Kennisbijeenkomst Toezichthouder in de Wmo 2015 & Jeugdwet. 11 oktober 2016

Transcriptie

1 Kennisbijeenkomst Toezichthouder in de Wmo 2015 & Jeugdwet 11 oktober 2016

2 Janneke van Vugt Programmamanager Programma Fraudebestendige Zorg Kenniscentrum Handhaving en Naleving

3 Agenda : Opening : Juridische en organisatorische kaders van de inrichting van het toezichthouderschap bij een gemeente : Pauze : De toezichthouder in de praktijk : Afsluiting

4 De toezichthouder quiz (1/3) Heeft uw gemeente een toezichthouder rechtmatigheid voor de Wmo2015 aangesteld?

5 De toezichthouder quiz (2/3) Is het toezicht in uw gemeente op de kwaliteit en de rechtmatigheid bij dezelfde persoon/ afdeling/externe organisatie belegd?

6 De toezichthouder quiz (3/3) Heeft uw gemeente/serviceorganisatie een toezichthouder rechtmatigheid voor de Jeugdwet aangesteld?

7 Juridisch kader (rechtmatigheids)toezicht Wmo 2015 en Jeugdwet Paul Norp

8 1. Nieuwe taken/risico s:wmo 2015 en Jeugdwet - (Deels) nieuwe taken en voor gemeenten per 2015 in Wmo 2015 en Jeugdwet; name begeleiding (BG) en beschermd wonen (BW) en jeugdhulp, soms nieuwe werkwijze in wijkteams; - Ook risico s - toegangsbepaling niet geheel in handen van gemeente; - Indicatiestelling relatief lastig; - Werken in wijkteams (?); - Keuzevrijheid via PGB; - Combinatie PGB-hoge bedragen BW en BG en vage indicatiecriteria (EU-rapport Fenger); - Aanbieders zijn nieuwe partij voor gemeenten.

9 2. Nieuwe taken/risico s:wmo 2015 en Jeugdwet - Nieuwe taken, met name begeleiding (BG) en beschermd wonen (BW) en jeugdhulp, soms nieuwe werkwijze in wijkteams; - Criteria zelfredzaamheid en participatie, vaak geen beleidsregels indicatiestelling BG; - Soms bezuiniging op advisering of slechte adviseurs onduidelijke (beschikkings-) voorwaarden; - Keuzevrijheid voor PGB dubieuze aanbieders en vertegenwoordigers vs. kwetsbare doelgroep BG; - Soms (te) hoge verwachtingen bij overgangscliënten wegens AWBZ-verleden.

10 3. Maatregelen nieuwe Wmo Verplichte regeling fraudebeleid in verordening; - Scheiding melding en aanvraag (niet in Jw, werd onder oude Wmo al informeel toegepast : De Kanteling, ca. 2010); - Algemene voorzieningen en eigen kracht; - Ruimer begrip gebruikelijke hulp ; - Voor cliënt: medewerkingsplicht, informatieplicht, identificatieplicht; - Voor gemeente: heronderzoeksplicht, evenals wettelijke regeling intrekking en terugvordering (beperkt); - Gegevensuitwisseling geregeld in hoofdstuk 5 (geen Suwi); Wbp aanvullend? ; - Toezicht voor gemeenten verplicht gesteld; - Geen bestuurlijke boetemogelijkheid in wet; strafrecht is sluitstuk.

11 4.Jeugdwet - Minder uitgebreide regeling dan Wmo 2015 op terrein fraudepreventie/bestrijding; - Fraudepreventie/bestrijdingsbeleid gemeente verplicht in verordening; - Rechtmatigheidstoezicht door gemeente niet verplicht; - Gegevensuitwisseling o.g.v. Wbp en deels specifieke regeling (matrix); - Geen bestuurlijke boetemogelijkheid; - Strafrecht is sluitstuk;

12 5. Toezicht - Definitie Awb Artikel 5:11 Algemene wet bestuursrecht Onder toezichthouder wordt verstaan: een persoon, bij of krachtens wettelijk voorschrift belast met het houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift.

