Les 3: How to: Overleven in de sloppenwijken
|
|
- Diana Elisabeth van der Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Les 3: How to: Overleven in de sloppenwijken praktisch theoretisch Vakken Nederlands, cultuurwetenschappen, gedragswetenschappen, PAV, godsdienst, zedenleer Doelstellingen en eindtermen De leerlingen: illustreren het belang van sociale samenhang en solidariteit (context 7.1: socioculturele samenleving) geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan (VOET kritisch denken nr 11) toetsen de eigen opvatting aan de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling van welvaart (VOET open en constructieve houding nr 16) kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren (VOET creativiteit nr 2) ondernemen zelf stappen om vernieuwingen te realiseren (VOET creativiteit nr 3) dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander (VOET zorgzaamheid nr 27) Methodiek Rollenspel Presentatie en groepsgesprek Film (optie) Lesverloop De bedoeling van deze les is om de leerlingen inzicht te geven over de keuzes waarmee inwoners van sloppenwijken in aanraking komen. De leerlingen proberen in het spel een zo goed mogelijke situatie voor hun gezin te voorzien en leren flexibel zijn en omgaan met de gevolgen van hun keuzes. Het rollenspel is een goede manier om leerlingen kritisch te doen denken over de problematiek van ongelijke kansen. Na het spel volgt er een discussie over dit thema. Spelverloop in een notendop De leerlingen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 personen Introductie door de leerkracht (bijlage 1) De leerlingen lezen de beginsituatie waarin ze zich bevinden (bijlage 2) De leerlingen lossen de eerste vragen per groep op (bijlage 3) De leerlingen maken keuzes per groep (bijlage 4) en kunnen hun keuze verantwoorden De leraar geeft een korte beschrijving over de werkelijke situatie in de sloppenwijken. De leraar kondigt aan dat er een ramp is gebeurd + de gevolgen daarvan op de keuzes die ze eerder maakten. Opmerking: De leerlingen mogen in het begin van het spel nog niet weten dat er een ramp zal gebeuren, het mag hun initiële keuzes niet beïnvloeden.
2 De leerlingen evalueren per groep hoe hun gezin er nu voor staat. Hebben ze de juiste investering gemaakt? Zijn de familieleden gelukkig, gezond en is er genoeg geld? De leerlingen stellen per groep hun gezinssituatie voor aan de rest van de klas. Tot slot volgt een algemene reflectie over de les die dieper ingaat op de problematiek van sloppenwijken en gelijke kansen. I. Introductie (10 min) De leraar toetst af wat de leerlingen weten over sloppenwijken in het algemeen. Waar denken ze aan? Waar bevinden zich sloppenwijken in de wereld? Wat zijn kenmerken van sloppenwijken? Toelichting door de leerkracht: (bijlage 1 om eventueel aan de leerlingen te bezorgen) Er wonen miljoenen mensen in de sloppenwijken van Caracas, verspreid over verschillende plaatsen in de stad. Ze worden gebouwd op de helling van bergen en zijn heel slecht verbonden met de rest van de stad. Sloppenwijken ontstaan meestal omdat mensen van het plattenland naar de grote stad verhuizen om werk te zoeken. Ze hebben te weinig geld om een huis te kopen en bouwen een hutje uit bouwafval. Het begin van de ontwikkeling van een sloppenwijk, ook wel barrio genoemd, is bijna altijd illegaal. Soms, als de inwoners geluk hebben, wordt hun barrio door de overheid erkend. De barrio wordt dan voorzien van basisinfrastructuur zoals elektriciteit en water. Maar omdat dit heel slecht (of niet) onderhouden wordt, geraakt dit meestal zeer snel in verval. Niet iedereen die in een sloppenwijk woont, leeft in extreme armoede. Er zijn mensen die heel arm zijn en wonen tussen enkele aluminium platen, maar de meesten wonen in kleine bakstenen huisjes. In deze families hebben enkele familieleden meestel een job in de stad. In de arme families gaat het er vaak erbarmelijk aan toe. Meestal zijn dit alleenstaande moeders met veel kinderen. De kinderen gaan vaak niet, of onregelmatig, naar school en de oudere kinderen moeten hun moeder helpen om de jongeren op te voeden en te ondersteunen. Het leven in de sloppenwijken gaat gepaard met enorm veel misdaad. De inwoners worden regelmatig geconfronteerd met geweld en de dood. Het leven is er erg gevaarlijk. Veel jongeren betreden een drugsbende, omdat ze dit zien als enige uitweg uit hun armoedig leven en als een ontsnappingsmogelijk uit de sloppenwijken. Een mensenleven in de barrios heeft voor veel leden van drugsbendes niet dezelfde waarde als bij ons. Er worden ieder weekend tientallen mensen vermoord, vaak zonder enige reden. Caracas wordt dan ook niet zomaar de moordhoofdstad van de wereld genoemd. II. Beginsituatie De leerlingen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4. De leerkracht vertelt dat de leerlingen zich nu dienen in te leven in de rol van een inwoner van de sloppenwijk. De leraar deelt bijlage 2 uit aan de leerlingen. Hierop staat hun beginsituatie beschreven. De leerlingen lezen de beginsituatie.
