Th. J.A.M. de Bruijn K. Klein

Transcriptie

1 Concept verslag van de 4 e openbare vergadering van het algemeen bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, vrijdag 3 juli 2015 om uur, in vergaderzaal G in het kantoor van de MRDH, Grote Marktstaat 43 te Den Haag Aanwezig: voorzitter secretaris-generaal Gemeente Albrandswaard Barendrecht Brielle Capelle aan den IJssel Delft Hellevoetsluis Krimpen aan den IJssel Lansingerland Leidschendam-Voorburg Maassluis Midden-Delfland Rijswijk Rotterdam Schiedam Wassenaar Westland Westvoorne Zoetermeer Verhinderd: Den Haag Nissewaard Pijnacker-Nootdorp Rotterdam Ridderkerk Vlaardingen A. Aboutaleb mw. A.W.H. Bertram Naam H. Wagner J. van Belzen G.G.J. Rensen J.F. Koen G.A.A. Verkerk W.J. Tempel G. Boudesteijn (plv.) C. Rijsdijk mw. S. Bruines (plv.) J.M.H. Evers (plv.) H.H.V. Horlings R. van Hemert (plv.) M. Struijvenberg C.H.J. Lamers J.Th. Hoekema J. van der Tak P.E. de Jong Ch. B. Aptroot J.J. van Aartsen Th. J.A.M. de Bruijn K. Klein J.W. Mijnans mw. F. Ravestein P.J. Langenberg mw. A. Attema A.B. Blase Presentaties worden verzorgd door: prof. dr. P.P. (Pieter) Tordoir, Universiteit van Amsterdam L. Vokurka, directeur Economisch Vestigingsklimaat Metropoolregio Rotterdam Den Haag W. Benschop, directeur Vervoersautoriteit Metropoolregio Rotterdam Den Haag 1

2 1. Opening en mededelingen. De heer Van der Tak opent te uur de vergadering, heet een ieder van harte welkom en deelt mede dat hij tot de komst van de voorzitter het voorzitterschap zal waarnemen. De berichten van verhindering worden opgenomen in het verslag. 2. Verslag en besluitenlijst algemeen bestuur 29 april Het verslag en de besluitenlijst worden ongewijzigd vastgesteld. 3. Bijdrageregeling Economisch Vestigingsklimaat De vergadering besluit de Bijdrageregeling Economisch Vestigingsklimaat vast te stellen. 4. Regeling arbeidsvoorwaarden Mevrouw Bertram deelt mede dat het advies van het GO inmiddels is ontvangen, maar nog enig overleg nodig is. Zij verzoekt het dagelijks bestuur te machtigen een en ander met het GO af te doen. Aldus wordt besloten. De vergadering besluit 1. voorlopig in te stemmen met: - de regeling vergoeding reiskosten woon-werkverkeer (OV-Fiets); - de regeling fiscale verrekening fiets, fietsverzekering, onderhoud en accessoires; - de regeling vergoeding dienstreizen (inclusief bijlage): - het intrekkingsbesluit Reiskostenregeling stadsregio Rotterdam; - de regeling Vergoeding zakelijk gebruik eigen mobiele telefoon per 1 januari 2015; - de regeling Vergoeding zakelijk gebruik eigen mobiele computerapparatuur per 1 juli 2015; deze regelingen treden in werking na instemming van het Georganiseerd Overleg; 2. gelet op de instemming van de OR MRDH in te stemmen met: - de regeling functiebeschrijving en -waardering per 1 januari 2015; - de regeling Privacy persoonsgegevens Metropoolregio Rotterdam Den Haag, met inachtneming van de aan het dagelijks bestuur verstrekte machtiging. 5. MRDH propositie Agenda Stad De heer Lamers deelt mede dat Schiedam een pilotfunctie heeft vervuld voor een voorloper van de Agenda Stad met het ministerie van I&M, Gezonde verstedelijking. Hij verzoekt ook namens de Metropoolregio te pleiten voor continuering van deze I&M-pilot. Mevrouw Bertram zegt dit toe. De vergadering besluit de MRDH propositie Agenda Stad vast te stellen. 6. Samenwerking WageningenUR/MRDH De heer Aptroot betuigt namens Zoetermeer instemming met het voorstel, maar merkt op dat het niet in een ambtelijke of bestuurlijke commissie is besproken. Hij dringt erop aan erop toe te zien dat dit niet te vaak voorkomt. De voorzitter stelt voor een en ander in ieder geval nog ter kennisneming aan de commissies voor te leggen. Aldus wordt besloten. De vergadering besluit: 1. in te stemmen met het opstellen van een convenant tussen WageningenUR en de MRDH; 2. in te stemmen met de voorgestelde inhoudelijke invulling van dit convenant. 7. Benoeming leden adviescommissies vanuit Midden-Delfland en Pijnacker-Nootdorp De vergadering besluit op grond van artikel 5 van het Instellingsbesluit adviescommissie Vervoersautoriteit MRDH 2015 en artikel 5 van het Instellingsbesluit adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH 2015: 1. de door de gemeente Midden-Delfland voorgedragen leden te benoemen in de adviescommissies, te weten: adviescommissie Vervoersautoriteit: lid 1: de heer I.J. Trouwborst lid 2: de heer R.H.G. Zwaard 2

