op de objecten 1A1 Inlaat een 1A3 Recreatieschutsluis zal, afgezien van eventueel benodigde voorbelasting, plaats vinden als deze objecten geheel gereed zijn. Het object 1C1 Dijk Drontermeer - Vossemeer zal grotendeels worden aangelegd nadat de keersluizen Drontermeer - Vossemeer in gebruik zijn genomen. De landhoofden van object 1G Brug Nieuwendijk kunnen worden gerealiseerd op het moment dat het grondwerk voor het noordelijke en zuidelijke dijklichaam zijn afgerond. Eindconcept oktober 2013

24 De realisatie van het totale dijklichaam zal (inclusief voorbelastingsperiode) ca. 1 jaar in beslag nemen. 18 oktober Eindconcept

25 3 STAP 1A: BESCHOUWING BEMALINGSCONTOUR 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn de geohydrologische effecten als gevolg van bemaling in beeld gebracht voor een maatgevend kunstwerk. De geohydrologische effectberekening voor de bouwputbemaling heeft als doel het vaststellen van het maximale invloedsgebied van de bemaling (tot een verlaging van 0,05 m) en de grootte van de verlagingen binnen het invloedsgebied (contouren 0,05, 0,10, 0,20, 0,50, 1,0 m). Verlaging van de gemiddeld laagste grondwaterstand (GLG) door bemaling kan, afhankelijk van de duur, de volgende consequenties hebben voor bebouwing binnen het bepaalde invloedsgebied: Schade aan bebouwing door zettingen; Schade aan houten paalfunderingen. 3.2 Werkzaamheden en uitgangspunten Het onderzoek naar beïnvloeding vanuit bemalingen bestaat uit berekening van de tijdsafhankelijke grondwaterstand voor een situatie met bemaling op basis van een beschikbaar referentiemodel voor IJsseldelta-Zuid. Detailontwerp en inrichting van de bouwputbemaling zelf komen niet aan de orde in deze rapportage. Voor de uitvoering van dit onderzoek gelden onderstaande uitgangspunten(in lijn met vorige hoofdstukken) Uitgangspunten voor de funderingen van maatgevende kunstwerken Uit oogpunt van funderingsniveaus, bemalingsoppervlak en grondprofiel zijn twee objecten, namelijk 1A1 Inlaatwerk en 1G Brug Nieuwendijk, relevant om nader te beschouwen en mogelijk maatgevend voor de invloed op de omgeving (= omvang van het gebied waarin de grondwaterstand als gevolg van de bemaling tijdelijk wordt verlaagd). Bij het Inlaatwerk speelt invloed van de rivier de IJssel een grote rol. De GLG ter plaatse van het inlaatwerk is daardoor relatief hoog. Bij de Brug Nieuwendijk ligt de GLG aanzienlijk lager. In tabel 3.1 is een overzicht gegeven van de eigenschappen voor elk van de twee te bemalen objecten (is de verwachting), die bepalend kunnen zijn voor omvang van de bemalingscontour. Eindconcept oktober 2013

26 Tabel 3.1 Overzicht bemalingseigenschappen Inlaatwerk en Brug Nieuwendijk 1A1 Inlaatwerk 1G Brug Nieuwendijk GHG / GLG [NAP m] +0,5 / +0,1-1,0 / -1,2 Funderingsniveau [NAP m] -3,0 (2 delen) en -0,5 (20 delen) -3,1 (3x) en -1,9 (10x) Oppervlak [m x m] 50 x 11 (elk van de 23 delen) 15 x 10 (elk van de 13 steunpunten) Duur bemaling 3 maanden per stramien, totaal ca. 8 maanden Nabijheid bebouwing Ca. 160 m (Kamperstraatweg 2-4 en 17) Ca. 6 maanden totaal Ca. 110 m (Hogeweg 1 t/m 9) De maatgevende bemalingslocatie kan met de eigenschappen in tabel 3.1 niet eenduidig worden bepaald. Doorslaggevend is wel de locatie van de aanwezige bebouwing rondom de objecten. Zo is de bebouwing rondom het Inlaatwerk gelegen aan de zijde van de IJssel en voor