3 III. Vragen De leraar deelt bijlage 3 uit aan de leerlingen. De leerlingen vullen per groep één tabel in aan de hand van de informatie die in de beginsituatie uitgeschreven staan. De tabel gaat over het belang dat de leerlingen hechten aan iedere investering. Er is dus geen juist of fout antwoord op deze oefening. Voorbeeld bijlage 3: Investering Rangschikking Wat zal verbeteren? Geef elke investering een nummer van 1 tot 6. Geluk, gezondheid en/of geld? Schoolboeken Bril voor opa Moto Medicamenten Voetbalschoenen Gereedschapskoffer (om timmerman te worden) IV. Keuzes maken De leerlingen zullen nu een keuze moeten maken voor het vervolg van hun leven als Juan uit Petare. Ze krijgen bijlage 4 waarop verschillende keuzemogelijkheden staan. Dit kan ook mondeling door de leraar doorlopen worden. De leerlingen discussiëren in hun groepje welke keuze ze zullen maken in hun leven en waarom. Keuze 1 = De meeste van jouw vrienden zijn geïnfiltreerd geraakt in drugsbendes. Je beste vriend is een paar dagen geleden vermoord omwille van een drugskwestie. Je weet dat een bende betreden heel veel verdient maar ook heel risicovol is, toch kies je hiervoor. Keuze 2 = Je hebt gehoord dat er een job vrijkomt in de fabriek waar jouw nonkel werkt. Als je daar aan de slag gaat, zou je een gemiddeld loon verdienen. Je moet dan wel stoppen met school en zou geen tijd meer hebben om met je familie door te brengen. Keuze 3 = Een derde optie is om jouw tante of jouw zus met hun respectievelijke zaken te helpen. Je leert snel en kan goed budgetten beheren dus volgens jou kan jij zeker de inkomsten van een van beide zaken verdubbelen. Keuze 4 = Je overweegt om timmerman te worden, zoals jouw grootvader vroeger. Daarvoor zou je moeten investeren en een gereedschapskoffer moeten kopen maar je zou je wel meer verdienen dan bij de twee voorgaande opties. Keuze 5 = De laatste optie is om zelf op de middelbare school te blijven, met een hogere kans op een beter betaalde job in de toekomst. Naar school gaan zelf is gratis, maar je moet uiteraard wel betalen voor schoolboeken, schrijfgerief De tijd die je doorbrengt op school kan je niet besteden aan werken en geld verdienen.
4 Extra toelichting door de leerkracht over de situatie in de sloppenwijken: Je kunt in dit spel zien dat infiltreren in een drugsbende een heel aantrekkelijke keuze is. Je verdient er veel geld mee en kan daardoor goed voor jouw familie zorgen. Veel jongeren in Caracas verkiezen deze levenswijze bij gebrek aan alternatief. De bendes beheersen het leven in de barrios; ze hebben meer macht dan de lokale politie. Ze zijn ook heel gevoelig aan de afbakening van hun territorium: iedere bende leeft in een bepaalde regio die de andere bendes niet mogen betreden. Het is vanzelfsprekend een heel gevaarlijke levenswijze. Juan had ook de keuze om op school te blijven en terzelfder tijd te werken. Dit wordt heel vaak gedaan in de sloppenwijken. De meeste scholieren werken na de lessen en in het weekend om wat extra geld te verdienen, bv. als bediende in een supermarkt of in een werf. Wat ze met dat geld doen hangt van de situatie van de familie af. Als ze van een heel arme familie afkomstig zijn gebruiken ze het geld om eten voor hun familie te kopen, als ze van een minder arme familie afkomstig zijn houden ze het als extra zakgeld voor zichzelf, om bijvoorbeeld kledij of een gsm te kopen. Heel veel kinderen beginnen te werken vanaf de leeftijd van twaalf jaar. V. Gevolgen van de keuzes De leerkracht kondigt aan dat er een maand voorbij gaat en dat elke keuzes consequenties met zich meebrengt. Afhankelijk van de keuze die ze gemaakt hebben, kunnen ze nu verschillende investeringen doen. Toelichting door de leerkracht: Je hebt nu genoeg geld beschikbaar om bepaalde investeringen te maken. Neem bijlage 3 opnieuw bij de hand: Als je ervoor gekozen hebt om in de drugsbende te gaan, heb je genoeg geld om de top 4 van je lijstje kopen. Koos je ervoor om in de fabriek te gaan werken, mag je enkel je favoriete investering nr 1 maken. Als