Productschap Vis Jaarverslag 2011

Transcriptie

1 Productschap Vis Jaarverslag 2011

2

3 Productschap Vis Jaarverslag 2011

4 Inhoud Voorwoord 3 Het Productschap Vis 5 Kerntaak 1: Adviseren en beïnvloeden 7 Kerntaak 2: Ketenbenadering en verantwoord ondernemen 15 Kerntaak 3: Kennisontwikkeling en innovatie 21 Kerntaak 4: Informatieopbouw en -uitwisseling 25 Kerntaak 5: Inzetten uniek instrumentarium 31 Afdeling Nederlands Visbureau katern Hoe verder in 2012? 51 Bijlage 1: Samenstelling bestuur Productschap Vis Bijlage 2: Organisatieschema Productschap Vis 61 Bijlage 3: Heffingen 62 Bijlage 4: Ontwikkelingen in personeel 63 Bijlage 5: Steuninventaris 66 Bijlage 6: Overzicht opgenomen van de heffingsgrondslagen en tarieven 68 Bijlage 7: Verstrekte subsidiesverstrekte subsidies 71 Bijlage 8: Geldende verordeningen en besluiten 72 2

5 Voorwoord In het jaar 2011 hebben bestuur en medewerkers van het Productschap Vis zich zoals altijd weer met volle overgave ingezet voor de belangen van de visketen. Dit jaarverslag bevat een gedetailleerde beschrijving van de activiteiten; dit voorwoord is slechts een greep uit de vele projecten. Voor de totale Noordzeevisserij is eind 2011 met het ondertekenen van het Vibeg akkoord een eind gekomen aan een lange periode van discussie over de noodzakelijke Natura 2000 maatregelen, inclusief een pakket aan flankerend beleid voor de garnalensector. De implementatie zal in 2012 starten. In de garnalensector waren de resultaten niet goed. Veel discussie heeft plaatsgevonden over de gewenste duurzaamheidsmaatregelen en te sluiten gebieden (Vibeg). Ook over de organisatie van de keten is veel gesproken. Een rapport dat op verzoek van het departement daartoe is opgesteld op persoonlijke titel door de voorzitter van het productschap bevat vele goede suggesties om de noodzakelijke vernieuwingen in de sector te bediscussiëren. Veel energie is gestopt in de voorbereiding voor het verkrijgen van het MSC certificaat voor diverse platvisvisserijen en garnalen. In 2012 zal worden geoogst. Na een vliegende start in 2010 was 2011 het eerste volle jaar voor de mosselpromotie activiteiten. De activiteiten zijn succesvol gebleken; het draagvlak in de sector is onverminderd groot. De activiteiten van de Stichting Nederlands Visbureau zijn in 2011 geruisloos binnen het Productschap Vis geïntegreerd. De campagne Mannen van de Zee oogst volop waardering. Ook promotie via de digitale snelweg krijgt meer en meer vorm. Nadat begin 2011 door Staatssecretaris Bleker de blueports (regionaal en landelijk) zijn gestart als vervolg op de activiteiten van het VIP om duurzaamheid en innovatie te stimuleren heeft het productschap met het departement het initiatief genomen om een landelijk afstemmingsplatform op te zetten. Een subsidieverzoek daartoe is gehonoreerd. Vanaf het najaar 2011 zijn de eerste activiteiten regionaal en landelijk gestart. Voor het tweede seizoen is in 2011 met succes glas- en pootaal uitgezet. Dit project zal tot en met 2013 worden gecontinueerd, met subsidie vanuit het EVF. Ook de ontheffingsregeling voor de visserij op wolhandkrabben is weer succesvol uitgevoerd. Op organisatorische vlak is sinds begin 2011 gewerkt aan een blauwdruk om te komen tot intensieve samenwerking met een groot aantal productschappen: - Productschap Zuivel - Productschap Vee en Vlees, - Productschap Pluimvee en Eieren, - Productschap Tuinbouw, - Productschap Veevoerder, - Productschap Wijn, - Productschap Akkerbouw, - Productschap Margarine Vetten en Oliën. 3

