Toelichting op het programma TiO (Taalonderwijs in Ontwikkeling) voor ouders van leerlingen op Het Assink Lyceum
|
|
- Christiana ten Wolde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Toelichting op het programma TiO (Taalonderwijs in Ontwikkeling) voor ouders van leerlingen op Het Assink Lyceum Haaksbergen, september 2012 Introductie Met ingang van het schooljaar 2012/2013 wordt er in de vmbo-t en havo/vwo-brugklassen van Het Assink Lyceum gewerkt met het programma TiO (Taalonderwijs in Ontwikkeling). Dit digitale programma draagt bij aan de ontwikkeling van taal-, denk- en studievaardigheid van onze leerlingen. (Zie ook Hieronder wordt het programma nader toegelicht. Inhoud A. Over de kwaliteit van TiO B. Visie op de toekomst C. Praktische vragen van ouders D. Docenten over het effect van TiO E. Ten slotte Pagina 1 van 9
2 A. Over de kwaliteit van TiO 1. Wat vindt de minister eigenlijk van TiO? Ministers bemoeien zich niet met de keuzes van methodes. Van belang is wellicht, dat de demissionaire minister van onderwijs, mevr. Van Bijsterveldt, in 2010 heeft besloten dat het voortgezet onderwijs veel meer aandacht moet besteden aan o.a. taal. Dat klinkt ons als muziek in de oren. Wij vonden al veel eerder dat taalontwikkeling de basis is van alle andere studie-activiteiten. Dat was ook een van de redenen dat we in vorig jaar besloten hebben om TiO op onze school in te voeren. 2. Waarom is leren schrijven plotseling zo belangrijk? Wij weten dat goed kunnen schrijven samengaat met goed kunnen denken en lezen. Dat zijn vaardigheden die voor de hele studie belangrijk zijn. Frequent schrijfonderwijs was vroeger heel lastig, omdat docenten nu eenmaal onvoldoende tijd hebben om elke week 200 teksten na te kijken (één tekst corrigeren duurt ongeveer minuten). In TiO kunnen de leerlingen wél gemakkelijk elke week een tekst schrijven. 3. Wat is zo bijzonder aan TiO? TiO helpt de leerling niet achteraf, maar tijdens het schrijven. Het gaat zo: een leerling schrijft een willekeurige tekst. Het programma zegt als het ware: zou je niet een interessantere openingszin schrijven? Hier zijn een aantal voorbeelden. Op den duur heeft de leerling geen voorbeelden meer nodig, omdat hij zelf een interessante opening kan maken. Op dezelfde wijze komen veel andere schrijfvaardigheden aan de orde: structureren, nuanceren, logisch redeneren, goede argumenten aanvoeren, enz. De leerlingen leren tijdens het schrijven, zonder dat ze het in de gaten hebben. Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect van TiO. Uit de resultaten van een promotieonderzoek (juni 2012) bleek dat TiO significant beter scoorde dan conventionele methodes, zowel op korte als op lange termijn. 4. Zijn scholen zonder TiO dan slecht er af? Elke school oordeelt anders over leermiddelen. Wij zijn er in ieder geval van overtuigd dat we iets heel goeds voor uw kind hebben binnengehaald. Scholen die al met TiO werken constateren al na korte tijd dat leerlingen beter gaan formuleren en gemakkelijker de structuur van een tekst herkennen. Het zijn slechts twee voorbeelden, maar ze laten zien dat het over belangrijke vaardigheden gaat. 6. Hoe kunnen leerlingen vanzelf leren? Uit wetenschappelijk onderzoek is al heel lang bekend dat kinderen die in een rijke taalomgeving opgroeien taalvaardiger worden dan anderen. Ze leren meer woorden, meer zinsstructuren, meer logica, meer denkstrategieën. Dat gaat vanzelf; ze kunnen dat leerproces niet eens tegenhouden. Vergelijk het met een vakantie op een Franse camping. Binnen een maand beginnen jonge kinderen een beetje Frans te praten. Je hoeft daar als Pagina 2 van 9
3 ouders geen proefwerk over te geven; het gaat vanzelf. Zo is het ook met TiO. De leerlingen komen zó vaak in aanraking met hulpmiddelen om bijvoorbeeld een tekst boeiender te maken of bondiger, dat ze dat op den duur vanzelf leren. Maar het gaat niet in een maand. Het is een tijdrovend programma. 7. Wat kunnen wij als ouders doen? TIO is beslist niet zo leuk als een game en kinderen vinden kletsen veel aantrekkelijker dan teksten schrijven. Er is dus wat Pressie en Prikkel nodig om hen aan het werk te houden. Het helpt echt, als u uw kind stimuleert om regelmatig en met zorg in TiO te werken. Wij, docenten, doen dat ook. Als wij met de rug naar het programma gaan zitten, denken de kinderen dat TiO niet belangrijk is en dan doen ze bij voorkeur niets. Als u net als wij vierkant achter het programma gaat staan, steunt u daarmee de ontwikkeling van uw kind. Sommige ouders gaan zover, dat ze het werk van hun kind controleren. U kunt op elk moment volledig inzicht krijgen in wat uw kind aan teksten heeft geproduceerd. Wij zijn al heel blij met uw mentale ondersteuning. 