deze locaties kan worden gesteld dat de grondwaterstandverlaging als gevolg van de voedende werking van de IJssel ter plaatse van deze bebouwing minimaal zal zijn. Bij Brug Nieuwendijk speelt dit verschijnsel in veel mindere mate, dit object is daarom gehanteerd in de bepaling van de omvang van de bemalingscontour. Voor het Inlaatwerk dient ook rekening te worden gehouden met een verlagingscontour van gelijkwaardige omvang, echter de verlaging ter plaatse van omliggende bebouwing is naar verwachting minimaal. Onderstaande uitgangspunten zijn gehanteerd: Uitgegaan is van geometrische eigenschappen (steunpunten en funderingsniveaus) van object 1G Brug Nieuwendijk zoals reeds beschreven in paragraaf 2.4.2; Uitgaande van een drooglegging van 0,5 m komt het benodigde verlagingsniveau uit op NAP -3,6 m en NAP -2,4 m; Het oppervlak van elke bouwkuip is circa 15 x 10 meter. Voor de ondiepe bouwkuipen lijkt een open ontgraving waarschijnlijk, voor de diepere bouwkuipen is toepassing van damwanden het meest waarschijnlijk. In de berekening is voor alle steunpunten uitgegaan van open ontgraving en bemaling zonder gunstige invloed van eventuele damwanden; Voor de bemalingsduur per steunpunt en voor het gehele kunstwerk is uitgegaan van de perioden zoals reeds genoemd in paragraaf Uitgangspunten voor de grondwatermodellering Voor de effectberekening is uitgegaan van de huidige inrichting van het watersysteem, dat wil zeggen de bestaande watergangen en weidesloten bepalen de toestroming vanuit omgeving. Dit is de meest realistische aanname, aangezien de bypass niet gegraven zal worden voordat het kunstwerk is aangelegd; De geohydrologische schematisatie die is toegepast in het grondwatermodel wordt bevestigd door de in Ref [I] en [II] op de locatie uitgevoerde sonderingen; Beide zijden van de constructie (dus de diepe en ondiepe poeren) zijn afzonderlijk in het model gezet, uitgaande van 3 bouwputten tegelijk in bemaling per zijde; 18 oktober Eindconcept

27 Vanuit praktische overwegingen (resolutie bestaand model) is per bouwput uitgegaan van een bemalen oppervlak van 25 x 25 m 2 ; De bemaling duurt circa 6 maanden. Er kan daarom worden uitgegaan van een stationaire situatie die zowel een zomer- als winterperiode kan beslaan met lage en hoge grondwaterstanden (GLG en GHG); Voor de referentiesituatie (situatie met huidige watersysteem zonder bemalingen en zonder hoogwatergeul) is met het model het grondwaterstandsverloop over een periode van 8 jaar ( ) berekend. Hieruit zijn ruimtelijke beelden van de huidige GHG en GLG berekend; De bemalingen voor beide zijden van de constructie zijn separaat met het grondwatermodel doorgerekend over een periode van 8 jaar, waarna de GHG- en GLG-beelden ook bepaald worden voor beide bemalingsituaties; De grondwaterstands- en stijghoogteverlagingen bij GHG en GLG zijn vervolgens berekend uit het verschil met de referentiesituatie. Resultaat zijn omhullende contouren voor de verlagingen 0,05 0,10 0,20 0,50 1,00 m. 3.3 Bodemopbouw en grondwatersysteem Bodemopbouw De bodemopbouw in het gebied rondom Brug Nieuwendijk wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een slecht doorlatende Holocene deklaag. De deklaag bestaat uit (zandhoudende) klei en veen, en varieert in dikte. In Kamperveen is deze laag plaatselijk 0,5 m dik, ten noorden van de bypass kan de dikte toenemen tot