3 adviescommissie Economisch vestigingsklimaat: lid 1: mevrouw E.de Jong Hoogendoorn lid 2: de heer A.J. Plooij 2. de door de gemeente Pijnacker-Nootdorp voorgedragen leden benoemen in de adviescommissies, te weten: adviescommissie Vervoersautoriteit: de heer P.P.A. van den Heuij adviescommissie Economisch vestigingsklimaat: de heer R.D. van Oevelen (Het voorzitterschap wordt te uur overgedragen aan de heer Aboutaleb.) 8. Investeringsstrategie MRDH Mevrouw Bertram kondigt aan dat bij dit agendapunt een presentatie zal worden verzorgd door de heer professor dr. Pieter Tordoir (Universiteit Amsterdam), Lucas Vokurka (directeur Economisch vestigingsklimaat) en Willem Benschop (directeur Vervoersautoriteit). De heer Tordoir licht toe dat hem gevraagd is vanuit zijn expertise op het gebied van ruimtelijkeen economische ontwikkeling op stedelijke en mondiale schaal, aan te geven wat voor soort investeringen voor het verdienvermogen van deze regio strategisch van belang zijn en aan welke pakketten deze regio gezamenlijk zou moeten werken. Pakketten waarbij de belangen van de verschillende gemeenten en van de regio parallel lopen, als het even kan ook parallel aan de belangen van het Rijk. De geavanceerde economieën die veel welvaart opleveren, ballen zich samen in grootstedelijke gebieden. In China gebeurt dat nu heel snel, maar ook in Europa vindt het plaats. Die grootstedelijke samenballing is een soort natuurverschijnsel en daarin zal ook deze regio voldoende mee moeten kunnen gaan, en waar nodig voorop lopen. Nu is dat nog onvoldoende het geval. De groei van de welvaart en de banengroei lopen in Zuid-Holland achter en dat is al behoorlijk lang gaande. Het is urgent om daaraan iets te doen. Daarbij gaat het om structuurversterkende activiteiten, die het verdienvermogen van de regio voor de lange termijn veilig moeten stellen. De regio zal voldoende voorzieningen, voldoende massa en voldoende diversiteit moeten hebben om in de enorm snelle ontwikkelingen in de economie en de technologie mee te kunnen gaan. Hierbij gelden twee aandachtspunten: ruimtelijke structuurversterking en vernieuwing van de economie. Het eerste is in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag begrepen: het streven om het gebied als één grote stad te laten functioneren, wat enorm veel voordelen heeft. Kort samengevat: het geheel moet meer zijn dan de som der delen. Bij de economie gaat het met name om vernieuwing en een overgang naar de next economy. De economie en de technologieën ontwikkelen zich bijzonder snel. De zaken worden economisch op een compleet andere manier georganiseerd. In vrij korte tijd zijn zeer sterke veranderingen op allerlei terreinen te onderscheiden, wat samengevat kan worden als de next economy. Daar komt bovendien de ambitie bij dat het geheel duurzamer moet worden en energie-efficiënter. Wat dat betreft zijn er ook allerlei maatschappelijke doelstellingen die wereldwijd steeds belangrijker worden. De kunst is en dat is meteen het goede van deze regio om met die regionale oplossingen voor energietransitie, Metropoolvorming en bereikbaarheidsvraagstukken voorop te lopen en die te gebruiken als hefboom voor de internationale concurrentiepositie. Een heel belangrijk vraagstuk betreft de achterstand in de kenniseconomie. In de grote mierenhoop aan arbeidsplaatsen in Nederland is een beweging waarneembaar, door bedrijven die zich verplaatsen, werkplekken die veranderen en mensen die naar andere banen gaan, waarbij met name de arbeidsplaatsen op HBO- of academisch niveau, de kennisintensieve arbeidsplaatsen waar iedere sector behoefte aan heeft, zich heel langzaam, maar wel zeker, een andere kant op bewegen. Wat dat betreft zit deze regio niet helemaal in de juiste hoek. De grote uitdaging is die beweging te keren. De kracht van de regio is dat ze beschikt over relatief veel economische clusters, zoals het maritieme cluster, het havencluster, de Greenport en andere clusters, die mondiaal een toonaangevende rol spelen. Het probleem is echter dat veel van die clusters dat al heel lang doen en marktverzadiging ondervinden. De clusters zijn heel goed vertegenwoordigd in de topfase van de levenscycli, er moeten echter meer activiteiten bij in het begin van nieuwe levenscycli. Heel goed in de regio is het bestaan van veel lokaal organiserend vermogen. Het Westland is er een voorbeeld van, maar het is in alle clusters terug te vinden. Van oudsher bestaat de regio uit allerlei verschillende gemeenschappen in de steden en in de kleinere gemeenten, met een sterke netwerkvorming. Tegelijkertijd is over het gebied sprake van een grote versnippering: het is een eilandenrijk. Als het lukt van dat geheel meer dan de som der delen te maken, kan heel veel potentieel worden aangeboord. Zelf denkt hij dat het potentieel van betere verbindingen, van het geheel 3

