7,9. Geschiedenis hoofdstuk 2 samenvatting. Paragraaf 1. Samenvatting door een scholier 2845 woorden 25 juni keer beoordeeld.

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 2845 woorden 25 juni ,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis hoofdstuk 2 samenvatting Paragraaf 1 Het Spaanse en Ottomaanse wereldrijk Wie: Het Spaanse rijk was ontstaan in 1479 door Isabella van Castilië en Ferdinand van Aragon. Zij voegden hun koninkrijken samen. Ze werden een koning en koningin en ze maakten een christelijk rijk. In 1492 verooverden ze het laatste Ottomaanse koninkrijk. In 1492 ondekte Columbus ook Amerika. Isabella en Ferdinand waren familie van Karel de V. Karel erfde Spanje, Oostenrijk en Nederland van hen. Ook veroverde hij Italie. Ook verooverde spanje grote delen van Zuid en Midden Amerika en zo werd in korte tijd een groot rijk neergezet. Het christendom en het katholieke geloof gelden hier als het belangrijkste en je mocht ook in niks anders geloven. Als je dat wel deed werd je opgepakt door de inquiaitie (=een rechtbank die je mag oppakken en straffen). Daarvoor vluchtten veel mensen of ze bekeerden zich, helaas was je als bekeerde moslim of jood alsnog niet welkom omdat de koning het niet vertrouwde. Dat is de reden dat bijna iederen jood, moslim of ander gelovige vlucht voor de dood. Pagina 1 van 7

2 Het Ottomaanse rijk speelt ook een rol in deze paragraaf. In 1299 is het Ottomaanse rijk ontstaan doordat aanvoerder Osman een plaatsje verooverde dat aan de grens van een rijk (Byzantijnse) lag ergens bij Turkije en Bulgarije. Hij had aanhangers die heel Turkije en Zuidoost Europa wouden veroveren. In 1453 veroverden ze Constantinopel en hiermee kwam er een eind aan het Byzantijnse rijk. Constantinopel werd de hoofdstad van het Ottomaanse rijk. Ze veroverden later nog plaatsen zoals Syrie, Palestina, Irak, Arabie en Egypte. Het werd een echt Wereldrijk in Het Ottomaanse rijk hield vast aan de Islam en had ook een Sultan die zichzelf zag als opvolger van de Romeinse keizer. In het Ottomaanse rijk mocht je geloven wat je wilden maar hier zat wel een conseqentie aan. De christenen moessten hun zonen aan de sultan geven die de jongens opvoede tot moslims en voetsoldaten (=soldaat die via de grond vecht en lange afstanden moet afleggen). Verhaal: Allebei de rijken wouden de macht over Europa hebben en allebei op een verschillende manier. Het Ottomaanse rijk wou een heilige oorlog met een jihad, zo wouden ze het westen uitbreiden. In 1532 gingen ze naar Wenen maar Karel de V hield ze tegen met zijn volk en zo kwamen ze de stad niet in. Daarna probeerden de Ottomanen in Midden-Europa nog de Hongaarse burcht Szigetvár veroveren, dit was in Ook wouden ze het gebied rond de Middellandse zee te veroveren dit deden ze met een vloot en zo kreeg de Sultan een deel van de oostelijke zee helft in zijn macht. Ook veroverden ze Libië, Tunesië en Algerije. Op 7 oktober 1571 was er een gevecht tussen de Turken en de Spanjaarden. Zij wouden allebei de macht krijgen in Europa. Dit gevecht speelde zich af op de Middellandse zee bij (de havenstad) Lepanto wat bij Griekenland ligt. Allebei de kanten hadden een vloot (=een boot) waarmee ze elkaar beschoten met kanonnen en op elkaar botsten om de strijd te winnen. De spanjaarden kwamen aan boord van de vloot waar de hoofdbevelhebber van de Turken om zat. Ze doden de man hiervan schrokken de Turken zo dat ze op de vlucht sloegen en de Spanjaarden