je jouw zus of tante bent gaan helpen in hun respectievelijke zaken, kan je jouw 2 favoriete investeringen aankopen. Wanneer je, net als je opa, timmerman bent geworden, kan je nu je top 3 investeringen doen. Als je ervoor gekozen hebt om op school te blijven, heb je geen extra geld en kan je nergens in investeren. De leerlingen beantwoorden in hun groep de volgende vragen: Wat kan jij nu kopen? Wat is jouw gezinssituatie nu op het vlak van geld, geluk en gezondheid volgens jou? Extra toelichting door de leerkracht: De kost van een woning in Caracas is onbetaalbaar voor vele families. Arme families in de sloppenwijken krijgen normaal gezien ook geen toegang tot bankleningen. Het is daarom de norm om geld niet te veel te sparen en de extra cash aan materiële objecten uit te geven. Zo kan je veel families tegenkomen die een plasma TV, een blackberry, een microgolf, een auto, een grote frigo hebben Maar dat betekent daarom niet dat ze veel geld hebben. Sommige families opteren er ook voor om hun kinderen naar een privéschool te sturen (= niet gratis zoals de publieke school dat wel is), omdat de kwaliteit van het onderwijs er veel beter is.
5 VI. Ramp De leraar kondigt aan dat er een ramp is gebeurd, namelijk een grondverzakking. Dit zal de situatie van ieder groepje veranderen. In functie van de voorafgaande keuzes bevindt ieder groepje zich in een andere situatie. Toelichting door de leerkracht: Sloppenwijken zijn gebouwd op hellingen. Het heeft de laatste tijd erg geregend en er is een grondverzakking gebeurd. Julie huisje is er erg aan toe. Het staat op instorten en het wordt erg gevaarlijk om er op deze manier in te leven. Timmerman: Je kan jouw huisje zelf herstellen. Drugsdealer: Je hebt genoeg geld om het te laten herstellen. De voorraad drugs die in je huis lag is verloren gegaan. De bende vermoordt je tante Rosita om je te straffen. Fabriek: Je hebt net geen geld genoeg om de herstellingen te betalen. Maar omdat je zo goed werk levert, kom je goed overeen met je baas. Het is een vriendelijke man en je mag een tijdje met je gezin bij hem intrekken tot je geld genoeg hebt om je huis te herstellen. Je hebt jammer genoeg gezondheidsproblemen gekregen door het harde werk in de fabriek. Je zus/tante helpen: Je hebt net genoeg geld om de herstellingen te betalen. Vanaf nu kunnen jouw zus en tante niet meer hun beroep uitoefenen omdat al hun materiaal beschadigd is. Op school blijven: Je hebt niet genoeg geld om de herstellingen te betalen. Je gezin woont twee maanden op straat. Na twee maanden vind je dankzij jouw opleiding een betaalde job waardoor je genoeg geld hebt om je huis te herstellen. Vraag voor de leerlingen is: Wat is volgens jou nu de uiteindelijke gezinssituatie op het vlak van geld, gezondheid en geluk? Bespreek de mogelijke gevolgen van jouw investeringen en keuzes. Extra toelichting door de leerkracht: Grondverzakkingen gebeuren op regelmatige basis in Caracas, omdat de sloppenwijken op hellingen gebouwd zijn. Een grondverzakking wordt meestal veroorzaakt door hevige regen. De grond waar de huizen van de inwoners op gebouwd zijn wordt modder en verschuift, en de huizen storten bijgevolg in. Naast de evidente materiële schade kan dit ook de dood van inwoners veroorzaken. Het voorbeeld met tante Rosita toont aan dat er heel veel moorden en schietpartijen gebeuren in Caracas. Het is een van de meest gevaarlijke steden ter wereld op basis van de criminaliteitscijfers. VII. Reflectie na de les Na het spel volgt er een algemene reflectie in de vorm van een groepsgesprek. De leerlingen kunnen hun persoonlijke visie over de situatie in de sloppenwijken delen met de anderen. Ook kan de link gelegd worden naar het project Embajadores Comunitarios waar de opbrengst van Zuiddag 2012 naartoe gaat. Extra toelichting door de leerkracht: In Westerse landen krijgen we via de media informatie over gebeurtenissen die ver weg plaatsvinden, maar het is dikwijls moeilijk om te weten hoe het er echt aan toe gaat. De bedoeling van dit spel was onder meer om aan te tonen dat jongeren in de sloppenwijken andere keuzemogelijkheden aangeboden krijgen dan jongeren in de Westerse wereld. Het is niet gemakkelijk om dezelfde dromen waar te maken in hun leven omdat ze niet op hetzelfde startpunt beginnen. De grootste doelstelling van Bello Belgo en Embajadores Comunitarios is om ervoor te zorgen dat iedereen wel vanaf hetzelfde punt kan starten. Op die manier
