t.b.v. beleid Jeugd & Veiligheid

Transcriptie

1 t.b.v. beleid Jeugd & Veiligheid mei 1999

2 I 1 t.b.v. beleid Jeugd & Veiligheid mei 1999

3 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Algemeen 5 HALTcijfers 1996 en minners 13 2 Groepen naar crimineel gedrag 14 Harde kern, licht criminelen en first offenders 14 Draaideurcriminelen (veelplegers) 18 Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording 24 Bijlage 2 Definities 31 Bijlage 3 Aanvullende tabellen 33 Pagina 2 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

4 Inleiding Sinds medio 1995 krijgt de bestrijding van de jeugdcriminaliteit in Amsterdam een extra impuls in het kader van het Convenant Grote Stedenbeleid. Onder de titel' Binden of Boeien' is een gerichte aanpak ontwikkeld, waarbij gemeente, stadsdelen, politie, O. M., (Jeugd)reclassering, Stedelijke Marokkaanse Raad en de Raad voor de Kinderbescherming eendrachtig samenwerken. Eén van de convenantsafspraken luidde dat de resultaten van de vernieuwde aanpak kwantitatief meetbaar gemaakt zouden worden. Aldus werden voor de convenantsperiode 1996 tot en met 1999 de volgende doelen geformuleerd; 1 Het aantal jongeren dat met de politie in aanraking komt daalt met 30% per jongeren. 2 Het aantal taakstraffen en HALT afdoeningen neemt jaarlijks met 10% toe. 3 Vanaf 1997 komen heenzendingen van (jonge) verdachten waartegen voorlopige hechtenis is bevolen nog slechts bij tijdelijke pieken voor. Probleem daarbij was dat over aard en omvang van de jeugdcriminaliteit nauwelijks kwantitatief cijfermateriaal aanwezig was. Inmiddels is deze gebrekkige informatiepositie ten goede veranderd, zodat voor het eerst een dekkend beeld van de jeugdcriminaliteit in Amsterdam kan worden gegeven. Deze rapportage bevat de vervolgmetingen 1996 en 1997 van de Amsterdamse jeugdcriminaliteit, volgens een in overleg met het Rijk ontwikkelde systematiek. Eerder verscheen de zogenaamde 'nulmeting', voorliggende 1 en 2 metingen zijn onvergelijkbaar met deze eerdere meting. Inmiddels is immers gekozen voor een afgerond kalenderjaar als meetperiode en is een aantal definities (harde kern, licht criminelen, first offenders) verfijnd. Aanpassen en uitbreiden van het bestand 1995 werd niet opportuun geacht in verband met de vrije fase investering die één en ander zou vergen. Deze meting is dus in eerste instantie bedoeld om inzicht te geven in de ontwikkeling van de jeugdcriminaliteit met betrekking tot de convenants periode. Belangrijk nevendoel van de rapportage is echter inzicht te verschaffen in de omvang en kenmerken van verschillende groepen daders. Meer dan voorheen kan de ontwikkeling van nieuw beleid daardoor staan in het teken van maatwerk. Pagina 3 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DS P - Amsterdam

5 In deze rapportage wordt een onderscheid gemaakt tussen beginners, licht criminelen, harde kern, persisterende harde kern en veelplegers. Over de bijbehorende definities bestaat inmiddels overeenstemming tussen rijk en grote steden. De gepresenteerde politiecijfers hebben betrekking op de aangehouden jongeren van 12 tot en met 24 jaar die in 1996 respectievelijk 1997 zijn aangehouden op verdenking van een misdrijf. Bijna alle cijfers in deze rapportage zijn afkomstig uit het Herkenningsdienst Systeem (HKS) van de politie Amsterdam Amstelland. In bijlage 1 is een uitgebreide beschrijving van dit HKS-systeem en de uitgevoerde data-extractie te vinden. Waar andere bronnen dan het HKS zijn gebruikt, wordt dit vermeld in de tekst. Pagina 4 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

6 1 Algemeen Kernbegrippen: Aanhoudingen: Antecedent: Delict: Proces-verbaal: Jongeren die aangehouden zijn door de politie in verband met het plegen van een strafbaar feit. Registratie van een aanhouding door de politie, uitmondend in een proces-verbaal. In dit proces-verbaal kunnen meerdere delicten zijn opgenomen. Misdrijf volgens het wetboek van Strafrecht, Vuurwapenwet, etc. Na verhoord te zijn, worden - indien relevant - de uitkomsten opgetekend in het proces-verbaal. Dit document dient als basis voor de vervolging door het Openbaar Ministerie. In een proces-verbaal kunnen meerdere delicten zijn opgenomen. Van alle Amsterdamse jongeren van 12 tot en met 24 jaar wordt in zowel 1996 als in , 4% verdacht van een misdrijf. Verdachten jongeren waartegen proces-verbaal i.v.m. een strafbaar feit is opgemaakt aantal % verschil 1 2 t/m 1 7 jaar t/m 24 jaar totaal Pagina 5 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

