RUNDEREN. Er dient een ondertekende overeenkomst op het bedrijf aanwezig te zijn.

Transcriptie

1 RUNDEREN Dierenwelzijnsnormen voor runderen gehouden voor het vlees met 1 ster Niet voor verspreiding. Aan deze criteria kunnen geen rechten worden ontleend. Onjuistheden en aanpassingen voorbehouden. = administratief herstel, = Herstel Inspectie, Schorsing = herstel aantonen binnen 3 maanden middels een en tussentijd geen aflevering onder Beter Leven kenmerk, Uitsluiting = uitsluiting voor min. 1 jaar van Beter Leven kenmerk. Versie: 27 december 2011 Algemeen A01 Registratie deelnemers Alle deelnemers aan de rundvleesketen worden geregistreerd. D.w.z. de deelnemende vleesveehouders, slachterijen, vleesverwerkers en verkopers tekenen een overeenkomst waarbij zij aangeven de criteria uit het reglement van het Beter Leven kenmerk te kennen en deze na te leven en mee te werken aan de controle hierop. Er dient een ondertekende overeenkomst op het bedrijf aanwezig te zijn. A02 Kennis & vaardigheden Er moet aangetoond worden dat de veehouder en zijn personeel de nodige kennis en vaardigheden heeft van diergezondheid, dierenwelzijn en diergedrag en van diverse veehouderijsystemen. Het bedrijfseigen personeel heeft tenminste MAS veehouderij of 1 jaar werkervaring in de vleesveehouderij, of werken onder verantwoordelijkheid van iemand met genoemde kwalificaties. Diploma s en certificaten zijn aanwezig op het bedrijf. Hiervan wordt een overzicht bijgehouden. A03 Controle veehouders De vleesveebedrijven worden gecertificeerd door een ter zake kundige en onafhankelijke controle instantie (CI). Voeding V01A Stampvoedering Stampvoedering is niet toegestaan. Dit betekent dat: Min. 60% van het dagrantsoen moet bestaan uit ruwvoer, bijv. gras of kuilgras. V01B Krachtvoer Maximaal 40% van het dagrantsoen mag krachtvoer zijn. De volgende voeders worden o.a. tot krachtvoer gerekend: Corn Cob Mix, maïskolvenschroot, perspulp, bierborstel, aardappelvezels, gras- en luzernebrok. Een voedermiddel dat aan de volgende 3 eisen voldoet Controleer of het overzicht van de kennis en kwalificaties van de veehouder en het personeel aanwezig is en of het voldoet aan de voorwaarden. Noteer laatste datum aanpassing van het overzicht. De vleesveehouders krijgen jaarlijks een controle. Bereken en noteer of tenminste 60% van het voederrantsoen bestaat uit ruwvoer, gemeten in % ruwvoer. Controleer en noteer het percentage krachtvoer. Waarschuwing Schorsing Schorsing 1

2 meer dan 900 VEM/kg droge stof, - structuur van 0,3 of minder, d- droge stof van 80% of meer. Alle overige voeders worden tot de ruwvoeders gerekend. V01C Krachtvoer stieren Voor stieren die vanaf 1 jr permanent op stal gehouden worden, bestaat het dagelijks voer uit maximaal 40% GMP+ krachtvoer. Controleer en noteer het percentage krachtvoer. V01D GMP+ Aangekocht voer is GMP+. Noteer naam en plaats voederleverancier. V02A Vreetruimte Bij onbeperkt voeren is er 1 vreetplaats per 2 runderen. Controleer of er voldoende ruimte is om de runderen gelijktijdig te laten eten. Noteer bevinding. V02B Vreetplaats Een vreetplaats is minstens 75 cm breed. Noteer afwijkingen. V02C Vreetplaats Bij beperkt voeren is er voor elk rund een vreetplaats. Noteer afwijkingen. VA01A Spenen De kalveren worden gespeend van de koe op een leeftijd van min. 3 maanden. Het spenen gebeurt geleidelijk door het kalf steeds meer ruwvoer en drinkwater te geven en door tijdelijk scheiden van koe en kalf met alleen oogcontact. VA01B Spenen Blaarkop en Lakenvelder worden gespeend op een leeftijd van 14 dagen. Het spenen gebeurt geleidelijk door het kalf steeds meer ruwvoer en drinkwater te geven en door tijdelijk scheiden van koe en kalf met alleen oogcontact. V03 Bijvoer Daarnaast moeten kalveren worden bijgevoerd met vers water en ruwvoer vanaf een leeftijd van 14 dagen. V04A Drinkwater Alle runderen moeten permanent toegang hebben tot drinkwater. Noteer gehanteerd regime. Noteer gehanteerd regime. Controleer of de kalveren vanaf een leeftijd van 14 dagen worden bijgevoerd, Noteer of de dieren permanent de beschikking hebben over drinkwater. V04B Drinkwater Het drinkwater dient schoon te zijn. Controleer en noteer of het drinkwater schoon is. 2

