Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht"

Transcriptie

1 Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. Op sommige plekken binnen Rijnland tot wel zes meter. Dankzij waterkeringen, zoals dijken, sluizen, stuwen en stormvloedkeringen heeft Nederland de beste bescherming tegen hoogwater die een land zich kan wensen. Maar er moet hard worden gewerkt om de waterveiligheid op orde te houden, want de zeespiegel stijgt, de bodem daalt en de extremen in het weer nemen toe. En niet te vergeten: er zijn veel meer mensen, investeringen en infrastructuur te beschermen dan enkele decennia geleden. Om ervoor te zorgen dat wij droge voeten houden, worden dijken nauwlettend in de gaten gehouden. Een dijk kan beschadigd raken waardoor hij op den duur kan gaan lekken, afschuiven of doorbreken. De meeste dijken liggen op particuliere of agrarische percelen. De eigenaren van deze percelen zijn verplicht om te zorgen dat de dijk in goede staat blijft. In deze folder kunt u lezen welke factoren de functie van een dijk kunnen beïnvloeden. In het kort Als de functie van een dijk negatief wordt beïnvloed, en deze dijk staat op uw grond, dan ontvangt u hierover een brief. U ontvangt alleen een brief wanneer u iets moet doen. Sommige zaken worden door Rijnland opgepakt. Mogelijk dat u nog niet eerder bent aangeschreven voor het uitvoeren van het gewone onderhoud. Dit betekent echter niet dat u als onderhoudsplichtige niet eerder verantwoordelijk was. De folder In deze folder wordt beschreven hoe de kade-inspectie zijn grondslag vindt in het beleid en de regels van Rijnland. Daarna wordt per hoofdstuk beschreven welke soorten dagelijks onderhoud er zijn en wat u moet doen om het onderhoud uit te voeren. Ook leest u meer over het gebruik van klei. Omdat het belangrijk is dat de dijk wordt beschermd met een goede grasmat is ook kort opgeschreven hoe u zelf de sterkte van de grasmat kunt vaststellen. Dit geeft u een indruk of de grasmat voldoende bescherming kan bieden tegen invloeden van buitenaf. Zoals door regen of golven door wind en boten. Als laatste is een hoofdstuk opgenomen waarin een aantal duurzame maatregelen worden beschreven om zoveel als mogelijk schade aan de dijk te voorkomen. Immers voorkomen is beter dan handhaven. 1 Onderhoud in de keur van Rijnland In de keur van Rijnland staat beschreven wat wordt verstaan onder gewoon onderhoud en buitengewoon onderhoud. Onder gewoon onderhoud (dagelijks onderhoud) valt de zorg voor een goede toestand van de dijk onder andere door: het bestrijden van (overig) wild, zoals mollen, het maaien van het gras, het herstellen van beschadigingen aan de dijk, en het in stand houden van een goede grasmat. Met andere woorden gewoon onderhoud gaat over schade aan de dijk als gevolg van het dagelijks gebruik. Onder buitengewoon onderhoud valt de zorg voor het goed laten functioneren van de dijk, namelijk het keren van water. Met dit onderhoud wordt: het verbeteren van een dijk bedoeld of; het op juiste hoogte brengen van de dijk. Met andere woorden buitengewoon onderhoud gaat over het weer voldoende veilig maken van de dijk voor de hele polder. Rijnland is verantwoordelijk voor dit buitengewoon onderhoud. 1.1 Legger Wie aan zet is voor het onderhouden van de dijk staat beschreven in de Legger regionale keringen De legger is te vergelijken met een kaart waarop aangegeven is waar een dijk ligt, hoe de dijk er van vorm uit ziet en wie het onderhoud van de dijk moet uitvoeren. Deze laatste wordt de onderhoudsplichtige genoemd. Voor het gewone onderhoud is dit veelal de eigenaar van het perceel waar de dijk is gelegen. Als de eigenaar de dijk niet zelf gebruikt maar de dijk wordt gebruikt door derden, dan is soms de feitelijke gebruiker belast met het onderhoud. Echter, de eigenaar blijft altijd juridisch verantwoordelijk. 1.2 De kade-inspectie Tijdens de inspectie wordt naar een aantal zaken gekeken. Als dingen worden geconstateerd die vallen onder het 1

2 buitengewoon onderhoud, zoals het op hoogte brengen van een dijk of een kadeverbetering, dan pakt Rijnland deze op. Afhankelijk van de noodzaak gebeurt dit direct of later wanneer de dijk sowieso aan de beurt zou zijn voor buitengewoon onderhoud. Voor wat betreft het gewoon onderhoud, kijkt Rijnland dit jaar naar de volgende onderwerpen: 1. ingetrapte, afgetrapte en/of afgekalfde oevers, 2. schade op de dijk door vee of door voertuigen (ook boten), 3. slechte grasmat, 4. bomen die een gevaar vormen, 5. onvoldoende gemaaid, 6. struiken en opschot 7. en beschadiging van de vegetatie die dient ter bescherming van de dijk. Als één of meerdere van deze schades wordt geconstateerd, ontvangt de perceeleigenaar een brief. 1.3 Onderdelen van de dijk In de tekst worden bepaalde delen van de dijk aangehaald. Hieronder volgt een kleine schets welk deel van de dijk wordt bedoeld. Buitentalud Kruin 2 Waarvoor aangeschreven Hieronder wordt per onderwerp aangegeven wat voor onderhoud waar moet worden uitgevoerd. Deze onderwerpen komen ook terug op het overzicht die bij de brief u heeft ontvangen. Voert u herstel uit met klei? Lees dan ook hoofdstuk 3 Klei. Hierin staat belangrijke informatie welke klei gebruikt moet worden. Moet u gras zaaien? Lees dan het hoofdstuk 2.3 Slechte grasmat. 2.1 Ingetrapte/afgetrapte/afgekalfde oevers Bent u hiervoor aangeschreven dan moet u onderhoud uitvoeren aan het buitentalud. Vee op de dijk hoeft geen probleem te zijn. Klein vee, zoals schapen en geiten, zijn zelfs goed voor de kruin van de dijk. Groot vee, zoals koeien en paarden, kunnen de dijk beschadigen. Soms is dat op de kruin van de dijk. Ook kan vee bij het drinken van het water uit het water of het eten van de beplanting in het buitentalud en oeverlijn de oever vertrappen of de aanwezige beschoeiing beschadigen. Als de grasmat is beschadigd, en dan met name het breken van de grasmat waardoor de grond zichtbaar wordt, heeft dit grote gevolgen voor de bescherming van de kruin en buitentalud. Door vee wordt het buitentalud van de dijk slecht en kan de grond in het water komen te liggen. Veel trapschade kan betekenen dat de dijk te smal wordt of sneller afkalft. Als er eenmaal schade aan het buitentalud is kunnen oevers ook afkalven door golven van boten die voorbij varen of golven die ontstaan door de wind. Ondanks dat de boot van iemand anders is en u niets kan doen aan de wind, toch moet u als perceeleigenaar de schade herstellen. Binnentalud Kernzone Beschermings zone Beschermings zone Ingetrapte en afkalving van de oever als gevolg van vee en golven. Om het onderhoud aan het buitentalud van de dijk uit te voeren moet deze worden hersteld met de juiste klei. 2