7 Geslacht jongeren waartegen proces-verbaal i.v.m. een strafbaar feit is opgemaakt aantal % verschil jongens meisjes totaal De inspanningen van de convenantspartners hebben nog niet geresulteerd in een daling van het aantal aanhoudingen van jongeren. De ervaring leert dat het aantal aanhoudingen aan het begin van een projectperiode vaak juist stijgt doordat bijvoorbeeld de politie ook extra aandacht aan de doelgroep besteedt. Ook zo'n tendens wordt door het cijfermateriaal niet bevestigd. Etniciteit etniciteit op basis van nationaliteit enlof geboorteland % vld verdachten % vld bevolking (12 tlm 24 jaar) % + / _ Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Noot 1 Door afronding is het mogelijk dat het (afgeronde) percentage van bijvoorbeeld Antillianen vier blijft, terwijl er toch sprake is van een 18% stijging; met één decimaal zijn de percentages in ,6% en in ,2%. Pagina 6 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

8 Anders dan in de gangbare definitie van etniciteit, waarin het geboorteland van één der ouders bepalend kan zijn, is in deze rapportage gebruik gemaakt van de nationaliteit en/of het geboorteland van de verdachte zelf. Voor wat betreft de allochtone groepen wordt hier dus een ondergrens gepresenteerd. Allochtone jongeren die in Nederland geboren zijn en de Nederlandse nationaliteit bezitten, zijn in de bovenstaande tabel opgenomen onder de categorie Nederlanders. Een gedeelte van met name de Surinaamse, Marokkaanse en Turkse jeugdcriminaliteit blijft hierdoor 'verborgen'. Delicten per verdachte aantal delicten gepleegd door de aangehouden jongeren aantal gemiddeld per dader jaar ,5 2, jaar ,7 2,7 totaal ,6 2,6 Sepots percentage delicten waarbij na het proces-verbaal is afgezien van verdere strafrechtelijke vervolging2 percentage % verschil t/m 1 7 jaar 4,4 4,1 18 t/m 24 jaar 3,5 3,4 totaal 3,7 3, Noot 2 Het percentage daders waarbij tenminste één zaak is geseponeerd ligt aanzienlijk hoger. Pagina 7 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

9 Minderjarige verdachten plegen minder delicten dan meerderjarigen, het verschil is echter gering. Het percentage sepots is licht gedaald. Delicten delicten door minder- en meerderjarige geverbaliseerde jongeren jaar jaar jaar diefstal in vereniging diefstal met geweld overige gekwalificeerde diefstal1 eenvoudige diefstal gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling openlijke geweldpleging licht openlijke geweldpleging zwaar bedreiging vernieling vuurwapenwet opiumwet harddrugs overig 3 lonbekend totaal Hiertoe worden onder meer de delicten ' diefstal in vereniging met braak' en. inbraak in woning' gerekend. 2 Hiertoe worden onder meer de delicten ' winkeldiefstal' en. fietsendiefstal' gerekend. 3 Hiertoe zijn onder meer de verkeersdelicten, zedendelicten moord en doodslag, heling, vuurwapens en valsheidsmisdrijven. Van de geseponeerde delicten is niet bekend om welk misdrijf het gaat. Pagina 8 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

10 Delicten delicten door minder- en meerderjarige geverbaliseerde jongeren percentages jaar jaar jaar diefstal in vereniging diefstal met geweld overige gekwalificeerde diefstal eenvoudige diefstal gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling openlijke geweldpleging licht openlijke geweldpleging zwaar bedreiging vernieling vuurwapenwet opiumwet harddrugs overig /onbekend totaal Er heeft een opvallend sterke stijging van het aantal lichte openlijke geweldplegingen plaatsgevonden. Berichten dat met name jongeren geweldsmisdrijven begaan, worden niet eenduidig bevestigd door het cijfermateriaal. Minderjarige verdachten worden vaker aangehouden voor diefstal met geweld en lichte openlijke geweldpleging. Bij zware openlijke geweldpleging, bedreiging en gekwalificeerde mishandeling zijn geen verschillen te zien met de wat oudere groep. Gemiddeld plegen minderjarigen iets minder delicten dan meerderjarige jongeren. Pagina 9 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

11 Politieel verleden aantal processen-verbaal dat ooit is opgemaakt tegen de aangehouden jongeren3 Aantal processen-verbaal % van de % van alle van een verdachte verdachten processen-verbaal t/m t/m t/m of meer totaal Bijna een derde van alle aangehouden jongeren heeft een als tamelijk zwaar (vier of meer processen-verbaal) te kenschetsen justitieel verleden. Noot 3 Anders dan in de andere tabellen in deze rapportage zijn hier ook processen-verbaal uit voorgaande jaren meegeteld. Het aantal processen-verbaal is een ander gegeven dan het aantal delicten. In elk proces-verbaal kan een verdachte beschuldigd zijn van meerdere delicten, gepleegd op meerdere tijdstippen. Pagina 10 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

12 HAL Tcijfers Delicten die met een HALTafdoening zijn afgedaan, worden lang niet allemaal in het HKS-systeem geregistreerd. De cijfers die hieronder worden gepresenteerd zijn afkomstig uit de geautomatiseerde administratie van bureau HALT-Amsterdam. HAL Tafdoeningen delicten die door bureau Halt Amsterdam zijn afgedaan aantal % toe-/afname Delicten HALTafdoening delicten die door bureau Halt Amsterdam zijn afgedaan winkeldiefstal ruiuiuluuidduiunlnnnllldlilllllldlmluiuiuului [, 544 I t:::= 143 I diefstal in vereniging IUlIlUDDIDUllmlJ 1 90 baldadigheid cq vernieling I 99 g raffitti -.j IDIUUIIUI I 179 IIIUIUUIUIIUIl11 60 ==107 vuurwerkdelicten -; IIIUIIUI i 58 1 overig --r--. IUIlIUIlII 9 3 o nu Pagina 11 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

