3/15/2014. Programma Aftrap Wetenschap Toezichthouder Gemeente PAUZE Debat: bestuurder & politicus. 12.

Transcriptie

1 Programma 9.30 Aftrap 9.45 Wetenschap Toezichthouder Gemeente PAUZE Debat: bestuurder & politicus Afronding 1

2 Uitspraken wetenschappers Gefuseerde corporaties hebben gemiddeld genomen hogere bedrijfslasten dan niet gefuseerde corporaties. PBL (2013, p. 4) Uitspraken wetenschappers Gemeenten hoeven niet huiverig te zijn voor grote corporaties. Hun maatschappelijke prestaties zijn niet slechter dan die van kleine corporaties. Ze scoren zelfs beter als het gaat om financiële prestaties en toezicht Stichting Visitatie Woningcorporaties (juli 2013) Uitspraken wetenschappers Bij landelijke fusies is de aanwezigheid van gescheiden woningmarkten (zowel fysieke als beleidsinhoudelijke afstand) een nadelige factor voor het bereiken van efficiency. CEBEON (2006, p. 11) Uitspraken wetenschappers Berichten over kosteninefficiëntie die het gevolg zou zijn van fusies en schaalvergroting, zijn niet gegrond. Voorstellen om fusies op centraal niveau aan banden te leggen lijken onverstandig. In individuele gevallen kan een fusie wel degelijk voordelen opleveren. PBL (2013, p. 4) 2

3 Uitspraken wetenschappers De slagkracht van corporaties bij de uitvoering van gemeentelijk beleid is na fusie toegenomen, door zowel verbetering van de organisatie als door de vergroting van financiële mogelijkheden. Uitspraken Kleine corporaties scoren het beste bij het KWH. Ze zijn dus klantvriendelijker Een veel gehoorde uitspraak. In top 30 van KWH staat geen corporatie groter dan vhe CEBEON (2006, p 37) Uw mening Ga staan als, naar uw mening, de MINIMALE omvang van een corporatie wordt genoemd Ga weer zitten als, naar uw mening, de MAXIMALE omvang van een corporatie wordt genoemd 3

4 Uitspraak wetenschapper Rik Koolma, wetenschapper VU Groei en de bereikte grootte gelden als graadmeter voor beloning in plaats van prestaties. De beloningsregeling werkt in deze opzichten averechts. Corporatiebestuurders gaan er volgens de beloningsregeling in inkomen op vooruit als ze fuseren. Koolma (2010, p ) Schaalvergroting in Nederland Theorie uit wereldwijd onderzoek schaalefficiëntie lokale overheden Corporaties Gemeenten kosten 1500 klantcontact intensief grootte 4

5 Theorie uit wereldwijd onderzoek schaalefficiëntie lokale overheden (2) 3000 Theorie uit wereldwijd onderzoek schaalefficiëntie lokale overheden (3) kosten 1500 klantcontact intensief kapitaal intensief 1500 totaal kapitaal intensief klantcontact intensief grootte 0 Bevindingen wereldwijd onderzoek schaalefficiëntie lokale overheden kosten 1500 optimale schaal politiek totaal kapitaal intensief klantcontact intensief grootte 5

6 Eerst voorbeeld sterke correlatie Corporatiegrootte omgezet naar logaritmische schaal Lineair 93,4% >99% Curve 93,5% >99% VHE GrootteLN 600 6, , , , ,13 Zwak oplopend verband tussen schaal en bedrijfskosten 2001 en 2002 Klantcontact intensieve activiteit indicator: huurachterstand Lineair 6,1% >99% Curve 6,6% >99% Lineair 9,2% >99% Curve 10,8% >99% 6