3 V04C Eigen bron Bij gebruik van een eigen bron wordt de kwaliteit hiervan eens per jaar door een ter zake kundig en erkend laboratorium onderzocht. (HOSOWO lab). NVT geen eigen bron. Controleer of het jaarlijks drinkwateronderzoek heeft plaatsgevonden op chemische en bacteriologische waarden en noteer of het water geschikt is en de laatste datum wateronderzoek en naam van het lab. NVT geen eigen bron V04D V04E Uitval drinkwatervoorziening Drinkwatervoorziening weide In de weide is een werkende drinkwatervoorziening aanwezig. In de weide mag de afstand tot de drinkwatervoorziening niet verder zijn dan 500 m. Noteer afwijkingen. Noteer afstand van verste punt van de wei tot aan drinkgelegenheid. Huisvesting H01A Weidegang Alle runderen krijgen weidegang, tenzij extreme weersomstandigheden dit onmogelijk maken, die dagen dienen door de veehouder met reden genoteerd te worden, bijvoorbeeld op een (beweidings)kalender. H01B Cultuurgrasland Op cultuurgrasland is de veebezetting max. 2 runderen per ha. In natuurgebieden hangt de veebezetting af van het beschikbare voedsel en wordt de veebezetting in beheersafspraken geregeld. HA01 Weidegang De weidegang omvat tenminste 150 dagen van minimaal 8 uur per dag, met uitzondering van stieren ouder dan 1 jr. Controleer of de veehouder bijhoudt op welke dagen de dieren niet beweid zijn, met reden. Controleer veebezetting per ha. Noteer of aan de weidegangverplichting is voldaan. Noteer afwijkingen. H02 Beschutting Bij extreme regenval, winterweer of hitte (>25ºC ) is er beschutting in de wei of een stalruimte aanwezig om alle dieren tegen het extreme weer te beschermen. Uitgezonderd natuurgebieden met natuurlijke beschutting. HA02 Binnen afmesten Voor het binnen afmesten van vaarzen en ossen runderen mag gedurende een beperkte periode afgeweken worden van de verplichte weidegang. De periode van binnen afmesten mag niet langer zijn dan 1/5 deel van de levensduur met een maximum van 5 maanden. HA03 Huisvesting stieren Stieren ouder dan 1 jaar mogen in plaats van weidegang permanent op stal gehouden worden met voldoende frisse lucht, onbelemmerde toegang van Noteer type beschutting. Uitgezonderd natuurgebieden, mits natuurlijke beschutting aanwezig is. Noteer gehanteerd afmestregime. Noteer of de huisvesting aan alle punten voldoet. 3

4 daglicht en een zachte ligplek van stro. H03 Zicht in de stal Het hok is zo gesitueerd dat naar minimaal 2 zijden minimaal 3 meter zicht is. Controleer of het hok voldoet. Noteer afwijkingen. H04 Verwondingsvrije omgeving De stal is zo gebouwd en ingericht dat de dieren zich niet kunnen verwonden. Zowel buiten als binnen moet de omgeving geen aanleiding geven tot verwondingen. Noteer of de dieren verwondingen hebben en of deze veroorzaakt zijn door de stalinrichting. Verwondingen worden gedefinieerd als korrelig litteken weefsel in een mate aanzienlijk groter dan veroorzaakt door eens een botsing of een kras. H05 Huidverzorging De runderen kunnen aan de hokafscheiding of een andere voorziening (bijv. een speciaal aangebrachte paal of borstel) zich de huid schuren. Controleer of een bruikbare schuurgelegenheid aanwezig is. H06A Zachte ligplek Binnengehouden runderen moeten permanent toegang hebben tot een liggedeelte met dichte vloer en een zacht ligbed van stro, houtkrullen of rubber en waarop alle dieren gelijktijdig kunnen liggen. Controleer of de stal voldoet en alle dieren tegelijk op het zachte gedeelte kunnen liggen. Noteer type bodembedekking. H06A Vloer De vloer mag maximaal 10% schuin aflopen. Controleer of de vloer minder dan 10% afloopt. H07 Hoogte Dieren moeten zich binnen vrij kunnen bewegen, boven Controleer of de runderen zich vrij kunnen binnenhuisvesting het hok moet een vrije ruimte zijn van 2.5m, gemeten bewegen, noteer afwijkingen. HA04 Min. oppervlak per rund binnen vanaf de vloer. Gewicht ingestrooid Totaal tot 200 1,25m2 2,5m ,75m2 3,5m ,6m2 3,8m ,0m2 4,2m ,4m2 4,6m ,6m2 5,0m ,0m2 5,4m2 > % totaal binnen + 0,4m2/ 100kg H08A Stabiele groepen Runderen worden binnen in stabiele groepen gehouden. Controleer of oppervlakte voldoet aan de gestelde norm. Noteer afwijkingen. Controleer of de runderen in stabiele groepen gehouden worden. H08B Groepsgrootte De groepsgrootte per hok is maximaal 40 runderen (excl. bijbehorend jongvee) Controleer de dieren in groepen < 40 gehouden worden. Noteer groepsgrootte. 4

