De weg naar visvriendelijke pompgemalen in Vlaanderen. Koen Martens Vlaamse Milieumaatschappij

Transcriptie

1 De weg naar visvriendelijke pompgemalen in Vlaanderen Koen Martens Vlaamse Milieumaatschappij

2 Paling doet het niet goed Sinds jaren 80 sterke achteruitgang Europese palingbestanden

3 Evaluatiestudies van visschade en vissterfte veroorzaakt door pompgemalen Pompgemalen in Vlaanderen Minstens 172 pompgemalen 49% schroefpomp, 23% vijzel, 16% centrifugaal, 12% dompel 3

4 Hoe oplossen? Nieuwe pompgemalen: keuze voor visvriendelijke oplossingen Buisvijzel Visvriendelijke pompen Moeilijkheden in de praktijk: Ervaring ontwerpers en aannemers beperkt Kleine markt Kostprijs Kwaliteitsgaranties

5 Hoe oplossen? Bestaande pompgemalen Vooral aanpassing bij (geplande) renovatie Bestaande bouwkunde veelal beperking voor optimale aanpassing in functie van visschade en vispasseerbaarheid Alternatief voor vervanging pompen/vijzels: Plaatsing extra visvriendelijke vijzel/pomp + afweersystemen voor bestaande pompen Maximaal gebruik gravitaire lozing

6 Case Blankaart Bestaand pompstation: 2 propellerpompen capaciteit 4m³/s Poldergebied 6 Voorziene oplossing: Basisdebiet via nieuw pompstation met visvriendelijke vijzel Huidig pompstation enkel bij piekafvoer + afweersysteem

7 Case studie 1: schroefpompgemaal

8 Case studie 1: Schroefpompgemaal Avrijevaart - Evergem Rotatiesnelheid = 8 omw/sec Onderzoeksperiode: najaar = uittrek van zilverpaling 8

9 Case studie 1: Schroefpompgemaal Vastgestelde verwondingen: Snijwonden - Kneuzingen - Onthoofd - Doormidden - Verstrengeld i.d. pomp Sterftepercentage: 97% (+/- 5%) * 9 *Buysse D., Mouton A. M., Stevens M., Van den Neucker T. & Coeck J. (2014) Mortality of European eel after downstream migration through two types of pumping stations. Fisheries Management and Ecology 21,

10 Case studie 2: vijzelgemaal

11 Case studie 2: Vijzelgemaal Klassieke Archimedes vijzel 2 netten op uitstroom van een grote en kleine vijzel oktober t.e.m. december 2009 Isabellagemaal - Boekhoute 11 Anno

12 Case studie 2: Vijzelgemaal Vastgestelde verwondingen: ernstige kneuzingen Sterftepercentages: 17% ± 7% (grote vijzel) & 19% ± 11% (kleine vijzel) * *Buysse D., Mouton A. M., Stevens M., Van den Neucker T. & Coeck J. (2014). Mortality of European eel after downstream migration 12 through two types of pumping stations. Fisheries Management and Ecology 21,

13 Case studie 2: Vijzelgemaal Verwondingen veroorzaakt door: slagschade (door slag van onderste winding) ofwel knijpschade (door knelling tussen vijzel en vijzelgoot) 13

14 Case studie 3: de Wit - vijzelgemaal

15 Case studdie 3: de Wit vijzelgemaal Revisie gemaal: 2012: De Wit -vijzel operationeel (opmerking: buisvijzel niet haalbaar binnen bouwkunde) Isabellagemaal - Boekhoute 15 Anno 2009 Anno 2012

16 Case studdie 3: de Wit vijzelgemaal Vastgestelde verwondingen: nog steeds ernstige kneuzingen 16

17 Case studdie 3: de Wit vijzelgemaal Verwondingen: slagschade (door slag van onderste winding) knijpschade (door knelling tussen vijzel en vijzelgoot) Identieke kneuzingen voor als na de aanpassing: 17

18 Sterftepercentage (%) *Buysse D., Mouton A. M., Stevens M., Van den Neucker T. & Coeck J. (2014). Mortality of European eel after downstream migration through two types of pumping stations. Fisheries Management and Ecology 21, **Buysse D., Mouton A. M., Baeyens R. & Coeck J. (submitted). Evaluation of downstream migration mitigation actions for eel at an Archimedes screw pump pumping station. Fisheries Management and Ecology. Conclusie aanpassing vijzelgemaal 100 PALING cm cm cm cm Lengteklasse (cm) Geen afname schade

19 Conclusies Pompgemalen hebben potentieel zeer grote impact op wegtrekken volwassen paling naar zee Schroefpompen nefast voor palingen Klassieke vijzelgemalen scoren beter Oplossingsmogelijkheden Vervangen schadelijke pomptypes door visvriendelijke pompen of vijzels Nieuwbouw van visvriendelijk pompstation Aangepast beheer, meer gravitaire lozing