4 meer dan de som der delen, 15% tot 20% reële welvaart per hoofd van de bevolking kan toevoegen in de komende decennia. Daarmee wordt dan meteen goed in de pas gelopen met de Noordvleugel, in principe de grote concurrent. Met die concurrentie is niets mis, dat scherpt alleen maar, maar het moet wel goed samen opgaan, dat is ook een nationaal belang. Er is dus een inhaalslag nodig, en die is ook mogelijk. Het zal echt heel veel miljarden opleveren. De regio heeft een grote aantrekkingskracht op bedrijvigheid, maar met name ook op mensen. Momenteel is sprake van veel migratiestromen. Vaak wordt dan gedacht aan internationale migratiestromen, maar ook binnen Nederland wordt meer verhuisd dan ooit, zij het de afgelopen jaren misschien iets minder als gevolg van problemen op de woningmarkt. De trend is echter dat er steeds meer wordt verhuisd. In die mierenhoop zal moeten worden geprobeerd zoveel mogelijk talent en investerend vermogen aan te trekken. In die race loopt het momenteel niet helemaal goed; het komt er daarom op aan in pole position te komen. Er liggen vier opgaven om de structuur te verstrekken: 1. De fysieke verbindingen: het geheel meer dan de som der delen betekent echt betere verbindingen een grote en bepaald geen gemakkelijke opgave in deze regio. 2. Economische vernieuwing: er moeten meer vernieuwende activiteiten komen in het begin van nieuwe levenscycli, en wel in alle sectoren. Het geldt voor de havens, voor Greenport en voor de maritieme clusters, maar ook voor de dienstensector, het verzekeringswezen, etc. 3. Transitie naar toonaangevende duurzaamheid: een maatschappelijke ambitie, waaraan echter ook een economische kant is verbonden. Deze regio is een van de belangrijkste centra voor energietechnologie en energieactiviteiten in de wereld, een prachtige positie om van daaruit die transitie te gaan leiden, mondiaal. Dat is deze regio aan haar status verplicht. 4. Aantrekkingskracht op talent en innovatie. De bereikbaarheid is van niet te onderschatten belang. Om aan te tonen waar de regio in dat opzicht staat, wordt een plaatje vertoond van de Randstad waarop de dagelijkse bewegingen zijn aangeven van mensen die voor werk, voorzieningen, zorg enz. van A naar B gaan. De stroom tussen Rotterdam en Den Haag is groot, evenals die tussen Den Haag en Zoetermeer en tussen Amsterdam en Utrecht. De verschillen zijn behoorlijk groot. In de afgelopen 25 jaar is het verkeer tussen Almere en Amsterdam ongeveer verachtvoudigd. Het verkeer tussen Amsterdam en Utrecht is in de afgelopen vijf jaar verviervoudigd, terwijl het verkeer tussen Amsterdam en Den Haag slechts is verdubbeld in de afgelopen 25 jaar. Het betekent dat in de relatie tussen Amsterdam, Utrecht en Almere een sterke, snelle ontwikkeling zichtbaar is van de interstedelijke integratie. De opgave is om wat daar gebeurt ook hier te laten plaatsvinden. Dat moet kunnen, want de bevolkingsdichtheid is gelijk. De internationale ontsluiting is een stuk verbeterd met de HSL, al ligt er nog wel een probleem voor Den Haag, waarvoor op korte termijn op een of andere manier een oplossing zal moeten worden gevonden. Op langere termijn zal de luchthaven beter moeten gaan functioneren. Het vliegverkeer zal de komende dertig jaar waarschijnlijk weer verdubbelen en dan kan het niet zo zijn dat Nederland alleen op Schiphol is aangewezen. In principe bestaat behoefte aan een tweede, goede luchthaven, met name ook voor zakelijk verkeer, dat op middelgrote steden in Europa is aangesloten. Die luchthaven heeft op termijn de ruimte nodig om te ontwikkelen en daarover zal moeten worden nagedacht: kan dat op de huidige plek? Bovendien zal deze luchthaven niet alleen een rol moeten spelen voor de regio, maar ook een nationale functie moeten kunnen vervullen, complementair aan Schiphol. Dat lukt alleen als ze op het hoofdnet van het openbaar vervoer is aangesloten, niet op een busverbinding, maar direct op het hoogfrequent spoor. Ook de verbinding met Duitsland moet beter. Het is niet uit te leggen dat Nederland alleen met één hogesnelheidsspoor is aangetakt op Parijs. Zeker vanuit deze regio bestaat een heel zware relatie met Duitsland; daar ligt een nationale opgave, die wel in deze regio moet worden gerealiseerd. Het zal alleen lukken als van de regio met 2,5 miljoen inwoners één geheel wordt gemaakt, omdat dan zo n verbinding met Duitsland ook voldoende vervoerwaarde krijgt. Het één ondersteunt het ander. Het is niet iets dat in tien jaar tijd wordt neergezet, het is een ontwikkelingsstrategie voor de