5 H09A Aanbinden Runderen worden niet aangebonden, tenzij kort <3 uur voor bijv. veterinaire behandeling. (Nb. Aanbind- en grupstallen zijn dus niet toegestaan). Controleer of er dieren aangebonden staan. Noteer indien dit het geval is, met reden van aanbinden. H09B Vastzetten Gedurende de korte periode van vastzetten is visueel en auditief contact met de rest van de kudde mogelijk. Controleer of visueel en auditief contact met de rest van de kudden mogelijk is. H10 Huisvesting fokstieren Volwassen fokstieren gehouden in individuele hokken moeten tenminste 16 m 2 ligruimte en een totale ruimte, incl. bewegings- en dekruimte hebben van 20m 2. H11 Vloeren Niet ingestrooide vloerdelen moeten non-slip zijn of zo onderhouden worden dat het risico van uitglijden beperkt wordt. Vloeren mogen nooit zo ruw zijn dat ze verwondingen aan de poten veroorzaken, noch zo glad dat ze resulteren in uitglijden. H12 Luchtkwaliteit Alle stallen moeten dusdanig geventileerd worden dat stofniveau, relatieve vochtigheid en ammoniakgehalte niet schadelijk zijn voor de runderen. Gradatie bij menselijke beoordeling: laag, middel, hoog. HA05 Daglicht De stal is voorzien van lichtdoorlatende delen die tenminste 2% van het vloeroppervlak beslaan. Toelichting: Lichtdoorlatend materiaal is schoon. Alle oppervlaktes / delen die licht doorlaten worden meegerekend, tenzij de normale afsluitwijze van dit deel (deur / luik / gordijn) niet lichtdoorlatend is. H13 Kunstlicht Er is verlichting in de stal aanwezig om de runderen te allen tijde te kunnen inspecteren. Verlichting moet van zodanige sterkte zijn, min. 50 Lux, dat de runderen goed te zien zijn. Luxmeter dient jaarlijks gekalibreerd te worden. H14 Dag- en nachtritme Er is een aaneengesloten periode in de nacht van minstens 6 uur met een laag lichtniveau om de runderen te laten rusten. Controleer of oppervlakte voldaan wordt. Noteer afwijkingen. Bij twijfel aan de vloerkwaliteit (te glad of te stroef), noteer afwijking. Veehouder zal een FSC-2000 meting moeten laten uitvoeren om vloerkwaliteit aan te tonen, of certificaat van de producent kunnen overleggen waarin kwaliteit gemeten is. Noteer afwijkingen ten aanzien van stofniveau, vochtigheid en/of ammoniakgehalte in de lucht. Noteer het % lichtdoorlatend oppervlak. Noteer tevens of het lichtdoorlatend materiaal schoon is. Meet met behulp van een gekalibreerde Luxmeter de lichtsterkte op ooghoogte van de dieren op 3 verschillende plaatsen in de stal. Noteer aantal Lux. Noteer gehanteerde lichtregime. H15A Calamiteitenplan Er moet een calamiteitenplan zijn voor noodgevallen, Controleer of er een calamiteitenplan op het bedrijf 5

