Wie je bent, bepaalt je succes (maar wat moet het onderwijs daarmee?)
|
|
- Emmanuel Verlinden
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leestijd 9-12 minuten Niet alleen je schoolcijfers, maar ook je persoonlijkheid bepaalt of je succesvol wordt in het leven. Daarom komt er in het onderwijs steeds meer aandacht voor persoonsvorming. Dat lijkt nobel, maar uiteindelijk is kweken van economisch productieve werknemers het doel. Wie je bent, bepaalt je succes (maar wat moet het onderwijs daarmee?) Johannes VISSER Kauthar BOUCHALLIKHT 1
2 Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig. Onderaan het stuk kun je meer lezen over dit werk. O p een vijfpuntsschaal moest basisschoolleraar Paolo Toffolo (38) aangeven hoe vaak zijn leerlingen grapjes maakten. Dat was onderdeel van een methode om de sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs in kaart te brengen. Of een kind grapjes maakt (0 = nooit, 5 = vaak) was één van de 34 vragen die Toffolo per leerling moest beantwoorden. Vertelt iets in de groep, was een andere, en praat leuk met de leerkracht. Toffolo: De slechtste checklist die ik ooit in mijn leven heb gezien. Het was een hoop gevink, zó zinloos. Op een gegeven moment ben ik gestopt hem in te vullen. Meer leraren die we voor dit stuk spreken, vertellen ons dat ze zulke lijsten niet meer invullen, of dat ze dat een paar keer per jaar alleen doen omdat het moet. 2
3 Wat is het doel van deze lijsten? En hoe zijn ze in het onderwijs terechtgekomen? Voor de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen in het onderwijs is steeds meer aandacht. In het belangrijkste onderwijsadvies van de afgelopen jaren Onderwijs2032 van de commissie-schnabel staat bijvoorbeeld dat sommige leeropbrengsten alleen merkbaar zijn in plaats van meetbaar en dat de nadruk in het huidige onderwijs te veel op het meetbare ligt. Die 'merkbare' vaardigheden worden ook wel 'persoonsvorming' of 'soft skills' genoemd. Dat klinkt heel sympathiek. Kappen met al dat getoets en gemeet! School moet draaien om wie je bent! Leer kinderen kritisch denken! Maar meer aandacht voor sociaal-emotionele vaardigheden in het onderwijs kan ook leiden tot meer meten en toetsen, gebrekkige persoonsvorming en kinderen met het kritisch denkvermogen van een BN er op vakantie. De aandacht voor die vaardigheden wordt namelijk niet aangewakkerd door zen-meesters en goji-bessen etende tai chi-leraren, maar door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), die economische groei predikt. Die club is een pilot gestart om de prestaties voor sociaal-emotionele vaardigheden als optimisme, doorzettingsvermogen en stressbestendigheid wereldwijd te verbeteren. 3
4 Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig Cijfers voor toetsen zeggen niet zoveel Onderwijs staat in dienst van de economie. Ten minste: als het aan de OESO ligt, die in de jaren zestig werd opgericht om economische groei te bevorderen. De OESO maakt onder meer internationale ranglijsten die wereldwijd de prestaties van kinderen meten op het gebied van lezen, rekenen en natuurwetenschappen. Wat een kind weet en kan en de cijfers die het Als een minister zegt: ons onderwijs moet tot de wereldtop behoren, bedoelt-ie: ons onderwijs moet in de top van de OESO-ranglijst komen. 4
5 op school haalt, zeggen niet zoveel over zijn toekomstige leven als we denken Voor sociaal-emotionele vaardigheden had de OESO lange tijd geen aandacht. Dat was een vanzelfsprekende taak voor de leraar, zonder dat daar een checklist aan te pas hoefde te komen. Je ontwikkelt je als persoon door met anderen om te gaan, en op school zijn die anderen je leraren, je medeleerlingen en de conciërge. Maar recentelijk ontdekten economen: wat een kind weet en kan en de cijfers die het op school haalt, zeggen niet zoveel over zijn toekomstige leven als we denken. Schoolresultaten zijn niet zo n goede voorspeller voor de kans dat hij of zij ziek wordt, of in de criminaliteit belandt. Ze zeggen lang niet alles over z n toekomstige salaris of de kans op werk. Wat minstens zo belangrijk is: z n persoonlijkheid. Of een kind goed kan samenwerken, of het extravert is en of het zijn woede kan beheersen, bijvoorbeeld. En wat ze ook ontdekten: die persoonlijkheid is bij kinderen te trainen. 5
6 Wat economen leerden van psychologen Dat persoonlijkheid van invloed is op iemands carrière geloofde iedereen al wel, maar meer zo van: tja, dat zal allemaal wel, maar hoe gaan we dat in vredesnaam bewijzen? Aan economen om dat uit te zoeken. Welke persoonlijkheid leidt tot welke sociaaleconomische uitkomsten? Om iemands persoonlijkheid in kaart te brengen, gebruiken psychologen vaak de Big Five. Je persoonlijkheid zou in vijf schuifbalkjes te vatten zijn: de wil om nieuwe ervaringen op te doen versus voorzichtigheid, nauwgezetheid versus zorgeloosheid, extraversie tegenover geslotenheid, het vermogen tot samenwerken en de mate van emotionele stabiliteit. Onder die vijf categorieën vallen weer subcategorieën. Wie emotioneel stabiel is, kan bijvoorbeeld goed tegen stress, is optimistisch en weet zijn emoties onder controle te houden. Psychologen hangen daar veelal geen waardeoordeel aan: het is oké om niet zo extravert te zijn en je hoeft niet voortdurend op zoek te zijn naar nieuwe ervaringen, zolang je maar een beetje vrolijk door het leven paradeert. De psychotherapeut zie je pas wanneer je vastloopt in het leven waarna hij of zij je helpt iets aan je persoonlijkheid óf je omgeving te veranderen. 6
