Verdachten populatie arrondissementsparket Groningen 1996

Transcriptie

1 Verdachten populatie arrondissementsparket Groningen 1996 Amsterdam, mei 1999 Marije Weg man Pepijn van Amersfoort Hette Tulner

2 --l Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 Algemene gegevens Persoonskenmerken. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken 7.3 Opgehelderde delicten 8 3 Recidivisten en beginners 3. 1 Persoonskenmerken 1 3. Opgehelderde delicten 1 1 Jeugd van 1 tot en met 17 jaar. 1 Persoonskenmerken 16. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken 18.3 Opgehelderde delicten Allochtonen Persoonskenmerken 0 5. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken 5.3 Opgehelderde delicten 3 6 Geweldsdelicten Persoonskenmerken 5 6. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken Opgehelderde delicten 6 Bijlagen Bijlage 1 Vera ntwoording 8 Bijlage Gehanteerde begrippen Bijlage 3 Indeling naar delicten 33 Bijlage Aanvullende tabellen 35

3 1 Inleiding De politie hanteert voor operationele doeleinden een geautomatiseerd verdachtenbestand, Herkenningsdienst Systeem (HKS) genaamd. In principe is dit bestand niet bedoeld om statistische informatie te genereren. Voor beleidsdoeleinden van bijvoorbeeld de korpsleiding en de arrondissementsparketten is statistische informatie echter juist van vitaal belang. In het kader van het project Gegevensarchitectuur is in opdracht van het College van Procureurs-Generaal onderzocht in hoeverre HKS toegankelijk en bruikbaar gemaakt kan worden om statistische beleidsinformatie te leveren. Het is mogelij k gebleken om HKS-gegevens op te schonen en vervolgens om te zetten in een SPSS-bestand, waarna elke gewenste statistische bewerking kan worden toegepast. De resultaten van een eerste proeve hebben betrekking op HKS-gegevens over 1995 uit de politieregio Hollands Midden en zij n te vinden in een eerdere publicatie 1. Hierbij is duidelijk geworden dat nauwe samenwerking tussen onderzoeksbureau en HKSdeskundigen belangrijk is bij de totstandkoming van een dergelijk product. In deze rapportage wordt de verdachtenpopulatie beschreven van het arrondissementsparket Groningen. De gegevens zijn afkomstig van de afdeling HKD van de politie regio Groningen en hebben betrekking op verdachten waartegen in 1996 binnen de Regio Groningen tenminste één proces-verbaal van oplossing is opgemaakt. Hoofdstuk biedt een algemene beschrijving van deze verdachten en de feiten die hen worden aangerekend. De hoofdstukken 3, en 5 richten zich op specifieke verdachtengroepen, respectievelijk recidivisten, minderjarigen en allochtonen. In hoofdstuk 6 worden ten slotte een aantal geweldsmisdrijven nader beschreven. Noot 1. De ongekende mogelijkheden van HKS, een voorbeeld', R. van Overbeeke, M. Geldorp en K. Loef, Van Dijk, Van Soomeren en Partners, Amsterdam, maart 1997.

4 Algemene gegevens 1996 In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van alle verdachten die aan het parket Groningen in 1996 werden aangeleverd door de politieregio Groningen, alsmede van de feiten die deze personen worden aangerekend..1 Persoonskenmerken In 1996 werd binnen de regio Groningen tegen.786 verdachten procesverbaai opgemaakt. In deze paragraaf worden een aantal achtergrondkenmerken van deze personen beschreven. Tabel.1 Geslacht abs. man vrouw totaal De meerderheid van de verdachten is man; ongeveer 1 op de 7 verdachten is van het vrouwelijke geslacht. Tabel. Leeftijd van verdachten in 1996 abs jaar jaar jaar jaar jaar en ouder 6 totaal De grootste groep verdachten is tussen de 5 en 39 jaar oud. Meer dan eenderde van de verdachten is jonger dan 5 jaar. Een zevende van alle verdachten is minderjarig. De gemiddelde leeftijd van de verdachten ligt op 31 jaar. Noot Het is mogelijk dat sommige tabellen in dit rapport niet optellen tot een totaal van exact 100. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat alle percentages worden afgerond tot hele getallen. Percentages die door afronding op 0 uitkomen worden onderscheiden van percentages die op 0 uitkomen doordat bijvoorbeeld geen enkele persoon binnen de desbetreffende categorie valt. In het laatste geval wordt dit aangegeven met een -'.

5 - i Tabel.3 Nationaliteit nationaliteit Nederlandse Duitse Turkse Marokkaanse Voormalig Joegoslavische Somalische Surinaamse onbekend overige totaal abs o Van de buitenlandse nationaliteiten zijn de Duitse, Turkse en Marokkaanse nationaliteiten het meest vertegenwoordigd onder de verdachten in Tabel. Geboorteland geboorteland abs. Nederland. Suriname 10 Nederlandse Antillen 68 Duitsland Marokko 36 Turkije 36 Voormalig Joegoslavië 9 Indonesië Iran/Perzië 0 onbekend 1 overig 179 totaal.786 o Viervijfde van de verdachten is in Nederland geboren. Van de overige landen vormen Suriname en de Nederlandse Antillen de grootste categorieën.

