derde leerjaar

Transcriptie

1 derde leerjaar

2 Aardappelen schillen Aardappelen groeien in de aarde, dat wist je zeker al. De aardappelen die de boer plant, noemen we pootaardappelen. Aardappelen planten heet dan ook aardappelen poten. Aan de pootaardappel groeien witte scheuten. Die groeien tot boven de grond en worden een groene plant. Onder de grond komen er wortels aan de aardappel. Aan die wortels komen zijwortels die verdikken tot aardappelen. Zo kunnen er uit één pootaardappel wel vijftien nieuwe aardappelen groeien. Wanneer we thuis aardappelen bewaren, kan het zijn dat aardappelen uitlopers krijgen waaruit een nieuwe plant zal groeien. De uitlopers zien eruit als witte scheuten. Wanneer aardappelen hard ergens tegenaan botsen, krijgen ze een blauwe plek. Die snijd je er best af. Wanneer een aardappel groeit en wat boven de grond uitsteekt, wordt hij groen door een leestekst i.v.m. de groei van de aardappel begrijpen ; bij de aardappel enkele aspecten van gezond / ongezond eetgedrag ontdekken; begrippen kiem en oog kunnen situeren op een schets. het licht. De groene delen van een aardappel zijn niet gezond. Op een aardappel zie je kleine plekjes waar scheuten kunnen uitgroeien. Dat noemen we een oog. Met dat oog kan de aardappel natuurlijk niet kijken, of heb jij al ooit een aardappel met een bril gezien? aardappelen derde leerjaar - pagina 49

3 Aardappelen schillen Noteer bij deze aardappel waar de scheut en het oog zich bevinden. aardappelen derde leerjaar - pagina 50

4 Zet een aardappel op de kalender Op deze prenten zie je hoe een aardappel groeit. Schrijf de nummers bij de juiste prent. 1 Het loof van de aardappel valt slap en sterft af. 2 Het veld staat vol met groene aardappelplanten. De aardappelen kiemen, er komen scheuten of uitlopers aan. 4 De aardappelen worden gerooid: de aardappelen worden uit de grond gehaald. 5 Het loof komt boven de grond. de ontwikkeling van de aardappel volgen middels een visuele voorstelling; schriftelijke uitspraken noteren bij de passende afbeelding; de groeifase van de aardappel op een jaarkalender kunnen weergeven. Schrijf in elk vak de naam van de maand. Teken bij 5 opeenvolgende maanden wat er met de aardappel gebeurt. Kijk naar de tekening bovenaan. Begin in de maand mei. aardappelen derde leerjaar - pagina 51

5 Van het veld tot op je bord In onderstaande kaders staat verteld hoe men van aardappelen op het veld tot frietjes op je bord komt. Lees de teksten in de kaders goed. Bekijk de prenten: bij elke tekst past een prent! Knip de kaders met de tekst evenals de prenten uit. Rangschik ze in de tijd: wat eerst gebeurt, plak je bovenaan, enz. een tienledige groeilijn van de aardappel tot de friet chronologisch kunnen ordenen; verbale omschrijvingen van deze evolutie relateren aan schetsen; waardering verwoorden voor de vele handen die nodig zijn om een banale friet tot op ons bord te krijgen. Heb je de tekstkaders en de prenten bij elkaar gelegd? Zoek nu de juiste volgorde: het begint op het veld en het eindigt op je bord. Kleef nu de prenten en de zinnen op een blad, zo krijg je het verhaal hoe frietjes gemaakt worden. Veel succes! aardappelen derde leerjaar - pagina 52

6 Van het veld tot op je bord De boer brengt de aardappelen naar de loods. De hele aardappeloogst moet droog en donker bewaard worden. Na een tijdje komt een vrachtwagenchauffeur de aardappelen opladen. Hij rijdt ermee naar de fabriek. In de frietfabriek gaan de aardappelen door de snijmachine. Deze machine kan de aardappelen snijden tot dikke of tot dunne frieten. In een andere fabriek worden de aardappelen héél dun gesneden om er chips van te maken. Brr! Ze moeten de diepvries in. De frietjes vallen in bakjes naar beneden, altijd dezelfde hoeveelheid. Ze worden gewogen en verpakt in plastieken zakken. De aardappelen worden gesorteerd volgens de grootte. De gewone aardappelen zijn voor de verkoop aan gezinnen; de grote aardappelen dienen voor de frieten en de kleine aardappelen zijn voor de dieren. Van de aardappel gaat niets verloren! De bladeren van de aardappelplanten worden slap. Het wordt tijd om de aardappelen uit de grond te halen, aardappelen rooien noemen we dat. Een machine om aardappelen te rooien is zeer duur en je kan ze maar één keer per jaar gebruiken. De boer heeft meestal zo n machine niet. Daarom vraagt hij een loonwerker. Die werkt bij verschillende boeren. Daarna gaan de aardappelen in een bad met olie op 150 graden. Heet dus! Na dit badje moeten ze snel afkoelen. Een machine blaast koude lucht over de aardappelen. Mensen staan naast de band om slechte aardappelen uit te zoeken. De resten van de schil worden eraf gehaald. Ook de slechte stukken worden eraf gesneden. Groene vlekjes op een aardappel, dat mag niet! De loonwerker komt met zijn aardappelrooimachine. Die is heel groot. Hij rijdt voorzichtig langs de smalle wegen tussen de velden. De machine haalt de aardappelen uit de grond. Dat noemen we aardappelen rooien. De aarde wordt er ook afgeschud. Iedereen werkt met de grootste zorg om de aardappelen niet te kwetsen. In de fabriek worden de aardappelen voorzichtig op een transportband gelegd. Ze krijgen een badje, ze worden gewassen. Nu gaan ze in een stoombad. Met heel hete, natte lucht wordt hun schil eraf gedaan. Een vrachtwagen brengt de frietjes naar de winkel of naar een restaurant. Nu worden ze nog één keer gebakken, en dan is het aan jou om ze op te eten! aardappelen derde leerjaar - pagina 5

7 Vind je de weg? Je hebt de reis van een aardappel gelezen. Dit is het stratenplan van Patattegem. Je hebt een groen, rood, blauw, oranje en geel kleurpotlood nodig. Zoek op het stratenplan de kortste weg en kleur die in de gevraagde kleur. Kleur de weg die de loonwerker aflegt van zijn huis naar het veld in het groen. De weg die de boer aflegt van zijn huis naar het veld kleur je rood. De weg van het veld naar de het magazijn: blauw. De weg van het magazijn naar de fabriek: oranje. De weg van de fabriek naar het warenhuis: geel. Anne woont in de Schillestraat, nummer 42. Teken met een stippellijn de weg die ze neemt van haar huis naar het warenhuis. Als ze uit de winkel komt, rijdt ze nog even naar de boer. Ze rijdt in de richting van de kerk. de opeenvolgende stappen geografisch weergeven op een plattegrond; zich kunnen oriënteren en situeren in een tweedimensionale, abstracte ruimte; bij benadering een afstand schatten via vergelijken met een ijk. Daar neemt ze de tweede straat links. Dan rijdt ze rechtdoor en neemt een scherpe bocht naar rechts. In de tweede straat is de boerderij. Duid die weg aan met een volle lijn. Kun je een afstand schatten? De afstand van de boerderij naar de fabriek is km. Hoever is het dan ongeveer van de fabriek naar het warenhuis? aardappelen derde leerjaar - pagina 54

8 Wegen met aardappelen Hoeveel heb je nodig? Wanneer je frietjes bakt, zie je heel wat stoom opstijgen. De aardappelen verliezen veel vocht. Uit 100 kg aardappelen maak je 50 kg frieten. Hier zie je een tekening van een doos aardappelen. Hoeveel kilogram frietjes heb je nu? Noteer dit in de tweede doos. verhoudingen (2:1 / 4:1) transformeren naar diverse getallen; contextueel kunnen delen door 2 en door 4; differentiatiedoel: a.d.h.v. de omgekeerde verhouding de juiste waarde bepalen.... kg Ik heb een zak van 400 g frietjes. Hoeveel aardappelen gebruikte ik om die te maken?. gram. Zoek telkens hoeveel frieten je van deze stapel aardappelen kunt maken. aardappelen frietjes 60 kg kg 200 kg kg 80 kg kg 0 kg kg 40 kg kg 70 kg kg 120 kg kg 400 kg kg 500 kg kg 700 kg kg 900 kg kg 1000 kg kg 420 kg kg 680 kg kg 150 kg kg 40 kg kg 270 kg kg 80 kg kg 60 kg kg 90 kg kg 148 kg kg Om chips te maken heb je nog meer aardappelen nodig. Met 100kg aardappelen kun je 25 kg chips maken. Kijk maar naar de twee tekeningen. Noteer telkens het gewicht aan chips in de tweede doos. Vul in. Je moet de hoeveelheid aardappelen steeds delen door om de hoeveelheid chips te vinden. Bereken de hoeveelheid chips: Aardappelen chips 24 kg kg 400 kg kg 160 kg kg 20 kg kg Let op: ik heb een zak van 200g chips. Hoeveel aardappelen zijn er gebruikt om de chips te maken?... gram. aardappelen derde leerjaar - pagina 55

9 Wat hoort bij elkaar? Verbind met een streep wat bij elkaar hoort. 1 kg 15 kg 200g ½ kg twee dezelfde grootheden in verschillende gewichtsmaten weergegeven, kunnen verbinden; gecombineerde bewerking i.v.m. aardappelen oplossen; roosters met cijfergegevens aflezen en interpreteren. De boer heeft een stapel van 800 kg aardappelen. Hij verkoopt ze aan de inwoners van het dorp. Wim koopt 150 kg. Greet koopt 100 kg en Stef koopt 200 kg. Hoeveel kg heeft de boer nu nog over? Eén aardappel weegt ongeveer 100 g. Hoeveel aardappelen heb je nodig voor 1 kg? Hoeveel aardappelen voor ½ kg? Hoeveel aardappelen voor 15 kg? Hoeveel aardappelen voor 100 kg? De groothandelaar verkoopt aardappelen aan volgende winkels: Het Centje, Schraap, Degulle en Verniet. Bekijk de tabel. Vul dan de vragen in. Vul in. In (naam winkel) kocht men het meest aardappelen, namelijk kg Rangschik de winkels van de kleinste naar de grootste aankoop: In de winkel moeten de aardappelen worden klaargelegd voor de klanten. Het zijn zakken van 5kg en van 10kg. Peter legt 8 zakken van 5kg op de kar en 7 zakken van 10kg. Hoeveel kg aardappelen legt hij op de kar? Degulle zit precies tussen twee honderdtallen. Die honderdtallen zijn en Bereken het verschil in gewicht tussen de grootste en de kleinste aankoop. aardappelen derde leerjaar - pagina 56

10 Wat hoort bij elkaar? In dit rooster zie je een aardappelplant met aardappelen. Teken de figuur zo juist mogelijk na in het lege rooster ernaast. aardappelen derde leerjaar - pagina 57

11 Aardappelen eten om goed te kunnen rekenen! Er zijn verschillende soorten aardappelen. Dat noemen we aardappelrassen. Bekende rassen zijn: Bintje, Charlotte en Nicola. De kenner kan aan de vorm en de kleur zien met welk ras hij te maken heeft. Kijk goed naar de aardappel hieronder. Zoek welke schaduw precies dezelfde vorm heeft. Trek een kring om die schaduw. schaduwbeelden relateren aan de bijpassende figuur (aardappel); logisch denken bevorderen door delen in een geheel te kunnen situeren; een leesrekenprobleem i.v.m. aardappelen oplossen. Handig tellen Deze aardappelen zijn op de vloer achtergebleven. Ze moeten per 20 verpakt worden. Maak pakjes van 20 door er een lijn omheen te trekken. Zet een streepje telkens je een groepje van 20 hebt. Vul nu in. Ik heb. zakjes van 20 aardappelen geteld. Dat zijn samen... aardappelen. Elk zakje bevat ongeveer 2 kg aardappelen. Hoeveel kilogram aardappelen hebben we nu in zakjes gestopt? kg aardappelen derde leerjaar - pagina 58

12 Het recept van aardappelsalade Lees het recept van de aardappelsalade in de aardappelen en schrijf de zinnen in de juiste volgorde op de schrijflijntjes. Smakelijk! losse tekstdelen samenbrengen tot een zinvol geheel; samengestelde woorden vormen en noteren; meerlettergrepige woorden kunnen splitsen. aardappelen derde leerjaar - pagina 59

13 Het recept van aardappelsalade Lange woorden maken Schrijf lange woorden door twee woorden samen te nemen. Je mag woorden meer dan één keer gebruiken. Kies uit onderstaande woorden. Ken je het alfabet? Rangschik al deze woorden volgens het alfabet. Splitsen in lettergrepen De frietsnijmachine hakt woorden in stukken. Kijk naar het voorbeeld en splits de woorden in lettergrepen. veld plant fabriek winkel boer loods tractor friet puree diepvries landbouw loonwerker pootmachine aardappelplant vrachtauto weerbericht tractor wokrecept loon wer - ker aardappelen derde leerjaar - pagina 60

14 Zoek het aardappelwoord Hiernaast zie je een aantal woorden in verband met aardappelen. Iemand krijgt of ziet één van deze woorden, zonder dat de andere kinderen het woord kunnen zien. Op het bord staat aangegeven uit hoeveel letters het woord bestaat. Het wordt nu vooraan uitgebeeld. Om beurt (individueel of in groep) raadt men. Wie juist is, krijgt 5 punten. Wanneer het niet gemakkelijk wordt gevonden, kun je een letter kopen, dat kost telkens één punt. Wie een letter koopt, zegt een letter. begrippen i.v.m. de aardappel suggestief uitbeelden zodat ze kunnen geraden worden; zich inleven in een toegewezen rol; genieten van ongerijmdheden en tegenstrijdigheden. Woorden om te raden Wanneer deze letter in het woord voorkomt, krijg je een raadbeurt. Komt de letter niet in het woord voor, dan krijgt de volgende groep of kandidaat een kans om het woord te raden. poten besproeien verkopen schillen kopen verpakken puree maken sorteren bakken opeten rooien Gekke aardappelverhaaltjes Enkele kinderen lezen samen een verhaaltje. Ze brengen het als een sketch voor de klas. Enkele mogelijkheden: Er is een nieuwe verkoper in het frietkraam. Hij is erg zenuwachtig en doet alles fout. Er komen enkele deftige dames en heren een pak friet kopen. Hij geeft hen de frietjes en bedenkt dan dat hij de ketchup en de mayonaise vergeten is. Als hij die sausjes op de frietjes wil spuiten, komt alles op de klanten terecht. Een chique meneer vraagt in een restaurant frieten aan de kelner. Na een poosje: Alstublieft, de frietjes van meneer. De chique heer knikt. Dan ziet hij de frietjes. Zijn dat mijn frietjes, die zijn veel te dik. Breng dat weg, ik wil dunnere frieten. Dit herhaalt zich enkele keren, tot de kok heel dunne schijfjes bakt. Eindelijk! roept de klant, lekkere chips bij mijn eten! De kok kijkt naar de klant. Hij vindt het een schitterend idee. Er komen veel klanten die van zijn chips willen proeven. Zo werden de chips uitgevonden. aardappelen derde leerjaar - pagina 61