GLOBAAL RAPPORT EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE MICROBIOLOGIE/SEROLOGIE/PARASITOLOGIE

Transcriptie

1 N 0 WV J. Wytsmanstraat, B0 BUEL FEDEALE OVEHEDDENT, VOLKGEZONDHED, VELGHED VAN DE VOEDELKETEN EN LEEFMLEU COMME VOO KLNCHE BOLOGE DENT LABOATOA VOO KLNCHE BOLOGE COMTE VAN DEKUNDGEN GLOBAAL APPOT EXTENE KWALTETEVALUATE VOO ANALYEN KLNCHE BOLOGE MCOBOLOGE/EOLOGE/PAATOLOGE Microbiologie (identificaties) Kingella kingae Enterobacter aerogenes (EBL+) Enterobacter aerogenes (EBL+) Enterobacter aerogenes (EBL) Parasitologie Cryptosporidium parvum Taenia spp Entamoeba hartmanni erologie Brucella yfilis ENQUETE 0/00 Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website : WV/0/0/Micro./ero./Para. Dit rapport mag uitsluitend worden gereproduceerd, gepubliceerd of gedistribueerd met toestemming van het WV.

2 COMTE VAN EXPETEN VOO MCOBOLOGE/EOLOGE WVLP (secretariaat) : 0/.. FAX : 0/.. (Dr. K. Vernelen) : 0/.. FAX : 0/.. (Coördinator) : kris.vernelen@iph.fgov.be Dr. BODEU Monique : 0/..0 FAX : : bodeus@mblg.ucl.ac.be Dr. CLAEY Geert : 0/0.. FAX : 0/0.. : geert.claeys@rug.ac.be Dr. COKAET Françoise : 0/..00 FAX : 0/.. : fcrokaer@ulb.ac.be en nathalie.cardinal@bordet.be Apr. CUCTT Tania : 0/.. FAX : 0/..0 : tcrucitti@itg.be Dr. DE BEENHOUWE Hans : 0/.. FAX : 0/.. : hans.de.beenhouwer@olvzaalst.be Dr. DE GHELDE Yves : 0/..00 FAX : 0/..0 : yves.degheldre@mont.ucl.ac.be Dr. DEDTE Anne : 0/..0 : Anne_DEDTE@saintpierrebru.be Dr. DELFOGE MarieLuce : 0/.. FAX : 0/.. : mdelforg@ulb.ac.be Dr. JADN JeanMarie : 0/.0. FAX : 0/.. : Apr. LONTE Marc : 0/.0. FAX : 0/.0. : marc_lontie@mchlvwo.be Dr. LUYAU Victor : 0/.. FAX : 0/.. : v.luyasu@interweb.be Dr. MAGEMAN Koen : 0/0..0 FAX : 0/0..0 : koen.magerman@virgajesse.be Dr. NAEEN Anne : 0/.0.0 FAX : 0/.0. : anne.naessens@az.vub.ac.be Dr. VAN ANT Marc : 0/..0 FAX : 0/..00 : marc.vanranst@uz.kuleuven.ac.be Dr. VEHAEGEN Jan : 0/.0. Fax : 0/.. : jan.verhaegen@uz.kuleuven.ac.be Dr. VEVOOT Tony : 0/.. FAX : 0/..0 : tvervoort@poliklin.itg.be

3 . ALGEMENE BEMEKNGEN Voor de de evaluatie van het jaar 00 (enquête 00/) werd volgend materiaal verzonden op april Vier monsters voor identificatie. Voor monsters werden de resultaten van de gevoeligheidstesten gevraagd... Twee fecessuspensies in formol voor parasitologisch onderzoek... Twee gevriesdroogde plasmamonsters voor het opsporen van antistoffen tegen Brucella en syfilis. AANTAL DEELNEME Het aantal evalueerbare antwoordbulletins bedroeg :. Voor identificatie en antibiogram : 0. Voor parasitologie :. Voor de serologie : Brucella : yfilis : Wij bedanken de GeneesheerBioloog Tony VEVOOT en de ApothekerBioloog Marc Lontie voor het ter beschikking stellen van de fotos in dit globaal rapport. Pagina op

4 .. Cultuur M/0 was een Kingella kingae Kingella kingae werd voor het eerst in 0 beschreven door Elisabeth King. n werd door Henriksen en Bovre een verdere studie gewijd aan deze Gramnegatieve coccobacil waarna het behoorde tot de familie der Neisseriaceae met de benaming Moraxella kingii en later Moraxella kingae (Henriksen D et al., J. Gen. Microbiol.,, ). Dezelfde onderzoekers beslisten in op basis van verdere gegevens de naam Kingella kingae voor te stellen. Deze onbeweeglijke Gramnegatieve coccobacillen behoren tot de HACEK groep (Haemophilus aphrophilus, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella corrodens en Kingella kingae). Epidemiologie edert geruime tijd weet men dat jonge kinderen vooral in de leeftijdscategorie maanden tot jaar frequent drager zijn van K. kingae op hun oropharyngeale slijmvliezen. Yagupsky toonde met een prospectieve studie bij kinderen uit een dagverblijf in sraël aan dat bij 0.% van hen tijdens een followup periode van maanden een K. kingae uit oropharyngeale secreties kon geïsoleerd worden. Meestal ging het om een kortstondige kolonisatie aangezien slechts van de culturen (.%) positief waren. Tijdens deze studie werden bij al de kinderen zowel een nasopharyngeale als een oropharyngeale wisser afgenomen. Uitsluitend uit de oropharyngeale wissers werd de bacterie geïsoleerd. Men neemt dus aan dat K. kingae uitsluitend het oropharyngeale slijmvlies koloniseert. Transmissie van kind tot kind vindt plaats met speekseldruppeltjes. nvasieve infecties worden vooral gediagnosticeerd bij kinderen met een bovenste luchtweginfectie of stomatitis. Virale infecties veroorzaken wellicht beschadiging van het respiratoire slijmvlies waarlangs de reeds aanwezige K. kingae de bloedbaan binnendringt. Ook invasieve infecties met pneumokokken en meningokokken vindt men frequenter bij patiënten met virale luchtweginfecties. Kingella kingae wordt tegenwoordig met grotere frequentie vastgesteld dankzij de verbeterde kweektechnieken en de toenemende kennis van de microbiologische laboratoria met de identificatie van deze kiem (The Lancet nfectious Diseases Vol, June 00,. Kingella kingae: from medical rarity to an emerging paediatric pathogen. Pablo Yagupsky ). nfecties Metastatische osteoarticulaire infecties treden regelmatig op bij kinderen met een K. kingae bacteriemie. Deze patiëntjes hebben meestal geen onderliggende pathologie en de osteoarticulaire infecties zijn hoofdzakelijk t.h.v. de onderste ledematen gelokaliseerd. Artritis kent meestal een acuut verloop en is monoarticulair gelokaliseerd. Osteomyelitis wordt daarentegen gekenmerkt door een subacute evolutie. Maar ook meningitis, endophthalmitis, lage luchtweginfecties en weke delen infecties zijn beschreven (Dodman T. et al., J. Paediatr. Child Health 000,, 0). Behorend tot de HACEK groep is K. kingae ook een potentiële verwekker van endocarditis vooral bij patiënten met gekend hartlijden. Complicaties zoals pericarditis, septische embolen en pericardiale abcessen zijn eveneens gerapporteerd. Pagina op