6 In mei 2011 heeft dit geleid tot een resultaat dat aan de besturen van alle productschappen is voorgelegd als een voorgenomen reorganisatie en samenwerking. Het bestuur van het Productschap Vis heeft, met een aantal voorwaarden, ingestemd met dit voornemen. Het kabinet heeft eind 2011 met haar standpunt ten aanzien van de PBO voorgesteld om deze samenwerking verplicht te stellen; met reductie van een aantal taken. Zaken als belangenbehartiging, promotie en marktinformatie zijn geen beoogde taken meer; medebewind en een aantal publiek belangrijke taken zoals dier- en plantgezondheid, dierenwelzijn en volksgezondheid nog wel. Arbeid, duurzaamheid en innovatie kunnen wellicht als potentieel pluspakket tot de taken gaan behoren. In december nam de Tweede Kamer in meerderheid een motie aan om de schappen geheel op te heffen. In 2012 wordt deze discussie vanuit het kabinet vervolgd. Op 31 december is de benoemingstermijn van Doeke Faber als voorzitter beëindigd. Voor een nieuwe periode heeft hij zich niet beschikbaar gesteld. Bestuur en medewerkers danken hem voor zijn inzet voor de vissector in de afgelopen jaren. ir. D.A.M. Risseeuw secretaris 4

7 PRODUCTSCHAP VIS Het Productschap Vis is van en voor de gehele vissector: van visser tot viskweker en van importeur tot detaillist. Het productschap is krachtens de wet op verzoek van de sector zelf in het leven geroepen als publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. In die hoedanigheid richt de organisatie zijn werkzaamheden op verbetering van de positie en de omstandigheden van ondernemingen en werkenden in de vissector, daarbij rekening houdend met het algemeen belang. De wettelijke verankering van de taakgebieden van de productschappen is terug te vinden in de Wet op de bedrijfsorganisatie. In artikel 71 is een algemene omschrijving te vinden van de taakstelling: een algemeen belang dienende bedrijfsuitoefening door de ondernemingen, waarvoor zij zijn ingesteld, te bevorderen, alsmede het gemeenschappelijk belang van die ondernemingen en van de daarbij betrokken personen te behartigen. Missie Het Productschap Vis is een professionele organisatie van en voor de Nederlandse vissector. De organisatie begeeft zich op het raakvlak tussen bedrijfsleven en overheid en is de natuurlijke partner van private organisaties in de vissector. Het Productschap Vis komt op voor de gezamenlijke belangen van werkgevers en werknemers in de visketen om langs die weg te zorgen dat de consument de beschikking krijgt over een verantwoord en gezond product. Hoofdtaken Het Productschap Vis heeft unieke wettelijke bevoegdheden en een bijzondere positie. Dat komt tot uiting in de volgende hoofdtaken: - het bieden van een platform waar alle partijen in de keten elkaar kunnen ontmoeten voor overleg en gesprek over alles wat er in de keten aan de orde is; - op uitdrukkelijk verzoek van de dragende organisaties het uitvoeren van belangenbehartiging voor de bedrijfstak; - het in medebewind uitvoeren van overheidstaken (bv. de buitendienst op de afslagen); - het vaststellen van autonome regelgeving (bv. de haringverordening); - taken op het terrein van arbeid, ondersteuning en onderwijs; - het bijeenbrengen en verstrekken van statistische en andere informatie; - de spreekbuisfunctie naar politiek en samenleving voor de keten; - het innen van financiële middelen voor de collectieve promotie van vis en visproducten. Doelstellingen a. Adviseren en beïnvloeden: - Kennis van de (inter)nationale aan de vissector gerelateerde beleidsontwikkeling en het gevraagd en ongevraagd geven van advies; - Vertegenwoordiging van de vissector (in afstemming met private organisaties en op hun verzoek) in diverse nationale en internationale gremia. b. Ketenbenadering: versterking economische positie vissector door ontwikkeling van collectieve ketenconcepten (bv. voedselveiligheid, kwaliteit, efficiency, etikettering); c. Kennisontwikkeling: uitbouw, vastleggen en aanbieden van kennis over beleidsinhoud en beleidsproces aangaande de gehele vissector. d. Informatieopbouw- en uitwisseling: informatiepunt vissector, statistische informatie, analyses, kengetallen. e. Inzetten uniek instrumentarium: 5

