Jaarrekening 2011 Programmarekening & Balans Bijlagen

Transcriptie

1 Jaarrekening 2011 Programmarekening & Balans Bijlagen Datum: 29 mei 2012 Bestuurlijk verantwoordelijk: college van B & W Hof van Twente Coördinatie en eindredactie: Financiële zaken

2

3 INHOUDSOPGAVE Blz.: Inleiding 1 Programmarekening en balans Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 7 Balans 10 Programmarekening 13 Toelichtingen toelichting op de balans 17 toelichting op de programmarekening 27 toelichting op de algemene dekkingsmiddelen 51 overzicht incidentele baten en lasten 55 Vaststelling door raad 59 Controleverklaring 63 Bijlagen: Overzicht van baten en lasten per kostencategorie 67 Staat van personele sterkte en personeelslasten 68 Analyse begrotingsafwijkingen en rechtmatigheid 69 Kredietoverzicht Staat van Reserves (incl. toelichting) 110 Staat van Voorzieningen (incl. toelichting) 116 Staat van opgenomen langlopende geldleningen 117 Staat van uitzettingen 118 Staat van gegarandeerde geldleningen 120 Overzichten grondcomplexen 121 Bijlage Single Information, Single Audit (SiSa) 122 Bijlage IMG 127

4

5 Inleiding

6

7 Inleiding De jaarstukken 2011 worden gepresenteerd in een tweetal afzonderlijke documenten, namelijk: 1. Jaarverslag: Programmaverantwoording Paragrafen 2. Jaarrekening: balans inclusief toelichting programmarekening inclusief toelichting bijlagen (incl. de verplichte SiSabijlage in het kader van Single Information Single Audit) Tevens is in het kader van de vereenvoudiging van de beleid en budgetcyclus de 1 e Berap 2012 in het jaarverslag opgenomen. Het betreft hier de beleidsverantwoording over de 1 e periode van het begrotingsjaar In deze inleiding zullen wij nader ingaan op: de verklaring van het jaarrekeningresultaat (inclusief een beknopte analyse) een voorstel tot bestemming van het jaarrekeningresultaat. Verklaring jaarrekeningresultaat De programmarekening 2011 laat na tussentijdse bestemming een batig saldo zien van Dit saldo is als volgt tot stand gekomen: (bedragen x 1.000,) Saldo programma's Nadeel Saldo algemene dekkingsmiddelen Voordeel Tussentijds resultaat 198 Voordeel Tussentijdse mutaties van reserves via Raadsbesluiten (resultaatbestemmingen): AF: Toevoegingen aan reserves BIJ: Onttrekking uit reserves Voordeel Resultaat na tussentijdse resultaatbestemming Voordeel 1

8 Bestemming jaarrekeningresultaat 2011 Zoals hiervoor reeds is vermeld, bedraagt het batig jaarrekeningresultaat 2011 na bestemming Dit resultaat komt onder ander tot stand doordat een aantal budgetten om uiteenlopende redenen in 2011 niet tot besteding zijn gekomen maar in 2012 zullen worden besteed. Hieronder is een overzicht opgenomen waarvan de gemeenteraad (conform de vastgestelde regeling budgetoverheveling ) reeds bij raadsbesluit van 14 februari 2012 heeft besloten het restant over te hevelen naar het dienstjaar Progr Overzicht budgetoverheveling Bedrag 1 Veiligheidsmonitor Vervangen tractie gladheidsbestrijding (zoutstrooier) Transitie peuterspeelzalen Privatisering tennis Programmeur / beheerder 't Gijmink Project de Kanteling /5 Bedragen < (Toetsingscommissie functiewaardering en gymzaal Kievitsstraat) Totaal Het resultaat van de programmarekening 2011 is na tussentijdse bestemming, een batig saldo van De belangrijkste verklaringen voor het voordelige resultaat zijn: Gedeeltelijke vrijval voorziening Essent ten gunste van de exploitatie van Bij de verkoop van Essent aan RWE is voor de afwikkeling vande Cross Border Leases (CBL) een zogenaamd CBL fonds in het leven geroepen. Een groot deel van de vordering is in 2011 beëindigd en uitgekeerd aan de aandeelhouders. Diverse incidentele budgetonderschrijdingen tot een totaal bedrag van , die in 2011 niet tot besteding hebben geleid maar waarvan de uitgaven in 2012 zullen plaatsvinden. Bij het voorstel tot budgetoverheveling (raadsbesluit ) heeft de raad besloten deze middelen vanuit de algemene reserve in 2012 weer beschikbaar te stellen. Een nieuw meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing is, naast de vigerende afspraken, met de provincie overeengekomen. Voor cofinanciering voor deze plattelandsvernieuwing zijn voor een bedrag van reeds verplichtingen aangegaan. In 2012 zal hiervoor een nader raadsvoorstel worden gedaan om dit bedrag beschikbaar te stellen ten laste van de algemene reserve. Algemene uitkering Dit betreft de effecten uit de september en december circulaire en zijn voor het overgrote deel het gevolg van een correctie op netto rijksuitgaven over de jaren 2009 tot en met Niet geraamde subsidie Binnenstedelijke vernieuwingen Het restant is een saldo van voor en nadelen binnen de programma s. Hiervoor wordt verwezen naar de toelichting op de programmarekening. 2