6 Tabel.5 District van woonadres van de verdachten in 1996 district abs. Groningen/Haren 65 West 31 Noord 7 Midden 59 Oost 65 onbekend 13 buiten regio 80 totaal Bi nnen de regio wonen de meeste verdachten in het district Groningen/Haren, Oost en ook wel Midden. Ruim een zesde van de verdachten komt van buiten de politieregio. Tabel.6 Woonplaats van de verdachten in woonplaats Groningen Veendam Hoogezand-Sappemeer Winschoten Stadskanaal Oude Pekela Musselkanaal Leek Ter Apel Wildervank Nieuwe Pekela Delfzijl Zuidhorn Winsum Finsterwolde Zuidbroek Tolbert Haren Appingedam onbekend overig abs o 37 totaal Noot 3 In deze tabel zijn alleen de plaatsen opgenomen die in de provincie Groningen liggen, de lijst is niet uitputtend.

7 De meeste verdachten wonen in Groningen. Van ruim van de verdachten is de woonplaats onbekend.. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken In HKS wordt een zogenaamde gevarenclassificatie gehanteerd, welke tot doel heeft politiemedewerkers op de hoogte te brengen van eventuele bijzonderheden van de betreffende verdachte Tabel.7 Gevarencodes van verdachten in 1996 gevarencode abs. alcoholist harddrugsgebruiker medische indicatie vuurwapengevaarlijk verzetpleger vluchtgevaarlijk zelfmoordneiging o o o o De gevarencode harddrugsgebruiker is geregistreerd voor ongeveer 1 op de 16 verdachten. Tabel.8 Antecedenten van verdachten abs. geen antecedenten (beginner) antecedenten (recidivist) totaal De helft van de verdachten die in 1996 werd geverbaliseerd, is eerder met de politie in aanraking geweest. Noot Registratie van deze gevarencodes vindt echter niet geheel eenduidig en consequent plaats. Zo vindt registratie met betrekking tot de code harddrugsgebruiker alleen plaats als de verdachte zelf aangeeft dat het opgehelderde feit verband houdt met zijn/haar verslaving. Voor de andere codes gelden weer andere aanwijzingen voor registratie. Ook wordt een eenmaal toegekende gevarencode aan alle vroegere en toekomstige politie-antecedenten van de betreffende persoon toegevoegd, ook als de gevarencode op dat moment niet (meer) van toepassing is. Gegevens over dit onderwerp dienen daarom met de nodige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd. Pagina 7

8 .3 Opgehelderde delicten Tabel.9 Feiten in 1996 per politiedistrict district abs. Groningen/Haren West Noord 8 0 Midden Oost 1.77 regio 99 9 totaal In 1996 leverde de politieregio Groningen het parket volgens de gegevens uit HKS 5.06 strafbare feiten aan. Een kwart van de strafbare feiten werd behandeld door het district Groningen. In de tabellen.10 t/m.16 wordt weergegeven voor welk type feiten verdachten in 1996 bij het arrondissementsparket terecht kwamen. De feiten (en tabellen) zijn hierbij ingedeeld in de volgende negen delictgroepen: misdrijven tegen leven en persoon; misdrijven tegen openbare orde en gezag; vermogensmisdrijven; zedendelicten; verkeersmisdrijven; drugsdelicten, vuurwapendelicten en overige delicten. De percentages in de tabellen zijn proporties van het totale aantal feiten dat in 1996 door de politieregio Groningen werd aangeleverd aan het parket. De tabellen.10 t/m.16 tellen, zoals in tabel.17 te zien is, dus gezamenliïk op tot 100.

9 Tabel. 10 Delicten tegen leven en persoon 1996 abs. doodslag en moord 6 gekwalificeerde mishandeling 88 eenvoudige mishandeling 195 eenvoudige belediging 1 0 dood/letsel door schuld 0 bedreiging 10 overige tegen leven 0 0 totaal 6 9 Ongeveer een elfde van de feiten, waarvoor in 1996 een oplossingsverbaal is opgemaakt, betreft misdrij ven tegen leven en persoon. In van de gevallen betreft het dan eenvoudige mishandeling. Ta bel. 11 Delicten tegen openbare orde en gezag 1996 abs. huis/lokaalvredebreuk 37 openlijke geweldpleging 11 wederspannigheid 7 0 belemmering ambtenaar in functie 3 discriminatie 0 overig tegen openbare orde en gezag 71 totaal Eén op de veertien van alle opgeloste delicten binnen de regio Groningen behoort tot de categorie 'delicten tegen openbare orde en gezag'. Van deze feiten betreft het in 59 van de gevallen een openlijke geweldpleging. Tabel. 1 Ruwheidsdelicten 1996 abs. brandstichting 55 dierenmishandeling 6 vernieling 33 overige ruwheidsmisdrijven 0 totaal Ruim 7 van alle opgeloste delicten binnen de regio Groningen zij n vernielingen.

10 - -- Tabel.13 Vermogensdelicten 1996 valsheidsmisdrijven eenvoudige diefstal gekwalificeerde diefstal diefstal met geweld afpersing verduistering verduistering in betrekking bedrog heling overige vermogensmisdrijven totaal abs o o 8 Bijna de helft van de in 1996 opgeloste feiten betreft vermogensdelicten. In de meeste gevallen gaat het om gekwalificeerde of eenvoudige diefstal. Tabel.1 Zedendelicten 1996 abs. schennis 8 0 verkrachting 15 0 aanranding 0 0 gemeenschap met kinderen 5 0 ontucht 8 0 ontucht ouders 6 0 zedendelicten overige 0 0 totaal 6 Van alle delictgroepen vormen zedendelicten, met slechts 1, de kleinste categorie. Tabel.15 Verkeersmisdrijven 1996 abs. rijden onder invloed doorrijden na aanrijding rijden na ontzegging weigeren bloedproef dood/letsel door schuld joyriding overige verkeersmisdrijven totaal