13 6. Toezicht aanwijzing toezichthouder. - in Wmo 2015 verplicht o.g.v. art. 6.1; - gemeentelijk rechtmatigheidstoezicht Jw mogelijk naast landelijk toezicht; - aanwijzing door B & W via besluit; - categoriaal/functioneel of persoonlijk; - ook niet-ambtenaren kunnen worden aangewezen; - verplicht legitimatiebewijs (art. 5:12 Awb en Regeling model legitimatiebewijs toezichthouders Awb

14 7. Toezicht bevoegdheden Artikel 5:13 Algemene wet bestuursrecht Een toezichthouder maakt van zijn bevoegdheden slechts gebruik voor zover dat redelijkerwijs voor de vervulling van zijn taak nodig is. Artikel 5:14 Algemene wet bestuursrecht Bij wettelijk voorschrift of bij besluit van het bestuursorgaan dat de toezichthouder als zodanig aanwijst, kunnen de aan de toezichthouder toekomende bevoegdheden worden beperkt.

15 8. Toezicht bevoegdheden Artikel 5:15 Algemene wet bestuursrecht 1. Een toezichthouder is bevoegd, met medeneming van de benodigde apparatuur, elke plaats te betreden met uitzondering van een woning zonder toestemming van de bewoner.* 2. Zo nodig verschaft hij zich toegang met behulp van de sterke arm. 3. Hij is bevoegd zich te doen vergezellen door personen die daartoe door hem zijn aangewezen. * Zie ook Awbi en VNG-Handreiking Huisbezoeken.

16 9. Toezicht bevoegdheden Artikel 5:16 Algemene wet bestuursrecht Een toezichthouder is bevoegd inlichtingen te vorderen. Artikel 5:16a Algemene wet bestuursrecht Een toezichthouder is bevoegd van personen inzage te vorderen van een identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht.

17 10. Toezicht bevoegdheden Artikel 5:17 Algemene wet bestuursrecht 1. Een toezichthouder is bevoegd inzage te vorderen van zakelijke gegevens en bescheiden. 2. Hij is bevoegd van de gegevens en bescheiden kopieën te maken. 3. Indien het maken van kopieën niet ter plaatse kan geschieden, is hij bevoegd de gegevens en bescheiden voor dat doel voor korte tijd mee te nemen tegen een door hem af te geven schriftelijk bewijs.

18 11. Toezicht bevoegdheden Artikel 5:20 Algemene wet bestuursrecht 1. Een ieder is verplicht aan een toezichthouder binnen de door hem gestelde redelijke termijn alle medewerking te verlenen die deze redelijkerwijs kan vorderen bij de uitoefening van zijn bevoegdheden. 2. Zij die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift verplicht zijn tot geheimhouding, kunnen het verlenen van medewerking weigeren, voor zover dit uit hun geheimhoudingsplicht voortvloeit. (afwijkende regeling in art. 6.1 lid 3 Wmo 2015, zie MvT Wmo 2015, p ).

19 12. Toezicht bevoegdheden overig Specifieke bepalingen gegevensverwerking Wmo 2016: - Zie hoofdstuk 5, paragrafen 1 en 2 Wmo 2015 en VNG-matrix gegevensuitwisseling; - Mogelijk nadere ontwikkelingen op dit punt. Overig: - Toezichtsbevindingen mogelijk aanleiding tot opleggen dwangsom (?). Zie art. 125 Gemeentewet en Titel 5.2 Algemene wet bestuursrecht. Zie ook MvT Wmo, p

20 13. Toezicht en uitvoeringsproces - Toezicht is onderdeel van groter geheel. - Toezichtskader (denk aan verordeningseis Wmo 2015 en Jw) en beleidsregels (prioriteiten toezicht); - Relatie Kwaliteitstoezicht en rechtmatigheidstoezicht; - Terugkoppeling toezichtsbevindingen naar uitvoering/beleid (denk o.a. aan toekenningseisen in beleid, fraude-alertheid, kwaliteit onderzoek en advies, kwaliteit beschikkingen);

21 Toezicht Samenhang in sleutelfuncties Huub Habets en Geert van der Schoor

22 Inhoud 1. Toezicht: waarop? 2. Keuzes: a) Insteek: kwaliteit en rechtmatigheid b) Met wie? 3. Kennis en vaardigheden

23 Nieuwe risico s? - Gemeente cliënt aanbieder - Contractrelaties naast bestuursrecht - Pgb en Zorg in Natura Relatie gemeente aanbieder: vertrouwen Relatie cliënt hulpverlener: vertrouwen - Andere diensten Van huishoudelijk hulp en hulpmiddelen (2007) Naar begeleiding en beschermd wonen (2015) Jeugdhulp en gedwongen kader - Andere vormen van Toegang - Maatwerk beoordeling ipv standaard