13 Precies overeenkomstig het convenantsdoel uit het Convenant Grote Stedenbeleid is het aantal HALT-afdoeningen in 1997 met 10% gestegen. Bijna de helft van de jongeren die een HALT-afdoening krijgen, heeft een winkeldiefstal gepleegd. Diefstal in vereniging is wel met 33% gestegen. Pagina 12 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

14 12-minners Ook kinderen jonger dan twaalf jaar worden niet in het HKSsysteem opgenomen. Cijfers over deze groep zijn afkomstig uit een ander registratiesysteem van de politie, waarin alle incidenten waar de politie bij betrokken is worden geregistreerd4. Aanhoudingen 12-minners 1 2-minners die in aanraking zijn gekomen met politie aanhoudingen % toe-jafname Uit de rapportage ' Arrestantencijfers jeugd 1995 en 1996 ' bleek dat de 12-minners bijna nooit werden aangehouden voor geweldsdelicten. Bijna alle aanhoudingen hadden betrekking op gewone diefstal (ruim 50%) of vallen in de categorie 'overig ' (ruim 30%). In 1997 daarentegen betreft 14% van de aanhoudingen een gewelddelict, waarvan 8% geweld tegen personen! Noot 4 Het betreft hier arrestantencijfers die niet zijn te herleiden tot individuele personen. Daardoor is het mogelijk dat onderstaande gegevens dubbeltellingen bevatten. Een jongen kan namelijk in het betreffende kalender jaar meerdere malen zijn opgepakt. Pagina 13 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

15 2 Groepen naar crimineel gedrag In dit deel van de rapportage worden enkele groepen die verschillen in hun criminele gedrag nader beschreven. De verdachten zijn allereerst onderverdeeld in harde kern, licht criminelen en first offenders volgens de nieuwe landelijke standaarddefinitie. Daarna worden de verdachten ingedeeld in veel plegers en andere verdachte jongeren. Harde kern, licht criminelen en first offenders first offender: Verdacht van 1 delict in het onderzoeksjaar en geen voorgaande antecedenten. harde kern: Verdacht van 3 of meer zware misdrijven in het onderzoeksjaar of verdacht van 2 zware misdrijven en tevens 3 of meer antecedenten hebbend in de voorgaande jaren. licht criminelen: Alle andere verdachten in het onderzoeksjaar. Type jeugdcriminelen aangehouden jongeren naar type dader 1 2 t/m 1 7 jaar 1 8 t/m 24 jaar totaal '96 '97 % '96 '97 % '96 ' % harde kern licht criminelen first offenders totaal Pagina 14 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

16 Type jeugdcriminelen aangehouden jongeren naar type dader percentages jaar jaar totaal '96 '97 '96 '97 '96 '97 harde kern licht criminelen first offenders totaal Persisterende harde kern minstens drie zware delicten of twee zware delicten en bovendien minstens 10 antecedenten in voorgaande jaren t::= harde kern persisterende harde kern In zowel 1996 als in 1997 behoorde ruim 34% van de verdachten tot de harde kern. Het percentage licht criminelen onder de daders is 10% afgenomen. Het percentage first offenders is 14% gestegen. In beide jaren voldoet 33 % van de aangehouden jongeren aan de definitie van de persisterende harde kern. Het verschil met de standaarddefinitie van de harde kern is dus gering. Pagina 15 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

17 Etniciteit5 etniciteit op basis van nationaliteit en geboorteland van de jongere percentages harde kern licht criminelen first offenders '96 '97 '96 '97 ' 96 '97 Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Kenmerken naar type dadergroep percentages harde kern overige verdachten ' 96 '97 ' 96 '97 vrouwen alcoholisten harddrugsgebruikers vuurwapengevaarlijk Noot 5 In deze tabel is wederom een aangepaste definitie van etniciteit gebruikt waardoor allochtonen van de tweede of derde generatie die de Nederlandse nationaliteit hebben als Nederlander worden gerekend. Pagina 16 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

18 Delicten ooit gepleegd6 harde kern overige verdachten diefstal in vereniging diefstal met geweld eenvoudige diefstal gekwalificeerde diefstal gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling openlijke geweldpleging licht openlijke geweldpleging zwaar bedreiging vernieling vuurwapenwet opiumwet harddrugs overige delicten Uit de cijfers blijkt dat de harde kern relatief veel gekwalificeerde diefstal, diefstal met geweld, bedreiging en lichte openlijke geweldpleging heeft gepleegd. De harde kern wordt voor relatief weinig diefstal in vereniging, eenvoudige diefstal en vernieling verantwoordelijk gehouden. Noot 6 Het gaat ook hier alleen over delicten waarvoor de verdachten door de Amsterdamse politie zijn aangehouden. Pagina 17 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