8 - Autonome verordenende bevoegdheid gericht inzetten; - Gerichte fondsvorming (bestemmingsheffing). f. Versterken van de positie van de visserijsector door het (verder) bijeenbrengen van functies en organisaties binnen de vissector in het Visserijcentrum. Het beleid van het Productschap Vis wordt bepaald door het bestuur. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemerszijde, benoemd door de dragende organisaties (zie bijlage 1). Het bestuur laat zich op een aantal beleidsterreinen adviseren door commissies. Het bestuur benoemt uit zijn midden het dagelijks bestuur. Het dagelijks bestuur heeft specifieke taken bij het financiële beheer. De dagelijkse werkzaamheden van het Productschap Vis worden verricht door het secretariaat. Een organisatieschema treft u aan als bijlage 2, terwijl de ontwikkelingen in personeel worden toegelicht in bijlage 4. Oprichting van en deelname in andere rechtspersonen Op grond van artikel 138 van de Wet op de bedrijfsorganisatie moet de oprichting van en deelname in andere rechtspersonen worden gemeld bij de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Het Productschap Vis heeft toestemming van de Minister van SZW voor zijn deelname in de volgende rechtspersonen: - Stichting Nederland Maritiem Land (NML); - Stichting Structuurverbetering Mosselkweek en Garnalenvisserij (SSMG); - Stichting Nederlands Visbureau (NVB). KENGETALLEN 2011 WERKGELEGENHEID De vissector is goed voor ongeveer banen in Nederland. Dit zijn parttimers en fulltimers Aanvoer Handel/verwerking Detailhandel VLOOT 14 trawlers 283 Noordzeekotters 70 IJsselmeerkotters 60 mosselkotters HANDEL Handels- en verwerkingsbedrijven ± 600 Visspecialisten met minimaal 1 verkooppunt KWEEKSECTOR: Per vissoort: 18 paling 13 meerval 5 forel 1 tilapia 3 snoekbaars 1 steur (kaviaarproductie) 2 tarbot 1 tong 6