7 Met de Big Five in de hand vroegen economen zich af: welke persoonlijkheid leidt tot welke sociaal-economische uitkomsten? De afgelopen jaren ontdekten ze onder andere het volgende: geboren leiders zijn extravert en zorgvuldig, zorgvuldigheid bepaalt ook voor een deel hoe iemand op z n werk presteert en er is een sterke correlatie tussen zorgvuldigheid en loon, de kans op werk, mentale en fysieke gezondheid en criminaliteit. Persoonlijkheid is ook van invloed op hoeveel jaar iemand naar school gaat, en wat voor cijfers hij of zij daar haalt. Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig De ene persoonlijkheid is beter dan de andere Betekent dat dan ook dat extraversie beter is dan introvert 7
8 zijn? Dat het beter is om optimistisch te zijn? En dat die eigenschappen in de klas getraind moeten worden? Daarover verschillen economen en psychologen van mening. Maar in handen van de OESO wordt al dat persoonlijkheidsonderzoek in ieder geval normatief. De OESO is immers geen economendenktank, maar een politieke organisatie die economische groei voor ogen heeft. Wie goed gedrag vertoont, maakt lange dagen, presteert goed onder druk en spreekt goed in het openbaar Eind 2017 kondigde de OESO onderzoek aan dat in 2020 moet leiden tot, onder meer, een internationaal gevalideerde manier om persoonlijkheidskenmerken te meten om zo wereldwijd overheden te kunnen adviseren hoe ze persoonlijkheidstraining het best onderdeel van het onderwijs kunnen maken. Het doel is wereldwijd de prestaties van leerlingen op gebied van de Big Five te verbeteren. Persoonlijkheid bestaat voor de OESO niet meer uit schuifbalkjes die de ene of de andere kant kunnen uitslaan, maar uit trainbare vaardigheden. Een goed persoon is stressbestendig, optimistisch en gemotiveerd om z'n doelen te bereiken. De OESO geeft in een brochure zelfs voorbeelden van wenselijk en onwenselijk gedrag. Wie goed gedrag vertoont, maakt lange dagen, presteert goed onder druk en spreekt goed in het openbaar. Als voorbeelden van slecht gedrag geeft de OESO een voorkeur voor een-op-eengesprekken 8
9 boven groepsgesprekken, je uniform kleden en het hebben van een afkeer van verandering. Ben Williamson (University of Edinburgh) doet al twee jaar onderzoek naar de aandacht van de OESO voor sociaalemotionele vaardigheden. Hij maakt zich zorgen. Het onderwijs reduceert kinderen steeds meer tot hun potentiële waarde voor de economie. Dat is een heel smalle, instrumentalistische manier van denken over de doelen van openbaar onderwijs. Hij is er ook bang voor dat scholen sociaal-emotionele vaardigheden in de toekomst moeten gaan meten en op de resultaten aangesproken kunnen worden. Daar wordt in de Verenigde Staten al voor gelobbyd. Williamson: Het is niet uitgesloten dat de OESO na verloop van tijd internationale vergelijkingen gaat maken, meetresultaten publiceert en ranglijsten maakt van onderwijssystemen gebaseerd op persoonlijkheidskenmerken van leerlingen. Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig 9
10 Onderwijs voor de economie. Waarom niet? Dat kan dan wel een smalle, instrumentalistische manier van kijken naar onderwijs zijn, maar waarom is dat erg? Eerlijk is eerlijk: wie taakgericht, extravert, emotioneel stabiel en open-minded is en ook nog eens goed samenwerkt, heeft kans op betere banen, belandt minder snel in de criminaliteit, leeft gezonder en is doorgaans gelukkiger. Dat is ook niet zo gek: het zijn kwaliteiten die onze samenleving onze economie waardeert, en het is fijn als jouw persoonlijkheid daarmee matcht. Maar als ieders persoonlijkheid in dienst moet staan van de samenleving, verandert die samenleving nooit. Dan blijven we doorhollen in onze prestatiemaatschappij, waarin steeds meer mensen buiten de boot vallen of opbranden omdat ze buiten de OESO-matrix vallen. 'Dat een kind niet alleen een 5 haalt voor natuurkunde, maar ook een 3 voor veerkracht. Dat zou een nachtmerrie zijn Ook de Engelse hoogleraar cognitiewetenschappen Guy Claxton, die we per Skype spreken, maakt zich daar zorgen over: Er zijn omstandigheden in het leven waar we structureel iets aan willen doen op sociaal en politiek niveau, zoals armoede, onderdrukking en misbruik. Als ieder kind z n woede kan beheersen en ontzettend empathisch wordt, wie blijft er 1 0
