5,7. Werkstuk door een scholier 3026 woorden 1 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Inleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "5,7. Werkstuk door een scholier 3026 woorden 1 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Inleiding"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3026 woorden 1 december ,7 184 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Wij hebben voor dit onderwerp gekozen, omdat het een onderwerp is waar je veel over kunt vinden. Het is een onderwerp waar wij ons allen in interesseren. Wij vonden het interessant om meer te weten te komen over het volk dat Amerika nog voor Columbus ontdekt heeft. Onze hoofdvraag is: Vikingen: gewoon volk of avonturiers? Onze deelvragen zijn: 1. Wie waren de Vikingen en waar woonden ze? 2. Hoe woonden de Vikingen? 3. Waarom gingen ze tochten ondernemen en waar naartoe? 4. Welke Vikingschepen en wapens waren er? We hebben de vier deelvragen onder ons vieren verdeeld. We hebben het zo verdeeld dat twee mensen met een deelvraag die met elkaar te maken heeft ook een deel van het praktisch werkstuk samen kunnen maken. Jip en Luc deden het dorpje, Joep en Carlo maakte de achtergrond. De samenwerking in onze groep was goed. Iedereen heeft goed zijn best gedaan en evenveel werk gehad. Wij hebben er alles bij elkaar 40 uur gewerkt. Wie waren de vikingen en waar woonden ze? Het vaderland van de Vikingen is de onderkant van Scandinavië. Scandinavië bestaat uit: Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland en Lapland. Maar de vikingen woonde maar in Denemarken, Noorwegen en Zweden. In Scandinavië woonden de gewone boeren (die ook Vikingen werden genoemd). Deze boeren bouwden van hout en teer grote en kleine staafkerken. Scandinavië is erg bosachtig gelukkig maar want hout is een van de levensmiddelen van de vikingen. Want ze maakten van alles van hout zoals : 1. boten 2. huizen ( plus nog wat andere dingen) 3. vuur 4. gereedschappen 5. handvatten voor gereedschap (zoals: mes of bijl) 6. schilden Veel Vikingen waren boeren. Het land waar ze woonden was echter niet geschikt om te bewerken. Pagina 1 van 8

2 Noorwegen De boerderijen lagen op de smalle, vlakke kuststrook langs de fjorden (inhammen van de zee), die zich diep in het land insneden. Zweden In dit land van meren en naaldwouden woonden de meeste mensen in de centrale en zuidelijke districten, waar akkerland was. Denemarken Denemarken was laaggelegen. Om de groeiende bevolking te kunnen voeden werden bosgebieden gerooid voor de landbouw en de veeteelt. Het is lang zo geweest dat we niet veel meer over de Vikingen wisten dan dit. Tegenwoordig kunnen archeologen ons echter meer vertellen over de Vikingen en over de manier waarop ze leefden. We weten dat ze niet alleen zeereizen maakten om te plunderen, maar ook om zich elders te vestigen of om handel te drijven. Ze waren heel goed in metaalbewerking en in het bewerken van steen en hout. Ze kenden ook prachtige verhalen, die we nu nog kunnen lezen. Toen de bevolking toenam, was er niet genoeg land voor iedereen. Daarom gingen sommige Vikingen tegen het eind van de achtste eeuw op zoek naar andere manieren om aan de kost te komen. De vikingen waren ook uitstekende schepenbouwers de manier waarop hun schepen ontworpen waren maakte het de vikingen mogelijk verder te varen dan wie ook in Europa rond die tijd. Ze hebben zich in Schotland, Ierland, Engeland, IJsland, Groenland en in Normandie gevestigd. Enkele bereikten Noord-Amerika, terwijl anderen via de Russische rivieren tot de Zwarte Zee en Istanboel voerde. Daar plunderden ze eerst steden en kloosters. Ze stalen kostbaarheden en voerden de bevolking weg als slaven Ze hadden natuurlijk niet het hele land in beslag maar een klein stukje meestal aan de kust, omdat ze daar aan land kwamen. Als de vikingen thuis kwamen namen ze meestal veel goud en sieraden mee. Maar de vikingen plunderde en stalen de spullen niet altijd soms ruilden ze spullen. Ze kwamen thuis met onder andere vazen, geld en sieraden. Ook al konden ze het zelf ook maken. De vikingen trokken steeds naar nieuwe plaatsen zo zijn ze zelfs in Griekenland en zoals ik al vertelde Amerika, geweest. Vaak haalde ze in die landen ook hout en dieren weg. Uit Engeland, Schapen(wol) en Tarwe, uit Zwitserland en Oostenrijk zaken als wijn, wapens, stoffen en aardewerk. Griekenland was goed voor hout en wapens en in Groenland vonden ze pelzen uit Turkije haalde ze Barnsteen, Vruchten, specerijen, wijn en zijde. Nog andere dingen die ze mee namen uit andere landen zijn Ivoor, Goud, Slaven, Zilver, Vis, Deksteen en Zout. Bronvermelding 1. Grote beschavingen : De Vikingen door BRENDA RALF LEWIS Uitgeverij: Helmond-Helmond 2. Informatie De Ruiter s nr 79 Vikingen door JEANNE TERVOORT Uitgeverij: Wolters-Noordhoff bv. 3. Geschiedenis voor de jeugd:vikingen door: Anne Civardi Pagina 2 van 8