24 Waarop? Wmo Jeugd Pgb ZiN Pgb ZiN Pro actief???? Preventief???? Reactief????

25 Voorbeeld RR

26 Onderwerp Toezichtstaak Rol gemeente Bijzonderheden Naleving (rechtmatigheid) Toezien op rechtmatige verstrekking van een Eerstelijns toezicht maatwerkvoorziening in natura of persoonsgebonden met ondersteuning budget. door tweedelijns Ingevolge artikel Vereniging 2.1.3, vierde van lid Wmo, Nederlandse stelt Gemeenten toezicht gemeente bij Verordening regels voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van een maatwerkvoorziening of een persoonsgebonden budget, alsmede van misbruik of oneigenlijk gebruik Algemene controlebevoegdheden eerstelijns toezicht ex. artikel Wmo. Tweedelijns toezichtsbevoegdheden op basis van artikel 6.1 Wmo Bedrijfsvoering: en Awb, 5:11 toezien op Wmo van de wet. Contractvoorwaarden zorgaanbieders Idem Civiel- en verbintenissenrecht: verplichtingen en rechten uit een overeenkomst Kwaliteit Kwaliteitseisen PGB/ZiN Idem Algemene controlebevoegdheden eerstelijns toezicht ex. artikel Wmo. Tweedelijns toezichtsbevoegdheden op basis van artikel 6.1 Wmo en Awb, 5:11. Hiertoe behoort ook het kwaliteits-toezicht PGB. Goed bestuur zorgaanbieder Idem Civiel- en verbintenissenrecht: verplichtingen en rechten uit een overeenkomst Zorgaanbieder doet (verplicht) melding van iedere calamiteit of geweld bij de verstrekking van een voorziening bij de toezichthoudende ambtenaar (art. 3.4 lid 1 Wmo). Betreft geweld van beroepskracht (die werkt voor zorgaanbieder) jegens cliënt of tussen cliënten onderling Tweedelijns toezicht Betreft (minimaal) wettelijk toezicht. Veiligheid van de cliënt en kwaliteit voorziening is in het geding. Voorziening betreft zowel de algemeneals maatwerkvoorziening. Zorgverlener PGB is geen zorgaanbieder ex. art lid 1 Wmo en heeft dus ingevolge art. 3.4 lid 1 Wmo geen meldplicht. College kan zo n meldplicht wel in Verordening opnemen als één van de kwaliteitseisen PGB AMHK (Veilig Thuis). Tevens onderdeel van de jeugdketen. Fungeren als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling (art Wmo) Onverwijld melden van calamiteit of geweld bij de uitvoering van haar (AMHK) taken (art Wmo) Melding en opvolging Meldplicht bij IGZ Aanbieder is ingevolge art Wmo verplicht een meldcode vast te stellen. College kan dergelijke meldcode ook in Verordening opnemen als één van de kwaliteitseisen PGB.