6 willen ze gelijke kansen en meer toekomstmogelijkheden aan alle jongeren aanbieden. De organisaties proberen aan te tonen dat je via kennis en verbale communicatie meer kan bereiken dan met geweld. In het spel wordt duidelijk dat tot een drugsbende toetreden zeer aanlokkelijk kan zijn wanneer je geen uitweg uit je erbarmelijke situatie ziet. VIII: Film Hermano van Marcel Rasquin Een film over het leven in de sloppenwijken: twee jonge broers die wonen in de sloppenwijken van Caracas hebben de kans om profvoetballer te worden. Één van de broers is lid van een plaatselijke criminele bende. De film geeft goed weer met welke keuzes jongeren in de sloppenwijken geconfronteerd worden en hoe aanlokkelijk het is om in een bende te treden. Opmerking: Deze film is jammer genoeg moeilijk te verkrijgen in België. Op youtube en in het Zuiddagkantoor te Brussel is de film beschikbaar met Engelse ondertiteling. Lesmodules Aanbevolen Optioneel informatief I. Introductie over het leven in een sloppenwijk - 15 min. II. Beginsituatie - 10 min VIII. Film Hermano van M. Rasquin - 97 min interactief Inleefspel voor de leerlingen - 40 min. III. Vragen IV. Keuzes V. Gevolgen van de keuzes VI. Rampsituatie Extra toelichting van de leerkracht na elk onderdeel van het inleefspel VII. Reflectie over de problematiek van ongelijke kansen - 15 min. Bijlagen I. Introductie II. Beginsituatie III. Vragen IV. Keuzes
aanvullende informatie over de sloppenwijken in Caracas
Les 3: Overleven in de sloppenwijken / Bijlage I I. Introductie aanvullende informatie over de sloppenwijken in Caracas Er wonen miljoenen mensen in de sloppenwijken van Caracas, verspreid over verschillende
Nadere informatieHoe gelukkig ben je? Opdracht 1
Hoe gelukkig ben je? Geluk is een veranderlijk iets. Het ene moment kun je jezelf diep gelukkig voelen, maar het andere moment lijkt het leven soms maar een zware last. Toch is voor geluk ook een soort
Nadere informatieLes 5: Sociaal ondernemen
Les 5: Sociaal ondernemen praktisch theoretisch Vakken Nederlands, Moraalleer, Cultuurwetenschappen, Economie, Godsdienst, Maatschappelijke Vorming, Project Algemene Vakken. Doelstellingen en eindtermen
Nadere informatieWorkshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren
Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Deze infobrochure bevat een inhoudelijke beschrijving van de workshop en zijn doelstellingen. Ten tweede vinden begeleidende leraren
Nadere informatieLes 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nadere informatieDit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieZAKGELD Breng het in kaart
ZAKGELD Breng het in kaart Omschrijving Leerlingen analyseren informatie over het zakgeld in België aan de hand van tabellen, grafieken en teksten. Ze toetsen het gegeven cijfermateriaal af met hun eigen
Nadere informatieLes 2: VN en debatteren
Les 2: VN en debatteren praktisch theoretisch Vakken Nederlands, PAV, gedragswetenschappen, godsdienst, zedenleer Doelstellingen en eindtermen Studenten: kunnen kritisch denken kunnen een eigen mening
Nadere informatieVMBO praktische leerweg VMBO theoretische leerweg HAVO VWO
Page of 7 Enquête voortgezet onderwijs Deze vragenlijst bestaat uit vijf delen, A t/m E. Er zijn in totaal 9 vragen. A. Over jezelf Dit onderdeel bestaat uit zeven vragen. Hoe oud ben je? In welke klas
Nadere informatieSoorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6
Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:
Nadere informatieAndré Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook
Nadere informatieKinderen zonder papieren
VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.