9 Kerntaak 1 Adviseren en beïnvloeden Belangenbehartiging op nationaal en Europees niveau Het Productschap Vis neemt met regelmaat deel aan overleg met vertegenwoordigers van de Europese Commissie in Brussel om zich in te zetten voor de belangen van de Nederlandse vissector. Naast het voeren van direct overleg met de Europese Commissie stelt het Productschap Vis expertise ter beschikking aan de Stichting van de Nederlandse Visserij, die vertegenwoordigd is in diverse adviesorganen van de Europese Commissie, waaronder het Raadgevend Comité voor de Visserij en Aquacultuur, de Regionale Adviesraden (RAC s) voor de Noordzee, de Noord- en de Zuidwestelijke Wateren, de pelagische RAC, de distant waters RAC en het Comité voor de Sociale Dialoog. Een belangrijk onderwerp op de agenda betreft de hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. Jaarlijks vinden de onderhandelingen plaats over de toegestane vangsthoeveelheden (TAC en quota) in de Raad van Ministers in Europa. Het productschap voedt het ministerie vooraf en tijdens deze onderhandelingen met standpunten en expertise. In 2011 heeft het Productschap Vis de standpunten ten aanzien van deze onderhandelingen namens de sector richting het ministerie van EL&I en de Tweede Kamer kenbaar gemaakt. Dit heeft er mede voor gezorgd dat de TAC s voor 2012 van de geassocieerde bestanden gelijk zijn gebleven aan die van De permanente toelating van de pulsvisserij is een duidelijk speerpunt voor Daartoe is de Stuurgroep Pulsvisserij opgericht waarin het ministerie van EL&I, het productschap, de Nederlandse Vissersbond, VisNed, Imares en Stichting de Noordzee gezamenlijk werken aan de voorwaarden waaronder een permanente toelating van de pulsvisserij mogelijk is (zie ook Kerntaak 3 Kennisontwikkeling en Innovatie). Tevens is het productschap namens de Noordzee RAC op bezoek geweest bij de Europese Commissie om te pleiten voor de aanpassing van het protocol om maaswijdtes te meten. Thans wordt dit met de Omegameter gedaan, echter het meten van een maas is lastig omdat het materiaal niet stabiel is. Het onderzoek door TNO uitgevoerd in 2010, in opdracht van het productschap, concludeerde dat met een hogere voorspanning gemeten moet worden en één maas minimaal drie keer gemeten moet worden, waarbij de laatste meting gebruikt wordt. Dit zou resulteren in een stabiele meting, die altijd hetzelfde zal uitkomen onafhankelijk van wie de meting doet, of waar hij gedaan wordt. De Commissie heeft kennis genomen van de resultaten en deze in beraad genomen. In 2012 zal opnieuw worden aangedrongen op de wijziging van het protocol. Bemiddeling bij internationale quotumruilen Nederland onderscheidt zich van de meeste andere Europese lidstaten op het gebied van internationale quotumruil. Deze ruilonderhandelingen worden in Nederland vanuit de sector zelf geïnitieerd en afgerond. Dit terwijl vrijwel overal de overheden een belangrijke speler zijn. Het afgelopen jaar heeft Nederland 153 internationale quotaruilen gedaan, van heel simpele tot heel gecompliceerde. Deze quotaruilen met andere lidstaten moeten officieel door de overheden van de lidstaten bij de Europese Commissie in het zogeheten FIDES systeem worden geregistreerd. Dit om ervoor te waken dat het totaal aan quota van alle lidstaten nooit meer is dan de desbetreffende TAC s. Namens het Productschap Vis fungeert Gerard van Balsfoort van de PFA juist vanwege zijn onafhankelijke rol als de voorbereidende schakel bij deze ruilen. Over de prijs van de te ruilen vangsthoeveelheden 7

10 dit noemt men de ruilvoet moet soms stevig onderhandeld worden. Politiek Kamerleden en hun beleidsambtenaren worden actief en desgevraagd geïnformeerd over de standpunten van de vissector over tal van onderwerpen die in de Tweede Kamer worden behandeld. Daarnaast vindt regulier overleg plaats met de bewindspersoon van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, inmiddels Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. Bestuurders van het Productschap Vis bespreken actuele thema s, al dan niet ter voorbereiding op nader overleg in de Tweede Kamer of binnen de Visserijraad te Brussel. vis, schaal- en schelpdieren bij handels- en verwerkingsbedrijf Den Heijer. De reders van de pelagische sector verzorgden tot slot een kijkje in deze deelsector waar de wereldwijde inzet zijn eigen dimensies kent. Natura 2000 en de vissector Sinds 2007 zijn groepen gebieden aangewezen op grond van de Vogel- en Habitatrichtlijn, de zogenaamde Natura 2000-gebieden, onder meer de Waddenzee, Oosterschelde, Westerschelde en het IJsselmeer. Het Productschap Vis heeft sinds 2007 uitdrukkelijk gebruik gemaakt van de inspraakmogelijkheden bij alle wateren die voor zowel de binnenvisserij als zee- en kustvisserij van belang zijn. Door het productschap is er met kracht voor gepleit om rekening te houden met de bestaande visserijactiviteiten die in de aangewezen gebieden plaatsvinden. Van een groot aantal van de sinds 2007 voorlopig aangewezen gebieden heeft het ministerie van EL&I deze in 2010 definitief aangewezen. Het productschap heeft voor een aantal belangrijke visgebieden, zoals de Oosterschelde, beroep ingesteld tegen deze definitieve aanwijzing. Overleg met de verschillende visserijsectoren over de te volgen strategie blijft hierbij van belang. In mei mocht de vissector staatssecretaris Bleker ontvangen voor een werkbezoek. In alle vroegte startte het programma om kennis te maken met de bedrijvigheid op de visafslag van Scheveningen, terwijl de vangst van de Noordzeevis werd aangeland, geveild en gedistribueerd. Hij sprak met praktiserende ondernemers uit de vissector over tal van onderwerpen die op de politieke agenda staan. Thema s als quota, maaswijdten, zeedagen, vistechnieken en elektronisch logboek passeerden de revue. Een korte trip met een kotter (SCH65) was onderdeel van het programma, waar de flyshoot visserij kon worden uiteengezet. Aansluitend aan het bezoek aan de vissers kreeg de staatssecretaris een beeld van de internationale handel in het grote palet van Waddenzee en Noordzeekustzone In 2009 zijn Waddenzee en Noordzeekustzone definitief aangewezen als Natura gebieden. Hiertegen is door het productschap beroep ingesteld. In het najaar van 2010 heeft dit beroep gediend bij de Raad van State. Insteek van de beroepen van het productschap, was dat de doelen voor deze gebieden niet duidelijk genoeg zijn, waardoor onzekerheid ontstaat over het voortbestaan van visserijactiviteiten in de gebieden. Tevens is het argument van de Minister van EL&I (voormalig LNV) dat nog niet is gebleken dat de visserijsector schade zal ondervinden van de aanwijzing onjuist. In 2011 is hier een uitspraak over gedaan. Het beroep van het productschap is ongegrond verklaard. De Raad van State heeft geoordeeld dat niet gebleken is dat de minister niet op goede gronden een hersteldoel voor 8