11 Van alle delicten die in 1996, via de regio Groningen, bij het parket Groningen terecht komen, gaat het in meer dan één op de zeven zaken om een verkeersdelicten. Tabel. 16 Drugs, vuurwapendelicten en overige deli cten 1996 abs. opium wet harddrugs opiumwet softdrugs vuurwapens overige delicten totaal Drugsdelicten en vuurwapendelicten maken ongeveer 5 van alle in 1996 opgehelderde zaken uit, 8 valt niet onder de delictgroepen. In tabel. 17 wordt voor elke delictgroep weergegeven in wel k district de verdachten woonachtig zijn. Een tabel met de bijbehorende aantallen is opgenomen in bijlage. Tabel. 17 District van woonadres van verdachten per delictgroep (in ) delicten Groningen West Noord Midden Oost onbekend buiten /Haren regio misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsdelicten vermogensdelicten zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige totaal Over de gehele linie worden de verdachten uit district Groningen voor de meeste delicten vera ntwoordelijk gehouden. Uit de tabel blijkt dat met name vermogensdelicten worden gepleegd door verdachten die in district Groningen wonen. Pagina 11

12 3 Recidivisten en beginners In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van eventuele verschillen tussen recidivisten en verdachten die door ons als beginners worden aangemerkt: diegenen waartegen in 1996 voor het eerst een proces-verbaal van oplossing werd opgemaakt. In het totaal bestaat de verdachtengroep uit (50) beginners en (50) recidivisten. 3.1 Persoonskenmerken Tabel 3. 1 Geslacht van recidivisten en beginners in 1996 geslacht recidivisten beginners abs. abs. man vrouw totaal Onder de beginners bevinden zich twee maal zoveel vrouwen als onder de recidivisten. Tabel 3. Leeftijd van recid ivisten en beginners in 1996 leeftijd recidivisten beginners abs. abs jaar jaar jaar jaar jaar en ouder 1 5 totaal De verdeling van de beginners over de leeftijdscategorieën is meer gespreid dan die van de recidivisten. Onder de beginners bevinden zich ruim drie maal zoveel personen in de categorie 1 tot en met 17, als onder de recidivisten. Bijna de helft van alle recidivisten valt binnen de categorie 5 tot en met 39 jaar.

13 Tabel 3.3 Geboorteland van recidivisten en beginners in 1996 geboorteland recidivisten beginners abs. abs. Nederland Suriname Nederlandse Antillen Duitsland 8 50 Marokko Turkije Voormalig Joegoslavië 15 1 Indonesië Iran/Perzië 7 13 onbekend 1 overig totaal In Nederland geboren verdachten vormen zowel bij de beginners als bij de recidivisten de grootste groepen. Bijna één op de tien beginners valt binnen de categorie overige, waarin zeer veel verschillende landen zijn opgenomen. Tabel 3. District van woonadres van recidivisten en beginners in 1996 district recidivisten beginners abs. abs. Groningen/Haren West Noord Midden Oost onbekend buiten regio totaal Van zowel de beginners als de recidivisten die binnen de regio wonen, zijn de meeste verdachten in district Groningen woonachtig. Tussen de recidivist en en beginners zit op dit punt echter ook een verschil; van de recidivisten woont bijna een derde in dit district tegenover bijna een zesde van de beginners. Een vijfde van de beginners komt van buiten de politieregio, voor de recidivisten is dit een zevende.

14 3. Opgehelderde delicten Tabel 3.5 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar recidivisten en beginners recidivisten (n = 1.397) beginners (n = 1.389) totaal (n=.786) gemiddeld,3 1,6 1,9 totaal De recidivisten, 50 van de verdachten, worden verantwoordelijk gehouden voor 60 van de opgeloste delicten binnen de regio Gro ningen. Het gemiddeld aantal feiten waarvan deze groep verdacht werd, is bijna anderhalf keer groter dan dat van verdachten zonder antecedenten voor In de volgende tabel staat het type delicten waarvan beginners en recidivisten in 1996 worden verdacht. Tabel 3.6 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar recidivisten en beginners delictgroep recidivisten beginners abs. abs. misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten 0 verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige totaal Beginners worden vooral vaker verdacht van het plegen verkeersdelicten. Recidivisten daarentegen worden aanzienlij k vaker van het plegen van vermogensdelicten verdacht.

15 In de volgende tabel wordt nader ingegaan op de verschillen tussen mannen en vrouwen. Een tabel met de bijbehorende aantallen is opgenomen in bijlage. Tabel 3.7 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar recidivisten/beginners en geslacht (in ) type delict recidivisten beginners man vrouw man vrouw misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten 0 verkeersdelicten drugsdelicten 3 6 vuurwapendelicten 3 overige totaal Zowel onder de recidivisten als onder de beginners worden vrouwelijke verdachten vaker verdacht van vermogensdelicten dan de mannelijke verdachten. Onder de recidivisten worden vrouwen bovendien meer verdacht van misdrijven tegen leven en persoon en drugsdelicten dan mannen. Van de overige misdrijven worden mannen even vaak of vaker verdacht dan vrouwen.