hadden de veldslag gewonnen. Het was een hoogtepunt omdat de twee rijken al tientallen jaren vechten om de macht in Europa. Door de strijd bij Lepanto kwam er een eind aan de gevechten aan zee. Voortaan heersten de Spanjaarden over de westelijken helft van de Middellandse zee en de Ottomanen over de oostelijke helft. Dit was ten nadeel voor de handel over zee in De Ottomaanse heersers lieten de Italianen maar toe in een paar plaatsten en alles werd duurder. De piraten maakten de zee onveiliger dus gingen de Europeanen opzoek naar andere routes en steden. Paragraaf 2 De Europese expansie begint Wie: Portugezen (Prins Hendrik, Vasco da Gama), Spanjaarden, Europeanen, Cornelis de Houtman en Columbus. Verhaal: Vroeger was er nog niet zoveel kennis als nu omdat het simpelweg nog allemaal ontdekt moest worden. In de tijd rond 1500 werden er veel nieuwe belangrijke handelsplaatsen ontdekt door de Portugezen en Spanjaarden. Veel schepen waren tot Kaap Bojador gevaren maar verder kwamen ze niet. Ze dachten dat de aarde een platte schijf was en dat dat het einde zou zijn van de plaat. De geleerden wisten uit onderzoek dat de aarde een bol was en dat er helemaal geen einde is. Prins Hendrik dacht dat er bij het zuiden van de Sahara het land ligt waar de Arabieren al hun goud vandaan haalden hij stuurde daarom vanaf 1422 elk jaar schepen naar die plaats. Helaas Pagina 2 van 7

3 mislukte dit 12 keer achter elkaar, hierdoor wouden veel scheepslieden niet meer. Hendrik wou doorgaan. In 1434 bereikten Kapitein Gil Eanes land bij het zuiden van de Sahara, het enige wat ze zagen alleen maar zand het was dus niet het einde van de wereld. Ze vertelde dit aan de mensen. Gil Eanes wist nu hoe je dit stuk land moest bereiken. Hij vaarde met een boog om de gevaarlijke zee om en kwamen ze op land. Na 1434 kwamen er meer ontdekkingsreizen. Ook na 8 jaar vonden de Portugezen goud in Ghana ze bouwden aan de rand van dit land een fort: Fort Elmina. Daar verkochten ze goud en slaven. Dit is het begin van de Europese expansie. Doordat er nieuw land werd ontdekt werd de handel beter en de mensen rijker en slimmer. In 1481 wou de koning dat er een zeeroute werd gemaakt die naar Indië leiden. De Europeanen hadden al handel met het Oosten, ze kochten en verkochten dure producten zoals zijde, peper en parfum. Deze spullen werden met ezels en kamelen vervoerd naar Nederland. In de 13 de eeuw gingen de Europeanen naar het Verre oosten, hier werden ook boeken over geschreven o.a. één in 1298 door Marco Polo. Maar helaas zorgden de Ottomanen in de 15 de eeuw ervoor dat ze er niet meer langs konden. De Europeanen gingen opzoek naar andere wegen. De Portugezen gingen o.a. Afrika naar Azië toe en ook ging Columbus het via (toen nog niet bekende) Amerika proberen en zo heeft hij het land Amerika ontdekt. Toen Columbus weer naar zijn Spanje ging sloten ze Het verdrag van Tordesillas. Hierbij trokken ze een (denkbeeldige) lijn van noord naar zuid door de Atlantische Oceaan. In het Oosten mochten de Portugezen doen wat ze wilden en ze gingen zich richten op Afrika en Azië. In het Westen de Spanjaarden die zich gingen richten op Amerika. In 1498 ging de Portugees Vasco da Gama via Afrika naar Azië toe en dit was succesvol. Na 10 maanden reizen was hij in Azië. Hij kwam hier geen moslims tegen maar vreemde mannen die in Krishna (=God van het Hindoeïsme) geloofden, dit was ene bekend geloof in India. De Portugezen gingen verder het land