5 Diagnose tudies uit sraël suggereren dat 00% van de cultuur negatieve septische artritiden bij kinderen jonger dan jaren zouden kunnen toegeschreven worden aan Kingella kingae (Yagupsky P. et al., J. Clin. Microbiol. 00, 0, ). Gramkleuring van het gewrichtsvocht toont aanwezigheid van polynucleairen maar de coccobacillen worden eerder zelden opgemerkt. Ook de groei van K. kingae op agarbodems verloopt traag en moeizaam, waarschijnlijk tengevolge van de lage concentratie van het microorganisme in de gewrichtsvochten. De opbrengst van de bacteriologische diagnostiek kan aanzienlijk verbeterd worden door de rechtstreekse inoculatie van het gewrichtsvocht in hemocultuurflessen. tudies van Host en medewerkers melden dat BacT/Alert Aerobic en BacT/Alert Pedi Bac T flesjes een hogere opbrengst hebben dan andere commerciële hemocultuursystemen (Host B et al., Eur. J. Clin. Microbiol. nfect. Dis. 000,, 0). lechts een minderheid van de patiëntjes hebben op het ogenblik van de hospitalisatie positieve hemoculturen (Costers M et al., Eur. J. Pediatr. 00,, 0). Bacteriologie dentificatie van de rondgestuurde stam leverde geen noemenswaardige problemen op, aangezien van de 0 (.%) laboratoria deze stam correct identificeerden. Vijf andere laboratoria identificeerden de stam als Kingella spp. Het genus Kingella bestaat uit Gramnegatieve eerder plompe coccobacillen die dikwijls per twee of in korte kettingen liggen. Ze zijn steeds katalase negatief, wat belangrijk is voor het onderscheid met Neisseria en Moraxella, en oxidase positief. Onderscheid met de overige HACEK vertegenwoordigers kan eveneens snel gemaakt worden met het uitvoeren van een katalase, oxidase test en de eventuele groei op McConkey (Tabel..). Drie species behoren tot het genus: K. denitrificans, K. oralis en K. kingae (Tabel..). K. kingae groeit niet op McConkey. Op bloedagar merkt men βhemolytische kolonies die ook dikwijls het pitting fenomeen vertonen. dentificatie berust op een reeks bijkomende eigenschappen zoals: negatieve indol en urease productie, negatieve ornithine decarboxylase. K. kingae verzuurt in Andrade peptone glucose en maltose, maar geen fructose, sucrose, lactose, xylose, mannitol, trehalose, raffinose en sorbitol. Commerciële identificatiesystemen (Vitek en, Phoenix ) laten meestal geen correcte identificatie toe. Antibiogram K. kingae is in de regel gevoelig voor penicilline, ampicilline, cefalosporines, aminoglycosiden, cotrimoxazole en de fluorochinolones. Enkele zeldzame stammen met resistentie tegen penicilline en ampicilline werden gerapporteerd (Bergisson et al., cand. J. nfect. Dis.,, ). Gevoeligheid voor macroliden is wisselend. Meestal bestaat er resistentie tegen clindamycine en vancomycine. Derde generatie cefalosporines worden meestal aangeraden voor de behandeling van invasieve infecties met K. kingae. Een behandeling gedurende dagen volstaat voor bacteriemie. ngeval van septische artritis en osteomyelitis zal de behandeling toegediend worden respectievelijk gedurende een periode van tot weken en minstens weken (de Groot et al., ev. nfect. Dis.,, 0). Pagina op

6 Tabel.. Oriënterende identificatie van de HACEKgroep. Katalase Oxydase Groei op McConkey Actinobacillus Cardiobacterium Eikenella Kingella Haemophilus aphrophilus V V V Tabel.. Differentiatie binnen het genus Kingella K. kingae K. denitrificans K. oralis βhemolyse indole nitraatreductie verzuring van glucose, maltose (zwak) Jan Verhaegen, UZ, Gasthuisberg, Leuven Figuur.. Kingella kingae (staal M/0) Pagina op

7 . Cultuur M/ Enterobacter aerogenes. Cultuur M/ Enterobacter aerogenes. Cultuur M/ Enterobacter aerogenes Deze kiemen worden samen besproken. De nadruk van deze enquête lag niet zozeer op de identificatie, doch wel op de bepaling van het antibiogram. nleiding inds jaar is Enterobacter aerogenes een frequente nosocomiale pathogeen geworden in de Belgische ziekenhuizen en verschijnen er multiresistente Enterobacter aerogenes (MEA); deze MEA hebben plasmiden verworven die genen bevatten welke coderen voor de synthese van extended spectrum ß lactamasen (EBL). Deze plasmidaire EBL werden getypeerd via isoelectrofocusing (EF) en via amplificatie en sequencing van de bla TEM en bla HV genen; deze genen coderen voor respectievelijk de TEM en HV types van EBL. Op deze wijze werden EBL geïdentificeerd in de Belgische MEA stammen, TEM en HV ; deze werden teruggevonden bij % van de stammen die verzameld werden in het kader van de nationale studie in 00. De epidemiologie van de EBL bij Enterobacter aerogenes in België en Frankrijk is identiek ; in talië en panje werden andere EBL types, met name CTXM beschreven in klinische stalen. Deze EBL zijn zich overigens aan het verspreiden onder de Enterobacteriaceae in OostEuropa, de Verenigde taten, Canada en Afrika. Drie Enterobacter aerogenes stammen afkomstig van klinische stalen van patiënten die in 0000 opgenomen waren in Belgische ziekenhuizen werden verstuurd tijdens deze tweede enquête van 00 van de EKE microbiologie, serologie en parasitologie. Elke stam was voorafgaandelijk getypeerd door fenotypische (doubledisc synergy test, dubbele Oxoïd discs, EF) en genotypische (PC en sequencing) technieken als producer van HV (M/) of TEM (M/) of als nonproducer van EBL (M/),. Doelstellingen van het versturen van deze stammen. Evaluatie van de prestaties van de laboratoria in het detecteren van de EBL productie bij Enterobacter aerogenes.. Evaluatie van het aantal laboratoria, die de resultaten van de gevoeligheidsbepalingen voor cefalosporines van de e (C) en e (C) generatie beoordelen op basis van de EBL productie.. Evaluatie van de wijze waarop de laboratoria de gevoeligheidsbepalingen voor C en C beoordelen op basis van de EBL productie. Opmerkingen Er werd geen informatie gevraagd over : de techniek die gebruikt werd om de EBL te detecteren. de referenties van de eventueel gebruikte interpretatieregels. globaal rapport Pagina op

8 esultaten. Detectie van de EBL % van de laboratoria detecteerden de EBL productie in de stammen M/ en M/. % van de laboratoria hebben deze EBL niet gedetecteerd; deze vals negatieve resultaten konden niet toegewezen worden aan het type EBL (TEM of HV) noch aan één welbepaalde techniek of automaat. % van de laboratoria hebben geantwoord dat stam M/ een EBL producer was; deze vals positieve resultaten konden evenmin toegewezen worden aan één welbepaalde techniek of automaat.. nterpretatie van de gevoeligheid voor cefalosporines Bespreking.. Derde generatie cefalosporines (ceftazidime, cefotaxime, ceftriaxone) Meer dan % van de laboratoria hebben geantwoord dat de EBL producerende stammen of waren voor de C. % van de laboratoria (/) hebben geantwoord dat de stam M/ (EBL+) gevoelig was voor de C. % van de laboratoria (/) hebben geantwoord dat de stam M/ (EBL+) gevoelig was voor de C. % van de laboratoria (/) hebben een ruw resultaat voor C voor stam M/ (EBL) gewijzigd naar een finaal resultaat of... Vierde generatie cefalosporine (cefepime) De meerderheid van de laboratoria hebben de gevoeligheid van de EBL producerende stammen voor C als of beoordeeld. % van de laboratoria hebben cefepime als gevoelig geantwoord voor de EBL producerende stammen. % van de laboratoria (/) hebben een ruw resultaat voor C voor de EBLnegatieve stam gewijzigd naar een finaal resultaat of. Betreffende de EBL detectie. Uit deze gegevens blijkt dat de meerderheid van de Belgische laboratoria de productie van EBL door Enterobacter aerogenes correct detecteren en dit ondanks de afwezigheid van nationale en internationale (NCCL en CAFM) aanbevelingen. Desalniettemin stelt de CAFM een aanpassing van de synergietest voor om de detectie van EBL bij Enterobacteriaceae die hyperproducer van cefalosporinases zijn, te verbeteren. De gehele problematiek van de testen voor de detectie van EBL werd reeds besproken in de vorige globale rapporten van de EKE microbiologie, serologie en parasitologie en zal hier niet herhaald worden. Dit is echter wel de goede gelegenheid om volgende punten te benadrukken: globaal rapport Pagina op

9 . Enterobacter aerogenes is een bacterie met een natuurlijke ßlactam resistentie gebaseerd op de productie (op een constitutieve manier) van een chromosomaal ßlactamase van het type ampc; dit kan de kiem een resistentie tegen alle ßlactams bieden, tot en met de C in geval van mutatie van het repressorgen ampd. Er zijn trouwens recent nieuwe mutaties beschreven die ook resistentie tegen cefepime veroorzaken.. Naast de productie van ampc en EBL, worden ook meer en meer andere mechanismen van resistentie tegen de ßlactams gerapporteerd, zoals wijzigingen van de porines en het verwerven van effluxpompen.. Punten en veroorzaken ernstige interferenties met de testen voor de detectie van EBL : vals positieven met testen die gebaseerd zijn op een vermindering van de gevoeligheid voor cefalosporines, met name cefpodoxime dat zeer gevoelig maar weinig specifiek blijkt te zijn. vals negatieven met testen die gebaseerd zijn op het herstel van de activiteit van cefalosporines door clavulanaat dat geen activiteit vertoont tegen de cefalosporinases van het type AmpC.. Onder de stammen, die verzameld werden ter gelegenheid van de nationale surveillancestudie in 00, werd een coresistentie tussen ceftazidime en ciprofloxacine (die kan gebruikt worden als een alarmsignaal voor de EBL productie) teruggevonden bij % van de stammen die een EBL produceerden (gevoeligheid = %) en bij % van de nietproducers (specificiteit = %). Betreffende de beoordeling van de gevoeligheid voor C en C in functie van de EBL productie. Het blijkt dat de meerderheid van de Belgische laboratoria de resultaten van de gevoeligheidsbepalingen voor de C en C beoordelen in functie van de productie van EBL, in overeenstemming met de Amerikaanse (enkel toepasbaar op E. coli en Klebsiella spp.) en Franse aanbevelingen. De verschillende benaderingen van bepaalde laboratoria laten toe volgende opmerkingen te formuleren:. ommige laboratoria antwoordden de C als gevoelig hoewel zij de aanwezigheid van een EBL productie vastgesteld hebben. Deze houding is niet gerechtvaardigd aangezien zij ten eerste ingaat tegen de huidige aanbevelingen en ten tweede er voldoende klinische bewijzen zijn van therapiefalen bij behandeling van infecties door EBL producerende kiemen met de C.. Ongeveer één derde van de laboratoria heeft een ruw resultaat voor C gewijzigd naar of voor de stam die geen EBL produceerde. Hoewel het gebruik van bepaalde C geïdentificeerd is als een risicofactor voor de selectie van gedereprimeerde mutanten, bestaat er echter geen enkele officiële aanbeveling voor dit soort van interpretatie. De CAFM stelt inderdaad voor om een resultaat in te veranderen voor C en aztreonam ingeval van een resultaat of voor één van de vermelde antibiotica bij een Enterobacteriacea die producer is van een induceerbare cefalosporinase; maar deze regel houdt geen rekening met de productie van EBL en is dus niet van toepassing als de stam gevoelig is aan de C.. Eén vierde van de laboratoria hebben de gevoeligheid voor cefepime van de EBL producerende stammen niet gewijzigd, wat ingaat tegen de houding aanbevolen door de Fransen en de Amerikanen; alhoewel de NCCL aanbevelingen zich beperken tot E. coli en Klebsiella spp., lijkt het raadzaam globaal rapport Pagina op