19 Draaideurcriminelen (veelplegers ) De veelplegers zijn nadrukkelijk een andere groep dan de harde kern. Veelplegers zijn alle in het onderzoeksjaar aangehouden jongeren die verdacht worden van tien of meer delicten, ongeacht het jaar waarin deze delicten zijn gepleegd en ongeacht of het lichte of zware delicten betreft.7 Leeftijd van veel plegers jongeren die minstens tien delicten hebben gepleegd, waaronder minstens één in het onderzoeksjaar aantal % verschil t/m17 jaar t/m 24 jaar totaal Geslacht van veelplegers jongeren die minstens tien delicten hebben gepleegd, waaronder minstens één in het onderzoeksjaar aantal % verschil jongens meisjes totaal Noot 7 Bij het bepalen van deze groep is uitgegaan van het aantal gepleegde delicten. Dit aantal zegt immers iets over de maatschappelijke overlast die deze groep veroorzaakt. Als wordt uitgegaan van het aantal antecedenten (aanhoudingen door de politie) kan een ander beeld ontstaan. Een eenmalige aanhouding kan leiden tot het oplossen van bijvoorbeeld 15 gepleegde delicten. Voor het justitieel apparaat telt een dergelijk geval niet als draaideurcrimineel. Pagina 18 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

20 Etniciteit8 van veel plegers etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere veel plegers /- Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Kenmerken veel plegers geverbaliseerde veelplegers en andere jongeren percentages veelplegers andere verdachten '96 '97 '96 '97 vrouwen alcoholisten harddrugsgebrui kers vuurwapengevaarlijk Noot 8 In de onderstaande tabel is wederom een definitie van etniciteit gehanteerd waarin minder jongeren tot de etnische groepen worden gerekend dan in de officiële definitie (zie ook bijlage 2). Pagina 19 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

21 Delicten veel plegers en andere verdachten delicten door geverbaliseerde jongeren percentages veelplegers andere verdachten diefstal in vereniging diefstal met geweld eenvoudige diefstal overige gekwalificeerde diefstal gekwalificeerde mishandeling openlijke geweldpleging licht openlijke geweldpleging zwaar vernieling opiumwet harddrugs Veelplegers zijn opvallend vaak Marokkaans en van het mannelijk geslacht. Nog sterker dan voor de harde kern geldt, zijn onder de veelplegers veel drugsgebruikers en vuurwapengevaarlijke jongeren. Pagina 20 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

22 Overzicht verdachten & delicten 1996/1997 geverbaliseerde Amsterdamse jongeren en hun delicten verdachten delicten totaal aangehouden jongeren, waarvan; harde kern persisterende harde kern licht criminelen first offenders veelplegers veelplegers en harde kern samen veelplegers binnen de harde kern De jongeren die zowel tot de harde kern behoren als veelpleger zijn, worden in beide jaren gemiddeld elk verantwoordelijk gehouden voor 5,8 delicten. Bijna 45 % van de daders behoort tot de harde kern en/of tot de veel plegers, zij zijn samen verantwoordelijk voor driekwart van de delicten. Pagina 21 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

23 Stadsdeel aangehouden minder- en meerderjarige jongeren 12 t/m1 7 jaar 18 t/m 24 jaar totaal, waarvan; adres onbekend Binnenstad Westerpark Oud-West Zeeburg Bos en Lommer De Baarsjes Noord Geuzenveld-Slotermeer Osdorp Slotervaart/ Overtoomse Veld Zuidoost Oost/Watergraafsmeer Oud-Zuid Zuideramstel Pagina 22 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

24 Stadsdeel aangehouden jongeren totaal (12 t/m 24) aantal verdachten % verschil totaal, waarvan; onbekend adres Binnenstad Westerpark 128 Oud-West 70 Zeeburg 111 Bos en Lommer 140 De Baarsjes 124 Noord 276 Geuzenveld Slotermeer Osdorp 157 Slotervaart/Overtoomse Veld Zuidoost Oost/Watergraafsmeer 175 Oud-Zuid Zu id era mstel Pagina 23 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP Amsterdam -

25 Bijlage 1 Onderzoeksverantwoording Voor een goed begrip van de gepresenteerde cijfers is het belangrijk te weten wat voor cijfers het precies betreft. Wie staat wel in het bestand en wie niet (meer)? Het Herkenningsdienst-Systeem (HKS) van de politie is een persoonsregistratiesysteem, bedoeld om verdachten te registreren. Als een politiefunctionaris een persoon aanhoudt, kan hij of zij snel opvragen of die persoon van andere delicten wordt verdacht en of een persoon bijvoorbeeld bekend staat als vuurwapengevaarlijk, suïcidaal of vluchtgevaarlijk. Het systeem is dus in eerste instantie niet bedoeld om statistische gegevens te verzamelen. Door de opbouw van het systeem zijn deze gegevens er ook alleen met de nodige bewerkingen uit te halen. HKS is feitelijk een verzameling van afzonderlijke bestanden die onderling zijn gekoppeld. Voordat met bewerking en analyse van de gegevens wordt aangevangen, vindt uitgebreide ' opschoning' plaats, dit om diverse redenen: invoer van de gegevens is niet altijd eenduidig; de te koppelen deelbestanden hebben betrekking op verschillende eenheden; één feit wordt vaak met meerdere wetsartikelnummers geregistreerd; de gegevens dienen te worden geanonimiseerd. In principe wordt de informatie van een proces-verbaal éénmaal in het systeem ingevoerd. Later kan door middel van een aanvullend proces-verbaal nieuwe informatie worden toegevoegd onder hetzelfde proces-verba a I nummer. Achterhaalde informatie wordt echter niet verwijderd. Een proces-verbaal kan meerdere strafbare feiten betreffen als één verdachte meerdere misdrijven bekent. Hierdoor verschilt het aantal opgeloste delicten en het aantal processen-verbaal in een jaar. Bij aantallen delicten en misdrijven gaat het in deze rapportage altijd over delicten. Antecedenten (voorafgaande aan het onderzoeksjaar) betreffen het aantal processen-verbaal. Delicten zijn te onderscheiden in misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn de zwaardere strafbare feiten, waarvoor een gevangenisstraf kan worden geëist. Overtredingen zijn strafbare feiten waarvoor dit niet het geval is. Pagina 24 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