16 Jeugd van 1 tot en met 17 jaar In hoofdstuk werd al vermeld dat veertien procent van de verdachten bestaat uit jongeren van 1 tot en met 17 jaar. In dit hoofdstuk wordt een nadere beschrijving van deze minderjarige verdachteng roep gegeven en wordt deze groep vergeleken met verdachten van 18 jaar en ouder..1 Persoonskenmerken Tabel. 1 Leeftijd van jongeren in 1996 leeftijd man vrouw totaal abs. abs. abs. 1 jaar jaar jaar jaar jaar jaar totaal De gemiddelde leeftijd van een minderjarige ve rd achte is 15, jaar. Bijna een derde van de jeu gdige verdachten is 1 jaar of jonger. Tabel. Geslacht van jongeren in 1996 minderjarigen meerderjarigen abs. abs. man vrouw totaal Het aantal vrouwen is vrijwel gel ijk onder minderjarige en meerderjarige verdachten.

17 Tabel.3 District van woonadres jongeren in 1996 district minderjarigen meerderjarigen abs. abs. Groningen/Haren West Noord Midden Oost onbekend buiten regio totaal Voor zowel minderjarige als meerderjarige verdachten geldt dat ongeveer 1 op de 6 verdachten van buiten de regio komt. Tabel. Geboorteland van jongeren in 1996 geboorteland minderjarigen meerderjarigen abs. abs. Nederland Suriname 8 96 Nederlandse Antillen 9 59 Duitsland Marokko 3 Turkije 36 Voormalig Joegoslavië 7 Indonesië 0 Iran/Perzië 3 17 onbekend 1 overig totaal Het aandeel in Nederland geboren verdachten is onder de minderjarigen groter dan onder de volwassenen.

18 . Criminaliteitsgerelateerde kenmerken In tabel.5 wordt weergegeven hoeveel van de jongeren, die in 1996 werden doorgestuurd naar justitie, al over politie-antecedenten beschikte en hoeveel niet. Tabel.5 Politie-antecedenten van jongeren minderjarigen meerderjarigen abs. abs. beginner recidivist totaal Van de minderjarige verdachten is bijna een kwart al eerder met de politie in aanraking gekomen. Dit percentage ligt veel lager dan bij de meerderjarige verdachten waar meer dan de helft al eerder bij het parket is geweest..3 Opgehelderde delicten Tabel.6 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar minder- en meerderjarigen gemiddeld aantal totaal aantal totaal minderjarigen (n = 376), meerderjarigen (n =.1 0) 1, totaal ( n=.786) 1, Minderjarige verdachten wordt gemiddeld meer delicten aangerekend dan meerderjarigen. In tabel.7 wordt de categorie minderjarigen uitgesplitst naar leeftijd. Tabel.7 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar leeftijd leeftijd gemiddeld totaal 1 jaar, jaar 1,5 7 1 jaar, jaar 1, jaar, jaar,3 196 totaal,1 78 1

19 Uit nadere analyse blijkt dat jongens en meisjes verschillen in het gemiddelde aantal feiten dat hen wordt aangerekend: jongens werden in 1996 gemiddeld van, feiten per persoon verdacht, meisjes van gemiddeld 1,3. In de volgende tabel wordt het type delict waarvoor jongeren in 1996 werden geverbaliseerd vergeleken met de geregistreerde feiten onder volwassenen. Tabel.8 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar minder- en meerderjarigen delictgroep minderjarigen meerderjarigen abs. abs. misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten 1 50 verkeersdelicten drugsdelicten 181 vuurwapendelicten o 19 3 overige totaal Minderjarigen worden aanzienlijk vaker dan meerderjarigen voor misdrijven tegen openbare orde, gezag en ruwheidsmisdrijven en vermogensmisdrijven geverbaliseerd en met name minder vaak voor verkeersdelicten.

20 5 Allochtonen Volgens de huidige, landelijk vastgelegde, definitie is een persoon allochtoon indien hij of zij zelf of ten minste één van zijn of haar ouders niet in Nederland is geboren. Binnen HKS worden alleen gegevens over de verdachten zelf en niet over hun ouders geregistreerd. Allochtonen ' van de tweede generatie' kunnen dus binnen dit registratiesysteem niet worden ondersc heiden van (andere) Nederlandse verdachten. Om allochtonen toch enigszins te kunnen herkennen worden in dit hoofdstuk zowel het geboorteland als de nationaliteit van verdachten in aanmerking genomen. Indien een persoon een niet-nederlandse nationaliteit heeft of niet in Nederland is geboren, dan wordt deze persoon als allochtoon aangemerkt. Hiermee wordt dus afgeweken van de landelijke definitie, waardoor de uitspraken in dit hoofdstuk een beperkte reikwijdte hebben. Het aantal allochtone verdachten is met de hier gehanteerde definitie in ieder geval een onderschatting van het werkelijke aantal. 5.1 Persoonskenmerken Tabel 5. 1 Etniciteit verdachten Nederlands Surinaams Antilliaans Duits Marokkaans Turks voormalig Joegoslavisch onbekend overig totaal abs o Volgens de gehanteerde definitie heeft bijna viervijfde van de verdachten een Nederlandse etniciteit. Surinamers, Antil lianen en Duitsers zijn de grootste allochtone groepen. Voor de meeste etnische groepen (m.n. Antillianen, Duitsers, Marokkanen, Turken en voormalig Joegoslaven) is het aantal verd achten re latief klein; hierdoor kan voor deze groepen bij nadere omschrijvingen of uitsplitsingen soms een vertekend beeld ontstaan. Uitspraken over deze groepen in de rest van dit hoofdstuk moeten daarom met enige reserves worden bekeken.

