Visschade door vijzel- en schroefpompgemalen:

Transcriptie

1 Visschade door vijzel- en schroefpompgemalen: Focus op schieraal David Buysse, Raf Baeyens, Maarten Stevens, Ans Mouton, Emilie Gelaude, Yves Jacobs, Seth Martens, Tom Van den Neucker & Johan Coeck

2 Pompgemalen in Vlaanderen Stevens M., Buysse, D., Van den Neucker, T., Mouton, A., Gelaude, E., Baeyens, R., Martens, S. Jacobs, Y. & Coeck, J. (in prep.). Wetenschappelijke ondersteuning van de uitvoering van het palingbeheerplan: inventarisatie van pompgemalen en van de technische karakteristieken en waterbeheersaspecten van prioritaire zout-zoetovergangen. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Brussel.

3 Pompgemalen in Vlaanderen Geïnventariseerde pompgemalen per provincie in Vlaanderen Centrifugaal Dompel Schroef Vijzel Onbekend Oost- Vlaanderen West- Vlaanderen Antwerpen Limburg Vlaams Brabant > 65 %

4 Pompgemalen in Vlaanderen Onderzoeksvragen: stroomafwaartse passage V Wat zijn de verschillende vormen van schade/verwondingen ( visoverleefbaarheid )? V Sterftepercentages? Focus op schieraalmigratie V Timing en omvang? V Sterftepercentage / Overlevingskans?

5 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Spiedamgemaal

6 1.Evaluatie Schroefpompgemaal

7 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Avrijevaart Burggravenstroom

8 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 7 propeller- of schroefpompen Rotatiesnelheid = 450 omw/min (8 omw/s) Totale pompcapaciteit = 8 m³/s 3 grotere pompen gesloten type 1,6 m³s -1 4 kleine pompen open type 0,8 m³s -1 vuilroosters

9 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Materiaal & Methode Onderzoeksnet: 30 m lang Op uitstroom van 1 gesloten pomp (1,6 m³/s)

10 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Materiaal & Methode Onderzoeksperiode: 25 juli t.e.m. 20 augustus 15 september t.e.m. 28 November 2008 Onderzoeksprotocol: Automatisch pompen Handmatig inschakelen Ma-woe-vrij

11 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Resultaten > vissen 14 soorten Vissen zonder uitwendig zichtbare verwondingen Vastgestelde verwondingen: 1 vinschade 2 schubverlies 3 zwelling, kneuzing, bloeding 4 snijwonde 5 onthoofd/doormidden

12 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 1. Vinschade

13 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 2. Schubverlies

14 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 3. Zwelling, kneuzing, bloeding

15 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 4. Snijwonde

16 1.Evaluatie Schroefpompgemaal 5. Onthoofd/doormidden

17 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Resultaten Sterftepercentages (verschillende scenario s): blankvoorn (N=1372) = 44%-60% brasem (N=915)= 44%-58% kolblei (N=913)= 40%-61% baars (N=769)= 51%-53% paling (N=39)= 95%-98% snoek (N=26)= 88%-100% (N=steekproefgrootte)

18 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Sterftepercentages (verschillende scenario's) Sterftepercentag ge (%) blankvoorn brasem kolblei baars snoek paling minimaal sterftepercentage intermediair sterftepercentage maximaal sterftepercentage

19 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Mortaliteit vs. lengte van de vis 100% 90% 80% 70% (%) 60% Mortality 50% 40% 30% N=488 N=603 N=255 N=373 N=293 N=503 20% 10% 0% N=669 N=93 Blankvoorn Brasem Kolblei Baars Length 100 mm (%) Length > 100 mm (%)

20 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Schieraalmigratie Trigger: langdurig pompen en dus afvoer

21 1.Evaluatie Schroefpompgemaal

22 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Schatting van het totaal aantal zeewaarts trekkende alen

23 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Impingement

24 1.Evaluatie Schroefpompgemaal Keep out

25 2. Evaluatie Vijzelgemaal Isabellagemaal

26 2. Evaluatie Vijzelgemaal

27 2. Evaluatie Vijzelgemaal 5 Archimedes schroeven 3 grotere vijzels Capaciteit = 3.6 m³/s Rotatiesnelheid = 21 omw/min 2 kleine vijzels Capaciteit = 1.6 m³/s Rotatiesnelheid = 25 omw/min Totale capaciteit = 14 m³/s

28 2. Evaluatie Vijzelgemaal Materiaal en methode Twee lange onderzoeksnetten Op uitstroom van een grote en een kleine vijzel Oktober t.e.m. december 2009 Onderzoeksprotocol: Automatisch pompen Handmatig inschakelen Ma-woe-vrij

29 2. Evaluatie Vijzelgemaal

30 2. Evaluatie Vijzelgemaal Resultaten Grote vijzel (30 sept 9 dec) 1024 vissen 14 soorten Resultaten Kleine vijzel (15 okt 9 dec) 998 vissen 11 soorten

31 2. Evaluatie Vijzelgemaal Resultaten Sterftepercentages (N=steekproefgrootte): Kleine vijzel Grote vijzel blankvoorn (N = 588 / 119) 5% 17% kolblei (N = 108 / 276) 22% 12% brasem (N = 71 / 259) 25% 39% paling (N = 48 / 131) ( 8% )- 19% ( 13% )- 16%

32 2. Evaluatie Vijzelgemaal

33 Schieraalmigratie Trigger: langdurig pompen en dus afvoer Aantal zeewaarts trekkende palingen Verpompt debiet (m³) 2. Evaluatie Vijzelgemaal 30/09/2009 7/10/ /10/ /10/ /10/2009 4/11/ /11/ /11/ /11/2009 2/12/2009 9/12/2009

34 2. Evaluatie Vijzelgemaal Schieraalmigratie tijdens studieperiode 179 palingen langs 2 vijzels 2 vijzels m³ 5 vijzels m³ 275 kg

35 2. Evaluatie Vijzelgemaal

36 2. Evaluatie Vijzelgemaal

37 2. Evaluatie Vijzelgemaal

38 2. Evaluatie Vijzelgemaal?

39 Conlusies V Vijzelgemalen zijn minder schadelijk voor vispopulaties dan schroefpompgemalen, doch ze veroorzaken in tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen ook vissterfte (cfr. aalsterfte > 15%!).

40 Conlusies Pompgemalen vs palingbeheerplan V De Verordening stelt dat de lidstaten maatregelen moeten treffen zodat op termijn minstens 40% van de zilverpalingen (t.o.v. een referentiesituatie zonder menselijke beïnvloeding) de open zee kan bereiken om zich voort te planten. V Schroefpomp (gesloten) bijna 100% aalmortaliteit Vijzel 16% 19% aalmortaliteit V Pompgemalen, schroefpompen in het bijzonder, worden in het beheerplan aangehaald als één van de belangrijkste oorzaken van mortaliteit bij zilveraal in Vlaanderen. V De impact van pompgemalen is momenteel echter relatief laag omdat de productie van paling in deze polderwaterlopen laag is.