Nadere informatieWORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL
WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL. Beleef de schoonheid in Afrika DOELGROEP : Kleuter / Lager Onderwijs 3
Nadere informatieBETREK JE KIND Een kind heeft het recht om te weten
BETREK JE KIND Een kind heeft het recht om te weten - Over praten met kinderen met een verstandelijke beperking - Congres NJI 18-11-2013 Suzanne van den Bos MSc inhoudelijk manager / gedragswetenschapper
Nadere informatieEen filmpje kijken en reflecterend bespreken. Film 2:50 min op youtube: Asking Strangers For Food! (Social Experiment)
1 KARAKTER DOELSTELLING Kiezen voor Dienstbaarheid Dienstbaarheid: Onvoorwaardelijke inzet voor de medemens. Met Karakter educatie leer je de jonge mensen om oprechte en rechtvaardige keuzes te maken.
Nadere informatieBIJLAGEN LESPAKKET 1.2
BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD
Nadere informatie13 Jij en pesten. Ervaring
82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken
Nadere informatieWORKSHOP. Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE _ Integratiedienst Leuven - Wereldkleur TITEL WORKSHOP Jongeren in Afrika DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type
Nadere informatieEen nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering
Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieAardrijkskunde, Godsdienst, Economie, Geschiedenis, Natuurwetenschappen, Handel, PAV, Humane Wetenschappen
Les 5 Peru actueel VAKKEN Aardrijkskunde, Godsdienst, Economie, Geschiedenis, Natuurwetenschappen, Handel, PAV, Humane Wetenschappen DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Deze les draagt bij tot de algemene kennis
Nadere informatieWaarom hebben rijkere mensen minder kinderen?
Waarom hebben rijkere mensen minder kinderen? Voordat je aan de opdrachten begint is het de bedoeling dat je eerst het filmpje bekijkt over Acatsya uit Kirgizië (bron 1). Kirgizië is een land in Centraal-Azië.
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieTiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede. Inleefspel: Zet een stap voorwaarts. Doelstelling:
Tiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede Inleefspel: Zet een stap voorwaarts Doelstelling: Leerlingen ondervinden aan de hand van een inleefspel dat armoede een complex probleem is waar je
Nadere informatieHet leven in de sloppenwijk
Het leven in de sloppenwijk In Zuid-Afrika is het leven voor veel zwarte Zuid-Afrikanen erg zwaar. De meeste mensen wonen een golfplaten huisje in een sloppenwijk. In veel sloppenwijken is er geen riolering,
Nadere informatieUITDAGING 5: Justine helpt de buren
Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:
Nadere informatieDe wereld op zijn kop
Wonen graad 3 Lesvoorbereiding De wereld op zijn kop Print de boodschap van algemeen nut één maal en steek hem in een envelop. Print de boomkaarten en de huiskaarten zoveel keer als nodig (zie verder)
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatie10 - verbindt jongeren. Dit Kompas is van: OKTOBER 2017 NUMMER 3B
10 - Dit Kompas is van: OKTOBER 2017 NUMMER 3B verbindt jongeren Stefan Stefan zit op een christelijke school. Hij hoort elke dag vertellen uit de Bijbel. Zijn meester is een christen. Dat kan Stefan merken.
Nadere informatieEen voorlopige balans (Periode 1)
Een voorlopige balans (Periode 1) Omschrijving van deze periode We hebben tijdens dit schooljaar al heel wat gediscussieerd, besproken, nagedacht, Je hebt in deze gesprekken, maar ook in de logboekopdrachten
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieJe bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?
Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare
Nadere informatieConfidence. Stress Vragenlijst I: Wat geeft de meeste Stress? 1/6
ABN-AMRO: 53.77.64.011 Giro: 787 27 27 Stress Vragenlijst I: Wat geeft de meeste Stress? Naam: Confidence psychologisch adviesbureau Datum: Instructies: Kruis bij elk van de onderstaande antwoorden het
Nadere informatieKennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen. Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou
Kennismaking met Begeleid Zelfstandig Wonen Wat mag jij van het BZW-team verwachten... en wat verwachten wij van jou Begeleid Zelfstandig Wonen In deze brochure leggen we uit wat jij van het BZW -team
Nadere informatieHebt u Work for Change?