9 Hierin zijn onder andere begrepen de lagere uitgaven ten behoeve van het onderhoud aan de huisvesting onderwijs ad en het subsidie ten behoeve van de nieuwbouw van clubhuis en kleedkamers G.M.H.C. ad Gelet op het voorgaande wordt voorgesteld het jaarverslag en de jaarrekening 2011 vast te stellen en het positief rekeningsresultaat vast te stellen op Voorgesteld wordt van het rekeningresultaat 2011 ad : Conform eerdere besluitvorming een bedrag ad in verband met de vrijval van de voorziening Essent toe te voegen aan de reserve Majeure Projecten; Een bedrag ad wegens niet bestede middelen aan het onderhoud van onderwijsgebouwen toe te voegen aan de voorziening huisvesting onderwijs; In te stemmen met het treffen van een voorziening nieuwbouw van clubhuis en kleedkamers G.M.H.C.voor een bedrag van Het subsidiebedrag van binnenstedelijke vernieuwingen toe te voegen aan de reserve bovenwijkse voorzieningen. Het restant van het rekeningresultaat ad toe te voegen aan de algemene reserve. Tenslotte nog het volgende. Het rekeningsresultaat sluit met een batig saldo van Hierbij dient wel in ogenschouw te worden genomen dat in 2012 naast de hierboven voorgestelde toevoeging aan de algemene reserve van op basis van de door uw raad vastgestelde budgetoverheveling een bedrag ad aan de algemene reserve wordt onttrokken. Dat geldt ook voor de benodigde gelden voor reeds aangegane verplichtingen met betrekking tot de cofinanciering voor plattelandsvernieuwing ( ). De tussentijdse resultaten van de grondexploitatie van in totaal zijn, conform de Nota Reserves en Voorzieningen, toegevoegd aan de reserve Grondexploitatie. De toegevoegde winstnemingen zijn: complex De Braak West De Esch gebied Rozenstraat School Bentelo Borre Voor de Waterlanden is bij de 2 e bestuursrapportage 2011 een voorziening getroffen van ten laste van de algemene reserve. Aan de reserve bovenwijkse voorzieningen is een bedrag van toegevoegd. 3

10 4

11 Programmarekening + balans 5

12 6

13 GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING. Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten 2004 (BBV) daarvoor geeft. In de afgelopen periode heeft de commissie BBV een aantal stellige uitspraken, aanbevelingen en wijzigingen gedaan voor toepassing van het BBV. De raad heeft op 14 februari 2012 een separaat besluit genomen over budgetoverheveling van 2011 naar 2012 voor een bedrag van Grondslagen voor de bepaling van baten en lasten Bij de bepaling van de baten en lasten is het toerekeningsbeginsel gehanteerd. Dit wil zeggen, dat de baten en lasten, alsmede de risico s, die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, zoveel mogelijk worden verwerkt in de jaarrekening van dat jaar. De gekozen waarderingsgrondslagen bepalen voor een belangrijk deel de baten en lasten (b.v. het afschrijvingsbeleid). Afschrijving op activa vindt plaats conform de Evaluatie van de nota over het gemeentelijk afschrijvingsbeleid zoals vastgesteld in september Ten aanzien van de waardering van de activa wordt eveneens verwezen naar de toelichting op de balans. De bespaarde rente op eigen financieringsmiddelen ad is in het geheel ten gunste gebracht van de overige algemene dekkingsmiddelen. Hierbij wordt een percentage van 3% gehanteerd. De onverdeelde saldi van de (hulp)kostenplaatsen worden verantwoord onder programma 1 Burger en bestuur (bestuurlijk product 960). De hulpkostenplaatsen (i.c. Huisvesting, Algemeen Beheer, Tractie en Personeelskosten) en de afdelingskostenplaatsen die hoofdzakelijk indirect productief werkzaam zijn (i.c. de afdeling Facilitaire Zaken, de taakvelden Financiële Zaken en P&O en Concerncontrol) worden verdeeld conform de begroting. De overige afdelingskostenplaatsen worden doorbelast op basis van voorcalculatorische tarieven vermenigvuldigd met het werkelijk aantal uren op basis van tijdschrijven. Waarderingsgrondslagen Algemeen De balans vormt een vast onderdeel van de jaarrekening. De balans is vooral van betekenis omdat zij, te samen met de toelichting daarop, op systematische wijze informatie verschaft over de samenstelling van de bezittingen, het vermogen en de schulden aan het eind van het dienstjaar en over de ontwikkelingen daarvan. De balans vormt daarmee het sluitstuk van de financiële administratie. De balans per 31 december 2011 is opgesteld rekening houdend met het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (B.B.V.). De activa en passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, tenzij een andere grondslag wordt vermeld. Vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijging c.q. vervaardigingprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. 7