11 dan over om confronterende vragen te stellen over de wereld waarin we leven? Ik, Johannes, heb ruim zes jaar Nederlands gegeven in het voortgezet onderwijs en zag de gevolgen van die focus op het individu in plaats van op de context: een zwarte leerling die om haar huidskleur werd gepest, werd naar weerbaarheidstraining gestuurd. Ook de groei van het aantal leerlingen dat een diagnose in het autismespectrum krijgt, is het gevolg van die gedachte: jij functioneert niet in je omgeving, dus jij moet veranderen indien nodig met medicijnen. Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig Een 3 voor veerkracht? Natuurlijk moeten kinderen volgens Claxton op school vastberadenheid en tolerantie leren, hoe ze boos kunnen 1 1
12 worden en tegelijkertijd respect blijven tonen voor de ander. Maar dat is iets heel anders dan wat de OESO-bureaucraat voor ogen heeft die een alomvattende matrix opstelt van vaardigheden waarover elk kind moet beschikken wanneer hij of zij z n diploma haalt. Dat een kind niet alleen een 5 haalt voor natuurkunde, maar ook een 3 voor veerkracht. Dat zou een nachtmerrie zijn. Kan die nachtmerrie werkelijkheid worden? Het project van de OESO is kleinschalig en komt over twee jaar pas met resultaten. Het Nederlandse basis- en voortgezet onderwijs krijgen, Tweede Kamer volente, over twee jaar een nieuw curriculum. Daarom zijn schoolleiders en leraren nu in ontwikkelteams bezig na te denken over wat kinderen in de toekomst moeten leren op school. Een motie van Kamerleden Michel Rog (CDA) en Paul van Meenen (D66) verhinderde in 2016 dat een van die ontwikkelteams zich zou richten op persoonsvorming. Toch pleitte de VO-raad, de belangenorganisatie van schoolbesturen in het voortgezet onderwijs, er eerder dit jaar nog voor sociaal-emotionele vaardigheden op het eindexamen mee te laten tellen. Dat zou de voorspellende waarde van het diploma voor succes in het vervolgonderwijs vergroten. Hoe zo n persoonlijkheidsexamen eruit zou moeten zien, daar laat de raad zich niet over uit. Onderzoeker Ben Williamson ziet dat sociaal-emotionele vaardigheden over de hele wereld steeds meer gestandaardiseerd en normatief worden. Ook merkt hij dat beleidsmakers wereldwijd dezelfde taal beginnen te spreken. 1 2
13 Williamson: Ik weet niet hoe leraren daarop zullen reageren, maar ik vermoed dat ze het een inbreuk vinden op hun professionele oordeel. Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig Persoonsvorming in het onderwijs Basisschoolleraar Toffolo ervoer dat al toen hij moest aanvinken of zijn leerlingen wel eens grapjes maakten. Die checklist ligt nu in een digitale kast te verstoffen. Ik, Johannes, zou die digitale checklist ook naast me neerleggen. Het grootste gevaar is echter niet de administratieve last, maar de overheid die zich bemoeit met de persoonlijkheid van leerlingen. Als leraar Nederlands had ik naast aandacht voor t exfokschaap en het oeuvre van grote dode schrijvers natuurlijk 1 3
14 ook aandacht voor het gedrag en de persoonlijkheid van m n leerlingen, en was ik me ervan bewust dat ik daar invloed op heb. Daar stond ik nooit neutraal in: als ik de behaalde cijfers voor een toets hardop voorlas van laag naar hoog ik had zelf ooit een leraar die dat deed, de lul dan had dat invloed op m n leerlingen. Was ik streng, dan had dat invloed, was ik mild, dan had dat invloed. En natuurlijk had ik in iedere klas leerlingen zitten die net wat meer konden flikken dan anderen, van wie ik net iets meer tolereerde. Gelukkig hadden m n collega s andere lievelingetjes en gingen zij anders om met kinderen die nooit hun vinger opstaken of om het kwartier naar de wc moesten. Zo ervoeren leerlingen dat ieder mens anders is en het dus ook niet zo erg is als zij zelf een beetje anders zijn. Met programma s voor sociaal-emotionele ontwikkeling kan de overheid controle krijgen over de persoonlijkheid van leerlingen. Daar zou ze geen zeggenschap over moeten hebben. Die persoonlijkheid zou gevormd moeten worden door leraren en medeleerlingen, door de school als minimaatschappij, en niet door overheden die voorop willen lopen in de economische rat race. 1 4
15 Uit de serie 'Ante' gemaakt door kunstenaar Martine Stig Meer lezen? Je las de pdf-v ersie v an dit v erhaal. Voor het v olledige artikel met links, infocards, ev entuele v ideos en ledenbijdragen, ga naar: ie-je-bent-bepaalt-jesucces-maar-w at-moet-het-onderw ijs-daarmee/ cc2af4 De Correspondent is een dagelijks, advertentievrij medium met als belangrijkste doelstelling om de wereld van meer context te voorzien. Door het nieuws in een breder perspectief of in een ander licht te plaatsen, willen wij het begrip 'actualiteit' herdefiniëren: niet om je aandacht te trekken, maar om je inzicht te bieden in hoe de wereld werkt. decorrespondent.nl Alle v erhalen lezen? Dat kan v oor 7 per maand op: decorrespondent.nl 1 5
Het verhaal van de Griekse crisis, verteld door een rentegrafiek. Soms zegt een grafiek meer dan duizend woorden. Annerijn Vink laat dat hier zien.
Soms zegt een grafiek meer dan duizend woorden. Annerijn Vink laat dat hier zien. Jesse Frederik Correspondent Economie Update 17.12.2014 Leestijd 2 minuten Griekenland maakte dit najaar voor het eerst
Nadere informatieHoe ouders en docenten de ontwikkeling van tieners zoveel mogelijk kunnen stimuleren
Aanbe ve ling 20.12.2016 Leestijd 6-7 minuten De hersens van tieners maken een heel belangrijke ontwikkeling door. De manier waarop dat gebeurt, is erg afhankelijk van ouders en leraren. In zijn nieuwe
Nadere informatieWaarom kleine klassen beter zijn
22.12.2016 Leestijd 6-7 minuten Schoolklassen in Nederland worden steeds groter. Is dat erg? Vaak hoor ik van niet-leraren dat eigenlijk nooit is bewezen dat leerlingen meer leren in een kleinere klas.
Nadere informatieDenk en bepaal mee hoe(veel) overheidsgeld aan fietsen wordt uitgegeven
Oproe p 04.09.2017 Leestijd 5-6 minuten Wil jij meedenken over hoe(veel) overheidsgeld aan fietsen wordt uitgegeven? Doe dan mee aan dit onderzoek van Niek Mouter en Paul Koster, die een methode hebben
Nadere informatieZeven dingen die Nederlanders moeten weten om te begrijpen hoe vluchtelingen zich hier voelen
16.11.2016 Leestijd 8-10 minuten Zo n 300 nieuwkomers beantwoordden de afgelopen weken ruim dertig vragen die leden van De Correspondent aan hen stelden. Het grootste groepsinterview ooit met vluchtelingen
Nadere informatieOp deze school is het heel normaal om uit de kast te komen
Opnieuw Re portage relevant 14.12.2018 Leestijd 7-9 minuten Een vijfde van alle lesbische, homoof biseksuele jongeren tussen de 16 en 25 heeft nog niemand in de nabije omgeving verteld over zijn of haar
Nadere informatieEindelijk bewijs: zo komen dictators aan spionagesoftwar e
Aanbe ve ling 11.04.2017 Leestijd 4 minuten Er wordt al jaren over gespeculeerd hoe Europese bedrijven ondanks strenge regelgeving spionagesoftware weten te verkopen aan dictaturen. Al Jazeera vond eindelijk
Nadere informatieHoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren
Hoofdlijn advies Taalvaardig Rekenvaardig Digitaal vaardig Sociaal vaardig Persoonlijke ontwikkeling Basisvaardigheden Basiskennis en -vaardigheden Natuur & technologie Mens & maatschappij Taal & cultuur
Nadere informatieWaarom de doorberekeninge n van het CPB misleidend zijncorrespondent
02.03.2017 Leestijd 7-9 minuten De SP zorgt op korte termijn voor de meeste banen, de VVD op lange termijn voor de minste werkloosheid. Tenminste, als je de doorrekeningen van het Centraal Planbureau (CPB)
Nadere informatieKinderen buitensluiten kan dodelijk zijn
Analyse 17.05.2016 Leestijd 6-8 minuten Diep-emotionele wederzijdse betrokkenheid tussen kinderen en opvoeders is nodig om de morele waarden die wij als democratische samenleving voor ogen hebben, door
Nadere informatieCompilatie uit strips van diverse afleveringen van 'Eerste hulp bij hacken'. Beeld: Rob van Barneveld (voor De Correspondent)
Update Leestijd 4-5 minuten In augustus kondigde ik aan te willen leren hacken. Na vier maanden maak ik de balans op. Wat heb ik geleerd? En waarom moet ook jij leren hacken? Eerste hulp bij hacken: de
Nadere informatieOuders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap
Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap Floor Kaspers December 2013 (gevalideerd 1-10-2017) Handreiking Inhoud Inleiding 2 1. Wat is het schoolondersteuningsprofiel? 3 Wat staat er in ieder
Nadere informatieIn deze stad hoeft de witte Amerikaan zich niet te schamen voor zijn geloof (of voor zijn
Re portage 18.08.2018 Leestijd 3 minuten Op zoek naar de ziel van Amerika mocht ik Branson, Missouri niet overslaan, werd mij verteld. In dit druk bezochte vakantieoord voor de witte Amerikaan vloeien
Nadere informatieteam De gelukkige groep
pedagogisch klimaat... sociaal-emotionele ontwikkeling team Aandacht voor sociaal-emotioneel functioneren De gelukkige groep Op school en in uw groep speelt veel meer dan alleen het schoolse leren. Het
Nadere informatieGrit. Amsterdam, december Beste Paul en Angela,
Grit Amsterdam, december 2016 Beste Paul en Angela, Zo nu en dan zijn er van die Engelse woorden die op de een of andere wijze een eigen leven gaan leiden. Jaren geleden was er plotseling het woord flow
Nadere informatiewww.accountemps.be 1 Hoe behoudt u uw beste medewerkers?