komende decennia. De internationale marktpositie is fantastisch. Het exportaandeel van de afzet is in deze regio bijna het dubbele van het gemiddelde in Nederland. In de regio zijn ook relatief veel snelle groeiers; daar is ook de ruimte voor en die moet worden behouden. Bedrijven die succesvol zijn en willen vernieuwen, moeten kunnen opschalen van tien naar duizend werknemers in drie jaar tijd. Dat moet allemaal kunnen en dat gebeurt hier ook. In de regio is sprake van heel veel research en development. De laatste jaren is deze regio koploper in de uitgaven voor research en development. Het enige negatieve eraan is dat het onvoldoende leidt tot nieuwe producten. Enerzijds is de regio koploper in uitgaven R&D, inclusief publieke instellingen, anderzijds ligt ze qua aandeel nieuwe producten in de omzet van het bedrijfsleven significant achter bij grote technologieregio s als bijvoorbeeld Twente en zuidoost-brabant. De voorzitter informeert hoe het gesteld is met octrooien. De heer Tordoir moet het antwoord daarop schuldig blijven. 4

5 De voorzitter verwijst in dit opzicht naar de medische ontwikkelingen in Rotterdam, waarvan de producten die eruit voortvloeien niet altijd in Nederland hun beslag krijgen, maar elders in de wereld. De heer Tordoir zegt toe dat te zullen uitzoeken, evenals het aantal octrooien dat in deze regio wordt toegewezen. Bij economische vernieuwing gaat het ook om het aantrekken van internationaal kapitaal, want het kost veel investeringsgeld om producten naar de markt te brengen, en dan verdient het aanbeveling dat deze regio zich wereldwijd gaat profileren met technologiecentra. Als een nieuwe technologie is ontwikkeld en die moet worden opgeschaald, moeten ook opschalingsmilieus voorhanden zijn. Het hele Europoortgebied, Greenport en Drechtsteden bieden fantastische ruimten, aan het water, voor experimenten en opschaling. Zet die internationaal in de markt en zorg er vervolgens voor dat alles aan elkaar gekoppeld is en dat er zoveel mogelijk cross-overs komen. Er moeten echter ook kapitaalverschaffers komen, vertalers en commerciële mensen. Allerlei diensten zijn nodig, zorg er daarom voor dat de Central Business Districts (CDB) van Rotterdam en Den Haag gaan functioneren als één CDB, dat zich ook mondiaal kan profileren. Ten aanzien van Greenport en alles wat met groen te maken heeft is deze regio ook wereldmarktleider. Tegelijkertijd is het een heel gecompliceerd cluster, ook ruimtelijk, vandaar dat hier herstructurering aan de orde zal zijn, economische en ruimtelijke herstructurering. Als dat goed gebeurt, wordt ook weer ruimte geschapen voor nieuwe activiteiten. Op het gebied van duurzaamheid doen zich talloze initiatieven voor, maar welke technologie het in de toekomst zal winnen aardwarmte, of wat dan ook is nog niet bekend. Het is daarom veelal experimenteren. Laat daarom duizend bloemen bloeien, ga makelen en schakelen. Europa heeft besloten om miljarden vrij te maken om juist in dit soort dingen te investeren. Zorg ervoor dat dat geld bij ondernemingsplannen terechtkomt. Tegelijkertijd bestaat behoefte aan een gemeenschappelijke infrastructuur. Het gasnet in Nederland raakt verouderd en daarvoor zal dus iets anders in de plaats moeten komen. in de toekomst moet een integratie van de verschillende netten tot stand komen, die allemaal slimmer worden. Deze regio is goed in netwerken en moet daarom voorop kunnen lopen in de ontwikkeling van één integraal, slim systeem voor het vervoer van energie, stoffen en informatie, daarbij aansluiting vindend bij clubs als Google e.d., die daarvoor de meest geavanceerde software ontwikkelen e.d. Het is erg belangrijk dit alles te orkestreren, opdat het geen puinhoop wordt. Dat betekent niet alleen investeren, maar ook slim reguleren en dereguleren, met aansluiting op nationaal beleid. Ten slotte de accommodatie van talent. Voor deze regio zijn twee groepen van belang: jongeren van 18 tot 29 jaar, die kiezen voor een studie en daarna een baan, met voor beide een woonplaats, en hoogopgeleiden. Op een plaatje zijn de bewegingen van deze groepen aangegeven, zowel de plaatsen waar ze heen gaan als de plaatsen waar ze vandaan komen. Den Haag en Rotterdam trekken meer jongeren dan ze verliezen, maar ook Delft, een relatief kleine stad, dankzij uiteraard de studenten die er komen. De hoogopgeleiden trekken voor een deel ook naar de steden, maar lang niet allemaal. In grote getalen trekken ze nog altijd naar suburbane gebieden. De Noordvleugel heeft een massa aan kwalitatief hoogwaardige suburbane gebieden. De voorzitter vraagt op welke periode deze