14 De materiële vaste activa met een economisch nut zijn gewaardeerd tegen de verkrijging of vervaardigingprijs. Bij de evaluatie van het gemeentelijk afschrijvingsbeleid in september 2006 is afgesproken dat over de gehele linie (dus zowel voor investeringsbijdragen van derden, als bij onttrekkingen aan reserves) de brutomethode zal worden gehanteerd. Dat wil zeggen dat we afschrijvingsreserves en investeringsbijdragen inzetten als dekkingsmiddelen voor de kapitaallasten van de investeringen met economisch nut. De materiële vaste activa met uitsluitend een maatschappelijk nut zijn eveneens gewaardeerd tegen de verkrijgings of vervaardigingsprijs, waarbij ook vanaf 2008 de zgn. nettomethode wordt gehanteerd. Gronden uitgegeven in erfpacht De in erfpacht uitgegeven percelen zijn gewaardeerd tegen de eerste uitgifteprijs (i.c. de waarde die bij eerste uitgifte als basis voor de canonberekening in aanmerking is genomen). Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Leningen aan woningbouwcorporaties en overige langlopende geldleningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Bijdragen aan activa in eigendom van derden zijn gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. Deze bijdragen worden alleen geactiveerd als deze bijdrage kan worden teruggevorderd als deze derde in gebreke blijft. In de beginbalans 2011 is heeft een correctie plaatsgevonden. Dit betreft een mutatie van van materiele vaste activa naar financiële vaste activa in verband met een stelselwijziging. Vlottende activa Voorraden grond Complexen zonder kostprijsberekening zijn opgenomen (onder de voorraden grond en hulpstoffen) tegen de totaal gemaakte kosten vermeerderd met bijgeschreven rente en verminderd met de opbrengsten wegens grondverkopen. De andere complexen zijn gewaardeerd tegen de aanschaffings of vervaardigingskosten, inclusief de aan de boekwaarde toegerekende rente onder aftrek van verkoopopbrengsten en overige bijdragen. Indien de boekwaarde van het complex in de toekomst niet kan worden terugverdiend heeft waardering tegen de lagere marktwaarde plaatsgevonden door het vormen van een voorziening. Tussentijds gerealiseerde resultaten worden als zodanig afzonderlijk gepresenteerd bij de toelichting op de programmarekening. Deze werkwijze is conform de nota Winstneming bij Grondexploitaties die door de raad is vastgesteld in De baten en lasten met betrekking tot de grondexploitatie zijn opgenomen in de algemene dienst en vermeld onder programma 3 Wonen en werken: kernen en platteland (bestuurlijk product 830). Bij de presentatie van de financiële gegevens is uitgegaan van de bouwgrondexploitatie als een meerjarig productieproces. Gereed product en handelsgoederen Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Onder deze noemer is tevens de waarde van de grondvoorraad op het tijdelijk gronddepot aan de Wheeweg te Goor opgenomen. Deze waarde is bepaald aan de hand van de prijzen, die gangbaar zijn wanneer bij projecten bijvoorbeeld in de wegenbouw grond opgebracht moet worden. 8

15 Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Bijstandsvorderingen Als gevolg van de invoering van de Wet Werk en Bijstand (W.W.B.) zijn gemeenten eigenrisicodrager geworden ten aanzien van de bijstandsverlening. Dit heeft grote consequenties voor de waardering van de bijstandsvorderingen in onze balans. De omstandigheid dat de eventuele baten uit verhaal en terugvordering in het verleden grotendeels toekwamen aan het Rijk (75%) heeft ertoe geleid, dat in onze balans de bijstandsvorderingen per saldo op nihil werden gewaardeerd. De inbaarheid van dit soort vorderingen werd zodanig twijfelachtig geacht, dat er voorzichtigheidshalve maar beter voor 100% voorzien kon worden. Onder de Niet uit de balans blijkende vorderingen/bezittingen werd e.e.a. dan nader toegelicht. Met de invoering van de W.W.B. is tevens de rijksaanspraak op onze bijstandsvorderingen komen te vervallen. Dit heeft echter als consequentie dat onze bijstandsvorderingen nu reëel gewaardeerd worden. De twijfelachtigheid blijft bestaan. Dus is er alle reden om een voorziening voor dubieuze debiteuren te treffen. Vooralsnog hebben wij onze waardering, evenals vorig jaar, vastgesteld aan de hand van de volgende uitgangspunten: de vorderingen uit verstrekte krediethypotheken worden gewaardeerd tegen 100% van de nominale waarde; de overige bijstandsvorderingen worden gewaardeerd tegen 10% van de nominale waarde. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen. Vreemd vermogen Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen die is opgenomen in het jaarverslag is het beleid ter zake nader uiteengezet. Begin 2009 zijn diverse onderhoudsplannen geactualiseerd en zijn de onderhoudsvoorzieningen op basis van deze plannen op peil gebracht. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg en garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten de telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. 9

16 Activa Bedragen x 1.000,= Ultimo 2010 Ultimo 2011 Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontwikkeling Overige immateriële vaste activa 8 6 Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Gronden uitgegeven in erfpacht Invest. in de openbare ruimte met uitsl. een maatschappelijk nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Leningen aan deelnemingen Leningen aan woningbouwcorporaties Overige langlopende leningen Overige uitzettingen Bijdrage aan activa in eigendom van derden Voorraden Grond en hulpstoffen: gronden die nog niet in exploitatie zijn genomen Onderhanden werk: gronden die in exploitatie zijn genomen Gereed produkt en handelsgoederen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen/termijndeposito's Rekeningcourant verhoudingen met nietfinanciële instellingen Overige vorderingen Liquide Middelen Kassaldi 9 11 Bank en girosaldi (positief) Overlopende activa Van Nederlandse overheden nog te ontvangen voorschotbedragen specifieke uitkeringen Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen Totaal activa