11 de zeebodem in de Waddenzee heeft gesteld. Ook is de Waddenvereniging in het gelijk gesteld in hun betoog dat voor de grijze zeehond onvoldoende duidelijk is waarom een behouddoel voldoende zou zijn. Voor de Noordzeekustzone heeft de Raad van State de Stichting de Noordzee op een aantal punten in het gelijk gesteld. De Raad van State is namelijk van mening dat voor de bruinvis een Noordzee-breed beschermingsplan niet voldoende is, maar dat in de Noordzeekustzone zelf ook maatregelen moeten worden genomen. Ook is geoordeeld dat de begrenzing van de Noordzeekustzone (tot de dieptelijn van 5 meter) niet zorgvuldig gedaan is en dat de doelstelling om de kwaliteit van de zeebodem te behouden niet deugdelijk gemotiveerd is. Dit is in het wijzigingsbesluit van de Noordzeekustzone aangepast. Beheerplannen Voor een groot deel van de Natura 2000-gebieden is het bevoegde gezag (voor de natte gebieden meestal Rijkswaterstaat) gestart met het opstellen van de beheerplannen. In deze plannen zal een beschrijving worden opgenomen van alle activiteiten die in het gebied plaatsvinden, de mogelijke effecten van deze activiteiten op de natuurdoelen en eventuele maatregelen om de effecten op de natuur tegen te gaan. Het Productschap Vis is ook in 2011 bij veel van deze beheerplannen direct en indirect betrokken om ervoor te pleiten dat de huidige visserijactiviteiten door kunnen blijven gaan. Het komend jaar zullen de discussies over de diverse beheerplannen doorgaan en het productschap zal namens de sector bij deze discussies betrokken blijven. Voor o.a. de Zuid-Westelijke Delta (alle bekkens van Westerschelde tot en met Haringvliet) en Waddenzee en Noordzeekustzone wordt het beheerplan (al dan niet in concept) tegen het eind van 2012 verwacht. Het komend jaar zullen de discussies over de diverse beheerplannen doorgaan en het productschap zal namens de sector bij deze discussies betrokken blijven. Natura 2000 op zee Eind 2008 zijn ook de eerste gebieden op de Noordzee door het ministerie van LNV (destijds) bij de Europese Commissie aangemeld als Natura 2000-gebied. Het gaat om de Doggerbank, Klaverbank, Vlakte van de Raan en de Noordzeekustzone tussen Petten en Bergen (uitbreiding van het eerder aangewezen deel van de Noordzeekustzone). Op de aanmeldingsdocumenten is door het productschap namens de sector ingesproken. Op de valreep zijn door de staatsecretaris van EL&I eind 2010 de Noordzeekustzone en de Vlakte van de Raan definitief aangewezen. Tegen deze aanwijzing is begin 2011 beroep door het productschap ingesteld. Voor deze gebieden is eind 2009 echter ook een proces op gang gekomen om over de visserijmaatregelen in deze gebieden te praten: Vibeg. Het productschap neemt aan dit proces deel, in nauw overleg met betrokkenen uit de sector. In is dit proces in een stroomversnelling gekomen, onder leiding van de heer J. Heijkoop. De inzet van het zogenaamde Heijkoop-traject was om voor het eind van 2010 te komen tot visserijmaatregelen in deze Natura 2000-gebieden. De werkelijkheid bleek echter weerbarstiger en dit proces is pas eind 2011 tot een conclusie gekomen. In het Vibeg-akkoord zijn o.a. afspraken gemaakt over uitfasering van de boomkorvisserij in de Natura 2000-gebieden in de kustzone per 2016, het bieden van een perspectief voor de garnalenvisserij (inclusief onderzoek) en partijen hebben zich eraan verbonden beroepen tegen natuurbeschermingswetvergunningen, aanwijzingsbesluiten en beheerplannen in te trekken of in de toekomst niet te voeren. Dit betekent dat het beroep van het productschap tegen de aanwijzing van de Vlakte van de Raan en de uitbreiding van de Noordzeekustzone ingetrokken zal moeten worden. Voor de Noordzeekustzone is in Vibeg een zoneringsplan overeengekomen, met verschillende mate van bevissing. Voor de Vlakte van de Raan is in Vibeg gewezen op de noodzaak van meer onderzoek. Via een door het VIP toegekend project wordt met de Zeeuwse Milieufederatie samen in het gebied gekeken hoe visserij en natuur samen kunnen gaan. Dit project zal het reguliere beheerplantraject voor de Vlakte van de Raan, dat eind 2011 van start is gegaan, voeden en uiterlijk eind 2012 leiden tot een advies over 9