7 Kapitaalsintensief (1): planmatig onderhoud Kapitaalsintensief (2): gemiddelde leningspercentages Lineair 0,2% - Curve 0,2% - Lineair 0,5% - Curve 0,5% - Groter (nog) geen voordeel bij kapitaal intensieve activiteiten Doen corporaties meer naarmate ze groter zijn? 3000 kosten klantcontact intensief kapitaal intensief totaal Breedte van activiteitenpakket. Investeringen per VHE in voorraad. Nieuwbouwplannen voor huurwoningen. Nieuwbouwplannen voor koopwoningen. Ambitie met herstructurering. 0 grootte 7

8 Bij kleine corporaties uitval van activiteiten Investeren grotere corporaties meer? 100% 90% 80% aandeel met activiteit 70% 60% 50% 40% 30% tot 600 eenh. 600 tot eenh tot eenh tot eenh tot eenh tot eenh of meer eenh. 20% 10% Lineair 0,5% >90% Curve 0,7% - 0% aankoop nieuwbouw huur nieuwbouw koop verkoop huur sloop samenv. Nieuwbouw van huurwoningen Groter dan meer bouw van koopwoningen Lineair 2,2% >99% Curve 3,1% >99% Lineair 4,4% >99% Curve 5,2% >99% 8

9 Nauwelijks meer ambitie met herstructurering naarmate groter Levert groot zijn betere posities op? Voor realisatie van nieuwbouw huurwoningen ( ) Voor realisatie van nieuwbouw koopwoningen ( ) Lineair 1,6% >95% Curve 1,8% - Positie van bestuurder(s) in het corporatieveld zitting Aedes-cie s en spreekbeurten (2004) Middengroep iets meer realisatiekracht nieuwbouw huur Realisatiekracht nieuwbouw koop hangt enigszins van grootte af Lineair 0,0% - Curve 2,8% >99% Lineair 4,0% >99% Curve 4,4% >99% 9

10 Positie bestuurders in veld hangt duidelijk van grootte af Lineair 25,8% >99% Curve 39,2% >99% Effecten betere positie in veld Effect ook bijvoorbeeld bij gemeenten. Hoe groter, hoe eerder gevraagd. Vrijgesteld voor presentie in institutioneel veld. Welke resources zijn daar te halen? Groter = sterkere reputatie, daardoor gemakkelijker toestemming voor bijzondere projecten/activiteiten. Wereld anno nu anders? Bedrijfslasten per vhe in extra kosten bij gefuseerde corporaties (PBL) Niet fusies maar structuur/cultuur fusiecorporaties en rechtsvoorgangers verklaring hogere kosten (PBL) Oplopende kosten bij niet gefuseerde corporaties (PBL) Nog steeds geen schaal-/inkoopvoordeel onderhoud (scriptie Blume Nyenrode) Nog twee plaatjes met meest recente data (2011) Lineair 2,1% >99% Curve 2,5% >95% 10

11 Investeringsom per vhe voorraad 2011 Perceptie-effecten schaal Sailantie: Grotere corporaties investeren zichtbaar meer, zolang je niet deelt door aantal verhuureenheden. Lineair 1,3% >95% Curve 4,4% >99% Overconfidence: Vooral bij middelgrote corporaties uitschieters met productie in verhouding tot de vhe in voorraad. Niets aantrekken van wetenschappers? Stelling 1 Hoe groter de corporatie, hoe groter het maatschappelijk belang. of: Hoe groter de corporatie, hoe groter het ego. PieterGeenen Trouw 11