21 Tabel 5. Geslacht per groep etniciteit (in ) man vrouw abs. abs. Nederlands Surinaams Antilliaans Duits Marokkaans Turks voormalig Joegoslavisch onbekend overig totaal Met name onder personen van Marokkaanse en Turkse afkomst is het percentage vrouwelijke verdachten lager dan onder de andere etnische groepen. Tabel 5. 3 Leeftijd per etniciteit (in ) * totaal Nederlands Surinaams Antilliaans Duits Marokkaans Turks voormalig Joegoslavisch onbekend overig totaal Dezelfde tabel met absolute aantallen is opgenomen in bijlage. Opvallend is dat onder Marokkaanse verdachten bijna tweederde jonger is dan 5 jaar. Onder Surinamers, Antillianen, Turken en voormalig Joegoslaven zijn opvallend veel verdachten tussen de 5 en 39 jaar oud. In onderstaande tabel worden de districten vermeld waarin verdachten in 1996 wonen. In deze tabel zijn, naast Nederlanders, alleen de allochtone groepen opgenomen die het grootste deel van het verdachtenbestand uitmaken, namelijk Surinamers, Antillianen Marokkanen en Turken. Pagina 1

22 Tabel 5. District van woonadres per etniciteit 1996 (in per woondistrict) district Nederlands Surinaams Antilliaans Turks Marokkaans Groningen/Haren West 9 Noord Midden 86 3 Oost onbekend 7 buiten regio Onder de verdachten die in het district Groningen/Haren zijn naar verhouding veel Surinamers en Antillianen. Naar verhouding wonen in de districten West, Noord, Midden en Oost veel verdachten met een Nederlandse etniciteit. 5. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken Tabel 5. 6 Recidivisten naar etniciteit herkomst abs. Nederlands 1.13 Surinaams 70 Antilliaans 3 Duits 10 Marokkaans 1 Turks voormalig Joegoslavisch onbekend 0 overig 8 totaal Het percentage verdachten dat in 1996 reeds bekend was bij de politie is onder verdachten van Surinaamse afkomst het hoogst.

23 5.3 Opgehelderde delicten Tabel 5.7 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar etniciteit etniciteit (aantal daders) gemiddeld totaal Nederlands (.03) 1,9.09 Surinaams (10),1 1 Antilliaans (68),3 15 Duits (63) 1,8 11 Marokkaans (),8 118 Turks (1), 90 voormalig Joegoslavisch (30) 5,1 153 onbekend (9),0 18 overig (6),0 6 totaal (.786) 1, Verdachten met een (voormalig) Joegoslavische achterg rond werden in 1996 per persoon van gemiddeld meer delicten verdacht dan de andere etnische groepen, het echter om slechts 30 verdachten. In de volgende tabel wordt voor de diverse etnische groepen de verhoudingen tussen de verschillende typen geregistreerde delicten weergegeven. Tabel 5.8 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar etniciteit (in ) * delictgroep Nederlanders Surinaams Antilliaans Marokkaans Turks misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven 9 5 vermogensmisdrijven zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overig/onbekend totaal Dezelfde tabel met absolute aantallen is opgenomen in bijlage.

24 Surinamers en Antillianen zijn relatief vaak aangehoud en in verband met vermogensdelicten. Duitsers worden naar verhouding vaker dan de andere etnische groepen verdacht van drugsdelicten en vuurwapendelicten. Antillianen worden in verhouding tot de andere etnische groepen vaker verantwoordelijk gehouden voor misd rijven tegen de openbare orde en gezag. Nederlanders vallen op door het relatief hoge aantal verkeersdelicten.

25 i I 6 Geweldsdelicten In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de kenmerken van verdachten van geweldsdelicten en de hen aangerekende feiten. In dit onderzoek worden de volgende delicten tot de geweldsdelicten gerekend: alle misdrijven tegen leven en persoon, alsmede diefstal met geweld, openlijke geweldpleging en wederspannigheid. Gegeven deze definitie worden in 1996 in het totaal 89 personen (1 ) verdacht van het plegen van één of meer geweldsdelicten. 6.1 Persoonskenmerken Tabel 6.1 Geslacht van de verdachten van geweldsdelicten in 1996 geweldplegers overige verdachten abs. abs. man vrouw totaal Het percentage mannen is onder verdachten van geweldsdelicten hoger dan onder verdachten van niet-geweldsdelicten. Tabel 6. Leeftijd van de verdachten van geweldsdelicten in 1996 geweldplegers overige verdachten abs. abs jaar jaar jaar jaar jaar en ouder 60 3 totaal Onder de verdachten van geweldsdelicten bevinden zich naar verhouding meer personen die vallen in de leeftijdsgroep 1 tot en met jaar dan onder de overige verdachten. Voor de leeftijdsgroep 5 tot en met 6 jaar geldt juist het omgekeerde. In de volgende tabel wordt de etniciteit van de verdachten 5 van geweidsdelicten gepresenteerd. Noot 5 Gedefinieerd als beschreven in de inleiding van hoofdstuk 5.