26 De informatie kan op drie niveaus worden geanalyseerd: processen-verbaal van oplossing; delicten; verdachten. In deze rapportage wordt vooral gefocust op verdachten en de delicten waarvoor zij verantwoordelijk worden geacht. Persoons- en delictkenmerken worden afzonderlijk en in combinatie gepresenteerd. In de rest van deze bijlage zal worden ingegaan op welke informatie in de HKS-bestanden wordt geregistreerd en op welke wijze dat gebeurt. Ook zullen enige kanttekeningen bij het gebruik van dit materiaal worden gemaakt. De verdachten De personen die in het HKS als verdachte staan vermeld, zijn officieel volgens de daarvoor geldende richtlijnen door de politie als verdachte aangemerkt van een misdrijf. In vrijwel alle gevallen is een proces-verbaal opgemaakt tegen deze persoon. In slechts enkele gevallen, met name bij langer lopende zaken is dit niet het geval. Dan wordt aangegeven dat het een voorlopige HKS-registratie betreft en zijn er buiten de naam geen gegevens van de verdachte geregistreerd. Als uiteindelijk toch geen proces-verbaal tegen een dergelijke verdachte wordt opgemaakt, wordt deze registratie weer verwijderd. Als een verdachte later in het onderzoek onschuldig blijkt te zijn, blijft de HKS-registratie bestaan. Wel wordt dan in het HKS-systeem vermeld dat de zaak tegen de verdachte is geseponeerd. In het Nederlandse rechtssysteem wordt een onschuldig gebleken verdachte niet' onschuldig' verklaard, maar alleen ontslagen van rechtsvervolging of vrijgesproken. Alleen als de rechter uitspreekt dat een persoon ten onrechte als verdachte is aangemerkt, wordt hij/zij uit het systeem verwijderd. De andere regelmatig toegepaste verwijderingsgrond uit het HKS is het overlijden van de verdachte. Het systeem is immers bedoeld om verdachten te herkennen. Voor deze analyse zijn de delicten die zijn geseponeerd niet uit het bestand verwijderd. Dit is nagelaten omdat een sepot lang niet altijd betekent dat een verdachte onschuldig is. Verdachten kunnen ook bijvoorbeeld bij gebrek aan bewijs, of met een waarschuwing worden ontslagen van rechtsvervolging. Van de geseponeerde delicten is echter niet meer te achterhalen welk delict het betrof. Deze delicten zijn daarom terug te vinden onder de categorie 'overige /onbekend/. Als een verdachte onschuldig is gebleken kan hij/zij wel zelf het initiatief nemen om bij de rechter het vernietigen van de HKS- Pagina 25 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

27 registratie te eisen. Dit is met name nodig voor onschuldig gebleken verdachten die een verklaring van goed gedrag bij de gemeente willen hebben. De verklaring van goed gedrag van de gemeente wordt namelijk opgesteld na raadpleging door de politie van o.a. het HKS. Voor deze rapportage zijn alleen jeugdige daders, daders van 12 tot en met 24 uit het HKS gelicht. De groep 12 tot en met 17 jarigen valt onder het jeugdstrafrecht. Kinderen en jongeren onder de twaalf jaar worden niet in het HKS geregistreerd, tegen hen mag geen proces-verbaal worden opgesteld. Cijfers over deze groep in deze rapportage zijn daarom uit een ander registratiesysteem van de politie afkomstig. In plaats van een proces-verbaal kan de politie kan ook een zogenaamd ' summier rapport' opmaken. Vaak gaat het dan om jonge daders en om lichte misdrijven of overtredingen. Ook de jongeren met een HALTafdoening komen niet in het HKSsysteem terecht. Over deze groep wordt gerapporteerd op basis van cijfers van HALT zelf. Voor dit onderzoek is uit het HKS een selectie gemaakt van daders en de delicten die zij gepleegd hebben. De gebruikte cijfers hebben betrekking op: Alle jongeren van 12 tot en met 24 jaar die in Amsterdam wonen: waartegen in 1996, respectievelijk 1997; voor misdrijven opgelost door de politie Amsterdam Amstelland; een proces-verbaal is opgemaakt dat al dan niet is doorgestuurd naar justitie. De feiten Voor elke verdachte is informatie gegenereerd over: de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 binnen Amsterdam een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 buiten Amsterdam een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in eerdere jaren binnen Amsterdam een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in eerdere jaren buiten Amsterdam een oplossingsverbaal werd opgemaakt. Voor zover het feiten betreft waarvoor buiten de regio Pagina 26 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