3 Uitgeverij: Cantecleer bv de bilt 4 Hoe zou je overleven als een Viking? door: Jacquline Morley Uitgeverij: Algemene Distributie Centrale, Eke, België 5 Zo was het bij de Vikingen. door: Margot Reesink Uitgeverij: Arti Grafiche Motta Spa, Milaan, Italië 6 De Vikingtijd, de krant van gisteren door: Rachel Wright Uitgeverij: Gottmer Haarlem 7 Wij bouwen een huis, een spel- en werkboek door: Angelika Wolk Uitgeverij: Christofoor, Zeist. 8 Eric de Rode door : Dr. Anne Millard Uitgeverij : ARS SCRIBENDI 9 Vikings Door : Susan M.Margeson Uitgeverij : ooggetuigen Hoe woonden de Vikingen? De huizen waarin de Vikingen woonden werden gemaakt van natuurlijke materialen die in hun eigen woongebied of in veroverde gebieden te vinden waren. In Scandinavië werden de huizen gemaakt van hout.op plaatsen zoals IJsland waar minder bomen zijn, of Groenland waar helemaal geen bomen zijn. Daar werden de huizen gebouwd van stenen en turf om de kou beter buiten te houden. De Vikingen woonden meestal in boerderijen, de zogenaamde Langhuizen. Een langhuis vormde de basis van een nederzetting zoals te zien is bij ons creatieve werkstuk. De stammen van het houten huis werden meestal rechtstreeks in de grond gezet. Daartussenin kwamen kleinere stammen of dikke planken. Het dak kon bedekt zijn met riet of stro of als het erg koud was werd het huis helemaal bedekt met plaggen. De muren konden ook opgetrokken zijn van grote stenen. Dit kun je ook zien bij het creatieve gedeelte van ons werkstuk. De huizen hadden geen ramen, wel een deur. Het traditionele langhuis bestond slechts uit één groot vertrek waarin gegeten en geslapen werd. In het midden van het vertrek stond een stenen kachel. Daarop werd gekookt en de kachel gaf warmte. De rook vond zijn weg naar buiten door de deuropening of Pagina 3 van 8

4 door een opening bovenaan in het dak. In het hoofdvertrek liepen twee verhogingen van anderhalve meter breed langs de muren. Deze verhogingen zorgden voor tochtvrije plaatsen om te zitten en te slapen. Het gezinshoofd en zijn vrouw beschikten over een soort afsluitbare bedstede. In deze ruimte stond ook een groot weefgetouw. Daarop weefden de vrouwen wollen en linnen stoffen. Van de stoffen maakten zij kleren voor het gehele gezin. Er was een tafel met bankjes. Alle andere spullen waren om te koken en om levensmiddelen en kleren te bewaren. Levensmiddelen werden in grote houten tonnen bewaard van verschillende afmetingen. Kleren en kostbaarheden werden bewaard in kisten. De Vikingen maakten hun eigen voedsel. Ze maakten brood, boter en kaas. Veel levensmiddelen konden dankzij de koude goed bewaard worden, vis werd gedroogd en gepekeld. Etenswaren die konden bederven, zoals eieren werden in de grond ingegraven. De grond diende dan als een soort koelkast. De melk werd bewaard in met ijs gevulde kuipen. Houten gereedschap werd naar behoefte gemaakt. De huizen werden meestal door de eigenaar zelf gebouwd. Het onderhouden en het repareren van het huis kostte ook veel tijd. Omdat de natuurlijke materialen wegrotten en van tijd tot tijd vervangen moeten worden. Een gezin bestond uit ouders, kinderen en slaven. Als de man rijk was, trouwde hij met meer vrouwen. De Vikingvrouwen moesten flink en zelfstandig zijn. Ze hadden de leiding over de boerderij als hun man op zee was. De familie of sibbe was voor een Viking het allerbelangrijkste op aarde, zonder familie betekende je niets. Het ergste wat een Viking kon overkomen, was uit zijn familie te worden weggejaagd. Familieleden zorgden goed voor elkaar. De Vikingsamenleving kende 3 soorten mensen: De vrijen, de adel en de slaven. Vrijen waren meestal boeren, handelaren, krijgers en ambachtslieden. Tot de adel behoorden de rijke boeren die veel land bezaten. Slaven moesten het vuile werk doen en moesten hun meester gehoorzamen. Je werd slaaf als je je schulden niet meer kon betalen, maar er werden natuurlijk ook slaven meegenomen van de rooftochten. Vikingen waren gezonder dan vele andere volkeren. Ze aten goed en hadden veel lichaamsbeweging. Ze verschoonden regelmatig hun ondergoed en kamden hun haren. Eén keer in de week gingen ze in bad. De zaterdag was de baddag. Vikingkinderen gingen niet naar school. In de zomermaanden moesten ze flink meehelpen op de boerderij. Zodra een meisje kon lopen, hielp ze haar moeder bij het huishouden. Jongens hielpen hun vader op de boerderij en bij de visvangst. In de lange wintermaanden vermaakten ze zich buiten met skiën, sleeën en schaatsen. Pasgeboren Vikingbaby s werden meteen naar hun vader gebracht. Hij keek of de baby sterk en gezond was. Zwakke en ongezonde kinderen moesten sterven. Ze zouden alleen maar tot last zijn van de familie. De Viking werd buiten in de vrieskou gelegd of in zee gegooid. Het enige speelgoed dat jongens kregen was een houten zwaard. Vanaf 12 jaar werden de jongens getraind om met echte zwaarden en degens om te gaan. Als ze 16 werden mochten ze met hun vader mee de zee op. We weten dit allemaal doordat er uit de Vikingtijd veel bewaard is gebleven en er zijn ook teksten gevonden met het Runenschrift. Pagina 4 van 8