27 Onderwerp Toezichtstaak Rol gemeente Rol landelijk Bijzonderheden Naleving (rechtmatigheid) Toezien op rechtmatige verstrekking van een individuele voorziening in natura of persoonsgebonden budget. Ingevolge artikel 2.9, onderdeel d van de Jeugdwet, stelt de gemeente bij Verordening regels voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van een individuele voorziening of een persoonsgebonden budget, alsmede van misbruik of oneigenlijk gebruik van de wet. Contractvoorwaarden zorgaanbieders Eerstelijns toezicht met ondersteuning door tweedelijns toezicht Idem Algemene controlebevoegdheden eerstelijnstoezicht ex. 2.9, 2.10 en 2.12 JW en Awb: 3:2. College kan bij Verordening tweedelijns toezichthouders aanwijzen voor taken rechtmatige verstrekking (artikel 2.9 onderdeel d, Jeugdwet/Awb, 5:11). Civiel- en verbintenissenrecht: verplichtingen en rechten uit een overeenkomst Kwaliteit Naleving wettelijke eisen voor jeugdhulpaanbieder of gecertificeerde instelling en de verplichtingen die gelden voor de kwaliteit van jeugdhulp (in natura). STJ Betrekken gemeenten bij toezichthoudende taak. Gemeenten uitvoering Jeugdwet Goed bestuur jeugdhulpaanbieder Idem Civiel- en verbintenissenrecht: verplichtingen en rechten uit een overeenkomst Kwaliteitseisen inkoop jeugdhulp mbv PGB Idem Algemene controlebevoegdheden eerstelijnstoezicht ex. 2.9, 2.10 en 2.12 JW en Awb: 3:2. College kan bij Verordening tweedelijns toezichthouders aanwijzen voor taken rechtmatige verstrekking (artikel 2.9 onderdeel d, Jeugdwet/Awb, 5:11). Hiertoe behoort ook het kwaliteitstoezicht PGB. Jeugdhulpaanbieder en gecertificeerde instelling doen bij toezichthoudende ambtenaar (verplicht) melding van iedere calamiteit of geweld bij de verlening van jeugdhulp of kinderbeschermingsmaatregel of jeugdreclassering (art lid 1 JW). Betreft geweld van beroepskracht (die werkt voor aanbieder of instelling) jegens jeugdige of een ouder of tussen jeugdigen of ouders onderling IJZ, IGZ en IV&J (art. 9.2 JW) Betreft (minimaal) wettelijk toezicht. Veiligheid van jeugdige of ouder en kwaliteit van voorziening in het geding. Jeugdhulp kan zowel een collectieve als individuele voorziening zijn. Jeugdhulpverlener PGB is geen jeugdhulpaanbieder ex. art. 1.1 JW en heeft dus ingevolge art lid 1 JW geen meldplicht. College kan zo n meldplicht wel in Verordening opnemen als één van de kwaliteitseisen PGB AMHK (Veilig Thuis). Tevens onderdeel van de jeugdketen. Fungeren als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling (art Wmo) Onverwijld melden van calamiteit of geweld bij de uitvoering van haar (AMHK) taken (art Wmo) Intern Uitvoering Jeugdwet: 1) Toekenning 2) Inkoop/contract Tweedelijns toezicht IJZ, IGZ en IV&J (art lid 1 Wmo) Jeugdhulpaanbieder en gecertificeerde instelling zijn ingevolge art JW verplicht een meldcode vast te stellen. College kan dergelijke meldcode ook in Verordening opnemen als één van de kwaliteitseisen PGB.

28 Toezicht op aanbieder?

29 Met wie: handhaven in netwerk - Intern, eerste lijn: Toegang (sociaal wijkteam) Inkoop en Contractmanagement Financiële administratie / back office - Intern, tweede lijn: Toezichthouder kwaliteit, rechtmatigheid en intern Relatie P-wet toezichthouder Relatie zorgkantoor toezichthouder - Partners: netwerk rondom klant en aanbieder

30 ISZW Politie IGZ / STJ Aanbieder Belastingdienst Gemeente SVB Zorgverzekeraars Uitvoeringorganisatie Cliënt CAK

31 Kennis en vaardigheden KENNIS Bekos.ging Wet- en regelgeving Bewijsrecht Financiering Privacy CM TOEGANG ADMIN TOEZICHT VAARDIGHEDEN Commercie Doorvragen / conflict Waarnemen Onderzoek

32 Voorwaarden 1. Positie: 1. Bevoegd 2. Onafhankelijk 3. Rolverdeling 1 e lijn 2. Opdracht 1. Vertrekpunt: waarop????? 3. Route: 1. Netwerk 2. Competenties 3. Formatie:Duo, combi P-wet

33

34 3D Handhaving Zoetermeer Kyra Loonen Manager Handhaving WZI

35 Algemeen Zoetermeer & team handhaving WZI Zoetermeer Team Handhaving WZI Unit Controle & Opsporing

36 Van Pw naar 3D Een integrale aanpak Handhaving in de luwte. Fraude in de zorg is anders. Driehoeksverhouding.

37 Hoe start je 3D? Wat heb je nodig? Start met een 3D werkgroep. Maak een planning met to do s.

38 To do s Bewustwording Consulenten PGB-houders Bestuur

39 To do s Partners en samenwerken Intern Extern/partners Regionaal

40 To do s Beleid en proces PGB-beleid nog actueel en volledig? Heronderzoeken PGB SVB portal Website: info en mogelijkheid tot melden Werkprocessen Werkinstructies/checklist voor consulenten Managementinfo Toezichthouders Pw/Wmo/Jeugdwet

41 To do s Nuttig of noodzakelijk? Poortwachter Wmo/Jeugd? Extra formatie? Scholing

42 To do s Doen! Ga aan de slag, gewoon doen. Trial and error Juiste zorg voor de klant staat voorop! Maak gebruik van expertise andere collega s/gemeenten/regio/vng

43 Pilot Handhaving WMO Marloes Dooren 11 oktober 2016

44 Werkwijze gemeente Hengelo n Indicatiestelling door WMO- consulenten n Één sector Sociaal n Toezichthouders bij afdeling Handhaving n 4 sociaal rechercheurs en 2 controle- en preventiemedewerkers n SR ook strafrechtelijk bevoegd

45 Pilot Handhaving WMO n Looptijd 1 maart 1 juni 2016 n 2 zorgaanbieders en 1 individu, allemaal op PGB basis n Drie koppels + één administratief medewerker n Doel onderzoek: Is de gedeclareerde zorg daadwerkelijk geleverd en ontvangen de cliënten de geïndiceerde zorg?

46 Aanpak onderzoek Zorgaanbieder 1 n Vooronderzoek zorgaanbieder - Hoeveel cliënten gemeente Hengelo? - Welke zorg is geïndiceerd? - Kamer van Koophandel - Internetonderzoek - Politie gegevens - Bankafschriften zakelijke rekening gevorderd - Getuigen gehoord n Vooronderzoek cliënten - Dossieronderzoek WMO én Sociale Zaken - Internet onderzoek

47 n Analyse gegevens ,65 aan zorggeld verstrekt door meerdere organisaties - 19 cliënten - Geen personeel in dienst ,- aan kasopnames ,- grond in Suriname - Achtergrond in de hennep - Tattoozaak - (Adressen op) Website - Ziektevervanging

48 n Samenwerking gezocht met derden - Inspectie SZW - Belastingdienst / FIOD - Menzis - CIMOT - Gemeente Enschede - SR (Apeldoorn) - Politie - WMO- consulenten

49 Actiedag n Conservatoir beslag gelegd zakelijke rekening n 20 collega s betrokken n Bezoek Zorgaanbieder samen met politie n Administratie gevorderd n 20 cliënten benaderd n Zorgverlener gehoord n Vervanger gehoord * 15 cliënten gehoord * 4 cliënten niet kunnen traceren * 1 cliënt wilde niet meewerken n Cliënten alternatief aangeboden

50 Uitkomsten onderzoek n Er is maar één begeleider n Urenbriefjes komen niet overeen met verklaringen cliënten n Vier cliënten hebben in zijn geheel geen zorg gehad n In september is er 422 uur gedeclareerd n Administratie klopt niet n Begeleider heeft in zijn geheel geen achtergrond in de zorg n Terugvordering verstrekt zorggeld (conservatoir beslag) n Proces-verbaal opmaken

51 Gedeclareerde uren

52 Opvallende zaken n Cliënt is onbekend met rechten en plichten n Zorgplannen ontbreken n Zorgverlener en vertegenwoordiger zijn één en dezelfde persoon n Na toekenning maatwerkvoorziening is cliënt uit beeld n Versnipperde informatie binnen de gemeente n Onderzoeken zijn complex en tijdrovend n Veel verschillende organisaties en geldstromen n (te) Makkelijk om een zorgbureau te beginnen n Neveneffecten van ontbreken (kwalitatief) goede zorg

53 Hoe nu verder? n Voorstel geschreven: Goede zorg doen we samen Voorstellen ter bevordering van goede zorg en het voorkomen van misbruik - Preventie - Handhaving - Algemene randvoorwaarden - Formatie

54 In gesprek over de presentaties

55 In gesprek met Kyra Loonen en Gerrie van Gent (gemeente Zoetermeer) Marloes Dooren (gemeente Hengelo) Pauline de la Court (VNG KCHN)

56 Heeft u vragen of signalen van onrechtmatigheden? Neem contact op met het Expertteam of het Ondersteuningsteam Fraude! Maak ook gebruik van het VNG forum via forum.vng.nl

57 Bedankt voor uw aanwezigheid. en tot ziens op de regiobijeenkomsten 15 november in Utrecht 22 november in Haarlem 23 november in Breda 1 december in Zwolle Kijk hier voor meer informatie