28 Amsterdam-Amstelland een oplossingsverbaal werd opgemaakt, blijft de beschikbare informatie beperkt tot de datum van het antecedent (ofwel oplossingsverbaal), het type delict en het aantal opgeloste delicten. Het proces-verbaal van aangifte is in deze gevallen eveneens opgemaakt buiten de politie-regio. Hierdoor ontbreekt de meer specifieke informatie omtrent het geregistreerde delict. Bij de interpretatie van de cijfers over de delicten is het van belang te weten dat de aantallen delicten die genoemd worden weinig zeggen over de aantallen gepleegde delicten of de aantallen aangiftes in Amsterdam. Het zijn de delicten waarvan de aangehouden verdachten beschuldigd zijn. Voor cijfers over aangiften moet een andere extractie uit het HKS worden uitgevoerd. Informatie Bepaalde informatie wordt wel geregistreerd in HKS, maar niet meegenomen in de onderhavige rapportage. Het gaat dan bijvoorbeeld om de modus operandi en om informatie op basis waarvan kan worden vastgesteld of een misdrijf al dan niet is gepleegd door meerdere personen. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om in de toekomst deze aanvullende informatie eveneens te beschrijven. Daarvoor dient een aanvullende procedure te worden ontwikkeld en moet worden nagegaan wat de kwaliteit is van de invoer van gegevens binnen de diverse reg io' S9. Noot 9 Er is overigens nog veel meer informatie in HKS aanwezig, met name gerelateerd aan het type delict: naast pleeg plaats en modus operandi, zijn dat gegevens als delictdatum, gebruikte gereedschappen, buit, slachtoffer en object waarop de handeling is gericht. Verder is er veel informatie beschikbaar over uiterlijke kenmerken van daders. Pagina 27 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DS P - Amsterdam

29 Het type gegevens dat in dit onderzoek gebruikt wordt, betreft: persoonlijk identificatienummer verdachte; code van het korps dat het proces-verbaal van oplossing heeft gemaakt; geboortejaar verdachte; geboorteland verdachte; nationaliteit verdachte; geslacht verdachte; woonadres verdachte; wijk-/buurt-/subbuurtcode van woonadres verdachte; landcode van woonadres verdachte; antecedent identificatienummer; jaar van het antecedent; overtreden wetsartikel; aantal keer dat het wetsartikel is overtreden; gevarenclassificatie. Gegevens over percentages alcoholisten, harddrugsgebruikers en vuurwapengevaarlijke daders zijn afgeleid uit de gevarenkwalificatie. Voor de invoer van deze gegevens zijn geen duidelijke richtlijnen. Het is daarom niet duidelijk wanneer iemand wel en wanneer niet een gevaren kwalificatie krijgt. Toch zijn de gevarenkwalificaties wel geschikt om groepen te vergelijken, immers de manier van invoer en onnauwkeurigheid daarbij verschilt niet tussen de vergeleken groepen. Kanttekeningen bij het onderzoek In 1996 zijn ook cijfers van aanhoudingen bekend geworden die afkomstig zijn van het interne bedrijfsprocesinformatiesysteem van de politie Amsterdam-Amstelland, het zogenaamde PSS400 registratiesysteem 10. In dit systeem zijn ook HALTzaken en twaalf-minners opgenomen. Vergelijking van aantallen verdachten uit beide registratiebronnen levert geen eenduidig beeld op. HKS-registratie: In 1996 werden 773 jongeren aangehouden in verband met 1101 processen verbaal wegens verdenking voor 1931 delicten. PSS400-registratie: In heel 1995 vonden in de politieregio Amsterdam-Amstelland in totaal aanhoudingen van minderjarigen plaats. Er zijn diverse factoren aan te geven die bijdragen aan de verklaring van het geconstateerde verschil in aantallen. Noot 10 Arrestantencijfers jeugd 1995 en 1996, Politie Amsterdam-Amstelland, december Pagina 28 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

30 Een belangrijke oorzaak van de verschillen zal de discrepantie zijn in wat eigenlijk wordt geteld. Zoals hierboven duidelijk blijkt zijn aantallen daders, processen-verbaal en delicten zeer verschillend. Ook het wel of niet meetellen van overtredingen (niet-misdrijven), HALTjongeren (in aanhoudingen), twaalf-minners (in aanhoudingen), seponeringen, jongeren die buiten Amsterdam wonen of jongeren die buiten Amsterdam zijn aangehouden, heeft een sterke invloed op de hoogte van de cijfers. In het kader van de verbetering van de informatie over de jeugd is het echter ook van belang om nader onderzoek uit te voeren naar beperkingen en mogelijkheden van beide registratiesystemen opdat resultaten van de beide registratiesystemen met elkaar in verband gebracht kunnen worden en eventuele aanbevelingen kunnen worden gedaan ter verbetering van de huidige registraties. Voor een verantwoord gebruik van de systemen voor statistische doeleinden is het van belang te weten wat wel en wat niet door de politie in beide systemen wordt ingevoerd. Los van de kwaliteit van de beschikbare politiecijfers, dient ook rekening gehouden te worden met het feit dat in deze rapportage cijfers worden gepresenteerd over aangehouden jongeren. Jongeren die delicten plegen maar niet gepakt worden blijven buiten beeld. Een andere beperking is gelegen in het feit dat de inzet van de politie dit soort cijfers beïnvloedt. Wanneer de politie haar inspanningen gericht op de jeugdcriminaliteit opvoert, hetgeen verwacht kan worden in het kader van 'Binden of Boeien ', zal het aantal jongeren dat aangehouden wordt in eerste instantie eerder toenemen dan afnemen. HALT De eerste jaren van hun bestaan hielden de HALTbureaus zich voornamelijk bezig met jongeren die zich schuldig maakten aan baldadigheid en vandalisme. Vanaf 1994 werden ook plegers van diefstal naar Halt verwezen. Met de invoering van het nieuwe jeugd strafrecht in 1995, is de lijst van delicten die door Halt worden afgedaan verder uitgebreid. De lijst omvat momenteel onder meer de volgende delicten: diefstal, heling, openlijk geweld tegen goederen, vernieling, baldadigheid, brandstichting en het in bezit hebben of afsteken van vuurwerk buiten de toegestane tijden. Pagina 29 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

