Raad van de Europese Unie Brussel, 9 juni 2016 (OR. en) het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel)

Transcriptie

1 Raad van de Europese Unie Brussel, 9 juni 2016 (OR. en) 9947/16 NOTA van: aan: SOC 392 GENDER 25 ANTIDISCRIM 38 FREMP 106 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 9633/16 SOC 362 GENDER 23 ANTIDISCRIM 34 FREMP 92 Betreft: Reactie op het door de Commissie gepresenteerde Strategisch engagement voor gendergelijkheid - Ontwerpconclusies van de Raad De Raad Epsco is er op 7 maart 2016 niet helemaal in geslaagd een akkoord te bereiken over het pakket van twee reeksen ontwerpconclusies van de Raad, getiteld "Reactie op het door de Commissie gepresenteerde Strategisch engagement voor gendergelijkheid en Reactie op de lijst van acties ter bevordering van de gelijkheid van LHBTI van de Commissie. Gezien het belang van gelijkheid in het algemeen en van gender- en LHBTI-gelijkheid in het bijzonder en naar aanleiding van een verzoek van verscheidene lidstaten, heeft het voorzitterschap besloten de onderhandelingen over het pakket te hervatten. Op 8 juni 2016 heeft het Comité van permanente vertegenwoordigers zijn steun uitgesproken over bijgaande ontwerpconclusies inzake gendergelijkheid. (Zie echter doc. 9948/16) Mits over het pakket van beide reeksen conclusies een akkoord wordt bereikt, wordt de Raad Epsco verzocht in zijn zitting op 16 juni 2016 bijgaande ontwerpconclusies aan te nemen. 9947/16 gar/jel/as 1

2 Reactie op het door de Commissie gepresenteerde Strategisch engagement voor gendergelijkheid - Ontwerpconclusies van de Raad OVERWEGENDE HETGEEN VOLGT: 1. Eerbiediging van de mensenrechten en eerbiediging van de gelijkheid van mannen en vrouwen zijn fundamentele waarden van de Unie, zoals vastgelegd in het Verdrag betreffende de Europese Unie en in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. 2. Het is belangrijk gemeenschappelijke waarden, zoals de eerbiediging van de mensenrechten en de gelijkheid van vrouwen en mannen, te bevorderen, evenals een gemeenschappelijke opvatting dat mensenrechten universeel zijn en gelden voor iedereen, ongeacht, bijvoorbeeld, hun geslacht. 3. Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) bepaalt dat de Unie bij elk optreden streeft naar de opheffing van ongelijkheden tussen mannen en vrouwen en de bevordering van de gelijkheid van vrouwen en mannen, en de bestrijding van discriminatie op verschillende gronden, waaronder geslacht, bij de bepaling en de uitvoering van haar beleid en optreden 1, en de Raad de bevoegdheid verleent om maatregelen te nemen ter bestrijding van discriminatie op deze gronden Deze reeks conclusies bouwt voort op eerdere werkzaamheden en politieke intentieverklaringen die het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en andere belanghebbenden hebben afgelegd, met inbegrip van de in bijlage I vermelde documenten. 5. Gelijkheid van vrouwen en mannen is een in de Verdragen verankerd fundamenteel beginsel van de Europese Unie en behoort tot haar doelstellingen en taken. Het integreren van dit beginsel in al haar activiteiten is één van de specifieke opdrachten van de Unie Artikelen 8 en 10 VWEU. Artikel 19 VWEU. Artikel 2 en artikel 3, lid 3, VEU, alsmede artikel 8 VWEU 9947/16 gar/jel/as 2