8. Hoe kan TiO ineens uit de lucht komen vallen? TiO viel niet uit de lucht. Het is gebaseerd op een proefschrift van dr. Ad Bok, Taalonderwijs in Ontwikkeling, uit Daarin zijn lijnen getrokken tussen het natuurlijke taalleerproces thuis en het gedidactiseerde leerproces op school. In het programma zijn veel onderwijskundige principes verwerkt die we al lang kennen, maar die niet goed in een methodeboek konden worden verwerkt. Wetenschappelijk onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat leerlingen beter leren, als ze zich betrokken voelen bij werk dat van henzelf is. Het schrijven en verbeteren van eigen teksten in TiO draagt sterk bij aan dat gevoel. Ook is wetenschappelijk bewezen dat leuke toeters en bellen in een programma snel vervelen en het leerproces zelfs verstoren. U zult ze in TiO dan ook niet aantreffen. B. Visie op de toekomst 1. Hoogwaardige Basisvaardigheden We hebben in de sectie Nederlands goed naar TiO gekeken voordat we het aanschaften. Het sprak ons aan dat TiO niet alleen voorbereidt op het examen, maar daar zelfs overheen gaat. In het vervolgonderwijs en in het volwassen leven zit men te springen om mensen die lastige teksten kunnen lezen, schrijven, bestuderen, samenvatten, kritiseren. Dat is precies wat de leerlingen in TiO leren. Belangrijk is ook dat uw kind zich medeverantwoordelijk gaat voelen voor zijn werk en zijn prestaties. In het leven ná de middelbare school moeten mensen ook zelfstandig (samen)werken, zelfstandig initiatieven nemen en (mede)verantwoordelijkheid dragen. Die ontwikkeling wordt in TiO gestimuleerd. Pagina 3 van 9
4 2. Leren voor het leven Sommige mensen denken dat leerlingen in TiO alleen tekstjes leren schrijven. Wij weten echter dat ze veel méér leren. De leesteksten komen uit hoogwaardige bronnen. Er is bewust gekozen voor een volwassen woordkeus zodat het kind gedwongen wordt om nieuwe woorden te leren. In het onderdeel Hoofd-Zaken leren ze bijvoorbeeld omgaan met begrippen als relativeren, confronteren, definiëren, analyseren, objectiveren. Dat zijn stuk voor stuk belangrijke begrippen voor de hele studie, óók na het examen. Op een andere plaats maken leerlingen (met hulp) een Certificaat van Kwaliteit bij hun eigen tekst. Ze laten daarin zien wat ze aan het leren zijn. Leerlingen ontwikkelen hier kennis en vaardigheden waar we tien jaar geleden niet eens van droomden. 3. Digitaal leren Leren met behulp van de computer wordt steeds belangrijker. Op de universiteit en in het beroepsonderwijs is meer dan de helft van alle onderwijs digitaal. Het is goed dat we onze leerlingen voorbereiden op die situatie. Maar er is méér. Leren in een klas met dertig kinderen is niet altijd optimaal. Achter de computer is het stil, het apparaat heeft alle tijd, het is altijd goedgehumeurd, wordt nooit ongeduldig, dwingt niet tot een te hoog tempo, laat vrijheid voor eigen initiatief zoals het opzoeken van 'moeilijke' woorden. 4. De samenleving van morgen Nederland wordt een kenniseconomie. Daar zijn jonge mensen voor nodig die beschikken over kennis en kunde. Mensen zullen veel vaker van baan en beroep wisselen dan vroeger. Nieuwe werkers zijn flexibel, creatief, communicatief, taakbewust, initiatiefrijk. Wij zijn ons op school bewust van het feit dat we jonge mensen moeten voorbereiden op die nieuwe samenleving. We denken dat een programma als TiO ons (en uw kind) daarbij uitstekend helpt. C. Praktische vragen van ouders 1. Kan mijn kind een tekst in TiO kwijtraken? In TiO worden jaarlijks meer dan een miljoen (!) teksten zonder problemen opgeslagen. Aangezien er maar één moederprogramma is, mag u ervan uitgaan dat het programma maximaal betrouwbaar is. Wat wel kan is, dat een leerling zit te werken, terwijl de internetverbinding is verbroken. Dan wordt er uiteraard niets opgeslagen. Het komt helaas ook voor dat leerlingen hun taak willen ontlopen en het programma ten onrechte de schuld geven van tekstverlies. We kunnen in het persoonlijke logboek van de leerling echter zien wat er werkelijk gebeurde. Pagina 4 van 9
5 2. Waarom zovéél teksten? Mensen hebben vanaf hun geboorte meer dan uur nodig om goed te leren spreken. Leren schrijven is weliswaar anders dan leren spreken, maar bijna even complex. Het is echt niet overdreven om 35 uur per jaar uit te trekken om goed te leren schrijven. Leerlingen moeten veel schrijfkilometers maken. Ze leren schrijven door het vaak en gevarieerd te doen, maar dan wel onder begeleiding van een bekwame coach, de docent. 3. Kan het programma vastlopen? Het programma is zo vaak door zoveel leerlingen beproefd, dat vastlopen praktisch niet meer aan de orde is. Mocht er een vastloper zijn, dan geeft het programma daar zelf een melding van. Als TiO desondanks hapert, ligt de oorzaak in 99% van de gevallen bij: a. de internetaansluiting (geen internetverbinding, dus geen contact met het moederprogramma), b. de keuze van de browser (TiO gebruikt op dit moment uitsluitend Explorer en Firefox), c. de instelling van de computer (weigering van pop-ups, vasthouden van oude downloads), d. gedrag van de leerling (googlen/gamen tijdens TiO; overbelasting van drukknoppen). 4. Kan ik als ouder iets van de resultaten waarnemen? U kunt zeker meekijken in het programma. Op de Monitor kunt u de prestaties van uw kind vergelijken met het klassengemiddelde. In het Rapport ziet u wat uw kind heeft gepresteerd. In de Koerswijzer is te zien of uw kind op koers ligt. In de Leerwijzer ziet u wat uw kind bezig is te leren. In het Jaarboek vindt u alle opgeslagen teksten. Als u de eerste en de laatste tekst leest, merkt u misschien al iets van het verschil. Maar, schrijven is heel complex, de vooruitgang gaat even langzaam als die van het Nederlandse kind op de Franse camping (zie punt A6). 5. Mag ik zelf in TiO schrijven? Het is voor u technisch goed mogelijk om in TiO te werken; het programma is ook voor volwassenen heel leerzaam. Het gevaar bestaat echter dat u de scores van uw kind ten onrechte opvoert (of omlaag haalt). Als u in TiO wil werken, sla dan in ieder geva l géén teksten op in het Jaarboek van uw kind. Opgeslagen teksten in het Jaarboek kunnen niet meer aangepast worden. 6. Telt het werk in TiO mee voor het rapport? Wij hechten veel waarde aan de taalontwikkeling die door TiO wordt bevorderd. We weten echter ook dat die ontwikkeling geleidelijk gaat en niet goed in klinkende cijfers is uit te drukken. We hebben een systeem ontwikkeld, waarbij het normale rapportcijfer van de leerling wordt verhoogd of verlaagd door de inspanningen die hij in TiO verricht. Maar wat belangrijker is: we verwachten dat de rapportcijfers van álle leervakken geleidelijk beter worden onder invloed van het werken in TiO. Pagina 5 van 9
6 7. Kan ik TiO aanschaffen voor mijn andere kinderen? Dat kan helaas niet. Om resultaat in TiO te behalen is de begeleiding van een docent absoluut noodzakelijk. Er zit niets anders op dan in gesprek te gaan met de school van uw andere kinderen. Kleinschalig gebruik is altijd mogelijk (zie punt C5). 8. Wordt mijn kind geen cliché-schrijver door de vele voorbeelden? Het aantal voorbeelden in TiO is verbazingwekkend groot. De voorbeelden worden willekeurig opgeroepen zodat de leerling steeds een andere tekst krijgt. Het is opzettelijk onmogelijk gemaakt om voorbeelden van buiten te leren. De bedoeling is juist, dat leerlingen uit de vele voor-beelden het principe ontdekken, zodat ze in het vervolg zelf na-beelden kunnen creëren. 9. Leert mijn kind beter studeren door TiO? TiO draagt zeker bij aan een verbetering van de studievaardigheden. Elke tekst die uw kind in TiO schrijft, vraagt om structuur, reflectie, initiatief, kritiek, relativering, hoofd- en bijzaken, conclusies, argumenten, standpuntbepaling, enz., enz. Dat zijn vaardigheden die voor de studie van alle vakken van belang zijn. 10. Ontwikkelen van (mede-)verantwoordelijkheid? Kan dat echt? Door de opzet van TiO worden leerlingen als het ware gedwongen om zich (mede)verantwoordelijk te voelen voor hun eigen inzet en resultaten. Dat kan, omdat het programma niet bestaat uit eenvoudige lesjes die één vo or één worden afgewerkt. De leerling moet in TiO zelf keuzes maken, zelf initiatief nemen en zelf zorg dragen voor kwaliteit. Een ijverige leerling ziet zijn inspanningen beloond door betere prestaties in de klas en door goede scores in de TiO-Rapporten. Een leerling die geen verantwoordelijkheid neemt en niets uitvoert, zal het tegenovergestelde effect waarnemen. 11. Waarom geeft TiO geen cijfers? Complexe vaardigheden, zoals leren schrijven, laten zich niet zo gemakkelijk becijferen. Vergelijk het met peuters die leren praten. Het gaat elke dag een stukje beter, maar die vooruitgang is niet per dag waar te nemen. De winst is pas spectaculair als je een traject van een half of heel jaar overziet. En dan nóg is het lastig om Pieter van 2 jaar een 6,5 voor spreken te geven en Pieter van 3 jaar een 7,2. Wij zien het als volgt: TiO moet zelf geen cijfers opleveren, maar moet zoveel ontwikkeling tot stand brengen, dat niet alleen de taalvaardigheid toeneemt, maar dat alle leervakken er voordeel van hebben. U kunt het vergelijken met de zware conditietraining van sporters. Die training levert zelf geen competitiepunten op, maar draagt wel bij aan het binnenhalen van winstpartijen. Pagina 6 van 9