12 Stelling 2 Of men schaalvoordelen of schaalnadelen meet, hangt van van het belang dat de onderzoekers dienen, ofwel wiens brood men eet, wiens woord men spreekt : Stelling 3 Schaalvergroting versterkt de positie van corporaties waardoor ze meer kunnen doen. Stelling 4 Synergie verdwijnt zodra je eraan gaat meten. Gebruikte onderzoeken Berge, M. v., Buitelaar, E., & Weterings, A. (2013). Schaalvergroting in de corporatiesector. Kosten besparen door te fuseren? Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving. Bortel, G. v., Hoekstra,J., & Elsinga, M. (2012). Vijf jaar corporatievisitaties. Balanceren tussen verantwoorden en leren. Zeist: Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland / OTB. Bortel, G. v., Mullins, D., & Gruis, V. (2010). 'Change for the Better?' making sense of housing association mergers in the Netherlands and England. Journal of Housing and the Built Environment, Bruin, A. (2010). Functioneren na fusie: fictie of feit (scriptie). Amsterdam: Amsterdam School of Real Estate. Buitelaar, E., Broek, L. v., & Segeren, S. (2009). De nieuwproductie van woningcorporaties - Het belang van lokale omstandigheden. Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving. Cebeon. (2006).Effecten fusies corporaties op maatschappelijke prestaties. Amsterdam:Cebeon. Koolma,H. M. (2008). Verhalen en prestaties - een onderzoek naar het gedrag van woningcorporaties. Rotterdam: Rik Koolma VH&RO. Koolma, H.M., (2010). Van verhalen naar prestaties Effectiviteit en efficiëntie van woningcorporaties. D. Verlet, D. & Devos C. (Red.). Efficiëntie en effectiviteit van de publieke sector in de weegschaal. pp , Brussel: Studiedienst van de Vlaamse Regering. Koolma,H., Hulst, J. R., & Montfort, A.G.J.M. van (2013).Effect of scale on the performance and position of Dutch housing corporations (in voorbereiding). Amsterdam. Veenstra, J., Allers, M. A., & Koolma,H. M. (2013). Grote verschillen in doelmatigheid woningcorporaties. Economisch Statistische Berichten Jaargang 98 (4668), Veenstra, J., Koolma,H. M., & Allers, M. A. (2013). De doelmatigheid van woningcorporaties in beeld gebracht. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen COELO. 12

13 Jan van Walsem, toezichthouder Stelling 1 Een kleinere corporatie is overzichtelijker dan een grote. Daarom is het gemakkelijker om daar toezicht op te houden. Stelling 2 Bij een grote corporatie werken meer specialisten en hoger opgeleiden. Dat leidt tot beter onderbouwde besluiten waar je als toezichthouder gemakkelijker toezicht op kunt houden 13

14 Stelling 3 Fusies zijn primair gedreven door persoonlijke ambities van bestuurders. Stelling 4 Het risico van een grote corporatie is veel groter dan van een kleine. Daarom moeten bij grote corporaties beter gekwalificeerde toezichthouders zitten dan bij kleine. Stelling 5 Met de nieuwe WNT-normen is het niet mogelijk om competente bestuurders aan te trekken, zeker niet voor kleine corporaties. Daarom moet je als toezichthouder voorstander zijn van schaalvergroting. 14

15 Bob Bergkamp, wethouder Breda Factsheet gemeente Breda Stelling 1 Ik doe liever zaken met een lokale corporatie, want hun middelen worden volledig ten dienste van onze gemeente ingezet. Stelling 2 Met corporaties die in meerdere gemeenten actief zijn, moet ik altijd maar afwachten of ze hun geld ook in onze gemeente willen inzetten. 15

16 Stelling 3 Een voordeel van een corporatie die in meerdere gemeenten actief is, is dat we kunnen leren van hun ervaringen elders. Stelling 4 Een lokale corporatie is veel meer betrokken bij de gemeente dan een bovenlokale of landelijke corporatie. 16

17 Roel Steenbeek tegen Jacques Monasch the match Stelling 1 Gemeenten moeten meer invloed krijgen op het beleid van een corporatie. Daarbij past een corporatie die niet in meerdere gemeenten actief is. wie van de vier hoort er niet bij, en waarom? Stelling 2 Het gaat niet om schaal, het gaat om prestaties. Stelling 3 Dankzij de grote corporaties blijft de omvang van de bouw nog een beetje op peil. 17

18 Stelling 4 De schaal van Ymere ( vhe) is een ideale schaal voor een corporatie in de Randstad. Weten we nu meer? Korte nabeschouwing Rik Koolma minimaal maximaal uitslag volgende week op: 18

19 Einde 19