10 deze aanbevelingen ook toe te passen op E. aerogenes, die bovendien meestal duidelijk resistenter zijn dan E. coli en Klebsiella spp.. Tot slot, is er geen enkel argument dat toelaat de houding te steunen van de enkele laboratoria die een ruw resultaat naar of gewijzigd hebben voor cefepime voor de stam die geen EBL produceerde. Betreffende enkele andere geteste antibiotica. Ter herhaling: Enterobacter aerogenes stammen hebben een natuurlijke resistentie tegen amoxicillineclavulaanzuur en een debat over de interpretatie van de in vitro gevoeligheid van EBL producerende stammen aan dit antibioticum is in dit geval zinloos.. Betreffende de associatie piperacillinetazobactam: nationale studies hebben duidelijk aangetoond dat hoewel de Enterobacter aerogenes globaal genomen gevoelig blijven voor dit antibioticum, het in MCbepalingen vastgestelde resistentieniveau tot verdunningen hoger blijkt te liggen dan dit van respectievelijk cefepime en meropenem,. Desalniettemin is er geen enkele aanbeveling die toelaat een gevoelig resultaat voor dit antibioticum te wijzigen in of.. Diverse nationale Belgische studies hebben aangetoond dat er slechts weinig verschil bestaat in de gevoeligheidspercentages voor aminosiden bij de MEA. Nochtans zijn de MCwaarden van gentamicine lager dan deze van amikacine; dit suggereert de productie van een AAC( ) enzyme. Deze gegevens stemmen overeen met andere welke de aanwezigheid van dit enzyme in uit hemoculturen geïsoleerde Belgische Enterobacter aerogenes stammen aantonen. Er bestaan verschillende argumenten die toelaten te vermoeden dat plasmiden die genen bevatten die coderen voor EBL, eveneens de genen bevatten die coderen voor AAC( ). Dit spoort aan tot de grootst mogelijke voorzichtigheid met betrekking tot de in vitro gevoeligheid van EBL producerende Enterobacter aerogenes stammen; des te meer daar dit enzyme aanwezig kan zijn maar in een onvoldoende hoeveelheid tot uiting gebracht kan worden om een in vitro resistentie te induceren. Trouwens, de CAFM raadt, omwille van de Franse epidemiologie van EBL, aan om EBL op te sporen bij alle stammen die gevoelig zijn voor gentamicine en resistent tegen amikacine. Tot slot hebben dierproeven duidelijk het therapiefalen aangetoond van behandeling met amikacine of isepamicine bij experimentele endocarditis door Klebsiella pneumoniae, die in vitro gevoelig leken voor deze antibiotica maar dragers waren van het gen dat codeert voor AAC( )b. Besluit omtrent de aminosiden Voor laboratoria die NCCL volgen zijn expertregels omtrent aminosideresistentie mechanismen onbekend. De keuze van expertregels is sterk verschillend naargelang de gevolgde aanbevelingen (NCCL of andere) of bronnen (bv. toegevoegd aan automaten of semiautomaten). edereen kan dus eigenlijk zelf een selectie maken uit een gevarieerd aanbod. Meer algemeen is de mogelijkheid van expertregels tenslotte sterk bepaald door de gebruikte techniek (voor expertregels heeft men nood aan kwalitatieve data en grote aantallen gegevens (m.a.w. men moet antibiotica testen die men anders niet zou testen)). Y. de Gheldre, MontaintGodinne globaal rapport Pagina op

11 Figuur. E. aerogenes (staal M/) Figuur. E. aerogenes (staal M/) globaal rapport Pagina op

12 Figuur. E. aerogenes (staal M/) globaal rapport Pagina op

13 EFEENTE. De Gheldre, Y., Glupczynski, Y., Berhin, C., Hallin, M., truelens, M., Boreux,., et al. (00). Epidemiology of Enterobacter aerogenes in Belgium: preliminary results of a multicentre survey. n Programm and Abstracts of the Fourteenth European Congres of Clinical Microbiology and nfectious Diseases, Prague, 00. Abstract P.. De Gheldre, Y., Maes, N., ost, F., De yck,., Clevenbergh, P., Vincent, J. L., et al. (). Molecular epidemiology of an outbreak of multidrugresistant Enterobacter aerogenes infections and in vivo emergence of imipenem resistance. Journal of Clinical Microbiology,.. De Gheldre, Y., truelens, M. J., Glupczynski, Y., De Mol, P., Maes, N., Nonhoff, C., et al. (00). National epidemiologic surveys of Enterobacter aerogenes in Belgian hospitals from to. Journal of Clinical Microbiology,.. Galdbart, J. O., Lemann, F., Ainouz, D., Feron, P., LambertZechovsky, N. & Branger, C. (000). TEM extendedspectrum betalactamaseproducing Enterobacter aerogenes: longterm clonal dissemination in French hospitals. Clinical Microbiology and nfection,.. De Gheldre, Y., Avesani, V., Berhin, C., Delmee, M. & Glupczynski, Y. (00). Evaluation of Oxoid combination discs for detection of extendedspectrum betalactamases. J Antimicrob Chemother,.. panu, T., Luzzaro, F., Perilli, M., Amicosante, G., Toniolo, A. & Fadda, G. (00). Occurrence of extendedspectrum betalactamases in members of the family Enterobacteriaceae in taly: implications for resistance to betalactams and other antimicrobial drugs. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 0.. Canton,., Oliver, A., Coque, T. M., Varela Mdel, C., PerezDiaz, J. C. & Baquero, F. (00). Epidemiology of extendedspectrum betalactamaseproducing Enterobacter isolates in a panish hospital during a year period. Journal of Clinical Microbiology 0,.. Livermore, D. M. (). betalactamases in laboratory and clinical resistance. Clin Microbiol ev,.. Barnaud, G., Benzerara, Y., Gravisse, J., askine, L., ansonle Pors, M. J., Labia,., et al. (00). election during cefepime treatment of a new cephalosporinase variant with extendedspectrum resistance to cefepime in an Enterobacter aerogenes clinical isolate. Antimicrob Agents Chemother, 0.. Bornet, C., Chollet,., Mallea, M., Chevalier, J., Davinegli, A., Pages, J. M., et al. (00). mipenem and expression of multidrug efflux pump in Enterobacter aerogenes. Biochem Biophys es Commun 0, 0.. Mallea, M., Chevalier, J., Bornet, C., Eyraud, A., Davinegli, A., Bollet, C., et al. (). Porin alteration and active efflux: two in vivo drug resistance strategies used by Enterobacter aerogenes. Microbiology ( Pt ), Pradel, E. & Pages, J. M. (00). The AcrABTolC efflux pump contributes to multidrug resistance in the nosocomial pathogen Enterobacter aerogenes. Antimicrob Agents Chemother, 0.. Masi, M., Pages, J. M. & Pradel, E. (00). Overexpression and purification of the three components of the Enterobacter aerogenes AcrAAcrBTolC multidrug efflux pump. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life ci, 0.. Paterson, D. L., Ko, W. C., Von Gottberg, A., Casellas, J. M., Mulazimoglu, L., Klugman, K. P., et al. (00). Outcome of cephalosporin treatment for serious infections due to apparently susceptible organisms producing extendedspectrum betalactamases: implications for the clinical microbiology laboratory. Journal of Clinical Microbiology, 0.. Jacobson, K. L., Cohen,. H., nciardi, J. F., King, J. H., Lippert, W. E., glesias, T., et al. (). The relationship between antecedent antibiotic use and resistance to extended globaal rapport Pagina op