3 6. Gelijkheid van mannen en vrouwen is vastgelegd in artikel 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. 7. Het Europees Parlement en de Raad hebben beide de Commissie verzocht een strategie, met dezelfde formele status als eerdere strategieën, aan te nemen voor gendergelijkheid voor de periode na In haar werkprogramma voor 2016 heeft de Commissie herhaald dat zij zal blijven werken aan de bevordering van de gelijkheid van mannen en vrouwen. 9. De Commissie heeft onlangs haar Strategisch engagement voor gendergelijkheid gepresenteerd met vijf prioritaire gebieden: verhoging van de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen en gelijke economische onafhankelijkheid van vrouwen en mannen; verkleining van de loon- en pensioenkloof tussen mannen en vrouwen en dus ook bestrijding van armoede bij vrouwen; bevordering van gelijke deelname van vrouwen en mannen aan de besluitvorming; bestrijding van gendergerelateerd geweld en bescherming en ondersteuning van de slachtoffers; en bevordering van gendergelijkheid en van de rechten van vrouwen in de hele wereld. 10. De Unie beschikt over een aanzienlijk corpus aan wetgeving ter bevordering van de naleving van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen wat betreft werk en toegang tot goederen en diensten. 11. De Unie heeft een belangrijke rol gespeeld bij de bevordering van de gelijkheid van mannen en vrouwen in de hele wereld en heeft onder meer het voornemen uitgesproken het actieprogramma van Peking van de VN volledig en daadwerkelijk uit te voeren. Sinds 1999 heeft de Raad conclusies aangenomen met reeksen kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren betreffende de kritische aandachtsgebieden. 9947/16 gar/jel/as 3

4 12. De VN-top van september 2015 heeft de agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling aangenomen, met inbegrip van een afzonderlijke doelstelling om "gendergelijkheid te realiseren en de positie van alle vrouwen en meisjes te versterken", alsmede het voornemen om gendergelijkheid te integreren in andere doelstellingen. Deze universele agenda schept nieuwe verplichtingen en mogelijkheden om het genderaspect volledig in alle relevante EU- en nationale strategieën, beleidsmaatregelen en financieringsprogramma's te integreren en effectbeoordelingen inzake gender en genderbudgettering stelselmatig te bevorderen en uit te voeren, en beleidsmaatregelen te monitoren en te beoordelen, onder meer door deugdelijke en vergelijkbare, naar geslacht en leeftijd uitgesplitste gegevens te verzamelen, waar mogelijk aan de hand van beschikbare gegevens, teneinde gendergelijkheid te realiseren, niet alleen in de context van het extern optreden, maar ook binnen de Unie. 13. Hoewel de genderkloof in de afgelopen decennia kleiner is geworden, bestaan er op een aantal belangrijke gebieden nog steeds ongelijkheden en uitdagingen. De genderkloof is nog altijd groot op het gebied van werkgelegenheid, zelfstandige arbeid, deeltijdwerk, ondernemerschap en besluitvorming, alsmede wat betreft de lonen en pensioenen van vrouwen, en dus lopen vrouwen ook meer kans op armoede dan mannen. Vrouwen hebben vaker hoger onderwijs voltooid, maar zijn aanmerkelijk ondervertegenwoordigd, bijvoorbeeld in de STEM 4 -studies en -loopbanen, in onderzoek en in leidinggevende functies op alle onderwijsniveaus. Voorts zijn mannen nog altijd ondervertegenwoordigd in sectoren als kinderopvang en ouderenzorg, voorschools onderwijs, gezondheidszorg en onbetaald werk. Ondertussen blijven gendergerelateerd geweld en genderstereotypen wijdverbreid. 14. Mannen hebben een cruciale rol te spelen bij het bewerkstelligen van vooruitgang op de weg naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen, onder meer door gelijke verdeling van zorgtaken voor afhankelijke personen, hetgeen een van de voorwaarden is voor de gelijke deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt. Het creëren van institutionele en, in voorkomend geval, wettelijke kaders waardoor zowel vrouwen als mannen echte persoonlijke keuzevrijheid hebben bij het combineren van werk, gezin en privéleven biedt voor beide seksen voordelen en een manier om de praktische verwezenlijking van feitelijke gelijkheid tussen vrouwen en mannen vooruit te helpen. 4 Wetenschap, technologie, engineering en wiskunde. 9947/16 gar/jel/as 4