in Azië verder onderzoeken. In 1512 hadden ze succes en ontdekten ze de Molukken dit waren Indonesische eilanden waar veel kruidnagel en nootmuskaat te vinden was. Ze gingen verder naar Japan en China en maakten handelsplaatsen waar ze al de spullen naar de rest van Europa brachten, hiermee werd goed verdiend. Dit duurden zo n 10 jaar. Daarna gingen de Engelsen ook op ontdekkingsreis. Ze ontdekten Oost-Azië en in 1594 ging ook Nederland het proberen. De Portugezen wouden dat niemand hun wegen ontdekte dus hielden ze ze geheim maar die Nederlanders gingen dus via het Noorden routes maken. Ze probeerden 3 jaar achter elkaar via Ruslan naar Oost-Azië toe maar ze liepen vast in het ijs. In 1594 gingen 4 zwaarbewapende schepen onder leiding van Cornelis de Houtman. De schepen moesten via Afrika naar Oost-Azië komen. Ze kwamen met gemak naar het zuiden van Afrika toe maar daarna werd de hitte en honger velen bemanningsleden te veel en stierven velen. Maar er kwam hoop: Ze vonden het eiland Madagaskar en daar was voedsel en drinkwater ze namen het mee en gingen verder via de Indische Oceaan. Na 4 maanden zagen ze land maar dit was een vulkaan genaamd Sumatra. Ze gingen naar Java toe en daar vonden ze in 1596 de havenstad Bantam. De Portugezen hadden hier een handelspost en konden het niet voorkomen dat de Nederlanders aan land kwamen. De Nederlanden kochten veel op de markt en trokken weer terug naar Amsterdam. 160 van de 250 leden waren gestorven. De Nederlandsen schepen gingen vaak deze reis weer na en kochten spullen die ze weer verkochten en zo deden de Nederlanden ook mee met de Europese expansie. Paragraaf 3 Amerika vóór Columbus Wie: Maya s leefden van 200 tot 900 n.c. in Midden-Amerika. Ze hadden een hoogontwikkelde cultuur. Ze leefden in een gebied waar heel de tijd oorlog was maar elk deelnemend land had wel dezelfde cultuur, dit betekende dus ook dat ze op dezelfde manier vechten. Ze schreven met de bekende Egyptische tekens ze waren Pagina 3 van 7

4 goed op het gebied van wiskunde en sterrenkunde. Ze geloofden in veel goden. In 900 stopt de Mayacultuur beetje bij beetje en ontstaan de Azteken. Dit volk neemt veel dingen van de Maya s over maar voegt er ook zelf dingen aan toe. In de 14 de eeuw bouwen ze in Mexico een groot rijk. Vanaf 1325 hebben ze ook stukken land waar hun hoofdstad op stond: Tenochtitlan. Ze geloofden ook in goden waarvan de zonnegod het belangrijkst was. In 1500 was Tenochtitlan een van de grootste steden op aarde, de staat stond bekend om: Brede straten met kanalen vol boten Versierde tempels Aquaducten Markten Verhaal: Voordat Columbus Amerika ontdekte en er de macht kreeg was Amerika een land met traditionele culturen. Zo werd er veel gejaagd en getrokken en leven en o.a. indianen. Er werd dus geleefd zoals de landbouw(stedelijke) samenleving. In 1911 ging de Amerikaan Hiram Bingham samen met een gids een reis maken door Zuid-Amerika, in juli dat jaar werden ze tijdens hun reis aangesproken door een boer. Die vertelde hen dat er hoog in de berg ruïnes waren hij noemde deze machu picchu wat oude berg betekende. Ze trokken naar de plek en kwamen ze boven de landbouwstukken een prachte stad tegen waar alle muren nog van stonden. Dit was een Incastad dat is een stad die al honderden jaren verlaten is. De Incastad was in 1438 in Peru gesticht. Deze plaats werd bestuurd door een Inca dat is ookwel een keizer, Columbus heeft dit stuk in Amerika nooit ontdekt. In de 16 de eeuw hadden de Spanjaarden het Incarijk verwoest maar dit stukje van het Incarijk hebben ze nog nooit gevonden. Toen Columbus in 1492 Amerika ontdekte en in het land was noemde hij de bevolking Indianen. De Indianen die Columbus ontmoette hadden een landbouwsamenleving maar hij heeft niet iedereen ontmoet en is dus ook niet te weten te komen dat niet iedereen in Amerika deze cultuur had. Er waren ontzettend veel verschillende culturen, en dus ook veel mensen. Hieronder de gebieden met de samenleving erbij: GEBIED Noorden en Zuiden van Amerika SAMENLEVING Jagers en verzamelaars Verenigde staten en Brazilië Jagers en verzamelaars Andes en Midden-Amerika Ontwikkelde landbouw stedelijke samenleving Wetenschappers denken dat al het land op aarde aan elkaar zat en dat het in de loop der jaren uit elkaar is geschoven waardoor Amerika losgekoppeld is van de rest. De mensen zijn in 1492 dus overgestoken en zo leven ze nu in Amerika. Amerika werd zo een los land door de cultuur, samenlevingen, andere planten, dieren en gewassen. Maar ze hadden ook dingen niet die de rest van de wereld weer wel had. soort Hadden de indianen wel hadden de indianen niet Gewassen Mais, tomaten, tabak, aardappelen Dieren Lama s Koeien, paarden, varkens, schapen Pagina 4 van 7

5 paragraaf 4 Spanjaarden en Portugezen in Amerika Verhaal: Toen bekend werd dat Columbus een nieuw land had ontdekt wilde meer mensen naar het land toe om te kijken wat voor schatten en grondstoffen daar waren, daar gaat deze paragraaf over. In 1492 bij kerst was er een schipbreuk (een van Columbus zijn 3 schepen) op de zee Haïti. Niet iedereen kon terug en daarom werd de plek La Navidad een plaats waar de eerste Europese kolonie leefde in Amerika ze waren hierom ook de eerste allochtonen. Columbus neemde Indianen die hij als slaaf gebruikte en sieraden mee terug naar Spanje en daardoor stuurden Isabella en Ferdinand Columbus terug. Columbus ging 1 jaar later terug maar de plaats La Navidad was totaal verwoest en ook zijn 2 de kolonie werd geen succes maar toch werd er door Isabella en Ferdinand een aantal ontdekkingsreizigers gestuurd waar Amerigo Vespucci er een van was. Hij kwam uit Italië en ging rond naar de kust van Brazilië. In 1507 werd Amerika op de wereldkaart getekend en een Duitster noemde het Amerika. De Portugezen ontdekte Brazilië doordat ze op weg waren naar Azië gingen en een grote bocht maakte om Afrika. Door de regel van Tordesillas Hoorde het bij de Portugese kant. In 1513 werd de eerste reis om de wereld gemaakt door de Spanjaard Núnez de Balbao. Hij was is Panama en zag daar de Stille Oceaan. Ferdinand ging in 1519 via Spanje met 5 schepen langs de wereld, er is maar 1 schip teruggekomen zonder Ferdinand Magellan. De Spanjaarden veroverden stukken van Midden en zuid Amerika en ruïneerden de Indiaanse cultuur. Diego Velázquez veroverde Cuba en haalde de Indianen over om voor de Spanjaarden te werken. De Indianen vluchtten of stierven aan ziektes. In 1519 werd er iemand door Hernán Cortés gestuurd naar Mexico waar hij hoogontwikkelde samenlevingen ontdekte. Hij raakte in een oorlog maar zijn vijanden stelden voor om samen Tenochtitlan te veroveren. De koning werd door hen gevangengenomen daardoor waren de Azteken bang geworden en durfden ze niet terug te vechten. Nadat de koning was gedood vielen ze de Spanjaarden aan en gingen de Spanjaarden weg. In 1521 keerde Hernán Cortés terug met een groter leger en hij verwoeste de