14 spectrum cephalosporins in group betalactamaseproducing organisms. Clin nfect Dis,.. Vanhoof,., Nyssen, H. J., Van Bossuyt, E. & HannecartPokorni, E. (). Aminoglycoside resistance in Gramnegative blood isolates from various hospitals in Belgium and the Grand Duchy of Luxembourg. Aminoglycoside esistance tudy Group. J Antimicrob Chemother,.. Caulin, E., Coutrot, A., Carbon, C. & Collatz, E. (). esistance to amikacin and isepamicin in rabbits with experimental endocarditis of an aac(')bbearing strain of Klebsiella pneumoniae susceptible in vitro. Antimicrob Agents Chemother 0,. globaal rapport Pagina op

15 . EULTATEN VAN DE DENTFCATE (N=0) De correcte of aanvaardbare resultaten zijn onderlijnd... Cultuur M/0 Kingella kingae ( hemocultuur) N = 0 Kingella kingae (.%) Kingella species Weeksella virosa Gemella haemolysans Eikenella corrodens Empedobacter brevis Enterobacter aerogenes Arcanobacterium haemolyticum Arcanobacterium pyogenes Cardiobacterium hominis Haemophilus aphrophilus hodococcus equi taphylococcus species Gram negatieve bacillen (HACEK groep) Gram negatieve bacillen (non fermenter) Gram negatieve bacillen Geen groei.. Cultuur M/ Enterobacter aerogenes (hemocultuur) N= 0 Enterobacter aerogenes 0 (0%) Op de vraag of het een EBL producer betrof waren de antwoorden de volgende: Ja (.%) Niet bekend Neen Geen antwoord Een uitsplitsing naargelang de methode wordt weergegeven in hoofdstuk V Antibiogram. Pagina op

16 .. Cultuur M/ Enterobacter aerogenes (hemocultuur) N = 0 Enterobacter aerogenes 0 (0%) Op de vraag of het een EBL producer betrof waren de antwoorden de volgende: Ja (.%) Niet bekend Neen Geen antwoord Een uitsplitsing naargelang de methode wordt weergegeven in hoofdstuk V Antibiogram... Cultuur M/ Enterobacter aerogenes (hémoculture) N= 0 Enterobacter aerogenes 0 (.%) Kingella kingae Op de vraag of het een EBL producer betrof waren de antwoorden de volgende: Neen (.%) Ja Niet bekend Geen antwoord Een uitsplitsing naargelang de methode wordt weergegeven in hoofdstuk V Antibiogram. Pagina op

17 V. ANTBOGAM Een algemeen overzicht van de resultaten per staal wordt gegeven bij het begin van de bespreking van ieder staal. n de verdere verwerking worden de resultaten geanalyseerd naargelang methode.. Cultuur M/ Aantal deelnemers = 0 ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode. Niet alle deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen alle antibiotica. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen meer dan één chinolone en/of carbapenem. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode; meestal kwamen deze resultaten overeen; waar dit niet het geval was, werd er geopteerd om in onderstaande tabel het resultaat van de MC bepaling weer te geven. Tabel... esultaten der laboratoria voor de antibiogrammen voor staal M/ (E. aerogenes). / / Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 0 a b c d Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftazidime in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftriaxone in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte carbapenem niet. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte chinolone niet. a Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor piperacillinetazobactam. b Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor cefuroxime. c Voor cefepime antwoordden laboratoria geen finaal resultaat; één laboratorium verklaarde de houding tegenover cefepime niet te weten bij EBL positieve stammen; één laboratorium raadde een MC bepaling aan; en één laboratorium verklaarde bij gebrek aan consensus over EBL positieve stammen, cefepime niet aan de clinicus te rapporteren maar deze naar een carbapenem of temocilline te oriënteren. d Eén laboratorium verklaarde de houding tegenover imipenem niet te weten bij EBL positieve stammen Pagina op

18 Het in de tabellen... tot en met.. weergegeven resultaat is het finale resultaat, na eventuele wijziging via toepassing der expertregels. Niet alle deelnemers vermeldden de gebruikte methode of lading. Voor zover deze aangegeven werd door de deelnemers, hebben wij voor de schijfjesmethode volgens NCCL en OCO (NEOENTAB) mediaan, minimum en maximum diameter bepaald. ommige deelnemers vermeldden een andere lading dan de aangewezen lading of vermeldden de lading niet; deze laboratoria werden niet in de berekening der medianen, minimum en maximum opgenomen. Er dient opgemerkt dat een aantal laboratoria bij groei tot tegen het schijfje een diameter gelijk aan «nul» rapporteren. Nochtans is het aangewezen dat in dergelijke gevallen geen «nul» geantwoord wordt, doch de diameter van het schijfje gerapporteerd wordt. Deze resultaten werden evenmin in aanmerking genomen in de hiernavolgende tabellen. Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens NCCL voor staal M/ (E. aerogenes). Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine Aantal gebruikers met vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) (0) (0) () () () () () () () () () () () () () Lading ,+, 0 Mediane diameter,,,, Grenswaarden diameter 0 0 esultaat (Totaal aantal gebruikers) Pagina op

19 Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens OCO voor staal M/ (E. aerogenes). Aantal gebruikers met vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) Lading Mediane Grenswaarden diameter diameter esultaat (Totaal aantal gebruikers) / / Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 () () () () () () () () () () () (0) () () () () () () () () , , a ḇ c ḏ a Eén laboratoria antwoordde geen finaal resultaat voor piperacillinetazobactam. b Eén laboratoria antwoordde geen finaal resultaat voor cefuroxime. c Voor cefepime antwoordden laboratoria geen finaal resultaat; één laboratorium verklaarde de houding tegenover cefepime niet te weten bij EBL positieve stammen; één laboratorium raadde een MC bepaling aan; en één laboratorium verklaarde bij gebrek aan consensus over EBL positieve stammen, cefepime niet aan de clinicus te rapporteren maar deze naar een carbapenem of temocilline te oriënteren. d Eén laboratorium verklaarde de houding tegenover imipenem niet te weten bij EBL positieve stammen. De resultaten die met de Etest bekomen werden, zijn samengevat in onderstaande tabel. Tabel... esultaten bekomen MCwaarden met de Etest voor staal M/ (E. aerogenes) MC (mg/l) esultaat Aantal resultaten 0, 0, 0, > Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine MCwaarde niet vermeld Pagina op

20 De resultaten bekomen met de Vitek worden weergegeven in tabel... Tabel.... esultaten bekomen met de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) Finaal resultaat Vitek Meest vermelde verdunning Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) Finaal resultaat Vitek Meest vermelde verdunning Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 > () () () () () () () () () () () () () () en 0, 0, 0 () () () () () () () () () () () () () () () () n de meeste gevallen is de meest vermelde verdunning de enige die vermeld werd door de deelnemers; een aantal laboratoria vermeldden immers de gevonden verdunning niet. Uiteraard waren er laboratoria die één verdunning verschillend van de meest vermelde, gevonden hebben. n enkele gevallen werd een grotere afwijking gevonden: voor piperacillinetazobactam vond laboratorium een verdunning van met Vitek ; voor cefotaxime vonden deelnemers een verdunning met Vitek en vond laboratorium een verdunning > met Vitek ; voor gentamicine vond deelnemer een verdunning met Vitek ; Pagina op

21 De resultaten bekomen met de ATB methode worden weergegeven in tabel... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de ATB methode voor staal M/ (E. aerogenes). esultaat / Amoxicillineclavulaanzuur 0 Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime mipenem 0 Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine 0 Ciprofloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» De resultaten bekomen met de toestellen Osiris, Phoenix en irscan worden weergegeven in tabel... tot en met... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de Osiris voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofloxacine Norfloxacine Pagina op

22 Tabel... esultaten bekomen met de Phoenix voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciproflaxine Levofloxacine Tabel... esultaten bekomen met de irscan voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Levofloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine Tot slot dient vermeld dat : laboratorium de gevoeligheid aan het volledige antibioticapanel bepaalde met Mini Api ; laboratoria op basis van de andere resultaten cefotaxime resistent verklaarden zonder een feitelijke bepaling uit te voeren ; twee laboratoria niet vermeldden welke techniek zij gebruikt hebben ter bepaling van de gevoeligheid aan één of meer antibiotica Op de vraag of het een EBL producer betrof, waren de antwoorden de volgende: Ja (.%) Niet bekend Neen Geen antwoord Pagina 0 op

23 Een opsplitsing naargelang de gebruikte methode is in volgende tabel te vinden : Tabel... Antwoorden op de vraag of het een EBL producer betrof naargelang de gebruikte techniek voor staal M/ Techniek Antwoord Ja Neen Niet bekend Geen antwoord Papieren schijfjes osco tabletten E test Vitek Vitek ATB Osiris Phoenix irscan Mini Api Niet vermeld Totaal Gezien de complexiteit van de EBL problematiek, hebben wij, voor de meest gebruikte technieken (papieren schijfjes, osco tabletjes, E test, Vitek, Vitek en ATB) nagekeken in hoeverre de finale van de ruwe resultaten verschillen en welke wijzigingen uitgevoerd werden. Een overzicht wordt in volgende tabellen gegeven. Voor de verklaring van de verwijzen we naar de voorgaande tabellen. Pagina op