31 De HALTcijfers hebben betrekking op jongeren van 12 tot en met 17 jaar die in Amsterdam wonen en: die in aanraking kwamen met de politie wegens een delict gepleegd in Amsterdam en die op grond daarvan, in 1996 en 1997 door Bureau Halt zijn afgehandeld. 12-minners Een beeld schetsen van de omvang van de jeugdcriminaliteit onder jongeren tot 12 jaar is geen sinecure aangezien de beschikbare kwantitatieve informatie over deze groep jongeren zeer beperkt is. Zo hanteerde de politie in 1995 en 1996 geen vastgelegde en consequent uitgevoerde procedure voor aangehouden 12-minners. Wel is het uitgangspunt bij de politie dat van aangehouden 12-minners geen proces-verbaal wordt opgemaakt, maar een zogenaamd 'summier rapport 2 '. Deze summiere rapporten worden niet verwerkt in het automatische delict/dadergegevensbestand van de politie (HKS). Informatie over deze groep is daarom alleen beschikbaar via: het geautomatiseerde ' interne bedrijfsproces-informatiesysteem van de politie Amsterdam-Amstelland' (voorheen PSS400, sinds 1997 XPOL); in dit gegevensbestand worden uitgevoerde activiteiten van politiemensen vastgelegd; speciaal hiervoor opgezet dossier-onderzoek. De rapportage ' Arrestantencijfers Jeugd 1995 en bevat cijfers, afkomstig uit het PSS400-registratiesysteem, over het aantal keer dat minderjarigen door de Politie Amsterdam-Amstelland werden aangehouden. Het gaat dus om het aantal aanhoudingen; het aantal aangehouden kinderen is niet bekend maar ligt in ieder geval lager dan de cijfers aangegeven. De XPOL-cijfers uit 1997 zijn direct van de politie Amsterdam Amstelland afkomstig. Noot 11 Politie Amsterdam-Amstelland, december Pagina 30 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

32 Bijlage 2 Definities De projecten van 'Binden of Boeien' richten zich op 5 categorieën jongeren: harde kern, licht criminelen, first offenders, HALTjongeren en risicojongeren. Deze groepen zijn, op initiatief van de rijksoverheid nader gedefinieerd in de notitie ' Eenheid van begrip lil'. Dit is gebeurd om een vergelijking te kunnen maken tussen de vier grote steden wat betreft aard, omvang en gerealiseerde afname van de jeugdcriminaliteit. In november 1998 heeft een bijstelling van de definitie plaats gevonden. Dit was nodig omdat niet meer van een halfjaarlijkse, maar van jaarlijkse meetperioden wordt uitgegaan. De bijgestelde definitie luidt als volgt: Tot de harde kern behoren de jongeren die: in het onderzochte jaar van minimaal drie zware delicten beschuldigd zijn, of die; in het onderzochte jaar van twee zware delicten beschuldigd zijn en die bovendien in voorgaande jaren minstens drie antecedenten hebben. licht criminelen zijn jongeren die: in het onderzochte jaar van meer dan één delict beschuldigd zijn, maar niet tot de harde kern behoren, of die in het onderzochte jaar van één delict beschuldigd zijn en die bovendien in voorgaande jaren antecedenten hebben. First offenders zijn jongeren die: gedurende het onderzoeksjaar voor de eerste keer en voor één delict een proces-verbaal hebben gekregen. Tot de persisterende harde kern behorende die jongeren die in het onderzochte jaar van minimaal drie zware delicten beschuldigd zijn, of die; in het onderzochte jaar beschuldigd zijn van twee zware delicten en die bovendien minstens 10 antecedenten in voorgaande jaren hebben. HALTjongeren: jongeren die in een jaar naar Halt zijn verwezen. Risicojongeren: jongeren die zich (nog) niet schuldig gemaakt hebben aan delicten maar op grond van maatschappelijke criteria behoren tot een categorie die een boven gemiddeld risico loopt. Pagina 31 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

