SURVEILLANCE VAN MULTIRESISTENTE ENTEROBACTER AEROGENES (MREA) IN DE BELGISCHE ZIEKENHUIZEN

Transcriptie

1 SURVEILLANCE VAN MULTIRESISTENTE ENTEROBACTER AEROGENES (MREA) IN DE BELGISCHE ZIEKENHUIZEN WIV Contactpersoon: Mevr. Béatrice JANS Tel: / Fax: / bea.jans@iph.fgov.be Eerste surveillancerapport: Tweede semester Resultaten 1. DEELNAME Tijdens het tweede semester van namen 5 acute ziekenhuizen aan de surveillance van multiresistente Enterobacter aerogenes (MREA) deel. Een chronische instelling (Sp) stuurde eveneens haar gegevens door. Vijf (1 % van de onderzoekspopulatie) deelnemende instellingen behoren tot de kleinere ziekenhuizen (minder dan bedden), ( %) zijn middelgrote - (-399 bedden) en 3 ( %) zijn grote ziekenhuizen (> bedden). De verdeling van de deelnemende ziekenhuizen volgens regio ziet er als volgt uit: deelnemers voor Vlaanderen, 1 voor Wallonië en 7 voor Brussel. De gemiddelde verblijfsduur in de deelnemende ziekenhuizen bedraagt, dagen: voor Vlaanderen: 9,1, Brussel:, en Wallonië:,5 dagen. Homogeniteit van de gegevens: Voor deze eerste surveillanceperiode is de homogeniteit van de gegevens, verkregen van de laboratoria, nog niet perfect. Momenteel stelt het uitsluiten van dubbels nog problemen in sommige instellingen. Naar de toekomst toe zal onze voorkeur gaan naar gegevens waarbij iedere patiënt slechts één maal geteld wordt per hospitalisatieperiode. Sommige onderdelen van het protocol dienen nog verduidelijkt te worden; o.a. de definitie van "screening", de voorwaarden voor "multiresistentie", enz 1

2 . FREQUENTIE VAN ENTEROBACTER AEROGENES (E. A.).1. Proporties, incidentie en incidentiedensiteit: Tijdens het tweede semester waren 5,5 % van de Enterobacter species, Enterobacter aerogenes-stammen (tabel 1). Tabel 1: Proporties en incidentie van E. aerogenes PROPORTIE - E. a../ E. species (E.spp.) - E. a./ Enterobacteriaceae INCIDENTIE - Incidentie van E. a./ 1 opnames -Incidentie densiteit van E. a./ 1 Hosp. dagen Zieken huizen Absol. 7 35/ / / / 15 Ruwe Verdeling van de proporties Prop. 1 75% Min / Max v/d prop. 5,5 5, 1,9 55, 7,1 1,7 -,5,,,7 7,9 11, 1,5-7, Verdeling van de incidentie Incidentie 3 75% Min / Max v/d incid. 9, 9,,5 7,9 11,, - 3,1 1,1 1,1,57,9 1,35,11-,7 De gemiddelde incidentie 3 van Enterobacter aerogenes bedroeg 9, gevallen per 1 opnames en 1,1 per 1 hospitalisatiedagen. In de enige chronische instelling (Sp-index) die deelnam aan de surveillance werd een E.a.-incidentie van 3, per 1 opnames geobserveerd. Omwille van het chronsich karakter van deze instelling is het aantal opnames veel lager dan in acute ziekenhuizen. Hun hoog incidentiecijfer is gedeeltelijk hieraan toe te schrijven. Om deze rede werd het resultaat van dit ziekenhuis niet in aanmerking genomen voor het berekenen van nationale resistentie- en incidentie. 1 Ruwe proportie = Σ Enterobacter aerogenes * 1 / Σ Enterobacter species Gemiddelde van de proporties = Σ proporties van E.a./E.spp van elk ziekenhuis / die gegevens doorstuurden 3 Gemiddelde incidentie = Σ E.a.*1/ Σ opnames of gemiddelde incidentiedensiteit = Σ v/d E.a. * 1/ Σ hospitalisatiedagen. Gemiddelde van de incidentie = Σ incidentie van E.a. voor ieder ziekenhuis (/1 opnames of / 1 hospitalisatiedagen) / die gegevens doorstuurden.