3 Na het herstellen met klei moet u gras zaaien. Ook kunnen op de klei grasplaggen of graszoden worden aangebracht. Met een goede grasmat wordt erosie van de klei door wind en regen voorkomen. Op plekken waar de grasmat slecht tot ontwikkeling kan komen kunt u afkalving van de oever voorkomen door een beschoeiing of open betontegels aan te brengen of vegetatie zoals riet e.d. te planten. Het aanbrengen van beschoeiing of open betontegels moet voldoen aan bepaalde regels. Wilt u deze aanbrengen? Neem dan contact op met Rijnland. Dezelfde dijk een jaar later. 2.2 Vee- en voertuigschade Bent u hiervoor aangeschreven dan moet u onderhoud uitvoeren op de kruin en/of het binnentalud van de dijk. Vee of voertuigen op de dijk kunnen de dijk beschadigen. Doordat voertuigen geregeld hetzelfde spoor rijden of vee vaak hetzelfde spoor volgt heeft dit veel invloed op de kwaliteit van de grasmat en het wortelstelsel ervan. Ook kan door de druk en gewicht klei weg- of samengedrukt worden. Afkalving van de oever onder een steiger. Schade aan de dijk door vee kan worden voorkomen door het plaatsen van (schrik)- draad om vee van de oeverlijn weg te houden. Uiteraard is het spannen van (schrik)draad altijd beter dan dat er door vee schade aan de dijk ontstaat. Maar die keus maakt de perceeleigenaar zelf. Rijnland schrijft het niet voor, maar ook hier geldt voorkomen is beter dan het laten ontstaan van schade. Bij rijden op de dijk met voertuigen zwaarder dan 8 ton moet voldaan worden aan bepaalde regels. Wilt u met voertuigen van meer dan 8 ton rijden op de dijk? Neem dan contact op met Rijnland. Voertuigschade. Na het onderhoud is meteen schrikdraad geplaatst. 3 Herstelde voertuigschade.

4 eerder kan zijn ontstaan door bijvoorbeeld vee, kan er al voor zorgen dat in perioden met regen de grond wegspoelt. Dit wegspoelen verzwakt de grasmat en daarmee de dijk. Overgangen tussen een beschoeiing en gras of tussen een verharding (ook open betontegels of stortsteen) en gras zijn erg gevoelig voor uitspoeling van de dijk. Veeschade op de kruin. Ook als vee in het binnentalud bescherming zoekt tegen de wind kan dat op den duur schade aan de grasmat geven en kunnen zelfs kuilen ontstaan. U moet er dus voor zorgen dat er weer een goede grasmat op de dijk komt. Dit kan door op de dijk (opnieuw) gras in te zaaien. Het aanbrengen van een dunne laag teeltaarde om het opkomen van gezaaid gras te versnellen is uiteraard toegestaan. Hoe vroeger vanaf de lente wordt gezaaid des te beter dit is. Het krijgen van een goede grasmat, en dan met name het goed verstrengeld zijn van de wortels, kan soms wel een paar jaar duren. Ook is het gebruik van graszoden toegestaan om de grasmat weer voldoende erosiebestendig te krijgen. Als schade kan ontstaan door golfafslag heeft het aanbrengen van zoden op de wind/- oeverlijn zelfs de voorkeur boven het zaaien van gras. Algemeen geldt: Hoe beter de herstelde grasmat voor de winter is, des te beter de dijk wordt beschermt. Ligplekken door vee, veelal schapen. De vee- en voertuigschade moet worden hersteld door het aanbrengen van klei en daarna het zaaien van gras. 2.3 Slechte grasmat Bent u aangeschreven voor een slechte grasmat dan moet u zodanig onderhoud uitvoeren dat de kwaliteit van de grasmat weer in orde komt. Een goede grasmat beschermt de dijk tegen weer en wind. Een dichte grasmat geeft zoveel bescherming dat golven die tegen de dijk rollen de dijk niet beschadigen. In droge perioden zorgt een goede grasmat ervoor dat de dijk minder snel verdroogt. Ook de wortels van de grasmat bepalen in grote mate de bescherming van de dijk. Hoe sterker de grasmat en het wortelstelsel hoe sterker de dijk is en beter bestand is tegen bijvoorbeeld golven en uitspoeling. U kan ook zelf de sterkte van de grasmat vaststellen. Lees hiervoor hoofdstuk 4 Een zode steken. Een slechte grasmat kenmerkt zich door open plekken in het gras waar de bodem zichtbaar is. De open plek, die ook al (een paar jaar) Slechte grasmat. 2.4 Bomen op de dijk Bent u aangeschreven voor bomen dan staan één of meerdere bomen op een zodanige plek op de dijk dat deze een gevaar vormen voor de veiligheid van de dijk. Sommige bomen beïnvloeden de dijk. Het omwaaien van de boom kan een gat in de dijk slaan en de dijk instabiel maken. Het beleid van Rijnland staat bomen onder bepaalde voorwaarden op de dijk toe. Tijdens de kade-inspectie is gekeken of deze voorwaarden haalbaar zijn en of de boom echt een (direct) gevaar vormt. In die situatie rest vaak niets anders dan het flink inkorten 4

5 tot ruim onder de 5 meter of kappen van de boom. Hoe vervelend dat ook is. Het kan zijn dat u voor het mogen kappen of inkorten van de boom een omgevingsvergunning moet hebben. Neemt u in dat geval contact op met de gemeente, maar ook met Rijnland. Soms is de veiligheid zodanig in het geding dat snel handelen is vereist. Hoe gevaarlijker de boom is voor de dijk, des te sneller moet u maatregelen nemen. Dat komt onder andere terug in de termijn die u krijgt voor het uitvoeren van het onderhoud. Onvoldoende gemaaid en opschot van struiken. Na maaien en snoeien. 2.6 Opschot en struiken Bent u aangeschreven voor opschot en struiken dan moet u onderhoud aan de beplanting op de dijk uitvoeren. Hoge bomen op het binnentalud. 2.5 Maaien Bent u aangeschreven voor maaien dan moet u de op de dijk de aanwezige vegetatie maaien en het maaisel afvoeren. Onder opschot wordt verstaan het (spontaan) opgekomen beplanting op de dijk zoals elzen, essen, wilgen, riet, onkruid e.d. Als op de dijk opschot en struiken staan, zowel langs het water maar ook op de kruin of het binnentalud, maakt dat de inspectie moeilijker. Verzakkingen, kwel en andere zaken zouden dan kunnen worden gemist tijdens de inspectie. Door het opschot te verwijderen en de struiken te snoeien kan alsnog de inspectie worden uitgevoerd. Als het gras of andere vegetatie op de dijk niet voldoende wordt gemaaid, is het voor Rijnland niet mogelijk om de inspectie aan de dijken uit te voeren. Door het maaien en afvoeren van het maaisel kan alsnog de inspectie worden uitgevoerd. Om de inspectie van de dijk in het eerste kwartaal van het jaar beter te laten verlopen is het belangrijk dat een dijk in het laatste kwartaal van het voorgaand jaar wordt gemaaid. Opschot en struiken, achter het hek. 5

