Hoofdvraag: Hoe kan een gebied of een landschap milieuaantasting door verdroging optreden en hoe kan dit worden tegengegaan?

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 1523 woorden 16 januari ,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Stap 1: De onderzoeksvraag Hoofdvraag: Hoe kan een gebied of een landschap milieuaantasting door verdroging optreden en hoe kan dit worden tegengegaan? Deelvragen: Wat verstaan we onder verdroging van het milieu? Welke natuurlijke en menselijke factoren veroorzaken het optreden van verdroging? Wat zijn de gevolgen van verdroging voor de plantengroei en de diversiteit in een landschap? Welke Nederlandse landschappen zijn erg gevoelig voor verdroging? Hoe kan het milieuprobleem verdroging van de natuur worden tegengegaan? Stap 2: Het onderzoeksplan 3 bronnen die iets zouden kunnen vertellen over de grondwaterstand en het verschijnsel verdroging: gemeente afdeling landbouw en landschappen (?) hoe kun je zelf, zonder grondboor, waarnemingen doen naar de globale hoogte van het grondwater? Je kijkt dan naar de grond: hoe drassiger en natter het is, hoe hoger de grondwaterstand. Je kunt hierbij allen maar zeggen laag waterpeil, gemiddeld waterpeil en hoog waterpeil. Stap 3 Informatie verzamelen Bekijk in de atlas de algemene legenda van de topografische kaart. Noem 2 menselijke landschapselementen waarmee de grondwaterstand beïnvloed kan worden: Windmolens, poldergemalen hebben invloed op de grondwaterstand Grasland met sloten Zie GB 43. Welk kaartje geeft informatie die belangrijk is voor de voeding van het grondwater? Kaart M: Waterbalans. Hiermee zie je het neerslag overschot en tekort. Maar Over voeding wordt niet gesproken in deze bronnen. De kaarten geven vooral aan wat het klimaat was en Pagina 1 van 6

2 hoeveel neerslag er viel. Zie GB 46 en 47. Noem drie kaartjes die verband hebben met het thema verdroging. Gb 46 kaart D droogteschade GB 46 kaart A Waterbeheersing: verzilting en doorspoeling GB 47 A Watervoorziening Stap 4 Informatie verwerken Bekijk bron 1, 2 en 10. Wat verstaan we onder verdroging van het milieu? Als het grondwaterpeil meer dqn 20 centimeter zakt. Zie GB46D en GB64B Welk kaartje gaat over een natuurlijke oorzaak van verdroging? Ik denk 46D, omdat er als toelichting bij het kaartje staat: Schade aan landbouwgewassen als gevolg van watergebrek in een zeer droog jaar, in procenten van de normale oogst. Bij kaart 64 D staat er niet bij wat de oorzaak is van de verdroging, dus ik ga hierbij niet uit van een natuurlijke oorzaak. Wat is die natuurlijke oorzaak? De oorzaak is dat het dat jaar gewoon heel droog was. Een oorzaak van natuurlijke droogte zou kunnen zijn een combinatie van een hoge temperatuur en weinig neerslag. Bekijk bron 12. wanneer is er in Nederland de grootste kans op verdroging van de bodem?bij het vervangen van het grasland in de tabel door naaldbos (daar is het neerslagoverschot in mm het kleinst) Is er bij vraag C sprake van een natuurlijke of een menselijke oorzaak van verdroging? Een menselijke oorzaak, want je vervangt dan kunstmatig landschappen. Je maakt van een grasland een naaldbos. Menselijke oorzaken veroorzaken ook op allerlei manieren verdroging. Bekijk bron 20 van hoofdstuk 2. zorgt meer steen en asfalt in het landelijke gebied voor een hogere of lagere grondwaterstand? Die zorgt voor een lagere grondwaterstand omdat hierbij ook al het water wordt afgevoerd zodat de straat niet te vochtig wordt. bekijk bron 3. te zien is een doorsnede van de bedding van de Berkel bovenstrooms van Lochem. Wat is er tussen 1845 en 1970 veranderd in de bedding van de Berkel? Hij is steeds breder en dieper geworden. In de beginsituatie was de bedding 10.5 meter breed en 1.65 meter diep. Na 1970 is het een 31 meter brede en 2.90 diepe rivier geworden. Dat is toch wel een verschil, vooral wat breedte betreft. Wat betekent dit voor de werkelijke waterafvoer van de rivier in natte perioden? Pagina 2 van 6

