Station Amsterdam Hispeed Amsterdam Zuid of Amsterdam Centraal als aanlandingsplaats voor de HST?
|
|
- Lander Bakker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Station Amsterdam Hispeed Amsterdam Zuid of Amsterdam Centraal als aanlandingsplaats voor de HST? John Baggen en Mig de Jong Stelling: Amsterdam Centraal is voor de middellange termijn het meest geschikte station voor hogesnelheidstreinen in Amsterdam Amsterdam Zuid biedt op lange termijn, na voltooiing van de Zuidas, een betrouwbaarder hogesnelheidstreindienst Technische Universiteit Delft Paper voor de Plandag 2010
2 1 Inleiding Amsterdam is in de afgelopen jaren vertrek- en aankomstpunt geworden van een reeks hogesnelheidstreinen waaronder Thalys, ICE International en de nationale Fyra. Met de verdere ingebruikname van de HSL-Zuid zal het netwerk in de nabije toekomst verder uitgebreid worden. NS Hispeed (voorheen NS Internationaal) zet genoemde treinen in de markt, samen met de IC Brussel en de IC Berlijn. Historisch gezien is het Amsterdamse internationale vertrek- en aankomststation altijd Amsterdam Centraal geweest. Ook nu is Amsterdam Centraal nog het brandpunt van het internationale treinverkeer. Alleen de IC Berlijn is enkele jaren geleden verplaatst naar de stations Amsterdam Zuid en Schiphol. Het door Cuypers ontworpen laat-19 e -eeuwse stationsgebouw is een representatief decor voor deze prestigieuze treinverbindingen. Eind januari zijn plannen gepresenteerd voor een omvangrijke renovatie en modernisering van het Stationseiland Amsterdam Centraal waar ook al aan de Noord-Zuidlijn en een nieuw busstation gewerkt wordt. Een dag later werden echter de nieuwe plannen voor de Zuidas gepresenteerd. Zij voorzien in een nieuw station Amsterdam Zuid in 2028, mét voorzieningen voor hogesnelheidstreinen. Een interessante vraag is nu welk station het meest geschikt is als aanlandingspunt voor (inter)nationale hogesnelheidstreinen in Amsterdam: Station Amsterdam Centraal of Station Amsterdam Zuid ( 1)? Deze bijdrage gaat in op de locatiekeuze voor het internationaal HST-station in Amsterdam en doet dat vanuit een tweetal perspectieven: een ruimtelijk-stedenbouwkundig ( 2) en een verkeerskundig ( 3) perspectief. Station Amsterdam Centraal en het Stationseiland Het centraal station is gebouwd tussen 1882 en 1884, waarna enkel de kap nog gebouwd moest worden. Geheel in Amsterdamse traditie traden er verzakkingen op bij de aanleg van het dak, die breed in de pers werden uitgemeten. Na vele discussies en zelfs plannen om het hele project maar af te blazen, werd onder leiding van de minister van Waterstaat tussen 1887 en het fundament verzwaard, waarna het gebouw alsnog volgens de oorspronkelijke plannen van architect P.J.H. Cuypers opgeleverd in [1] Dagelijks telt Amsterdam Centraal ongeveer in- en uitstappers, waarmee het een van de drukste stations van Nederland is; er wordt een groei verwacht naar zo n in- en uitstappers per dag. [2a] Sinds 1997 wordt er gewerkt aan de grote verbouwing van Amsterdam Centraal, terwijl de laatste aanpassingen rond 2015 afgerond moeten zijn. [2a] Het Stationseiland omvat het station en de directe omgeving. Rondom het stationseiland worden verschillende zaken aangelegd: onder de grond wordt gebouwd aan de Noord-Zuidlijn, welke de stad van Amsterdam Noord tot aan station Amsterdam Zuid zal verbinden. De oplevering hiervan zal echter niet voor 2017 plaatsvinden. een nieuw busstation onder een boogkap aan de achterzijde van het station, aan het IJ. In 2009 werd het station gedeeltelijk in gebruik genomen, zodra het rond 2012 voltooid is zullen alle bussen hier hun eindhalte krijgen. [3a] Op 27 januari 2010 presenteerden NS Poort, ProRail en de gemeente Amsterdam de gezamenlijke ambities en bijbehorende extra investering door NS en ProRail van circa 230 miljoen voor de renovatie en modernisering van het Stationseiland Amsterdam Centraal. Tevens tekenden zij een samenwerkingsconvenant. Met deze investering geven partijen aan dat ze, ook in tijden van recessie, de ontwikkeling van de stationsomgeving en het station van groot belang vinden. [4]
3 Station Amsterdam Zuid en de Zuidas Station Amsterdam Zuid, reeds op de huidige plaats geprojecteerd in het Plan Zuid van Berlage uit 1915, werd geopend in 1978 als onderdeel van de indertijd nieuw aangelegde Schiphollijn. Eigenlijk was het station een noodoplossing, omdat de NS liever een centraler station gehad had als eindpunt voor de Schiphollijn, bij voorkeur onder het museumplein. Later is de Schiphollijn alsnog via het westelijke ringspoor naar Amsterdam Central gelegd. In 1993 werd de zogenoemde Zuidtak verlengd van station RAI, via Duivendrecht en Diemen Zuid naar Weesp. In de periode is het station met een tweede eilandperron uitgebreid. [1] Diverse partijen willen dat de hogesnelheidstreinen op termijn station Amsterdam Zuid zullen aandoen. Volgens de Nederlandse Spoorwegen moet het in de toekomst uitgroeien tot een soort tweede Centraal Station; het vijfde station van Nederland worden, met onder andere haltes voor Thalys, Fyra, ICE International en de Noord/Zuidlijn en de bestaande treindiensten en metrodiensten [3b, 3c]. Gezien de toenemende drukte zal het spoor worden uitgebreid. Ook loopt er een planstudie voor drastische verbetering van het openbaar vervoer op de corridor Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (SAAL). De Ringweg-Zuid (A10) wordt verbreed en krijgt wellicht een nieuwe (extra) aansluiting ter hoogte van de Zuidas. Om dit allemaal te kunnen realiseren is voorzien in de uitvoering van een (veel omvangrijker) project dat OV-SAAL genoemd wordt. In de rijksbegroting [5] is daarvoor 1,35 miljard gereserveerd. OV-SAAL (afkorting voor Openbaar Vervoer Schiphol - Amsterdam - Almere - Lelystad) is de naam van het project dat ProRail uitvoert om de capaciteit op de Flevolijn en aansluitend bij Weesp en op de Zuidtak uit te breiden. Dat is nodig omdat er steeds meer vraag is naar vervoer tussen Almere en Amsterdam, waarvoor het treinaanbod uitgebreid moet worden. Daarnaast wordt het aantal treinen in verband met de opening van de Hanzelijn toch al uitgebreid. OV-SAAL bestaat uit drie delen: een deel op de korte termijn, een deel op de middellange termijn en een deel op de lange termijn. Over de aanpassingen op de middellange en lange termijn moeten nog besluiten worden genomen. De maatregelen zullen aansluiten op de maatregelen rondom het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. Mogelijk wordt ook een verbinding door het IJmeer, of een andere tweede oeververbinding tussen Almere en de omgeving Amsterdam gerealiseerd. [6] Dit alles betekent dat er sprake is van veel grootschalige verkeersinfrastructuur in het Zuidasgebied. De infrastructuur doorsnijdt het Zuidasgebied, waarin de bouw van diverse kantoorgebouwen in volle gang is. Het grote project Mahler4 nadert zijn voltooiing en de karakteristieke hoofdkantoren van de ING Bank en de ABN-Amro Bank zijn reeds voltooid. Zoals het Centraal Station het middelpunt vormt van de ontwikkelingen op het Stationseiland, Figuur 1 Station Zuid in het Plan Zuid van Berlage Figuur 2 Ligging van de Zuidas