6 3 Klei Onderhoud aan de dijk moet plaatsvinden met klei. De klei moet voldoen aan bepaalde voorwaarden en wordt erosieklasse I klei genoemd. Deze klei is van natuurlijke oorsprong, zoals rivierklei. De klei mag niet zijn vermengd met planten- en boomresten of andere grondsoorten of zand en moet vrij zijn van puin. 2.7 Beschadiging van de vegetatie die dient ter bescherming van de dijk Bent u hiervoor aangeschreven dan moet u beschermende maatregelen nemen om te voorkomen dat verdere schade optreedt aan de vegetatie die langs de oeverlijn staat. Soms worden door Rijnland maatregelen genomen om de dijk te beschermen. Dat kan onder andere door het aanbrengen van een natuurvriendelijke oever of het aanbrengen van vegetatierollen langs de oeverlijn. Als vee de vegetatie in het water aanvreet dan wordt de vegetatie langzaam maar zeker steeds minder hoog en minder dicht. Op den duur worden zelfs de wortels beschadigd waardoor de vegetatie in zijn geheel verdwijnt. Dit is niet gewenst, waardoor u maatregelen moet nemen om de vegetatie in het water in goede staat te houden. Is de vegetatie die Rijnland heeft aangebracht in zijn geheel verdwenen? Dan moet u nieuwe vergelijkbare vegetatie terugplaatsen. Met het plaatsen van een afrastering of (schrik)draad kan vee vaak al worden weghouden van de vegetatie in het water. 3.1 Wat is klei Niet alle klei is de juiste klei. Om het simpel te houden. Het verschil tussen klei, silt (leem) en zand wordt bepaald door de grootte van de korrels of deeltjesgrootte. Stel dat klei zo groot is als een cent, dan is silt zo groot als een eetbord en zand zo groot als een regenton. Juist doordat de deeltjes van klei zo klein zijn, is het in staat om water tegen te houden en dat water makkelijk door zand kan stromen. Om die reden is zand in de dijk niet gewenst omdat (grond)water op termijn makkelijk door de dijk kan stromen. Hierdoor ontstaan in en onder aan de dijk natte plekken. Klei moet vrij van plantenresten, puin en zand zijn. Door plantenresten zal de klei minder goed verdichten en onvoldoende waterkerend zijn. Puin (al dan niet gepaard met zand) in een dijk is niet gewenst. Op de duur kan dit lekkage van de dijk geven. Vochtige klei voelt tussen de vingers glad aan en kan makkelijk tot een samenhangende bal worden gekneed. Als er in de klei zand zit dan voelt de klei tussen de vingers korrelig aan en het kneden tot een bal is lastiger of zelfs onmogelijk. 3.2 Klei of niet Met een certificaat van de gebruikte klei kan worden aangetoond welke soort klei is gebruikt en of dit voldoet. Mocht u vragen hebben of twijfelen of u de juiste klei gebruikt, dan kunt u altijd bellen. Dan kan vooraf een controle plaatsvinden van het materiaal wat u wilt gebruiken om het onderhoud uit te voeren. Wij noemen een paar leveranciers die bekend zijn met de juiste klei, maar ongetwijfeld zijn er meerdere. AW Vessies Infra te Lisse Otte te Lisse J. den Breeyen te Hoofddorp Linkeroever wel bescherming (zie de palen achter het riet), rechteroever geen bescherming. Let op: Tijdens de hercontrole wordt bekeken of de juiste klei is gebruikt. Is dat niet het geval, dan moet u het door u aangebrachte materiaal verwijderen en alsnog het herstel uitvoeren met wel de juiste klei. 6

7 3.3 Hoe herstellen De dijk kan op verschillende manieren worden hersteld en dat is afhankelijk van welk onderhoud wordt uitgevoerd. Hieronder volgen een paar voorbeelden van onderhoud en hoe deze op de juiste wijze is uitgevoerd. Met te droge klei werken is niet wenselijk, omdat hierdoor de klei onvoldoende kan worden verdicht. Voordat de vochtige klei wordt aangebracht moet eerst de aanwezige grasmat worden gefreesd of opgeruwd. Hierdoor ontstaat een betere hechting tussen de klei van de dijk en de nieuwe klei. De vochtige klei moet in lagen van steeds maximaal 20 cm worden aangebracht en goed worden aangedrukt met bijvoorbeeld de bak van kraan. Hierna mag een volgende laag klei worden aangebracht en worden aangedrukt. Na het aanbrengen van de klei moet er gras worden gezaaid. Onderhoud uitgevoerd met te droge klei. 3.5 Optrekken van de slootkant: Zwarte kantjes / grijze kantjes Optrekken van de slootkant kan alleen als het klei is. Het optrekken van het buitentalud met bagger uit de sloot is niet toegestaan, de zogenaamde zwarte kantjes. Let op: Als het aandrukken van de klei niet goed wordt gedaan, ontstaan gaten en openingen in de klei. Tot het moment dat er een goede grasmat op de dijk is hebben hemelwater en/of golven vat op de nieuwe klei wat snellere uitspoeling van de dijk geeft. Dit uitspoelen is dan ook te zien als het water in de sloot naast de nieuwe klei snel verkleurt. 3.4 Welke klei op buitentalud, kruin en binnentalud Bij het herstellen van de dijk in het buitentalud en op de kruin moet klei (erosieklasse I) worden gebruikt. En ook vrij zijn van puin, zand en plantenresten. Voor het binnentalud mag wel klei met een beetje zand worden gebruikt. Reden hiervoor is dat het in het binnentalud meer om stabiliteit van de dijk gaat en minder gaat om het keren van water. Na het aanbrengen van de klei moet er gras worden gezaaid. Onderhoud noodzakelijk in het buitentalud. Onderhoud uitgevoerd met bagger. Onderhoud noodzakelijk op kruin en buitentalud. 7

8 Vaak zal een combinatie van gras en (on)kruiden (lees: vegetatie) aanwezig zijn. Het wortelstelsel van de vegetatie bepaald de sterkte van de grasmat. Om de sterkte van de vegetatie vast te stellen gaat u als volgt te werk. Als u de aanwijzingen volgt dan is de schade aan de grasmat minimaal. Onderhoud uitgevoerd met vochtige klei en aangedrukt met de bak van de kraan. Let op: Houdt er rekening mee dat in de bodem vaak glas of scherpe materialen aanwezig kunnen zijn. Gebruik daarom altijd dikke handschoenen. 4.1 Locatie bepalen Bekijk de dijk en selecteer een deel wat een algemeen beeld is van de dijk. Algemeen zowel in de hoeveelheid als de samenstelling van de vegetatie. 4.2 Uitsteken van de zode Leg een A4-7je op de locatie waar de sterkte van het gras moet worden bepaald. A4-tje op de grasmat. Onderhoud noodzakelijk in het buitentalud. Steek over de grootte van het A4-tje met een spade ongeveer 15 cm diep in dijk. Steek aan een korte zijde een kleine wig uit de dijk. Kanten opgetrokken met klei. 4 Een zode steken De sterkte van de grasmat kunt u ook zelf vaststellen. Zo heeft u een idee in hoeverre de grasmat bescherming biedt tegen golven en weersinvloeden. Niet elke grassoort is gelijk aan elkaar en ieder grassoort heeft een ander wortelstelsel. 8 Uitsteken van een wig.

9 Plaats de spade op ongeveer 8 cm onder het maaiveld en duw de spade in lijn met het maaiveld in de bodem onder de vegetatie. Goede grasmat met een gesloten wortelstelsel. Kenmerken voor een (zeer) goede grasmat. Insteken van de spade. Ga niet wrikken, omdat hiermee de zode kan breken. Lukt het uitsteken niet? Haal dan de spade er uit en start opnieuw met het indrukken van de spade. Op een bepaald moment komt de zode los van de bodem. Als tijdens het steken de zode al breekt en de grond loskomt, dan is er sprake van een (zeer) lage sterkte van de grasmat. 4.3 Bepalen sterkte Leg de spade op de dijk en pak dan met beide handen (aan elke korte kant een hand) de zode met de vegetatie naar boven op. Trek met beiden handen, ieder aan een korte kant, de zode uit elkaar. Breekt de zode en is geen krakend geluid te horen, of de zode valt zelfs in kleine stukken uit elkaar, dan is er sprake van een slechte grasmat. Slechte grasmat. 4.4 Herstellen locatie Na het bepalen van de sterkte kunnen de stukken gras weer teruggelegd worden in de dijk. Beetpakken zode. Als de zode bijna niet stuk of uit elkaar is te trekken is de grasmat zeer goed. Breekt de zode en is ook een krakend geluid te horen dan is er ook sprake van een goede grasmat. Teruggelegde delen van het gras. 9