5 Waarom gingen de Vikingen tochten ondernemen en waar naartoe? Waarom trokken de vikingen weg? Onderzoekers hebben naar de reden van de tochten van de Vikingen gezocht. Ze kwamen erachter dat een enorme bevolkingsgroei de belangrijkste reden was voor de reizen naar het voor de Vikingen onbekende landen. Als je aan Vikingen denkt dan denk je aan woeste piraten, maar dat is niet zo. Diegene die wegtrokken waren niet alleen piraten en plunderaars. Er waren ook handelaren die wegtrokken. De handelaren konden zo nieuwe markten zoeken voor hun pelzen, barnsteen, ivoor, etc. Er trokken ook vikingen op uit om fortuin te maken door boten, dorpen, handelaren, enzovoort te overvallen. Door deze soort vikingen kregen de vikingen een slechte naam. Waarheen gingen de Vikingen? Op vele plaatsen in de wereld worden stenen gevonden met runen er op. Dat betekent dus dat Vikingen daar geweest zijn. In sommige gebieden bijvoorbeeld in Spanje, Zuid-Frankrijk en Italië hielden de Vikingen bijna alleen maar rooftochten. Elders waren ze verbaasd over de vruchtbaarheid en rijkdom van het land waar ze op dat moment waren dat ze op die stukken land besloten te blijven. Ze begonnen in het overwonnen land te overwinteren en bouwde versterkte basiskampen. Vanuit zo n versterkt basiskamp trokken de Vikingen er op uit, bezetten het naburige platteland en dwongen de bewoners te vluchten of zich te onderwerpen aan de regels van de Vikingen. Soms kwamen ze met een plaatselijke vorst tot overeenstemming en kregen ze toestemming zich te vestigen in een bepaald stuk land. Bijvoorbeeld in Frankrijk kwam in het jaar 911 na Christus Koning Karel de eenvoudige tot een afspraak met de aanvoerder van de Vikingen, Rollo. De Vikingen kregen een provincie in Noord-Frankrijk toegewezen waar zij zich konden vestigen. ( Ze hadden het gebied eigenlijk al lang overwonnen) In ruil voor het land moesten ze het land beschermen tegen andere Vikingen die het gebied van de koning of het gebied van de Vikingen bedreigden. Het stuk land wat Rollo had werd Normandie genoemd. Ze bleven daar wonen en werden boer of handelaar dia alleen vochten als het nodig was. Het is verkeerd om te denken dat de Denen, Noren en Zweden apart werkten in verschillende gebieden. Een grote vloot bestond naar alle waarschijnlijkheid uit mannen uit heel Scandinavië. Over het algemeen waren het vooral de Denen die zich richtte op Engeland, Wales, Ierland, Frankrijk en het middellands zeegebied. De Noren gingen voornamelijk naar Schotland, IJsland Groenland en nog verder naar het westen. De Noren zijn dus misschien al in Amerika geweest dus nog lang voordat Columbus Amerika ontdekte. De Zweden gingen naar het oosten in Rusland, de Balkan, De naam Rusland komt doordat de inwoners van Rusland de vreemde Vikingen Russen noemde. Vanuit Rusland gingen de Zweden op handelsexpeditie naar het zuiden. Ze gingen naar Constantinopel wat voor die tijd een grote stad was en naar het oosten tot aan de Kaspische zee en zelfs naar Bagdad. Ze gingen ook naar Groenland. Groenland was ontdekt door Eric de Rode. Eric de Rode noemde het nieuwe land Groenland omdat hij met een aantrekkelijke naam mensen naar Groenland zou lokken. Als je aan Groenland denkt dan denk je aan kou, maar dat is niet zo. De zuidpunt van Groenland ligt nog zuidelijker dan Schotland en het was er veel warmer dan het er nu is. Veel Vikingen gingen naar Zuid-Groenland om zich daar te vestigen. Zo groeide de dorpjes in Groenland. Hierboven zie je Groenland dat werd ontdekt door Eric de Rode Pagina 5 van 8

