Samenvatting Literatuurkunde Hoofdstuk 18, 19 en 20

Transcriptie

1 Samenvatting Literatuurkunde Hoofdstuk 18, 19 en 20 Samenvatting door een scholier 1263 woorden 11 maart ,1 20 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Laagland Letterkunde Gescheidenis (H18, 19 en 20) Hoofdstuk middeleeuwen 3 groepen: adel aan het hof - verhalen met ridders centraal met feodale stelsel en hoofsheid als ideaal de burgerij in de steden - teksten waarin de stedelijke belangen en gedragswijzen werden gepropageerd geestelijkheid -de abele spelen ( verhalen gericht op de gelovigen waarin de christelijke boodschap centraal stond) Karel ende Elegast Van den vos Reynaerde de en 17de eeuw einde middeleeuwen boekdruk kunst uitgevonden zo werden ideeën en verhalen sneller verspreid dan voorheen Gouden eeuw 16de eeuw: luther en calvijn komen met de hervorming (nieuwe opvattingen over godsdienst). Gelovige van de hervorming (ketters) werden door de koning vervolgd. Het volk kwam in verzet. Karel V en Filips II wilde nederland centraliseren verzet en Tachtigjarige Oorlog (de Opstand) Vrede van Münster: Republiek der Verenigde Nederlanden werd erkend Rembrandt van Rijn Johannes Vermeer Frans Hals Jan Steen Pagina 1 van 6

2 Renaissance= klassieke cultuur van grieken en romeinen na te volgen en te overtreffen Treurspelen =toneelstuk waarbij men zich leiden door opvattingen over de klassieken en over de tragedie P.C. Hooft (sonnetten) Joost Van den Vondel (treurspelen) bv. Gijsbrecht van Aemstel, Lucifer C. Huygens G.A. Bredero (blijspelen+kluchten waarin publiek leert dat schijn bedriegt) bv. Spaanschen Brabander de eeuw politiek Franse revolutie (1789) werpt vorst, adel en hoge geestelijkheid omver. Napoleon Bonaparte aan de macht Cultureel Verlichting belangrijk - Verlichtingsschrijvers: tolerantie en onderlinge verdraagzaamheid propageren - schrijvers en filosofen: kennis verschaffen en mensen mondiger maken opvoeding en onderwijs belangrijke thema s de opvoedkundige roman ontstaat. De lezers kunnen meeleven met de lotgevallen van de hoofdpersonen rationalisme= kennis te verkrijgen door kritisch na te denken empirisme= kennis te verkrijgen door te vertrouwen op de zintuiglijke waarneming Sara Burgerhart (opvoedkundige roman bv. Betje Wolff, Aagje Deken) H van Alphen (eerste literatuur voor kinderen in de vorm van gedichtjes vol met wijze lessen en raadgeving) de eeuw politiek macht napoleon een eind (1815). Willem I: nederland koninkrijk. Willem II: parlementaire democratie industralisatie komt op handel vooral overzees vermindert Literatuur *romantiek( gevoel en verbeelding centraal) *realisme: ( nauwkeurige weergave werkelijkheid centraal) Max havelaar/de koffieveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij-Multatuli (1860) Hoofdstuk einde 19de eeuw Sigmund Freud- Die Traumdeutung (1900) (het onbewuste is de drijfveer van het menselijke gedrag) Oedipoescomplex: Het (psychische) verschijnsle dat jongens de vaderfiguur als concurrent zien en zich er tegen gaan verzetten en de moederfiguur wordt vereerd en geïdealiseerd bv. Een vlucht regenwulpen Maarten t Hart psychologische romans (=gedrag, personages en denken van personages zo goed mogelijk weer geven) *De Beweging van Tachtig Pagina 2 van 6

3 De Nieuwe Gids (1885) Jonge schrijvers en dichters zetten zich af tegen de voorgaande generaties. Ze probeerde de impressies, gevoelens en stemmingen zo persoonlijk te vertalen. Herman Gorter De Kleine Johannes Frederik van Eeden (sprookje waarin verschillende fasen van het leven van een mens voorbij komen) *Realisme en naturalisme uitvinding fotografie geeft een betrouwbare en obejectieve weergave van werkelijkheid realisme = zo echt mogelijk weergeven van de werkelijkheid naturalisme= determinisme= mens heeft geen vrije wil Madame Bovary Gustave Flaubert (1859) (doktersgezin in Normandië, doktersvrouw emma maakt overspel. Zonder verteller en met een zo objectief mogelijke beschrijving van de werkelijkheid) Emile Zola (naturalistische schrijfster, zo objectiev mogelijk met uitgangs punt determinisme) Door erfelijke factoren, de tijd waarin hij leefde en opvoeding en milieu werd de mens gevormd Naturalistische verhalen lopen meestal slecht af. Hoofdpersoon ging vaak ten onder. En het noodlot of het lot werd als belangrijke kracht beschouwd Naturalistische en realistische romans in NL: Een nagelaten bekentenis Marcellus Emants Van de koele meren des doods Frederik van Eeden Een liefde Lodewijk van Deyssel Het noodlot stond Centraal: Noodlot Louis Couperus (2 vrienden Bertie en Frank en Franks geliefde Eve. Bertie houd frank van Eve af, Frank vermoordt Berie maar kan niet meer gelukkig worden met Eve.) De stille kracht Louis Couperus ( Van Oudijck een bestuurbeambtenaar gaat naar indië. Snapt weinig van de leef- en denkwijze van het indische volk en het geloof in onzichtbare, stille krachten. Hij gaat gaat aan deze stille krachten (het noodlot) ten onder) ste wereldoorlog ( ) nederland neutraal -Russische Revolutie (1917) communistisch bewind gevoerd -Beurskracht op Wall street (1929) zware economische crisis, veel werkeloosheid en armoede -In Italië en duitsland kwam het facisme en nationaalsocialisme op (rond 1930) -Adolf Hitler aan de macht (1933) Pagina 3 van 6

4 -Duitse troepen vallen nederland binnen (1940) -2de wereldoorlog ( ) door de vele gebeurtenissen ontstonden veel verschillende stromingen: *dadaïsme: -anti-kunst. - schrijvers wilde het publiek shokeren - leveren kritiek op politiek, leger, de kerk en het burgerlijk moraal Bezette stad Paul Oystayen ( kritiseert hij de traditionel machtsinstanties van kerk, koning en staat) *expresionisme: -alles gaat om expressie. uiten niet wat je ziet maar wat je voelt - schrijvers: korte kernachtige zinnen - gedichten: zonder vaste vorm en vrije vers Nieuwe zakelijkheid(jaren 30): -schrijvers: elementen uit eigen tijd (leven in grote stad en uitvindingen) zo objectieve mogelijk beschrijven Knorrende beesten F. Bordewijk (auto s staan centraal) Bint F. Bordewijk (1934) ( Heel streng geleide middelbare school geleid door Bint. Er heerst orde en tucht. Nieuwe Leraar de Bree neemt de tucht over en het idee van Bint. De trots van Bint is een klas met bijnaam De hel. Klas is geen individu maar een collectief geheel en treedt op tegen Bint en zijn systeem) Karakter F. Bordewijk (Beschrijving tussen Jacob Katadreuffe en zijn vader, de deurwaarder Dreverhaven. Jacob wil hogerop komen, hij wil advocaat worden en zijn vader verhinderd hem daarin. Uiteindelijk slaagt Jacob maar hij heeft daarvoor tol moetne betalen: hij heeft zijn geliefde en vrienden verloren) decor= groot wordende stad rotterdam Lijmen/Het been Willem Elsschot ( HP: boorman (keiharde zakenman die firma s overhaalt reclamefolders van hem te betrekken) en Laarmans (in dienst bij boorman). Laarmans neemt ontslag bij boormans en boormans gaat alleen verder. Kaas Willem Elsschot (HP: Laarmans. Een zachtaardige onhandige man die een handel in kaas begint. Het flopt volkomen. Villa des Roses Willem Elsschot Het dwallicht Willem Elsschot Het fregatschip Johanna Maria Arhur van Schendel (19de eeuwse romantische tragedie HP zeilmaker Jacob Brouwer die op de Johanna Maria werkt. Droom van Jacob: het schip JM hebben. Hoofdstuk 20 Pagina 4 van 6

5 20.1 nederland van 1945 tot heden nadat de 2de wo kwam de wederopbouw van het land. De WOII speelt In veel naoorlogse boeken een doorwerking of een verwerking ervan een belangrijke rol. Het bittere kruid Marga Minco Een leeg huis Marga Minco Het meisje met rode haar Theun de vries De aanslag Harry Mulisch Kinderjaren Jona Oberski Strepen aan de hemel G.L Durlacher Drenkeling G>L Durlacher Tralievader Carl Friedman (naoorlogse joods gezin waarvan de vader het concentratiekamp heeft overleeft. De vader vertelt er voortdurend over) Na 2de WOII angst voor nieuwe oorlog Koude Oorlog begonnen *Vanaf jaren 60 veel veranderingen in de maatschappij -verzet tegen gevestigde orde Bericht aan de rattenkoning Harry Mulisch -Jeugdculturen ontstonden en taboes weren doorbroken. -Men eiste meer inspraak en medezeggenschap. -feminisme en emancipatie maakten de rolpatroon man vrouw niet meer vanzelfdsprekend - acceptatie homoseksualiteit Op weg naar het einde Gerard Reve Nader tot u Gerard Reve De vierde man Gerard Reve - samenstelling bevolking veranderde (multicultureel nl) Hoezo bloedmooi Hans Sahar Zoveel liefde Hans Sahar - consumptiemaatschappij 20.2 Naoorlogse literatuur Jaren 50 Donkere kamer van Damokles Willem Frederik Hermans De Metsiers Hugo Claus Oeroeg Hella S. Haasse De laatste tyfoonn- Graa Boomsma Het stenen bruidsbed Harry Mulisch Jaren 60 Ik Jan Cremer Jan Cremer Turks Fruit Jan Wolkers Deze kant boven C. Buddingh Pagina 5 van 6

6 Jaren 70 Twee vrouwen Harry Mulisch Robinson Doeschka Meijsing Het leven uit een dag A.F.Th. van der Heijden De sandwich - A.F.Th. van der Heijden Bleekers zomer Mensje van Keulen De Kroongetuige Maarten t Hart Het woeden der gehele wereld Maarten t Hart Twee vorstinnen en een vorst R.J. Peskens Mijn tante Coleta R.J. Peskens Jaren 80 tot heden Gimmick Joost Zwagerman De buitenvrouw Joost Zwagerman Ik ook van jou Ronald Giphart Giph Ronald Giphart Buitenstaanders Renate Dorrestein Het hemelse gerecht Renate Dorrestein Ontaarde moeders Renate Dorrestein Zoeken naar Eileen W. leon de winter De ruimte van Sokolov leon de winter Het gouden ei Tim Krabbé Hersenschimmen J. Bernlef Pagina 6 van 6