www.accountemps.be 1 Hoe behoudt u uw beste medewerkers? Gespecialiseerd boekhoudkundig of financieel personeel uitzenden is ons vak. Daarnaast adviseren en informeren wij bedrijven ook graag over verloning
Nadere informatieSociaal-emotionele ontwikkeling jeugd dé basis voor effectiever onderwijs
Sociaal-emotionele ontwikkeling jeugd dé basis voor effectiever onderwijs De Samenwerkende Gezondheidsfondsen en partijen uit wetenschap, beleid en praktijk, zien graag structurele aandacht voor de sociaal-emotionele
Nadere informatieNieuws uit CBS Het Kompas
www.cbshetkompasajp.nl januarifebruari 2019 Nieuws uit CBS Het Kompas Het nieuwe kalenderjaar start in januari en februari met de onafhankelijke toetsen en de rapportbesprekingen. Met de onafhankelijke
Nadere informatieHet Nederlandse hbo segregeert de samenleving. Ro erdam doet er wat aan
Onderwijsjournalist Anja Vink maakt een verhalenreeks over ongelijkheid in het onderwijs. Want die neemt toe. Wat kunnen we daaraan doen? Johannes Visser Correspondent Onderwijs 27.05.2016 Leestijd 6-7
Nadere informatieLEER- & VEERKRACHT In je kracht op school
LEER- & VEERKRACHT In je kracht op school Welbevinden bevorder je door het versterken van eigenschappen en vaardigheden die samenhangen met fysieke en mentale gezondheid. Leer- & Veerkracht biedt een integrale
Nadere informatieInvalshoeken bij beoordelen
Invalshoeken bij beoordelen Invalshoeken bij Beoordelen Persoonlijkheidseigenschappen Met persoonlijkheidskenmerken wordt bedoeld: intelligentie, flexibiliteit, aanpassingsvermogen, leiderschap, integriteit,
Nadere informatieWerk voor jongeren. De winst van maatwerk: Je kunt er niet vroeg genoeg bij zijn
Werk voor jongeren Meer aandacht voor participatie Sommige werkgevers zijn sowieso geïnteresseerd in een jongere met een vlekje. Maar vaak gaat het er toch vooral om dat ze hun werk goed doen. Debby Kamstra,
Nadere informatieSlik een kikker door (en nog twee goede gewoontes om je dag mee te beginnen)
16.12.2015 Leestijd 6-7 minuten Wil je begrijpen waarom je de belangrijkste taken altijd maar uitstelt? Ga te rade bij deze Canadese professor, die al negentien jaar onderzoek naar deze vraag doet. Plus
Nadere informatieGEZOND BEWEGEN.
GEZOND BEWEGEN maaike@nudgeme.be maaike@koslearning.be want verandering begint bij jezelf We worden geboren als een blanco blad = onze persoonlijkheid, gedrag, waarden, worden gevormd door onze omgeving
Nadere informatiehavo-top! hv.penta.nl
havo-top! In Hoogvliet start per 1 augustus 2015 een havo- TOP opleiding in het profiel Economie en Maatschappij. Door de samenwerking tussen de PENTA business school Hoogvliet, het VAVO Rijnmond College
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback
Nadere informatieRespectvol in gesprek over gewicht en leefstijl
Introductie Respectvol in gesprek over gewicht en leefstijl 08/03/2018 SANNE NIEMER Onderzoeker kinderen en obesitas VU-projectleider LEFF 2 Waarom lastig om te bespreken? Vrees voor negatieve reacties
Nadere informatieProfessionele dilemma s van basisschoolleraren
Professionele dilemma s van basisschoolleraren VELON-Congres. Amsterdam, 17 maart 2017 Jos Castelijns & Bas van den Berg Hogeschool de Kempel Helmond Marnix Academie Utrecht Aspecten van professionaliteit
Nadere informatieSKILLSTIPS SKILLSTOWN
SKILLSTIPS SKILLSTOWN Met dank aan Wout Plevier www.innerspective.nl De grooste online opleider van Nederland www.skillstown.com 3 oefeningen om je nr. 1 talent te vinden Iedereen heeft talenten. Een talent
Nadere informatieWie doet wat? Help, ik ben niet tevreden! Help! Ik heb nu een probleem! Wie doet wat?
Help, ik ben niet tevreden! VSNON vindt het belangrijk dat het onderwijs aan onze leerlingen, de communicatie daarover en de overige processen naar tevredenheid van ouders, leerlingen en medewerkers verlopen.
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieArrangement 1 De Luisterthermometer
Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieHet ontwikkelen van een zelfbeeld
H.4 KEN JIJ JEZELF?! Het ontwikkelen van een zelfbeeld Je zelfbeeld geeft weer hoe jij over jezelf denkt. Dit zelfbeeld ontwikkel je door naar jezelf te kijken en door de manier waarop anderen naar jou
Nadere informatieBen jij klaar voor de volgende stap?
Ben jij klaar voor de volgende stap? De juiste beslissing maken over jouw toekomst (en eventueel de toekomst van jouw paard), is een belangrijk proces. Deze richtlijnen zullen jou helpen de juiste keuze
Nadere informatiehavo-top! hv.penta.nl
havo-top! In Hoogvliet is per 1 augustus 2015 een havo-top opleiding gestart in het profiel Economie en Maatschappij. Door de samenwerking tussen de PENTA business school Hoogvliet, het VAVO Rijnmond College
Nadere informatieHELP, IK WORD GEPEST, WAT NU????