17 Passiva Bedragen x 1.000,= Ultimo 2010 Ultimo 2011 Eigen vermogen Algemene Reserve Reserve Grondexploitatie Bestemmingsreserves Resultaat nà bestemming Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een spec. bestedingsrichting Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Onderhandse leningen van: pensioenfondsen en verzek.instellingen binnenlandse banken en overige financiele instellingen Waarborgsommen 4 4 Netto vlottende schulden met een looptijd < 1 jaar Schulden Kas, bank en girosaldi (negatief) Overlopende passiva Ontvangen voorschotbedragen van Europese en Nederlandse Overheid Overige Vooruitontvangen bedragen Overige nog te betalen en overlopende passiva Totaal passiva Gewaarborgde geldleningen:

18 12

19 Programmarekening 2011 Programma's: 1 Burger en bestuur 2 Veiligheid en regels 3 Wonen en werken 4 Leefomgeving 5 Welzijn en onderwijs 6 Werk, inkomen en zorg Subtotaal programma's: (bedragen x 1.000) Primitieve Begroting Rekening begroting na wijziging 2011: 2011: 2011: Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Algemene dekkingsmiddelen: Lokale heffingen Algemene uitkering Dividend Saldo financieringsfunctie Overige alg. dekkingsmiddelen Subtotaal alg. dekkingsmidd.: Onvoorzien Resultaat voor bestemming: Resultaatbestemming: Ten gunste/laste van programma's: 1 Burger en bestuur 2 Veiligheid en regels 3 Wonen en werken 4 Leefomgeving 5 Welzijn en onderwijs 6 Werk, inkomen en zorg Ten gunste/laste van Algemene dekkingsmiddelen: Lokale heffingen Algemene uitkering Dividend Saldo financieringsfunctie Saldo comp. BTW en uitk. BCF Overige alg. dekkingsmiddelen Subtotaal resultaatbestemming: Resultaat na bestemming:

20 14

21 Toelichtingen 15

22 16

23 TOELICHTING OP DE BALANS In deze toelichtingen zijn conform de BBV diverse verloopoverzichten opgenomen van de verschillende balansrubrieken. Een uitgebreide specificatie van de balanspost "Vaste Activa" (opgenomen in de Staat van Investeringen) ligt bij de jaarrekening ter inzage. In de bijlagen is een kredietenverslag opgenomen. Deze bijlage geeft een inzicht in de uitgevoerde investeringen in 2010, alsmede in de ontwikkelingen ten opzichte van de beschikbaar gestelde kredieten. Deze zijn echter niet gerubriceerd op balansvolgorde. Evenmin is een onderscheid aangebracht tussen investeringen met een economisch nut en investeringen met uitsluitend een maatschappelijk nut. ACTIVA 1 VASTE ACTIVA Vaste activa zijn voor langere tijd vastgelegde vermogensbestanddelen die niet op korte termijn in liquide middelen zijn om te zetten. De regels met betrekking tot activering (wat mag nog geactiveerd worden en wat moet worden geactiveerd) en waardering (wanneer mag een onttrekking aan een reserve of een bijdrage van derden rechtstreeks in mindering worden gebracht op de boekwaarde) zijn onder het BBV 2004 ingrijpend gewijzigd. In bijlage 1 van de evaluatienota "Gemeentelijk Afschrijvingsbeleid" wordt een overzicht gegeven van de te hanteren afschrijvingstermijnen voor investeringen van de gemeente Hof van Twente, waarbij wordt uitgegaan van de economische en de technische levensduur dan wel de kortste van beide. Kortheidshalve verwijzen wij naar deze bijlage. Wel merken wij hierbij nog het volgende op: * In principe gelden de afschrijvingstermijnen uit bijlage 1 van de Nota Gemeentelijk Afschrijvingsbeleid. In de volgende gevallen kan daarvan afgeweken worden: Tegenover de investering staat een meerjarige subsidie; Het streven is om investeringen met maatschappelijk nut afhankelijk van de budgettaire mogelijkheden ineens ten laste van de exploitatie te brengen. Om dezelfde reden kan het college in voorkomende gevallen voorstellen doen om positieve rekeningresultaten aan te wenden voor extra afschrijvingen; Investeringen met een economisch nut onder de worden ineens afgeschreven. Als de investering teniet gaat wordt het restant van de boekwaarde eveneens in één keer afgeboekt ten laste van het resultaat. Investeringen in tractie mogen in geval van een "ideaalcomplex" ineens ten laste van een vast budget in de exploitatie worden gebracht. * Conform genoemde bijlage worden bij onderstaande investeringen de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd: brandweermaterieel 7 15 jaar bruggen (van hout tot beton) jaar fietspaden (aanleg) 40 jaar (investeringen aan) gebouwen jaar openbaar groen (aanleg) 25 jaar openbare verlichting (aanleg) 25 jaar parkeervoorzieningen 30 jaar riolering jaar scholen (excl. grond) jaar sportaccommodaties jaar wegen inclusief reconstructie jaar Voor de overige gehanteerde afschrijvingstermijen wordt verwezen naar de nota afschrijvingsbeleid 1.1 Vaste (im)materiële activa De vaste activa bestaat uit de volgende onderdelen: a. Immateriële vaste activa b. Investeringen met een economisch nut c. Gronden uitgegeven in erfpacht d. Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