24 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor papieren schijfjes voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» / / / / Finaal resultaat / / Wijziging Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor osco tabletten voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 / / / / 0 Finaal resultaat 0 / / Wijziging

25 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de E test voor staal M/ (E. aerogenes) Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» / / / / Finaal resultaat / / Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» / / / / Finaal resultaat / / Wijziging

26 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de ATB bepaling voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» / / / / Finaal resultaat / / Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 / / 0 0 / / 0 Finaal resultaat / / Wijziging

27 .. Cultuur M/ Aantal deelnemers = 0 ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode. Niet alle deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen alle antibiotica. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen meer dan één chinolone en/of carbapenem. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode; meestal kwamen deze resultaten overeen; waar dit niet het geval was, werd er geopteerd om in onderstaande tabel het resultaat van de MC bepaling weer te geven. Tabel... esultaten der laboratoria voor de antibiogrammen voor staal M/ (E. aerogenes). / / Amoxicillineacide clavulanique Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» a b c d e Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftazidime in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftriaxone in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte carbapenem niet. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte chinolone niet. a Eén laboratorium verklaarde amoxicillineclavulaanzuur tegen Enterobacter enkel bij urineweginfecties aan te raden, niet bij andere infecties. b Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor piperacillinetazobactam. c Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor cefuroxime. d Voor cefepime antwoordden laboratoria geen finaal resultaat; één laboratorium verklaarde de houding tegenover cefepime niet te weten bij EBL positieve stammen; en één laboratorium verklaarde bij gebrek aan consensus over EBL positieve stammen, cefepime niet aan de clinicus te rapporteren maar deze naar een carbapenem of temocilline te oriënteren. e Eén laboratorium verklaarde de houding tegenover imipenem niet te weten bij EBL positieve stammen. Pagina op

28 Het in de tabellen... tot en met.. weergegeven resultaat is het finale resultaat, na eventuele wijziging via toepassing der expertregels. Niet alle deelnemers vermeldden de gebruikte methode of lading. Voor zover deze aangegeven werd door de deelnemers, hebben wij voor de schijfjesmethode volgens NCCL en OCO (NEOENTAB) mediaan, minimum en maximum diameter bepaald. ommige deelnemers vermeldden een andere lading dan de aangewezen lading of vermeldden de lading niet; deze laboratoria werden niet in de berekening der medianen, minimum en maximum opgenomen. Er dient opgemerkt dat een aantal laboratoria bij groei tot tegen het schijfje een diameter gelijk aan «nul» rapporteren. Nochtans is het aangewezen dat in dergelijke gevallen geen «nul» geantwoord wordt, doch de diameter van het schijfje gerapporteerd wordt. Deze resultaten werden evenmin in aanmerking genomen in de hiernavolgende tabellen. Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens NCCL voor staal M/ (E. aerogenes). Aantal Lading Mediane Grenswaarden esultaat (Totaal aantal gebruikers met diameter diameter gebruikers) vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) (0) (0) () () () () Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine () () () () () () () () (),+, Pagina op

29 Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens OCO voor staal M/ (E. aerogenes) Aantal Lading Mediane Grenswaarden esultaat (Totaal aantal gebruikers met vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) diameter diameter gebruikers) Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 () () () () () () () () () () () () () () () () () () () () , ,,, 00 0 / / 0 0 a b c d e a b c d e Eén laboratorium verklaarde amoxicillineclavulaanzuur tegen Enterobacter enkel bij urineweginfecties aan te raden, niet bij andere infecties. Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor piperacillinetazobactam. Eén laboratorium antwoordde geen finaal resultaat voor cefuroxime. Voor cefepime antwoordden laboratoria geen finaal resultaat; één laboratorium verklaarde de houding tegenover cefepime niet te weten bij EBL positieve stammen; en één laboratorium verklaarde bij gebrek aan consensus over EBL positieve stammen, cefepime niet aan de clinicus te rapporteren maar deze naar een carbapenem of temocilline te oriënteren. Eén laboratorium verklaarde de houding tegenover imipenem niet te weten bij EBL positieve stammen. De resultaten die met de Etest bekomen werden, zijn samengevat in onderstaande tabel. Tabel... esultaten bekomen MCwaarden met de Etest voor staal M/ (E. aerogenes). MC (mg/l) esultaat Aantal resultaten 0, 0, 0, > Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine MCwaarde niet vermeld Pagina op

30 De resultaten bekomen met de Vitek worden weergegeven in tabel... Tabel... esultaten bekomen met de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) Finaal resultaat Vitek Meest vermelde verdunning Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) Finaal resultaat Vitek Meest vermelde verdunning Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 0, > () () () () () () () () () () () () () () 0, 0, 0, 0 () () () () () () () () () () () () () () () () n de meeste gevallen is de meest vermelde verdunning de enige die vermeld werd door de deelnemers; een aantal laboratoria vermeldden immers de gevonden verdunning niet. Uiteraard waren er laboratoria die één verdunning verschillend van de meest vermelde, gevonden hebben. n enkele gevallen werd een grotere afwijking gevonden: voor amikacine vond deelnemer een verdunning met Vitek voor cotrimoxazole vond deelnemer een verdunning 0 met Vitek voor piperacillinetazobactam vond laboratorium een verdunning met Vitek ; laboratorium vond een verdunning met Vitek en laboratoria vonden een verdunning met Vitek voor cefotaxime vonden deelnemers een verdunning met Vitek Pagina op

31 De resultaten bekomen met de ATB methode worden weergegeven in tabel... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de ATB methode voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat / Amoxicillineclavulaanzuur 0 Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime 0 mipenem 0 Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine 0 Ciprofloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» De resultaten bekomen met de toestellen Osiris, Phoenix en irscan worden weergegeven in tabel... tot en met... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de Osiris voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofloxacine Norfloxacine Pagina op

32 Tabel... esultaten bekomen met de Phoenix voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciproflaxine Tabel... esultaten bekomen met de irscan voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine Tot slot dient vermeld dat: laboratoria op basis van de andere resultaten cefotaxime resistent verklaarden zonder een feitelijke bepaling uit te voeren laboratoria niet vermeldden welke techniek zij gebruikt hebben ter bepaling van de gevoeligheid aan één of meer antibiotica Op de vraag of het een EBL producer betrof, waren de antwoorden de volgende: Ja (.%) Niet bekend Neen Geen antwoord Pagina 0 op

33 Een opsplitsing naargelang de gebruikte methode is in volgende tabel te vinden: Tabel... Antwoorden op de vraag of het een EBL producer betrof naargelang de gebruikte techniek voor staal M/ Techniek Antwoord Ja Neen Niet bekend Geen antwoord Papieren schijfjes osco tabletten E test Vitek Vitek ATB Osiris Phoenix irscan Mini Api Niet vermeld Totaal Gezien de complexiteit van de EBL problematiek, hebben wij, voor de meest gebruikte technieken (papieren schijfjes, osco tabletjes, E test, Vitek, Vitek en ATB) nagekeken in hoeverre de finale van de ruwe resultaten verschillen en welke wijzigingen uitgevoerd werden. Een overzicht wordt in volgende tabellen gegeven. Voor de verklaring van de verwijzen we naar de voorgaande tabellen.... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor papieren schijfjes voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Finaal resultaat Wijziging / / / / / / Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 0 Pagina op

34 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de E test voor staal M/ (E. aerogenes) Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor osco tabletten voor staal M/ (E. aerogenes) 0 0 / 0 / / / 0 0 / / / / / / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

35 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) / / / / / / Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) / / / / / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

36 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de ATB bepaling voor staal M/ (E. aerogenes) 0 / / 0 0 / / 0 / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

37 .. Cultuur M/ Aantal deelnemers = 0 ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode. Niet alle deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen alle antibiotica. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid tegen meer dan één chinolone en/of carbapenem. ommige deelnemers bepaalden de gevoeligheid met meer dan methode; meestal kwamen deze resultaten overeen; waar dit niet het geval was, werd er geopteerd om in onderstaande tabel het resultaat van de MC bepaling weer te geven. Tabel... esultaten der laboratoria voor de antibiogrammen voor staal M/ (E. aerogenes) / / Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 a Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftazidime in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria bepaalde de gevoeligheid aan ceftriaxone in plaats van cefotaxime. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte carbapenem niet. Een aantal laboratoria vermeldde de naam van het gebruikte chinolone niet. a Eén laboratorium verklaarde cefotaxime niet te antwoordden bij deze stam, doch volgende tekst te antwoorden aan de aanvragende geneesheer : Het gebruik van e generatie cefalosporines is afgeraden bij inducers. Pagina op