10 5 Riet zo gek nog niet In 2018 hebben meerdere perceeleigenaren contact opgenomen met Rijnland om te bespreken welke duurzame maatregelen genomen kunnen worden om het dagelijks onderhoud te verminderen. Hieronder zijn een aantal ideeën verder uitgewerkt en de komende jaren zal blijken welk effect wordt bereikt. 5.1 Natuurlijke oevers Het aanbrengen van een natuurlijke oever in het water is een duurzame maatregel. Een rietkraag in het water van een of enkele decimeters breed is goed in staat om erosie door golven van wind of boten tegen te gaan. Ook geven de wortels van het riet extra stevigheid aan de (onderwater) bodem. Riet groeit het best op een niveau tussen de 10 en 15 centimeter onder het waterpeil. Aangezien het waterpeil van de boezem vrijwel constant is is dat een prima milieu voor de ontwikkeling van riet. Maar riet kan ook prima tegen tijdelijk hogere waterpeilen van wel 15 boven het normale boezempeil. Om riet goed tot ontwikkeling te laten komen moet langs de oever een goed leefmilieu aanwezig zijn. Dus een niet te diepe onderwaterbodem. Het ondieper maken van een strook langs de oeverlijn is toegestaan. Dempen is echter niet toegestaan. Dit onderscheid ligt vrij nauw. Wilt u een strook langs de oever ondiep maken? Neem dan contact op met Rijnland. Ook moet voorkomen worden dat aangeplant of ingezaaid riet wegspoelt. Als het riet eenmaal aanwezig is, dan moet voorkomen worden dat vee gaat grazen aan de opkomende stengels. Na een paar jaar zal de rietkraag sterk genoeg zijn om een bijdrage te leveren aan de stabiliteit van de dijk. Aangezien bij het dagelijks onderhoud van de sloten altijd een hoeveelheid waterplanten langs de oever mag blijven staan, vormt de rietkraag ook wat dat betreft geen probleem. Ook op het buitentalud kunnen bepaalde planten, riet en (on)kruiden sterkte bieden aan de bodem. Riet en vegetatie terug op de oeverlijn. Soms komt bij het herstellen van het buitentalud al snel nieuwe vegetatie terug. Hieronder volgt een voorbeeld waarbij voorzichtig de klei van de afgetrapte oever is teruggebracht op het buitentalud. In die klei zitten al zaden en resten van wortels van de vegetatie die op het land en in het water aanwezig zijn. Schade aan buitentalud, februari Buitentalud net hersteld, juli Buitentalud hersteld in

11 Uiteraard moet de beschoeiing wel voldoende hoog zijn om te voorkomen dat golven alsnog over de beschoeiing heen kunnen rollen. Juist de grens tussen beschoeiing en grond/gras is kwetsbaar. Aan het vervangen of aanbrengen van een beschoeiing zijn kosten verbonden. Deze kosten zijn volledig voor rekening van de perceeleigenaar. Buitentalud, augustus Buitentalud, september Het kan zijn dat Rijnland in het verleden, als gevolg van buitengewoon onderhoud aan de dijk, een lichte beschoeiing heeft geplaatst. Reden hiervoor is dat dan in één keer de grond op de dijk kan worden aangebracht in plaats van dat er verspreid over meerdere jaren steeds een laagje grond wordt aangebracht. De lichte beschoeiing is gemaakt van dunne palen, één of een paar planken en worteldoek. De beschoeiing die is aangebracht heeft slechts tijdelijk een stabiliserende functie van de dijk. Na een paar jaar heeft de beschoeiing geen stabiliserende functie meer en zou deze om die reden mogen vervallen. De beschoeiing gaat dan om niet (gratis) naar de perceeleigenaar. Het beheer en onderhoud van de beschoeiing komt vanaf dat moment bij de perceel-eigenaar te liggen. Is de beschoeiing op den duur aan vervanging toe? Dan liggen de kosten voor vervanging bij de perceeleigenaar. 5.3 Steenstort Het aanbrengen van steenstort kan in sommige gevallen een oplossing zijn om afslag van golven te voorkomen. Probleem is wel dat op termijn de stenen verder het water inrollen en hierdoor verdwijnen. Op den duur ontstaat op de waterbodem een deken van stenen. Stenen, maar ook puin, voorkomen dan het opkomen van riet en andere waterplanten. Buitentalud, oktober Uiteraard valt en staat het hebben van riet op de oeverlijn en/of buitentalud met het voorkomen dat vee bij de vegetatie kan komen. Het kan dus noodzakelijk zijn om (schrik)draad te plaatsen. 5.2 Beschoeiing vervangen/aanbrengen Het vervangen of aanbrengen van een beschoeiing kan voordelen hebben, omdat hiermee goed de afslag van de oever door golven kan worden voorkomen. Soms is het erg lastig om op de grens tussen water en land een voldoende erosiebestendige grasmat te krijgen. 5.4 Afrastering Door vee van de dijk te houden kan vaak veel schade worden voorkomen. Hierdoor is ook minder onderhoud aan de dijk nodig. De plek van het (schrik)draad bepaald de mate van schade en waar de schade ontstaat. Staat het (schrik)draad teveel op de oeverlijn, dan zal vee nog steeds op het buitentalud kunnen komen. De beste plek voor het (schrik)draad is op de rand van de kruin en het binnentalud. 5.5 Ideeën? Mogelijk zijn er nog andere manieren om duurzame maatregelen te nemen. Heeft u daar ideeën over dan kunt u altijd met Rijnland hierover in gesprek gaan. 11

12 Hoe verder In de brief wordt in een overzicht aangegeven voor welke onderdelen van het dagelijks onderhoud u bent aangeschreven. Per locatie krijgt u een kaart (met een gedeelte) van uw perceel. Op de kaart staat met een lijn aangegeven waar het onderhoud moet worden uitgevoerd. Ook zijn een of meerdere foto s bijgevoegd die een beeld geven van de aangetroffen situatie. Het kan zijn dat niet voor elk perceel of elk type onderhoud een foto is bijgevoegd. Binnen de termijn die op het overzicht staat moet u de dijk hebben onderhouden. Na die termijn wordt er een hercontrole uitgevoerd. Mocht u het onderhoud dan niet of niet op de juiste wijze hebben uitgevoerd dan wordt een handhavingsprocedure opgestart. Als u extra informatie wilt of de situatie wilt bespreken kunt u een sturen aan kade-inspectie@rijnland.net. Vermeld in de in ieder geval het briefnummer. Wij nemen daarna binnen een paar dagen contact met u op. Pachter of andere gebruiker Het kan zijn dat u als eigenaar van het perceel niet de gebruiker bent. Aangezien Rijnland geen zeggenschap heeft in het pachtcontract of overeenkomst bent u als eigenaar altijd de eindverantwoordelijke voor het dagelijks onderhoud. Wilt u gegevens doorgeven aan uw pachter of gebruiker? Geef dan ook de kaarten, foto s en de folder door. Dit voorkomt onduidelijkheid bij de pachter of gebruiker. De folder kunt u ook inzien via: Meer informatie Wilt u meer weten over de regels voor het plaatsen van beschoeiingen, hekwerken of (schrik)draad of het rijden van voertuigen op de dijk of het ondieper maken van een strook langs de oever? Kijk dan op of neem contact op met ons hoofdkantoor via telefoonnummer (071) De afdeling Vergunningverlening & Handhaving kan u nader informeren. Hoogheemraadschap van Rijnland Archimedesweg 1 Postbus AD Leiden Telefoon (071) post@rijnland.net Meer weten over het Hoogheemraadschap van Rijnland? Kijk op: 24 januari

Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht

Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. Op sommige plekken in Rijnland tot wel zes meter. Dankzij waterkeringen, zoals dijken, sluizen, stuwen en stormvloedkeringen,

Nadere informatie

Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht

Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. Op sommige plekken in Rijnland tot wel zes meter. Dankzij waterkeringen, zoals dijken, sluizen, stuwen en stormvloedkeringen,

Nadere informatie

Diepte-/profielschouw Kromme Rijngebied 2014

Diepte-/profielschouw Kromme Rijngebied 2014 Diepte-/profielschouw Kromme Rijngebied 2014 1 Diepte-/profielschouw, wat en waarom? EEN SLOOT MOET EEN SLOOT BLIJVEN. Het is om meerdere redenen belangrijk dat de diepte en breedte van een sloot door

Nadere informatie

Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen oplossingen voor een goede grasmat

Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen oplossingen voor een goede grasmat Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen oplossingen voor een goede grasmat Inleiding Waterschap Brabantse Delta bewaakt en onderhoudt sloten, oevers en dijken ter voorkoming van wateroverlast

Nadere informatie

Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen informatie over grasmatten

Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen informatie over grasmatten Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen informatie over grasmatten Inleiding Waterschap Brabantse Delta bewaakt en onderhoudt sloten, oevers en dijken ter voorkoming van wateroverlast

Nadere informatie

Plaatsen en terugplaatsen van objecten op dijken

Plaatsen en terugplaatsen van objecten op dijken Plaatsen en terugplaatsen van objecten op dijken Droge voeten, schoon water Inleiding Grote delen van Rijnland liggen onder de zeespiegel, op sommige plekken zelfs tot wel zes meter. Gelukkig loopt het

Nadere informatie

38 Afrasteringen bij een waterkering

38 Afrasteringen bij een waterkering 38 Afrasteringen bij een waterkering 38.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat het plaatsen en verwijderen van afrasteringen (paaltjes met schapengaas of paaltjes met draden ertussen) centraal. Het plaatsen

Nadere informatie

U woont langs een dijk die versterkt moet worden. dijkversterking. waar heeft u mee te maken?