6 zoals het uitvallen van bedrijfsapparatuur. aanwezig is. H15B Noodstroomaggregaat Indien gebruik gemaakt wordt van mechanische ventilatie moet er een werkend alarm en noodstroomaggregaat aanwezig zijn. NVT natuurlijke ventilatie. H15C Test De noodstroomaggregaat dient minimaal eenmaal per kwartaal aantoonbaar getest te worden. H16 Brandveiligheid Met het oog op de brandveiligheid wordt de elektrische installatie minimaal eens in de vijf jaar door een deskundige gekeurd. Gezondheid en Ingrepen G01 Vaste dierenarts Elk betrokken veehouderijbedrijf moet een contract met een vaste GVP rund dierenarts of dierenartsenpraktijk hebben. G02A Gezondheidsplan Elk veehouderijbedrijf heeft een samen met de vaste dierenarts opgesteld gezondheids- en welzijnsplan. Hierin worden gezondheids- en verzorgingsactiviteiten voor de hele jaarproductiecyclus beschreven. G02B G03 Evaluatie gezondheidsplan Regelmatig artsen bezoek Het gezondheids- en welzijnsplan wordt jaarlijks door de veehouder in overleg met zijn vaste dierenarts geëvalueerd en waarnodig geactualiseerd. Elke productie-eenheid van het veehouderijbedrijf wordt regelmatig (tenminste elk half jaar) door de vaste dierenarts bezocht voor een klinische inspectie en bedrijfsbegeleiding (op grond van bijv productiegegevens, Ante Mortem en Post Mortem keuringsresultaten). Controleer of er bij mechanische ventilatie op natuurlijke ventilatie of een noodaggregaat kan worden overgestapt. Noteer de data van afgelopen jaar waarop de noodaggregaat getest is. Controleer of er een onderhoudscontract is dat voorziet in keuring incl. een certificaat van de laatste keuring. Noteer datum laatste keuring. Controleer of er een contract met een GVP rundveedierenarts aanwezig is. Noteer naam dierenarts en plaats dierenartspraktijk. Controleer of er een gezondheids- en welzijnsplan op het bedrijf aanwezig is. De veehouder en de dierenarts dienen het plan, evaluaties en aanpassingen te ondertekenen. Noteer de laatste 2 evaluatiedata en aanpassingen. Controleer in de administratie de bezoekrapportages van de dierenarts van de afgelopen 2 jaar en noteer de data van bezoeken van afgelopen jaar. indien geen alarm, noodstroomaggregaat of rampenplan aanwezig. indien alarm wel getest wordt, maar dit niet aantoonbaar is. indien onvolledig. Schorsing indien registratie niet aanwezig. G04 Arts inschakelen bij ziekte / wonden Bij ernstige ziekte en ernstige verwonding van dieren, bij verschijnselen van zeer besmettelijke dierziekten, abnormale verlaging van de voeropname en/of sterfte onder de runderen wordt direct de dierenarts ingeschakeld. Controleer aan de hand van de bezoekfrequentie, in relatie tot de voorgeschreven koppelbehandelingen, en evaluatie van het bedrijfsgezondheidsplan of de rundveehouder aan het voorschrift voldoet. G05 Euthanasie Zeer ernstig zieke of gewonde dieren zonder zicht op herstel worden geëuthanaseerd. Dit wordt uitgevoerd Controleer aan de hand van bezoekrapportages en/of het logboek of euthanasie heeft 6