26 l, Tabel 6.3 Etniciteit van verdachten van geweldsdelicten in 1996 geweldplegers overige verdachten abs. abs. Nederlands Surinaams Antilliaans 8 60 Duits Marokkaans 8 3 Turks 8 33 voormalig Joegoslavisch 0 8 onbekend overig Totaal Geweldplegers en overige verdachten verschillen weinig wat betreft de verhouding van de etniciteit van verdachten. 6. Criminaliteitsgerelateerde kenmerken Tabel 6. Eerdere politie-antecedenten, uitgesplitst naar verdachten van geweidsdelicten en overige verdachten geweldplegers overige verdachten abs. abs. geen tenminste totaal Van de geweldplegers is bijna twee derde al eerder door de politie geverbaliseerd. Het percentage recidivisten is lager onder verdachten die niet voor een geweldsdelict naar justitie werden doorgestuurd. 6.3 Opgehelderde delicten Tabel 6.5 Gemiddeld en totaal aantal delicten in 1996, uitgesplitst naar verdachten van geweldsdelicten en overige verdachten gemiddeld totaal verdachten geweldsdelicten (n = 89) 3, overige verdachten (n =.97) 1, totaal (n =.786), Uit de tabel blijkt dat voor verdachten van geweldsdelicten gemiddeld per

27 i persoon bijna twee feiten meer zijn geregistreerd dan voor de overige verdachten. I In de volgende tabel staat een specificatie van de geweldsdelicten waarvan de geweldplegers worden verdacht uitgesplitst naar beginners en recidivisten. Tabel 6.6 Type opgehelderde geweldsdelicten in 1996, uitgesplitst naar beginners en recidivisten (in OIo) recidivisten beginners totaal doodslag en moord gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling eenvoudige belediging dood/letsel door schuld 0 0 bedreiging openlijke geweldpleging 36 8 wederspannigheid 0 diefstal met geweld totaal Het grootste deel van de opgeloste geweldsdelicten betreft openlijke geweldpleging en eenvoudige mis handeling. Beginners worden vaker dan de recidivisten doorgestuurd naar het parket vanwege openlijke geweldpleging; recid ivisten worden vaker schuldig geacht aan bedreiging en diefstal met geweld. In de onderstaande tabel wordt aangegeven in welke mate geweldplegers ook van het plegen van andere type misdrij ven verdacht worden. Ter vergelijking is in de tabel eveneens opgenomen het percentage overige verdachten dat voor de betreffende delicten is gereg istreerd. In deze tabel zijn alleen de meest gepleegde delicten opgenomen. Tabel 6.7 Aantal/percentage geweldplegers dat in 1996 ook van nietgeweldsmisdrij ven wordt verdacht geweldplegers overige verdachten abs. vernieling eenvoudige diefstal gekwalificeerde diefstal rijden onder invloed 16 3 abs Meer dan een derde van de verdachten van geweldsdelicten is in 1996 ook geverbaliseerd voor het plegen van gekwalificeerde diefstal.

28 Bijlage 1 Verantwoording Voor een goed begrip van de gepresenteerde cijfers is het belangrijk te weten wat voor cijfers het precies betreft. Wie staat wel in het bestand en wie niet (meer)? Het Herkenningsdienst-Systeem (HKS) van de politie is een persoonsregistratiesysteem, bedoeld om verdachten te registreren. Als een politiefunctionaris een persoon aanhoudt, kan hij of zij snel opvragen of die persoon van andere delicten wordt verdacht en of een persoon bijvoorbeeld bekend staat als vuurwapengevaarlijk, suïcidaal of vluchtgevaarlijk. Het systeem is dus in eerste instantie niet bedoeld om statistische gegevens te verzamelen. Door de opbouw van het systeem zijn deze gegevens er ook alleen met de nodige bewerkingen uit te halen. HKS is feitelijk een verzameling van afzonderlijke bestanden die onderling zijn gekoppeld. Voordat met bewerking en analyse van de gegevens wordt aangevangen, vindt uitgebreide ' opschoning' plaats, dit om diverse redenen: invoer van de gegevens is niet altijd eenduidig; de te koppelen deelbestanden hebben betrekking op verschillende eenheden; één feit wordt vaak met meerdere wetsartikelnummers geregistreerd; de gegevens dienen te worden geanonimiseerd. In principe wordt de informatie van een proces-verbaal éénmaal in het systeem ingevoerd. Later kan door middel van een aan-vullend procesverbaai nieuwe informatie worden toegevoegd onder hetzelfde procesverbaainummer. Achterhaalde informatie wordt echter niet verwijderd. Een proces-verbaal kan meerdere strafbare feiten betreffen als één verdachte meerdere misdrijven bekent. Hierdoor verschilt het aantal opgeloste delicten en het aantal processen-verbaal in een jaar. Bij aantallen delicten en misdrijven gaat het in deze rapportage altijd over delicten. Antecedenten (voorafgaande aan het onderzoeksjaar) betreffen het aantal processen-verbaal. Delicten zijn te onderscheiden in misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn de zwaardere strafbare feiten, waarvoor een gevangenisstraf kan worden geëist. Overtredingen zijn strafbare feiten waarvoor dit niet het geval is.