7 12. Raakt de menselijke docent niet erg uit beeld? De docent hoeft zich inderdaad geen zorgen te maken over het leerproces, dat door TiO wordt aangestuurd. De docent hoeft ook geen eindeloze stapels met teksten meer te corrigeren. Maar de docent blijft absoluut noodzakelijk voor de leerstofselectie, voor de vakinhoudelijke ondersteuning en de begeleiding van het leerproces. Zonder de pressie en prikkel van de docent wenden de meeste kinderen zich af van het programma. Zó leuk is teksten schrijven nou ook weer niet. Pagina 7 van 9
8 D. Docenten over het effect van TiO We vroegen ervaren TiO-docenten wat ze merkten van het effect van TiO. Hieronder vindt u een aantal van hun uitspraken. - Een collega die langdurig uit de running is geweest, verbaasde zich over het niveau van de teksten van leerlingen. - Leerlingen voelen zich vrijer om te schrijven; dat kan alleen als ze over meer schrijfmogelijkheden beschikken en over minder faalangst. - Leerlingen lezen de helft van de tijd in elkaars teksten; dat gebeurde vroeger nooit. Ik zie dat als een bron van reflectie op tekstelementen. - Sommige leerlingen zijn oprecht verbaasd over wat er allemaal te verbeteren is. Die verbazing is leerzaam. - Leerlingen hebben nooit eerder gedacht dat ze hun eigen tekst konden verbeteren. - Leerlingen zien een tekst veel meer dan vroeger als een drager van een boodschap waar je invloed op kunt uitoefenen. - Mijn leerlingen zeggen niet meer dat ze teksten kwijt zijn ; ze hebben geleerd dat er gewérkt moet worden. - Leerlingen zeggen hardop dat ze geen te lange zinnen meer maken (lintwormzinnen). - Een onwillige leerling zei dat hij geleerd had dat zinsbegrenzing te maken heeft met punten en hoofdletters. Hij is warempel aan het léren. - Leerlingen die zelfs maar kort met de Tekstweger omgaan, ervaren kwaliteiten van hun eigen tekst, die ze nooit eerder tegenkwamen. - Ik zie de opening en afsluiting gewoon beter worden. - Zelfs onwillige leerlingen krijgen positieve ervaringen, als ik ze maar even persoonlijk op gang help. - Mijn leerlingen maakten het schrijfplan vaak achteraf; dat is oneigenlijk gedrag; in TiO-B worden ze gedwongen tot reflectie tijdens en voorafgaand aan het schrijfwerk. - Zelfs notoire nietsnutten leren nog tijdens het schrijven. - Leerlingen worden duidelijk leniger van geest. - Leerlingen beginnen zonder enige schroom aan een nieuwe tekst. Dat was vroeger heel anders. - Elke leerling krijgt 35 keer per jaar bij elke tekst een batterij bruikbare schrijftips; vroeger was dat beperkt tot drie keer per jaar een handjevol opmerkingen. - Leerlingen leren dat een tekst een werkstuk is, waar je aan kunt schaven en waarvoor zij ook het gereedschap krijgen om te kunnen schaven. - Leerlingen leerden vroeger in een leestekst wat alinea s zijn. Ze leren nu wat alinea s zijn door ze zelf te schrijven. Dat is veel leerzamer. Pagina 8 van 9
9 E. Ten slotte U mag erop vertrouwen dat wij als school wel nieuwe wegen inslaan, maar daarbij uiteraard géén onverantwoorde risico s nemen. We denken dat TiO zo n nieuwe weg is. Wij, docenten, moeten hard werken om TiO te begeleiden en in goede banen te leiden, maar we hebben dat graag over voor de winst die we denken te behalen. DIe winst gaat naar úw kind. Meer informatie kunt u vinden op en Caroline Kolkman, TiO-coördinator van Het Assink Lyceum Met dank aan de TiO-Werkgroep in Rosmalen Pagina 9 van 9
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet
Nadere informatieCONCLUSIE Aantal niveaus te laag
Bijlage 1. Opening door Gelbrich Feenstra. Zij werkt als onderwijsadviseur bij APS in Utrecht en sinds ruim een jaar is zij projectleider Engels bij het VLC. Wat was de aanleiding voor deze conferentie?
Nadere informatie> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE
TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN
Nadere informatieHieronder geven wij antwoord op een aantal vragen, die van belang kunnen zijn bij het kiezen van een school voor uw kind(eren).
