Omgang met evenementen

Transcriptie

1 Omgang met evenementen Datum: 27 april 2010 Auteurs: Steunpunt Natura 2000 Disclaimer Dit document is een intern werkdocument van het bevoegd gezag dat verantwoordelijk is voor het opstellen van beheerplannen Natura 2000 en vergunningverlening in het kader van de Natuurbeschermingswet Het is een levend document dat regelmatig een update zal kennen. Er kunnen geen enkele rechten aan de inhoud van dit document worden ontleend. Steunpunt Natura 2000 P/a Anne-Marie de Wee-Barnas Bezoekadres: Catharijnesingel 64, Utrecht Postadres: Postbus 5045, 3502 JA Utrecht tel

2 Beheerplannen en (sport)evenementen Deze notitie geeft in hoofdlijnen aan hoe (sport)evenementen een plek kunnen krijgen in het beheerplan. Dit is geïllustreerd met een aantal voorbeelden. Daarnaast is aangegeven welke mogelijkheden er zijn als een evenement niet in het beheerplan is opgenomen. Beheerplannen en (sport)evenementen Bij de beschrijving van het bestaande gebruik van een Natura 2000 gebied kan worden vermeld welke (sport)evenementen in het gebied plaatsvinden. De gevolgen van dit gebruik worden vervolgens beoordeeld in relatie tot de instandhoudingsdoelstellingen voor het gebied om te bepalen of het gebruik hier al dan niet mee conflicteert. Deze habitattoets kan verschillende uitkomsten hebben: de activiteit heeft zeker geen (significant) negatief effect op de natuurwaarden en is daarmee toegestaan en vrijgesteld van vergunningplicht; de activiteit heeft kans op een negatief effect (verslechtering), maar dit effect is zeker niet significant. Uit de verslechteringstoets moet blijken wat het negatieve effect is en of een vergunning kan worden verleend (al dan niet onder voorwaarden) of moet worden geweigerd. de activiteit heeft kans op een (significant) negatief effect. Uit de passende beoordeling en zonodig de ADC toets, moet blijken wat het significant negatieve effect is en of een vergunning kan worden verleend (al dan niet onder voorwaarden) of moet worden geweigerd. Het feit dat een activiteit is vrijgesteld van vergunningplicht en is toegestaan, kan worden vastgelegd in het beheerplan. Een voorbeeld hiervan is te vinden in het beheerplan voor het Drents-Friese Wold, waarin lijsten zijn opgenomen van activiteiten die al dan niet zijn vrijgesteld van vergunningplicht (zie bijlage A). Ook voorwaarden die aan een activiteit worden gesteld, kunnen worden opgenomen in het beheerplan (voorbeeld: Beheerplan Voordelta). Ook activiteiten met mogelijk verslechtering tot gevolg of significante gevolgen kunnen in het beheerplan worden opgenomen. Er moet dan wel een verslechteringstoets of passende beoordeling doorlopen worden met positieve uitkomst. De Quick Scan Bestaand Gebruik & Natura 2000 geeft een eerste inzicht in de activiteiten die in een Natura 2000 gebied kunnen plaatsvinden, in welke mate zij effecten kunnen hebben en of dit leidt tot opname in het beheerplan of een vergunningprocedure (evenementen vallen onder bijlage 4: sectornotitie recreatie, toerisme en sport). Ondanks dat het aantal (sport)evenementen zeer divers is en ieder gebied zijn eigen karakteristieken en mogelijkheden heeft, is het toch mogelijk om een aantal algemene richtlijnen voor de beschrijving van (sport)evenementen in de beheerplannen te geven. Daarnaast blijft altijd maatwerk per gebied nodig. De projectleider van het beheerplan zal in samenspraak met de betrokkenen bij het gebiedsproces moeten bepalen welke mate van detail in dat gebied vereist is. (Sport)evenementen kenmerken zich door het feit dat ze