24 a. immateriële vaste activa: Er worden twee soorten immateriële activa onderkend, te weten de kosten die zijn verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio en de kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief. Conform de BBV worden de kosten van onderzoek en ontwikkeling in maximaal 5 jaar afgeschreven. De investeringen in immateriële vaste activa kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo Kosten van onderzoek en ontwikkeling Overige immateriele vaste acitva Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen in kosten van onderzoek weer: (bedragen x ) Boekwaarde Investe Desinves Afschrij Bijdragen Afwaar Boekwaarde ringen teringen vingen van derden deringen Kosten van onderzoek en ontwikkeling Overige immateriele vaste acitva De investering betreft een investering voor de ontwikkelingsfase Kunstwerk Diepenheim waarvoor een krediet beschikbaar is gesteld van b. De investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond, weg en waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut weer: (bedragen x ) Boekwaarde Investe Desinves Afschrij Bijdragen Afwaar Boekwaarde ringen teringen vingen van derden deringen Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond, weg en waterbouwk. werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. 1 Bedrijfsgebouwen * Waerdenborgh: 3 semipermanente lokalen * Nieuwbouw Prins Constantijnschool * Raamkrediet Toekomst zwembaden MarkeloGoor * Nieuwbouw MFV 't Gijmink Grond, weg en waterbouwkundige Werken: * Riolering Irisstraat en Stationslaan Goor * Verv/afkop Wheeme Goor * Afkoppelen bedrijventerrein De Whee * Bijdrage riolering herstructurering 't Gijmink * Afkop. Spreeuwenstr / Wheedwarsweg c. Gronden uitgegeven in erfpacht: De boekwaarde van de in erfpacht uitgegeven gronden heeft betrekking op: * de in erfpacht uitgegeven grond aan het Aparthotel ten behoeve van een golfbaan in Delden

25 d. De investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo Gronden en terreinen Grond, weg en waterbouwkundige werken De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop: (bedragen x ) Boekwaarde Investe Desinves Afschrij Bijdragen Afwaar Boekwaarde ringen teringen vingen van derden deringen Gronden en terreinen Grond, weg en waterbouwk. werken In 2010 is voor ruim versneld afgeschreven. Door de verkoop aandelen Essent is de reserve majeure projecten toegenomen met ruim Een bedrag van zal worden gebruikt om investeringen met maatschappelijk nut versneld af te schrijven. Hiervan is in 2010 reeds aangewend. In 2011 is aangewend. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. 2 Grond, weg en waterbouwkundige Werken: * Herinrichting Irisstraat en Stationslaan Goor * Herinrichting 60 km zones buitengebied * Herstructurering 't Gijmink Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2011 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: (bedragen x ) Boekwaarde Investe Desinves Aflossing/ Bijdragen Boekwaarde ringen teringen afschrijving van derden Kapitaalverstrekkingen aan: * Deelnemingen Leningen aan: * Deelnemingen * Woningcorporaties * Overige langlopende geldleningen * Overige uitzettingen langer dan een jaar Bijdrage aan activa in eigendom van derden * Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Dit betreffen de geactiveerde deelnemingen in nutsbedrijven en in de Ontwikkelingsmaatschappij Zenkeldamshoek CV. Correctie verstrekte lening, Grootboek Nationale Schuld van kapitaalverstrekking naar overige uitzettingen langer dan een jaar. * Leningen aan: De stichting Wonen Delden heeft in 2011 een extra aflossing gedaan van * Overige langlopende geldleningen Toename Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten en fietsprivéregeling. * Overige uitzettingen langer dan een jaar In het kader van de verkoop van Essent zijn in 2009 vorderingen ontstaan waarvoor gelijktijdig een voorziening is gevormd. Een deel van de vordering afwikkeling Cross Border Lease is afgewikkeld in De gevormde voorziening kan daardoor gedeeltelijk vrijvallen. (In ) In 2011 is van de vordering op vennootschap (Escrow PBE) ontvangen waardoor eenzelfde bedrag van de voorziening is vrijgevallen. 2.1 Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: Boekwaarde ultimo Grond en hulpstoffen, gespecificeerd naar: * niet in exploitatie genomen gronden * Voorziening tekort complex Verspreide Gronden * Voorziening tekort complex Waterlanden Onderhanden werk, gespecificeerd naar: * bouwgronden in exploitatie * gereed product

26 Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan van het verloop het volgende overzicht worden weergegeven: Boekw. Overgeboekt Investe Inkomsten Overboeking Resultaat Boekw naar OHW ringen * complex Haven Goor * complex Industrie Wheeweg Goor * complex Hemmelweg Markelo * complex De Esch gebied 3 Markelo * complex Woningbouw AzeloA.Delden * complex De Marke III Hengevelde * bedrijventerrein hengevelde * complex woonwagenkamp De AkkersD heim * complex Waterlanden Goor * GMHC/Scherpenzeelseweg Goor * Kievitstraat/Delden * Enterseweg Goor ) * complex Verspreide gronden H.v.T ) ) De boekwaarde van het complex verspreide grond (2010 inclusief Enterseweg Goor) is in de jaarrekening 2010 opgenomen voor een bedrag van Ten onrechte is de bij de jaarekening 2010 getroffen voorziening van in mindering gebracht op deze boekwaarde. Dit is gecorrigeerd bij de jaarrekening Het verschil in boekwaarde per en bedraagt daardoor De complex Enterseweg Goor is in deze jaarrekening ook apart vermeld. Van de in exploitatie genomen bouwgronden kan van het verloop in 2011 het volgende overzicht worden weergegeven: Boekw. Overgeboekt Investe Opbreng Voordelig Boekw van NNIG ringen sten resultaat * complex De Braak West te Delden * complex De Esch gebied 2 te Markelo * complex Borre Bentelo * complex School Bentelo * complex Woningbouw Noord IID'heim * complex Heeckeren 1a * complex Bentinck Goor * complex De Marke Hengevelde * complex Rozenstraat Goor * complex Kievitstraat Gereed Product Onder de noemer Voorraad gereed product en handelsgoederen is de waarde van de voorraad dieselolie ten behoeve van tractiemiddelen opgenomen, alsmede de waarde van de grondvoorraad op het tijdelijk gronddepot aan de Wheeweg te Goor. De voorraad dieselolie wordt gewaardeerd op de aanschafwaarde op balansdatum. De waarde van de grondvoorraad is bepaald aan de hand van de gangbare prijzen wanneer bij projecten in de wegenbouw etc. grond opgebracht moet worden. 2.1 Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van een jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: (bedragen x ) Saldo Saldo RC verhouding niet fin. instellingen (stg. sporthal Markelo) Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen/termijndeposito's Overige vorderingen Totaal Een nadere specificatie van de overige vorderingen is als volgt te geven: 2011 Debiteuren Belastingdebiteuren Vorderingen BBZ BTW/BCF Overige vorderingen af: voorziening dubieuze debiteuren In 2011 is een dotatie gedaan in de voorziening dubieuze debiteuren voor: * Belastingdebiteuren * Debiteuren algemeen en sociale zaken

27 Debiteuren en Vorderingen op openbare lichamen Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening (eind maart 2011) staat van deze vordering nog open. Dit wordt met name veroorzaakt door de vordering compensabele BTW Dit zal in juli 2012 worden afgewikkeld. En door een vordering op CV Ontwikkelings Maatschappij Zenkeldamshoek Belastingdebiteuren Ten aanzien van de vordering op belastingdebiteuren is uit afloopcontrole gebleken dat er ten tijde van opmaak van de jaarrekening nog openstaat. Hiervan dateert uit de jaren 2001 t/m Hiertegenover staan een voorziening van Vordering BBZ Boekwaarde nieuwe Desinves Aflossing/ rente Boekwaarde leningen teringen afschrijving Terugvordering BBZ Terugvordering IOAZ Leenbijstand BBZ renteloos Leenbijstand BBZ rentedragend Dit betreft Leningen BBZ welke door 75% wordt gefinancieerd door het Rijk, hiervoor is onder de passiva een betalingsverplichting opgenomen van Voor 25% is een voorziening getroffen. 2.2 Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Saldo Ultimo Kassaldi: Banksaldi: * BNG * Rabobanken * INGbanken * ABN/AMRObanken De bank en girosaldi komen overeen met de laatste dagafschriften van Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: Van Europese of Nederlandse overheden nog te ontvangen bedragen Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen De belangrijkste nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen zijn: * PMJPsubsidies * Slotdeclaraties BBZ * Nog op te leggen belastingkohieren, toeristenbelasting * Bedragen in het kader van bestemmingsplannen * Te ontvangen rente uitgezette geldleningen

28 PASSIVA 3.1 Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten: Algemene reserve Bestemmingsreserves Resultaat voor bestemming Totaal Het verloop in 2011 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven: Reserves Saldo Toevoeg. Onttrek. Bestemm Vermind. Saldo (bedragen x ) resultaat dekking afschrijving Algemene reserves * Algemene reserve * Grondexploitatie Totaal Bestemmingsreserves * Reserve frictiekosten * Reserve Edon achtergestelde lening * Reserve Vitens achtergestelde lening * Reserve lening Enexis * Reserve Bovenwijkse Voorzieningen * Reserve BTW Compensatiefonds * Egalisatiereserve Automatisering * Reserve Majeure Projecten * Reserve Jeugdcentrum Laarstraat * Reserve Riolering * Reserve Afvalstoffen * Reserve vervanging kunstgrasvelden * Reserve verkoop Essent (rentedekking) * Reserve Digitale Basiskaart (BGT) * Reserves Afschrijving Kapitaaluitgaven Totaal Nadere toelichting: Algemene reserve Op 8 november 2011 heeft de raad de nota reserves en voorzieningen 2011 vastgesteld. Met het vaststellen van deze nota is een reserve grondexploitatie ingesteld voor het afdekken van de risico s in verband met de grondexploitatie. Met de keuze voor het afzonderen van de risico s die verband houden met grondexploitaties is de minimum norm voor de algemene reserve (weerstandscapaciteit) vooralsnog vastgesteld op 5,9 miljoen. (was 7,163 miljoen) Met de actualisatie van de nota reserves en voorziening is een tweetal reserves en een tweetal voorzieningen opgeheven. De saldi van in totaal is toegevoegd aan de algemene reserve. Een grote mutatie in 2011 is het treffen van een voorziening voor het risico van het afwaarderen van de grondwaarden ten behoeve van de Waterlanden ad ten laste van de algemene reserve (op basis van de 2e bestuursrapportage). Voor alle overige toevoegingen en onttrekkingen wordt verwezen naar de bijlage Staat van Reserves waarin een specificatie van de mutaties is opgenomen. Het saldo van de algemene reserve per 31 december 2011 bedraagt en ligt daarmee boven de minimum van 5,9 miljoen. Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves zijn de voor een specifiek aangewezen doel afgezonderde bestanddelen van het eigen vermogen. Het onderscheid tussen de begrippen reservers en voorzieningen is gelegd bij het feit dat de gemeenteraard de mogelijkheid heeft om de bestemming te wijzigen. Zodra dat mogelijk is, dan is er sprake van een bestemmingsreserve. Kan zo'n wijziging niet plaatsvinden dan is er sprake van een voorziening. Met andere woorden, aan een voorziening kleeft een verplichting. De aanwending van reserves is vrijblijvender, omdat de raad een besluit kan nemen over een andere aanwending. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de Nota Reserves en Voorzieningen welke 8 november 2011 door de raad is vastgesteld. Een specificatie van de toevoegingen en onttrekkingen van de diverse reserves is opgenomen in het overzicht "specificaties van de mutaties op de reserves 2011". Deze is opgenomen bij de Staat van Reserves" welke als bijlage in deze jaarrekening is opgenomen. 22

29 3.2 Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor: verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren; van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan, omdat voorzieningen naar beste schatting dekkend dienen te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico's. Echter als sprake is van een voorziening tegen contante waarde zijn jaarlijkse toevoegingen in verband met de CWrekenrente toegestaan. De in de balans opgenomen voorzieningen bestaan uit de volgende posten: Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde gelden met specifiek bestedingsdoel Totaal Het verloop van de voorzieningen in 2011 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: (bedragen x ) Saldo Overboeking Toevoeg. Vrijval Aanwend. Saldo Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's (onzeker) * Voorziening wethouderspensioenen * Voorziening personeel * Voorziening mobiel hoftheater * Voorziening bruidschat St. O.P.O * Voorziening afvloeiing personeel Onderhoudsegalisatievoorzieningen * Voorziening Groot Onderhoud gebouwen Door derden beklemde gelden Voorzieningen Openbaar Primair Onderwijs * Voorziening onderhoud Molen van Buursink MA * Voorziening St. Beheer Den Haller Een nader gedetailleerde specificatie wordt gegeven in de toelichting van de "Staat van Voorzieningen". 3.3 Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Onderhandse leningen van: * Pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen * Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Waarborgsommen In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar Saldo Vermeer Aflos Saldo deringen singen * Leningen Pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen * Leningen Binnenlandse banken en overige financiële instellingen * Waarborgsommen De aflossingsverpichting voor 2012 van deze langlopende leningen bedraagt De totale rentelast voor het jaar 2011 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt

30 Waarborgsommen Hieronder worden verantwoord de waarborgsommen in het kader van verhuur van een tweetal percelen in Diepenheim (Kuimgaarden 1 en Marsmansland 24). Daarnaast is van de woningstichting Spectrum Wonen een vergoeding ontvangen in verband met een garantstelling voor het afsluiten van een aantal leningen. 4 VLOTTENDE PASSIVA Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: Schulden < 1 jaar Overlopende passiva Schulden< 1 jaar Deze post bestaat voornamelijk uit crediteuren en een schuld in rekeningcourant aan de BNG van Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening eind maart 2012 is de schuld in rekeningcourant met de BNG nog De crediteuren schuld bedraagt op dat moment nog (creditnota). De afwikkeling geeft geen aanleiding tot het maken van opmerkingen. Overlopende Passiva Een nadere specificatie van deze post is als volgt te geven: Van Europese of Nederlandse overheden vooruitontvangen/ nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Het verloop in 2011 van de vooruitontvangen bedragen van overheden wordt in onderstaand overzicht weergegeven: (bedragen x ) Saldo bijdrage besteed Saldo * GOA * Stimuleringsregeling Woningbouw 0 0 * Scholing/activeringsbudget * Stimuleringsregeling BOS * Inburgering Allochtone Vrouwen * Mantelzorg/Geluksbudget 1 1 * Leader+ / Reconstructie /PMJP * Kulturhus Markelo * Wet Inburgering * ISV I en II geluidsbudget * VIS2 0 0 * Senter Novem Uitkering bestrijding * Wateroverlast BDU CJG * Binnenklimaat scholen * ISV Peperkampweg Delden * Tijd Stim. Reg. Woningbouw (SenterN) * Tijd Stim. Reg. Woningbouw (Prov) * Binnensted. Vern * Kunstwerk Diepenheim * Ontwikkeling Woonservicegebied * Quick Wins Binnenvaart * TSB Terrein * Boven Regge * Duurzaamheid initiatieven Tevens is hierbij een terugbetalingsverplichting aan het Rijk opgenomen voor 75% van 1.867mln is mln. Dit betref 75% van de vordering BBZ welke is opgenomen onder de activa, uitzettingen korter dan 1 jaar. Hiermee komt het totaal van de post Van Europese of Nederlands overheden vooruitontvangen/nog te betalen bedragen op mln ( ) De belangrijkste nog te betalen bedragen zijn: * Afrekening energiekosten * Doorgeschoven BTW Regio Twente

31 BUITEN DE BALANS OPGENOMEN BORG EN GARANTSTELLINGEN De gemeente Hof van Twente staat garant voor een aantal leningen. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen directe en indirecte garantstellingen. De indirecte garantstellingen zijn leningen waarvoor de gemeente via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) garant staat. Er is hier sprake van een achtervangpositie. De betreft de leningen van woningcorporaties. De gemeente heeft tevens een aantal directe garantstellingen afgegeven aan derde partijen. Wanneer de gemeente borg staat voor een lening houdt dit een risico in en bestaat de mogelijkheid dat de gemeente daarop wordt aangesproken. Geldnemer / aardomschrijving (bedragen x ) Oorspr % borg Restant Restant bedrag Directe garantstellingen * Woningbouwcorporaties * Zorginstellingen * Overige instellingen * Sportverenigingen * Meerdere personen/ HvO Indirecte garantstellingen * Woningbouwcorporaties / woningbouw Een nader gedetailleerde specificatie wordt gegeven in de toelichting van de "Staat van Gegarandeerde Geldleningen". Deze staat is als bijlage in deze jaarrekening opgenomen. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN Contracten Huur, operational lease verplichtingen en overige contracten De volgende huur c.q. lease contracten zijn aangegaan: Begin Eind Totale Jaarlijkse datum datum verplichting verplichting *Onderhoud / leasecontracten obv contractenregistratie *Diverse aangegane verplichtingen openbare werken: Hierin zit o.a. een contract voor een facilitaire dienstverlening met een resterende looptijd van 1,5 jaar en een contractwaarde van NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VORDERINGEN/BEZITTINGEN Bruikleen In december 2000 heeft het college van de voormalige gemeente Stad Delden een olieverfschilderij op doek van de kunstenaar Leo Gestel (voorstellende rozen op een vaas) voor een periode van 25 jaar in bruikleen gegeven aan de Stichting Hannemade Stuers Fundatie te Wijhe. Dit schilderij vertegenwoordigt een waarde tussen de 0,5 en 1 miljoen. Deze bezitting is niet in de balans verwerkt. 25

32 26

33 TOELICHTING OP PROGRAMMAREKENING Programma 1: Burger en bestuur Recapitulatie Primitieve Begroting Rekening Afwijking Voordeel/ Directe lasten V Indirecte lasten V Baten N Resultaat V Toevoeging/onttrekking reserves N Resultaat na bestemming Nadeel De belangrijkste verschillen worden hieronder per product weergegeven. Per product wordt een toelichting gegeven op overen onderschrijdingen van budgetten > Bestuursorganen Directe lasten N Indirecte lasten N Baten V Resultaat N Toevoeging/onttrekking reserves Resultaat na bestemming Nadeel De directe lasten en baten vertonen per saldo een nadeel van Toelichting: * College van B&W: Betreft de voorziening pensioenen voormalige wethouders. Een éénmalige dotatie is nodig om vanuit de voorziening aan de verplichtingen te kunnen blijven voldoen N 002 Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders Directe lasten V Indirecte lasten V Baten V Resultaat V Toevoeging/onttrekking reserves N Resultaat na bestemming Voordeel De directe lasten en de baten vertonen per saldo een voordeel van Toelichting: * Vergoeding griffiegelden en bezwaarkosten Er zijn in 2011 meer dan voorgaande jaren procedures in beroep en/of hoger beroep verloren als gevolg waarvan wij proceskosten hebben moeten vergoeden. * Advertentiekosten In 2011 is een nieuw contract afgesloten voor de publicatie van het Hofweekblad. Hierbij is een aanzienlijk prijsvoordeel behaald. * Kosten representatie Het budget representatie fluctueert jaarlijks. Het voordeel is een saldo van meer en minder uitgaven. In 2011 is minder voor bijeenkomsten (catering eigen beheer), jubilea en afscheid en voor relatiebeheer. Er is meer uitgegeven voor bloemen en planten. * Kosten gebiedsgericht werken De uitvoering van de Veiligheidsmonitor is nog niet volledig afgerond. De laatste bevindingen en rapportage zullen in januari/februari 2012 plaatsvinden. Middels budgetoverheveling is een bedrag van overgeheveld. Verder zijn er geen kosten geweest voor drukwerk. (raming 3.000) * Kosten project Hof van Twente geeft Antwoord Een aantal geplande activiteiten op het gebied van opleiden zijn niet in 2011 uitgevoerd waardoor het geraamde bedrag niet volledig is uitgegeven N V V V V 27