12 visserij in de Vlakte van de Raan. Het productschap heeft, samen met VisNed en de Nederlandse Vissersbond, een passende beoordeling laten opstellen voor de boomkorvisserij (zowel met wekkerkettingen als met pulskor) en op basis van deze passende beoordeling een natuurbeschermingswetvergunning aangevraagd voor de boomkorvisserij in de Natura 2000-gebieden in de kustzone (Noordzeekustzone, Voordelta en Vlakte van de Raan). We verwachten medio 2012 over deze vergunning te kunnen beschikken. Voor de gebieden buiten de 12-mijlszone (Doggerbank, Klaverbank en Friese Front) is eind 2009 het FIMPAS-project (Fisheries Measures in Marine Protected Areas) van start gegaan. Dit project wordt door ICES begeleid en bestaat uit een aantal workshops. Workshop 1 en 2 hebben in 2010 plaatsgevonden en hierbij is gekeken naar de beschikbare informatie over de natuur en visserij in deze gebieden. Daarna is er een analyse gemaakt van de mogelijke effecten van visserij op de natuurdoelen. Het productschap is hierbij aanwezig geweest om informatie vanuit de sector en het standpunt van de sector in te brengen. In 2011 is op basis van deze analyse verder gepraat over mogelijke visserijmaatregelen. Vanuit de visserijsector is een eigen voorstel gedaan voor bescherming van de gebieden met stenen op de Klaverbank. Helaas lagen het voorstel van de sector en een apart voorstel van de NGO s zover uit elkaar, dat de FIMPAS-stuurgroep een middenweg heeft voorgesteld waar de sector nog niet mee akkoord kan gaan. In de eerste helft van 2012 zal daarom een laatste poging gedaan worden tot een voorstel dat voor alle partijen aanvaardbaar is. Voor de Doggerbank is in 2011 een traject gestart via de Spatial Planning focus groep van de Noordzee RAC om tot één voorstel voor visserij op de Doggerbank in Duitsland, Nederland en Engeland te komen. De traject moet ook in 2012 worden afgerond en leiden tot een voorstel dat via FIMPAS aan de Europese Commissie ter goedkeuring wordt voorgelegd. Motorvermogen Het ministerie van EL&I, het Productschap Vis, de kottersector en het ministerie van ILT hebben een doorstart gemaakt met de werkgroep Motorvermogen onder leiding van een onafhankelijke voorzitter. De aanleiding hiervoor was dat het eventuele gebruik van een deel van het afwijkingspercentage van het motorvermogen van maximaal 12,5% dat door onafhankelijk deskundigen is vastgesteld, en overeengekomen is in co-management, is komen te vervallen door uitspraken van het Europese Hof. Verder is geconstateerd dat in het kader van een Europees level playing field, er geen sprake lijkt te zijn van gelijke eisen voor het motorvermogen. Het doel van de werkgroep is om te bespreken hoe het staat met de controle en naleving van de afspraken vastgelegd in het Rapport Motorvermogens Beheersbaar van De kottervloot is in transitie naar visserijen met motoren met minder vermogen zoals, pulskor, fly-shoot, twinrig, mede gestimuleerd door de hoge gasolieprijs. Gezien deze ontwikkelingen worden vragen gesteld zoals: hoe relevant zijn deze afspraken, wat zijn mogelijke verbeteringen in de praktische uitvoerbaarheid en kosten, en hoe kunnen we het beste aan sluiten bij de nieuwe EU controleverordening (EU 1224/2009)? Om dit te bereiken wordt momenteel naar de volgende mogelijkheden gekeken om motorvermogens controleerbaar en handhaafbaar te reguleren: - blackbox; - verbeterd zegelplan; - typegoedkeuring voor motoren / certificeringsplan in het kader van de nieuwe controleverordening; - instelling nationale regels op basis van EU-regelgeving Nr 850/98 Technische maatregelen voor de instandhouding van de visbestanden. De werkgroep zal bovenstaande mogelijkheden bestuderen en mogelijk zou een combinatie van deze scenario s een oplossing voor met name de garnalenvissers kunnen bieden. Tevens is het de bedoeling aandacht te schenken aan wat er in andere landen op dit gebied gebeurt teneinde de kans op het verkrijgen van een level playing field te vergroten. 10