U woont langs een dijk die versterkt moet worden. dijkversterking. waar heeft u mee te maken? U woont langs een dijk die versterkt moet worden dijkversterking waar heeft u mee te maken? Binnendijks of buitendijks? U woont binnendijks wanneer uw woning door een dijk wordt beschermd tegen het water

Nadere informatie

Graszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water.

Graszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water. Graszoden leggen Graszoden leggen Het voordeel van graszoden boven graszaad is dat het effect direct zichtbaar is. Maar ook graszoden moeten eerst aanslaan voor ze kunnen worden betreden en moeten vochtig

Nadere informatie

Veelgestelde vragen schouw dagelijks onderhoud

Veelgestelde vragen schouw dagelijks onderhoud Veelgestelde vragen schouw dagelijks onderhoud Wat is gewoon onderhoud? Gewoon onderhoud is het jaarlijks verwijderen van een overmaat aan begroeiing, vuil enzovoort dat zich in en direct naast de watergang

Nadere informatie

22. Het inrichten van particuliere tuinen op de in de bijlage aangegeven waterkeringen

22. Het inrichten van particuliere tuinen op de in de bijlage aangegeven waterkeringen Algemene regel 22 22. Het inrichten van particuliere tuinen op de in de bijlage aangegeven waterkeringen Een algemene regel vervangt de vergunningplicht voor bepaalde activiteiten of werken die in de Keur

Nadere informatie

INSPECTIEDOCUMENT PROGRAMMA VAN EISEN VISUELE INSPECTIE REGIONALE WATERKERINGEN

INSPECTIEDOCUMENT PROGRAMMA VAN EISEN VISUELE INSPECTIE REGIONALE WATERKERINGEN INSPECTIEDOCUMENT PROGRAMMA VAN EISEN VISUELE INSPECTIE REGIONALE WATERKERINGEN Groningen, november 2004 1. Inleiding De gebeurtenissen in Wilnis en Rotterdam in de zomer van 2003, waarbij wateroverlast

Nadere informatie

Wel heeft op deze locatie 20 jaar geleden een dijkverzwaring plaatsgevonden waarbij de dijk verhoogd en verzwaard is aan de binnenzijde.

Wel heeft op deze locatie 20 jaar geleden een dijkverzwaring plaatsgevonden waarbij de dijk verhoogd en verzwaard is aan de binnenzijde. Pagina 1 van 12 Casus 1: Scheur in kruin van de waterkering. We hebben te maken met een hoogwater situatie op de Rivier Deze hoogwatergolf is zeven dagen geleden begonnen. Op dijkvak.. is op dag 5 een

Nadere informatie

Lesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de

Nadere informatie

26 Aanbrengen van grond bij een waterkering

26 Aanbrengen van grond bij een waterkering 26 Aanbrengen van grond bij een waterkering 26.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat het aanbrengen van grond bij waterkeringen centraal. Onder deze handeling wordt verstaan: - opvullen van gaten en kuilen;

Nadere informatie

BELEIDSNOTITIE SCHOUW KERINGEN

BELEIDSNOTITIE SCHOUW KERINGEN BELEIDSNOTITIE SCHOUW KERINGEN Inleiding Het schouwen of inspecteren van de regionale en overige keringen werd min of meer meegenomen in de schouw van de oppervlaktewateren. De aandacht werd daarbij echter

Nadere informatie

Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak!

Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak! Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak! Gooi overtollige aquariumen vijverplanten niet in de sloot, maar in de GFT-bak. De veelal exotische planten kunnen in de sloot en ander buitenwater zorgen

Nadere informatie

16 Beweiding 16.1 Inleiding

16 Beweiding 16.1 Inleiding 16 Beweiding 16.1 Inleiding Veel percelen langs watergangen en waterkeringen worden gebruikt voor het houden van vee. Soms kleinschalig, bijvoorbeeld voor het hobbymatig houden van enkele schapen of ander

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Beschadigingen Constructies. Drijfvuil. Menselijke- of dierlijke activiteit. Overloop of golfoverslag. Scheuren.

INHOUDSOPGAVE. Beschadigingen Constructies. Drijfvuil. Menselijke- of dierlijke activiteit. Overloop of golfoverslag. Scheuren. INHOUDSOPGAVE 1. Beschadigingen 2. Constructies 3. Drijfvuil 4. Menselijke- of dierlijke activiteit 5. Overloop of golfoverslag 6. Scheuren 7. Uittredend water 8. Vervormingen Bij welk schadebeeld dient

Nadere informatie

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei. Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!

Nadere informatie

Wonen aan de dijk. Droge voeten, schoon water. Hoogheemraadschap van Rijnland

Wonen aan de dijk. Droge voeten, schoon water. Hoogheemraadschap van Rijnland Hoogheemraadschap van Rijnland Archimedesweg 1 telefoon (071) 30 63 063 postbus 156 fax (071) 51 23 916 2300 AD Leiden post@rijnland.net Wonen aan de dijk Meer weten over het hoogheemraadschap van Rijnland?

Nadere informatie

Aan de slag met uw watergang Dit moet u weten over onderhoud aan watergangen

Aan de slag met uw watergang Dit moet u weten over onderhoud aan watergangen Aan de slag met uw watergang Dit moet u weten over onderhoud aan watergangen 13.0634 brochure WT.indd 1 Onderhoud is belangrijk Watergangen zorgen voor aanvoer, afvoer en berging van water. Goed onderhoud

Nadere informatie

23 Beplanting op de waterkering

23 Beplanting op de waterkering 23 Beplanting op de waterkering 23.1 Inleiding Dit hoofdstuk heeft betrekking op het aanbrengen van nieuwe beplanting in de kern- en beschermingszone van een waterkering en het hebben van bestaande beplanting.

Nadere informatie

Oevers 2x maaien Oever 2

Oevers 2x maaien Oever 2 Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie

Nadere informatie

Beplantingen Elzensingel Enkele rij, 3 stuks per meter. Minimale lengte 10 m. Planten bosplantsoen (60-100cm) 1 m 4,20

Beplantingen Elzensingel Enkele rij, 3 stuks per meter. Minimale lengte 10 m. Planten bosplantsoen (60-100cm) 1 m 4,20 Normbedragen Landschapselementen 201 Normbedragen voor herstel en aanleg De normbedragen zijn opgebouwd uit kosten voor arbeid inclusief kosten voor materialen. De bedragen zijn de werkelijke kosten. Afwijkingen

Nadere informatie

Het waterschap heeft de volgende onderzoeken uitgezet om het baggerwerk te kunnen voorbereiden:

Het waterschap heeft de volgende onderzoeken uitgezet om het baggerwerk te kunnen voorbereiden: Vragen en antwoorden baggeren Gekanaliseerde Hollandsche IJssel Waarom is het nodig om te baggeren? Baggeren in de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel is nodig om een goede aan- en afvoer van water te kunnen

Nadere informatie

Reactienota Ontwerp projectplan Waterwet versterking Regionale kering buitenpolders Kampereiland. 28 augustus

