DAY TO DAY RISICOMANAGEMENT

Transcriptie

1 DAY TO DAY RISICOMANAGEMENT Woensdag 27 november 2013 vond, onder leiding van dagvoorzitter Pim van Diepen, de tweede bijeenkomst van kring Risk Management plaats met als thema risicomanagement in a day to day business. Sprekers waren Thomas Pistorius van het BPF Levensmiddelenbedrijf en André Weijers van Politie Opleidingen Centrum Nederland (POCN). Pistorius opende met de pakkende paradox dat risico s niet voorspelbaar zijn, maar dat we ze desondanks toch willen beheersen. Wanneer sprake is van een stabiel kansproces (zoals het werpen van een dobbelsteen) dan werkt statistiek, maar wanneer het onderliggend proces niet stabiel is (mogelijke uitkomsten niet bekend), dan werkt statistiek niet. Pistorius maakte onderscheid tussen de subjectieve waarschijnlijkheidstheorie, waarbij het rationeel is om rekening te houden met subjectieve waarschijnlijkheden (zijn er gebeurtenissen mogelijk die zich tot nu toe niet hebben voorgedaan), en de objectieve waarschijnlijkheidstheorie, waarbij verondersteld wordt dat verleden en toekomst gelijk zijn. De subjectieve waarschijnlijkheidstheorie kent geen onderscheid tussen onzekerheid en risico. Omdat menselijk gedrag botst met deze subjectieve waarschijnlijkheidstheorie, kiezen wij liever stochastische zekerheid (doorzichtige urn) dan onzekerheid (ondoorzichtige urn): de Ellsberg paradox. De tweede spreker, André Weijers, kan bogen op een lange carrière binnen de politie. Als docent aan de politieopleiding kan hij, ter illustratie van de risico s in het vak, zijn jarenlange ervaring in het veld uitstekend gebruiken. De subjectieve waarschijnlijkheidstheorie zie je terug in het politiewerk. Wat te doen als je een ingeslagen ruit ziet en een onbekend aantal inbrekers (waarvan niet bekend is hoe gevaarlijk ze zijn) binnen zit? Tegenwoordig worden risicoanalyses standaard uitgevoerd en wordt aan de hand daarvan in situaties bepaald of de platte pet, of bijvoorbeeld de ME wordt ingezet. Tegenwoordig wordt veel aandacht besteed aan de emotionele component. Het menselijk brein kan op verschillende manieren reageren: reptiel (flight, freeze or fight), emotioneel (de overtreder die uit zijn plaat gaat) of denkend. Voor de diender is het zaak aan de hand van gedrag in te schatten hoe iemand zal reageren. Indien mogelijk wil je iemand bij een escalatie terug zien te krijgen in zijn denkende brein. Wanneer dat niet lukt moeten andere middelen worden ingeschakeld. Door deze koppeling van waarschijnlijkheidstheorie en dagelijkse praktijk kregen de aanwezigen wederom een bredere kijk op het risicomanagement. De volgende bijeenkomst vindt plaats op 16 april 2014 en u bent dan wederom allen van harte uitgenodigd. de actuaris januari

2 NIEUWE LEDEN KONINKLIJK ACTUARIEEL GENOOTSCHAP per 1 december 2013 naam Dhr. drs. S.P. Vermeulen AAG (Stef) Dhr. drs. H.T. Wu AAG MTD (Hong Tong) Mevr. dr. K.W. Homan AAG (Krista) Mevr. M.L. Lelieveld AAG (Margo) Dhr. T. Schulting MSc AAG (Tijn) Dhr. drs. S.J. van Stappershoef AAG (Sebastiaan) Dhr. J.J.H. Slager AAG (Jeroen) Dhr. A. Koers AAG (Alfred) Dhr. drs. P.W. Starmans AAG (Paul) Mevr. C.E. Carolina - Allen Actuarieel Analist AG (Cislyn) Dhr. dr. drs. B.C. Pater (Boke) Mevr. H.M. Blommers (Helma) lidmaatschap lid Actuarieel Analist AG Geaffilieerde Geaffilieerde ALV Tijdens de Algemene Ledenvergadering van het Koninklijk Actuarieel Genootschap, d.d. 20 november 2013, zijn drs. Gerlinda Poolman AAG en drs. Jan-Huug Lobregt AAG herbenoemd tot lid van het bestuur voor een periode van 2 jaar. Gerlinda Poolman is verantwoordelijk voor de portefeuilles verzekeringen en onderwijs AG. Jan-Huug Lobregt is verantwoordelijk voor de portefeuille Solvency en voor het PA & PR beleid van de vereniging. Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 20 november jl. ontvingen drs. Albert ten Have AAG (foto links) en drs. Michiel Lohman AAG (foto rechts) uit handen van de voorzitter Jan Kars AAG het CERA-certificaat. MUTATIES Onderstaande leden zijn in de afgelopen periode van werkgever veranderd: naam van naar Mevr. M. Beuker AAG Nationale-Nederlanden / RVS SNS Reaal Mevr. drs. A. Ooteman Actuarieel Analist AG Delta Lloyd Groep Caprian Dhr. F.T. Post AAG Towers Watson Onderlinge 's Gravenhage Dhr. drs. J.C.M. Remmerswaal AAG ING CR&SR ING Groep Dhr. drs. E.N.H.W. Smits AAG ESFP Act. Man. & Advisory Mevr. drs. M. Zomer AAG Nationale-Nederlanden ING Groep 50 de actuaris januari 2014

3 UITGEREIKTE DIPLOMA'S ACTUARIEEL INSTITUUT De geslaagden 13 december 2013 Techniek Levensverzekering > Alwin de Jonge en Issam Oukrich Actuarieel Rekenaar > Sander van den Berkmortel, Manon Koot en Barbara Vlaarkamp Actuarieel Analist > Caroline Scholtus en Wim Verburg Actuaris > Grace Jong Baw, Arie Koomans en Niels van der Laan Seminar Marktconsistentie, een geslaagde samenwerking tussen Nederland en België De actuariële verenigingen van België (IA BE) en Nederland (AG) organiseerden 19 november jl. voor de eerste keer een gezamenlijk seminar met de titel Marktconsistentie. De voorzitters van beide verenigingen, Heidi Delobelle en Jan Kars, openden dit bijzondere initiatief. Ron Hersmis, voorzitter van de Commissie Internationaal van het AG, introduceerde de verschillende presentaties en sprekers uit België en Nederland, die allen werkzaam zijn in de wereld van verzekeringen, pensioenen, accountancy en het toezicht. Technische toelichtingen, praktijkvoorbeelden en theoretische zaken kwamen tijdens het seminar volledig aan bod. Daarnaast presenteerde Christoph Krischanitz, voorzitter van de Investment & Financial Risk Committee van Groupe Consultatif (Groupe), het Market Consistency paper van de Groupe. Het seminar heeft aangetoond dat de behoefte aan gezamenlijke initiatieven groot is. Beide verenigingen hebben dit signaal omarmd en hebben uitgesproken in de toekomst vaker dergelijke seminars te organiseren. Campagne Pak die kans! Eind oktober hebben alle middelbare scholen in Nederland met een bovenbouw HAVO, Atheneum en Gymnasium de campagne Pak die kans! ontvangen. Met de campagne wil het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG) het beroep van actuariële professionals nog meer onder de aandacht brengen van scholieren. Inmiddels zijn een aantal presentaties (o.a. Alkmaar, Den Haag, Dronten en Stein) succesvol gegeven door leden van het AG. Ook op Curaçao is de eerste presentatie enthousiast ontvangen. In de komende maanden vinden nog meer presentaties plaats in onder andere Amstelveen, Den Bosch, Doorn, Bussum en Krommenie. de actuaris januari

4 interview door Frank Thooft fotografie Willy Slingerland NIEUWE HANDREIKING CERTIFICEREND ACTUARIS EN EXTERNE ACCOUNTANT Per 1 januari is de Handreiking certificerend actuaris en externe accountant formeel ingegaan. Deze handreiking, die de samenwerkingsrichtlijn tussen accountant en actuaris vervangt, regelt de ondersteuning door de certificerend actuaris van de externe accountant bij de werkzaamheden in het kader van de controle van de jaarrekening en de verslagstaten voor DNB. De accountant maakt bij zijn controle immers gebruik van de certificerend actuaris. Wat is het verschil met hoe het voorheen geregeld was? Geen overlap meer De nieuwe handreiking is