7 door de dierenarts. plaatsgevonden. G06A Ziekenboeg Zieke en gewonde runderen moeten worden verwijderd uit de groep en moeten worden behandeld in adequate lokalen (eenlingbox / ziekenbox) met droog en comfortabel strooisel tenzij de dierenarts strooisel om veterinaire redenen afraadt. Controleer of er in de stal een ziekenboeg aanwezig is waarin zieke en gewonde dierenafgescheiden gehouden kunnen worden van de gezonde dieren. G06B Ziekenboeg De ziekenboeg beslaat minimaal 1% van de runderplaatsen, met een minimum van 1 plaats. Indien ruimte niet standaard aanwezig is, maar gecreëerd wordt indien noodzakelijk, dan kan deelnemer dit aantonen. G06C Ziekenboeg De ruimte is minstens 0,03 * aantal runderen * 10 en minimaal 10m2. G06D Visueel contact Visueel contact met andere dieren is hier vanuit mogelijk. G07 Antibioticagebruik In overleg met de dierenarts wordt antibioticagebruik zoveel mogelijk beperkt, zo mogelijk tot nihil. De veehouder geeft de dierenarts toestemming het medicijngebruik voor runderen door te geven aan de daarvoor bestemde nationale databank en geeft de controle-instantie toestemming de databank te raadplegen voor het betreffende UBN. Doel is door benchmarking en het gebruik van formularia het antibioticagebruik in de sector terug te dringen. G08 Slachtbevindingen De door de slachterij teruggekoppelde slachtbevindingen worden met de dierenarts en evt. de veevoeradviseur besproken om de verzorging waar nodig bij te sturen. De dierenarts verwerkt dit in zijn bezoekverslag. Toelichting: Keuringsuitslagen van levers/ nieren en spuitplekken, aanvoer van schone dieren en vulling maagdarmpakket van voorgaande leveringen (tot min. 2 jaar, en eventuele eerdere leveringen van dezelfde ronde) zijn aanwezig. G09 Evaluatie klauwen De conditie van de klauwen wordt besproken met de dierenarts en zo nodig wordt een klauwverzorgingsplan Noteer de capaciteit van de ziekenboeg en of deze aan de voorwaarden voldoet. Bereken aan de hand van het aantal runderplaatsen de beschikbare ruimte. Noteer de berekening. Controleer of de dieren oogcontact met elkaar kunnen maken. Noteer afwijkingen. Noteer gebruikte antibiotica en data van afgelopen half jaar. Controleer of in de administratie teruggekoppelde informatie van het slachthuis aanwezig is van de afgelopen 2 jaar. Noteer opmerkingen laatste slachthuisverslag en bespreking met dierenarts. Controleer of de veehouder de klauwcondities met de veearts bespreekt (kan onderdeel zijn van het Uitsluiting indien middelen gebruikt zijn die niet toegelaten zijn, of indien meer ipv minder antibiotica is gebruikt, zonder geldige reden van de dierenarts. 7

8 opgesteld. gezondheids- en welzijnsplan). G10 Couperen Het couperen van de staart is niet toegestaan. Controleer 10% van de dieren door een ronde door de stal te lopen. Noteer afwijkingen. G11 Heet- of Koudmerken Heet- of koudmerken van runderen is niet toegestaan. G12 Onthoornen Onthoornen mag alleen in de 1 e 5 levensweken door een dierenarts met een heet ijzer onder verdoving en met pijnbestrijding achteraf. Onthoornen van dieren wordt geregistreerd. Noteer op welke wijze de dieren geïdentificeerd worden. Noteer leeftijd van onthoornen en controleer of de dierenarts dit onder verdoving heeft uitgevoerd. Uitsluiting indien preventief gecoupeerd wordt. Uitsluiting Uitsluiting G13 Castratie Als runderen worden gecastreerd gebeurt dit door een dierenarts onder verdoving en met pijnbestrijding achteraf. G14 Keizersnede Runderen moeten worden geselecteerd op afkalfgemak. Lijnen dieren met een hoge incidentie keizersneden mogen niet gebruikt worden. De keizersnede mag alleen in noodgevallen toegepast worden (niet routinematig). Maximaal 2% geboorten met keizersnede toegestaan. Controleer van 2 recent gecastreerde kalveren of uit de bezoekverslagen van de dierenarts blijkt dat hij dit conform dit voorschrift heeft gedaan. Noteer % keizersneden afgelopen 12 maanden. Schorsing G15 Voortplantingstechnieken Routinematige toepassing van embryotransplantatie en Ovum Pick up zijn niet toegestaan. Maximaal in 5% van de dieren is gebruik gemaakt van ET of OPU. Noteer toegepaste voortplantingswijze en % gebruik gemaakt van ET of OPU. Uitsluiting Transport TA01 Reisduur De runderen zijn op een leeftijd van minimaal 3 maanden ter aanvoer naar de vleesveehouderij niet langer dan 8 uur oftewel 500km getransporteerd. T01 Land van herkomst De slachterij kan land van herkomst, mesten en slachten aantonen. Uit de transportpapieren blijkt de reisduur. De afstand van de vleesveehouderij tot de slachterij is niet langer dan 4 uur rijden, oftewel 250km. Uit de transportpapieren blijkt de reisduur. Noteer de reistijd zoals aangegeven op de transportpapieren. Noteer land en plaats van herkomst van de dieren en controleer de transportpapieren. De transporttijd start bij het inladen van het eerste dier en eindigt bij het uitladen van het laatste dier. Noteer adres slachterij. Uitsluiting T02 Verzamelen Aanbeveling De runderen worden niet verhandeld via een veemarkt, maar gaan van het bedrijf van geboorte rechtstreeks naar het mestbedrijf. Dit ter vermindering van het risico op stress, verwonding en (verspreiding van) ziektes. Controleer van 2 recente aanvoer transporten of de dieren rechtstreeks van het bedrijf van geboorte naar het mestbedrijf zijn gekomen. 8

9 9