4 Zuidas ligt aan weerszijden van de Ringweg-Zuid (A10) tussen de rivieren Amstel en Schinkel in het stadsdeel Zuid. De Zuidas is een zakendistrict, ook wel bekend als de 'Financial Mile' en moet een toplocatie van Europees formaat worden. De opzet is vergelijkbaar met die van La Défense in Parijs en The Docklands in Londen. Het hele project beslaat 225 ha Amsterdamse grond. De gemeente wil dat de Zuidas een levendig stadsdeel wordt, dat ruimtelijk en functioneel deel uitmaakt van de Amsterdamse regio en de Deltametropool. 2 Ruimtelijke ontwikkeling Vanuit het perspectief van de ruimtelijke ontwikkeling zijn de twee stations totaal verschillend. De stations zijn in een totaal andere omgeving gelegen, terwijl ook de huidige en toekomstige ontwikkeling sterk verschillen en de stations hebben een verschillende status voor verschillende partijen. Ook zijn de bezoekers van beide gebieden zeer verschillend. Centraal Station Centraal Station ligt tegen het oude stadshart aan. De stationsomgeving omhelst dan ook de rosse buurt, Chinatown, maar ook de grachtengordel, de oostelijke handelskade en omgeving, en aan de overzijde van het IJ nabij noord. In dit gebied wonen door de hoge dichtheden vrij veel mensen, in een radius van 2 km rondom het station wonen meer dan mensen. [7] In de afgelopen decennia is er juist in dit gebied heel sterk verdicht. De oostelijke handelskade is, na een valse start, ontwikkeld met zowel veel woningen als bedrijven. Op Java-eiland en de westelijke eilanden zijn veel woningen ontwikkeld, terwijl ook nabij noord sterk ontwikkeld wordt. Station Amsterdam Zuid Station Amsterdam Zuid vormt het hart van de Zuidas. Dit gebied wordt al jaren ontwikkeld, al doen veel voorstanders van het Zuidasdok ons willen geloven dat de Zuidas niet zonder het ondergronds plaatsen van de infrastructuur zou kunnen. De Zuidas is ook op dit moment veruit de belangrijkste kantoorlocatie van Nederland. Hier bevinden zich de belangrijkste Nederlandse banken, althans wat er nog van over is. Naast deze sector, die veel van zijn aantrekkelijkheid verloren heeft, bevinden de belangrijkste advocatenkantoren zich in steeds grotere mate in en rondom de Zuidas. Jaarlijks verhuizen er wel 1 of 2 hoofdkantoren van Nederlandse multinationals vanuit locaties elders in Nederland naar de Zuidas, zoals onlangs Arcadis. Ook bevinden zich op de Zuidas enkele hoofdkantoren van Europese vestigingen van internationale multinationals. Nieuwe Sleutelprojecten / Wereldstations In de Nota Ruimte werden de zogenoemde Nieuwe Sleutelprojecten geïntroduceerd. In het kader van de voorganger van de Nota Ruimte, de VINEX, is indertijd een aantal steden benoemd als Sleutelproject. Dit was de eerste generatie Sleutelprojecten. Het beleid was er op gericht deze steden een extra ontwikkelingsimpuls te geven en er dus extra geld in te investeren. Nu gebeurt dat opnieuw, in samenhang met de komst van de HSL, vandaar de benaming Nieuwe Sleutelprojecten (NSP). Het Rijk ondersteunt de projecten rond zes HSL-stations: Amsterdam Zuidas, Rotterdam Centraal, Den Haag Nieuw Centraal, Utrecht Centraal, Arnhem Centraal/Coehoorn-Noord en Breda Stationskwartier (figuur 3). Doel is om de economie rondom deze stations te stimuleren en te streven naar een internationaal en nationaal vestigingsmilieu (wonen en werken) van hoge kwaliteit. [8]
5 Figuur 3 Nieuwe sleutelprojecten Figuur 4 Gewenst bedieningsmodel HSL-Zuid De Nederlandse Spoorwegen hebben het NSP-concept min of meer overgenomen in hun eigen concept wereldstation. Wereldstation is een marketingbegrip van. Het wordt gebruikt voor spoorwegstations die zijn bedoeld voor internationaal treinverkeer en "de allure van een internationale luchthaven" hebben. Volgens de planning moeten uiterlijk 2013 deze stations volledig zijn omgebouwd tot 'wereldstation'. Dit zijn bijna allemaal dezelfde stations als de sleutelprojecten, alleen gaat het hier niet om Amsterdam Zuid, maar om Amsterdam Centraal. [3d] Opmerkelijk is dat het Rijk Amsterdam Zuid aanwijst als nieuw sleutelproject, terwijl NS Amsterdam Centraal tot wereldstation wil maken. Ook Den Haag zou weliswaar in de ogen van het ministerie van VenW eenmaal in de twee uur via Breda met Brussel verbonden worden, maar vooralsnog weigert België het benodigde extra treinstel voor deze dienst te bestellen. [9] Hierdoor wordt de aansluiting van Den Haag op het netwerk van hogesnelheidstreinen hoogst onzeker. Voor Amsterdam voorziet het ministerie van VenW in een aanbod van tot 6 treinen per uur in de richting van de HSL-Zuid (figuur 4), vetrekkend van en aankomend in station Amsterdam Centraal. En dan is het merkwaardig dat Amsterdam Zuid als Nieuw Sleutelproject is aangewezen. Opmerkelijk is ook dat in geen van beide concepten HST-station Schiphol een rol speelt. Dat station beschikt dan ook niet (meer) over een stationsgebouw: de ondergrondse perrons zijn geïntegreerd in winkelcentrum/luchthaventerminal. Bestemmingen Door de locatie van het Centraal Station is deze stop bijzonder aantrekkelijk voor toeristen. De meeste hotels, zeker die voor toeristen, bevinden zich in de omgeving van het Centraal Station, evenals bijna alle toeristische highlights. Voor de meeste toeristen is het centraal station dan ook de aangewezen plek om uit te stappen als zij in Amsterdam aankomen. [10] Een toerist die aankomt op Amsterdam Zuid zal zich wellicht wat verloren voelen, een kantorenwijk is toch niet waar je als toerist op zit te wachten bij een bezoek aan Amsterdam, over smaak valt te twisten, maar de schattige huisjes, grachten en raampjes van de binnenstad ontbreken op de Zuidas. Het is maar de vraag of gewaagde architectuur deze rol zomaar kan overnemen. Het is ook nog maar de vraag of de zakenreiziger die aankomt op Amsterdam Centraal daar zo verbaasd over zal zijn. De meeste stations in Europa bevinden zich immers in de binnenstad, ook in