Jongeren werken bij bedrijven, organisaties, steden of particulieren. Hebt u Work for Change? Op 18 oktober steken 10.000 geëngageerde jongeren tussen 15 en 25 jaar voor één dag de handen uit de mouwen
Nadere informatieWORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken
WORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost- Afrikaanse keuken DOELGROEP : Kleuter
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatiehet recht op bescherming tegen schadelijke vormen van werk en uitbuiting het recht op onderwijs het recht op spelen en ontspanning
Ashique s verhaal (Uit: Kompas) Kinderarbeid genereert noodzakelijk inkomen voor families en gemeenschappen. Door het af te schaffen zullen kinderen de grootste slachtoffers worden. Klopt dat? Bij deze
Nadere informatieAchter gesloten ogen: Spencer
Achter gesloten ogen: Spencer Opdrachtenblad Regie: Dulco Tellegen Jaar: 2000 Duur: 25 minuten 1 Filmbeschrijving Spencer (18) woont in een opvangcentrum voor voormalig kindsoldaten in Liberia (West-Afrika).
Nadere informatieWij menen het! Vertel de leerlingen dat je een brief hebt gekregen van een aantal onderzoekers die hulp nodig hebben.
Action 2015 3de graad Voor je begint Wij menen het! Verdeel het bord in 2 Print de brief van de onderzoekers Print het verhaal van Samuel of toon het op het smartboard Print de probleemkaartjes en knip
Nadere informatieResultaten & conclusies onderzoek:
Resultaten & conclusies onderzoek: Kinderen over armoede en vluchtelingen door Kinderen Goedgekeurd! Er hebben in totaal 50 scholen deelgenomen aan deze enquête. Dit gaat om een 3000-tal leerlingen. 1.
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieWat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?
Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieLes 8 - Zelfreflectie
Les 8 - Zelfreflectie VAKKEN Economie, Nederlands, Godsdienst, Handel, PAV, Humane Wetenschappen DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN De leerlingen verwerven inzicht in hun eigen sterke en zwakke punten [verwerven
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. samen spelen + leren = groeien. Mediaopvoeding
NIEUWSBRIEF samen spelen + leren = groeien Beste ouder, Mediaopvoeding Al vanaf zeer jonge leeftijd komen kinderen in aanraking met media. Vooral met de komst van de tablet kunnen kinderen van alles zien
Nadere informatieStem dan ChristenUnie. André Rouvoet ChristenUnie
Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 22 november. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks
Nadere informatieRIJSCHOOL. Wat moet je doen?
RIJSCHOOL Christina, Alfonso, Tai en Linda willen leren autorijden. Ze hebben het theoretische examen al afgelegd. Nu willen ze oefenen voor het praktijkexamen. Ze zoeken een rijschool. Jij helpt hen.
Nadere informatieGeneral information of the questionnaire
General information of the questionnaire Name questionnaire: Comprehensive Quality of Life Scale - Kinderen Original author: Cummins Translated by: unknown Date version: 1997 Language: Dutch Waar woon
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieVoor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005
Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels
Nadere informatieInteractieve rondleiding SO
Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieLes Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Energie besparen Werkblad Les Energie besparen Werkblad Stel je voor dat fossiele brandstoffen morgen bijna op zouden zijn. De huizen zouden koud blijven. Er zou geen energie
Nadere informatieLesbrief Iedereen betaalt belasting
Lesbrief Iedereen betaalt belasting inleiding Iedereen betaalt belasting» waar komt het geld vandaan?» waar gaat het geld naar toe?» nederland, europa en de wereld» Iedereen betaalt belasting 1 Iedereen
Nadere informatieAANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen)
AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) (VAN KRACHT VANAF SEPTEMBER 00) VOOR DE DERDE GRAAD AANSLUITING BIJ DE VAKKEN De ethische matri aardrijkskunde biologie ecologie economie
Nadere informatieConclusies: enquête Kinderen Goedgekeurd (armoede en vluchtelingen)
Conclusies: enquête Kinderen Goedgekeurd (armoede en vluchtelingen) Er hebben in totaal 50 scholen deelgenomen aan deze enquête. Dit gaat om een 3000tal leerlingen. 1. Kennis van het woord vluchteling:
Nadere informatieBewuste keuzes in de rekenles. NRCD 9 maart 2018 Belinda Terlouw
Bewuste keuzes in de rekenles NRCD 9 maart 2018 Belinda Terlouw Inhoud bijeenkomst Ervaringen uitwisselen Aanleiding Praatpapier Bewuste keuzes Verschil diagnosticerend en doelgericht lesgeven Bewuste
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Wij zijn wegwerpkinderen
Boekverslag Nederlands Wij zijn wegwerpkinderen door Thea Beckman Boekverslag door een scholier 1406 woorden 6 oktober 2008 7,6 23 keer beoordeeld Auteur Genre Thea Beckman Jeugdboek Eerste uitgave 1980
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatiegemeente Tiel ontvangen op:
gemeente Tiel ontvangen op: 05-06-2018 **ID18.04370 ID18.04370 Van: Ans Borninkhof [mailto:burgerschapsvormingadvies@gmail.com] Verzonden: dinsdag 5 juni 2018 20:36 Aan: Smb TL Gemeente
Nadere informatieSamen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW
Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte
Nadere informatieANALYSIS van interviews met dak- en thuisloze jongeren NEDERLAND. Samenvatting van belangrijkste uitkomsten
ANALYSIS van interviews met dak- en thuisloze jongeren NEDERLAND 1. 17 interviews 2. Leeftijd van 16 tot 25 3. 59% was jongen en 41% meisje Samenvatting van belangrijkste uitkomsten 4. 41% noemen als etniciteit
Nadere informatieNEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE!
NEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE! NEPAL Nepal ligt in het werelddeel Azië en ligt tussen India en China. De oppervlakte van Nepal is 147.000 vierkante kilometer. Dat is vier keer groter dan Nederland.
Nadere informatieOp weg naar zelfsturing en kleinschaliger zorg: de eerste stappen
Op weg naar zelfsturing en kleinschaliger zorg: de eerste stappen Verantwoordelijk Als zelfsturend team ben je zelf verantwoordelijk voor de zorg en de organisatie daarvan. In de meeste organisaties krijgen
Nadere informatieARMOEDE. Schriftelijke Bezinning. Anoniem
ARMOEDE Schriftelijke Bezinning Anoniem INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE... 3 Levensvragen... 3 Stelling... 3 Antwoorden op levensvragen... 4 Mijn standpunt... 4 INTERVIEWS... 5 Derde generatie.... 5 Tweede generatie....
Nadere informatieGroep 7/8 Rechten van het kind
Groep 7/8 Rechten van het kind Rechten van het kind GROEP 7/8 Instructie lesmateriaal Het gedicht vormt een goede introductie voor het thema Kinderrechten. Gebruik de achtergrondinformatie om meer te vertellen
Nadere informatie3 4 5 7 24 88 laag inkomen, +55 helemaal oneens eerder oneens 64 noch eens, noch oneens eerder eens helemaal eens [Voor ik iets koop, overweeg ik zorgvuldig of ik het me kan veroorloven.] 5 25 vrouwen,
Nadere informatieTien competenties voor de 21 e eeuw
Tien competenties voor de 21 e eeuw Natuurlijk leren in de 21 e eeuw 28 september, Keete Voerman en Anne Remmerswaal Programma Introductie Waar denk je aan? Uitwerking model Aan de slag met aanpak voor
Nadere informatiePersoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties
Reader TOP-dagen 2014-2015 In het onderwijs is het steeds vanzelfsprekender dat je ieder jaar meer kunt en weet. Je bent druk bezig met het leren van de vakken. Maar je ontwikkelt ook competenties. In
Nadere informatieOntdek jezelf Verover de wereld. Infobrochure eerste jaar
Ontdek jezelf Verover de wereld Infobrochure eerste jaar Wico schol folder 0205.indd 10 2019-02-06 10:24:30 Ontdek jezelf Verover de wereld Je bent twaalf. Je leerde al veel van je ouders, je oma en opa,
Nadere informatieMaak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis
Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura
Nadere informatieAfstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt
Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt dus bij welke familie je hoort. Ouders Met je ouders heb
Nadere informatieDwarsdwarsdwars hhhhhhhhhhhhhhh
Dwarsdwarsdwars hhhhhhhhhhhhhhh De waarde van onderwijs oktober 2013 lllllllllllllll dwarsdwarsdwars Inleiding De tijd dat het onderwijs alleen maar gericht was op het overdragen van kennis en vaardigheden
Nadere informatieWoorden en Beelden voor Kinderen
Woorden en Beelden voor Kinderen Mama en Aaron waren 1 jaar gelukkig samen toen ze een zoontje kregen, Nico. Toen Nico 1,5 jaar was besloten mama en Aaron om niet meer bij elkaar te blijven omdat ze veel
Nadere informatieEnquete resultaten Normen en Waarden 2014
Enquete resultaten Normen en Waarden 214 Deze enquête is afgenomen in de derde en vierde klas op de middelbare school de Guido de Bres in Amersfoort. Dit zijn de statistieken van de anwoorden die de leerlingen
Nadere informatiePakket 5: auteursrechten
Pakket 5: auteursrechten Inhoud 5. PAKKET 5: AUTEURSRECHTEN ENZ. 5.1 Eindtermen voor het lager onderwijs 3 5.2 Eindtermen voor het secundair onderwijs 4 5.3 Doelen 5 5.4 Links 6 5.5 Tip voor de leerkracht
Nadere informatieWEEK MAANDAG WOENSDAG DINSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZONDAG ZATERDAG. Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus.