HELP, IK WORD GEPEST, WAT NU???? In het kort Als je gepest wordt ga dan naar je mentor. Als je het moeilijk vindt je mentor in vertrouwen te nemen, ga dan naar je favoriete docent, juniormentor of de vertrouwenspersoon
Nadere informatieGilles de la Tourette. soms Kut meestal Pret
Gilles de la Tourette soms Kut meestal Pret Gilles de la Tourette soms Kut meestal Pret Arinka Linders Gilles de la Tourette, soms Kut meestal Pret Copyright 2016 Arinka Linders Auteur: Arinka Linders
Nadere informatieGroeien door het succes van je klant
Groeien door het succes van je klant Stroopwafel effect Factsheet Commerciële Mindset Wat is een Commerciële Mindset? En wanneer ben je hier dan zo goed in dat dit zelfs 9+ is? Een commerciële mindset
Nadere informatie1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding
Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit
Nadere informatieSmartphone of tablet? Open de browser en ga naar:
Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar: http://etc.ch/vkrr Toetsen van de Toekomst Saskia Wools manager prototyping, Cito Agenda Onderwijs 2032 Hoger Onderwijs in 2032 Q&A Smartphone of tablet?
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hard tegen hard Vechten voor je leven Lees hoofdstuk 1: Capuchon (blz. 5) In de 3de alinea staat: De chauffeur knikt naar hem. Wie is hem? De volgende zin is: Ze kent
Nadere informatieGemotiveerd Leren. Drie plezierige leerervaringen
Gemotiveerd Leren Drie plezierige leerervaringen In deze stap krijg je inzicht in hoe jij gemotiveerd leert. Dit is belangrijk om te weten, want dan kan je dat gebruiken om zo gemotiveerd mogelijk je vakken
Nadere informatiePositieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving!
Van Kleef Lezing 10-12-2015 Spreker: Jan Walburg, Hoogleraar Positieve Psychologie, Universiteit van Twente Positieve verpleegkunde: op weg naar een bloeiende samenleving! Aan positieve psychologie kleeft
Nadere informatieEEN VRAAG CADEAUTJE OF CADEAUBON?
DE TERUGKEER VAN HET LESGEVEN & HET WERK VAN DE LERAAR Gert Biesta Brunel University London & Universiteit voor Humanistiek EEN VRAAG CADEAUTJE OF CADEAUBON? IJSSELGROEP ONDERWIJSGESPREK 11 OKTOBER 2018
Nadere informatieJaafar en Kenren laten zien hoe moeilijk het Nederlandse onderwijs voor vluchtelingen is
31.07.2017 Leestijd 9-12 minuten 40.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs kunnen geen diploma halen omdat hun Nederlands te slecht is. Steeds vaker zijn dat vluchtelingen. In de internationale schakelklas
Nadere informatieleerlingen open Dag 18 februari Open lesmiddag 15 februari Aanmelden Open Lesmiddag kan vanaf januari via onze website
leerlingen open Dag 18 februari Open lesmiddag 15 februari Aanmelden Open Lesmiddag kan vanaf januari via onze website Welkomstwoord Gerwald: Ik heb het gevoel dat ik serieus word genomen. Docenten helpen
Nadere informatieBehandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden.
Het Kindgesprek. Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. 1 Inleiding. Door gesprekken met kinderen te voeren willen we de betrokkenheid
Nadere informatieTalentscan. Referentenonderzoek. Voornaam: Arend-Jan Achternaam: Verbaan Datum: 30 augustus 2010
Talentscan Referentenonderzoek Voornaam: Arend-Jan Achternaam: Verbaan Datum: augustus . Gevoeligheid Angstig,5,5 Depressief,5,5 Minderwaardig,5,5 Impulsief 4 Snel boos of geïrriteerd,5,5 Snel in paniek
Nadere informatieWelkom bij De Jutters
Praktische informatie Waar kan ik meer informatie vinden? Wil je meer weten over, ben je benieuwd naar ons team of wil je informatie over jouw problemen? Je leest en ziet er meer over op onze website:
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieSamen zijn we SBO Horizon. Hoe we omgaan met elkaar op school
Samen zijn we SBO Horizon Hoe we omgaan met elkaar op school 2 3 Fijn dat u dit leest. In dit boekje vertellen we hoe we met elkaar omgaan op SBO Horizon. Samen zijn we SBO Horizon Bij ons op school hebben
Nadere informatieGoedlopende groep, weinig ordeverstoring en prettige relaties!
4 Wat werkt - Pedagogisch handelen & klassenmanagement Beknopte uitgave Goedlopende groep, weinig ordeverstoring en prettige relaties! Toepasbaar onderzoek Kan ik ervoor zorgen dat het gedrag van mijn
Nadere informatieTraining Passie en missie
Training Passie en missie Passie en missie: jouw unieke bijdrage Wil jij weten wat jouw passie en missie is? Wat jouw unieke bijdrage is? Hoe jij het verschil kan maken? Dan is de training Passie en missie
Nadere informatieBevorderingsreglement Onderbouw
Bevorderingsreglement Onderbouw Schooljaar 2014-2015 Aan de leerlingen in de leerjaren 1 t/m 3, Om je succesvol naar je diploma te begeleiden, krijg je niet alleen uitleg en begeleiding, maar wordt er
Nadere informatieBig five. Hieronder vind u een Big five test door mij ingevuld inclusief het resultaat.