3 .. Frequentie in functie van de regio en ziekenhuisgrootte: Tabel : Proportie van E. aerogenes volgens regio en ziekenhuisgrootte E. a./ E. spp. ziekenhuizen Ruwe proportie v/d prop. Verdeling van de proporties REGIO: Brussel: 7 37 / 9 37, 5,1 31,7,5 7,1 5, - 1,1 Wallonië: 1 17/ 39, 3, 53,,3 7,1 3, -,5 Vlaanderen: / 17 51,,7, 9,5 3,1 1,7-77, GROOTTE VAN HET ZIEKENHUIS < bedden: 5 13 / 15,, 5 55, 73,3, - 1,1 399 bedden: 737 / 1 1, 55, 9, 59, 7, 1,7-7,5 bedden en +: 5 / 5, 5, 3 51, 7,1 -,5 Tabel 3: Incidentiecijfer van E. aerogenes volgens regio en ziekenhuisgrootte E. a. per 1 opnames ziekenhuizen incidentie v/d incid. Verdeling van de incidentie REGIO: Brussel: 7 37 / 5 Wallonië: 1 17 / 1351 Vlaanderen: 1 13 / 139, 7,1,5 7, 7,9,3-11, 13,1 13,,3 9, 1,, 3,1 7,1,, 5, 1,1, - 19,9 GROOTTE VAN HET ZIEKENHUIS < bedden: 5 13 / bedden: 1 1 / 97 bedden en +: 3 55 / 93 9, 9,7 7, 11,3 11,,9-15,,,,3 1,, - 33,1 9, 1,7, 7, 11,7,1-3,1 In Wallonië bedraagt het gemiddelde van de E.a.-proporties 3, % en van de E.a.- incidentie 13, gevallen per 1 opnames. Dit is hoger dan in Vlaanderen en in Brussel (Tabel en 3). 3

4 3. FREQUENTIE VAN MULTIRESISTENTE E. AEROGENES (MREA): 3.1. Definitie van MREA: E. aerogenes werd als MREA beschouwd indien hij resistent was aan minstens één van volgende 3 de generatie cefalosporines: ceftazidime, cefotaxime, ceftriaxone, aztreonam 3.. MREA-stammen per ziekenhuis: Tijdens het tweede semester verklaarden twee ziekenhuizen dat ze geen enkele mutiresistente Enterobacter aerogenes-stam uit klinische stalen geïsoleerd hadden. In achtenveertig ziekenhuizen werden in totaal 19 stammen uit klinische stalen geïsoleerd (min. max. 13) en in acht van deze ziekenhuizen werden er tevens 3 stammen in screeningstalen gevonden (min. 1 max. 1) Proporties van MREA: De ruwe proportie van MREA 5 uit klinische stalen bedraagt 5,7%. Indien men tevens rekening houdt met stammen afkomstig van screeningstalen dan bereikt deze ruwe proportie 5,1 %. Tabel toont de schommelingen in de gemiddelden van MREA-proporties volgens regio en ziekenhuisgrootte. Het gemiddelde van de MREA-proporties is het hoogst in Brussel (,%) en in middelgrote ziekenhuizen ( à 399 bedden): 3, %. Tabel : Proportie van MREA (enkel klinische stalen) volgens regio en ziekenhuisgrootte MREA/ E. a. ziekenhuizen Ruwe proportie v/d prop. Verdeling van de proporties REGIO: België 9 17 / 31 5,7 5, 57,9 7,1-97,7 Brussel: 7 1 / 37 5,1, 5 3,3,1 3,9-9,9 Wallonië: 1 91 / 17 51,7 5, 3,5 59,3 1,1 5-97,7 Vlaanderen: 1 77 / 13,3 7,1 5 1, - 1, GROOTTE VAN HET ZIEKENHUIS < bedden: 5 5 / 13 5, 57, ,3 31,3-9,9 399 bedden: 1 51 / 1 3, 3, 5,7 1, 1,3-97,7 bedden en +: / 55,1,1 31,3, 3, -,1 Figuur 1 geeft de verdeling van de MREA-proporties in de ziekenhuizen weer (enkel klinische stalen) volgens regio en ziekenhuisgrootte. 5 Ruwe MREA-proportie = Σ MREA * 1 / Σ Enterobacter aerogenes