statistieken betrekking hebben. De heer Tordoir geeft aan dat ze de periode betreffen. De voorzitter wijst erop dat de recente ontwikkelingen in het Rotterdamse juist een groei laten zien in hoogopgeleiden en gezinnen. De heer Tordoir zegt dat de cijfers van het CBS over 2013 inmiddels wel beschikbaar zijn, maar hierin nog niet zijn meegenomen. Voor de aantrekkingskracht op mensen zijn de binnenstedelijke milieus erg belangrijk. In deze regio zijn er een aantal, die verder door versterkt zullen moeten worden. Daarbij is het de clou om die zodanig te verbinden, dat het als het ware vergelijkbaar wordt met het centrum van Londen, Parijs of New York, verbonden op één groot binnenstedelijk milieu. Voor suburbaan groene milieus moet op termijn meer capaciteit komen. Het zal heel gefaseerd moeten worden gedaan, om bouwen voor leegstand te voorkomen, maar op de langere termijn zal die capaciteit er wel bij moeten kunnen komen. Er is veel groen in de regio, maar het is slecht toegankelijk. De kwaliteit van het landschap en van leisurevoorzieningen is bijzonder belangrijk voor de aantrekkingskracht. De kunst is nu de verschillende opgaven economische structuur, ruimte voor nieuwe bedrijvigheid, herstructurering van bedrijventerreinen, het bouwen van nieuwe woningen, het transformeren van bestaande woningen en het leggen van nieuwe verbindingen geïntegreerd aan te pakken, zodat er synergie ontstaat en werk met werk kan worden gemaakt. Het rendement op het geïnvesteerde vermogen wordt dan aanzienlijk hoger. Het gaat om pakketten en het is slim die pakketten in zoneverband vorm te geven, door groepen van gemeenten daarin te laten samenwerken. De centrale as Rotterdam-Den Haag, verder verbonden met Leiden, Schiphol, Antwerpen, Brussel en Parijs, moet sterk worden ontwikkeld en dat vraagt viersporigheid en hoogfrequent spoor. Het lijkt hem verstandig voor die as een goed ontwikkelplan te maken. 5

6 De heer Lamers toont zich ingenomen met deze presentatie, die duidelijk aangeeft waarom met deze Metropoolregio van start is gegaan: niet alleen vanwege de economische ontwikkeling, maar ook en vooral vanwege de verbindingen. Een soortgelijk verhaal heeft hij eerder horen vertellen over de Utrechtse regio in relatie met Amsterdam en de Noordvleugel, zij het dat men daar een paar slagen verder is. Het feit dat in deze regio voldoende suburbane milieus voorhanden zijn, maar dat die wat beter gewaardeerd zullen moeten worden, heeft hem enigszins gerustgesteld, al klinkt dat misschien een beetje raar. Men moet hier blij zijn met de verstedelijkingsgemeenten op IJsselmonde en met de 3B-hoek in het middengebied. Het is nog niet af, maar ze hebben een hoge woonkwaliteit. Wat terughoudender staat hij tegenover de bewegingen ten aanzien van het vliegveld. Het ligt er en het moet zeker goed worden benut, maar er zijn enkele gemeenten die er onmiddellijk last van hebben als er een extra serie vluchten komt. Het heeft meteen impact op de planologie van Schiedam. De gemeenten Lansingerland, Schiedam en Vlaardingen verzetten zich niet tegen een verdere doorontwikkeling van Rotterdam The Hague Airport, maar wel met inachtneming van de huidige contouren, aantallen en belasting. Het pleidooi voor zakelijke verbindingen, die ook geldt voor de hogesnelheidslijn, kan hij geheel onderschrijven. Erg blij is hij met het pleidooi voor de viersporigheid, want het is echt van de gekke dat nu voor vele miljoenen een spoorverdubbeling tussen Den Haag en Delft is gerealiseerd, terwijl die tussen Delft- Zuid en Rotterdam niet eens in de planning staat. De Hoekse Lijn komt eraan en zou te zijner moeten worden doorgetrokken naar Den Haag. Het is weliswaar niet zo door de heer Tordoir gezegd, maar hij hoorde het hem wel denken! Zelf heeft hij, net als zijn collega-wethouder voor vervoer, al vaker gepleit voor een verbinding Schiedam- Rotterdam Airport. Het zou de west-as zelfs nog verder kunnen versterken. De heer Vokurka presenteert de MRDH Investeringskaart PZH, een interactieve kaart die ook is terug te vinden op Op 29 april is in het algemeen bestuur de wens uitgesproken naar een regionale investeringsstrategie, waarvoor vervolgens ideeën zijn opgehaald bij de gemeenten, de universiteiten en de provincie. Op de investeringskaart zijn 180 investeringsprojecten weergegeven die gepland of gerealiseerd, c.q. gewenst zijn. Wat daarbij direct opvalt, is dat het op dit moment diffuus is, weinig focus heeft en eigenlijk niet aansluit bij de grote, geïntegreerde pakketten, zoals eerder genoemd. Heel veel verkeert nog in de wensen/ideeënfase. Geconcludeerd is dat het