onder meer op instigatie van NBA, AFM en DNB tot stand gekomen. Er werd nog iets te veel gepolderd, liet de AFM doorschemeren, en iets te weinig vastgelegd in heldere protocollen. Marc van Luijk: Het gaat simpelweg om governance. De samenwerkingsrichtlijn die tot nu toe gold, wrong ook bij de beroepsorganisatie van de accountants, de NBA, omdat zij die samenwerking niet volledig door de ontwikkelingen in wet- en regelgeving gedekt zagen. Het AG had er al wel haar handtekening onder gezet, maar de NBA kreeg er mede op grond van aangepaste wet- en regelgeving en ondanks een intensieve afstemming met betrokken partijen de handen minder snel voor op elkaar. Door de nieuwe handreiking is dat nu opgelost, beide beroepsgroepen beschikken over een adequate handreiking, stelt Marc van Luijk, die met Ruud Kruijff nauw betrokken is geweest bij de opstelling van de handreiking(en). Dwingend De nieuwe handreiking voorziet niet alleen in heldere afspraken en verantwoordelijkheden, maar bevat ook concrete en praktische voorbeelden van samenwerking, voegt Marc van Luijk toe. Het helpt de certificerend actuaris in zijn rol als deskundige in de jaarverslaglegging. De handreiking is inmiddels ingegaan en geldt voor de verslaglegging vanaf boekjaar 2013, en is niet vrijblijvend, legt Ruud Kruijff uit. Er geldt: je past de nieuwe handreiking toe, of je verantwoordt waarom je hem niet toepast. Ruud Kruijff, vanuit het AG betrokken bij de nieuwe handreiking: De samenwerking wordt transparanter en beter herleidbaar. We werkten altijd al nauw samen, maar sommige zaken waren niet voldoende vastgelegd. Nu wel. De accountant spreekt nu van te voren uit welke verwachtingen hij heeft van de inbreng van de certificerend actuaris. De accountant is immers eindverantwoordelijk voor de controle van de jaarverslaglegging. Ook andersom worden van te voren transparante afspraken gemaakt over de controlewerkzaamheden van de externe accountant, waarop de certificerend actuaris zijn werkzaamheden dan weer baseert. Heldere afspraken Je maakt als accountant van meerdere deskundigen gebruik bij je controle van een jaarrekening, voegt Marc van Luijk toe. Een deskundige op het gebied van derivaten, een taxateur, enzovoorts. Daar moet je als accountant verantwoording over kunnen afleggen. Dat kan alleen als je heldere afspraken gemaakt hebt over de uit te voeren werkzaamheden en goed inzicht hebt in de uitkomsten ervan. Bijvoorbeeld over te hanteren toleranties, de toereikendheid van de technische pensioenvoorzieningen of rapporteringsgrenzen voor je bevindingen, geeft Ruud Kruijff als voorbeeld. Koudwatervrees De koudwatervrees die sommige actuarissen hebben, namelijk dat de accountant nu bepaalt hoe zij hun werk moeten doen, of dat de accountant nu inzage krijgt in de stukken van de actuaris, is volgens beide heren ongegrond. Ruud Kruijff: Voorheen gaf je als certificerend actuaris desgewenst al inzage in je stukken, dus daaraan verandert niets. Ik denk dat het juist zo is dat we nog meer tot elkaar gekomen zijn door de handreiking. En ik bepaal als certificerend actuaris, volgens mijn eigen richtlijnen, volledig zélf hoe ik te werk ga. Ook dat blijft hetzelfde. Alleen de manier waarop het werk nu verantwoord wordt, is helderder. Voor mij is het alleen maar duidelijker geworden. Ruud Kruijff AAG is voorzitter van de Commissie Kwaliteitszorg van het Koninklijk Actuarieel Genootschap en in het dagelijks leven service line leader certificering bij TowersWatson. Drs. Marc van Luijk RA is vice-voorzitter van de sectorcommissie Pensioenfondsen en Verzekeringsmaatschappijen van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en in het dagelijks leven audit leader pensioenen bij Deloitte. 52