5 Figuur 1 : Verdeling van de MREA-proporties, enkel uit klinische stalen, de semester Volgens ziekenhuisgrootte Volgens regio et + Resistentiecijfer -399 bedden (n=1) < bedden (n=5) >= bedden (n= 3) et + resistentiecijfer Wallonië (n = 1) Brussel (n = 7) Vlaanderen (n = 1) 3.. Incidentiecijfer en incidentiedensiteit van MREA: De gemiddelde incidentie van MREA bedraagt,75 gevallen per 1 opnames of nog:,55 gevallen per 1 hospitalisatiedagen (Tabel 5). Het gemiddelde van de MREAincidentie 7 verschilt volgens regio: zij is het hoogst in Wallonië waar ze,1 gevallen per 1 hospitalisatiedagen bereikt. Tabel 5: Incidentiecijfer en incidentiedensiteit van MREA (enkel klinische stalen) volgers regio en ziekenhuisgrootte MREAincidentiecijfer (klinische stalen) ziekenhuizen incidentie v/d Incid. Verdeling van de incidentie Per 1 opnames 5 19 / 333 Per 1 hosp-dag 5 19 / 911,75 5,1 1,7, 7,3-17,,55,5,,5,5-1,73 Incidentiedensiteit volgens REGIO: Brussel: 7 1 / 71 Wallonië: 1 91 / 113 Vlaanderen: 79 / ,,55,9,55,7,19 -,9,,1,9,77 1,1,17-1,73,3,3,11,,5-1,3 Incidentiedensiteit volgens GROOTTE VAN HET ZIEKENHUIS: < bedden: 5 5 / bedden: 51 / 13 bedden en +: / 195,55,5,,5,7,17 -,9,,59,,57,9-1,3,5,5,19,5,77-1,73 Figuur geeft de verdeling weer van het gemiddelde van de MREA-incidentie (/1 hospitalisatiedagen) volgens ziekenhuisgrootte en regio. Tussen de regio's zijn de Gemiddelde incidentie van MREA = Σ MREA * 1 / Σ opnames 7 Gemiddelde van de incidentiedensiteit = Σ MREA-incidentie voor ieder ziekenhuis (/1 opnames of / 1 hospitalisatiedagen) / ziekenhuizen die gegevens doorstuurden. 5

6 verschillen het meest uitgesproken. In Wallonië zijn er proportioneel meer ziekenhuizen die zich in de hogere incidentiecategorieën bevinden (1 geval en meer per 1 hospitalisatiedagen). Figuur : Verdeling van het gemiddelde van de MREA-incidentie per 1 hospitalisatiedagen, enkel uit klinische stalen, de semester Volgens ziekenhuisgrootte Volgens regio incidentie/1 hospitalisatiedagen < (n= 5) >= bedden (n= 3) -399 bedden (n= ) Incidentie/ 1 hospitalisatiedagen 1+ Brussel (n=7) Vlaanderen (n= ) Wallonië (n=1)

7 . FREQUENTIE VAN NOSOCOMIAAL VERWORVEN MREA (N-MREA):.1. Definitie van n-mrea: Een nosocomiaal verworven MREA is een infectie met- of een dragerschap van MREA, verworven in het ziekenhuis en die niet aanwezig was bij opname. De eerste positieve kweek heeft plaats later dan uur na opname. Bijgevolg kan een ziekenhuis dat niet systematisch aan screening doet bij opname niet aantonen dat de patiënt eventueel reeds positief was tijdens de eerste uur na opname, waardoor het nosocomiaal cijfer voor dit ziekenhuis kan overschat worden... Proportie van n-mrea binnen het totaal aantal MREA De ruwe proportie van n-mrea binnen het totaal aantal MREA afkomstig van klinische stalen bereikt 7 %. Deze proportie is het hoogst in Wallonië (,9%) en in kleine ziekenhuizen (9,7% maar! n= 5). Tabel : Proportie van n-mrea binnen het totaal aantal MREA (enkel klinische stalen) volgens regio en ziekenhuisgrootte n-mrea / MREA (klin. stalen) ziekenhuizen Ruwe proportie v/d prop. Verdeling van de proporties REGIO: België: 139 / ,,7 1,7 1-1 Brussel: 7 13 /1, 7, 5,5 7,9,7, - 1 Wallonië: 1 5 / 7,9,, 9, Vlaanderen: / 3 59,5 7,9,7 77,3,9-1 ZIEKENHUISGROOTTE: < bedden: 5 9 / 5 9,7 93,9 9, , bedden: 17 / 37 77, 7,7 7, bedden en +: 7 / 9 77,5 73,3 1,1 79,, - 1 Ruwe proportie van n-mrea = Σ n-mrea * 1 / Σ MREA 7