3 In natte perioden is de rivier in staat meer water af te voeren, omdat die brder en dieper is. dat betekent dat de grond in natte perioden niet zo nat zou worden als in de beginperiode (1848) En in de droge perioden? In de droge perioden werkt een brede rivier nadelig omdat die een groot een deel van het water afvoert. Bij een smal riviertje heb je daar minder last van. Is in de omgeving van de Berkel de grondwaterstand in de loop der tijd gedaald? In natte perioden: In droge periode: Bekijk bron 8 en 10 en GB36 en 41 A Zoek op de kaart waar de doorsnede van bron 10 ligt. Welke hoofdlandschap komt hier voor? De atlas geeft aan veenvlakten (plaatselijk met dun kleidek) Welke plaats ligt op een oeverwal? Definitie oeverwal: rug langs een rivier ontstaan door afzetting van zand of klei bij een overstroming van de rivierbedding Aan deze definitie voldoet Amsterdam. Welke plaats ligt in een komgebied? Definitie komgebeid= laaggelegen gebied tussen de oeverwallen en rivieren. Bestaat uit zware klei of veen. Aan deze definitie voldoet Schalkwijk Waar is tussen 1915 en 1940 de waterhuishouding het sterkst verbeterd? Waar is tussen 1915 en 1940 de waterhuishouding het sterkst verbeterd: in het komgebeid of in de oeverwallengebeid? In het komgebied. Hoeveel meter ging het grondwater hier omlaag? Ongeveer 2 meter. Wanneer is het Amsterdam-Rijnkanaal aangelegd? Tussen 1934 en Hoeveel daalde het grondwater in de omgeving ervan? Ongeveer 4 meter Welke twee soorten waterwinning hebben invloed op de stand van het grondwater? Winning ondiep grondwater (freatisch water) Winning grondwater uit diepere gesteentelagen (spanningswater) In welke twee hoofdlandschappen wordt het grondwater het sterkst beïnvloed door waterwinning? Pagina 3 van 6

4 Rivierkleilandschap en veenlandschap Op hoeveel plaatsen is er minimaal sprake van grondwaterwinning? Minimaal 2 bij 1 a en minimaal 5 bij 1b Wat is de hoogste waarde van de grondwaterdaling in Drenthe door de ingrepen van 1a en 1b samen? Meer dan 50 centimeter Lees bron 2. kruis de juiste menselijke oorzaken van verdroging van de bodem aan: q Een hoger waterpeil in beken en sloten Het leggen van drainagebuizen in landbouwgronden Meer beregening van landbouwgrond q Het inlaten van water in polders in de zomer Het bebossen van duingebieden q Het graven van zandwinputten op de zandgronden Het verlagen van het polderpeil door extra bemaling q De uitbreiding van steden met woonwijken Noem twee oorzaken van de hoogveen in bron 11 Stuwen en gemalen Wat betekent verdroging de zomer voor de veenmosplanten? Minder diversiteit. Alleen de sterke planten overleven, de rest gaat dood Bekijk ook bron 7 en van hoofdstuk 1 bron 8. op wat voor plekken komen in het gebied van de kustduinen vochtminnende duinplanten voor? Duinvallei en de uitstuifvlakte Wat is er in bron 13 tussen 1926 en 1977 gebeurd met de biologische diversiteit? De diversiteit is veel minder geworden, het is bijna volledig verdwenen. Zie bron 4 en 7. In welke 3 Nederlandse hoofdlandschappen is het meest sprake van verdroging? Duinlandschap veenlandschap en heide Welke van de volgende ecosystemen bevatten veel verdroginggevoelige planten? Een hoogveen q Een hoge stuwwal uit zand q Een laagveen Een natte duinvallei q Een beekdalgrasland Een gebied met natte heide q Een gebied met droge heide Pagina 4 van 6