Waarom kiezen voor onze school? Het is geen gemakkelijke opgave, een goede basisschool te kiezen voor uw kind(eren). De basisschool vervult immers een belangrijke rol in de opvoeding en ontwikkeling van
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieHeartMath. Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg.
HeartMath Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. HeartMath Hartcoherentie Trainingen De HeartMath Hartcoherentie training binnen onderwijs en jeugdzorg omvat naast het stress management
Nadere informatieA T H E N E U M Inleidend Leerlingkenmerken Becijfering De brugklas en latere jaren
A T H E N E U M Inleidend Binnen de Atheneumafdeling hebben we afspraken gemaakt over het geven van onderwijs dat past bij het type leerling in deze afdeling en bij de eisen die (op termijn) aan deze leerling
Nadere informatieGoed toegerust op ontdekkingsreis
PE DAGO G I S C H B E L E I D S PL A N Goed toegerust op ontdekkingsreis Inhoudsopgave INLEIDING Voor alle duidelijkheid 5 Colofon SAMENVATTING Goed toegerust op ontdekkingsreis 7 TEKST Vlietkinderen UITGANGSPUNTEN
Nadere informatiewerken voor talent! MET DE IPAD!
Groene Hart Rijnwoude is kleinschalig met een breed onderwijsaanbod op het gebied van vmbo-b/k, tl en havo. Op onze school staat Leren met uitzicht centraal. We geven onze leerlingen uitzicht op een goede
Nadere informatieMocht u na het lezen van de informatie nog vragen hebben, dan kunt u ons op woensdag bereiken op Het Koloriet Patrijsstraat 4 tel.
In dit boekje vindt u informatie over de plusklas. Zo worden o.a. de lessen die in de plusklas gegeven worden, kort beschreven. Ook is de kalender voor de komende periode toegevoegd. Hierop staan de lesdata
Nadere informatieinformatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)
informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..
Nadere informatieHandboek maatschappelijke stage MAATSCHAPPELIJKE STAGES, BEST TE DOEN!
Naam: Heerbeeck college Best Schooljaar 2014-2015 MAATSCHAPPELIJKE STAGES, BEST TE DOEN! -handen ineen -elkaar helpen -samenwerken -iets voor een ander doen -sociaal Stage coördinator: mevr. A. Luteyn
Nadere informatieWat gaat goed, wat kan beter? Kwaliteitsrapport Pluryn 2017
Samen werken aan kwaliteit bij Pluryn Wat gaat goed, wat kan beter? Kwaliteitsrapport Pluryn 2017 Inhoud Wat vinden cliënten van de ondersteuning door Pluryn? Cliënttevredenheid 7 Introductie Ondersteuning
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning
Nadere informatieDo s and Don ts of Bilingual Education
Do s and Don ts of Bilingual Education Een korte handleiding Tweetalig Onderwijs voor Leerlingen Leraren Ouders Het tweetalig HAVO op Philips van Horne en tweetalig VWO op Het College komt mede tot stand
Nadere informatieNovember 2015. Welkom op onze school. Nieuwe leerlingen in de maand november zijn: Lisa Vahlkamp Krijn Zweers
November 2015 Welkom op onze school. Nieuwe leerlingen in de maand november zijn: Lisa Vahlkamp Krijn Zweers We wensen jullie allebei een fijne tijd op onze school. Afsluiting Kinderboekenweek Op vrijdag
Nadere informatieEen project van Jeelo gaat zo
Handleiding groep 3-8 Een project van Jeelo gaat zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe een project van Jeelo in elkaar zit. Voor groep 3-4 wijzer 2007 Zo gaat een
Nadere informatieINLEIDING / VERANTWOORDING. 3 DE METHODE 9 HET PERSOONLIJKE IN HET DOCENTSCHAP EN DE ROL VAN BEGELEIDER...
DE KLAS ALS TEAM (DOCENTENBOEK) INHOUDSOPGAVE INLEIDING / VERANTWOORDING. 3 DE METHODE 9 HET PERSOONLIJKE IN HET DOCENTSCHAP EN DE ROL VAN BEGELEIDER... RICHTLIJNEN EN HULPMIDDELEN VOOR DE DOCENT ALS BEGELEIDER...
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieRegionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015
Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige
Nadere informatieDag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping
Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Zodra je er op gaat letten zie je dat veel toespraken eigenlijk heel onnatuurlijk overkomen. De spreker staat kaarsrecht achter zijn spreekgestoelte. Hij duikt
Nadere informatieRubrics voor de algemene vaardigheden - invulblad. 1. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren.
ingevuld door :. Zelfstandig leren Het kunnen sturen van het leerproces en daarop reflecteren Aanpak kiezen en planning maken Ik verdiep me in een opdracht zodat ik overzicht heb. Ik kan een passende aanpak
Nadere informatieInleiding. Drie taalvormen
Inleiding Uw kind gaat binnenkort naar of zit inmiddels op de basisschool. Vaak horen wij van ouders: Tja, mijn kind zit nu in groep 1 of 2. Het stempelt daar met letters en het bekijkt en luistert naar
Nadere informatieHoe gaat het met je studie?