incidenteel plaatsvinden: eens of enkele keren per ar of eens per maand. Een beschrijving zou aandacht moeten besteden aan de volgende aspecten: - hoe lang vindt een evenementen al plaats en wat is de variatie (of ontwikkeling) in voorkomen (denk aan: aantal deelnemers en ruimte die benut wordt voor het evenement); - welke effecten veroorzaakt het evenement (denk aan: licht, geluid, verontreiniging, etc.) - welke natuurwaarden worden door die effecten geraakt, rekening houdend met het tijdstip van het ar (vanwege het incidentele karakter van het evenement). Op de volgende bladzijden zijn een aantal voorbeelden te vinden van de wijze waarop is omgegaan met evenementen in beheerplannen. 2

3 Voorbeeld 1: Voordelta In het Beheerplan Voordelta zijn evenementen op of grenzend aan de stranden niet specifiek opgenomen. Om duidelijkheid te geven aan alle betrokkenen heeft de provincie Zeeland opdracht gegeven om een voortoets uit te voeren voor de bekende en door de betrokken gemeenten geïnventariseerde evenementen die arlijks plaatsvinden op en grenzend aan de stranden van de Voordelta. Er zijn in dit kader 55 evenementen omschreven en beoordeeld ten opzichte van de instandhoudingsdoelstellingen voor de Voordelta. De beschreven evenementen variëren van marathons en mountainbikeraces tot feesten en het rijden met 4x4 terreinwagens. Voor alle evenementen is omschreven waar (locatie) en wanneer (maand) ze plaatsvinden, welk type verstoring ze met zich meebrengen (beweging, geluid, licht) en welke trend het evenement kent (autonome ontwikkeling). Daarnaast zijn de natuurwaarden in beeld gebracht die gezien hun voorkomen verstoord kunnen worden. Vervolgens zijn de evenementen getoetst aan de instandhoudingsdoelstellingen. Het optreden van een negatief effect is afhankelijk van het type verstoring, de afstand tussen het evenement en de locatie met natuurwaarden en het tijdstip van het evenement. De effecten zijn per evenement in een tabel weergegeven. Daar waar sprake is van mogelijk negatieve effecten, heeft nadere toetsing plaatsgevonden. De conclusie uit deze voortoets is dat de beschreven evenementen geen negatieve effecten op de beschermde natuurwaarden van de Voordelta hebben. De aanvraag van een vergunning of het uitvoeren van vervolgonderzoek is voor deze evenementen niet noodzakelijk. Bron: Voortoets evenementen in/grenzend aan het Natura 2000 gebied Voordelta, Arcadis, 18 juni 2009 Voorbeeld 2: Vuurwerk in Noord-Brabant In opdracht van de provincie Noord-Brabant is een studie uitgevoerd om te bepalen op welke afstanden van een Vogelrichtlijngebied geen vergunningplicht in het kader van de Natuurbeschermingswet is vereist 1. Voor verschillende categorieën vuurwerk is een onderbouwing gegeven, zodat de provincie bij een vergunningaanvraag kan beoordelen of er wel of niet een verstorend effect kan optreden. Dit heeft geleid tot een procedure die de stappen geeft die een initiatiefnemer moet doorlopen en het biedt tevens een beoordelingskader voor de provincie. Het gaat om de kans dat verstoring optreedt in relatie tot de instandhoudingsdoelstellingen voor het betreffende Natura 2000 gebied. Die kans is afhankelijk van wat bekend is over de precieze aantallen, de periode van aanwezigheid en de frequentie van aanwezigheid van de aangewezen vogelsoorten. Van groot belang is de afstand tussen het Natura 2000 gebied en de plaats van het evenement en de aard van het tussenliggende gebied (biedt dit voldoende afscherming biedt tegen licht en geluid of moet het worden beschouwd als open gebied). Het bevoegd