29 De informatie kan op drie niveaus worden geanalyseerd: processen-verbaal van oplossing; delicten; verdachten. In deze rapportage wordt vooral gefocust op verdachten en de delicten waarvoor zij verantwoordelijk worden geacht. Persoons- en delictkenmerken worden afzonderlij k en in combinatie gepresenteerd. In de rest van deze bijlage zal worden ingegaan op welke informatie in de HKS-bestanden wordt geregistreerd en op welke wijze dat gebeurt. Ook zullen enige kanttekeningen bij het gebruik van dit materiaal worden gemaakt. De verdachten De personen die in het HKS als verdachte staan vermeld, zijn officieel volgens de daarvoor geldende richtlijnen door de politie als verdachte aangemerkt van een misdrijf. In vrijwel alle gevallen is een proces-verbaal opgemaakt tegen deze persoon. In slechts enkele gevallen, met name bij langer lopende zaken is dit niet het geval. Dan wordt aangegeven dat het een voorlopige HKS-registratie betreft en zijn er buiten de naam geen gegevens van de verdachte geregistreerd. Als uiteindelij k toch geen procesverbaal tegen een dergelijke verdachte wordt opgemaakt, wordt deze registratie weer verwijderd. Als een verdachte later in het onderzoek onschuldig blijkt te zijn, blijft de HKS-registratie bestaan. Wel wordt dan in het HKS-systeem vermeld dat de za ak tegen de verdachte is geseponeerd. In het Nederlandse rechtssysteem wordt een onschuldig gebleken verdachte niet 'onschuldig' verklaard, maar alleen ontslagen van rechtsvervolging of vrijgesproken. Alleen als de rechter uitspreekt dat een persoon ten onrechte als verdachte is aangemerkt, wordt hij/zij uit het systeem verwijderd. De andere regelmatig toegepaste verwijderingsgrond uit het HKS is het overlijden van de verdachte. Het systeem is immers bedoeld om verdachten te herkennen. Voor deze analyse zij n de delicten die zijn geseponeerd uit het bestand verwijderd. Van de geseponeerde delicten is niet meer te achterhalen welk delict het betrof. Als een verdachte onschuldig is gebleken kan hij/zij wel zelf het initiatief nemen om bij de rechter het vernietigen van de HKS-registratie te eisen. Dit is met name nodig voor onschuldig gebleken verdachten die een verklaring van goed gedrag bij de gemeente willen hebben. De verklaring van goed gedrag van de gemeente wordt namelijk opgesteld na raadpleging door de politie van o.a. het HKS. In de HKS-bestanden zijn alleen gegevens over verdachten van twaalf jaar en ouder te vinden, tegen jongere kinderen mag geen proces-verbaal worden opgesteld. Cijfers over deze groep in deze rapportage zijn daarom uit een ander registratiesysteem van de polit ie afkomstig. In plaats van een proces-verbaal kan de polit ie kan ook een zogenaamd 'summier rapport' opmaken. Vaak gaat het dan om jonge daders en om lichte misdrij ven of overtredingen. Ook de jongeren met een HAL Tafdoening komen niet in het HK S-systeem terecht. Voor dit onderzoek is uit het HKS een selectie gemaakt van daders en de delicten die zij gepleegd hebben. De gebrui kte cijfers hebben betre kking op:

30 Alle verdachten vanaf 1 jaar die in de regio Groningen wonen: waartegen in 1996; voor misdrijven opgelost door de politie De regio Groningen; een proces-verbaal is opgemaakt dat al dan niet is doorgestuurd naar justitie. De feiten Voor elke verdachte is informatie gegenereerd over: de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 binnen De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 buiten De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in eerdere jaren binnen De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt; de feiten waarvoor in eerdere jaren buiten De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt. Voor zover het feiten betreft waarvoor buiten de regio Groningen oplossingsverbaal werd opgemaakt, blijft de beschikbare informatie beperkt tot de datum van het antecedent (ofwel oplossingsverbaal), het type delict en het aantal opgeloste delicten. Het proces-verbaal van aangifte is in deze gevallen eveneens opgemaakt buiten de politie-regio. Hierdoor ontbreekt de meer specifieke informatie omtrent het geregistreerde delict. Bij de interpretatie van de cijfers over de delicten is het van belang te weten dat de aantallen delicten die genoemd worden weinig zeggen over de aantallen gepleegde delicten of de aantallen aangiftes in De regio Groningen. Het zijn de delicten waarvan de aangehouden verdachten beschuldigd zijn. Voor cijfers over aangiften moet een andere extractie uit het H KS worden uitgevoerd. Informatie Bepaalde informatie wordt wel geregistreerd in HKS, maar niet meegenomen in de onderhavige rapportage. Het gaat dan bijvoorbeeld om de modus operandi en om informatie op basis waarvan kan worden vastgesteld of een misdrijf al dan niet is gepleegd door meerdere personen. Het is de bedoeling om in de toekomst deze aanvullende informatie eveneens te beschrijven. Daarvoor dient een aanvullende procedure te worden ontwikkeld en moet worden nagegaan wat de kwaliteit is van de invoer van gegevens binnen de diverse regio's s. Noot 6 Er is overigens nog veel meer informatie in HKS aanwezig, met name gerelateerd aan het type delict: naast pleeg plaats en modus operandi, zijn dat gegevens als delictdatum, gebruikte gereedschappen, buit. slachtoffer en object waarop de handeling is gericht. Verder is er veel informatie beschikbaar over uiterlijke kenmerken van daders.

31 Het type gegevens dat in dit onderzoek gebruikt wordt, betreft: persoonlij k identificatienummer verdachte; code van het korps dat het proces-verbaal van oplossing heeft gemaakt; geboortejaar verdachte; geboorteland verdachte; nationaliteit verdachte; geslacht verdachte; woonadres verdachte; wijk-/buurt-/subbuurtcode van woonadres verdachte; landcode van woonadres verdachte; antecedent identificatienummer; jaar van het antecedent; overtreden wetsartikel; aantal keer dat het wetsartikel is overtreden; gevarenclassificatie. Gegevens over percentages alcoholisten, harddrugsgebruikers en vuurwapengevaarlijke daders zijn afgeleid uit de gevaren-kwalificatie. Voor de invoer van deze gegevens zijn geen duidelijke richtlijnen. Het is daarom niet duidelijk wanneer iemand wel en wanneer niet een gevarenkwalificatie krijgt. Toch zijn de gevarenkwalificaties wel geschikt om groepen te vergelijken, immers de manier van invoer en onnauwkeurigheid daarbij verschilt niet tussen de vergeleken groepen. Pagina 31