goed zou zijn op de vier door de heer Tordoir aangegeven lijnen tot samenhangende investeringspakketten te komen. Langs die vier lijnen zullen collega Benschop en hij een aantal voorbeelden presenteren die op dit moment concreet aan het worden zijn. De heer Benschop memoreert dat de viersporigheid Den Haag-Rotterdam al een oude wens is van de Zuidvleugel en nu stukje bij beetje wordt gerealiseerd. Leiden-Den Haag is al een tijdje viersporig, tot en met Rijswijk. Van de spoortunnel Delft is de helft gerealiseerd, de andere helft is helemaal ingericht op viersporigheid. Tussen Schiedam en Rotterdam ligt een aantal sporen, waarvan twee nu worden gebruikt voor de Hoekse Lijn. De ombouw tot metro is al begonnen, zodat de Hoekse lijn uiteindelijk kan worden opgenomen in het metronet van Rotterdam, c.q. de Metropoolregio. Bij viersporigheid is de dienstregeling veel robuuster te maken; er kunnen meer treinen over en er worden kortere reistijden gerealiseerd. Omdat het hier rijksinfrastructuur betreft, is men voor het tijdschema uiteindelijk afhankelijk van de beslissing van het Rijk. Nagegaan zal overigens worden of ook alternatieve vormen van financiering mogelijk zijn, die zo n beslissing in positieve zin zouden kunnen beïnvloeden. Het economische belang van Rotterdam The Hague Airport is eerder al aangestipt. Luchtzijdig doen zich uiteraard beperkingen voor, maar landzijdig wordt samen met de luchthaven hard gewerkt aan verbetering van de OV-bereikbaarheid en de autobereikbaarheid, terwijl op langere termijn de gedachten uitgaan naar heavy railverbindingen. Belangrijk bij het verbeteren van de bereikbaarheid is ook dat iemand bij het verlaten van bijvoorbeeld het openbaar vervoer op het Meijersplein het gevoel krijgt op een luchthaven te zijn. Op alle grote luchthavens in de wereld zijn de interne afstanden enorm en het is helemaal niet zo erg om een paar kilometer vervoerd te worden van de halte naar de vertrekhal. In contacten met kennisinstellingen wordt daarbij gedacht aan meer innovatieve people mover -achtige systemen. Mogelijk is daarvoor ook een soort testterrein in te richten. De Metropoolregio, de provincie en het Rijk hebben een MIRT-onderzoek uitgevoerd naar de internationale connectiviteit. Luchtzijdig is de verbinding met Schiphol evident belangrijk, maar ook landzijdig geldt dat met spoorverbindingen. Het rapport is bijna klaar en zal in het eerstvolgende bestuurlijk overleg MIRT op 12 oktober worden gepresenteerd. De viersporigheid past hierin. De spoorverbinding vanaf Rotterdam is perfect in orde, maar voor Den Haag is dat nog minder. Belangrijk zijn ook de verdere verbindingen met het Ruhrgebied. De heer Vokurka vervolgt met de campusontwikkeling, die in deze regio ietsje breder wordt getrokken dan de MRDH. Bio Science Leiden en Technopolis zijn hierin prominent opgenomen. Daarbij worden kardinale investeringen benoemd tot een bedrag van 150 miljoen die voor die campussen van belang zijn om in de internationale concurrentiepositie echt mee te kunnen doen. Voor de manier waarop dat in gezamenlijkheid tussen gemeenten, regio, provincie, universiteiten en het bedrijfsleven vorm moet krijgen bestaat overigens nog geen duidelijke financieringsstrategie. 6

7 Om de innovatie ook cross over tot stand te brengen zijn de Field Labs van belang. Daarvan zijn er in de regio veel in ontwikkeling. Aan de Food Inspiration Academy wordt vanuit de bestuurscommissie Economisch vestigingsklimaat een belangrijke bijdrage geleverd. Daarbij gaat het over de samenwerking in Greenport/foodcluster, waarbij ook Rotterdam zeer prominent betrokken is. Jonge mensen, over het algemeen MBO opgeleid, leren daar kennis maken met wat ze later moeten gaan doen en hebben een baangarantie. Het Field Lab Smartfood heeft enige vertraging opgelopen, maar vanuit de bestuurscommissie Economie wordt daar nu een stapje bij gezet. De duizend ha glas in het Westland is grofweg in drieën te delen: een deel koplopers, een deel peloton en een deel achterblijvers. Met de herstructurering is een groot bedrag gemoeid en in termen van financiering zal daarover gedegen moeten worden nagedacht. Wellicht kan het eigenaarschap van de grond worden losgekoppeld van wat er bovenop staat, een beetje kantoorachtige manier van denken. In het kader van de toonaangevende duurzaamheid word verwezen naar Heineken, dat bezig is het hele bedrijfsproces in een soort gesloten kringloop te brengen. Ook voor een bedrijf als DSM of AKZO zou dat zeer interessant kunnen zijn, evenals voor de Rotterdamse haven. Een ander voorbeeld is Green Village: een plek waar bijvoorbeeld