plaatselijk circa 5 m. De weerstand van de deklaag varieert hierdoor van enkele tientallen dagen tot plaatselijk ruim dagen. Onder de deklaag bevindt zich een goed doorlatend (Pleistoceen) watervoerend pakket. De dikte van het watervoerend pakket bedraagt circa 120 m. Het doorlaatvermogen van dit pakket bedraagt circa m 2 /dag. Deze hoge waarde geeft aan dat het grondwater weinig weerstand ondervindt in het watervoerend pakket. Plaatselijk wordt op circa 15 m mv een klei/leemlaag aangetroffen met een dikte die varieert tussen 0,5 en 2 m. Aan deze laag is in het model een weerstand toegekend van maximaal enkele honderden dagen. Het doorlaatvermogen van het bovenste deel van het watervoerend pakket (boven de waterremmende laag) bedraagt in het model ruim 300 m 2 /dag. Dit duidt op matig grof tot grof zand met een doorlaatfactor van circa 30 m/dag. Deze waarde lijkt wellicht iets aan de hoge kant in vergelijking met de resultaten van het geotechnisch onderzoek van Fugro, zie Ref [I], aangezien in dit onderzoek regelmatig wordt gesproken van een siltige of lemige bijmenging Grondwatersysteem De grondwaterstroming reageert op een groot aantal aspecten. De belangrijkste zijn neerslag/verdamping, kwel naar ontwateringsmiddelen (o.a. sloten) of wegzijging vanuit oppervlaktewater, grondwateronttrekkingen en variaties in bodemopbouw. Gezien de bodemopbouw in het gebied wordt onderscheid gemaakt in enerzijds de ondiepe Eindconcept oktober 2013

28 grondwaterstroming en grondwaterstanden in de deklaag en anderzijds de diepe grondwaterstroming en stijghoogten in het watervoerend pakket. De toestroom van grondwater naar de bemalingen vindt hoofdzakelijk plaats via het watervoerend pakket. Hoe hoger de doorlaatfactor, hoe beter de toestroming en des te verder reiken de stijghoogte- en grondwaterstandsverlagingen. Als er van wordt uitgegaan dat de in het model gehanteerde doorlaatfactor aan de hoge kant is, kunnen de gepresenteerde effecten op de grondwaterstand als worst-case worden beschouwd. 3.4 Resultaten Nulsituatie (referentie) De met het grondwatermodel berekende GLG- en GHG-beelden (uitsnede voor de omgeving van de hoogwatergeul) wijzen uit dat de GHG zich ter plaatse van de brug op circa NAP -1,0 m bevindt en de GLG op circa NAP -1,2 m. Hieruit kan worden afgeleid dat de fluctuatie van de grondwaterstand in dit gebied niet groot is. Dit houdt verband met de intensiteit van ontwateringsmiddelen (o.a. sloten), die er voor zorgen dat de grondwaterstand relatief sterk aan het oppervlaktewaterpeil hangt Effecten bemaling fundering Brug Nieuwendijk De uitgevoerde geohydrologische berekening geeft als resultaat de verlaging van de grondwaterstand (in de deklaag) en stijghoogte van het eerste watervoerend pakket. Het betreft het gecombineerde effect van de bemalingen voor de noord- en zuidzijde van de brug. Voor de bemalingen aan de noord- en zuidzijde van de brug zijn eerst afzonderlijke verlagingsbeelden gemaakt, vervolgens is vastgesteld welk van beide bemalingen het grootste effect heeft. Deze informatie vormt de basis voor de gepresenteerde omhullende verlagingscontouren bij GHG en GLG. De veranderingen van de GHG en GLG zijn bepaald bij een stationaire bemaling tot een niveau van respectievelijk NAP -3,6 m (noordzijde) en NAP -2,4 m (zuidzijde). Het verschil tussen de verlaging bij GHG en GLG is niet groot omdat de huidige GHG en GLG in de omgeving van de brug dicht bij elkaar liggen. De maximale verlaging (onder de bouwput) bedraagt bij GHG 2,7 m en bij GLG 2,5 meter. De grondwaterstandsverlagingen zijn kleiner dan de stijghoogteverlagingen. De grondwaterstandsverlaging kent een grillig verloop, omdat de grondwaterstand in dit gebied sterk wordt beïnvloed door het oppervlaktewatersysteem. Aangezien de omvang van de stijghoogtecontouren maatgevend is ten opzichte van de grondwaterstandscontouren, zijn alleen de eerstgenoemde gepresenteerd in bijlage A. 18 oktober Eindconcept

29 4 STAP 1B: BESCHOUWING PERMANENTE GRONDWATERSTANDSWIJZIGING 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat de beschrijving van de seizoensgebonden en extreme geohydrologische effecten van het Inrichtingsplan op de grondwaterstand en kwelflux en de gevolgen voor het regionale watersysteem (afvoer, drooglegging en inundatie), zoals beschreven in Deelproduct 10: Geohydrologische effecten, zie Ref [VII]. Tevens geeft dit deelproduct een beschrijving van de effecten op de huidige landgebruikfuncties, waaronder de doelrealisatie voor landbouw en de bossen in Flevoland en de drooglegging in het stedelijk gebied van Kampen (Onderdijks en de Maten). Aangezien de uitgevoerde voorstudie opname gebouwen zich richt op bebouwing rond het plangebied van IJsseldelta Zuid zijn de volgende effecten van geohydrologische wijzigingen van belang: Wateroverlast in kelders door verhoging van GHG Overlast en vorstschade door afname drooglegging (bij verhoging van GHG). Schade aan bebouwing door zettingen (bij verlaging van de GLG); Schade aan houten paalfunderingen (bij verlaging van de GLG). 4.2 Uitgangspunten De effectberekeningen uit [VII] zijn gebaseerd op het inrichtingsvoorstel voor de bypass en de Onderdijkse Waard d.d. 17 augustus 2010 en eindconcept inrichtingsplan d.d. 18 november 2010, inclusief het daarin gestelde pakket mitigerende en compenserende maatregelen. Tevens is inmiddels besloten tot het doorvoeren van de optimalisatie in het pakket compenserende maatregelen, om ongewenste effecten op functies te voorkomen, zoals toegelicht in Ref [VII]. 4.3 Gevolgen hydrologie bij mitigerende en compenserende maatregelen De volgende mitigerende en compenserende maatregelen zijn in Ref [VII] voorgesteld: 1. Mitigerend: het aanbrengen van kleiafdichting in de bypass om contact met het watervoerende pakket als gevolg van het doorsnijden van de waterremmende deklaag te voorkomen. De aangetroffen sterke variatie in de dikte van de deklaag en de onnauwkeurigheid van de ingezette grondradar maakt dat aanvullende metingen tijdens het graven van de bypass in Ref [VII] zijn aanbevolen. 2. Compenserend: voor het watersysteem van de gemeente Kampen is gekozen voor het aantakken van een tweede afwateringsroute voor Onderdijks. 3. Compenserend: de volgende maatregelen conform VKA2006 met op enkele punten bijstelling, zie ook kaart 6 van Ref [VII]: a. Aanleg kwelsloten b. Aanleg tweede afwateringsroute voor Onderdijks c. Aanleg (extra) buisdrainage in percelen Onderstaande effecten voor de hydrologische situatie bij bovenstaande mitigerende en compenserende maatregelen zijn in Ref [VII] uiteengezet: In de percelen langs de Binnen Reeve treedt een significante GHG-verhoging op, maar dit is bij de toekomstige natuurfunctie geen knelpunt; Eindconcept oktober 2013