32 Bijlage Gehanteerde begrippen Proces-verbaal van oplossing Een proces-verbaal waarin een verdachte als (mogelijke) dader wordt gekoppeld aan één of meerdere gepleegde feiten. Antecedent Een administratieve registratie van de opmaak van een proces-verbaal van oplossing tegen een verdachte. Een proces-verbaal, en dus een antecedent, kan meerdere feiten bevatten. Geweldsdelicten Tot geweldsdelicten worden alle misdrijven tegen leven en persoon gerekend alsmede diefstal met geweld, openlijke geweldpleging en wederspannigheid. Beginner Een persoon waartegen niet eerder dan in het jaar van verbalisatie (1996), een proces verbaal werd opgemaakt. Recidivist Een persoon waartegen voorafgaand aan het jaar van verbalisatie (1996) al één of meerdere processen verbaal werden opgemaakt. Allochtoon Een persoon die niet in Nederland geboren is en/of die een niet Nederlandse nationaliteit heeft. Hiermee wordt afgeweken van de landelijk vastgestelde definitie waarbij naar het geboorteland van de ouders wordt gekeken.

33 - l Bijlage 3 Indeling naar delicten De in de ra pportage gehanteerde naamgeving van delicten is gebaseerd op de onderstaande indeling van het WODe naar artikelnummers uit het Wetboek van Strafrecht. Delict en delictgroep Agressieve misdrijven Wetboek van Strafrecht artikelnummer a Tegen openbare orde en gezag huis-/lokaalvredebreuk openlijke geweldpleging wederspannigheid belemmering ambtenaar in functie discriminatie overige misdr. openbare orde en gezag 138*/1 39* */1 8* * 13 * 11 * /1 50 * * 1179 * 11 8*/1 9 */0 1 b Tegen leven en persoon Doodslag en moord gekwalificeerde mishandeling eenvoudige mishandeling eenvoudige belediging dood/zwaar lich. letsel door schuld bedreiging overige misdrijven tegen leven 87/88/89/90/ * /30 * /303* /30 * /- 306 * 300 * 66/67 307/308 85* 93 c Ruwheidsmisdrijven brandstichting dierenmishandeling vernieling overige vernielingen 157*11 58* 350./5 * 350/350.1/351 */35 353/35 Vermogensmisdrijven valsheidsmisdrijven eenvoudige diefstal diefstal in vereniging diefstal in vereniging met braak diefstal met braak diefstal met geweld afpersing verduistering verduistering in dienstbetrekking bedrog heling schuld heling overige vermogensmisdrijven 08/09/ 1 * / * /30/- 31 / / / / * 317* 31 / * /37/38 * /39*/33 * 16/ S 311 /31 1.1/31 1./ /- 31 * /3 1 5* /3 16* /3 18* / titel 11

34

35 3 Zedendelicten l I schennis der eerbaarheid 39* verkrachting /3 feitelijke aanranding der eerbaarheid 6 gemeenschap met kinderen /5 ontucht met bewusteloze/kind 7 ontucht door ouders 9 overige zedendelicten 8/0 * /50 * /51 bis/- 5 * /titel 1 Verkeersmisdrijven rijden onder invloed WvW 6* doorrijden na ongeval WvW 30* rijden na ontzegging WvW 3* medewerking bloedproef weigeren WvW 33A* dood letsel door schuld WvW 36* joyriding WvW 37 overige verkeersmisdrijven WvW 10*/WvW 1* 5 Drugsmisdrijven opiumwet-harddrugs opiumwet * opiumwet-softdrugs opiumwet 3* 6 Vuurwapenmisdrijven vuurwapenwet VWW */WWM *&D08/WW M * &A 11 t/m A A Overige misdrijven ibb 188* overige misdrijven *

36 Bijlage Aanvullende tabellen Tabel 8.1 Opgehelderde feiten in 1996, per delictgroep en naar politiedistrict (in aantallen) delicten Groningen West Noord Midden Oost regio totaal /Haren misdr. t. leven en persoon misdr. t. openbare orde en gezag ruwheidsdelicten vermogensdelicten zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige/onbekend totaal Tabel 8. District van woonadres van verdachten per delictgroep (in aantallen) delicten Groningen West Noord Midden Oost onbekend buiten /Haren regio misdr. t. leven en persoon misdr. t. openbare orde en gezag 9 ruwheidsdelicten vermogensdelicten zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige/onbekend totaal

37 Tabel 8.3 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar recidivisten/beginners en geslacht (in aantallen) type delict recidivisten beginners man vrouw man vrouw misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overig/onbekend totaal Tabel 8. Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar leeftijd en geslacht (in aantallen) delictgroep 1-13 jaar jaar jaar jongen meisje jongen meisje jongen meisje misdrijven tegen leven en persoon o o 19 1 misdrijven tegen openbare orde 9 en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten o vuurwapendelicten o overige delicten totaal Pagina 37

38 Tabel 8.5 Leeftijd van allochtonen naar etniciteit (in aantallen) totaal Nederlands Surinaams Duits Antilliaans Marokkaans Turks voormalig Joegoslavisch onbekend overig totaal Tabel 8.6 District van woonadres van allochtonen naar etniciteit (in aantallen) in 1996 district Nederlands Surinaams Antilliaans Marokkaans Groningen/Haren West Noord 58 Midden Oost Turks 0 1 onbekend buiten regio totaal Tabel 8.7 Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar etniciteit (in aantallen) delictgroep Nederlands Surinaams Antilliaans Marokkaans misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven vermogensmisdrijven zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overig/onbekend totaal Turks