wordt nagedacht over de vraag hoe een auto gebruikt kan worden als batterij. Niet alle energie is continu nodig voor een verplaatsing van A naar B. In Delft wordt momenteel met honderd partners nagegaan hoe datgene wat over is, even gestald kan worden in de auto. In totaal is voor Green Village 10 miljoen nodig om echt beeldbepalend te kunnen zijn op het gebied van duurzaamheid. Ten aanzien van de warmterotonde is door de vier betrokken gemeenten, Westland, Delft, Den Haag en Rotterdam, gisteren besloten verder te gaan met alles wat nu voorligt in cluster West. De MRDH zal betrokken worden bij de financieringsstrategie. De voorzitter merkt op dat de heer Van Aartsen en hij op 22 september een afspraak hebben met de minister van Economische Zaken ter zake. Het lijkt hem van belang voor die tijd te beschikken over de totale business case, met name wat betreft het onrendabele deel. Liefst stuurt hij op voorhand een brief aan de minister met de business case, opdat deze zich daarop kan voorbereiden. Voorts beveelt hij aan niet te volstaan met één rekenploeg, maar er twee rekenploegen aan te zetten, in die zin dat de rekensom die is gemaakt door de eerste rekenploeg voor een second opinion wordt voorgelegd aan een tweede rekenploeg vanuit een andere discipline. De heer Vokurka zegt toe dat te zullen faciliteren. Wat betreft de kwaliteit van de binnenstedelijke gebiedsontwikkeling is nog wel het een en ander te doen aan Den Haag CS. Het is hem overigens bekend dat in het Haagse de ambitie bestaat om de drie stations verder te ontwikkelen. De eerste stap wordt thans gezet rondom het Beatrixkwartier, ook in relatie tot de spoorzone. Momenteel wordt een perspectief ontwikkeld op het landelijk gebied, om het groen goed geborgd te houden in de regio. Onderdeel daarvan zijn de slowlanes, fietspaden door het groene gebied naar de binnenstad. Ten slotte meldt hij dat de regio graag de World Expo naar Rotterdam wil halen in Het staat buiten kijf dat daarvoor geïnvesteerd moet worden. Als dan toch de regionale investeringsstrategie wordt opgesteld, kan hopelijk worden bezien welke investeringen naar voren kunnen worden gehaald in de vernieuwde financieringsstrategie, zodat men in dat opzicht nog beter gesteld staat. Mevrouw Bertram merkt afsluitend op dat, conform het verzoek dat de vorige keer is gedaan, enerzijds is geprobeerd op te halen bij de 23 gemeenten, wat uiteindelijk de backbone is van iedere strategie die wordt ontwikkeld, en anderzijds instrumenten te ontwikkelen waarmee het uiteindelijk massiever kan worden gemaakt en aantrekkelijker voor financiers om deze kant op te komen. De Rebel-groep is gevraagd een handig systeem te bedenken, en dat met gemeentesecretarissen te bespreken, waardoor een goed idee met een aantal overzichtelijke stappen geoperationaliseerd kan worden. Vervolgens is een aantal van drie, vier mensen gevraagd wat regelmatiger bij elkaar te gaan zitten in een Expertisecentrum, waaraan ook iemand van het ministerie van Economische Zaken wordt toegevoegd die momenteel bezig is de Investment Agency voor de minister invulling te geven. Zo wordt geprobeerd kennis in huis te halen, om er daadwerkelijk voor te kunnen zorgen dat goede plannen uiteindelijk ook bij het geld uit komen. In de komende maanden zal steeds weer een paar stappen verder worden gezet aan de hand van de vier lijnen, daarbij iedere keer uitproberend wat wel en niet werkt. Dankzij het feit dat niet namens één, maar namens 23 gemeenten met een aantal plannen wordt gekomen is nu al merkbaar dat het tot veel meer massa leidt en dat men op een heel andere manier aan tafel zit. Inmiddels is men ook met de warmterotonde bezig en wat dat betreft kan de voorzitter meteen op zijn wenken worden bediend: de eerste contacten met het NICB zijn gelegd, binnenkort zal naar Brussel worden gegaan en door verschillende rekenteams wordt via contra-expertise, en nogmaals contraexpertise, al het rekenwerk dat is gedaan beoordeeld. Het is het eerste grote blok dat bij financiers en bij banken zal worden getoetst op de interesse die bestaat en waaraan moet worden voldaan om dat voor elkaar te krijgen. De heer Aptroot maakt een compliment voor de manier waarop hiermee van start wordt gegaan. Wat nu echter naar voren is gebracht over het Expertiseteam, het rekenteam enz. is helemaal nieuw. In dit opzicht vraagt hij zich ook af hoe het zit met Innovation Quarter die ook een behoorlijk 7

