Praktische opdracht ANW Biobased economy keuzekaart
|
|
- Melissa Bakker
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Praktische opdracht ANW Biobased economy k Praktische-opdracht door een scholier 1807 woorden 26 juni ,7 3 keer beoordeeld Vak ANW Keuzeopdracht ANW Jan H. 4V SGL Biobased Economy Het begrip biobased economy zal hoogstwaarschijnlijk steeds vaker terugkomen en steeds bekender worden onder de mensen. Hedendaags stookt en verbrand iedereen fossiele brandstoffen, daar komt veel bruikbare energie uit vrij. Maar deze bronnen zijn uitputtelijk, het ontstaan van nieuwe fossiele brandstoffen kost veel meer tijd dan dat we nu gebruiken. Daarom leek het mij leuk om wat meer te weten te komen hoe wij bijvoorbeeld over 100 jaar, de economie draaiende houden qua vervoer en verkeer. Ik vraag me af hoe ver het scenario van de biobased economy is uitgewerkt. Bij de biobased economy staat duurzaamheid op de eerste plaats. Wat wil duurzaam nou eigenlijk zeggen? Duurzaam wil zeggen dat ook de toekomstige generaties in hun behoeftes kunnen voorzien. Als zij in hun behoeftes willen voorzien zullen zij ook energie nodig hebben, alleen deze moet wel uit duurzame bronnen afkomstig zijn. Daarom vind ik het wel goed dat ze nu al de mogelijkheden onderzoeken. Ik betwijfel wel of de CO2 uitstoot echt rampzalig is, wel geloof ik dat de voorraad fossiele brandstoffen misschien al binnen 100 jaar op is. Ik probeer antwoorden te zoeken op de volgende vragen. Aan de hand daarvan schrijf ik een artikel van ongeveer een half A4 tje. Daarin vertel ik mijn bevindingen over de biobased economy. De Solar website verwees naar geschikte informatiebronnen: a. Uit welke grondstof wordt bio-ethanol gemaakt? Wanneer alles wat uit organisch materiaal, vergist ontstaat er ethanol, het is dus gewonnen uit biologisch afbreekbare afvalresten. Pagina 1 van 5
2 b. Van welk landbouwproduct is deze grondstof een bijproduct? De meeste grondstoffen zijn vaak bijproducten van producten die in de landbouw worden gebruikt, veel voorkomend zijn vooral: suikerbieten, mais, tarwe en gerst. Je ziet wel dat deze producten ook als voedsel dienen, ze moeten dus wel op de eerste plaats aan het voedsel denken, daarna pas aan bio-brandstoffen. Dat vind ik belangrijk, omdat er ook veel landen zijn waar ze amper te eten hebben. Wij zijn ondertussen al bezig met nieuwe brandstoffen. Ik denk dat anders het gat met de arme landen te groot wordt. Want bij duurzaamheid moet je niet alleen letten op zuinig omgaan met energie maar met het opwekken daarvan. Tevens heeft duurzaamheid aandacht voor mensen, werk, en gelijke kansen. Daarbij herken je misschien het begrip: People, PLanet, Profit. De 3 P s. Als er ook aan mensen moet worden gedacht, vind ik het vreemd om vele euro s te investeren in ingewikkelde technologieën om duurzame energie op te wekken, terwijl er ondertussen een schip vol met chemicaliën wordt gedumt aan de kust van Afrika. Dat klinkt een beetje tegenstrijdig met de 3 P s. c. Geef een definitie van het begrip biomassa. Een goede definitie kan zijn: Biomassa is organisch materiaal dat door verbranding of vergassing omgezet kan worden in energie, dat wordt gebruikt door voertuigen die op benzine rijden. Bio-ethanol is een voorbeeld van een biobrandstof. In de toekomst wil men het gebruik van biobrandstoffen uitbreiden. d. Wat zijn biobrandstoffen? Biobrandstoffen is letterlijk biologische brandstoffen, dus het tegenovergestelde van fossiel. Biobrandstof is een verzamelnaam voor verschillende soorten brandstoffen die gemaakt worden uit biomassa zoals planten. Biobrandstoffen vormen een duurzaam alternatief voor fossiele brandstof, waarvan de voorraad eindig is. Biomassa is in principe onuitputtelijk als je blijft aanplanten wat je gebruikt. Dan heb je een gesloten kringloop. e. Geef aan welk percentage benzine en diesel Nederland in 2010 door biobrandstoffen moet hebben vervangen, als Nederland wil voldoen aan de Europese richtlijnen. Volgens De doelstelling van een paar jaar geleden is het aandeel van de biobrandstoffen gepland op 5,75%(2010). In 2009 is deze doelstelling gewijzigd wegens omstandigheden. De planning staat nu op 4% in De planning hierna is om het in 2020 op 10% te krijgen, uit recent onderzoek blijkt dit praktisch gezien vrijwel onmogelijk in die tijdsperiode. Grafiek: In de grafiek zijn de EU-doelstellingen duidelijk te zien. f. Noem twee andere voorbeelden van biobased products en de grondstoffen waar ze uit ontstaan. Uit de koolwaterstoffen kun je veel verschillende dingen halen. Omdat het relatief makkelijk te bewerken is, kan ik zomaar een paar voorbeelden geven, denk aan verf, lijm, inkt, plastic, films & vezels. g. Geef een definitie van het begrip biobased economy. Pagina 2 van 5
3 Een goede definitie zou kunnen zijn: Biobased economy- Bij biobased economy staat het gebruik van herwinbare grondstoffen of biomassa in de chemie en andere niet-voedsel bedrijfstakken centraal. Ook is de duurzaamheid de maatstaf van het (economische) leven. Het is de bedoeling dat er geen grondstoffen verloren gaan. h. Leg uit waarom juist bij de Universiteit van Wageningen onderzoek naar biobased products wordt gedaan. Zij hebben een opleiding die Milieukunde heet. Daar past biobased products goed bij. Als je leerlingen nu gewoon het onderwerp laat onderzoeken, kun je kijken of ze er iets van begrijpen en kun je er misschien nog nuttige dingen uit halen. Tevens is het belangrijk dat we mogelijke toekomst scenario s bedenken waar in principe geen fossiele brandstoffen worden gebruikt. Want fossiele brandstoffen worden schaars. Het is goed om nu al de mogelijkheid te geven om mee te doen aan onderzoeken voor biobased products. i. Leg uit welk belang het Ministerie van Economische Zaken heeft bij dit onderzoek. Omdat de economie ook afhankelijk is van vervoer, die brandstoffen nodig heeft, Economische zaken kunnen ook bepalen hoeveel er geïnvesteerd moet worden om de doelstellingen te bereiken, ook moeten ze plannen wat ze sparen om over te gaan in economie die op basis van biomassa draaiende wordt gehouden. 2. Verwerk de informatie en de antwoorden op de reflectievragen 1, 2 en 3 tot een artikel aan de hand van de checklist artikel schrijven. Doelgroep: je klasgenoten. 3. Laat het artikel aan minstens twee klasgenoten lezen. Laat ze een pluspunt en een minpunt van het artikel opschrijven. Foto: Hopelijk niet meer in de toekomst. Reflectie: 1.Leg uit waarom biobased products duurzaam zijn. Uit afvalresten van planten halen we door bijvoorbeeld vergistingsinstallaties energie uit biomassa. Het is logisch dat er bij de verbranding weer CO2 vrijkomt, maar bij deze vorm van energie gaat het erom dat we de kringloop sluiten, dus door het aanplanten, want planten nemen bij fotosynthese CO2 op uit de lucht, die hebben ze nodig voor de groei. Doordat de kringloop CO2 neutraal is, heb je dus niet nog meer CO2 in de lucht, maar wel de benodigde energie voor vervoer en verkeer. Het is duurzaam omdat we geen grondstoffen verbruiken, de planten blijven immers groeien. Zo kunnen toekomstige generaties ook in hun behoeftes kunnen voorzien. 2. Noem twee andere manieren waarop het tekort aan fossiele brandstoffen kan worden opgevangen. Geef van elke manier aan welk voordeel en welk nadeel deze oplossingen volgens jullie hebben ten opzichte van biobrandstoffen. Veel genoemde oplossingen zijn het gebruik van zonnecellen en windenergie. Pagina 3 van 5
4 Windenergie Voordelen Nadelen Geen CO2 uitstoot Het waait niet altijd Eigen energievoorziening en dus niet/minder afhankelijk. horizonvervuiling Grote molens laten bouwen kost veel geld Zonne-energie Voordelen Nadelen Directe omzetting van zonne-energie naar elektriciteit Mogelijk wolken en daardoor minder rendement Geen CO2 uitstoot s nachts geen opbrengst In de winter bijvoorbeeld veel minder opbrengst. Je ziet dat deze bronnen wel behoorlijk afhankelijk zijn van factoren. Bij energie uit biomassa is dat denk ik minder erg. 3. Geef hieronder een voordeel én een mogelijk nadeel aan van biobased economy. Het voordeel is natuurlijk dat de maatschappij en economie in principe in de huidige staat blijft, de energie komt alleen van een nieuwe bron. Dat levert weer werk op. Een nadeel is dat de bouw van die installaties en de machines die bouwen, wel gewoon CO2 uitstoten. Ook moet er nog onderzoek gedaan worden naar het gebruik en efficiëntie van biobrandstoffen. Artikel Biobased Economy: Afhankelijk van afvalresten? Kustgebieden zullen overstromen! Oogsten zullen mislukken!, Zo enkele krantenkoppen die voorspellen wat er zal gebeuren als wij blijven leven op de aardolie-economie. Gelukkig hoeft dit ramp -scenario zich niet echt afspelen. Want wetenschappers en de universiteit van Wageningen hebben een heel ander scenario in gedachten: De Biobased Economy De onderzoeken en studies naar De Biobased Economy geeft een heel nieuw toekomstbeeld. In deze economy is energie uit biomassa de basis voor de draaiende economie. Duurzaamheid speelt een grote rol bij dit toekomstbeeld. Deze aanpassingen zijn nodig zodat onze toekomstige generaties in hun behoeftes kunnen voorzien. Dit is ook de definitie van het begrip duurzaam. Duurzaam is niet alleen zuinig met energie omgaan, maar ook het opwekken daarvan, het gebruik van duurzame bouwmaterialen, meervoudig ruimtegebruik, benutting van lokale arbeidskracht en kennis, recycling van grondstoffen. Zomaar een paar voorbeelden van een integrale benadering van het begrip 'duurzaamheid'. Deze kwesties horen ook thuis in een stabiele economie. De economie is op de Bio gebaseerd. In een Biobased Economy horen ook de biobased products. Dit zijn producten die afkomstig zijn van biologisch afbreekbare plant/dier afvalresten. Het is dus helemaal niet zo vreemd dat we de een economie creëren die moet hebben van resten van planten zoals: suikerbieten, mais, tarwe en gerst. Het zal gewoon worden om op biobrandstoffen te rijden. Biobrandstoffen zijn letterlijk biologische brandstoffen, dus het tegenovergestelde van fossiel. Biobrandstof is een verzamelnaam voor verschillende soorten brandstoffen die gemaakt worden uit biomassa zoals planten. Biobrandstoffen vormen een duurzaam alternatief voor fossiele brandstof, waarvan de voorraad eindig is. Biomassa is in principe onuitputtelijk als je blijft aanplanten wat je gebruikt. Dan heb je een gesloten kringloop. Pagina 4 van 5
5 Een gesloten kringloop staat garant voor geen vervuiling van de atmosfeer, maar wel genoeg energie om de volgende generaties van energie te voorzien. Dit komt door het proces fotosynthese: de planten hebben CO2 nodig voor de groei. Dit neemt alle CO2 op die bij de verbranding vrijkomt. Hierdoor blijft het milieu gespaard en toch hoeven we onze economie niet op z n kop te zetten, door energie tekorten. Het lijkt erop dat de Biobased Economy helemaal niet zo n gek idee is. 4. Wat was het belangrijkste pluspunt dat klasgenoten hebben genoteerd over jullie artikel? Dat het legt duidelijk uit dat we kunnen overstappen op een economie die niet draait op fossiele brandstoffen. Er wordt ook uitgelegd wat duurzaam eigenlijk inhoudt, dat geeft een beter beeld over het toekomstscenario. 5. En wat waren de minpunten? Wat zou je volgende keer dus anders doen? Het is nog niet helemaal begrijpbaar hoe het bio-proces op gang wordt geholpen. Volgende keer probeer ik ook te letten op wat ik precies wil zeggen met het artikel, het is wel leuk en aardig over de biobased economy, maar hoe gaat die revolutie in zijn werk? Pagina 5 van 5
Duurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52459 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieLes Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne- energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieLes Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieBegrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt
Nadere informatieSamenvatting Scheikunde Hoofdstuk 7 duurzaamheid
Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 7 duurzaamheid Samenvatting door een scholier 1632 woorden 10 juni 2017 5,9 6 keer beoordeeld Vak Scheikunde Scheikunde samenvatting hoofdstuk 7 7.2 Fossiele brandstoffen
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieE85 rijdende flexifuel auto uitstoot ten gevolge van de aanwezigheid van benzine in de brandstof.
Energielabel auto Personenwagens moeten voorzien zijn van een zogenaamd energielabel. Deze maatregel is ingesteld om de consument de mogelijkheid te geven om op eenvoudige wijze het energieverbruik van
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatieWerkblad Introductieles Eneco EnergieLab
Werkblad Introductieles Eneco EnergieLab Naam: Datum: Fossiele brandstoffen Energie laat apparaten werken. Veel apparaten gebruiken energie. Bijvoorbeeld de waterkoker, je telefoonoplader en het digibord.
Nadere informatieToelichting infopaneel energie
Inleiding Waarom zouden we voor hernieuwbaar energie gaan? De 3 begrippen die bij transitie aan bod zijn gekomen sluiten volledig aan bij het gebruik van hernieuwbare energie. 1 Om ons milieu te sparen
Nadere informatieKlimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Alternatieve brandstoffen Inleiding Deze chemie-verdiepingsmodule over alternatieve brandstoffen sluit aan op het Reizende DNA-lab Racen met wc-papier. Doel Het Reizende
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen
Alternatieve energiebronnen energie01 (1 min, 5 sec) energiebronnen01 (2 min, 12 sec) Windenergie Windmolens werden vroeger gebruikt om water te pompen of koren te malen. In het jaar 650 gebruikte de mensen
Nadere informatieGroene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming
Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business
Nadere informatieWestvoorne CO 2 - uitstoot
Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn
Nadere informatieLessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8
Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk
Nadere informatieReactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030
Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial
Nadere informatiePraktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof
Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof Praktische-opdracht door een scholier 694 woorden 13 april 2016 9 2 keer beoordeeld Vak Scheikunde Pagina 1 van 5 PO biomassa als brandstof (practicum
Nadere informatieEnergie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg
Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch
Nadere informatieBio is een marketing kreet. Die veel te vaak wordt misbruikt
Bio is een marketing kreet Die veel te vaak wordt misbruikt Bio based plastics Besparing aardolie is onnodig Besparing aardolie is vaak fictie CO2 besparing is niet bewezen Grondstof productie gaat vaak
Nadere informatieEen duurzame auto INHOUD OPDRACHT DOELEN
Een duurzame auto Dit is een eerste versie van de nieuwe activiteitsuggesties, passend bij de leerlijnen die ontwikkeld zijn bij de leer. Ze zijn nog in ontwikkeling en zullen in de komende tijd verder
Nadere informatiefeiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie
Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk
Nadere informatie1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken Prof. Dr. Patrick van der Wel, Rijksuniversiteit Groningen.
Hieronder vind je de onderwerpen van editie 2019-2020. De onderwerpen worden aangevuld met nieuwe onderwerpen tot de 1 e dag van de inschrijving (1 mei 2019). 1. Foute eiwitten die ziekten veroorzaken
Nadere informatieBiobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek
Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food
Nadere informatieToets_Hfdst10_BronnenVanEnergie
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatie5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.
Samenvatting door M. 1285 woorden 10 juni 2013 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 13.1 Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop. Consumenten dieren en mensen Afvaleters
Nadere informatieLes Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
Tekst lezen en vragen stellen 1. Om een tekst goed te begrijpen is het erg belangrijk om een tekst actief te lezen. In de uitleg lees je hoe je dat moet doen. Als je actief leest, dan: - controleer je
Nadere informatie2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.
Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer
Nadere informatieGFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?
GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Spreker: Datum: Locatie: Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht GFT-afval heeft
Nadere informatieWaarom doen we het ook alweer?
Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest
Nadere informatieFlipping the classroom
In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest
Nadere informatie1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen
2. 1. Lessuggesties Oriënterende en activiteiten op klasniveau 1.7 Kwartet over de verschillende energiebronnen Dit kwartet is een syntheseactiviteit. De meeste aspecten van energie die aan bod zijn gekomen,
Nadere informatieVRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN
VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN Wat is biomassa? Biomassa is organisch materiaal afkomstig van bomen en planten. Ook mest, slib en andere biologisch afbreekbare stoffen worden beschouwd als
Nadere informatieDuurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018
Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige
Nadere informatieGroep 8 - Les 3 Restproducten
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 3 Restproducten Lesduur: 20 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat restproducten zijn en welke restproducten horen bij verschillende manieren van energie
Nadere informatieSamenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10
Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H3 2 t/m 4 + 8 t/m 10 2 Aarde: de ecologische kringloop Ecosysteem: een natuursysteem waarbinnen
Nadere informatieNaar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom
Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen
Nadere informatieSamen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)
Samen Duurzaam DOEN! Leuk dat u samen met uw buren na wilt denken over duurzaamheid. Aan de hand van dit stappenplan helpen wij u graag op weg om het gesprek op gang te brengen. Dit stappenplan is bedoeld
Nadere informatieTablet of smartphone
Inhoud Inhoud 2 Tablet of smartphone 3 1. Werkwijze 4 2. Thema s 6 1 Thema: fossiele brandstoffen 6 2 Thema: broeikaseffect en negatieve gevolgen 8 3 Thema: elektriciteit opwekken op de klassieke manier
Nadere informatieStrategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid
Strategische visie Biomassa 2030 drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid Waarom deze visie? De uitdaging 2 Naar een circulaire en biobased economie 3 Visie Biomassa 2030 Kernvraag:
Nadere informatieIntroductie Biobased Economy
Introductie Biobased Economy Ontwikkelcentrum, Ede 3 Maart 2014 Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food & Biobased Research
Nadere informatieOverzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.
1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie
Nadere informatieBioWanze De nieuwe generatie
BioWanze De nieuwe generatie BioWanze in het kort De grootste producent van bio-ethanol in België met een jaarlijkse capaciteit van maximum 300.000 m³ bio-ethanol. Het nieuwe generatie proces verzekert
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieDuurzame energie in balans
Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag
Nadere informatieGroep 8 Basisles: Elektriciteit opwekken
Leerkrachtinformatie Lesduur: 35 tot 40 minuten Deze basisles kunt u op verschillende manieren organiseren: A. Klassikaal (35 minuten) U verzorgt en begeleidt de les. U gebruikt hierbij deze leerkrachtinformatie
Nadere informatieKeuzeopdracht ANW Hoofdstuk 6
Keuzeopdracht ANW Hoofdstuk 6 Keuzeopdracht door een scholier 1515 woorden 10 juni 2004 5,5 13 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW Hoofdstuk 6: Over bevolking 1. Een rekenmodel voor bevolkingsgroei
Nadere informatie3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.
versie 10-12-18 Beste docent, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor alle leerjaren van
Nadere informatieWKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl
WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?
Nadere informatieSamenvatting ANW Hoofdstuk 4 en 5
Samenvatting ANW Hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1452 woorden 9 april 2006 4,5 6 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW SAMENVATTING HOOFDSTUK 4 + 5 HOOFDSTUK 4: Paragraaf 1: Deelvraag:
Nadere informatieBasiskenniskaart 2 DUURZAME PRODUCTIE. Definitie. Voorbeelden. aarde leven, in goede gezondheid en zonder armoede te gebruiken. voor de mensen.
Basiskenniskaart 1 DUURZAME ONTWIKKELING Een respectvolle manier om met de aarde om te gaan Een ondernemer kan aan duurzame ontwikkeling doen zodat er nog heel lang mensen, planten en dieren op de door
Nadere informatieQUESTIONBOXLES ZONNECELLEN EN ELEKTRICITEIT
QUESTIONBOXLES ZONNECELLEN EN ELEKTRICITEIT Colofon Auteur: Amy Beerens Contact: Maarten Reichwein, WKUU, wetenschapsknooppunt@uu.nl of 030-25 33 717 INHOUDSOPGAVE Inhoud 1 Doel van de les 2 2 Opzet lesplan
Nadere informatieInventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie
Nadere informatieLes Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Energie besparen Werkblad Les Energie besparen Werkblad Stel je voor dat fossiele brandstoffen morgen bijna op zouden zijn. De huizen zouden koud blijven. Er zou geen energie
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen
Nadere informatieBiobased economy in het Groene Hart
Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken
Nadere informatieBiomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)
Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Marit van Hout, PBL 10 oktober 2018, Den Bosch TKI BBE overleg Wat staat er over biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het
Nadere informatieLucas Reijnders. Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam
Lucas Reijnders Hoogleraar Milieukunde Universiteit van Amsterdam Ruimte voor duurzame energie L. Reijnders Duurzame energie & energieverbruik wereldwijd Zonne-energie: ~ 121300x 10 12 Watt Windenergie:
Nadere informatieProject: Duurzaamheid
: Project Wat is duurzaamheid? Vanuit dit project gaan we kijken naar wat duurzaamheid is. Het klinkt eigenlijk best wel sjiek! Het klinkt als iets dat heel lang mee gaat. Maar wat is duurzaamheid nu eigenlijk?
Nadere informatieAfhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62385 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieCO2 Reductie. Samen beter voor buiten
CO2 Reductie Samen beter voor buiten CO2 Reductie Door middel van deze presentatie willen wij u informeren over ons energiebeleid. Daarnaast willen wij u oproepen om ook binnen uw bedrijf een actief beleid
Nadere informatieTeam 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel
Zonnepanelen op school Team 5: Natuur Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Jullie gaan onderzoeken of de plant een zonnecel is en wie daar gebruik van maken 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken
Nadere informatieDe rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017
Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken
Nadere informatieBenutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017
Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017 De wereld is van ons allemaal We zijn er alleen niet altijd even zuinig
Nadere informatieEen mengsel van lucht, hete verbrandingsgassen en kleine deeltjes vaste stof In rook zitten ook soms vonken
Hoofdstuk 5 In vuur en vlam 5.1 Brand! Voorwaarden voor verbranding Ontbrandingstemperatuur De temperatuur waarbij een stof gaat branden De ontbrandingstemperatuur is ook een stofeigenschap. Er zijn drie
Nadere informatieWie zijn wij? Esso brandstoffen. Eigen tankstations. Brandstoffen. Strategische voorraad tot 23 miljoen liter. Levering binnen uur
Welkom In 1948 begonnen in Groot-Ammers Smeermiddelen Brandstoffen Wie zijn wij? Esso brandstoffen Eigen tankstations Strategische voorraad tot 23 miljoen liter Levering binnen 24-48 uur Eigen logistiek
Nadere informatieTechnologische en maatschappelijke vernieuwingen en veranderingen kunnen leiden tot een duurzamere samenleving.
Samenvatting door een scholier 1329 woorden 2 juli 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Hoofdstuk 7 zorg voor toekomst 7.1 Duurzame ontwikkeling WAT IS DUURZAME ONTWIKKELING? Een leefbare planneet,
Nadere informatieEconomie en milieu hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52456
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52456 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieBIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn
BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,
Nadere informatieTOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM GROEN GAS IN ZICHT, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR
TOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM GROEN GAS IN ZICHT, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR Groen Gas als kans voor Noord-Holland Dames en heren, Kansen
Nadere informatieMilieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.
Biologie hoofdstuk 7 Mens en milieu Paragraaf 1 mens en het milieu de mens is afhankelijk van het milieu: - voedsel => voor de mens. - zuurstof => voor planten (fotosynthese) en om te ademen. - water =>
Nadere informatieLes De productie van elektriciteit
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De productie van elektriciteit Werkblad Doe de stekker in het stopcontact en je hebt licht, geluid, beeld, beweging... Allemaal dankzij elektriciteit. Maar waar komt dat
Nadere informatiezonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD
zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD M + N PROJECTEN ONTWIKKELDE EEN NIEUWE GENERATIE ZONWERINGSDOEKEN, DIE DE HUIDIGE MATERIALEN
Nadere informatieDuurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt
Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere
Nadere informatieLES 3: Wereldvoedselvraagstuk
LES 3: Wereldvoedselvraagstuk 1 Les 3: Wereldvoedselvraagstuk Vakken Zedenleer/godsdienst, economie, aardrijkskunde, PAV Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken,
Nadere informatieIn deze opdracht maak ik gebruik van een hoofdvraag en een aantal deelvragen waar ik aan de hand van mijn eigen onderzoek antwoord op zal geven.
Boekverslag door M. 2357 woorden 8 maart 2005 6.2 195 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding Ik heb gekozen voor het onderwerp alternatieve brandstoffen, dit omdat ik wil uitzoeken wat het gebruik hiervan
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieEconomie en milieu vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 17 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62169 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieGROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma
GROENE KOOLWATERSTOFFEN Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma AANLEIDING: Grote belangstelling voor waterstof in de aanloop naar, en binnen het Klimaatakkoord Scenario s, projecties en schattingen voor
Nadere informatieWaterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie
Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst
Nadere informatie1. Magnetische Vloeistoffen Dr. Ben Erne en Frans Dekker, Universiteit Utrecht.
Update augustus 2018 Er zijn nog enkele plekken vrij. Bij de onderwerpen die groen gemarkeerd zijn is er nog een plekje vrij. Geef dus bij je inschrijving een van deze onderwerpen door. 1. Magnetische
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieGroep 8 - Les 4 Duurzaamheid
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen
Nadere informatie4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting
5,2 Samenvatting door Syb 763 woorden 4 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Natuurkunde Methode Pulsar Natuurkunde H6 Samenvatting PARAGRAAF 1 Er zijn veel verschillende soorten energie: Bewegingsenergie
Nadere informatie1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieLessenserie Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Thema s en onderwerpen Overzicht Lessenserie Energietransitie Thema s en onderwerpen per les De zoektocht naar voldoende energie voor de komende generaties is één van de belangrijkste
Nadere informatieBiobased Economy: van groene grondstoffen naar biobased materialen
Biobased Economy: van groene grondstoffen naar biobased materialen Wageningen UR Food & Biobased Research Fontys, 24 februari 2014, L.A.M. (Ben) van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen
Nadere informatieWERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST
WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te
Nadere informatieVooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265).
5.2.1 Lezen In het leerboek krijgen de leerlingen uiteenlopende teksten te lezen. Op die manier worden de verschillende tekstsoorten en tekststructuren nogmaals besproken. Het gaat om een herhaling van
Nadere informatieOntwerpen met bio-based bouwmateriaal
Ontwerpen met bio-based bouwmateriaal Burritt Mansion Huntsville, Alabama, 1938 MICHEL POST / ORIO ARCHITECTEN Michel Post Architect / ORIO architecten Voorzitter Vereniging Strobouw Nederland Lid van
Nadere informatieAlphenaren krijgen gas uit de schillen van bananen
Alphenaren krijgen gas uit de schillen van bananen Door Tessa de Wekker - 25-4-2014, 12:37 (Update 25-4-2014, 12:37) bron: Foto Ton Stanowicki ALPHEN AAN DEN RIJN - Nu is het terrein van Indaver Afvalverwerking
Nadere informatieet broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces
H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de
Nadere informatieCO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie
CO2 prestatieladder Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie Inzicht De CO2-emissie (footprint) van J. van Etten Holding geeft de totale hoeveelheid CO2- productie die vrijkomt onder andere
Nadere informatieDe chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011.
Agro met energie verbinden De chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011. Als Handvest van de Aarde-man
Nadere informatie