gezag beoordeelt de vergunningaanvraag, maar de aanvrager moet inzichtelijk maken of zijn vuurwerkevenement wel of geen verstoring veroorzaakt. De resultaten zijn ook toepasbaar voor Natura 2000 gebieden buiten de provincie Noord-Brabant, mits het om dezelfde soorten gaat. De provincie Noord-Brabant zal in de beheerplannen naar deze studie verwijzen, als deze van toepassing is. Als op basis van de studie vuurwerk zonder vergunning mogelijk is, zal dit in het beheerplan worden vermeld. Bron: Vuurwerk & Vogels, Afwegingskader voor vergunningverlening ten aanzien van vuurwerkevenementen nabij Brabantse Vogelrichtlijngebieden, Alterra / WUR, 2008 Overige literatuur over vuurwerk: Vuurwerk en natuur, effecten van professioneel vuurwerk op beschermde natuurwaarden in Zeeland, Alterra Wageningen UR, eindconcept Beleidsadvies ten behoeve van een afwegingskader inzake het afsteken van vuurwerk in/nabij speciale beschermingszones, SOVON-informatierapport , SOVON Vogelonderzoek Nederland LET OP: Deze studie van Alterra / WUR dateert van voor 1 februari Op deze datum is de Nb-wet gewijzigd, waardoor er in het vervolg sprake moet zijn van `significante` verstoring. 3

4 Voorbeeld 3: Schaatsen in Natura 2000 gebieden Na het verrijden van het Nederlands Kampioenschap Marathonschaatsen op natuurijs in het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen in 2009, is dit grote schaatskampioenschap dit ar georganiseerd op het Zuidlaardermeer, onderdeel van het Natura 2000-gebied Zuidlaardermeer. Tijdens de informatieavonden in 2009 over het beheerplan Zuidlaardermeer bleek er in de streek flinke onrust te bestaan of er straks nog wel geschaatst zou kunnen worden. De beheerder en de provincie benadrukten toen dat er mits er maatregelen werden getroffen om de roerdompen in de rietkraag te ontzien geen belemmeringen zouden zijn om op het meer te schaatsen. Dagen voorbereiding zijn eraan voorafgegaan: de baan vegen, luidsprekers plaatsten, dranghekken branden in het ijs, partytent opbouwen, enzovoort. De Natura 2000-status heeft dit dus niet in de weg gestaan. In het beheerplan voor het Zuidlaardermeergebied is schaatsen (inclusief toertochten)opgenomen als bestaand gebruik. Vervolgens is deze activiteit geconfronteerd met de instandhoudingsdoelstellingen voor het gebied. Geluid en optische verstoring zijn de verstorende effecten die schaatsen kan hebben. Bij een schaatsevenement binnen het Natura 2000 gebied komen hier als verstoringscomponenten licht en verontreiniging bij. Schaatsen kan in de winter verstorend werken op het leefgebied van de Roerdomp, die hier in de winterperiode extra gevoelig voor is. Deze verstoring kan worden gemitigeerd door een zonering van 150 meter rondom de bekende leefgebieden van de Roerdomp in te stellen. Indien schaatsroutes buiten deze zonering worden uitgezet en het publiek wordt gewezen op de leefgebieden van de roerdomp, dan is de kans op verstoring klein en hoeft het houden van schaatsevenementen niet vergunningplichtig te worden gesteld. De mitigerende maatregelen zijn in een tabel en op kaart in het beheerplan opgenomen. Bron: Natura 2000 beheerplan Zuidlaardermeergebied, A&W-rapport [1228], Werkdocument V6, 10 augustus 2009, Altenburg & Wymenga ecologisch onderzoek Voorbeeld 4: Sail Kampen Sail Kampen is een watersportevenement dat tweearlijks wordt georganiseerd en dat de start van het nieuwe watersportseizoen inluidt. Het evenement duurt vier dagen en er vinden diverse activiteiten plaats, zoals een verlichte vlootschouw, helicoptervluchten, live-muziek en vuurwerk. In