33 De indeling op basis van de HKS-registratie komt nagenoeg overeen met de definities in de notitie 'Eenheid van begrip 11'. Er zijn twee afwijkingen: Er kon niet worden nagegaan hoeveel jongeren onder de 12 jaar zijn aangehouden door de politie. Het kan dus zijn dat jongeren die in dit onderzoek als first-offender te boek staan, voor hun twaalfde jaar ook al voor delicten zijn aangehouden. Ter bepaling van de meetperiode is niet uitgegaan van de pleegdatum van delict, maar van de datum waarop het politie-onderzoek is afgesloten (de zogenaamde antecedentdatum). De delictdatum is namelijk relatief vaak onbekend of beslaat een langere periode. Een zoekvraag op het HKSbestand loslaten op basis van delictdatum heeft daarom als nadeel dat er minder jongeren uit de registratie worden gelicht. Voor deze rapportage is de daderpopulatie tevens ingedeeld in veelplegers en andere verdachten. Veelplegers zijn hierbij alle verdachten die verdacht zijn van minstens 10 delicten, ongeacht het jaar waarin het misdrijf werd opgelost. Etniciteit Het is niet mogelijk in deze analyse de standaarddefinitie van etniciteit te volgen. Hiertoe zijn gegevens over het geboorteland van beide ouders nodig. In het HKS-gegevensbestand van de politie staan alleen gegevens over de nationaliteit en het geboorteland van de jongere zelf, er staan geen gegevens over de geboortelanden van ouders in het systeem. Doordat voor deze rapportage etniciteit is vastgesteld op basis van nationaliteit en geboorteland van de verdachte zelf, blijft een deel van de tweede en derde generatie allochtone jongeren buiten beeld. Dit geldt bij voorbeeld voor de Surinaamse jongeren die in Nederland zijn geboren en de Nederlandse nationaliteit hebben (met ouders die in Suriname zijn geboren). Deze enge definitie van etniciteit omvat (in 1997 ) 45% van de Surinaamse jongeren, 60% van alle Antilliaanse jongeren, 65% van alle Turkse jongeren en 76% van alle Marokkaanse jongeren in Amsterdam. Dit kan afgeleid worden uit bevolkingsgegevens van de gemeente Amsterdam. Bij de vergelijkingen met de bevolking is overigens op basis van dezelfde definitie de grootte van de verschillende etnische groepen berekend. Pagina 32 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

34 Bijlage 3 Aanvullende tabellen Indeling naar stadsdeel 1 2 t/m 1 7 jaar percentages vld geverbaliseerde jongeren en bevolking 12 t/m 17 percentages verdachten bevolking Binnenstad 4 4 Westerpark 4 5 Oud-West 1 Zeeburg 4 5 Bos en Lommer 7 8 De Baarsjes 3 4 Noord Geuzenveld-Slotermeer 8 7 Osdorp 9 7 Slotervaart/Overtoomse Veld 7 9 Zuidoost Oost/Watergraafsmeer 6 6 Oud-Zuid 6 6 Zuideramstel 3 2 totaal Pagina 33 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

35 Indeling naar stadsdeel 18 t/m 24 jaar percentages vld geverbaliseerde jongeren en bevolking 18 t/m 24 percentages verdachten bevolking Binnenstad 9 7 Westerpark 6 6 Oud-West 4 4 Zeeburg 5 5 Bos en Lommer 6 7 De Baarsjes 6 6 Noord Geuzenveld-Slotermeer 6 6 Osdorp 5 5 Slotervaartl Overtoomse Veld 4 6 Zuidoost Oost/Watergraafsmeer 8 9 Oud-Zuid 9 8 Zuideramstel 2 2 totaal Pagina 34 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

36 Etniciteit jongeren 12 t/m 1 7 jaar aangehouden jongeren en bevolking 12 t/m 17 jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere aantal verdachten % verdachten % bevolking Nederlands ' ' 97 % +/- '96 ' 97 '96 ' Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Etniciteit jongeren 18 t/m 24 jaar aangehouden jongeren en bevolking 18 t/m 24 jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere aantal verdachten % % verdachten bevolking '96 ' 97 % + /- '96 ' 97 '96 ' 97 Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Pagina 35 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

37 Etniciteit jong eren 1 2 t/m 24 jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere aantal verdachten Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks oveng totaal Gepleegde delicten HALT jongeren delicten die door HALT zijn afgedaan 1996 winkeldiefstal 53 1 overige diefstal 143 graffiti 99 baldadigheid c.q. vernieling 179 vuurwerkdelicten 107 overig 58 totaal % verschil Pagina 36 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

38 Etniciteit type jeugdcriminelen jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere harde kern licht-criminelen first-offenders '96 '97 +/- '96 '97 +/- '96 '97 +/- Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Etniciteit type jeugdcriminelen jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere harde kern licht-criminelen fi rst-offenders '96 '97 +/- '96 '97 +/- '96 '97 +/- Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Pagina 37 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

39 Etniciteit type jeugdcriminelen jaar etniciteit op basis van geboorteland en nationaliteit van de jongere harde kern licht-criminelen first-offenders '96 '97 % ' '97 % '96 '97 % Nederlands Antilliaans Surinaams Marokkaans Turks overig totaal Delicten naar type dader delicten door geverbaliseerde jongeren naar type dader percentages harde kern licht criminelen diefstal in vereniging diefstal met geweld overige gekwalificeerde diefstal eenvoudige diefstal gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling openlijke geweldpleging licht openlijke geweldpleging zwaar bedreiging vernieling vuurwapenwet opiumwet harddrugs first offenders overige delicten /onbekend totaal Pagina 38 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam

40 Geslacht veelplegers geverbaliseerde veelplegers en andere aangehouden jongeren veelplegers andere verdachten / jongens meisjes totaal Verdachten en delicten geverbaliseerde Amsterd amse jongeren en hun delicten verdachten delicten delict per dader totaal, waarvan; harde kern persisterende harde kern licht criminelen first offenders ,6 2,6 5,0 5,1 5,2 5,2 1,7 1,7 1,0 1,0 veel plegers ,9 4,9 veel plegers en harde kern samen veel pleger binnen harde kern ,4 4,5 5,8 5,8 Pagina 39 Jeugdcriminaliteit Amsterdam metingen DSP - Amsterdam