stad. Hij bouwde de stad Mexico. De achterneef van Hernán Cortes (Francisco Pizarro) ging naar West- Amerika voor goud maar trof het Incarijk in 1532 en veroverde het. De Spanjaarden hadden heel veel macht over de Inca s en Azteken doordat de Spanjaarden veel grotere en machtigere wapens hadden. In die tijd waren er ook heel veel epidemieën in Amerika waardoor de bevolking heel zwak was en in 1630 stierf zelf 95% van de bevolking door ziektes. Begrippen: Nieuwe wereld: Amerika Oude wereld: Europa, Azië, Afrika paragraaf 5 Kolonialisme en slavernij Verhaal: Amerika werd in Europa bekend gemaakt als land dat rijk en machtig was en daarvoor verhuisden veel Spanjaarden naar Amerika. Ze gingen vooral Midden en Zuid-Amerika toe en koloniseerden zich daar. Ze trouwden met Indiaanse vrouwen en zo kwamen er gemengde samenlevingen (verschillende culturen bij elkaar). De Spanjaarden vonden er zilver, verbouwden er suiker. Vanaf de 17 de eeuw werden dat ook andere gewassen zoals tabak, koffie en cacao. De Spanjaarden dwongen de Indianen om voor hen te werken. Werken op de plantages was Pagina 5 van 7

6 zwaar en dit konden de Indianen niet aan. Ze werden ziek en slap. In 1534 verbood de Spaanse koning de Indianenslaverij. De Spanjaarden ontdekten dat de zwarte slaven uit Afrika veel sterker waren en amper ziek werden. In de 17 de eeuw waren er heel veel slaven nodig omdat de landbouw groeide Ook de Europeanen begon met de Slavernij in West-Indië. Ook in de 19 de eeuw was er nog veel slavernij. De Afrikaanse slaven werden heel slecht behandeld. Ze werden overvallen en meegenomen, vervoerd in schepen waar alle ziekten werden overgenomen, en moesten onder hogedruk werken. Er vluchtten daarom ook veel mensen naar het oerwoud en daar bouwden ze een volk en waren er ook weer gemengde samenlevingen. De Europeanen die in Amerika kwamen namen hun eigen goederen mee zoals paarden, koeien en varkens. Ook werd er in 1492 gewassen uit de nieuwe wereld ook in de oude wereld verbouwd zoals mais, pinda s, tomaten en tabak. Vanaf de 18 de eeuw werden de aardappelen uit de Andes in Europa het voedsel voor de armen. Jaartallen n.c De Maya s leefde 1325 Tenochtitlan hoofdstad van de Maya s 1298 De Portugees Vasco da Gama ging succesvol via Afrika naar Azië 1299 Het Ottomaanse rijk ontstaat 1400 Handel op zee ging achteruit 1422 Prins Hendrik stuurt schepen voorbij Kaap Bojador 1434 Kapitein Gil ontdekte land na Kaap Bojador 1438 Machu Picchu gesticht in Peru 1453 Einde van het Byzantijnse rijk De koning wou een zeeroute naar Indië 1497 Spaanse rijk ontstaat 1492 Columbus ontdekt Amerika Schipbreuk bij Haiti Amerigo Vespicci ging op ontdekkingsreis langs de kust van Brazilië 1500 De Spanjaarden en Portugezen gingen op ontdekkingsreis De Spanjaarden verwoesten het Incarijk behalve Machu Picchu Pagina 6 van 7

7 1507 Amerika word een echt land op de wereldkaart 1512 De Molukken worden ontdekt 1513 Númez de Balbao ontdekt de stille oceaan waardoor een wereldreis mogelijk word 1519 Ferdinand ging met 3 schepen een reis rond de wereld maken In Mexico worden hoogontwikkelde culturen ontdekt 1520 Ottomaanse rijk kon zichzelf een wereldrijk noemen 1521 Mexico wordt verwoest 1532 Een deel van het Incarijk werd verwoest door Fransico Pizarro 1571 Slag bij Lepanto Nederlandse schepen gingen proberen via Afrika naar Azië te reizen 1596 De havenstad Bantam werd ontdekt 1911 Hiram Bingbam ging op reis en ontdekte Machu Picchu Pagina 7 van 7