6 Conclusie. De Vikingen verlieten Scandinavië omdat er ruimtegebrek was. Ze gingen naar Europa en West-Azie. Daar veroverden ze stukken land of plunderden ze een stad of een dorp en gingen daarna met de buit weer weg. Maar Vikingen gingen als handelaar naar Europa en verkochten hun waren aan de Europeanen. Door de Plunderaars werden de Vikingen gevreesd. Welke Vikingsschepen en Wapens waren er? oorlogsschepen Het oorlogsschip was licht en slank en was het langste, slankste en snelste vikingsvaartuig. Net als de andere vikingsschepen had het oorlogsschip een zeil en een mast, maar ook roeiriemen. Afhankelijk van het formaat waren er vierentwintig tot vijftig roeiriemen nodig. Op lange tochten roeiden de krijgers in ploegen. Ze konden hun schip smalle baaien in laten glijden en op ieder vlak strand landen. Zelfs wanneer het oorlogsschip vol was had het door zijn ondiepe kiel (onderkant van het schip) geen steiger of kade nodig en kon er onmiddellijk op de kust worden uitgeladen. Heel apart voor de vikingen is dat er op de voorkant van een vikingsschip een versiersel is aangebracht zoals een drakenkop of iets dergelijks. Een vikingsschip kan tussen de 30 en 50 meter lang zijn en is heel ondiep. Ook kunnen er veel roeiers in zitten. Ook deden de vikingen als ze op oorlogspad gingen hun schilden aan de rand van het schip vastmaken zodat ze ook beschermd waren als ze gingen roeien. Andere schepen De vikings bouwden schepen en boten met vele vormen en formaten, geschikt voor uiteenlopende wateren en toepassingen. Het waren allemaal variaties op hetzelfde ontwerp, met overnaadse huidplaten (planken). Het beste vikingsschip werd van eikenhout gemaakt, verder kon je nog pijnhout op berkenhout gebruiken maar voor de kiel werd altijd eikenhout gebruikt. Er waren verschillende soorten schepen, de Knorr, de Rivierboot en de Veerboot. De knorr is een stevig vrachtschip dat gebouwd is om ruwe zeeën te weerstaan. De rivierboot is een klein werkbootje waarin je een zeil kunt hijsen. De veerboot was breed en ondiep. Ook werd er een bepaalde boot gebruikt om doden af te voeren. Dus als er een belangrijke persoon stierf werd hij op een bootje op de zee losgelaten. Een vikingsschip werd helemaal van houd gemaakt. Omdat er veel schepen waren, waren er natuurlijk ook scheepsbouwers. Het gereedschap van een scheepbouwer bestond uit veel verschillende materialen. Wapens Pagina 6 van 8