195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieDe beste basis voor je toekomst
Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk
Nadere informatiewerken voor talent! MET DE IPAD!
Op de Groene Hart Topmavo komen leerlingen met een mavo (vmbo-tl) of mavo/havo-advies. We hebben in klas 1 zowel tl-klassen als tl/havoklassen. Bij ons kunnen leerlingen Meer dan leren. Leerlingen doen
Nadere informatieEvaluatie Pilot Klasse-ergo basisschool De Bolster Amersfoort Ergotherapie Kinderen Amersfoort
Evaluatie Pilot Klasse-ergo basisschool De Bolster Amersfoort Ergotherapie Kinderen Amersfoort Groep: 2 Leerkracht : Arianne van der Laan IB-er: Ria Ruyne Ergotherapeuten: Eelke van Haeften en Viviane
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatieLesbrief 14. Naar personeelszaken.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.
Nadere informatie[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.
[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen
Nadere informatieA T H E N E U M Inleidend Leerlingkenmerken Becijfering De brugklas en latere jaren
2018-2019 A T H E N E U M Inleidend Binnen de Atheneumafdeling hebben we afspraken gemaakt over het geven van onderwijs dat past bij het type leerling in deze afdeling en bij de eisen die (op termijn)
Nadere informatieUitdagen zorgt voor leren! Hoe je interactie voor taal- en denkontwikkeling kunt realiseren in alle vakken
Ronde 8 Anne-Christien Tammes & Sjouke Sytema Marnix Academie, Utrecht Contact: a.tammes@hsmarnix.nl s.sytema@hsmarnix.nl Uitdagen zorgt voor leren! Hoe je interactie voor taal- en denkontwikkeling kunt
Nadere informatieNTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent
NTERVIEW In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze Doen waar je goed in bent Ieder mens moet regelmatig keuzes maken. Dat begint al met de keuze voor een bepaalde school, een studie of een opleiding.
Nadere informatieHandleiding voor de leerling
Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek
Nadere informatieInformatie voor ouders. schooljaar 2015-2016. Topmavo volgens. Mick. Hart voor jouw talent! Meer dan leren
Informatie voor ouders schooljaar 2015-2016 Topmavo volgens Mick Hart voor jouw talent! Meer dan leren Meer dan leren Op de Groene Hart Topmavo komen leerlingen met een mavo (vmbo-tl) of mavo/havo-advies.
Nadere informatieMuiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid.
Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Doelgroep Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid is bedoeld voor
Nadere informatieReflectieverslag mondeling presenteren
Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens
Nadere informatieCOMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen
COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij
Nadere informatieA T H E N E U M Inleidend Leerlingkenmerken Becijfering De brugklas en latere jaren
1 A T H E N E U M Inleidend Binnen de Atheneumafdeling hebben we afspraken gemaakt over het geven van onderwijs dat past bij het type leerling in deze afdeling en bij de eisen die (op termijn) aan deze
Nadere informatieGenieten van een onbezorgde oude dag Financiële planning Plan uw financiële toekomst
Financiële planning Genieten van een onbezorgde oude dag Financiële planning Plan uw financiële toekomst De tijd na nu... Volgens sommigen is de toekomst voor ons bepaald (door een hoger wezen of oerkracht)
Nadere informatieSamen rekenen... alleen!
veel Inside 2-99 Samen rekenen... leuker dan alleen! Rekenen met een tutor: wat wil je nog meer? Agnes Vosse Dit artikel is eerder gepubliceerd in Willem Bartjens, jaargang 17, januari 1998 1. Inleiding
Nadere informatieSamen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg.
Samen Inspireren Ontdekken Ontwikkelen Informatiegids IKC de Plattenburg www.deplattenburg.nl Kiezen Het kiezen van een basisschool voor uw kind: een belangrijke stap. Bij de Plattenburg gaat er voor uw
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieObs De Bouwsteen maart 2014. Notitie huiswerkbeleid OBS DE BOUWSTEEN
Notitie huiswerkbeleid OBS DE BOUWSTEEN Huiswerkbeleid OBS de Bouwsteen Waarom geven we huiswerk? Welk huiswerk geven we? Welke rol hebben ouders? Welke rol heeft school? Inleiding Na een discussie in
Nadere informatieSLIM een revolutionaire visie
SLIM een revolutionaire visie Heeft u er wel eens aan gedacht dat uw gewichtstoename niets met te veel eten of te weinig beweging te maken hoeft te hebben? Dat klinkt misschien vreemd, maar recent wetenschappelijk
Nadere informatieBELEEF HET ASSINK OM THUIS NA TE LEZEN
BELEEF HET ASSINK OM THUIS NA TE LEZEN Locatie Bouwmeester Iedereen is anders Daarom bieden wij ondersteuning op veel gebieden Geen leerling leert hetzelfde, iedereen leert op een andere manier. Daar houden
Nadere informatieHet PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.
Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens
Nadere informatieDoel van deze presentatie is
Doel van deze presentatie is Oplossingsgericht? Sjoemelen? Evaluatie van de praktische oefening. Verbetersuggesties qua oplossingsgerichtheid (niet met betrekking tot de inhoud van de gebruikte materialen)
Nadere informatieProject Alcohol 2014
Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier
Nadere informatieHieronder volgt een verslag van de ouderavond. Met vriendelijke groet, Team Daltonschool Corlaer
Geachte ouders/verzorgers, Op 10 mei j.l. is er een ouderavond geweest. We zijn heel blij met de opkomst en de bereidheid van ouders om met ons mee te denken over de voorbereiding van de leerlingen op
Nadere informatieEEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS
EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS Een school met talentuitdagend onderwijs Een basisschool kiezen is moeilijk. Er is zoveel om op te letten. Is de school wat zij lijkt? Van buiten kan een schoolgebouw
Nadere informatieDatum: 5 september 2014
Naam: Ruben Smit NewHR.nl heeft de ambitie je te faciliteren zodat je je optimaal kan ontwikkelen en duurzaam inzetbaar blijft, welke functie je dan ook hebt. Dit rapport is de eerste stap naar persoonlijke
Nadere informatieInleiding. 1.1 Wat is leren en coachen?
Inleiding 1 1.1 Wat is leren en coachen? Jij gaat leren, jouw coach gaat je coachen. Je gebruikt hiervoor dit boek met cd-rom. Jouw coach gaat je helpen om te leren. Net zoals de coach (zie figuur 1.1)
Nadere informatieVIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN
E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen
Nadere informatieInterview stagiaires van Bijsterveldt en Daamen B.V., april 2013
In de periode januari 2013 tot en met april 2013 zijn er 5 stagiaires bij vanbijsterveldt&daamen geweest. Zij hebben hierover interviews afgenomen bij elkaar. Vlnr: Tjeerd Donker, Harm Aaldering, Roy Meister,
Nadere informatieGoed toegerust op ontdekkingsreis
Pedagogisch beleidsplan Goed toegerust op ontdekkingsreis 1 Colofon Tekst Anneke van de Berg, 5D Ellen Bakker, Vlietkinderen Vormgeving Manon Hofstra, Dare to Design Kantoor Vlietkinderen, maatwerk in
Nadere informatieWiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje
Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Uw dochter van vijf vraagt hoe baby's in een buik komen. Uw zoontje van vier laat trots zijn stijve piemeltje zien. Uw 9-jarige moet er ineens niet meer aan denken
Nadere informatie- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback.
Evaluatieformulier Lerarenopleiding (talen, exact, sociale vakken) Versie schoolcontactpersoon Student: Aldert Kasimier Schoolcontactpersoon: C. Vidon Opleiding: Geschiedenis Stageschool: Zernike Datum:
Nadere informatieProfielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën
Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar
Nadere informatieinformatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H5 2015-2016
informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H5 2015-2016 Inhoud: Inleiding 2 Tijdsplanning 3 Logboek 4 Voorbeeld logboek 5 Verslag 6 Bronvermelding 7 Weging/ eindcijfer 8 pws-informatieboekje
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatieNeem er even de tijd voor!
DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen
Nadere informatieENGELS als Tweede Taal
ENGELS als Tweede Taal o.b.s. De Drift de Pol 4a 9444 XE Grolloo 0592-501480 drift@primah.org Inhoudsopgave Inhoud: 1. Inleiding 2. Keuze voor de Engelse taal (Why English?) 3. Vroeg vreemde talenonderwijs
Nadere informatieVrijheidsbeperkende maatregelen. Vrijheidsbeperkende maatregelen terugdringen? in de langdurende zorg. Vilans helpt mee
Vrijheidsbeperkende maatregelen in de langdurende zorg Vrijheidsbeperkende maatregelen terugdringen? Vilans helpt mee Hoe staat je organisatie ervoor? Kom erachter hoe het staat met vrijheidsbeperking
Nadere informatieHoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving
Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving De relatie tussen leesvaardigheid en de ervaringen die een kind thuis opdoet is in eerder wetenschappelijk onderzoek aangetoond: ouders hebben een grote invloed
Nadere informatieHandleiding Docenten/Begeleiders
Handleiding Docenten/Begeleiders In dit document vindt u een aantal handige tips en wetenswaardigheden die van pas kunnen komen wanneer u het invullen van de JOB-monitor klassikaal begeleidt. 1. Algemene
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieEen Positief. leer en leefklimaat. op uw school
Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatieDit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.
Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor
Nadere informatie1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen
11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,
Nadere informatieVoorwoord. Veel succes met de schrijftraining! Amsterdam, februari 2012. Freek Bakker Joke Olie. 6 Voorwoord
Voorwoord Schrijven op B2 is een takenboek dat hulp biedt bij de training in het schrijven van korte en langere teksten in het Nederlands, die geschreven moeten worden op het Staatsexamen NT2 II. Schrijven
Nadere informatieWeergave van digitaal assessment project Go or no go
Weergave van digitaal assessment project Go or no go log uit beelen, chantal - PABO Terug naar overzicht Persoonlijke gegevens en omstandigheden Studentennummer Roepnaam Tussenvoegsel Achternaam Adres
Nadere informatieZorg voor onze kinderen
Zorg voor onze kinderen Versie 5.0 juni 2011 Gelukkig de kinderen, die zonder angst, naar school gaan. Gelukkig de kinderen, die zonder hoge cijfers zich geaccepteerd weten. Gelukkig de kinderen, die ondanks
Nadere informatieJe gedachten gestructureerd op papier
Online training: Je gedachten gestructureerd op papier Start: 14 september 2015 Een online programma, mét coaching, voor ondernemers en werknemers Voor als je logisch opgebouwde teksten wil leren schrijven,
Nadere informatieHoogbegaafdheid en onderpresteren
Hoogbegaafdheid en onderpresteren Onderwijs Praktijk Texel Hoogbegaafdheid en onderpresteren Veel kinderen weten niet dat leren leuk kan zijn en weten niet wat ze nodig hebben om zich minder ellendig te
Nadere informatieIk ben rustiger geworden en haal meer resultaten
Leergang Veranderen en Organiseren in gemeenten Ik ben rustiger geworden en haal meer resultaten Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Hoe bied ik ontwikkelingen in en buiten mijn organisatie
Nadere informatieOpleiding Talentbegeleider Thuisstudie Leer alles wat je moet weten om getalenteerde kinderen effectief te begeleiden.
Opleiding Talentbegeleider Thuisstudie Leer alles wat je moet weten om getalenteerde kinderen effectief te begeleiden. Je herkent je in de volgende punten: Je wilt meer weten over talent, hoogbegaafdheid
Nadere informatieH u i s w e r k b e l e i d
H u i s w e r k b e l e i d Voor maken. sommige een Voor kinderen aantal anderen kinderen een is complexe het levert huiswerk huiswerk taak echter waarbij geen een zij problemen bron een beroep van op,
Nadere informatieThema Kinderen en school
http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 18. Het 10-minutengesprek. Wat leert u in deze les? Vergelijkingen maken. Zeggen hoe vaak iets gebeurt. Verkleinwoordjes. Veel succes! Deze les is
Nadere informatieSnellezen. Ter illustratie
Snellezen De minor Media en Cultuur die ik aan de UvA ga volgen vanaf 2 februari vraagt nogal wat leeswerk. Sterker nog een cursus snellezen werd ons sterk aangeraden om te volgen voordat je naar de UvA
Nadere informatieSerious gaming in het basisonderwijs Adviesnota
2012 Serious gaming in het basisonderwijs Adviesnota Carolien Popken SAB Schoolvereniging Aerdenhout- Bentveld 14-6-2012 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Onderzoek... 4 Voorwoord... 4 Antwoord op de deelvragen
Nadere informatieWelkom in de derde klas!
Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat
Nadere informatieTekstbureau Duidelijk Zo
Tekstbureau Duidelijk Zo Praktische tips voor het schrijven van webteksten De stijl verbeteren betekent de gedachte verbeteren. (Friedrich Nietzsche) Om te beginnen Iedereen kan schrijven. Goed schrijven
Nadere informatieOuderbetrokkenheid: interviewschema
Ouderbetrokkenheid: interviewschema Contactinformatie: Prof. dr. Johan van Braak, Lien Ghysens en Ruben Vanderlinde Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent Inleiding Met dit interview willen we meer
Nadere informatieVMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 1
VMBO-T / Nederlands / 2011 / tijdvak 1 Voorbeeld van een brief: Eigen naam Adres Postcode en plaats Naam geadresseerde Adres Postcode en plaats Geachte heer De Vries, Plaats, Datum Mijn naam is Mike Louwman,
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan. Goed toegerust op ontdekkingsreis
Pedagogisch beleidsplan Goed toegerust op ontdekkingsreis Inhoudsopgave Inleiding Welkom! 5 Colofon Uitgangspunten Met alle respect 9 Tekst Vlietkinderen Allemaal anders 11 Op weg naar een zelfstandig
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieTest: Je ouders als studie oriëntatiecoach
Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw
Nadere informatieVan mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA
Van mbo-er naar succesvolle hbo-student Workshop doorstroom HBO - KNMP/SBA platformdag AA Oefening van mbo-er naar succesvolle hbo-student Toelichting Als docent aan de opleiding voor apothekersassistent
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieSeptember 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek
Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene
Nadere informatieBekwaamheidseisen leraar primair onderwijs
Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband
Nadere informatieIntroductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen
Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieExamen HAVO. Nederlands Nederlands. tijdvak 2 dinsdag 22 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 13.30-16.30 uur tevens oud programma Nederlands Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 21 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor
Nadere informatieCompetenties De Fontein
Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende
Nadere informatie