8 goede start heeft gemaakt. Hij dringt erop aan de anderen hierin op z n minst mee te nemen, de adviescommissies hierover bij te praten en een soort nieuwsbrief te doen uitgaan, waarmee de raden en de commissieleden kunnen worden geïnformeerd. De heer Vokurka attendeert erop dat iedere vrijdagmiddag een nieuwsbrief wordt verspreid onder alle ambtenaren van het MRDH-netwerk. De voorzitter oppert het idee in het najaar een middag te organiseren voor de commissies die zich met dit soort vraagstukken bezighouden, om hen via een presentatie over een en ander bij te praten. Het lijkt hem verstandig dat tot een werkwijze te maken en voortaan in het voorjaar en in het najaar een presentatie te verzorgen. De heer Lamers sluit zich aan bij de waarderende woorden die zijn gesproken. Hij is van mening dat men in korte tijd ontzettend ver is gekomen, mede dankzij de input vanuit de wetenschap. Aandacht vraagt hij nog voor het volgende. In de adviescommissies zijn niet alle raden even goed vertegenwoordigd. Hij ondersteunt de suggestie om twee keer per jaar een soort oploop te organiseren, maar beveelt aan dat niet te doen op één thema. De voorliggende investeringsstrategie bewijst juist de mix van economische ontwikkeling en Vervoersautoriteit, en dat is een voorwaarde die ook de achterban zal herkennen. Voorts wijst hij erop dat Schiedam bezig is met de maritieme ontwikkeling. Hij beveelt aan ook aan dat element in het grotere geheel aandacht te schenken. De heer Van Belzen verzoekt de presentaties die deze middag zijn gehouden ook aan de raden beschikbaar te stellen. De voorzitter geeft in overweging die als bijlage aan de nieuwsbrief toe te voegen. De heer Verkerk merkt op dat hij ook in zijn gemeenteraad merkt dat nog te weinig wordt beseft dat men hier bezig is een grote Europese speler te worden. Het is daarom absoluut nodig ook de raden mee te nemen in dit niveau van denken. Het helpt niet om dan alleen deze sheets met de nieuwsbrief mee te sturen, want die worden niet gelezen. De voorzitter stelt voor na de zomer een sessie te organiseren met de top van de financiële wereld in Nederland, banken, pensioenfondsen, maar ook verzekeraars, om daarin door te praten over de ambities die er zijn en over de vraag welke rol deze daarin voor zichzelf zien. Aldus wordt besloten. 9. Samenwerking met de provincie Mevrouw Bertram deelt mede dat aan de hand van de Strategie Economie en de Strategie Verkeer en vervoer twee A4 en zijn opgesteld, waar de Metropoolregio en de provincie graag gezamenlijk de schouders onder willen zetten. Inmiddels is daarover ambtelijk overeenstemming met de provincie. Een en ander is uiteraard ook besproken met de bestuurders van de Vervoersautoriteit en met Economisch Vestigingsklimaat, die zich daarin eveneens kunnen vinden. Het is de bedoeling het desbetreffende document a.s. dinsdag in een gezamenlijke sessie te ondertekenen, waarna het gezien kan worden als de intentie waar in de komende periode gezamenlijk de schouders onder zullen worden gezet. Na dinsdag zal ook de Kamer worden bericht dat op deze manier gezamenlijk aan de slag zal worden gegaan. In het najaar zal nader worden bezien wat de optimale vorm is om hieraan handen en voeten te geven. De heer Lamers constateert dat de provincie al actief meedoet in het economisch cluster en dat de gedeputeerde daarbij zelfs fysiek aanwezig is, wat zeer wordt gewaardeerd. Mevrouw Bertram bevestigt dat momenteel heel goed wordt samengewerkt. Aan beide zijden bestaat nu echt het gevoel dat dit het moment is om gezamenlijk door te pakken. 10. Begroting MRDH 2016 De vergadering besluit: 1. kennis te nemen van de ingekomen reacties van gemeenten op de ontwerpbegroting MRDH 2016; 2. kennis te nemen van de nota van beantwoording; 3. kennis te nemen van de adviezen van de adviescommissies Economisch Vestigingsklimaat en Vervoersautoriteit bij de ontwerp begroting MRDH 2016; 4. de beantwoording van de adviezen zoals vermeld onder beslispunt 3 vast te stellen; 5. bijgevoegde concept begroting MRDH 2016 inclusief het hierin als bijlage 2 opgenomen Investeringsprogramma Vervoersautoriteit (IPVa) 2016 vast te stellen. 11. Rondvraag en sluiting Mevrouw Bertram memoreert dat in het algemeen bestuur was afgesproken dat zo snel mogelijk een sessie zou worden georganiseerd met een aantal gemeentesecretarissen, burgemeesters en wethouders, om te bedenken hoe de 23 gemeenten zo dicht mogelijk op de MRDH-organisatie kunnen worden gezet. Die sessie heeft plaatsgevonden en er is een eerste verslag van gemaakt. De concrete voorstellen die hieruit voortvloeien zullen met de 23 gemeenten worden besproken. Zodra daarover meer bekend is, zal daarover in de volgende vergadering worden bericht. De voorzitter sluit hierna te uur de vergadering. 8