opdracht van de provincie Overijssel is onderzocht wat de mogelijke effecten van dit evenement op de omliggende Natura 2000 gebieden zijn. Per activiteit is op basis van bestaande literatuur bepaald of ze kunnen leiden tot verstorende effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van de omliggende Natura 2000 gebieden. Belangrijke aspecten hierbij zijn de afstand tussen de activiteit en het Natura 2000 gebied, het type verstoring (licht of geluid), het tijdstip (zowel de maand als ook het tijdstip van de dag) en de beschermde soorten. Voor de helicoptervluchten wordt een passende beoordeling voorgeschreven. Het is daarbij mogelijk dat significant negatieve effecten op grond van de aangeleverde informatie en door het uitvoeren van mitigerende maatregelen (zoals: aanpassen vlieghoogte, vliegroute, timing, beperking vliegduur) alsnog zijn uit te sluiten. In dat geval kan worden volstaan met een verstorings- en verslechteringstoets. De IJssel bij Kampen maakt deel uit van het Beheerplan Rijntakken. Het evenement Sail Kampen zal worden verwerkt in het Werkdocument achtergrondrapport bestaand gebruik Natura 2000 Beheerplan Rijntakken (in concept 3.1, 18 november 2009, Arcadis is de studie van de SOVON nog niet vermeld). Bron: Beleidsadvies ten behoeve van een afwegingskader inzake het afsteken van vuurwerk in/nabij speciale beschermingszones, SOVON-informatierapport , SOVON Vogelonderzoek Nederland,

5 Evenement staat niet in beheerplan Als een evenement niet in het beheerplan is opgenomen, zijn er verschillende mogelijkheden: 1. Het evenement heeft geen enkel effect of slechts een verstorend effect => geen vergunningplicht 2. Het evenement leidt tot verslechtering of een significant verstorend effect => vergunningplicht 3. Het evenement voldoet aan artikel 19d, derde lid (er is sprake van bestaand gebruik) => geen vergunningplicht Welke optie van toepassing is, zal in overleg met het bevoegd gezag moeten worden bepaald. Toelichting op bestaand gebruik In de Crisis- en herstelwet is de continuering van het regime voor bestaand gebruik opgenomen. De achterliggende reden voor deze wijziging is het wegnemen van de onzekerheid bij ondernemers over de vraag of het bestaand gebruik ook daadwerkelijk in het beheerplan wordt opgenomen. Dit laat onverlet dat het bevorderen van de volledigheid van beheerplannen de voorkeur heeft. De Crisis- en herstelwet is op 17 maart 2010 aangenomen door de Eerste Kamer en is op 31 maart 2010 in werking getreden. In de Natuurbeschermingswet 1998 (Nb-wet) is geregeld dat bestaand gebruik is vrijgesteld van de vergunningplicht van de Nb-wet (artikel 19d, derde lid, Nb-wet). De vrijstelling geldt niet als het bestaand gebruik een project is dat niet direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van een Natura gebied maar significante gevolgen kan hebben voor het desbetreffende Natura 2000-gebied. In dat geval geldt de vergunningplicht onverkort. De minister van LNV heeft een aanschrijvingsbevoegdheid, om met het oog op de bescherming van de natuurwaarden van een Natura 2000-gebied, passende maatregelen te treffen (artikel 19c Nb-wet) met betrekking tot vrijgesteld bestaand gebruik. Het uitgangspunt is dat bestaand gebruik zal worden opgenomen in het beheerplan voor het desbetreffende Natura 2000-gebied. Het beheerplan biedt de mogelijkheid om activiteiten, ontwikkelingen en instandhoudingsmaatregelen in onderlinge samenhang te bezien, in het licht van de instandhoudingsdoelen, en daarvoor dusdanige algemene voorzieningen te treffen dat een afzonderlijke beoordeling van de betrokken activiteiten in het kader van een vergunningprocedure niet meer nodig is. Dit geeft voor de duur van het beheerplan duidelijkheid voor de gebruikers van het gebied en leidt tot een zekere vermindering van administratieve en bestuurlijke lasten. Activiteiten die zijn opgenomen in het beheerplan en overeenkomstig de voorwaarden worden uitgevoerd, zijn dan ook vrijgesteld van de vergunningplicht (artikel 19d, tweede lid, Nb-wet). Tot dusverre was in de Nb-wet geregeld dat de vrijstelling voor bestaand gebruik van de vergunningplicht, en de aanschrijvingsbevoegdheid van de minister, gelden totdat het eerste beheerplan onherroepelijk is geworden. Daarna is het bestaand gebruik ofwel opgenomen in het beheerplan, en om die reden vrijgesteld, ofwel alsnog vergunningplichtig. Met de inwerkingtreding van de Crisis- en Herstelwet blijven de vrijstelling van de vergunningplicht en de aanschrijvingsbevoegdheid gelden voor bestaand gebruik dat onverhoopt niet in het beheerplan wordt opgenomen (wijziging artikelen 19c en 19d, derde lid, Nb-wet). De bevoegdheid tot het treffen van passende maatregelen komt, vanaf het moment dat het beheerplan is vastgesteld, te liggen bij het gezag dat, als voor het bestaand gebruik een vergunning zou zijn vereist op grond van artikel 19d, eerste lid, Nb-wet, het bevoegd gezag zou zijn voor vergunningverlening. In de meeste gevallen zijn dat Gedeputeerde Staten; soms is dat de minister van LNV (Besluit vergunningen Natuurbeschermingswet 1998). Onder bestaand gebruik wordt verstaan: 1. iedere handeling die op 1 oktober 2005 werd verricht en sedertdien niet of niet in betekenende mate is gewijzigd; 2. iedere handeling die op het moment van aanwijzing van een gebied als beschermd natuurmonument of ter uitvoering van richtlijn 79/409/EEG dan wel op het moment van aanmelding bij de Europese Commissie van een gebied ter uitvoering van artikel 4, eerste lid, van richtlijn 92/43/EEG werd verricht en sedertdien niet of niet in betekenende mate is gewijzigd, voor zover die aanwijzing of aanmelding plaatsvindt na 1 oktober. 5

6 Bijlage A LIJST van actviteiten in/bij het Drents-Friese Wold ZONDER VERGUNNINGPLICHT in het kader van de NATUURBESCHERMINGSWET 1998 versie 25 juli 2007 status: definitief N.B.: deze lijst laat onverlet dat voor vrijwel alle activiteiten toestemming nodig is van de terreineigenaar dan wel van de terreinbeherende organisatie! BIJ TWIJFEL ALTIJD CONTACT OPNEMEN MET DE PROVINCIE Wanneer wordt verwezen naar dagrecreatieterreinen in het Drents-Friese Wold, betreft het de volgende locaties: Canadameer, Zandvlakte bij Appelscha, De Bongerd en Noordelijke Veldhuizen. HOOFD- CATEGORIE SUB- CATEGORIE OMSCHRIJVING PERIODE OPMERKINGEN Bosbeheer Velling en dunning 1 tot 1 maart Maaibeheer Maaibeheer 1 tot 1 maart Snoeibeheer onderhoud van wallen, heggen en singels 1 tot 1 maart Heidebeheer Plaggen en verwijderen plagsel 1 tot 1 maart Heidebeheer vrijstellen van opslag (niet ouder dan 10 ar) 1 tot 1 maart bij opslag ouder dan 10 ar ook Boswet- en NBwet- toets verplicht Bosbeheer Beweiding Prunusbestrijding (handmatig of machinaal) zónder gebruik van gif Begrazingsbeheer (met beschermende maatregelen voor (broedende) vogels in het broedseizoen) 1 tot 1 maart gehele ar Beheer Sloten Schonen en onderhoud van sloten 1 augustus tot 1 november Monitoring/ Onderzoek Monitoring/ Onderzoek Beperkte veldinventarisaties door terreinbeheerders of in opdracht van beheerder (maximaal 5 dagen) Kleinschalige ecologische onderzoeken met een beperkte duur (maximaal 