Reactienota Ontwerp projectplan Waterwet versterking Regionale kering buitenpolders Kampereiland. 28 augustus Bijlage 2 bij agendapunt 4B: Projectplan Waterwet versterking regionale waterkering langs buitenpolders Kampereiland. Algemeen bestuursvergadering Waterschap Drents Overijsselse Delta d.d. 18 september

Nadere informatie

2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2015 Herstel en aanleg

2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2015 Herstel en aanleg 2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2015 Herstel en aanleg De normbedragen zijn opgebouwd uit kosten voor arbeid inclusief kosten voor materialen. De bedragen zijn de werkelijke

Nadere informatie

MEMO. Ecoloog: Michiel Schaap ( ) Dijkbeheerder: Ruud de Vries ( ) en Rens Huuskes ( )

MEMO. Ecoloog: Michiel Schaap ( ) Dijkbeheerder: Ruud de Vries ( ) en Rens Huuskes ( ) MEMO Aan : Organisatieonderdeel : Waterkering; K&A; Communicatie Van : Kennis en Advies Organisatieonderdeel : Michiel Schaap Datum : 14-09-2016 Onderwerp : Proef bestrijding Japanse duizendknoop Projectnummer

Nadere informatie

Bestrijding exotische waterplanten

Bestrijding exotische waterplanten Bestrijding exotische waterplanten Exotische waterplanten komen sinds circa 2000 steeds meer voor in sloten en vaarten. Door de sterke, woekerende groei belemmeren ze de doorstroming van de watergangen.

Nadere informatie

Plantinstructies Aandacht voor het plantgat.

Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Plantinstructies Aandacht voor het plantgat. Aandachtspunten bij het planten. Om te zorgen voor een optimale hergroei van een nieuw aangeplante boom is het raadzaam een aantal zaken goed in het oog te

Nadere informatie

Werkprotocol baggeren watergangen polder Bloemendaal landelijk

Werkprotocol baggeren watergangen polder Bloemendaal landelijk Werkprotocol baggeren watergangen polder Bloemendaal landelijk Inleiding Grondeigenaren baggeren in de komende jaren de sloten van polder Bloemendaal. In en rond de sloten kunnen beschermde planten en

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst werkzaamheden Ringvaartkade Esse-Hoog.

Informatiebijeenkomst werkzaamheden Ringvaartkade Esse-Hoog. Informatiebijeenkomst werkzaamheden Ringvaartkade Esse-Hoog. Dinsdagavond 28 juni 2016 19.30 21.30 in Nieuwerkerk a/d IJssel Aanwezig Raymond Boer afdeling Waterkering& Wegen Etienne de Jong afdeling Waterkering

Nadere informatie

Bijlage 1: Bomenverordening Gemeente waterland

Bijlage 1: Bomenverordening Gemeente waterland Bijlage 1: Gemeente waterland 7801 - Groenvisie 2016 gemeente Waterland 7801 - Groenvisie 2016 gemeente Waterland Bijlage 2: Technische randvoorwaarden groen gemeente Waterland Technische randvoorwaarden

Nadere informatie

IIIIIHI i. ái 'Brobontse Delta BY

IIIIIHI i. ái 'Brobontse Delta BY Waterschap ái 'Brobontse Delta H i BY22286975 Sloten, oevers en dijken op orde Oplossen Keurovertredingen - informatie voor agrariërs, particulieren en bedrijven ^ WaîPisctiiip 'Brabantse Delta W 7 O Ũ

Nadere informatie

Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen

Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen Toelichting Met de algemene regel willen we de aanleg van steigers, vlonders of afmeerpalen voor iedereen zo makkelijk mogelijk maken. Minder regels, minder

Nadere informatie

Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer

Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer Onlangs hebt u een nieuwsbrief ontvangen met informatie over de projecten op de Kampereilanden om de waterveiligheid te verbeteren.

Nadere informatie

6 Steigers, aanmeervoorzieningen en meerpalen

6 Steigers, aanmeervoorzieningen en meerpalen 6 Steigers, aanmeervoorzieningen en meerpalen 6.1 Inleiding Steigers, aanmeervoorzieningen en meerpalen zijn eenvoudige constructies. Hierbij worden palen in het oppervlaktewater of in de oever geslagen

Nadere informatie

Inventarisatielijst water

Inventarisatielijst water Veiligheidsmanagement Systeem Inventarisatielijst water In Nederland gaan we er bijna automatisch vanuit dat alle kinderen rond een jaar of 6 leren zwemmen. Dat is echter niet het geval. Een vijver of

Nadere informatie

Veel gemeenten bezuinigen op groenonderhoud en onderhoud van de openbare ruimte

Veel gemeenten bezuinigen op groenonderhoud en onderhoud van de openbare ruimte Veel gemeenten bezuinigen op groenonderhoud en onderhoud van de openbare ruimte 1. Gemeentelijk gras wordt nog wel gemaaid maar niet meer afgevoerd; men gaat vaak over op klepelen of sikkelen. Dode bomen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Agrariërs

Nieuwsbrief Agrariërs Nieuwsbrief Agrariërs Baggeren landelijk gebied 2014 en 2015 Eén van de verbeteringen voor baggeren in landelijk gebied is het invoeren van meerjarige contracten. Hierdoor is voor minimaal 2 jaar en maximaal

Nadere informatie

14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding

14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding 14 Bodemonderzoek 14.1 Inleiding Dit hoofdstuk heeft betrekking op het verrichten van geotechnisch en milieukundig bodemonderzoek. Bij dit type bodemonderzoeken worden boringen en/of sonderingen in de

Nadere informatie

't Vletgoor te Holten

't Vletgoor te Holten Sportvisserij Oost Nederland 't Vletgoor te Holten Inrichtingswensen voor de stadsvijver in Holten Mark Kouwenhoven 23-2-2015 Inhoud 1 't Vletgoor Algemeen... 1 2 't Vletgoor en de HSV... 2 2.1 Vissen

Nadere informatie

Bijlage A. Begrippenlijst

Bijlage A. Begrippenlijst Bijlage A. Begrippenlijst Begrippenlijst dijkverbeteringsplan Aanleghoogte Kruinhoogte van de dijk onmiddellijk na het gereedkomen ervan. Beheer Berm Beroep Beschoeiing Binnendijks Binnentalud Boezem Boezempeil

Nadere informatie

Onderhouden van beplanting 1

Onderhouden van beplanting 1 Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden

Nadere informatie

Ontwikkeling Hollandse IJssel terreinen, Provincie Zuid-Holland 2012

Ontwikkeling Hollandse IJssel terreinen, Provincie Zuid-Holland 2012 Ontwikkeling Hollandse IJssel terreinen, Provincie Zuid-Holland 2012 R.J.S. Terlouw. bui-tegewoon, groenprojecten publicatie 2012-10. Ouderkerk aan den IJssel, 30 december 2012 Versie : Definitief. Auteur

Nadere informatie

Gazonmeter. Praktische gids voor aanleg en. onderhoud van gazon. Nu tijdelijk met gratis. Groot in Gras

Gazonmeter. Praktische gids voor aanleg en. onderhoud van gazon. Nu tijdelijk met gratis. Groot in Gras Praktische gids voor aanleg en onderhoud van gazon Groot in Gras Barenbrug Belgium NV Hogenakkerhoekstraat 19 9150 Kruibeke E-mail: sales@barenbrug.be www.barenbrug.be Nu tijdelijk met gratis Gazonmeter

Nadere informatie

4 Gazonaanleg en -onderhoud

4 Gazonaanleg en -onderhoud 4 Gazonaanleg en -onderhoud Opdracht 4.1 Grondsoorten herkennen a b De antwoorden staan in de tabel. Grondsoort Structuur (korrel) Kleur Plantenresten Opmerkingen Kleigrond fijn grijs/bruin nee Zandgrond

Nadere informatie

Wonen aan een kade Wat betekent dat?