6 Parijs of in Londen kom je aan in het centrum, en niet in La Défense of The City. Dit zal er ook mee te maken hebben dat de meeste zakenreizigers zich over het algemeen per vliegtuig verplaatsen, zeker voor buitenlandse reizen. Om vervolgens van Schiphol op de Zuidas te komen zijn voldoende alternatieven; goed openbaar vervoer per (gewone) trein en taxi s die binnen 15 minuten overal op de Zuidas aan kunnen komen. Daar is eigenlijk geen hogesnelheidstrein voor nodig. Vastgoed De waarde van vastgoed is in de omgeving van beide stations lift vrij hoog. In de omgeving van Amsterdam Centraal doet eigenlijk alle vastgoed het vrij goed, terwijl in de omgeving van Amsterdam Zuid vooral kantoren bijzonder duur zijn, en winkelruimte minder waard is. De ontwikkeling van de stations en stationsomgeving zal zeker een rol spelen in de ontwikkeling van de waarde van het vastgoed rondom de stations. Het nog maar de vraag hoe de hogesnelheidslijn zich verhoudt tot de ruimtelijke ontwikkeling. Hogesnelheidsverbindingen leveren uiteindelijk vrij weinig op in termen van passagiersaantallen, en ook aan de ruimtelijke ontwikkeling en aan de vastgoedprijzen dragen ze niet veel bij. [11] Regionale verbindingen hebben vaak veel meer impact, omdat die woon-werkverkeer mogelijk maken. Dit geldt zowel voor de auto als per openbaar vervoer. [12] Wat wel een belangrijke rol speelt is het imago-effect en investeringen. De belangrijkste bijdrage is vaak dat de HSL investeringen in andere modaliteiten richting het HSL-station losweekt bij nationale en lokale overheden, alsook investeringen in de directe stationsomgeving, wat wel weer zeer positief uit kan pakken voor de vastgoedwaarde in de stationsomgeving. Verder heeft de hogesnelheidstrein voor veel mensen een positief imago, en bedrijven willen graag in de buurt zitten van een station dat waar deze trein stopt, vanwege de positieve uitstraling van de trein. [11, 12] Een HSL aanleggen dan wel aan laten landen is natuurlijk geen goed argument voor andere investeringen als de HSL zelf weinig effect heeft. Het is goed voor het imago van een locatie, maar het is nog maar zeer de vraag of dat de zware investeringen loont. Juist bij de Zuidas zijn er al heel veel investeringen beschikbaar. De Noord-Zuidlijn gaat hoe dan ook aanlanden op station Zuid, het stationsgebied wordt al herontwikkeld, en de investeringen in de infrastructuur liggen al op de plank. Het is dus wellicht niet nodig om investeringen naar de Zuidas te trekken middels een HSL-verbinding. 3 Verkeerkundige ontwikkeling In dit verkeersperspectief zal met name aandacht worden gegeven aan de vervoerdiensten op verschillende ruimtelijke schaalniveaus en aan de bijbehorende verkeersinfrastructuur. Vervoerdiensten Om een goede analyse van het hogesnelheidsspoorvervoer te kunnen geven, is het zinvol te kijken naar het totaal aan vervoerdiensten op de verschillende ruimtelijke schaalniveaus. De HST heeft immers zijn feeders met Intercitytreinen, stoptreinen, stedelijk openbaar vervoer, etc. Wanneer we kijken naar de situatie anno 2010, dan kent Amsterdam de volgende diensten die worden aangeboden onder de vlag van NS Hispeed: - tot 10x per dag Thalys van Amsterdam Centraal via Rotterdam naar Parijs (via HSL-Zuid), - tot 8x per dag ICE International van Amsterdam Centraal via Utrecht Centraal naar Frankfurt(Main) (waarvan 1 trein verder naar Basel), - 1x per uur Fyra van Amsterdam Centraal via Rotterdam Centraal naar uiteindelijk Breda (gepland) (via HSL-Zuid),
7 - 1x per uur IC Brussel van Amsterdam Centraal naar Brussel-Zuid (pas gepland m.i.v. dienstregeling 2011 via HSL-Zuid), - 1x per 2 uur IC Berlijn van Schiphol via Amsterdam Zuid naar Berlijn en - losse treinen als Zon-Thalys, Ski-Thalys, CityNightline en EuroNight vanaf Amsterdam Centraal. Voor een blik in de toekomst gebruiken we o.a. het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS). Het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer [13] is het investeringsprogramma van het ministerie van Verkeer en Waterstaat om in 2020 de kabinetsambities voor het Nederlandse spoor te realiseren. Het doel is om met een investering van 4,5 miljard hoogfrequent reizigersvervoer op vier corridors (SAAL, Alkmaar-Eindhoven, Schiphol-Nijmegen en Den Haag-Rotterdam-Eindhoven) en toekomstvaste goederenroutering mogelijk te maken. Figuur 5 geeft een overzicht van het voorziene basisuurpatroon in 2020 en wel voor de meest kosteneffectieve variant 6/maatwerk. [2b] Figuur 5 Programma Hoogfrequent Spoorvervoer
8 Figuur 6 PHS-lijnvoering Hispeed 2020 in variant 6/maatwerk (links) en 6/6 (rechts) De figuren 4 t/m 6 laten het beoogde bedieningspatroon van de HSL-Zuid zien. Het omvat tot 6 treinen per uur: internationaal Thalys naar Parijs en Fyra naar Brussel en nationaal elk kwartier een Fyra van Amsterdam naar Rotterdam, waarvan eenmaal per half uur door naar Breda. De concessie laat echter de mogelijkheid open in een later stadium diensten te starten vanaf Amsterdam Zuid. [14] Figuur 4 laat de hogesnelheidsdiensten in 2020 van NS Hispeed daarin zien, niet alleen voor de variant 6/maatwerk, maar ook voor de duurdere variant 6/6. Vergelijking van de beide lijnvoeringsvarianten laat als belangrijkste verschil het eindpunt van de ICE International uit Duitsland zien. Dat is in het eerste geval Schiphol (via Amsterdam Zuid) en in het tweede Amsterdam Centraal. Variant 6/maatwerk gaat uit van zes snelle treinen per uur tussen Arnhem en Amsterdam: 4 IC s en 2 snelle Hispeedtreinen (w.o. de ICE), variant 6/maatwerk gaat uit van 6 IC s plus een extra ICE. Het aanlandingspunt voor de Hispeeddiensten in Amsterdam is verschillend in de beide varianten. Essentieel voor het functioneren van het netwerk van hogesnelheidstreinen is de verknoping met het onderliggend openbaar vervoersysteem en het systeem van particulier vervoer. Figuur 5 laat ziet dat in het IC-netwerk 2020 station Amsterdam Zuid een belangrijke functie heeft. De IC-bediening van Amsterdam Centraal en Amsterdam Zuid is nagenoeg gelijk. Voor de bediening met stoptreinen (Sprinters) daarentegen, blijft Amsterdam Centraal een belangrijker positie innemen dan Amsterdam Zuid. Naast de ontwikkelingen in het aanbod van NS Reizigers, is er ook nog het stads- en streekvervoer. Bij het Centraal Station vertrekt een groot aantal trams vanaf het voorplein, de bussen worden t.z.t. zoals in paragraaf 1 aangegeven afgehandeld vanaf het nieuw gebouwde busstation aan de IJ-zijde van het station. Bus en tram spelen nu en straks een veel minder grote rol bij station Zuid. Met het metroverkeer ziet dat er anders uit. Met het oog op de betrouwbaarheid van het metroverkeer zijn er plannen gemaakt om het metronetwerk te ontvlechten: lijnen kennen dan geen vertakkingen en samenvoegingen meer, waardoor alle treinen op één Figuur 7 Ontvlechting metronetwerk lijn dezelfde route rijden.
