5,6. Werkstuk door een scholier 2119 woorden 26 maart keer beoordeeld. Nederlands

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 2119 woorden 26 maart ,6 219 keer beoordeeld Vak Nederlands Wat zijn dolfijnen Dolfijnen behoren tot de walvisachtige. Er bestaan 2 soorten walvissen: baleinwalvissen en tandwalvissen. De dolfijn behoort tot de tandwalvissen. Tandwalvissen worden zo genoemd omdat, deze walvissen tanden in hun bek hebben. Tandwalvissen kunnen wel tot kg wegen. Veel mensen denken dat dolfijnen vissen zijn maar dolfijnen zijn net als een poes, koeien, honden en mensen. Iedereen denkt dat dolfijnen vissen zijn maar jullie weten nu dat dolfijnen zoogdieren zijn net als huisdieren. Om de 20 minuten moeten ze boven water komen om adem te halen. Dolfijnen ademen door hun blaasgat, dat boven op hun kop zit, Dus niet door hun bek. Een dolfijn heeft warm bloed net als een mens. Maar waar kun je zoogdieren nou aan herkennen? Een zoogdier is een dier dat: 1. Levende jongen ter wereld brengt, dus de jongen hoeven niet eerst uit een ei te kruipen. 2. De jongen melk laat drinken 3. Adem haalt met de longen, daarom komt een dolfijn ook af en toe boven water om adem te halen. 4. Warmbloedig is: een dolfijn heeft een constante lichaamstemperatuur van ongeveer 37 graden. Dolfijnen leven in groepen. Ze gaan, net als mensen graag met elkaar om. Ze zijn aan elkaar gehecht en leven samen als een familie bij elkaar. Het is natuurlijk niet alleen voor de gezelligheid om in zo'n grote groep te leven. Het is ook een bepaalde vorm van veiligheid die ze als ze alleen zijn niet hebben, maar wel als groep. Spelen is een soort hobby van de dolfijnen en dit doen ze dan ook iedere dag.. Ze spelen het liefste samen, maar ze kennen ook heel wat 'eenpersoons' spelletjes. Een van de spellen is zwemmen. Ze springen graag, en doen ook onder water de gekste dingen. Waar leven ze? De Gewone Dolfijn en de Tuimelaar leven in warmere zeeën en oceanen. De Rivierdolfijnen leven in tropische rivieren. De Witte Dolfijn die ook wel de Beloega wordt genoemd, leeft rondom de Noordpool. Sonar Geluiden worden weerkaatst als ze tegen iets opbotsen. Een dolfijn maakt er gebruik van. Een geblinddoekte dolfijn merkt draden van 0,2mm dikte op, hij zal er niet tegenaan zwemmen. Hoe doet een dolfijn dat? De dolfijn maakt met zijn bek dicht geluiden (hoge pieptonen) die uitgeschoten worden vanuit de schedel. Pagina 1 van 5

2 Het geluid botst tegen een voorwerp en de echo wordt opgevangen met de onderkaak. Een proefje laat zien hoe dit werkt. Twee bollen van metaal die even groot zijn. De ene is hol, de andere is massief maar niemand kan dat van buiten zien. Deze bollen worden naast elkaar gehangen in het water. De dolfijn kan ze prima uit elkaar houden. Zwemt de dolfijn naar de holle bol, dan krijgt hij een visje of een knuffel. Maar zwemt hij naar de massieve bol dan krijgt hij niets. Hoe of waar ze de bollen ook ophangen in het water, de dolfijn kan ze prima uit elkaar. Hij hoort dat de echo van de holle bol anders is dan de echo van de massieve. Dolfijnen maken ook wel eens geluiden die boven water door mensen te horen zijn. Deze geluiden worden via het blaasgat gemaakt. Door het blaasgat gedeeltelijk af te sluiten met het klepje en de lucht naar buiten te persen kunnen de meest vreemde geluiden ontstaan. Hetzelfde effect krijg je door een ballon langzaam leeg te laten lopen en tegelijkertijd aan de opening te trekken. Dit heb je misschien al wel eens gedaan. Je hoort dan een heel hoog piepend geluid. Vinnen Bij de meeste vissen, zoals de goudvis, staat de staart rechtop. Bij dolfijnen staat hij plat. Vandaag dat een dolfijn met zijn staart op het water kan slaan. Met een paar slagen van die staart kan hij zijn hele gewicht boven water tillen. Een dolfijn kan heel snel zwemmen, wel 60 kilometer per uur. De dolfijn heeft twee borstvinnen. Daar houdt hij evenwicht mee. Samen in een groep leven Dolfijnen leven in groepen die soms wel uit 100 dolfijnen bestaan. Ze gaan, net als mensen graag met elkaar om. Ze zijn aan elkaar gehecht en leven samen als een familie bij elkaar. Mannetjes en vrouwtjes zitten nooit bij elkaar in één groep. Het is altijd zo dat vrouwtjes bij elkaar in één groep zitten en dat is bij mannetjes ook zo. Het is natuurlijk niet alleen voor de gezelligheid om in zo'n grote groep te leven. Het is ook een bepaalde vorm van veiligheid die ze als ze alleen zijn niet hebben, maar wel als groep. Spelen is een soort hobby van de dolfijnen en dit doen ze dan ook iedere dag. Ze spelen het liefste samen, maar ze kennen ook heel wat 'eenpersoons' spelletjes. Een van de spellen is zwemmen. Ze springen graag, en doen ook onder water de gekste dingen. In een groep wordt onder water flink wat gekletst. De dolfijnen hebben allerlei geluiden die allemaal wat betekenen. Maar dat is niet alleen voor de gezelligheid. Bij de jacht werken dolfijnen vaak samen. Ieder heeft dan zijn eigen taak. Bijvoorbeeld, vissen bij elkaar jagen, om de school vissen heen zwemmen, allemaal tegelijk aanvallen. Dat moeten ze allemaal afspreken. Onder water kijken, horen en ruiken Ogen De meeste dolfijnen kunnen aardig goed zien. De ogen van een dolfijn zijn geschikt om me onder water te kijken. Dolfijnen hebben geen wimpers of wenkbrauwen. Ze hebben vettige tranen en dan hebben ze geen last van zout dat in de zee zit. Dolfijnen kunnen een paar kleuren zien. Groen en blauw kunnen ze goed zien, rood en oranje minder goed. Het is niet echt nodig voor dolfijnen om veel kleuren te kunnen zien, want als ze meer dan 5 meter diep onder water zwemmen zijn er alleen nog blauwe en groen kleuren te zien. Dolfijnen kunnen boven en onder water zien. Boven water zien ze minder goed dan onder water. Pagina 2 van 5

3 Omdat het water in de rivier zo troebel is, hebben Rivierdolfijnen niet veel aan hun ogen. Maar dat is niet zo erg want daarvoor hebben ze hun echo -locatie. Die gebruiken ze zo, ze maken een soort geluid en dan horen ze de echo en dan weten ze waar ze zijn of dat ze in gevaar zijn of waar er vis zit. Oren De oren van dolfijnen zijn hele kleine gaatjes aan de zijkant van hun hoofd. Dolfijnen kunnen goed horen, zelfs geluiden die voor menselijk gehoor te hoog zijn. De neus De neus van een dolfijn zit niet aan de voorkant maar aan de bovenkant van het hoofd en wordt blaasgat/spuitgat genoemd. Bij de meeste dolfijnsoorten zijn de blaasgaten maanvormig, met een kromming achter. De dolfijn ademt door het blaasgat. Ruiken kan een dolfijn bijna niet. Dit heeft een dolfijn ook niet echt nodig onder water. Het jong Als een dolfijn ongeveer 6-10 jaar is dan kan het babydolfijnen krijgen. Als het vrouwtje gepaard heeft, duurt het tussen 10 en 12 maanden voor het jong wordt geboren. De zwangerschap duurt dus 3 maanden langer dan bij mensen. Het jong komt niet uit het ei maar wordt levend geboren. Bij de bevalling komt altijd eerst de staart. Per keer wordt er maar één dolfijntje geboren. Er zijn dus geen tweelingen zoals bij de mensen. Als het jong geboren is wordt hij gelijk door twee andere vrouwtjes omhoog gehaald zodat het jong kan ademt. De jongen komen om de 20 minuten bij hun moeder drinken, maar heel even elke keer. De jongen kunnen niet gewoon zuigen want dan krijgt het niet genoeg melk binnen, de moeder spuit de melk met kracht in de bek van het jong. Het jong wordt 11 maanden door de moeder bewaakt. Maar het jong blijft daarna nog een jaar bij zijn moeder drinken. Na 6 jaar gaat het jong bij zijn moeder weg en gaat hij naar een andere groep dolfijnen Eten van de dolfijn Vis is het lievelinge eten van de meeste dolfijnen. Daarvan eten ze behoorlijk veel. De dolfijnen krijgen een gevarieerd menu van verschillende soorten vis: haring, makreel, sprot, wijting en inktvis Het zwemmen kost namelijk veel energie. De dolfijnen eten gemiddeld 8 kilo vis per dier per dag. Dolfijnen kunnen wel proeven. Dit is onder andere te zien tijdens het voeren, waarbij de dolfijnen laten zien dat ze bepaalde soorten vis lekkerder vinden dan andere soorten. Ze hebben ook nog energie nodig om warm te blijven. Sommige soorten dolfijnen eten inktvis. De orka lust zeehonden en anderen soorten dolfijnen en soms eet een orka wel een walvis. Mensen zijn nog nooit door orka's aangevallen. De tanden van de dolfijnen zijn er voor om de glibberige vissen te kunnen vangen. Daarna wordt de vis in z'n geheel doorgeslikt. Achter in de keel zit een kringspier, waardoor alleen de vis verdergaat en het zoute water buiten blijft. De dolfijn kan zich niet verslikken. Dat komt omdat de luchtpijp en de slokdarm gescheiden zijn. Dolfijnen hebben 4 magen: een kropmaag voor het opslaan van voedsel een echte maag en nog 2 kleinere magen. Praten met elkaar Dolfijnen kunnen met elkaar praten door middel van hele hoge geluiden. Dit noemen ze ultrasone Pagina 3 van 5

4 geluiden. Het gehoor van dolfijnen is veel gevoeliger dan dat van mensen. Dolfijnen kunnen dus geluiden produceren, die voor ons veel te hoog zijn, die wij dus niet kunnen horen. Deze hoge frequentie heeft ook voordelige gevolgen voor de oriëntatie. De ultrasone geluiden die ze produceren worden weerkaatst, en zo kunnen ze ook in het donker een voorwerp of prooi lokaliseren. Leeftijd Het is moeilijk de leeftijd te schatten aan de hand van het uiterlijk van de dolfijn. Je kunt er wel achter komen hoe oud een dolfijn is. Hier kun je achter komen door te kijken naar de doorsnede van een tand. In de tand vormen zich jaarringen, net als bij een boom. (Deze heb je misschien wel eens gezien als een boom door midden gezaagd is.) Deze jaarringen kun je zien als je een tand doorsnijdt en behandelt. Dolfijnen kunnen 35 jaar oud worden. Er zijn ongeveer 40 verschillende soorten dolfijnen. Slapen Dolfijnen slapen anders dan landzoogdieren. Ze moeten regelmatig boven water komen om adem te halen. Ze nemen daarom korte rustperiodes/rustpauzes. Dolfijnen kunnen dus niet helemaal gaan slapen. Je kunt zien dat een dolfijn een rustpauze heeft als hij dobbert aan het wateroppervlak of rustig aan het rondzwemmen is. Vaak hebben ze de ogen dan half dicht Uitsterven De vijanden van de dolfijn zijn haaien en ook de mensen. Want dolfijnen gaan dood omdat ze verstrikt raken in de netten van tonijnvissers. Ze kunnen dan niet meer naar boven om adem te halen. Bij sommige boten zitten duikers en die bevrijden dan de dolfijnen die in de netten terecht zijn gekomen. Maar dat gebeurt maar zelden. In Japan jagen ze op dolfijnen want daar eten ze dolfijn. Maar er gaan ook veel dolfijnen dood door vervuild water. Dat komt zo: -De dolfijn eet vis. - Die vis heeft weer kleinere visjes gegeten. - Die kleine visjes eten garnaaltjes. - Garnaaltjes eten weer hele kleinen kreeftjes. - De kreeftjes eten algen. Deze hele rij van dieren die elkaar eten heten voedselketen. Hoe hoger je in zo'n voedselketen staat, hoe meer gif zich kan ophopen als het water waar ze in leven vervuild is. Dolfijnen hebben daar, omdat ze boven in de voedselketen staan, dus veel last van.gelukkig zijn er ook mensen die iets doen om de dolfijnen te beschermen.soms komen dolfijnen per ongelijk op het strand. Als dat gebeurt probeert de mens ze zo voorzichtig mogelijk weer in zee tekrijgen. Ook worden er steeds meer wetten voor vissers gemaakt. In Nederland zijn dolfijnen beschermd. Het is streng verboden om ze te vangen. Ook wordt met vissers af gesproken om op zo veilig mogelijke manier te vissen zodat de dolfijnen niet in de netten vast kunnen komen te zitten. Pagina 4 van 5

5 Daarnaast mogen fabrieken en schepen niet meer allerlei rommel in de zee gooien. 40 Soorten dolfijnen. Er zijn meer dan 40 soorten dolfijnen. Hieronder zie je een aantal soorten (niet alle). Als je iets te weten wilt komen over een bepaald soort dolfijn dan moet je op de naam klikken. Dit zijn de dolfijnensoorten: Griend Dwerggriend Indischegriend Irrawadydolfijn Tuimelaar Gewone dolfijn Witsnuitdolfijn Witflankdolfijn Witgestreeptedolfijn Donkergestreepte dolfijn Zandloperdolfijn Dolfijn van Peale Witlipdolfijn Dolfijn van Fraser Spitssnuitdolfijn Langsnuit dolfijn Gestreepte dolfijn Slanke dolfijn Gevlekte dolfijn Clymene dolfijn Gramper Snaveldolfijn Commerson dolfijn Witbuikdolfijn Heaviside dolfijn Hectordolfijn Amazonedolfijn Chineese witte dolfijn Kameroendolfijn Noordelijke gladde dolfijn Zuidelijke gladde dolfijn Grijze dolfijn Butskop Orka (zwaardwalvis) Zwarte zwaardwalvis Pagina 5 van 5