5 dagen) Recreatie Excursies Excursies onder begeleiding gids van de beherende instantie of een erkende natuurgids gehele ar gehele ar gehele ar Recreatie Educatie buitenonderwijs (zonder overnachting) gehele ar Rekening houden met amfibieën, reptielen, insecten (o.a. libellen) en vissen (paaiseizoen), door bijv. éénzijdig te schonen. Wel vergunningplichtig als gids niet handelt namens beherende instantie Recreatie Recreatie Muziek, toneel en openluchtdiensten Muziek, toneel en openluchtdiensten Voorstellingen en diensten op dagrecreatieterreinen (OPSOMMING: ZIE HIERBOVEN) Voorstellingen en diensten grenzend aan of nabij het NBwet-gebied Recreatie Sport en spel (Sport) evenementen op dagrecreatieterreinen (OPSOMMING: ZIE HIERBOVEN) gehele ar gehele ar gehele ar Versterkt geluid alleen met toestemming terreinbeheerder Wel vergunningplichtig als versterkt geluid, speciale lichteffecten e.d. overlast in een nabijgelegen NBwet-gebied kunnen geven Versterkt geluid alleen met toestemming terreinbeheerder 6

7 (CONCEPT VERSIE 1 MEI 2007) LIJST actviteiten in/bij het DFW met VERGUNNINGPLICHT in het kader van de NATUURBESCHERMINGSWET Wanneer wordt verwezen naar dagrecreatieterreinen in het DFW, betreft het de volgende locaties: Canadameer - Zandvlakte - de Bongerd - Noordelijke Veldhuizen - Wateren Let op lijst is niet uitputtend! Activiteiten: categorie 1 Acticitieiten: categorie 2 Activiteit Periode van de activiteit Vergunning / beoordeling van provincie nodig - Vooroverleg in vroeg stadium gewenst Privaat - rechtelijke Opmerkingen vergunning terreinbeheerder nodig Bosbeheer Velling en dunning 1 maart tot 1 Maaibeheer Maaibeheer 1 maart tot 1 Heidebeheer Plaggen - en verwijderen plagsel 1 maart tot 1 Heidebeheer vrijstellen van opslag (niet ouder dan 10 1 maart tot 1 bij opslag ouder dan 10 ar ook ar) Boswet en Nb-wet toets verplicht Bosbeheer Prunusbestrijding (handmatig of 1 maart tot 1 machinaal) Bosbeheer Prunusbestrijding (chemisch) 15 juli tot 1 maart Bosbeheer Prunusbestrijding (chemisch) 15 juli tot 1 maart Beweiding Begrazingsbeheer zonder maatregelen voor (broedende) vogels) 1 maart tot 1 Sloten Schonen en onderhoud van sloten 1 november tot 1 augustus Rekening houden met amfibiën, reptielen, insecten (o.a. libellen) en vissen (paaiseizoen), door bijv. éénzijdig te schonen. Monitoring Langdurige veldinventarisaties en gehele ar Monitoring Grootschalige veldonderzoeken (langer gehele ar Recreatie Verblijfsaccomo Aanleg / uitbreiding camping, gehele ar datie bungalowparken etc. Recreatie Voorzieningen Aanleg / uibreiding recreatieve gehele ar voorzieningen Recreatie Muziek, toneel en open - Voorstellingen en diensten in open lucht en buiten dagrecreatieterreinen gehele ar Versterkt geluid alleen met toestemming terreinbeheerder luchtdiensten Recreatie Sport en spel (Sport) evementen in- of in de directe gehele ar nabijheid van het Natura 2000 gebied, buiten recreatieterrein Recreatie Wandeltochten Recreatieve dag - puzzel- en 1 maart tot 1 survivaltochten etc. buiten bestaande wegen, paden en voor het publiek openstelde terreinen (o.a. dagrecreatie- en parkeerterreinen) Recreatie Wandeltochten Recreatieve nachtelijke - puzzel- en survivaltochten etc. buiten bestaande wegen, paden en voor het publiek openstelde terreinen (o.a. dagrecreatie- en parkeerterreinen) 1 maart tot 1 Recreatie Fietstochten Fietsevenementen buiten opengestelde wegen, paden en vastgestelde routes 1 maart tot 1 Recreatie Paardentochten Paardentochten met of zonder kar buiten wegen, paden en vastgestelde routes gehele ar 7