38 Het in de tabellen... tot en met.. weergegeven resultaat is het finale resultaat, na eventuele wijziging via toepassing der expertregels. Niet alle deelnemers vermeldden de gebruikte methode of lading. Voor zover deze aangegeven werd door de deelnemers, hebben wij voor de schijfjesmethode volgens NCCL en OCO (NEOENTAB) mediaan, minimum en maximum diameter bepaald. ommige deelnemers vermeldden een andere lading dan de aangewezen lading of vermeldden de lading niet; deze laboratoria werden niet in de berekening der medianen, minimum en maximum opgenomen. Er dient opgemerkt dat een aantal laboratoria bij groei tot tegen het schijfje een diameter gelijk aan nul rapporteren. Nochtans is het aangewezen dat in dergelijke gevallen geen nul geantwoord wordt, doch de diameter van het schijfje gerapporteerd wordt. Deze resultaten werden evenmin in aanmerking genomen in de hiernavolgende tabellen. Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens NCCL voor staal M/ (E. aerogenes). Aantal Lading Mediane Grenswaarden esultaat (Totaal aantal gebruikers met diameter diameter gebruikers) vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) (0) (0) () () () () , Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine () () () () () () () () (),+, 0,, 0 Pagina op

39 Tabel... Bekomen diameters met de schijfjesmethode volgens OCO voor staal M/ (E. aerogenes). Aantal Lading Mediane Grenswaarden esultaat (Totaal aantal gebruikers met diameter diameter gebruikers) vermelding van lading (Totaal aantal gebruikers) 0 () () () () () () () Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 () () () () () () () () () () () () (), ,,, 0 0 De resultaten die met de Etest bekomen werden, zijn samengevat in onderstaande tabel. Tabel... esultaten bekomen MCwaarden met de Etest voor staal M/ (E. aerogenes). MC (mg/l) esultaat Aantal resultaten 0, 0, 0, > Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine MCwaarde niet vermeld Pagina op

40 De resultaten bekomen met de Vitek worden weergegeven in tabel.. Tabel... esultaten bekomen met de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Vitek Meest vermelde verdunning 0, > Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) () () () () () () () () () () () () () () Finaal resultaat 0 Vitek Meest vermelde verdunning a 0, en 0, 0, 0, 0 Aantal labos dat deze verdunning vermeldde (Totaal aantal gebruikers) () () () () () () () () () () () () () () () () a Eén laboratorium verklaarde cefotaxime niet te antwoordden bij deze stam, doch volgende tekst te antwoordden aan de aanvragende geneesheer : «Het gebruik van e generatie cefalosporines is afgeraden bij inducers». n de meeste gevallen is de meest vermelde verdunning de enige die vermeld werd door de deelnemers; een aantal laboratoria vermeldden immers de gevonden verdunning niet. Uiteraard waren er laboratoria die één verdunning verschillend van de meest vermelde, gevonden hebben. n enkele gevallen werd een grotere afwijking gevonden : voor amikacine vond laboratorium een verdunning met Vitek voor cotrimoxazole vond laboratorium een verdunning 0 met Vitek voor ciprofloxacine vond laboratorium een verdunning < 0, met Vitek voor piperacillinetazobactam vonden laboratoria een verdunning met Vitek ; één laboratorium vond een verdunning 0 met Vitek voor cefotaxime vonden deelnemers een verdunning met Vitek en vond laboratorium een verdunning met Vitek voor cefepime vond deelnemer een verdunning met Vitek Pagina op

41 De resultaten bekomen met de ATB methode worden weergegeven in tabel... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de ATB methode voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat / Amoxicillineclavulaanzuur 0 Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Cefepime mipenem 0 Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Norfloxacine Ofloxacine Péfloxacine «Chinolone» De resultaten bekomen met de toestellen Osiris, Phoenix en irscan worden weergegeven in tabel... tot en met... De meeste laboratoria antwoordden enkel het resultaat (, of ) en gaven geen waarden weer. Tabel... esultaten bekomen met de Osiris voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofloxacine Norfloxacine Pagina op

42 Tabel... esultaten bekomen met de Phoenix voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Cefepime Meropenem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine chinolones Ciproflaxine Levofloxacine Tabel... esultaten bekomen met de irscan voor staal M/ (E. aerogenes) esultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftriaxone Cefepime Meropénem Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Levofloxacine Ofloxacine Pefloxacine Tot slot dient vermeld dat: laboratorium op basis van de andere resultaten cefotaxime resistent verklaarde zonder een feitelijke bepaling uit te voeren ; twee laboratoria niet vermeldden welke techniek zij gebruikt hebben ter bepaling van de gevoeligheid aan één of meer antibiotica. Op de vraag of het een EBL producer betrof, waren de antwoorden de volgende: Neen (.%) Ja Niet bekend Geen antwoord Pagina 0 op

43 Een opsplitsing naargelang de gebruikte methode is in volgende tabel te vinden Tabel... Antwoorden op de vraag of het een EBL producer betrof naargelang de gebruikte techniek voor staal M/. Techniek Antwoord Ja Neen Niet bekend Geen antwoord Papieren schijfjes osco tabletten E test Vitek Vitek ATB Osiris Phoenix irscan Mini Api Niet vermeld Totaal Gezien de complexiteit van de problematiek, hebben wij, voor de meest gebruikte technieken (papieren schijfjes, osco tabletjes, E test, Vitek, Vitek en ATB) nagekeken in hoeverre de finale van de ruwe resultaten verschillen en welke wijzigingen uitgevoerd werden. Een overzicht wordt in volgende tabellen gegeven. Voor de verklaring van de verwijzen we naar de voorgaande tabellen.... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor papieren schijfjes voor staal M/ (E. aerogenes) uw resultaat Finaal resultaat Wijziging / / / / / / Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» 0 Pagina op

44 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de E test voor staal M/ (E. aerogenes) Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor osco tabletten voor staal M/ (E. aerogenes) / / / / 0 / / / / / / / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

45 Pagina op Tabel... Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) / / / / / / Tabel.. Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de Vitek voor staal M/ (E. aerogenes) / 0 / 0 / 0 / / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

46 Pagina op Tabel.. Vergelijking ruw en finaal resultaat voor de ATB bepaling voor staal M/ (E. aerogenes) / / 0 / / 0 / / uw resultaat Amoxicillineclavulaanzuur Piperacillinetazobactam Cefuroxime Cefotaxime Ceftazidime Ceftriaxone Cefepime mipenem Meropenem «Carbapenem» Cotrimoxazole Amikacine Gentamicine Ciprofloxacine Levofoxacine Moxifloxacine Norfloxacine Ofloxacine Pefloxacine «Chinolone» Finaal resultaat Wijziging

47 V. PAATOLOGE. De monsters Er werden geformoliseerde fecessuspensies verstuurd: P/ en P/0. Er namen laboratoria deel aan deze enquête. De monsters waren vergezeld van volgende klinische inlichtingen: P/: Diarree bij een jarige HVpositieve patiënt. P/0: Een 0jarige vrouw meldt zich bij na terugkeer uit Ethiopië bij haar geneesheer met klachten van abdominale last, diarree, nausea en anorexie. taal P/ bevatte oöcysten van Cryptosporidium parvum. taal P/0 bevatte eieren van Taenia sp. + cysten van Entamoeba hartmanni.. taal P/.. esultaten De laboratoria leverden 0 antwoorden in. Zeven laboratoria antwoordden «Afwezigheid van parasieten», laboratoria antwoordden één parasiet en antwoordden parasieten. De resultaten worden in onderstaande tabel weergegeven: Tabel... esultaten voor staal P/ Parasiet Aantal Cryptosporidium parvum Entamoeba histolytica Blastocystis hominis Cyclospora cayetanensis Chilomastix mesnili Enterocytozoon bieneusi chistosoma japonicum Afwezigheid van parasieten Totaal 0 De door de laboratoria geantwoorde evolutiestadia voor Cryptosporidium parvum worden in volgende tabel weergegeven. Tabel... Evolutiestadia voor Cryptosporidium parvum voor staal P/ Evolutiestadia Oöcyste Cyste Ei Vegetatieve vorm Niet gepreciseerd Totaal Aantal laboratoria Pagina op