5 15. Volgens het verslag van de Commissie van 2014 over de gelijkheid van vrouwen en mannen duurt het, in het huidige tempo van de veranderingen, nog 70 jaar om gendergelijkheid te realiseren. Een formele politieke intentieverklaring en actieve beleidsinitiatieven zijn daarom nodig zijn om sneller vooruitgang te boeken en te voldoen aan de verwachtingen van de burgers. Gelijkheid van mannen en vrouwen is ook een voorwaarde voor economische groei, welvaart en concurrentievermogen, en bijgevolg voor de duurzaamheid en het welzijn van onze samenlevingen. 16. In de verklaring van het voorzitterschapstrio die op 7 december 2015 in Brussel is ondertekend hebben het Nederlandse, het Slowaakse en het Maltese voorzitterschap opnieuw verzocht om een nieuw initiatief van de Commissie waarin een strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen wordt uiteengezet, die nauw moet worden gekoppeld aan de Europa 2020-strategie en waarbij ook rekening moet worden gehouden met de agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 17. HERHAALT ZIJN VERZOEK AAN DE EUROPESE COMMISSIE om de status van haar Strategisch engagement voor gendergelijkheid te versterken door deze als mededeling aan te nemen, in overeenstemming met de strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen , en aldus kracht bij te zetten aan haar streven de gelijkheid van mannen en vrouwen te bevorderen en gendergelijkheid op alle beleidsterreinen meer zichtbaarheid en bekendheid te geven. Het Strategisch engagement van de Commissie moet ook nauw worden gekoppeld aan de Europa 2020-strategie en moet rekening houden met de agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. IS INGENOMEN MET 18. Het voornemen van de Commissie om voor samenhang te zorgen tussen de vijf belangrijkste actiegebieden die staan beschreven in het Strategisch engagement voor gendergelijkheid en het buitenlands beleid van de EU. 19. De vijf prioritaire actiegebieden en de horizontale vraagstukken in het Strategisch engagement van de Commissie voor gendergelijkheid /16 gar/jel/as 5

6 20. HERHAALT dat het belangrijk is te zorgen voor gelijke economische onafhankelijkheid voor vrouwen en mannen, onder meer door maatregelen om de arbeidsparticipatie tot 75 % te verhogen voor vrouwen en mannen tussen 20 en 64 jaar, in overeenstemming met het kerndoel van de Europa 2020-strategie, en door specifieke maatregelen te nemen om dat doel te bereiken. 21. BENADRUKT dat voor de instellingen van de Unie, het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE), de lidstaten, de sociale partners, de organisaties voor de bevordering van gendergelijkheid en het maatschappelijk middenveld een essentiële rol is weggelegd bij het bespoedigen van vooruitgang op het gebied van de gelijkheid van vrouwen en mannen en om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van het Strategisch engagement van de Commissie voor gendergelijkheid worden verwezenlijkt. 22. BEKLEMTOONT dat gelijke rechten, kansen en toegang tot hulpbronnen en de gelijke verdeling van zorg- en gezinstaken onder mannen en vrouwen, de veelvoudige rollen van mannen en vrouwen helpen ondersteunen en van essentieel belang zijn voor hun welzijn en dat van hun familie. Ook moet het maatschappelijk belang worden erkend van de rol van ouders in de opvoeding van kinderen en de zorg voor andere afhankelijke personen. De inspanningen ter verbetering van de combinatie van werk en privéleven moeten daarom worden geïntensiveerd met het oog op het ondersteunen van zowel vrouwen als mannen gedurende hun hele leven, indachtig het feit dat de beschikbaarheid van hoogwaardige zorgfaciliteiten essentieel is voor het realiseren van gendergelijkheid. 23. VERZOEKT DE EUROPESE COMMISSIE de in het Strategisch engagement beschreven acties onverwijld en volgens het daarin vervatte tijdschema uit te voeren; nieuwe initiatieven te presenteren om de uitdagingen betreffende het evenwicht tussen werk en privé waarmee ouders en mantelzorgers worden geconfronteerd aan te pakken teneinde vooruitgang te boeken wat betreft gendergelijkheid, ook door de gelijke verdeling van zorgtaken aan te moedigen; maatregelen te nemen om de ernstige bedreigingen en risico's waaraan met name vrouwelijke vluchtelingen zijn blootgesteld, te verminderen; en de inspanningen ter bestrijding van genderstereotypen op te voeren; de genderkloof op het gebied van werkgelegenheid, lonen en pensioenen te verkleinen; gendergelijkheid in de besluitvorming te bevorderen; en de inspanningen ter bestrijding van gendergerelateerd geweld te intensiveren. 9947/16 gar/jel/as 6

7 24. VRAAGT DE COMMISSIE EN DE LIDSTATEN, overeenkomstig hun respectieve bevoegdheden, waar nodig de inspanningen en financiering op te voeren voor het steunen van bestaande en/of nieuwe maatregelen en strategieën voor de bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes in het algemeen, door middel van een alomvattend beleid met onder meer maatregelen ter preventie, bescherming en bestraffing, waarbij ook nieuwe vormen van geweld worden aangepakt; en door mannen en jongens te betrekken bij de preventie en de bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes. 25. Verzoekt de lidstaten in dit verband, overeenkomstig hun bevoegdheden, het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te ondertekenen, te bekrachtigen en uit te voeren. 26. VERZOEKT DE EUROPESE COMMISSIE EN DE LIDSTATEN om, overeenkomstig hun respectieve bevoegdheden, de gendergelijkheidsdimensie aan de orde te stellen in hun beleid inzake migratie, asiel, vluchtelingen, en maatschappelijke en economische integratie, onder meer door te waken over de volledige uitoefening van de mensenrechten. 27. ROEPT DE EUROPESE COMMISSIE OP intensiever te werken aan gendergelijkheid en een concreet actieplan aan te nemen voor de toepassing van een systematisch en zichtbaar gendergelijkheidsperspectief in alle EU-activiteiten en -beleidsmaatregelen, om gendergelijkheid op haar agenda te plaatsen en een nieuwe strategie op hoog niveau voor gendergelijkheid in de vorm van een mededeling aan te nemen vóór het verstrijken van haar Strategisch engagement voor gendergelijkheid VERZOEKT DE EUROPESE COMMISSIE EN DE LIDSTATEN om de op mondiaal niveau gemaakte afspraken betreffende gendergelijkheid uit te voeren en te controleren, de groep op hoog niveau inzake gendermainstreaming op zoek te laten gaan naar nieuwe manieren om deze afspraken na te komen, en synergie te doen ontstaan tussen de maatregelen die de EU neemt naar aanleiding van het actieprogramma van Peking en de maatregelen die zij in de toekomst zal nemen naar aanleiding van de agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. 9947/16 gar/jel/as 7

8 29. VRAAGT DE EUROPESE COMMISSIE EN DE LIDSTATEN het optreden van de nationale institutionele structuren ter verbetering van de positie van vrouwen en gendergelijkheid, bijvoorbeeld instanties voor gelijke kansen, die van cruciaal belang zijn voor de bevordering van juridische en feitelijke gendergelijkheid, alsmede dat van het Europees netwerk van organen voor de bevordering van gelijke behandeling (Equinet) te versterken en daaraan steun te blijven verlenen. 30. DRINGT ER BIJ DE EUROPESE COMMISSIE EN DE LIDSTATEN OP AAN om, in voorkomend geval, verdere vooruitgang te boeken bij het verzamelen, bundelen, analyseren en verspreiden van tijdige, betrouwbare en vergelijkbare gegevens, uitgesplitst naar geslacht en leeftijd, in samenwerking met de bureaus voor de statistiek op EU en nationaal niveau en met volledige gebruikmaking van de capaciteit en expertise van het EIGE, teneinde de verwezenlijking van feitelijke gendergelijkheid te vergemakkelijken. 31. VERZOEKT DE EUROPESE COMMISSIE om toezicht te houden op de voortgang op het gebied van gendergelijkheid in haar jaarverslagen over "gelijkheid van vrouwen en mannen", die verslagen in officiële vorm aan te nemen, en deze in de context van het Europees semester te gebruiken om gendermainstreaming te versterken. 32. VRAAGT DE EUROPESE COMMISSIE, overeenkomstig haar verplichtingen uit hoofde van het Verdrag, het gendergelijkheidsperspectief mee te nemen bij de voorbereiding van de generatie EU-financieringsprogramma s voor de periode na VERZOEKT DE LIDSTATEN 33. teneinde de vorderingen op weg naar de gelijkheid van vrouwen en mannen te bespoedigen en de facto gendergelijkheid te bereiken, rekening houdend met hun nationale omstandigheden: a) met de Europese Commissie samen te werken ter bevordering van de gelijkheid van mannen en vrouwen, overeenkomstig het Strategisch engagement van de Commissie voor gendergelijkheid ; b) te zorgen voor de doeltreffende uitvoering van hun nationale strategieën voor gendergelijkheid; 9947/16 gar/jel/as 8

9 c) zich ervan te vergewissen dat de gelijkheid van mannen en vrouwen daadwerkelijk wordt nagestreefd in hun nationale beleid en in hun nationale hervormingsprogramma s in het kader van de uitvoering van de Europa 2020-strategie; d) de follow-up van het Europees Pact voor gendergelijkheid te verbeteren door ten volle gebruik te maken van de bestaande mechanismen, structuren en indicatoren; e) maatregelen ter vergemakkelijking van het combineren van werk, gezin en privéleven te treffen en de gelijke verdeling van zorgtaken en de volledige participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt te bevorderen, onder meer door het aanbieden van betaalbare en kwalitatief hoogwaardige kinderopvang, in overeenstemming met de doelstellingen van de Europese Raad van Barcelona van maart 2002; en alsmede f) activiteiten ter bewustmaking van de gelijkheid van vrouwen en mannen te ontplooien. 9947/16 gar/jel/as 9

10 BIJLAGE Referenties 1) Europees Parlement Resolutie van het Europees Parlement van 3 februari 2016 over de nieuwe strategie voor vrouwenrechten en gendergelijkheid in Europa na 2015 (2016/2526 (RSP)) Resolutie van het Europees Parlement van 9 juni 2015 over de EU-strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen na 2015 (2014/2152(INI)) 2) Raad Alle door de Raad aangenomen conclusies over de evaluatie van het Actieprogramma van Peking 5 en met name de hieronder genoemde. Conclusies van de Raad over gendergelijkheid in de besluitvorming (14327/15) Conclusies van de Raad van 11 december 2014 over "Gendergelijkheid in de EU: plannen voor De balans van 20 jaar uitvoering van het Actieprogramma van Peking Conclusies van de Raad van 7 maart 2011 over het Europees pact voor gendergelijkheid ( ) (PB C 155 van , blz. 10) Conclusies van de Raad over de preventie en bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes, met inbegrip van vrouwelijke genitale verminking (9543/14) /16 gar/jel/as 10

11 3) Europese Raad Conclusies van de Europese Raad (25/26 juni 2015) (EUCO 22/15) 4) Commissie Werkdocument van de diensten van de Commissie over een Strategisch engagement voor gendergelijkheid (14746/15) Werkdocument van de Commissie en de EDEO over gendergelijkheid en de empowerment van vrouwen: het leven van meisjes en vrouwen via de externe betrekkingen van de EU veranderen ( ) (12249/15) Werkdocument van de diensten van de Commissie: verslag over de gelijkheid van vrouwen en mannen in 2014 (6786/15) Werkdocument van de diensten van de Commissie: verslag over de gelijkheid van vrouwen en mannen in 2015 (6853/16) Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (13767/10) Routekaart van de Commissie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (COM(2006) 92 final) 5) Europees Instituut voor gendergelijkheid Gendergelijkheidsindex: /16 gar/jel/as 11