9 Ontvlechten van het netwerk heeft als voordeel dat de betrouwbaarheid van de individuele lijnen toeneemt en dat de frequentie per lijn is aan te passen (tot een frequentie die hoger ligt als in een vervlochten situatie). Ontvlechten heeft het nadeel dat een aantal verbindingen niet meer rechtstreeks worden aangeboden. [15] Figuur 7 laat zien dat zowel het Centraal Station als het station Zuid een belangrijke knooppuntfunctie vervullen in het netwerk: van CS rijden er treinen in drie en vanuit station Zuid in vier richtingen. Infrastructuur De ICE naar Duitsland maakt in Nederland echter (i.t.t. de Thalys naar Parijs) geen gebruik van een hogesnelheidslijn. Kwalitatief betekent zou de aanleg van de HSL-Oost eigenlijk gewenst zijn. Echter, de aanleg van een eigen hogesnelheidslijn van Amsterdam naar de Duitse grens is in 2001 afgeblazen, mede op basis van een CPB-studie. [16] Wel is bij de spoorverdubbeling tussen Amsterdam en Utrecht het vernieuwde baanvak ontworpen voor een baanvaksnelheid van 200 km/h op de buitenste sporen. Vooralsnog blijft de lijn echter ingericht voor snelheden van 140 km/h. [18] Op aandringen van de Tweede Kamer heeft de minister van Verkeer en Waterstaat op 16 februari 2009 aangegeven bereid te zijn een nieuwe studie te starten naar de HSL-Oost als de Kamer daarvoor de financiering regelt. De hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Duitsland zou tussen 2020 en 2028 kunnen worden aangelegd door het oprekken van het MIRT van 2020 tot De minister wilde in eerste instantie zo ver nog niet gaan. Hij toonde zich wel bereid om opnieuw te bekijken of op het traject de maximumsnelheid kan worden verhoogd van 140 naar 160 km/h. De Kamer vond deze reactie echter te mager en diende, succesvol, een motie in voor een onderzoek. [17, 19] De huidige infrastructurele situatie brengt met zich mee dat de hogesnelheidstreinen op weg naar Amsterdam Centraal een aanzienlijk langere weg over bestaand spoor moeten afleggen dan het geval zou zijn op weg naar Amsterdam Zuid. Dit komt de betrouwbaarheid van het treinverkeer niet ten goede. Dit geldt voor de nabijheid van het beginpunt van de HSL-Zuid en al zeker voor de nabijheid van de voor 200 km/h uit te bouwen spoorlijn Amsterdam Utrecht (via de zgn. Utrechtboog). Tenslotte scoort station Amsterdam Zuid ook aanzienlijk beter dan Amsterdam Centraal, waar het gaat om de nabijheid van autosnelweginfrastructuur: het is gelegen tussen de beide rijbanen van de ringweg A10-zuid. Het Zuidasproject voorziet bovendien in een extra aansluiting ter hoogte van het station. Dit biedt goede mogelijkheden voor P+R-voorzieningen c.q. de bouw van een transferium. 4 Conclusie Enerzijds gaat dit paper er vanuit dat er een keuze gemaakt moet worden tussen één van beide stations als aanlandingspunt voor de hogesnelheidstrein als de internationale trein. Idee daarbij is, dat het HST-station extra voorzieningen biedt, zoals internationale ticketbalies, een lounge voor eersteklaspassagiers, etc. De keuze tussen Amsterdam Centraal of Amsterdam Zuid is echter niet eenvoudig, zo bleek uit het voorgaande. De toeristische markt richt zich vooral op Amsterdam Centraal, de zakelijke markt in hoofdzaak op Amsterdam Zuid. [10] In elk geval zal de HST (grotendeels) in Amsterdam Centraal moeten stoppen zolang de Noord- Zuidlijn nog niet af is (2017) en zolang het definitieve station aan de Zuidas nog niet gereed is (2028). De verbinding tussen Amsterdam Zuid en de binnenstad laat nu eenmaal nog altijd veel te wensen over, en in de huidige constellatie zal dan ook het merendeel van de mensen prefereren op Amsterdam Centraal aan te komen, terwijl er goede overstapmogelijkheden zijn op Schiphol en Utrecht Centraal
10 om op de Zuidas te komen. Het ligt niet voor de hand de hogesnelheidstreinen in de periode vóór 2028 gebruik te laten maken van het tijdelijk station Amsterdam Zuid, dat gepland is bovenop één van de dan voltooide wegtunnels voor de ringweg A10. Dit biedt onvoldoende kwaliteit. Bovendien is er een kans dat tegen 2028 ook (delen van) de HSL-Oost gerealiseerd is (zijn). Aan de andere kant is het gebied rondom Amsterdam Centraal een bijzonder druk gebied, waar dagelijks heel erg veel mensen komen. Eigenlijk heeft deze locatie geen boost meer nodig; het aantal bezoekers ligt al heel hoog. In tabel 1 wordt een grobale beoordeling gegeven van de ruimtelijke en verkeerskundige aspecten die in deze bijdrage aan de orde gesteld zijn. Tabel 1 Vergelijking Amsterdam Centraal en Amsterdam Zuid Amsterdam Centraal Amsterdam Zuid Ruimtelijke ontwikkeling omgeving centrumstedelijk zakendistrict speciale status wereldstation (NS) nieuw sleutelproject (VROM) fysieke ruimte - - toekomstige ontwikkeling +/- + ontwikkeling nodig - + Reizigers: markten bewoners + +/- toeristisch + - zakelijk +/- + Vervoerdiensten: verknoping met intercity + + sprinter + - metro + + tram/bus + - Infrastructuur(netwerken): nabijheid HSL-Zuid (300 km/h) - + A dam-utrecht (200km/h?) - + autosnelweg - + Zoals het er nu naar uitziet is komende twee decennia de spoorwegkathedraal van Pierre Cuypers, het Centraal Station, het meest geschikt als knooppunt voor de hogesnelheidstrein in Amsterdam. Rond 2028, na realisatie van de Zuidas met een nieuw station, moet het mogelijk zijn al het hogesnelheidstreinverkeer via Amsterdam Zuid af te wikkelen, maar tot die tijd blijft Amsterdam Centraal in beeld. Uiteindelijk is Amsterdam Zuid beter geschikt dan Amsterdam Centraal, omdat het gebruik van conventioneel spoor rond Amsterdam daarbij fors teruggebracht wordt, hetgeen de betrouwbaarheid van de treindienst vergroot. Met directe verbindingen met Brussel en Parijs (en misschien wel Londen) en met Frankfurt en Berlijn wordt het station Amsterdam Zuid aan de Zuidas dan hét internationale station van Amsterdam: Amsterdam Hispeed.
11 Literatuur [1] Veenendaal, A.J. (2008) Spoorwegen in Nederland, van 1834 tot nu. Amsterdam: Boom [2] Prorail (2010) [a] Grote stationsprojecten, stationsprojecten/pages/grote%20stationsprojecten.aspx; [b] Relatie Programma Hoogfrequent Spoor, RelatieProgrammaHoogfrequentSpoor.aspx [3] Wikipedia, [a] Station Amsterdam Centraal, [b] Station Amsterdam Zuid, [c] Zuidas, [d] Wereldstation [4] 230 mln extra voor renovatie Stationseiland Amsterdam Centraal, infrasite.nl/news/news_article.php?id_nieuwsberichten=12693&language=nl [5] Ministeries van VROM, V&W, EZ en LNV (2009), MIRT projectenboek 2009 [6] OV-SAAL [7] CBS, Statline [8] Ministerie van VROM Nieuwe Sleutelprojecten, id=7062 en 7063 [9] Nederland en België ruziën over HSL. In: De Volkskrant, 11 november 2009 [10] Inno-V Adviseurs (2004), ICE door naar Schiphol: Haalbaarheid van een rechtstreekse verbinding van Duitsland naar Schiphol [11] Jong, M. de (2007). Attractiveness of HST Locations. Thesis (MSc). Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. [12] Jong, M. de (2009). European High-Speed Train Station Areas: The Renaissance of the Railway Station. Paper presented at European Transport Conference, Noordwijkerhout. 5-7 October, [13] Nederlandse Spoorwegen (NS), ProRail & Belangenvereniging rail goederenvervoerders (BRG) (2008) Programma Hoogfrequent Spoorvervoer [14] Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2009) Vervoersconcessie voor het hogesnelheidsnet. Besluit en toelichting [15] Gemeente Amsterdam, Dienst IVV (2007) Metronetstudie [16] Centraal Planbureau (2000) Kosten-batenanalyse van HSL-Oost infrastructuur, Werkdocument No.128 [17] Eurlings zegt toch onderzoek HSL-Oost toe. In: Trouw, 16 februari 2009 [18] Baggen, J.H. & Vleugel, J.M. (2008) Een aanzet tot een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland, CVS 2008 [19] Baggen, J.H. & Vleugel, J.M. (2009) Een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland, CVS 2009
Reizen zonder spoorboekje. Programma Hoogfrequent Spoorvervoer
Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Zes intercity s en zes sprinters per uur in de drukste
Nadere informatieBeter spoor tussen Schiphol, Amsterdam, Almere en Lelystad
Beter spoor tussen Schiphol, Amsterdam, Almere en Lelystad Beter spoor tussen Schiphol, Amsterdam, Almere en Lelystad De spoorverbinding tussen Schiphol, Amsterdam, Almere en Lelystad (OV SAAL) is een
Nadere informatieMeer profijt van hoge treinsnelheid
Meer profijt van hoge treinsnelheid ir. R.A. (Roel) Zijdemans Technische Universiteit Delft r.a.zijdemans@gmail.com dr. J.C. (Hans) van Ham Technische Universiteit Delft j.c.vanham@tudelft.nl dr.ir. J.H.
Nadere informatiewordt door Zuidasdok nog beter bereikbaar De feiten op een rijtje
wordt door Zuidasdok nog beter bereikbaar De feiten op een rijtje Waarom Zuidasdok? Zuidasdok is een van de grootste infrastructurele projecten van Nederland. Het project zorgt voor een betere bereikbaarheid
Nadere informatieAntwoord 1 Ja. Schiedam Centrum is een van de regionale knooppunten, vergelijkbaar met stations als Rotterdam Blaak en Rotterdam Alexander:
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieRuimte delen. De impact van mobiliteit op de binnenstad. Sebastiaan de Wilde Directeur Ontwikkeling/Vastgoed & Ontwikkeling 7 oktober 2015
De impact van mobiliteit op de binnenstad Sebastiaan de Wilde Directeur Ontwikkeling/Vastgoed & Ontwikkeling 7 oktober 2015 Het landschap midden jaren 70 Zelf nog niet geboren Geloof in de auto Alle mensen
Nadere informatieSpoorboekloos reizen in de Randstad - PHS. Vlot bewegen.veilig leven. Verkeer en Waterstaat.
Spoorboekloos reizen in de Randstad - PHS Vlot bewegen.veilig leven. Verkeer en Waterstaat. Spoorboekloos reizen in de Randstad Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Spoorboekloos reizen in de Randstad Er
Nadere informatieCamiel Eurlings, minister van Verkeer en Waterstaat en Bas Verkerk, regiobestuurder van het Stadsgewest Haaglanden
Capaciteitsuitbreiding spoor Den Haag - Rotterdam Doel Baanvak Den Haag Rotterdam geschikt maken om te voldoen aan de toenemende vraag naar spoorvervoer en tegelijkertijd het aanbod aan openbaar vervoer
Nadere informatieMAGNEETTREIN ALS OPLOSSING VOOR GEBREKKIGE BRABANTSE MOBILITEIT
MAGNEETTREIN ALS OPLOSSING VOOR GEBREKKIGE BRABANTSE MOBILITEIT Artikel eerder geplaatst in e52 op 20 apr 2016 Tags: Het Zuidelijke Perspectief, magneettrein, Techniek, Vervoer Door Wouter van Gessel,
Nadere informatie1 Station Mook-Molenhoek
1 Station Mook-Molenhoek station Mook-Molenhoek Opgeleverd Station Mook-Molenhoek is op 6 mei 2009 geopend aan de Maaslijn. Het station ligt op het traject Nijmegen- Roermond. Het station levert een belangrijke
Nadere informatie1. Dienstregeling 2009: aanvullingen op het Ontwerp 2007
NS Reizigers Aan de vertegenwoordigers van consumentenorganisaties in het LOCOV Directie Hoofdgebouw IV Laan van Puntenburg 100 Postbus 2025 3500 HA Utrecht Nederland www.ns.nl Datum Ons kenmerk Onderwerp
Nadere informatieVervoersknooppunt voor 110.000 reizigers per dag
Vervoersknooppunt voor 110.000 reizigers per dag Een aantrekkelijk gebied, met een uitgebreid aanbod aan werkgelegenheid Onder de noemer Arnhem Centraal ondergaan station Arnhem en zijn directe omgeving
Nadere informatieEEN NIEUWE START VOOR DE HSL ZUID
EEN NIEUWE START VOOR DE HSL ZUID Notitie Carla Dik-Faber Tweede Kamerfractie ChristenUnie 19 juni 2013 Een nieuwe start met de HSL-Zuid Met het besluit van NS en NMBS om te stoppen met de Fyra treinen
Nadere informatieBijlage 3 Overzicht van alternatieven en varianten Structuurvisie ZZL
Bijlage 3 Overzicht van alternatieven en varianten Structuurvisie ZZL De alternatieven en varianten die binnen de Structuurvisie Zuiderzeelijn worden uitgewerkt, kunnen worden onderverdeeld in drie oplossingsrichtingen:
Nadere informatieOnttrekking gelijkvloerse spoorwegovergang Sysselt te Ede aan de openbaarheid
Gemeenteraad ONTWERP raadsbesluit Onttrekking gelijkvloerse spoorwegovergang Sysselt te Ede aan de openbaarheid Zaaknummer De raad van de gemeente Ede: Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Ede Xx september
Nadere informatieAantal HSL-reizigers groeit fors: een succes en een uitdaging
Aantal HSL-reizigers groeit fors: een succes en een uitdaging Justin Hogenberg Nederlandse Spoorwegen justin.hogenberg@ns.nl Roswitha van de Kamer Nederlandse Spoorwegen roswitha.vandekamer@ns.nl Thijs
Nadere informatieVersnelling Benelux 2017
HENK BOVENLANDER Rail Advies De Bilt, 18 augustus 2015 Versnelling Benelux 2017 De reistijd Amsterdam Brussel van 194 minuten met de Benelux in de dienstregeling 2017 stelt teleur. De achtergrond hiervan
Nadere informatie3Generiek Programma. van Eisen HOOFDSTUK 3.4 UITGANGSPUNTEN 3.1 INLEIDING 3.2 EISEN VAN DE OPDRACHTGEVER 3.3 EISEN
HOOFDSTUK 3.1 INLEIDING 3Generiek Programma van Eisen Dit Programma van Eisen geldt voor het opnieuw in dienst stellen van de spoorverbinding tussen en zoals omschreven in hoofdstuk 2. Aan de hand van
Nadere informatiePLANSTUDIE OPENBAAR VERVOER SCHIPHOL-AMSTERDAM-ALMERE-LELYSTAD
PLANSTUDIE OPENBAAR VERVOER SCHIPHOL-AMSTERDAM-ALMERE-LELYSTAD DOEL Het doel van de planstudie Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (Planstudie OV SAAL), is een OV-kwaliteitssprong door
Nadere informatieOverzicht werkzaamheden
Overzicht werkzaamheden Week 41, 13 oktober 2016 Onderwerpen IC Berlijn 2 ICE en CNL 4 Thalys 6 IC Brussel 8 e-mail: expertisecentrumop@ns.nl 1 IC Berlijn IC Berlijn Vrijdag 21 oktober Zaterdag 22 oktober
Nadere informatieArriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen. Beste mevrouw Dubben,
Pagina 1 van 5 Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen Plaats en datum: Leeuwarden 28-07-2014 Onderwerp: Advies dienstregeling
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieProgramma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) Corridor Amsterdam - Alkmaar
Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) Corridor Amsterdam - Alkmaar Gemeenteraad Castricum 25 juni 2014 Robert de Jong (IenM) Inhoud presentatie Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS) Maatregelen
Nadere informatieInternationale spooragenda reizigers
Groningen Bremen Berlijn Den Haag Utrecht Rotterdam Arnhem Enschede Hengelo Munster Bielefeld Hannover Londen Breda Roosendaal Eindhoven Dortmund Terneuzen Weert Düsseldorf Antwerpen Hamont Gent Heerlen
Nadere informatieEen netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland
Een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland John Baggen Technische Universiteit Delft j.h.baggen@tudelft.nl Jaap Vleugel Technische Universiteit Delft j.m.vleugel@tudelft.nl Bijdrage
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 22 026 Nederlands deel van een hogesnelheidsspoorverbinding Amsterdam Brussel Parijs en Utrecht Arnhem Duitse grens Nr. 463 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS
Nadere informatieOV SAAL MLT. Openbaar Vervoer Schiphol- Amsterdam Almere Lelystad Middellange Termijn
OV SAAL MLT Openbaar Vervoer Schiphol- Amsterdam Almere Lelystad Middellange Termijn Presentatie Klankbordgroep Cees de Vries regiodirecteur ProRail Inhoud: OV SAAL MLT in context Toelichting verkende
Nadere informatieHoe de spoorcorridor Den Haag Rotterdam de R in het MIRT brengt
Hoe de spoorcorridor Den Haag Rotterdam de R in het MIRT brengt Jan Duffhues Movares Jan.duffhues@movares.nl Mario Genot Movares Mario.genot@movares.nl Bijdrage aan het Colloquium Vervoersplanologisch
Nadere informatieHierbij treft u mijn antwoorden aan op de vragen van de leden Visser en De Boer (beiden VVD) over de Zaanse spoorlijn (ingezonden 11 maart 2015).
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieICE Amsterdam- Frankfurt: sneller, vaker, betrouwbaarder
ICE Amsterdam- Frankfurt: sneller, vaker, betrouwbaarder De ICE tussen Amsterdam en Frankfurt is een onmisbare schakel voor het personenvervoer tussen Nederland en Duitsland. En de treinverbinding heeft
Nadere informatieDEN HAAG CENTRAAL STATION
DEN HAAG CENTRAAL STATION DEN HAAG CENTRAAL STATION EEN STATION VAN GLAS IN DEN HAAG Den Haag Centraal is door Benthem Crouwel Architects getransformeerd tot een lichte, ruime en overzichtelijke knooppunt
Nadere informatieT.a.v. de Staatssecretaris, mevrouw W. Mansveld. Zeer geachte mevrouw,
NS Postbus 2025, 3500 HA Utrecht Drs. TH. 1-luges Ministerie van Infrastructuur en Milieu T.a.v. de Staatssecretaris, mevrouw W. Mansveld President-Directeur Postbus 20901 Hoofdgebouw IV 2500 EX Den Haag
Nadere informatiePijler 1: Inspelen op veranderende mobiliteitsstromen
Vervoervisie Pijler 1: Inspelen op veranderende mobiliteitsstromen Het aantal huishoudens in de regio Amsterdam neemt tot 2040 met circa 270.000 toe. Hiermee neemt ook de economische bedrijvigheid en de
Nadere informatieOV SAAL MLT. Openbaar Vervoer Schiphol- Amsterdam Almere Lelystad Middellange Termijn
OV SAAL MLT Openbaar Vervoer Schiphol- Amsterdam Almere Lelystad Middellange Termijn Agenda Gespreksleider: Peter van de Geer 19.30 Welkom Peter van de Geer 19.40 19.55 Programma Hoogfrequent Spoorvervoer
Nadere informatieLuchthaven Noordzee en Groot Schiphol
Directoraat-Generaal nst Luchthaven Noordzee en Groot Schiphol Kaartenbundel December 1999 Directoraat-Generaal nst Luchthaven Noordzee en Groot Schiphol Kaartenbundel December 1999 Grontmij in samenwerking
Nadere informatieRandstadspoor: meer dan rails leggen. Specialisten buigen zich over financiering. Regio praat mee over dienstregeling NS
De bouw van stations en spoorverbredingen in de regio Utrecht gaat door, dankzij het projectbesluit van de minister van Verkeer en Waterstaat. Nu zijn de regio en NS aan zet om afspraken te maken over
Nadere informatieoktober 2009 Eindrapport corridor Den Haag Rotterdam Ruimtelijk economische effecten Programma Hoogfrequent Spoorvervoer
Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Ruimtelijk economische effecten corridor Den Haag Rotterdam Eindrapport oktober 2009 Titel Datum Versie Kenmerk Opdrachtgever Uitvoering Colofon Programma Hoogfrequent
Nadere informatieSamenwerken aan een Aantrekkelijk, Bereikbaar en Concurrerend Brabant.... Doen: ontwikkelagenda voor spoor, HOV en knooppunten.
Samenwerken aan een Aantrekkelijk, Bereikbaar en Concurrerend Brabant.... Doen: ontwikkelagenda voor spoor, HOV en knooppunten. Doorpakken op de gezamenlijke samenwerking voor een Aantrekkelijk, Bereikbaar
Nadere informatieMaak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio.
Maak plaats voor Hoorn! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Iedere dag is het hier een komen en gaan van duizenden
Nadere informatieGewijzigde dienstregeling
van 25 juli 22 augustus 2010 Gewijzigde dienstregeling rond Arnhem omreizen of bus in plaats van trein! Zwolle Deventer Amersfoort Apeldoorn Zutphen Schiphol Ö Rotterdam Centraal Den Haag Centraal Utrecht
Nadere informatieNederlandsche Spoorwegen
Nederlandsche Spoorwegen DOOR: NATHAN FRAANJE Alles over de Nederlandsche Spoorwegen INHOUD 1. De geschiedenis van de Nederlandse Spoorwegen... 2 2. De spoorwegen nu... 2 2.1. De OV-chipkaart... 2 2.2.
Nadere informatieINHOUD. Inleiding 5-9. Rotterdam Centraal 10-13. Amsterdam Centraal 14-17. Arnhem 18-21. Breda 22-25. Utrecht Centraal 26-28. Den Haag Centraal 29-32
STATIONS INHOUD 3 Inleiding 5-9 Rotterdam Centraal 10-13 Amsterdam Centraal 14-17 Arnhem 18-21 Breda 22-25 Utrecht Centraal 26-28 Den Haag Centraal 29-32 Delft 33-34 Amsterdam Zuid INLEIDING De nieuwste
Nadere informatieProgramma Hoogfrequent Spoorvervoer Meteren - Boxtel
Geen goede weergave? Klik hier voor de nieuwsbrief op onze website. december 2016 Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Meteren - Boxtel Planning van het project Het project PHS Meteren-Boxtel duurt meerdere
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 29 984 Spoor: vervoer- en beheerplan Nr. 55 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATER- STAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatiePROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling. Besluit OV SAAL middellange termijn
PROVINCIE FLEVOLAND Mededeling onderwerp Besluit OV SAAL middellange termijn 1527727 Resistratienummer Datum 29 augustus 2013 Doel van deze mededeling: Auteur Provinciale Staten te informeren over het
Nadere informatieOnderwerp Kamervragen leden Van Hijum, Mastwijk, Duyvendak, Ten Broeke en De Krom inzake de problemen met de treinverbinding Almelo - Hengelo
abcdefgh De voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Contactpersoon Datum 24 april 2007 Ons kenmerk DGP/SPO/U.07.01068 Doorkiesnummer Bijlage(n) Uw kenmerk Onderwerp
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1998 1999 26 200 XII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 1999
Nadere informatieImpuls voor de Veluwelijn Meer directe verbindingen Groningen en Leeuwarden Utrecht-Zwolle: elk kwartier een intercity
Impuls voor de Veluwelijn Meer directe verbindingen Groningen en Leeuwarden Utrecht-Zwolle: elk kwartier een intercity Notitie van het lid Slob lid van de fractie van de ChristenUnie in de Tweede Kamer
Nadere informatieRandstadspoor Utrecht - Breukelen een feit. Haalbaarheidsstudie Utrecht - Harderwijk
December 2008 IN DIT NUMMER Randstadspoor Utrecht - Breukelen een feit Randstadspoor Utrecht - Breukelen Haalbaarheidsstudie Utrecht - Harderwijk Breukelen heeft een belangrijke rol in het regionale openbaar
Nadere informatieAdviesaanvraag dienstregeling 2016
Adviesaanvraag dienstregeling 2016 Bijlage 1 bij brief adviesaanvraag dienstregeling 2016 12 februari 2015 1. Inleiding 1.1 Kenmerken dienstregeling 2016 NS bouwt in dienstregeling 2016 voort op de structuur
Nadere informatieVersnelling Benelux 2017
Versnelling Benelux 2017 P r e s e n t a t i e R a i l f o r u m 1 4 s e p t e m b e r 2 0 1 5 ir H. J. M. B o v e n l a n d e r Probleemstelling Infrastructuur voor HSL Zuid in Nederland en België gereed,
Nadere informatieAanbod openbaar vervoer,
Aanbod openbaar vervoer, 2000-2012 Conclusie Het treinenaanbod is tussen 2000 en 2012 toegenomen (20% meer treinkilometers). Vooral het treinenaanbod op het decentraal spoor is sterk uitgebreid. De gemiddelde
Nadere informatieprovinsje fryslân provincie fryslân
Heerenveen provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 5125 ;vvsv.fryslan.ni provincie@fryslan.nl
Nadere informatieVerbonden steden: Netwerkvisie Spoor 2050
Verbonden steden: Netwerkvisie Spoor 2050 Pepijn van Wijmen, Bas Govers Pepijn van Wijmen, APPM Management Consultants Wijmen@APPM.nl Bas Govers, Goudappel Coffeng Bgovers@Goudappel.nl Bijdrage aan het
Nadere informatie7. Planstudie Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad
7. Planstudie Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad doel Het doel van de planstudie Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (Planstudie OV SAAL) is een grote OV-kwaliteitssprong
Nadere informatieRaadsvragen van het raadslid Eric Leltz, ingevolge artikel 37 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede.
2010/17 Raadsvragen van het raadslid Eric Leltz, ingevolge artikel 37 van het reglement van orde van de gemeenteraad van Ede. Ingezonden: 29 mei 2010 Onderwerp: Verkeersstromen rond station Ede-Wageningen
Nadere informatieCT2710 Transport & Planning Spoortunnel Delft
CT2710 Transport & Planning Spoortunnel Delft Rob van Nes, Transport & Planning 9-5-2012 Delft University of Technology Challenge the future Spoorontsluiting van Delft Twee-sporig of vier-sporig? 2 1.
Nadere informatiede voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieFlessenhalzen A4 en A12
Flessenhalzen A4 en A12 Doel De regio s Amsterdam-Den Haag/Rotterdam-Utrecht beter met elkaar te verbinden en de doorstroming op de A4 en de A12 te verhogen via de aanleg van extra rijstroken op die delen
Nadere informatieVeelgestelde vragen PHS
Veelgestelde vragen PHS Inhoud 1. PHS algemeen 2. Reizigers 3. Goederen 4. PHS Maatregelen 5. Vervolgproces PHS Aanvullend op de informatie op www.rijksoverheid.nl/phs hieronder een overzicht van een aantal
Nadere informatieUitkomst besluitvorming Zwolle - Herfte
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000 F 070-456 1111 Getypt door / paraaf H.C.
Nadere informatieOpenbaar vervoer concessie
Openbaar vervoer concessie Gemeenteraad Jordy van Slooten, fysiekdomein@regiogv.nl Januari 2019 1 2 3 Opgave en inzet Gooi en Vechtstreek MIRT Bereikbaarheid per weg en spoor staat onder druk. OV is onvoldoende
Nadere informatie5,4. Hoofdstuk1: Hoofdstuk2: Hoofdstuk3: Praktische-opdracht door een scholier 1964 woorden 17 juni keer beoordeeld.
Praktische-opdracht door een scholier 1964 woorden 17 juni 2002 5,4 16 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aanleiding: De Zuidas was oorspronkelijk het onderwerp voor mijn profielwerkstuk, maar om twee
Nadere informatie6.11 UTRECHT / DE HAAR VEENENDAAL
6.10 EMPLACEMENT AUTOHANDEL PON Emplacement PON is nu alleen in gebruik bij autohandel PON. Deze autohandel heeft al aangegeven in de toekomst te willen beschikken over een extra spoor. In paragraag 6.9
Nadere informatieSpoorverbetering Arnhem - Winterswijk Technische briefing 23 mei 2018
Spoorverbetering Arnhem - Winterswijk Technische briefing 23 mei 2018 Kees den Otter (Arriva), Marc Bijlsma (ProRail), Cor Hartogs en Martijn Post (Gelderland) Dubbelspoor komt altied weer terug! 1988
Nadere informatieOV-knooppunt met P+R bij De Punt. Analyse van nut en noodzaak
OV-knooppunt met P+R bij De Punt Analyse van nut en noodzaak Inhoud Aanleiding & doel van het onderzoek Probleemanalyse Oplossingsrichtingen Advies Aanleiding & doel van dit onderzoek Omgevingsvisie Drenthe:
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 9 februari 2012 Betreft Project Zuidas. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieAanbod openbaar vervoer,
Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het treinenaanbod is tussen
Nadere informatieTijdelijk openbaarvervoersplan Amstelveenlijn 2018 t/m 2020
Tijdelijk openbaarvervoersplan Amstelveenlijn 2018 t/m 2020 Inloopavonden mei 2016 d.d. 11 mei Inhoud 1. Inleiding Waarom tijdelijk OV-plan 2018 t/m 2020? Uitgangspunten tijdelijk OV-plan 2. Het tijdelijk
Nadere informatiede voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag Uw kenmerk 29893-119/2011D30312
Nadere informatieVoorstel aan Stadsregioraad nr
Voorstel aan Stadsregioraad nr. 2010.001 datum 1 december 2009 portefeuillehouder(s) J. Walraven beleidsterrein(en) Openbaar vervoer onderwerp Realisatie station Westervoort samenvatting voorstel De ambitie
Nadere informatieLangeafstand treinverbindingen in een Haags perspectief
Afdeling Den Haag Beknopte nota: Langeafstand treinverbindingen in een Haags perspectief Geschreven door: M.G.Schram 28-10-2011 1 Testrit van de nieuwe Fyra-treinstel in Den Haag Holland Spoor Index 1
Nadere informatieStartbeslissing MIRT-verkenning Amsterdam Zuid
Startbeslissing MIRT-verkenning Amsterdam Zuid Aanleiding Op 18 juni 2018 is de brief Uitbreiding spoor van en naar Amsterdam aan de Tweede Kamer (Tweede Kamer, vergaderjaar 2017-2018, 32404, nr. 86) aangeboden.
Nadere informatiePROJECTNUMMER D ONZE REFERENTIE D
ONDERWERP Samenvatting Akoestisch onderzoek Zevenaar-Didam-Wehl DATUM 25-8-2016 PROJECTNUMMER D02131.000095 ONZE REFERENTIE 078983752 D VAN Johan Christen AAN ProRail Het spoortraject Arnhem-Winterswijk
Nadere informatieStatenmededeling aan Provinciale Staten
Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Programma Hoogfrequent Spoor (PHS), tracé Meteren-Boxtel. Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant Kennisnemen van De stand van zaken en het vervolgproces
Nadere informatieEen invulling van een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland
Een invulling van een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland John Baggen Technische Universiteit Delft j.h.baggen@tudelft.nl Jaap Vleugel Technische Universiteit Delft j.m.vleugel@tudelft.nl
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 33 652 Spoorbeveiligingssysteem European Rail Traffic Management System (ERTMS) Nr. 45 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU
Nadere informatieNoord/Zuidlijn. verbindt mensen, buurten en. Noord/Zuidlijn. identiteiten. Juli 2012
Noord/Zuidlijn verbindt mensen, buurten en Noord/Zuidlijn identiteiten Juli 2012 In opdracht van: Dienst Noord/Zuidlijn, gemeente Amsterdam door: Dienst Ruimtelijke Ordening, gemeente Amsterdam Aanleiding
Nadere informatieTijdelijk openbaarvervoersplan Amstelveenlijn 2018 t/m 2020
Tijdelijk openbaarvervoersplan Amstelveenlijn 2018 t/m 2020 Inloopavonden mei 2016 d.d. 12 mei Inhoud 1. Inleiding Waarom tijdelijk OV-plan 2018 t/m 2020? Uitgangspunten tijdelijk OV-plan 2. Het tijdelijk
Nadere informatieBereikbaarheid: de kracht van Zuidas
Bereikbaarheid: de kracht van Zuidas Bereikbaarheid: de kracht van Zuidas De Amsterdamse Zuidas is volop in ontwikkeling. Met Zuidas groeit ook het verkeer en daarmee de belasting op de bestaande wegen,
Nadere informatieHengelo, Hart van Zuid
Hengelo, Hart van Zuid Nota Ruimte budget 14,5 miljoen euro Planoppervlak 50 hectare Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer ROC van Twente Internationale potentie
Nadere informatie5.1 Autoverkeer. 5.2 Parkeren
5 52 Verkeer 5.1 Autoverkeer Huidige situatie De verkeersstructuur van de Stationsbuurt en de Schilderswijk is historisch gegroeid, de wijken liggen ingeklemd tussen de historische grachten en het spoor.