48 Niet alle laboratoria vermeldden het aantal waargenomen cryptosporidia. Zeven vermeldden geen aantal; laboratorium vermeldde «zeldzaam», laboratoria vermeldden «veel» (in sommige gevallen uitgedrukt onder vorm van «+»). Eén laboratorium vermeldde geen kwantitatief antwoord te kunnen verstrekken aangezien de aanwezigheid van C. parvum vastgesteld werd met behulp van antigen detectie via een enzymatische methode. Van de laboratoria die een aantal vermeld hebben, hebben er negen «<» geantwoord en één «>». Voor de andere worden mediaan, minimum en maximum in volgende tabel weergegeven. Tabel... Mediaan, minimum en maximum voor Cryptosporidium parvum voor staal P/ Mediaan Minimum Maximum 0, 0.. Commentaar laboratoria van de vinden Cryptosporidium in dit staal. Dit is een zeer goed resultaat; laboratoria vinden ook andere parasieten in dit monster en laboratoria vinden geen parasieten. Aanwezigheid van andere (zeer zeldzame) parasieten in een fecesmonster is nooit met 0 % zekerheid uit te sluiten maar elk monster wordt wel vooraf door alle experten gecontroleerd en in dit monster werden geen andere parasieten dan Cryptosporidium gevonden. We merken op dat er nog steeds slordig gebruik wordt gemaakt van de codes voor het aangeven van de evolutiestadia. Aanwezigheid van oöcysten van Cryptosporidium was het correcte antwoord voor het evolutiestadium... Bespreking van de parasiet Cryptosporidium (zie globaal rapport Microbiologie / erologie / Parasitologie Enquête 0.00 blz. )... Parasitologische diagnose (zie globaal rapport Microbiologie / erologie / Parasitologie Enquête 0.00 blz. ). Opmerkingen: a. Bij de kleuringen willen we nog de eenvoudige methode volgens Heine () toevoegen. Een druppel feces suspensie of een druppel sediment van een concentratie wordt gemengd met een druppel carbolfuchsine en op een draagglaasje uitgestreken. De achtergrond kleurt volledig roze tot paars terwijl de oöcysten van Cryptosporidium kleurloos blijven en refractiele eigenschappen vertonen (afbeelding... &..). Pagina op

49 b. n sommige referentielaboratoria heeft men ook de PC ingevoerd. Uit verschillende studies blijkt dat op gebied van gevoeligheid en specificiteit voor de routinediagnose de immunologische antigeendetectie ruimschoots volstaat ().... mmunologische diagnose door opsporing van parasitaire antigenen in de stoelgang Overzicht recente literatuur : Microscopisch parasitair onderzoek is zeer arbeidsintensief en vereist ook goed getrainde medische laboratoriumtechnologen. Als alternatief werden antigeendetectie testen ontwikkeld, gebruik makend van directe fluorescentie technieken (DFA), immunoenzymatische testen (EA) en zeer recent snelle dipstick testen. n de literatuur vindt men tal van rapporten die melding maken van een zeer goede specificiteit en een gevoeligheid die hoger ligt dan deze van de microscopie. De directe immunofluorescentietest spoort intacte organismen op door middel van fluoresceïnegemerkte monoclonale antistoffen gericht tegen membraan antigenen van de Cryptosporidium oöcyste. De gevoeligheid van de DFAs en de EAs wordt door verschillende auteurs gerapporteerd tussen en 0 %, en de specificiteit van tot 0% (,,, ). esultaten verkregen in ons laboratorium n ons laboratorium werd gedurende de periode 00 op. stoelgangmonsters een parasitologisch onderzoek en een ELA CA uitgevoerd. (CA= Cryptosporidium specifiek antigeen ). n. feces monsters van de. werden geen parasieten gevonden en in monsters werden parasieten gevonden, andere dan Cryptosporidium. Monsters van de. werden positief bevonden voor Cryptosporidium aan de hand van microscopisch onderzoek, microscopisch onderzoek dat nog steeds de gouden standaard is. Onderstaande vierveldentabel geeft een overzicht van de microscopische en ELA resultaten : Microscopisch onderzoek + Totaal ELA Crytosporidium Totaal.. Gevoeligheid en specificiteit t.o.v. de microscopie: Gevoeligheid:, % (% betrouwbaarheidsinterval 0,0%) pecificiteit:,% (% betrouwbaarheidsinterval,, %) Pagina op

50 OPMEKNGEN. Wanneer we microscopie als gouden standaard even ter zijde laten, merken we op dat de ELA positieve resultaten geeft die negatief zijn in microscopie. Zijn dit allemaal vals positieven? Of is de ELA toch gevoeliger dan microscopie? Op basis van klinische gegevens van deze patiënten blijkt een Cryptosporidium infectie mogelijk te zijn. Maar in tegenstelling tot de Giardia specifieke antigeentest zijn reeds verschillende studies gerapporteerd waar heel wat vals positieve resultaten werden gevonden en waar in sommige gevallen de test (tijdelijk) van de markt werd teruggetrokken Onze resultaten zijn vergelijkbaar met de literatuurgegevens die met de betere EAs tot 0 % meer gevallen detecteren dan met het klassieke microscopische onderzoek.. Het is van groot belang de richtlijnen van de fabrikant te volgen i.v.m. het gebruik van verse of gefixeerde stoelgang. Ook de aard van de fixator speelt een grote rol! Onze ondervinding met de ELACA toont aan dat we zonder problemen een vers monster kunnen bewaren gedurende week en een monster gefixeerd met % formol gedurende maanden bij een temperatuur van C. Tony Vervoort, nstituut voor Tropische Geneeskunde, Antwerpen Pagina op

51 Figuur... Cryptosporidium in stoelgang (kleuring volgens Heine) Figuur... Cryptosporidium in stoelgang (kleuring volgens Heine) Pagina op

52 EFEENTE. Garcia, L.., and.y.himuzu,. Evaluation of nine immunoassay kits (enzyme immunoassay and direct fluorescence) for detection of Giardia lamblia and Cryptosporidium parvum in human fecal specimens. J.Clin. Microbiol. :.. Zimmerman,.K., and C.A. Needham,. Comparison of conventional stool concentration and preservedsmear methods with Merifluor Cryptosporidium/Giardia direct immunofluorescence assay and PropecT Giardia EZ microplate assay for detection of Giardia lamblia. J.Clin.Microbiol. :.. Bialek,., Binder, N., Dietz, K. et al. 00. Comparison of fluorescence, antigen and PC assays to detect Cryptosporidium parvum in fecal specimens. Diagn. Microbiol. nfect. Dis. ():.. Johnston,.P., Ballard, M.M., Beach, M.J. et al. 00. Evaluation of three commercial assays for detection of Giardia and Cryptosporidium organisms in fecal specimens. J. Clin. Microbiol. :.. Heine, J. and Boch, J.. Kryptosporidiennfektionen beim Kalb. Nachweis, Vorkommen und experimentelle Ubertragung. Berl. Munch. Tierarztl. Wochenschr. ():. Pagina 0 op

53 . taal P/0.. esultaten De laboratoria leverden antwoorden in. laboratoria antwoordden één parasiet,0 antwoordden parasieten en 0 antwoordden parasieten. De parasieten worden in onderstaande tabel weergegeven : Parasiet Aantal Taenia species Taenia saginata Taenia solium Entamoeba hartmanni Endolimax nana Blastocystis hominis Entamoeba histolytica Cyclospora cayetanensis Entamoeba species Giardia lamblia Entamoeba coli Chilomastix mesnili Entamoeba dispar Entamoeba gingivalis Hymenolepis nana chistosoma haematobium chistosoma intercalatum Totaal Gezien de stalen enkel de eitjes van de Taenia sp. bevatten (en geen proglottiden), was het onmogelijk een onderscheid te maken tussen T. saginata en T. solium. Het probleem hierbij was dat in de codelijst voor parasitologie, er slechts codes voor T. saginata en T. solium voorzien waren en niet voor Taenia species; dit euvel zal in een nieuwe versie van de codes verholpen worden. Voor deze enquête kunnen echter zowel de antwoorden Taenia sp., T. saginata en T. solium aanvaard worden. Er dient vermeld dat een aantal laboratoria toch expliciet de species vermeldde (zo verklaarde één laboratorium zich uit te spreken voor T. saginata op basis van de geografische informatie). Pagina op

54 De combinaties van parasieten welke door de laboratoria geantwoord werden, worden in onderstaande tabellen weergegeven: Tabel... Combinatie van parasieten geantwoord voor staal P/0 Combinatie van parasieten Aantal Taenia sp.+ E. hartmanni Taenia sp.+ E. nana Taenia sp.+ E. histolytica Taenia sp.+ B. hominis Taenia sp.+ C. cayetanensis Taenia sp.+ Entamoeba sp. Taenia sp.+ E. coli Taenia sp.+ G. lamblia Taenia sp.+ H. nana T. saginata + E. hartmanni T. saginata + E. nana T. saginata + C. cayetanensis T. saginata + E. histolytica T. saginata + B. hominis T. saginata + C. mesnili T. saginata + E. coli T. saginata + Entamoeba sp. T. saginata + G. lamblia T. solium + E. histolytica T. solium + B. hominis T. solium + G. lamblia E. hartmanni + B. hominis E. gingivalis +. intercalatum E. nana +. haematobium C. cayetanensis + B. hominis Totaal 0 Tabel... Combinatie van parasieten geantwoord voor staal P/0 Combinatie van parasieten Aantal Taenia sp.+ E. hartmanni + B. hominis Taenia sp.+ E. hartmanni + E. nana Taenia sp.+ E. nana + B. hominis Taenia sp.+ E. histolytica + B. hominis Taenia sp.+ E. histolytica + E. nana Taenia sp.+ Entamoeba sp. + B. hominis T. saginata + E. nana + B. hominis T. saginata + E. nana + E. hartmanni T. saginata + E. hartmanni + B. hominis T. saginata + E. dispar + B. hominis T. solium + E. nana + B. hominis Totaal 0 De door de laboratoria geantwoorde evolutiestadia voor Taenia spp. en Entamoeba hartmanni worden in volgende tabellen weergegeven. Er dient vermeld dat twee laboratoria twee stadia voor Taenia sp. vermeldden, één laboratorium twee stadia voor T. saginata en één laboratorium twee stadia voor E. hartmanni. Pagina op