7 De speer, de bijl, het schild maar vooral zijn zwaard waren de meest gewaardeerde bezittingen van een krijger. De zwaarden kregen namen die de sterkte en de scherpte van de kling of de schitterende ornamenten op het gevest (handvat) verheerlijkten. De wapens werden gemaakt van ijzer en vaak gedecoreerd met ingelegd of opgelegd zilver of koper. Een prachtig versierd zwaard was een teken dat de eigenaar rijk of machtig was. Voor de komst van het christendom werden de wapens van een viking gewoonlijk met hem begraven wanneer hij stierf. Helmen worden zelden gevonden, omdat de meeste van leer zijn gemaakt en zijn vergaan. Vikingschilden waren rond en van hout. Helaas verrot hout snel, zodat er slechts weinig schilden zijn overgebleven. Het schild bestond uit een houten plank van ongeveer een meter doorsnede, om de rand zat een leren band om de rand te versterken en de ijzeren knop in het midden beschermde de hand van de krijger. Hij hield het schild vast aan een beugel aan de andere kant van de knop. Schilden waren vaak overtrokken met leer of met felle kleuren beschilderd. Deze gegevens zijn gebaseerd op fragmenten die zijn gevonden bij overblijfselen van bijvoorbeeld oorlogsschepen. Pijlen werden zowel bij de jacht als in de strijd gebruikt. De ijzeren punten werden vastgezet op schachten van berkenhout. Speren werden voornamelijk als stootwapen gebruikt en hadden een groot, breed blad. De verbinding was vaak versierd. Werpspiesen hadden een veel lichter, smaller blad, zodat ze recht op hun doel afvlogen. Bijlen met lange houten handgrepen waren het meest gebruikte vikingwapen. T-vormige bijlen werden gewoonlijk gebruikt voor het kappen van hout. Maar sommige bijlen zijn zo rijk versierd dat het een wapen moest zijn geweest. Zwaarden waren doorgaans tweesnijdend. De smid maakte de kling soms extra sterk doordat hij verschillende stroken week gemaakt ijzer welde, dat wil zeggen, op elkaar drukte en zo tot een geheel verbond. Daarna verdraaide hij het metaal, hamerde het plat en polijstte het tot het glad was. Door koolstof toe te voegen aan het ijzer terwijl het roodgloeiend was, zorgde hij voor scherpe randen. Het gevest was vaak prachtig versierd. Conclusie Vikingen: gewoon volk of avonturiers? De Vikingen waren eigenlijk beide. Ze waren een gewoon volk, omdat het in hun normale leven, leefden van het boerenbestaan en van de jacht. Net als andere volken leefden ze in steden en dorpen. Het waren avonturiers, omdat ze op zoek waren naar land om te wonen en te plunderen. Daardoor zijn ze in Europa, Ijsland, Groenland, Amerika en Rusland beland. Deelvraag 1: Wie waren de Vikingen en waar woonden ze? De Vikingen waren een volk die leefden in Scandinavië. Hier leefden ze als boeren. Door ruimtegebrek gingen ze naar andere landen toe om ze vervolgens éérst te plunderen en daarna er zich te gaan vestigen. Deelvraag 2: Hoe woonden de Vikingen? De Vikingen woonden in een boerderij of in een stad. Het huis had 1 of 2 vertrekken. De Vikingen leefden met een gezin en slaven. Ze leefden van veroveringstochten, de jacht en de landbouw. Deelvraag 3: Waarom gingen ze tochten ondernemen en waar naartoe? De Vikingen gingen tochten ondernemen, omdat er in Scandinavië een grote bevolkingsgroei was. Er was Pagina 7 van 8

8 een tekort aan geschikte grond. Ze trokken daarom naar Europa, Groenland en Ijsland. Deelvraag 4: Welke vikingschepen en wapens waren er? De Vikingen hadden verschillende soorten schepen. Voor elk doel hadden ze wel een schip. Een schip bestond helemaal uit hout. De wapens waren door een smid gemaakt. Het zwaard was het belangrijkste bezit van een Viking. Je kon eraan zien of de eigenaar rijk en machtig was. Pagina 8 van 8

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen Thema: Van A tot Z Geschiedenis Tijd van monniken en ridders Vikingen Moeilijkheid: *** Tijdsduur: *** Juf Nelly De Vikingen komen Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Vikingen Wie waren de Vikingen? De Vikingen leefden van 800 tot 1100. De Vikingen kwamen uit Scandinavië dat bestond uit Noorwegen, Zweden en Denemarken. Het oud-noorse woord Viking betekend piraat. Daarom

Nadere informatie

Op zoek naar Dorestad

Op zoek naar Dorestad Dit speurboekje is van 1 2 Inhoudsopgave 2 Colofon Samenstelling: Marjolein den Ouden, Marieke Peters, in samenwerking met Bureau Nebti, Hilversum Redactie: Annemarieke Willemsen, Tanja van der Zon Illustraties:

Nadere informatie

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.

Nadere informatie

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk! Romeinse cijfers Vroeger werd er overal in Romeinse cijfers gerekend. Deze cijfers zijn bedacht door de Romeinen in de Romeinse tijd. Er is geen symbool voor het getal 0. Ze vonden namelijk dat niks maar

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1

Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden door een scholier 1209 woorden 24 februari 2013 4,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Discovery 1: Noord- Europa IJsland

Nadere informatie

De steentijd Jagers en verzamelaars

De steentijd Jagers en verzamelaars De steentijd Jagers en verzamelaars De prehistorie is de geschiedenis van de mensheid voordat mensen konden lezen en schrijven. We hebben uit de prehistorie daarom geen boeken, dagboeken of andere geschreven

Nadere informatie

In het oude Rome De stad Rome

In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,

Nadere informatie

De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus).