5 q Een gebied met stuifzand q Een plateau in Zuid-Limburg Zie bron 6b en c, 11 en 15 De overheid wil de oppervlakte verdroogd gebied in Nederland verminderen Waarom gaat het plaatsen van stuwen in de omgeving van de Grote Peel verdroging van het hoogveen tegen/ Omdat je dan als het ware een muur om het gebied heen bouwt en hiermee vorm je een beschermende wal. Kan het voedselrijke water van de Maas dat toegevoerd wordt ook in het hoogveen gebruikt worden? Ja, op zich zou het wel kunnen, maar dat wil niet zeggen dat je de oude situatie hersteld, omdat je dan voedselarm water vervangt door voedselrijk water. Zie bron 5, 7 en 18. In gebieden met verdroging wordt in droge perioden water van elders aangevoerd. Vaak heeft dit water een totaal andere samenstelling. Het is bijvoorbeeld voedselrijker en/of wat zouter en bevat soms verontreinigingen. Wat is de invloed op de biologische diversiteit van de aanvoer van voedselrijk water naar een landschap waar het gebiedseigen water ook voedselrijk is? Dan heeft dat als gevolg dat de diversiteit afneemt. Er zullen immers alleen maar meer platen komen die voedsel nodig hebben, en voedsel arme planten zullen verminderen of verdwijnen. En als het gebiedseigen water voedselarm is. Dan zorgt het wel voor diversiteit, want dat betekend dat nieuwe planten zich kunnen ontwikkelen. Dit is gunstig ten behoeve van de diversiteit, want die neemt toe Noem een belangengroep die het tegengaan van verdroging minder zal gaan waarderen. Boeren, omdat dit betekend dat het land natter zal worden en dit is nadelig voor de oogst. Stap 5: Beantwoorden van de onderzoeksvragen Geef antwoord op de deelvragen van opdracht 1. noem ook steeds de opdrachten (kies 4 t/m 15) die een aanwijzing geven. 1 Wat verstaan we onder verdroging van het milieu? Natuurlijke:. Een oorzaak van natuurlijke droogte zou kunnen zijn een combinatie van een hoge temperatuur en weinig neerslag in een bepaald jaar. Aanwijzingen in opdracht 5 Pagina 5 van 6

6 Menselijke:het leggen van steen en asfalt in een landelijk gebied Het leggen van drainagebuizen in landbouwgronden Meer beregening van landbouwgrond Het bebossen van duingebieden Het verlagen van het polderpeil door extra bemaling Aanwijzingen in opdracht 6 en 11 Wat zijn de gevolgen van verdroging voor de plantengroei en de diversiteit in een landschap? De gevolgen van verdroging voor de diversiteit betekent dat het afneemt omdat veel planten, die voorheen veel water nodig hadden, sterven. Aanwijzingen in opdracht 12 Welke Nederlandse landschappen zijn erg gevoelig voor verdroging? Een hoogveen Een natte duinvallei Een gebied met natte heide Aanwijzingen in opdracht 13 Hoe kan het milieuprobleem verdroging van de natuur worden tegengegaan? Door het plaatsen van stuwen in de omgeving van het veengebied Door het aanvoeren van (voedselrijk) water uit de Maas of een andere rivier. Aanwijzing in opdracht 14 Stap 6: afsluiting A=groepsopdracht, dus niet van toepassing Welke van de volgende milieuproblemen vind je zelf het meest belangrijk? Nummer ze van 1 tot 4 1. Verontreiniging door afvalstoffen 2. Verdroging 3. uitputting van grondstoffen 4. klimaatverandering Pagina 6 van 6