Nadere informatiePersbericht 14 februari 2014
Persbericht 14 februari 2014 NS kijkt terug op turbulent 2013 en scherpt koers aan Jaarcijfers 2013 NV Nederlandse Spoorwegen 2013 was voor NS een zwaar jaar. Na het uit dienst nemen van de Fyra/V250 moest
Nadere informatieEffecten. Zuidvleugel
4 Effecten Zuidvleugel 19 Invloedsgebieden De reistijden van verplaatsingen van of naar een locatie bepalen de grootte van het invloedsgebied van een locatie. In dit hoofdstuk richten wij ons op hoeveel
Nadere informatieHellendoorn. Aan de raad. Noord. Punt 5 : Financiën Stationsomgeving LjCMlCClIlC
Punt 5 : Financiën Stationsomgeving LjCMlCClIlC Noord Hellendoorn Aan de raad Samenvatting: In september 2012 dient het NS-station verplaatst te zijn naar het centrum van Nijverdal. De stationsomgeving
Nadere informatieBereikbaarheid oplossingsrichtingen
www.snelwegbus.com Bereikbaarheid oplossingsrichtingen Zevensprong van Verdaas 1. ruimtelijke ordening (afhankelijk van tijdshorizon is 80-90% gegeven) 2. prijsbeleid 3. openbaar vervoer 4. mobiliteitsmanagement
Nadere informatieIC-35. Stations en haltes. Brussel - Brussels Airport - Zaventem - Antwerpen - Den Haag (NL) - Amsterdam (NL)
IC-35 Brussel - Brussels Airport - Zaventem - Antwerpen - Den Haag (NL) - Amsterdam (NL) Stations en haltes AMSTERDAM CS ANTWERPEN-BERCHEM ANTWERPEN-CENTRAAL BRUSSEL-CENTRAAL BRUSSEL-NOORD BRUSSELS AIRPORT
Nadere informatieEen aanzet tot een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland
Een aanzet tot een netwerkvisie voor de hogesnelheidstrein van, naar en in Nederland John Baggen Technische Universiteit Delft j.h.baggen@tudelft.nl Jaap Vleugel Technische Universiteit Delft j.m.vleugel@tudelft.nl
Nadere informatieAlmere en Amsterdam Hyperbereikbaar via de Hollandse Brug. Samenvatting van een onderzoek naar de regionale OV-bereikbaarheid van Almere
Pagina 1 Almere en Amsterdam Hyperbereikbaar via de Hollandse Brug Samenvatting van een onderzoek naar de regionale OV-bereikbaarheid van Almere Milieufederatie Flevoland Milieufederatie Noord- Holland
Nadere informatieAgendapunt 4. Vergadering : Bestuurlijk Overleg Verkeer & Vervoer Datum : 12 april 2018 Onderwerp : Spoorcorridor Utrecht Harderwijk Bijlagen : 2
Agendapunt 4 Vergadering : Bestuurlijk Overleg Verkeer & Vervoer Datum : 12 april 2018 Onderwerp : Spoorcorridor Utrecht Harderwijk Bijlagen : 2 Ter informatie is het persbericht en de concept-brief aan
Nadere informatieAlternatieve vervoermiddelen voor de luchtvaart
Workshop Alternatieve vervoermiddelen voor de luchtvaart Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid Fons Savelberg 1 ken je kennis! 2 Waar en wanneer reed de eerste hogesnelheidstrein in een reguliere dienstregeling?
Nadere informatiePast de Noord-Zuidlijn in de toekomst visie van Amsterdam, op het gebied van verkeer en ruimtelijke inrichting?
Praktische-opdracht door een scholier 2606 woorden 17 februari 2006 6 16 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Deze praktische opdracht maken we over de Noord-Zuidlijn om meerdere redenen. Ten eerste
Nadere informatieAan de voorzitter van Provinciale Staten in de provincie Drenthe De heer J. Tichelaar Postbus 122 9400 AC Assen. Datum: 27 juni 2013
Aan de voorzitter van Provinciale Staten in de provincie Drenthe De heer J. Tichelaar Postbus 122 9400 AC Assen. Datum: 27 juni 2013 Betreft: schriftelijke vragen ex artikel 41 Reglement van orde voor
Nadere informatieGemeente Castricum. Haalbaarheid station Zandzoom
Gemeente Castricum Haalbaarheid station Zandzoom Gemeente Castricum Haalbaarheid station Zandzoom Datum 26 januari 2010 Kenmerk CTC071/Adr/0511 Eerste versie Documentatiepagina Opdrachtgever(s) Gemeente
Nadere informatieKernboodschap aangepaste dienstregeling op dinsdag 12 maart 2013.
Kernboodschap aangepaste dienstregeling op dinsdag 12 maart 2013. NB de kernboodschap is de inhoudelijke basisboodschap waaruit alle disciplines hun informatie halen die voor hun proces van belang is.
Nadere informatieAan de lezer datum 14 mei telefoon (010) betreft* Brochure Hoekse Lijn, Lightrail langs de Nieuwe Waterweg. Geachte heer, mevrouw,
STADSREGM, ^ ^ "^^" ROTTERDAM Aan de lezer datum 14 mei 2008 ons kenmerk 25673 steller» A - van Kapel telefoon (010) 4172862 uw kenmerk betreft* Brochure Hoekse Lijn, Lightrail langs de Nieuwe Waterweg
Nadere informatieStedenbouwkundig Plan Stationsgebied 4 e bijeenkomst 6 september 2011
Stedenbouwkundig Plan Stationsgebied 4 e bijeenkomst 6 september 2011 Bespreekpunten deze avond: stand van zaken (wat hebben we tot nu toe laten zien) proces: stedenbouwkundig plan bestemmingsplan bouwplannen
Nadere informatieVerdieping: Met de kennis van nu het Fyra-debacle
Verdieping: Met de kennis van nu het Fyra-debacle Korte omschrijving werkvorm: Met de kennis van nu snapt ineens niemand meer waarom de Nederlandse overheid de NS de hogesnelheidslijn (hsl) heeft gegund.
Nadere informatieMaarten C.W. Janssen. Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018
Maarten C.W. Janssen Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018 Marktordening geen doel op zich Spoorvervoer moet kwalitatief hoogwaardig zijn, bijdragen aan een goede bereikbaarheid in Nederland
Nadere informatieNotitie dienstregelingontwikkeling en hoogfrequent spoor t.b.v. Locov 30 maart 2017
Notitie dienstregelingontwikkeling en hoogfrequent spoor t.b.v. Locov 30 maart 2017 De consumentenorganisaties hebben op 14 maart kritisch geadviseerd over de uitwerking van de dienstregeling 2018, vooral
Nadere informatie