5 DE KRACHT VAN IN opleidingen en trainingen op maat COMPANY In een concurrerende wereld waarin uw organisatie blijvend voorop wil lopen is leren een belangrijk instrument. Het Actuarieel Instituut (AI) verzorgt voor uw bedrijf de gewenste opleidingen en trainingen op maat. Van wezenlijk belang is de doelstelling die u wilt realiseren: wat moeten de deelnemers na de opleiding kennen en kunnen? Het AI hecht belang aan een grondige voorbereiding. Vooraf worden samen met u de opleidingsbehoeften en -doelen bepaald en specifieke cases die relevant zijn voor uw bedrijf besproken. Op die manier bent u altijd verzekerd van een uiterst doeltreffende opleiding. Actuarieel Instituut Groenewoudsedijk 80 Postbus GK Utrecht T F E info@ag-ai.nl W Wilt u meer weten? Neem vrijblijvend contact op met Roos Jaspers, manager In company. In een persoonlijk gesprek worden mogelijkheden en uw specifieke wensen besproken en wordt u een offerte op maat aangeboden. Roos Jaspers T E roos.jaspers@ag-ai.nl colofon de actuaris - jaargang 21 - nummer 3 - magazine van het Koninklijk Actuarieel Genootschap ISSN redactie Sander Biesma René Brinksma Wil Jacobs Lars Janssen Peter van Meel (voorzitter) Jenneke Meijer Frank Thooft eindredactie Frank Thooft redactie-adres Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus GK Utrecht E redactie.actuaris@ag-ai.nl T vormgeving Stahl Ontwerp druk Scheffer Drukkerij, Dordrecht advertenties Informatieblad (inclusief tarieven) downloaden van de website ( of op aanvraag verkrijgbaar bij Maarten van Meerten. Voor vragen over aanleveren advertentiemateriaal: Maarten van Meerten E maarten.vanmeerten@ag-ai.nl T Deadline reservering advertentieruimte voor het volgende nummer (maart 2014) uiterlijk 11 februari De Actuaris kent de mogelijkheid om in het kader van advertorials artikelen te plaatsen. Voor nadere informatie hierover kunt u contact opnemen met Maarten van Meerten. kopij Voor het volgende nummer (maart 2014) dient de kopij uiterlijk 28 januari 2014 digitaal ingeleverd te worden bij de redactie: redactie.actuaris@ag-ai.nl. Auteursinstructies staan op > De Actuaris > Algemene informatie De Actuaris De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren. abonnementen Voor personen die het periodiek niet via betrokkenheid bij het Koninklijk Actuarieel Genootschap of het Actuarieel Instituut ontvangen, kost een jaar-abonnement 75,- (excl. BTW). Annulering van het abonnement schriftelijk twee maanden voor aanvang nieuwe abonnementsperiode. Voor aanmelding: Pascale Mandjes-Heese E pascale.heese@ag-ai.nl T losse nummers Prijs 17,75 achtergrond De Actuaris verschijnt tweemaandelijks met interviews, nieuws, informatie en opinievormende artikelen die van belang kunnen zijn voor de actuariële beroepsgroep en degenen die door opleiding en of interesse het actuariaat na staan. Het overnemen en vermenigvuldigen van artikelen met bronvermelding is toegestaan na toestemming van de redactie. disclaimer Hoewel aan de totstandkoming van 'De Actuaris' de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) (Redactie) en het Bestuur AG, alsmede de uitgever(s), geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten en of onvolkomenheden, noch voor de gevolgen daarvan. 'De Actuaris' wordt uitgegeven in opdracht van het Bestuur AG. De in het tijdschrift voorkomende meningsuitingen mogen echter niet worden gezien als de officiële zienswijzen van de Redactiecommissie en/of het Bestuur AG, tenzij zulks uitdrukkelijk is vermeld. AG 54 de actuaris januari 2014