Vul het juiste voorzetsel in. Nico fietst elke dag (aan, naar, op) de cursus. 1 Voeg een woord aan de zin toe zodat hij correct wordt. Micky werkt graag in tuin. Verbeter de fout in de zin. Floortje leeft
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieGoed onderwijs Goede zorg Goed wonen
Junior Verkiezingsprogramma 2018 Utrechtse Heuvelrug Goed onderwijs Goede zorg Goed wonen D66 krijgt het voor elkaar Inhoud 1. Kansen voor iedereen 3 2. Een gezonde en groene toekomst 3 3. Wonen, leven
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme
Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1997 woorden 8 april 2001 5,1 112 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1) Geef een korte omschrijving wat het boeddhisme volgens jou voor
Nadere informatieArme maaltijd - Rijke maaltijd
Arme maaltijd - Rijke maaltijd Naar: Bord vol kinderrechten UNICEF België (Aan tafel), Krekelboek (Vormen vzw- Wereldwerkplaats) Leeftijd: 6 tot 9jaar Duur: deel 1: 60 min deel 2: 70 min Doelen Kinderrechten
Nadere informatieIntroduceren thema Wereldgodsdiensten. het dagelijks leven. Startopdracht. Wereldgodsdiensten. Thema: Wereldgodsdiensten.
Aardrijkskunde Wereldgodsdiensten Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Wereldgodsdiensten Binnen dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Wat zou er gebeuren als een
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieVragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij?
Vragenlijst tieners Algemene vragen Waar woon jij? Eerst willen we graag weten waar je woont. Sommige kinderen wonen in 2 huizen, bij mama en papa. Als dat zo is, dan mag je één huis kiezen. Woon jij in..?
Nadere informatieJe geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!
Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas GELD EN GELDZAKEN. SOMS BEST LASTIG. Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je niet goed begrijpt. Of dat je een
Nadere informatieZo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren
Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een
Nadere informatieHuiswerktips. Maak tijd
Huiswerktips Huiswerktips Voor sommige kinderen is huiswerk maken een helse taak. In deze brochure krijg je een heleboel tips over hoe je je kind kan helpen met zijn huiswerk. Maak tijd Sommige kinderen
Nadere informatieDEEL TWEE: OPDRACHTEN
DEEL TWEE: OPDRACHTEN WAARDEN- VERKENNING DUUR: 20 MINUTEN 2.1 WAARDENVERKENNING Om een beeld te krijgen van de ideeën van WAT? de deelnemers over belangrijke thema s rond arbeidsparticipatie begin je
Nadere informatieY-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.
Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal
Nadere informatieSituatie 2. Situatie 1. Opdracht
Budgetoefening Situering Als grootste armoedebestrijdingsorganisatie van Vlaanderen en Brussel laat Welzijnszorg niet los aan de armoedethematiek. Armoede is de dagelijkse realiteit voor 1 op 7 Belgen.
Nadere informatieRia Massy. De taart van Tamid
DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in
Nadere informatieSAMENLEVEN BURGERSCHAPSLEREN HOOFDSTUK 1
Samenleven Familie, vrienden, studiegenoten, docenten. Ze zijn belangrijk in je leven. Ze vormen je mening en bepalen je gedrag. Samen helpen ze je een eigen identiteit te ontwikkelen en een volwaardig
Nadere informatieinformatiepakketje voor leerlingen van de basisschool
informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool Spreekbeurt voor een huis Leuk dat je dit pakketje van onze website hebt gedownload! Ga je een spreekbeurt houden over het werk van Wereldfoundation?
Nadere informatieGENDERWORKSHOP. Dag van de 4 de Pijler 18/2/17
GENDERWORKSHOP Dag van de 4 de Pijler 18/2/17 GENDER & SEKSE Sekse : fysieke, fysiologisch en biologische kenmerken, bepaald door de XX-chromosomen, XY vrouw / man Gender : socioculturele aspecten van
Nadere informatieHoe ga ik met geld om?
Hoe ga ik met geld om? Een onderzoek onder alle leerlingen uit het 3e lesjaar van het Stellingwerf College Ouderraad Stellingwerf College 1 Inhoudsopgave 1. Geld krijgen van ouders 2. Bijbaantjes 3. Koopgedrag
Nadere informatie