De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus). De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus). 1 En toen was er IJzer! Dat moeten de boeren aan het eind van de Bronstijd 2 hebben gezegd. Er is een metaal gevonden dat iedereen kan gebruiken. Brons 3 was

Nadere informatie

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.

Nadere informatie

3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?

3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen? Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd Werkblad Ω Een tijd geleden... Ω Les : Rendierjagers Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de mensen konden schrijven. Ze woonden niet op een vaste

Nadere informatie

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind

Nadere informatie

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12. Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave:

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari 2004 6,8 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave: 2. Inhoudsopgave 3. Voorwoord 4. Probleemstelling 5. Historische inleiding 6. Hoofdstukken

Nadere informatie

Wie waren de Vikingen?

Wie waren de Vikingen? Werkstuk door een scholier 1627 woorden 21 mei 2006 6,7 104 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wie waren de Vikingen? De vikingen leefden meer als duizend jaar geleden in de landen die we nu Denemarken,

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kastelen De eerste kastelen De eerste kastelen werden tussen 800 en 1000 na Christus gebouwd. In die tijd maakten de Noormannen de kusten van Europa onveilig: ze plunderden dorpen en boerderijen. De mensen

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin

Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin Praktische-opdracht door een scholier 2111 woorden 7 februari 2003 7,7 39 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Dit hoofdstuk gaat over

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 593 woorden 10 november 2017 5,9 22 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedeniswerkplaats 1hv 3.1 De Griekse wereld

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

De eerste boeren Het dorp

De eerste boeren Het dorp De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken

Nadere informatie

Romeinen 1/6. Ze vroegen overal belasting en werden zo ook steeds rijker.

Romeinen 1/6. Ze vroegen overal belasting en werden zo ook steeds rijker. Romeinen Rome was één van de vele volken in Italië. Op een gegeven moment wisten ze de baas te worden over hun buurlandje. Ze voegden de soldaten bij hun eigen leger en waren dus weer sterker! Ze trainden

Nadere informatie

Holland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier

Holland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier Holland 1000 jaar geleden Meer weten? Klik hier de plaat Holland 1000 jaar geleden INHOUD Waar kijken we naar? Abdij van Egmond Huldtoneel Kerkje van Velsen Ridders over de Heerenweg Haarlem Rijnsburg

Nadere informatie

Werkstuk door M woorden 15 juni keer beoordeeld. Wat zijn Pterosauriërs Inleiding:

Werkstuk door M woorden 15 juni keer beoordeeld. Wat zijn Pterosauriërs Inleiding: Werkstuk door M. 1487 woorden 15 juni 2001 7 70 keer beoordeeld Vak Biologie Wat zijn Pterosauriërs Inleiding: Dit werkstuk gaat over Pterosauriërs, ik heb hiervoor gekozen omdat ik dit nog de meest interessantste

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Oerboeren in de Friese Wouden.

Oerboeren in de Friese Wouden. Stichting IJstijdenmuseum Buitenpost. www.ijstijdenmuseum.nl. Oerboeren in de Friese Wouden. Het grootste deel van de geschiedenis van ons mensen ligt in de prehistorie. Met prehistorie duiden we een tijd

Nadere informatie

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal Verloren grond Murat Isik in makkelijke taal Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 84. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Mijn geboorte Mijn verhaal

Nadere informatie

Werkstuk Anders Inca's

Werkstuk Anders Inca's Werkstuk Anders Inca's Werkstuk door J. 2138 woorden 16 maart 2014 2,9 13 keer beoordeeld Vak Anders Hoofdstuk 1 Wie waren de inca s? en wat deden ze? Zo n 500 jaar geleden leefden de inca s dus rond 1500

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis De Grieken

Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden

Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?

Nadere informatie

Hunebedden de steentijd

Hunebedden de steentijd Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden

Nadere informatie

De grote familie. Foto s van het materiaal

De grote familie. Foto s van het materiaal De grote familie Focus van dit verhaal De focus in dit verhaal ligt bij God en het volk van God (Genesis 12 15, 24). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de Kernpresentatie. Lesdoelen

Nadere informatie

Samenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen

Samenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen Samenvatting door O. 1213 woorden 29 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Romeinen Haroon Inhoud Inleiding Het ontstaan van Rome Het Romeinse Rijk Het Romeinse Leven Wapens & Kleding Religie

Nadere informatie

Hunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?

Hunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden? Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 1 Les 1 een hark Een lange steel met een soort kam van ijzer eraan. de fontein Een bak waaruit water spuit. Het is voor de sier. Een wasbak in de badkamer wordt ook

Nadere informatie

Geschiedenis hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin.

Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin. Opdracht 1 Deze opdracht maak je in een groepje van vier. Nodig: 1 vel A3-papier, zwarte en een rode stift Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin. Je doet het zo:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD

BIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD EDE VROEGER EN NU Geldersch Landschap & Kasteelen BIJLAGE 1 BEELD met toelichting voor groep 5 t/m 8 www.glk.nl 1.1 LEVEN ALS BOER IN DE IJZERTIJD Toelichting bij de praatplaten bij het lesprogramma 1.1

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid

Nadere informatie

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam: Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa.

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa. Meander Samenvatting groep 7 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Boeren zijn door het gebruik van kunstmest en machines meer gaan produceren. Ook zijn ze zich steeds meer gaan specialiseren in één

Nadere informatie

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654)

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654) Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Inleiding... 3 Wat is het vasa schip?... 3 Koningshuis Vasa (1523-1654)... 3 De bouw van het schip (waarom, wanneer, door wie en hoe)... 4 Waarom, met welk doel?... 4

Nadere informatie

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman Rondwandeling Borkeld Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman Intro Eric de Noorman is een klassieker in de wereld van het Nederlandse stripverhaal. Tussen 1946 en 1964

Nadere informatie

8 4 Streken en klimaten

8 4 Streken en klimaten Lees het verhaal van de woestijnen en maak de opdracht. Een woestijn is droog, heel droog. Er valt heel weinig regen. De grond is droog. Het is te droog voor veel planten. Er wonen weinig mensen. Soms

Nadere informatie

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle WERKBLAD De Hanze Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle Naam: 1 1. Wat was de Hanze Een Hanze was een naam voor de samenwerking van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen. De mensen werkten

Nadere informatie

ILvA en AFVAL. Iedere Leerling Voorkomt Afval - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar

ILvA en AFVAL. Iedere Leerling Voorkomt Afval - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar ILvA en AFVAL - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor het 4de leerjaar Uitwerking van het project Iedere Leerling Voorkomt Afval volgens de principes van de Leerplannen en de Eindtermen

Nadere informatie

VIKING SCHEEPSBOUW De Nordic traditie

VIKING SCHEEPSBOUW De Nordic traditie 3/5/2013 1 VIKING SCHEEPSBOUW De Nordic traditie André van Holk International Fieldschool for Maritime Archaeology Flevoland RuG/ Nieuw Land 3/5/2013 2 Opzet Introductie scheepsbouw Viking bouwwijze Kenmerken

Nadere informatie

Kinderdienst: Helden Over David en Goliath.

Kinderdienst: Helden Over David en Goliath. Kinderdienst: Helden Over David en Goliath. Voor de dienst: *Wat is dat, dat is Goliath *Trek je wapenrusting aan *Ik volg de Heer *Groot en machtig zijt Gij 387 *Van A tot Z 241 opwekking voor kids Welkom

Nadere informatie

De presentatie rond de trap

De presentatie rond de trap Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting door B. 771 woorden 7 oktober 2016 2,9 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren Jagers en boeren -3000 v. Chr. Pagina

Nadere informatie

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Werkblad 9 Ω Grieken en Romeinen Ω Les : Grieken: goden en mensen Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Griekenland heel belangrijk. Ze werden stadstaten genoemd.

Nadere informatie

b. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je?

b. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je? Kijktocht OER! basis 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de tijd van de jagers en verzamelaars. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Hoe ze leefden en hoe hun gebied eruitzag,

Nadere informatie

Voorwoord. Ik heb dit onderwerp gekozen, want ik weet er nog niet zo veel van en dan kan ik er ook nog veel van leren, veel leesplezier!

Voorwoord. Ik heb dit onderwerp gekozen, want ik weet er nog niet zo veel van en dan kan ik er ook nog veel van leren, veel leesplezier! Inhoud Voorwoord blz 2 Hoofdstuk: 1 wat is Pompeii blz 3 Hoofdstuk: 2 wat gebeurden er in Pompeii blz 4 Hoofdstuk: 3 wat is er nog over van Pompeii blz 5 Hoofdstuk: 4 Pompeii de film blz 6 Nawoord blz

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november 2006 6,6 197 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Inhoud: Voorwoord 3. - Wat verwachten we van dit werkstuk? - Hoe gaan we het aanpakken?

Nadere informatie

RHET LEVEN VAN EEN. idder

RHET LEVEN VAN EEN. idder RHET LEVEN VAN EEN idder De edele ridder 4 De ridderslag 6 Leven in een kasteel 8 Trouwe rijdieren 10 Het wapenschild 12 Ridderlijkheid 14 Wapenrusting 16 Toernooien 18 Veldslagen 20 Register 22 Tekst

Nadere informatie

HET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei

HET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei HET TRECHTERBEKERVOLK HET TRECHTERBEKERVOLK het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei Vraag: Waar werd een hunebed in de

Nadere informatie

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar. Lees de uitleg over het regenwoud. Ik ga op bezoek in het Amazone gebied, dat is een groot tropisch regenwoud. Zie je de rode lijn? Dat is de evenaar. Zie je de donker-groene kleur? Dat zijn tropische

Nadere informatie

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1).