55 Tabel... Evolutiestadia voor Taenia spp. voor staal P/0 Evolutiestadium Aantal Taenia sp. E i Embryofoor Niet gespecificeerd Totaal Taenia sp. Taenia saginata Ei Embryofoor Proglottide Totaal Taenia saginata Taenia solium Ei Embryofoor Totaal Taenia solium Tabel... Evolutiestadia voor Entamoeba hartmanni voor staal P/0 Evolutiestadium Aantal Cyste Vegetatieve vorm Totaal Niet alle laboratoria vermeldden het aantal waargenomen parasieten. Voor Taenia species vermeldden twee laboratoria geen aantal; laboratorium vermeldde «zeldzame». Van de laboratoria die een aantal vermeld hebben, hebben er drie «<» geantwoord. Voor de andere worden mediaan, minimum en maximum in volgende tabel weergegeven. Voor T. saginata vermeldde één laboratorium geen aantal; laboratorium vermeldde «enkele». Van de laboratoria die een aantal vermeld hebben, hebben er twee «<» geantwoord. Voor de andere worden mediaan, minimum en maximum in volgende tabel weergegeven. Voor T. solium vermeldden de laboratoria het aantal. Eén antwoordde «<». Voor de andere worden mediaan, minimum en maximum in volgende tabel weergegeven. Tabel... Mediaan, minimum en maximum voor Taenia spp. voor staal P/0 Mediaan Minimum Maximum Taenia spp. 0,0 0 T. saginata T. solium, Voor E. hartmanni vermeldde één laboratorium «zeldzaam». Van de resultaten waarvoor het aantal vermeld werd, zijn er vier antwoorden «<» en één antwoord «>0». Voor de andere worden mediaan, minimum en maximum in volgende tabel weergegeven. Pagina op

56 Tabel... Mediaan, minimum en maximum voor Entamoeba hartmanni voor staal P/0 Mediaan Minimum Maximum 0,.. Commentaar Dit staal bevatte eitjes van Taenia sp. (fig....) en eveneens maar in kleiner aantal, zodat ze niet in alle preparaten terug te vinden waren, cysten van Entamoeba hartmanni (fig....). Taeniae: Taenia saginata et Taenia solium Diverse intestinale lintwormen komen voor bij de mens. Naast de kleinere soorten ( tot cm, voornamelijk Hymenolepis nana) zijn er de grote lintwormen (meer dan één meter, en soms tot meer dan tien meter lang): de vislintworm (Diphyllobothrium latum; ei in fig....), de runderlintworm (Taenia saginata) en de varkenslintworm (Taenia solium). n België is de runderlintworm (T. saginata) steeds endemisch en wordt H. nana af en toe aangetroffen als importpathologie ondermeer bij adoptiekinderen. n Azië beschreef men recent een derde species, Taenia asiatica, met het uitzicht van T. saginata maar met het varken als tussengastheer (). Cyclus De mens besmet zich door het eten van rauw of onvoldoende verwarmd runder of varkensvlees dat cysticercen bevat (,, ). Besmetting met T. saginata kan naast het rund ondermeer worden aangetroffen bij buffels, giraffen en lamas (). Het vlees van varkens maar ook van everzwijnen kan besmet zijn met T. solium (, ). De volwassen worm (er is er gewoonlijk maar één, maar er kunnen er meerdere zijn; vers solitaire in het Frans) leeft in de dunne darm van de mens. De volwassen worm bestaat uit drie delen: een scolex ter grootte van een speldekop voor de aanhechting, een korte hals en een lichaam of strobila bestaande uit een ketting van segmenten of proglottiden. T. saginata en T. solium zijn hermafrodiete wormen. De rijpe proglottiden migreren naar de buitenwereld: één voor één voor T. saginata, en gewoonlijk in groepjes en via de feces voor T. solium. Deze proglottiden van T. saginata worden soms aangetroffen in het linnen. De eitjes verlaten deze proglottiden gewoonlijk in de buitenwereld zodat de aanwezigheid van eitjes in de stoelgang eerder uitzonderlijk is. Pathogeen vermogen De intestinale lintwormen veroorzaken gewoonlijk heel weinig last. De mens kan eveneens als tussengastheer fungeren voor T. solium door de inname van eitjes van T. solium, die eventueel kunnen afkomstig zijn van een andere besmette persoon. Deze humane cysticercose (ladrerie humaine in het Frans) is een ernstige aandoening zeker als de cysten in het centrale zenuwstelsel (neurocysticercose) of in het hart aanwezig zijn (). T. solium komt niet voor bij orthodoxe joden en moslims (). Pagina op

57 Diagnose Gezien de mogelijkheid van humane cysticercose zal men zeer voorzichtig zijn bij het manipuleren van stalen voor onderzoek. De diagnose wordt gesteld door het vinden van de typische graviede proglottiden ( à mm op à 0 mm voor T. saginata, fig...) in de stoelgang of op het linnen, en soms door de aanwezigheid van typische eitjes in de stoelgang (,, ). De eitjes van T. saginata, T. solium, Multiceps spp. en Echinococcus spp. zijn identisch ( µm) (). Deze eitjes kunnen soms nog omgeven zijn door een dunne hyalijne schaal (fig....) en bevatten zes haakjes (de hexacanthe larve; fig...). Het onderscheid tussen T. saginata en T. solium kan worden gemaakt op basis van het uitzicht van de proglottiden en van de scolex (na uitdrijving van de gehele worm) (tabel...; fig....,...,...,...). Proglottiden kunnen worden opgeklaard in ijsazijn. Na platdrukken tussen twee draagglaasjes kan men in schuin licht en eventueel met een vergrootglas de typische vertakkingen van de uterus onderscheiden. Deze vertakkingen kunnen ook worden gevisualiseerd door het opspuiten van Chinese inkt. laagt men er niet in om met zekerheid een proglottide te identificeren dan is het redelijk om voor een infectie, die opgedaan werd in ons land, Taenia presumptief saginata te antwoorden. Ook moleculaire identificatiemethodes werden ontwikkeld. T. solium komt steeds voor in Latijns Amerika, Azië, Oostelijk Afrika en delen van Oceanië (, ). Behandeling Voor de intestinale wormen, zowel T. saginata als T. solium, worden niclosamide (en praziquantel) aanbevolen (,, ). De dosis niclosamide bedraagt voor een volwassene tabletten van 00 mg in één gift (), of 00 mg ( tabletten) gevolgd door een tweede dosis van 00 mg ( tabletten) een uur later (). Ernstige cysticercose wordt gewoonlijk behandeld door heelkunde, indien mogelijk, en antihelmintica (). Tabel... Vergelijking tussen Taenia saginata en Taenia solium (,,, ). Taenia saginata Taenia solium Geografische verspreiding Lengte van de worm colex Aantal proglottiden Graviede proglottide Vertakkingen van de uterus in de proglottiden Levensduur van de worm Tussengastheer Kosmopoliet () m zuignappen tot 00 à mm op mm (0) laterale takken 0 jaar en meer rund, buffel, lama, giraf... Afrika, Azië, Latijns Amerika m zuignappen + rostellum (krans met haakjes) < 00 mm op mm () laterale takken 0 jaar en meer varken, everzwijn, mens... Marc Lontie, MCH Leuven en Kris Vernelen, WV, Brussel Pagina op

58 Fig.... Het proglottide van Taenia saginata is ongeveer cm lang (ongekleurd). Fig.... Proglottide van Taenia saginata: vertoont multipele vertakkingen van de uterus. Fig.... Proglottide van Taenia solium: vertoont minder vertakkingen van de uterus dan T. saginata. Pagina op

59 Fig.... colex van Taenia saginata met vier zuignappen. Fig.... colex van Taenia solium met vier zuignappen en een krans met haakjes (rostellum). Fig.... Eitje van Taenia sp. omgeven door de hyalijne membraan (ongekleurd). Pagina op

60 Fig.... Eitje van Taenia sp. met verschillende goed zichtbare haakjes (staal 0). Pagina op

61 Fig.... Cyste van Entamoeba hartmanni (staal 0, lugolkleuring). Pagina op

62 Fig.... Ei ( µm op 00µm) van Diphyllobothrium latum met operculum onderaan en knop aan de overzijde (ongekleurd). Fig.... Hakenkrans van Taenia solium (Foto J.M. Jadin) Pagina 0 op