8 .3. Incidentie en incidentiedensiteit van n-mrea: De gemiddelde incidentie van n-mrea 9 bedraagt 3,7 gevallen per 1 opnames of, gevallen per 1 hospitalisatiedagen (Tabel 7). Het gemiddelde van de incidentiedensiteit van n-mrea 1 verschilt in functie van de regio: zij is het hoogst in Wallonië waar ze,7 gevallen per 1 hospitalisatiedagen bereikt, alsook in de kleine ziekenhuizen:,9 gevallen per 1 hospitalisatiedagen. Tabel 7: Incidentiecijfer en incidentiedensiteit van n-mrea (enkel klinische stalen) volgens regio en ziekenhuisgrootte. n- MREA incidentiecijfer (klinische stalen) ziekenhuizen Per 1 opnames Per 1 hosp-dag. incidentie v/d incid. Verdeling van de incidentie 139 / 3 3,7 3,9 1, 3, 5, / 51,,,15,,5-1,5 Incidentiedensiteit per REGIO: Brussel: 7 Wallonië: 1 Vlaanderen: / 71,9,,1,39,9,11,9 5 / 7117,7,9,3,,95,17 1,5 91 / 11119,,,7,15,,9 Incidentiedensiteit per ZIEKENHUISGROOTTE: < bedden: bedden: 17 bedden en +: 9 / 9997,9,53,,9,9,17,9 / 31,,3,17,,5-1,3 7 / 1753,1,3,11,37,53-1,5 Figuur 3 geeft de verdeling weer van de incidentiedensiteit van n-mrea (enkel uit klinische stalen) in functie van de ziekenhuisgrootte en de regio. 9 Gemiddelde incidentie van n-mrea = Σ n-mrea * 1 / Σ opnames Incidentiedensiteit van n-mrea = Σ n-mrea * 1 / Σ hospitalisatiedagen 1 Gemiddelde van de incidentie = Σ n-mrea incidentie voor ieder ziekenhuis (/1 opnames of / 1 hospitalisatiedagen) / die gegevens doorstuurden.

9 Figuur 3 : Verdeling van de incidentiedensiteit van n-mrea, enkel uit klinische stalen, de semester Volgens ziekenhuisgrootte Volgens regio incidentie/ 1 hospitalisatiedagen < (n= 5) >= bedden (n= ) -399 bedden (n= 17) Incidentie/ 1 hospitalisatiedagen Brussel (n=7) Vlaanderen (n= 19) Wallonië (n=1) Men bemerkt een bimodale verdeling in Wallonië alsook in middelgrote- en grote ziekenhuizen. Sommige ziekenhuizen vertonen een duidelijk hoger n-mrea incidentiecijfer (>1 geval van n-mrea per 1 hospitalisatiedagen). 5. SCREENING Vier ziekenhuizen verklaren dat ze systematische screeningstalen afnemen. Aldus rapporteerden 7 ziekenhuizen samen 1 gevallen van n-mrea en ziekenhuizen isoleerden 3 MREA-stammen, beiden afkomstig uit screeningstalen. Indien men rekening houdt met screeningstalen evolueert de ruwe MREA-proportie van 5,7 % naar 5,1 %.. EVOLUTIE VAN DE CIJFERS Tabel geeft de evolutie weer van het gemiddelde van de E. aerogenes-proporties en de gemiddelde E. aerogenes-incidentie voor de zes ziekenhuizen die aan de drie surveillanceperiodes deelnamen (199, 1997 en het laatste semester van ). Tabel : evolutie van het gemiddelde van de proporties voor de ziekenhuizen die aan de drie surveillanceperiodes deelnamen (enkel type D) : 9 / 97 / - INDICATOR / N ENTEROBACTER AEROGENES / N ENTEROBACTER SPECIES : Gemiddelde van de proporties in % 3, 51, 9, N ENTEROBACTER AEROGENES PER 1 OPNAMES : Gemiddelde Incidentie per 1 opnames, 5, BESLUIT In vergelijking met de GOSPIZ-studies in schijnt in de incidentie van E. aerogenes en van MREA toe te nemen. Deze evolutie vergt een voortgezette surveillance van het MREA-probleem. De n-mrea incidentie is het hoogst in Wallonië. 9