Big five De theorie van de Big Five geeft vijf dimensies waarmee het de persoonlijkheid van personen beschreven kan worden. De Big Five is oorspronkelijk gebaseerd op een Amerikaans onderzoek naar het
Nadere informatie19 maart Onderzoek: Leraren onder druk om schooladvies
19 maart 2018 Onderzoek: Leraren onder druk om schooladvies Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieOnderwijs2032. Uw feedback op het advies!
Onderwijs2032 Uw feedback op het advies! Doel van deze bijeenkomst Ophalen van feedback vanuit schoolbestuurders en schoolleiders op het hoofdlijn advies van het platform Onderwijs2032 tbv de reactie van
Nadere informatieOnderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft. (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend leren)
Onderwijsconcept op de Herman Broerenschool te Delft SO (4 tot 13 jaar) VSO (13 tot 20 jaar) Oplossingsgericht werken (met behulp van de methode Kids Skills) Eigen Initiatief Model (Begeleid ontdekkend
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieKIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING
LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?
Nadere informatieRapportage Eigenschappen. Bea het Voorbeeld. Naam: Datum:
Rapportage Eigenschappen Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 01.04.2016 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 01.04.2016 / Eigenschappen (QPN) 2 Inleiding Wat zijn jouw meest kenmerkende eigenschappen?
Nadere informatieKinderen zijn als rupsen: nog lang niet af. Deze hoogleraar vertelt hoe je hun brein het
Inte rvie w 14.05.2018 Leestijd 9-12 minuten Als je kinderen goed wilt leren nadenken, moet je hen zó stimuleren dat hun hersenen zich evenwichtig ontwikkelen. Nu gebeurt dat te weinig, zegt Jelle Jolles,
Nadere informatiepggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden
pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg
Nadere informatieWhitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven
Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven De 4 stappen Je communiceert de hele dag en meestal hebben wij het gevoel dat dat ons best goed afgaat, toch? Pas op het moment
Nadere informatieDrie mythes over de verhoogde btw op jouw boodschappen
Analyse 10.01.2019 Leestijd 7-9 minuten Het lage btw-tarief is verhoogd. Het kabinet wil de opbrengst ervan aan de burger teruggeven, door de belasting op arbeid te verlagen. Het is een op zich zinvolle
Nadere informatieConsultants: je bent je eigen gereedschapskist Door: Nicky Hansen
Consultants: je bent je eigen gereedschapskist Door: Nicky Hansen De vraag is groot, de druk is aanwezig, de salarissen zijn hoog en de gevolgen zijn enorm. Dit is het werk van een strategie- of bedrijfsconsultant.
Nadere informatieWerkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het
Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden
Nadere informatieER IS ALTIJD EEN BRUG (Leren) leven met goesting na een verlies
ER IS ALTIJD EEN BRUG (Leren) leven met goesting na een verlies 7 inzichten die je kunnen helpen na een ingrijpend verlies. Karin Verheyen www.senkaflex.be WELKOM Februari 2010: ik moet afscheid nemen
Nadere informatieVerkondiging bij Jeremia 15: en Lucas 5: 1-11 Zondag 16 juli 2017 ds. Dick Snijders
Verkondiging bij Jeremia 15: 15-21 en Lucas 5: 1-11 Zondag 16 juli 2017 ds. Dick Snijders Gemeente van Christus, Hoe vrolijk is uw geloof? Wat is de inhoud, hoe leeft u ermee en wat doet het met u? Ik
Nadere informatieWelkom bij De Jutters
Welkom bij De Jutters De Jutters denkt met je mee De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie 1 Hoofdlocatie Postadres De Jutters Dr. van Welylaan 2 2566 ER Den Haag Een volledig overzicht van
Nadere informatieDe stem van ouders. succesvolle samenwerking. voor. Sardes Special
De stem van ouders voor succesvolle samenwerking Sardes Special Nummer 22 november 2017 Arline Spierenburg De Staat van de Ouder in het primair en voortgezet onderwijs In het voorjaar van 2017 voerde Ouders
Nadere informatieLEX VAN TEGENWOORDIG JONGEREN OVER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN VEILIG EN GEZOND WERKEN
e LEX VAN TEGENWOORDIG JONGEREN OVER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN VEILIG EN GEZOND WERKEN Aanleiding CNV Jongeren is al jaren bezig om studenten op het mbo niet alleen bewust te maken rondom het thema veilig
Nadere informatieEEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS
EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS Een school met talentuitdagend onderwijs Een basisschool kiezen is moeilijk. Er is zoveel om op te letten. Is de school wat zij lijkt? Van buiten kan een schoolgebouw
Nadere informatie6 Omgang leraren met individuele leerlingen
6 Omgang leraren met individuele leerlingen 6.1 Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven we hoe de omgang van leraren met individuele leerlingen rm krijgt. Indien er geen verschillen zijn in de antwoorden
Nadere informatieZelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn
1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel
Nadere informatieWanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.
Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van
Nadere informatieAchtergrond onderzoeksvraag 1
Achtergrond onderzoeksvraag 1 1. Kerncurriculum en keuzedelen voor school en leerling Wij pleiten voor een vaste basis van kennis en vaardigheden die zich beperkt tot datgene wat alle leerlingen ten minste
Nadere informatieFeedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?
2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om
Nadere informatieONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het
Nadere informatieWerk. Omdat een andere blik je leven verrijkt
Werk vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt (Samen)werken met autisme Autisme heeft invloed op het hele leven, dus ook op de werkplek. Autisme brengt talenten en kwaliteiten met zich mee
Nadere informatieMei 2016 Wout Neutel. Rapportage van het onderzoek naar de ervaringen met en mening over huisbezoeken in het onderwijs
Mei 2016 Wout Neutel Rapportage van het onderzoek naar de ervaringen met en mening over huisbezoeken in het onderwijs Aanleiding. Op 21 mei 2015 hield Verus-voorzitter Wim Kuiper tijdens de landelijke
Nadere informatieHet Mirakel dat Jij Bent
Het Mirakel dat Jij Bent Vervul jouw potentieel (Deel I van III) Struinend door het gras Kijkend naar de horizon Genietend van Alles dat IS Jouw weg... Schrijver: A.M.I. van der Kwast Coverontwerp: in
Nadere informatieHoe kies ik een basisschool? Stappenplan
Hoe kies ik een basisschool? Stappenplan 1 Vraag uzelf als ouder voor alles eerst af wat met welk doel u uw kind een basisschoolopleiding wil laten volgen. Er zijn verschillende belangrijke doelen te onderscheiden
Nadere informatieVoor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie voor lvg-cliënten
SC-0032 mei 2012 - alle rechten voorbehouden s Heeren Loo Zorggroep Berkenweg 11 3818 LA Amersfoort Postbus 647 3800 AP Amersfoort Voor jouw veiligheid De Wet Bopz in makkelijke taal Versie voor lvg-cliënten
Nadere informatieKEN JE WERKGEEST. Het werkmateriaal Ken je werkgeest is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE)
KEN JE WERKGEEST Het werkmateriaal Ken je werkgeest is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Mieke Vollenhoven
Nadere informatieDingetjes I. Kleuter-kabouters
Dingetjes I Kleuter-kabouters 2018 David Arts Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur worden verveelvoudigd, opgeslagen in een
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieSales: een nieuw inzicht
Vergeet IQ-tests: het werkgeheugen is een betere voorspeller voor een succesvolle carrière dan het IQ. Dit nieuwe inzicht is een van de belangrijke vindingen van psychologisch onderzoek uit de afgelopen
Nadere informatieKennisles Mediawijs: Wat is waar?
Kennisles Mediawijs: Wat is waar? Wat is nu eigenlijk de waarheid? In het woordenboek staat: Iets dat waar is. Woorden overeenstemmen met feiten. Het probleem is alleen dat er maar heel weinig sprake is
Nadere informatieDoor deze tien stappen gaat er straks echt niets boven Groningen
08.08.2015 Leestijd 7-9 minuten Schrijver/journalist Rik Zaal zocht de afgelopen weken op De Correspondent naar perspectief voor Groningen. Hoe kan deze provincie, zo getroffen door krimp en bevingen,
Nadere informatieDe mediawijze adolescent
De mediawijze adolescent Amber Walraven, 12 november 2014 ITS, Radboud Universiteit Nijmegen 1 Inhoud Wat kunnen adolescenten wel op het gebied van mediawijsheid? Wat kunnen adolescenten niet op het gebied
Nadere informatieWerkgroep kleuterparticipatie. - Sint-Niklaas 7 mei 2013
Werkgroep kleuterparticipatie - Sint-Niklaas 7 mei 2013 Inhoud 1. Inleidend 2. Aantal indicatorleerlingen 3.. als uitgesproken buurtschool 4. Resultaten van het onderzoek Wie is er bang van de zwarte school?
Nadere informatieALTRA COLLEGE NOORD / ZUIDOOST. Leren en werken voor je toekomst WWW.ALTRA.NL
ALTRA COLLEGE NOORD / ZUIDOOST Leren en werken voor je toekomst WWW.ALTRA.NL Beste leerling, welkom bij Altra College! Mentor Goedemorgen, goed dat je er bent! We zijn blij dat je er bent. Bij de beroepsopleiding
Nadere informatieWORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell
WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT 2011 Ann Weiser Cornell 1 Deel één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er op dit moment
Nadere informatieHet VERANDERVERHAAL Reiswerk Opleidingencongres 23 sep 2013
Het VERANDERVERHAAL Reiswerk Opleidingencongres 23 sep 2013 Ze zeggen dat, als je iets wilt veranderen het belangrijk is een concreet doel te formuleren over wat je wilt realiseren. Het liefst zo smart
Nadere informatieHandhaver toezicht en veiligheid
Gilde Opleidingen Telefoon: (0475)34 32 43 E-mail: info@gildeopleidingen.nl Handhaver toezicht en veiligheid Studierichting Veiligheid Locatie Roermond - Kasteel Hillenraedtstraat Niveau 3 Leerweg bol
Nadere informatie