Wonen aan een kade Wat betekent dat? Wat betekent dat? Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Waarom dit boekje? 3 Veilig achter dijken en kades 4 Het ontstaan van dijken 5 Verschillende soorten dijken en kades 6 Hoe kan een kade onveilig worden?

Nadere informatie

Projectplan Kadeverbetering Trekkade (111_1b) gemeente Vlaardingen

Projectplan Kadeverbetering Trekkade (111_1b) gemeente Vlaardingen Projectplan Kadeverbetering Trekkade (111_1b) gemeente Vlaardingen Opsteller: M. van Amelsvoort Status: Definitief Projectfase: Projectnummer: Realisatiefase 701806 Datum: 17 juni 2015 Kopie: Archief Projectleider

Nadere informatie

Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn

Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Watertoets Definitief Provincie Noord Holland Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 11 december 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Inrichting watersysteem...

Nadere informatie

Verspreiden van bagger

Verspreiden van bagger Verspreiden van bagger Voor bagger die vrijkomt bij onderhoudswerkzaamheden geldt de wettelijke ontvangstplicht. Dat wil zeggen dat de eigenaar en/of de gebruiker van een perceel dat aan een watergang

Nadere informatie

grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?

grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager

Nadere informatie

Memo. Omschrijving werkzaamheden molenerven

Memo. Omschrijving werkzaamheden molenerven Memo Voor: Gemeente Molenwaard Datum: 23 augustus 2016 Referentie: INFR150820 160718 M-45 Onderwerp: Omschrijving werkzaamheden molenerven Molenkade Omschrijving werkzaamheden molenerven Aanleiding De

Nadere informatie

D474.ÖÏ. technische adviescommissie voor de waterkeringen

D474.ÖÏ. technische adviescommissie voor de waterkeringen D474.ÖÏ technische adviescommissie voor de waterkeringen Samenvatting Systematisch Onderzoek 1972, Centrum voor onderzoek waterkeringen In het kader van het systematisch kadeonderzoek werden in 1972 de

Nadere informatie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het

Nadere informatie

Constructie vissteigers en visstoepen

Constructie vissteigers en visstoepen Constructie vissteigers en visstoepen Wanneer de materiaalkeuze, de vorm en grootte van de vissteiger of visstoep zijn bepaald, kan de constructie ervan worden uitgewerkt. Het aanleggen van deze voorzieningen

Nadere informatie

(ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET

(ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET DAT UM 10 juni 2016 (ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET DEEL I AANLEG ZONNEWEIDE GEMAAL LOVINK 1. Aanleiding en doel Op grond van de Waterwet is het nodig, wanneer er sprake is van een aanpassing aan een waterstaatskundig

Nadere informatie

3. Beleidsregel insteekhavens langs waterkeringen langs de Gekanaliseerde Hollandse IJssel

3. Beleidsregel insteekhavens langs waterkeringen langs de Gekanaliseerde Hollandse IJssel 3. Beleidsregel insteekhavens langs waterkeringen langs de Gekanaliseerde Hollandse IJssel Kader Keur Op grond van artikel 3.1, eerste lid, aanhef en sub a en b is het verboden zonder vergunning van het

Nadere informatie

Algemene regel 10 Keur

Algemene regel 10 Keur Algemene regel 10 Keur Het aanbrengen en hebben van steigers en vlonders Met deze algemene regel hoeft geen watervergunning meer te worden aangevraagd voor bepaalde activiteiten of werken die in de Keur

Nadere informatie

Delfland. De heren J. van Staalduijnen en D.L. Rodenburg Kwakelweg CB MAASLAND. 19 januari februari 2016

Delfland. De heren J. van Staalduijnen en D.L. Rodenburg Kwakelweg CB MAASLAND. 19 januari februari 2016 Hoogheemraadschap van De heren J. van Staalduijnen en D.L. Rodenburg Kwakelweg 13 3155 CB MAASLAND UW BRIEF 19 januari 2016 1244596 16 februari 2016 ONDERWERP onderhoud aan natuurvriendelijke oevers Geachte

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Waterloop Bosschenhoofd. 12 september 2017

Informatiebijeenkomst Waterloop Bosschenhoofd. 12 september 2017 Informatiebijeenkomst Waterloop Bosschenhoofd 12 september 2017 Inhoud 1. Voorstellen 2. Doel bijeenkomst (aanleiding/opgave) 3. Huidige situatie 4. Gezamenlijke opgave 5. Onderhoud aan sloot 6. Verstevigen

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Natuurvriendelijke oevers. Droge voeten, schoon water

Natuurvriendelijke oevers. Droge voeten, schoon water Natuurvriendelijke oevers Droge voeten, schoon water VOOR WIE IS DEZE FOLDER BESTEMD? Deze folder is bestemd voor eigenaren van oevers die in aanmerking komen om hun oever natuurvriendelijk in te richten.

Nadere informatie

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Watersysteem Droge voeten en schoon water www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Droge voeten en schoon water Waterschappen zorgen ervoor dat jij en ik droge

Nadere informatie

Bijlage A. Begrippenlijst

Bijlage A. Begrippenlijst Bijlage A. Begrippenlijst Begrippenlijst dijkverbeteringsplan Aanleghoogte Kruinhoogte van de dijk onmiddellijk na het gereedkomen ervan. Beheer Berm Beroep Beschoeiing Binnendijks Binnentalud Boezem Boezempeil

Nadere informatie

Naar veilige Markermeerdijken

Naar veilige Markermeerdijken Naar veilige Markermeerdijken Naar veilige Markermeerdijken Hoogheemraadschap Hollands Noorder kwartier versterkt 33 kilometer afgekeurde dijk tussen Hoorn en Amsterdam. Tijdens de toetsronde in 2006 zijn

Nadere informatie

joy gardens uitgebreide leginstructies

joy gardens uitgebreide leginstructies joy gardens uitgebreide leginstructies Joy Gardens is een turn-key systeem, wereldwijd geïnstalleerd met de Joy filosofie: Alleen met een perfecte installatie zul je het meest van jouw Joy gras genieten.

Nadere informatie

Verantwoord waterbeheer

Verantwoord waterbeheer Verantwoord waterbeheer Laten we geen water gaan rondpompen Droge voeten, schoon water Verantwoord waterbeheer.indd 1 20-2-2014 15:29:38 Het waterpeil in een polder wordt beheerd en geregeld door het hoogheemraadschap

Nadere informatie

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Inleiding 3 Ontwerp 5 Water 7 Randen en oevers 9 Eilanden 13 Verbindingen 17 Gebruik 21 Beplanting 25 I n h o u d NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF

Nadere informatie

Nat. Droog. Onderhoudsniveau s H Hoog B Basis L Laag

Nat. Droog. Onderhoudsniveau s H Hoog B Basis L Laag regionale aan-/afvoerleiding lokale aan-/afvoerleiding EVZ met multifunctioneel peilbeheer landbouwwatergang in natuurgebied landbouwwatergang ruime landbouwwatergang water onder invloed van riooloverstort

Nadere informatie

Tuincommissie voorschriften van de. Federatie van de Amsterdamse Amateur-tuinders

Tuincommissie voorschriften van de. Federatie van de Amsterdamse Amateur-tuinders Tuincommissie voorschriften van de Federatie van de Amsterdamse Amateur-tuinders De Tuincommissie wordt op een ledenvergadering gekozen volgens artikel 15 der Statuten en bestaat uit minimaal 3 leden,

Nadere informatie

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond?

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond? Woordenschat les 8.1 Vervuilde grond? Afgraven en de afgraving Afgraven is de grond of aarde weghalen door te graven. De afgraving is de plaats waar de grond wordt weggenomen. Boren We boren een gat in

Nadere informatie

GAZON ONDERHOUD. De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu doen? 1

GAZON ONDERHOUD. De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu doen?  1 GAZON ONDERHOUD De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu doen? WWW.TUINENGRAS.NL 1 INHOUDSOPGAVE Premium graszoden... 2 De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu?... 4 Maandelijks onderhoud... 8 Gazonvoeding...

Nadere informatie

Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s

Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s Watervergunning Keur waterschap Hunze en Aa s 1. Aanhef Het dagelijks bestuur van het waterschap Hunze en Aa s heeft op 16 december 2015 een aanvraag ontvangen van Gemeente Assen, Postbus 30018 te ASSEN,

Nadere informatie

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal Onderzoeksopdracht Bodem en grondstaal Gebruik grondboor 1. Duw en draai gelijktijdig, in wijzerzin, de schroefachtige punt (het boorlichaam) in de bodem. Deze schroef verzamelt en houdt de grond vast.

Nadere informatie

5.19 Bouwwerken in de kern- en beschermingszone van een waterkering

5.19 Bouwwerken in de kern- en beschermingszone van een waterkering 5.19 Bouwwerken in de kern- en beschermingszone van een waterkering Kader Keur Deze beleidsregel gaat over keurartikel 3.1 eerste lid onder b: Zonder vergunning van het bestuur is het verboden gebruik

Nadere informatie

Kadeverbetering Oostring Zoeterwoude-Dorp Veilige kades voor droge voeten. Ophogen. Dijkverbreding

Kadeverbetering Oostring Zoeterwoude-Dorp Veilige kades voor droge voeten. Ophogen. Dijkverbreding Kadeverbetering Oostring Zoeterwoude-Dorp Veilige kades voor droge voeten De kades moeten de veiligheid van nu ook in de toekomst kunnen bieden. De bodemdaling in West-Nederland gaat door en we moeten

Nadere informatie

WERKBLAD - GROEP 7/8 DIJKEN DIJKEN IN FRYSLÂN

WERKBLAD - GROEP 7/8 DIJKEN DIJKEN IN FRYSLÂN WERKBLAD - GROEP 7/8 DIJKEN Je woont veilig in Nederland. Dat lijkt heel normaal. Maar zo gewoon is dat niet. Een groot deel van Nederland ligt namelijk onder zeeniveau. Het gevaar van een overstroming

Nadere informatie

17 Peilafwijking 17.1 Inleiding

17 Peilafwijking 17.1 Inleiding 17 Peilafwijking 17.1 Inleiding Rijnland is als waterbeheerder verantwoordelijk voor het beheer van het waterpeil. In peilbesluiten legt Rijnland vast welk peil in het betreffende gebied door Rijnland

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van eep. Onderzoek naar de oorzaak van een drassige plaats in de noordwestelijke kade van de Schinkelpolder

Onderzoek naar de oorzaak van eep. Onderzoek naar de oorzaak van een drassige plaats in de noordwestelijke kade van de Schinkelpolder Onderzoek naar de oorzaak van een drassige plaats in de noordwestelijke kade van de Schinkelpolder CENTRUM VOOR ONDERZOEK WATERKERINGEN Onderzoek naar de oorzaak van een drassige plaats in de noordwestelijke

Nadere informatie

> Onderhoud van de tuin. De tuin: tips en regels

> Onderhoud van de tuin. De tuin: tips en regels > Onderhoud van de tuin De tuin: tips en regels > Inhoudsopgave 1 De tuin: tips en regels 3 Een tuin die bij u past 4 Verplichtingen huurder 7 Bomen en struiken 10 Hagen, schuttingen en hekken 12 Schuurtjes

Nadere informatie

Meer en beter gras van Eigen land met onze nieuwe graslandverzorgingsmachine

Meer en beter gras van Eigen land met onze nieuwe graslandverzorgingsmachine Nieuwsbrief nr.1 maart 2015 Technieken en wetgeving veranderen continu. Middels de nieuwsbrief gaan we proberen u een aantal keer per jaar op de hoogte te houden van de actualiteiten en nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,

Nadere informatie

Casusboek conceptkeur 2015

Casusboek conceptkeur 2015 Casusboek conceptkeur 2015 Een schets in zeven voorbeelden Droge voeten, schoon water 2 Casusboek conceptkeur 2015 Een schets in zeven voorbeelden Voorwoord In september van dit jaar heeft het algemeen

Nadere informatie

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied uit: Riet Moens / Bouwrijp maken http://team.bk.tudelft.nl/publications/2003/earth.htm Uit: Standaardgidsen (1999) 1.7.3 Uitwerking voor stedelijke functies De

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

Knelpunten van de Natuurzoom.

Knelpunten van de Natuurzoom. Knelpunten van de Natuurzoom. Deze knelpunten komen voort uit het eindrapport van oktober 2014 Uitvoeringsplan Natuurboog Amsterdam ZuidOost van Dienstlandelijk Gebied Ministerie van Economische Zaken.

Nadere informatie

Sterke dijken. veilig wonen en werken

Sterke dijken. veilig wonen en werken Sterke dijken veilig wonen en werken Bij mijn vaste rondje op de dijk viel mij weer op hoe bijzonder het eigenlijk is. Aan de ene kant de rivier, aan de andere kant ons dorp. Bij hoogwater is dat extra

Nadere informatie

2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2016 Herstel en aanleg

2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2016 Herstel en aanleg 2. Normkostentabel aanleg, herstel en achterstallig onderhoud 2016 Herstel en aanleg De normbedragen zijn gebaseerd op de werkelijke kosten. Zij zijn opgebouwd uit kosten voor arbeid inclusief kosten voor

Nadere informatie

JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE

JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE GROEN DOET JE GOED De geur van vers gemaaid gras en zingende vogels. Het sproeien van het gras en het voldane gevoel van een strakke grasmat. Geniet van je gazon!

Nadere informatie

Thema van de maand September 2009

Thema van de maand September 2009 Thema van de maand September 2009 "Een goede huisvesting voor je ezel" Omdat wij zelf druk bezig zijn om het voor onze meiden allemaal in orde te maken, wil ik deze maand verder ingaan op het thema huisvesting.

Nadere informatie

Grasbekleding: een onderwerp met diepe wortels

Grasbekleding: een onderwerp met diepe wortels Grasbekleding: een onderwerp met diepe wortels Astrid Labrujere (RWS) en Jaap Bronsveld (WSRL) Kennisdag Inspectie Waterkeringen Arnhem, 19 maart 2015 Inhoud Workshop Introductie Vooruitblik toetsing 207

Nadere informatie

4 verschillende kweekmethoden

4 verschillende kweekmethoden 4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar

Nadere informatie

Vissteigers en visstoepen: typen en materialen

Vissteigers en visstoepen: typen en materialen Vissteigers en visstoepen: typen en materialen Er zijn veel factoren die van invloed zijn op de keuze van het type vissteiger of stoep, zoals de bereikbaarheid van de locatie, de huidige oeverinrichting,

Nadere informatie

Een tuin bij jouw huis. Regels en tips

Een tuin bij jouw huis. Regels en tips Een tuin bij jouw huis Regels en tips Een tuin bij jouw huis Regels en tips Bij veel van onze huurhuizen hoort een tuin. Je kunt daarin naar eigen smaak tuinieren en natuurlijk volop genieten. We geven

Nadere informatie

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En

Nadere informatie

Pakketten Waterbeheer

Pakketten Waterbeheer Pakketten Waterbeheer 2016-2021 Duurzaam slootbeheer, iets voor u? Als agrariër heeft u belang bij een goed onderhouden sloot. Nu is de waterkwaliteit de afgelopen jaren al flink verbeterd, maar het kan

Nadere informatie

Werkblad bodem (vooraf)

Werkblad bodem (vooraf) Werkblad bodem (vooraf) Wat zit er in de bodem? In en op de bodem leven planten en dieren. Om te kunnen leven hebben ze licht, lucht, water en voeding nodig. Licht valt van boven op de bodem, de rest zit

Nadere informatie

Wat doet het waterschap voor de wegen?

Wat doet het waterschap voor de wegen? Lesbrief wegen Wat doet het waterschap voor de wegen? Veilige wegen www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta 1 Veilige wegen Sommige waterschappen zoals waterschap Hollandse

Nadere informatie