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Kijk, een schip uit Amerika, Amerika is een nu een vrij land. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Roelof. Roelof is de zoon van de gouverneur.

Nadere informatie

1. Ontstaan van de mens

1. Ontstaan van de mens 1. Ontstaan van de mens Zoals je wel weet hebben de mens en de mensapen dezelfde voorouders. We stammen dus niet af van de mensapen maar we hadden wel dezelfde voorouders. Hoe deze splitsing is kunnen

Nadere informatie

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6 Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

Welkom in het kartuizerklooster

Welkom in het kartuizerklooster Welkom in het kartuizerklooster Hallo, ik ben monnik Dionysius van Leeuwen. Mijn voornaam spreek je uit als di-o-ni-si-us. Ik ben geboren in 1402. Mijn bijnaam is Dionysius de Kartuizer, omdat ik namelijk

Nadere informatie

De bouw van het Misjkan

De bouw van het Misjkan De bouw van het Misjkan Laten wij nu eens een kijkje nemen op de plaats waar Betsalel en Oholiav en de overige mensen die hen helpen, bezig zijn met de bouw van het Misjkan, terwijl heel het volk hen steunt.

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Project lj1 Adaptability

Project lj1 Adaptability Project lj1 Adaptability 2015-2016 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mens en Maatschappij GG 23 februari 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/72423

Nadere informatie

Project lj1 Adaptability

Project lj1 Adaptability Project lj1 Adaptability 2015-2016 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mens en Maatschappij GG 23 februari 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/72423

Nadere informatie

Project lj1 Adaptability

Project lj1 Adaptability Auteur Mens en Maatschappij GG Laatst gewijzigd 23 February 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/72423 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 4: Platteland

Werkblad Meander Thema 4: Platteland Werkblad Meander Thema 4: Platteland 4.1 Volop voedsel Schrijf op wat er in Nederland groeit, kies uit: sinaasappel / olijf / tomaat / komkommer / mais Schrijf de naam Wat groeit er in Nederland, Zet een

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03 Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03 blz.0 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 De Egyptenaren jagen en oogsten blz. 3 De Farao blz. 4 Doden blz. 5 Arm of welvarend blz. 6 Ik ben de Farao blz.

Nadere informatie

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege Verhalen uit het Midden-Oosten naverteld door Sandra van der Stege Moeilijke woorden staan schuin. Ze worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 63. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud

Nadere informatie

T1 L3 In het spoor van de Romeinen Oudheid (800 v.c. tot 500) 1 Wonen: van eenvoudige hut tot chique villa

T1 L3 In het spoor van de Romeinen Oudheid (800 v.c. tot 500) 1 Wonen: van eenvoudige hut tot chique villa T1 L3 In het spoor van de Romeinen Oudheid (800 v.c. tot 500) Bronnenboek p5-6 1 Wonen: van eenvoudige hut tot chique villa De rijke Romeinen wonen in stenen huizen met een pannendak: een villa op het

Nadere informatie

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl Kastelen Dit werkboekje is van: Naam: Hoi! Super leuk dat je dit boekje hebt open gedaan. Wanneer je dit boekje helemaal hebt uitgewerkt weet je een heleboel over kastelen! Lees straks eerst de teksten

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode Het is niet zo makkelijk voor de wetenschappers om het leven van de eerste mensen correct voor te stellen. Het is ook al heel lang geleden. De mensen van toen lieten geen dagboeken

Nadere informatie

God houdt zijn belofte Genesis 21:1-6. De berg op Genesis 22:1-8. God heeft me heel gelukkig gemaakt! Ze noemden hun zoon Izak. Dat betekent: lachen.

God houdt zijn belofte Genesis 21:1-6. De berg op Genesis 22:1-8. God heeft me heel gelukkig gemaakt! Ze noemden hun zoon Izak. Dat betekent: lachen. 35 God houdt zijn belofte Genesis 21:1-6 Abraham wist dat God zich met Sodom en Gomorra aan Zijn woord gehouden had. Hij vertrouwde erop dat God Zijn belofte aan hem en Sara ook zou houden. Ze zouden een

Nadere informatie

4.1 Leven van een slaaf

4.1 Leven van een slaaf Thema/ onderwerp: Verschillende soorten slaven 4.1 Leven van een slaaf Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen maken kennis met de verschillende soorten slaven en kunnen een dag van één

Nadere informatie

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten).

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Rondwandeling Borkeld Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Vikingen! Gebruiksaanwijzing Getallen verwijzen naar de jaartallen op de paaltjes. Letters verwijzen naar de zijde van de

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie