Experts maken zich zorgen over stijgende olieprijzen

Transcriptie

1 Page 1 of 5 algemeen Experts maken zich zorgen over stijgende olieprijzen Felix De Feijter Pag. 17 Hoelang zal er nog olie zijn? De olieprijs boekt records. Eind vorige week stegen in New York de prijzen voor een vat tot meer dan 92 dollar, zo'n 30 dollar meer dan een jaar geleden. Oliesjeiks noemen het apocalyptisch doemdenken, maar steeds meer westerse experts weten het zeker, over veertig, zestig of misschien tachtig jaar is de olie op. En zullen voldoende alternatieven klaar moeten staan om de energiefakkel over te nemen. 'Zoveel tijd hebben we niet meer', vreest KUL-professor Pierre Jacobs, expert in biologische brandstoffen. Door Felix de Fijter Matthew R. Simmons, olieadviseur van de Amerikaanse president Bush en directeur van een van de belangrijkste adviesbureaus in de energiesector, denkt dat de olieproductie haar piek "erg binnenkort" zal bereiken. De sjeiks kunnen de vraag niet meer aan. Wat er dan gebeurt? Dat weet eigenlijk niemand, zo hield Simmons de oliesector vorige week voor op een congres in Houston. "We verzekeren onze huizen tegen brand of overstroming. Maar de kans dat we daar daadwerkelijk mee te maken krijgen, is kleiner dan het risico dat we tegen een groot olietekort aanlopen." Ook het Meril World Energy Fund spreekt van een krappe markt. "Voor iedere drie verbruikte vaten wordt er slechts één teruggevonden", aldus fondsmanager Poppy Buxton. Mogelijk doet zich al een olietekort voor in het laatste kwartaal van De verslechterde verhouding van vraag en aanbod zal de olieprijs waarschijnlijk verder opdrijven. Simmons voorspelde in zijn boek Twilight in the Desert, dat in 2005 verscheen, al dat hij verwacht dat een vat ruwe olie tegen dollar kost. "En in piekperioden misschien wel 200." Bodem in zicht "Americans are addicted to oil", constateerde president Bush in zijn State of the Uniontoespraak van Verslaafd aan olie dus. Bush trok 1,2 miljard dollar uit voor de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen; om Amerika's onafhankelijkheid tegenover het Midden-Oosten te vergroten, om zijn land, dat verantwoordelijk is voor 65 procent van het wereldwijde olieverbruik, draaiende te houden en de uitstoot van CO2 tegen te gaan. "We zijn nu zover dat iedereen wel inziet dat we hard moeten werken aan alternatieve brandstoffen", zegt professor Pierre Jacobs van de KU Leuven, deskundige op het gebied van biologische brandstof. Jacobs verwacht dat de bodem van de wereldwijde olievoorraden in 2050 is bereikt. "Dat is een veel gehoorde voorspelling op dit moment. Zoveel tijd hebben we dus niet meer." Wereldwijd zijn talrijke bedrijven en organisaties druk bezig met de ontwikkeling van alternatieve brandstoffen. De eerste generatie biobrandstoffen is al op de markt. Bio-ethanol werd de afgelopen jaren snel populair. Ethanol, doorgaans zo'n 50 procent milieuvriendelijker dan benzine, wordt verkregen uit bijvoorbeeld maïs, zetmeel, suikerriet, palmolie of sojabonen. In Brazilië rijdt vandaag de dag 30 procent van de auto's op ethanol. Op het eerste gezicht leek deze biobrandstof een uitstekend alternatief, en nog altijd draait de productie in verschillende landen op volle toeren, maar er rijzen problemen, constateert Matthew Simmons. "Door de enorme vraag naar grondstoffen die nodig zijn bij de productie van ethanol ontstond er een tekort voor de voedselproductie. Bovendien werd de prijs van de voedingsstoffen door de grote vraag fors opgedreven,

2 Page 2 of 5 en daar was de voedselindustrie niet bepaald blij mee."zo rees de prijs voor maïs in Amerika de pan uit toen het enorm populair werd als productiemiddel voor de biobrandstof. It's food or fuel, zeggen de Amerikanen daarom. "China heeft al gezegd dat het voedsel voor zijn bevolking belangrijker vindt dan brandstof, daar ben ik het mee eens", zegt Jacobs. De hoeveelheid akkergrond en water die nodig is voor de productie om een concurrerende hoeveelheid biobrandstof te produceren is bovendien gigantisch. De Amerikaanse senaat wil tegen 2022 het gebruik van ethanol verviervoudigen. Om dat te bereiken is vierkante kilometer akkergrond nodig, ruim twaalf maal de oppervlakte van Vlaanderen. Sommige wetenschappers beweren zelfs dat de productie van ethanol meer energie kost dan het oplevert. Afgelopen weekend nog waarschuwde Jean Ziegler, de VN-rapporteur voor het recht op voedsel, voor de invloed van de productie van biodiesel op de beschikbaarheid van voedsel. De geïntensiveerde teelt van maïs, tarwe en suikerbieten voor de ontwikkeling van milieuvriendelijke brandstoffen drijft de prijs van basislevensmiddelen, gronden en water immers te veel de hoogte in. "Het is een misdaad tegen de mensheid om op een agrarisch productieve grond voedsel te produceren dat dan voor biobrandstoffen opgestookt wordt", zei Ziegler. Volgens hem moet de wereldwijde productie van biobrandstoffen minstens vijf jaar gestopt worden. Jacobs verwacht meer van de tweede generatie biobrandstoffen. Terwijl andere deskundigen mikken op bijvoorbeeld waterstof of biogas, al dan niet in combinatie met elektrische aandrijving, ziet Jacobs een andere mogelijkheid. "We kunnen klassieke diesel maken met een groene uitstoot door in plaats van olie hout of gras te gebruiken. De voedselvoorziening komt dan niet in gevaar." Volgens Jacobs is hiervoor slechts een kleine aanpassing nodig in raffinaderijen. Het hout of gras moet een snel groeiende soort zijn. "Ik bedoel geen eikenhout, maar snel groeiend, lelijk hout, of gras dat in de tropen groeit." Het prijskaartje hoeft geen groot probleem te zijn, denkt de professor. "Als je het afzet tegen de hoge olieprijs van vandaag, is deze biodiesel goedkoper." Wanneer deze tweede generatie brandstof daadwerkelijk te vinden is bij de pompstations, hangt ten eerste in grote mate af van het aantal onderzoekers dat zich ermee bezighoudt. "In mijn eentje heb ik er vijftien jaar voor nodig, maar als je er vijftien man op zet, tja, dan ben je er misschien in een jaar." Plantaardig tanken Grote vraag is wanneer en in welke mate de gemiddelde automobilist met een 100 procent schone auto de weg op kan. Jeffrey Seisler, topman binnen de internationale belangenvereniging van rijden op aardgas IANGV, verwacht dat binnen vijfendertig tot vijftig jaar biologische brandstoffen 25 procent van de markt kunnen veroveren. "Het product kan er wel zijn, de gebruikers moeten er ook nog aan wennen. Kijk naar de auto of de televisie. Die producten hadden tientallen jaren nodig voordat de consument eraan gewend was." In Vlaanderen krijgt dat gewenningsproces langzaam vorm. In Hasselt rijden er al bussen rond op plantaardige olie, en er zijn ook verschillende bedrijven actief die met vergistingsinstallaties biogas produceren. Sp.a-Kamerlid Bart Martens denkt dat in de nabije toekomst biobrandstof in België voor met name vrachtwagens en bussen interessant kan zijn. "Er zijn nog niet veel distributiepunten voor biobrandstof in België, dus voor de gewone autorijder is het allemaal nog niet zo interessant. Maar voor vrachtwagens en bussen, die telkens vanaf hetzelfde punt vertrekken en er ook weer moeten terugkeren, is het een ander verhaal, omdat we pompstations op die vaste vertrekstations kunnen neerzetten." Volgens Martens zal het ook voor de gewone automobilist evenwel niet lang meer duren voordat biobrandstof een alledaags verschijnsel wordt. "De Europese Commissie heeft zichzelf doelen gesteld voor een afname van CO2-uitstoot. Om die te realiseren zullen autofabrikanten worden gedwongen op korte termijn wagens op de markt te brengen die standaard uitgerust zijn met een tank die ook voor biobrandstoffen geschikt is." Sommige fabrikanten zoals BMW, Audi en Saab zijn al zover. Martens ziet vooral brood in een hybride systeem, waarbij zowel plaats is voor elektrische aandrijving als een tank voor biobrandstof. De vraag of alle inspanning op het gebied van alternatieve brandstoffen voldoende is om te voorkomen dat we over een jaar of vijftig met lege benzinetanks zitten, is lastig te beantwoorden, vindt professor Jacobs. "We kunnen maar het best wat minder autorijden." n Biodiesel lijkt sterk op gewone diesel. Het wordt gemaakt uit plantaardige olie. In Europa is koolzaadolie het meest in gebruik, maar andere oliën zoals zonnebloemolie en sojaolie kunnen als alternatief dienen De Persgroep Publishing

3 Page 3 of 5 algemeen Ethanol FDF Pag. 17 De meest gebruikte biobrandstof ter wereld is op dit moment bio-ethanol, dat benzine kan vervangen. Ethanol, beter bekend als de alcohol in de alcoholhoudende dranken uit de supermarkt, ontstaat door het vergisten van suikerriet, zoals in Brazilië, maïs in de Verenigde Staten, of andere plantaardige grondstoffen. In Europa wordt ethanol veelal in benzine bijgemengd in de vorm van ETBE (Ethyl Tertiair Butyl Ether). ETBE bevat ongeveer 50 procent bio-ethanol. Het geschikt maken van auto's voor het rijden op ethanol vergt maar een kleine aanpassing. Pro: Lage CO2-uitstoot, biologisch afbreekbaar. Contra: Ethanol levert per liter twee derde minder energie dan benzine, prijs van grondstoffen loopt hoog op door de grote vraag, veel grond nodig voor verbouwing grondstoffen. Verkrijgbaar in België? Zeer moeilijk, naar verluidt is er één station. Kostprijs: Loopt in Europa uiteen van 0,70 tot 1,92 euro per liter. Biodiesel Biodiesel lijkt sterk op gewone diesel. Het wordt gemaakt uit plantaardige olie. In Europa is koolzaadolie het meest in gebruik, maar andere oliën zoals zonnebloemolie en sojaolie kunnen als alternatief dienen. Extreem milieuvriendelijk is biodiesel voor ons land nog niet. In België wordt ongeveer 5 procent biodiesel aan de gewone diesel toegevoegd. Probleem is de beschikbaarheid van de oliën. Door de grote vraag komt de voedingsindustrie in het nauw. Een nog te ontwikkelen biodiesel zou dit probleem kunnen oplossen, zegt professor Pierre Jacobs van de KU Leuven. Hij ziet mogelijkheden voor een biodiesel die door hout of grasverbranding kan worden ontwikkeld. Pro: Goede motorsmering, milieuvriendelijk. Contra: Een mengvorm met normale diesel mag slechts voor 20 procent uit biodiesel bestaan, bij een hoger percentage moet de motor worden aangepast. Kostprijs: Gelijk aan die van gewone diesel, vandaag zo'n 1,14 euro. Verkrijgbaar in België? Op vrij veel plaatsen, in ieder geval bij alle Totalstations. PPO

4 Page 4 of 5 Pure Plantaardige Olie (PPO) is ook een alternatief voor diesel. Dat een auto op PPO kan rijden werd in 1897 al bewezen. Rudolf Diesel, de uitvinder van de dieselmotor, liet voor het eerst een motor op pindaolie lopen. PPO wordt net als biodiesel gemaakt van plantaardige oliën (zonnebloemen, koolzaad). De warme of koud geperste olie is echter niet geschikt voor gebruik in een gewone dieselmotor. Het aantal PPO-tankstations is op dit moment nog zeer beperkt. Wie denkt slim te zijn en een fles zonnebloemolie uit de Aldi leeggiet in zijn tank, is illegaal bezig, omdat op die supermarktolie geen brandstofaccijnzen worden geheven. Pro: Roetuitstoot gehalveerd, goede smeereigenschappen. Contra: Beperkt verkrijgbaar, voertuigaanpassing is duur. Kostprijs: Tussen de 0,60 en 0,70 euro per liter, inclusief belasting. Verkrijgbaar in België? Moeilijk, er zijn stations in Gentbrugge en in Ravels. Biogas Biogas ontstaat door vergisting van organische stoffen zoals rioolslib, mest of gestort huisvuil. Een biogas dat op natuurlijke wijze ontstaat, is bijvoorbeeld moerasgas. Het ruwe gas bestaat vooral uit methaan en koolstofdioxide (CO2). Biogas kan worden gebruikt als brandstof voor aardgasauto's, al hebben de meeste ontstekingsautomotoren daarvoor een lichte aanpassing nodig. Momenteel is een groot deel van het commercieel verkrijgbare biogas in Europa afkomstig van stortplaatsen. Door het vrijwel ontbreken van tankstations voor biogas blijft de toepassing beperkt. Pro: Bereiding kost weinig energie, motor maakt minder geluid. Contra: Benzine- of dieselrijders moeten hun tank vervangen, gastanks moeten worden aangepast. Kostprijs: Prijs gelijk aan lpg. Verkrijgbaar in België? Nee. Biowaterstof Waterstof wordt door een behoorlijk aantal wetenschappers gezien als dé brandstof van de toekomst. De prestaties van een brandstofauto kunnen zelfs hoger liggen dan die van een benzine- of dieselwagen. Dit komt omdat waterstof krachtiger ontploft dan bijvoorbeeld benzine. Er zijn waterstofauto's op de markt die in 3,5 seconde een snelheid van 100 kilometer per uur halen. In Duitsland rijden al BMW 7-series rond op waterstof. De brandstof is echter nog niet gemakkelijk verkrijgbaar en de totale kosten zijn erg hoog. Mogelijk interessant in de toekomst. Pro: Geen schadelijke uitstoot, energiebron vrijwel onuitputtelijk. Contra: Nu nog erg duur, tank neemt veel ruimte in en raakt snel leeg. Kostprijs: Onbekend. Verkrijgbaar in België? Nee. Zonne-energie De zon zal de auto-industrie wellicht niet veel verder helpen in de zoektocht naar alternatieve brandstoffen. Hoewel studenten van de Nederlandse Technische Universiteit Delft met hun zonnemobiel Nuna 4 eerder deze maand in een tijdsbestek van 33 uur liefst kilometer aflegden tijdens de solarrace in Australië, is een auto op zonne-energie voor de gemiddelde consument nog erg ver weg. De productiekosten zijn enorm vanwege de dure zonnepanelen en bovendien schijnt in West-Europa de zon onvoldoende. Energievoorziening voor de huizen is een ander verhaal. In Vlaanderen heeft een op de achthonderd gezinnen een zonne-energie-installatie, dat is tien maal zoveel als drie jaar geleden. In juni verscheen een auto op de markt die rijdt op wind- en zonne-energie. Als er te weinig wind en niet genoeg zon is, kan de auto worden opgeladen via een adapter. Panelen op het dak voorzien de wagen van zonneenergie. Erg krachtig is de auto niet. Hij haalt een topsnelheid van 51 kilometer per uur, en dat houdt de wagen met een volle batterij maximaal een uur vol.

5 Page 5 of 5 Pro: Extreem milieuvriendelijk. Contra: Afhankelijkheid van weersomstandigheden, niet erg krachtig, erg duur. Kostprijs: De bekleding van een woningdak met zonnepanelen kost gemiddeld euro, de auto kost euro. Verkrijgbaar in België? Ja De Persgroep Publishing