13 Windparken en de vissector De afgelopen jaren zijn er door diverse energiebedrijven vergunningen aangevraagd voor het bouwen van windparken op de Noordzee. Het Productschap Vis is betrokken geweest bij het indienen van inspraak en zienswijzen over deze windparken. In 2009 heeft de Minister van Verkeer en Waterstaat voor een aantal van deze windparken vergunningen verleend. Het Productschap Vis heeft tegen al deze vergunningen beroep ingesteld. Het productschap is van mening dat onvoldoende rekening wordt gehouden met de scheepvaartveiligheid en er onvoldoende onderzoek is gedaan naar de effecten op vislarven en het effect van geluid onder water op vissen. Bovendien is de vermeende refugiumwerking (waarbij de windparken een veilige plaats vormen voor o.a. vissen) niet voldoende bewezen en er is geen afdoende nadeelcompensatieregeling. In 2010 heeft de behandelingen van deze beroepen plaatsgevonden bij de Rechtbank Rotterdam, waarbij het productschap het visserijstandpunt heeft verdedigd. De Rechtbank heeft in 2011 uitspraak gedaan en geconcludeerd dat het productschap geen gronden heeft aangedragen die moeten leiden tot vernietiging van de vergunningen. Het productschap is tegen deze uitspraken in hoger beroep gegaan bij de Raad van State. Uitspraak in deze procedure wordt medio 2012 verwacht. Daarnaast zijn gesprekken met de windindustrie op gang gekomen om naar oplossingen te zoeken. Zo zal mogelijk medegebruik van windparken op termijn worden onderzocht. Handhavingverzoek Greenpeace Greenpeace heeft in juli 2009 een verzoek ingediend bij de minister van LNV (destijds) tot handhaving (reguleren) van de boomkorvisserij in de beschermde gebieden op de Noordzee (de gehele Noordzeekustzone en de Doggersbank, welke deels zijn aangewezen en deels zijn aangemeld als Natura 2000-gebied). Minister Verburg heeft dit verzoek destijds afgewezen, omdat zij van mening was dat er sprake is van bestaand gebruik dat al decennia lang plaatsvindt en niet leidt tot onomkeerbare schade. Tegen dit besluit van de minister heeft Greenpeace bezwaar gemaakt. Bij de behandeling van dit bezwaar is de visserijsector via het Productschap Vis als derde partij betrokken. De Minister van LNV heeft in juli 2010 de bezwaren van Greenpeace ongegrond verklaard. Tegen deze beslissing is Greenpeace in beroep gegaan bij de Raad van State. Het productschap is ook bij deze procedure derde partij en treedt in dit geding op, in samenspraak met de dragende organisaties, als vertegenwoordiger van de kottersector. Er zal zowel schriftelijk als mondeling (tijdens de hoorzitting) gereageerd worden op de argumenten van Greenpeace. Hiermee willen we boomkorvisserij in deze gebieden mogelijk houden. Tegen onze verwachting in heeft er in 2011 geen behandeling van het beroep plaatsgevonden. De verwachting is dat in 2012 de zitting zal plaatsvinden. Vaste Vistuigen Visserij Het productschap heeft de werkgroep vaste vistuigen Zuid ondersteund met een plan dat zich richt op het reduceren van de visserijdruk met vaste vistuigen in de Oosterschelde. Het plan is bij het ministerie ingediend. In de loop van 2012 zal duidelijk worden of het ministerie financiële middelen beschikbaar kan stellen om te komen tot een regeling/uitkoop om een sterke reductie van het aantal vergunningen c.q. bedrijven te bereiken. Afhankelijk van het besluit wordt de noodzaak tot het handhaven van de verdraagbaarheidstop ter discussie gesteld. Binnenvisserij De situatie van de binnenvisserij is niet tot nauwelijks verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Niet alleen vanwege het vangstverbod gedurende drie maanden op de voor binnenvissers belangrijkste soort, de aal, maar ook vanwege het vangstverbod van aal uit het rivierengebied. De aal en de wolhandkrab zijn verontreinigd met contaminanten en vertonen een overschrijding van de vastgestelde normen voor dioxines en dioxineachtige PCB s. Opgemerkt moet worden dat aal uit bijvoorbeeld de Friese meren wel voldoet aan de gestelde normen. De maatregelen zijn enerzijds gebaseerd op het aalbeheerplan van de Nederlandse over- 11

14 heid dat er voor moet zorgen dat het aantal uittrekkende schieralen toeneemt en anderzijds op voedselveiligheidsnormen. Via het ministerie van EL&I konden beroepsvissers een tegemoetkoming aanvragen op grond van een aalcompensatieregeling. De regeling is door EL&I uitgevoerd. Het productschap is veel vissers behulpzaam geweest bij het beantwoorden en oplossen van vragen over deze regeling. De stijging van de zeespiegel, de daling van de bodem en de stijging van de temperatuur dwingen ons ver vooruit te kijken en te anticiperen op ontwikkelingen in de verdere toekomst. We willen een ramp vóór zijn, zorgen dat we goed zijn voorbereid op de toekomst. Dat gebeurt met het Deltaprogramma. Het productschap heeft zich nadrukkelijk ingezet om de binnenvisserij als één van de gebruikers van de Nederlandse wateren in het Deltaprogramma erkend te krijgen. Aanvankelijk was de visserij zwaar onderbelicht maar deze staat nu als deelnemer bij enkele deelprogramma s op de kaart en nu worden de effecten van menselijk ingrijpen in en rond het water in kaart gebracht. Bovendien is het productschap betrokken bij het analyseren van knelpunten en het aanreiken van mogelijke oplossingen. Aquacultuur De Nederlandse kweekvissector is dit jaar stabiel gebleven. De afname van het aantal bedrijven in de voorgaande jaren is gestopt. Het aantal gekweekte soorten is echter wel afgenomen. Paling- en meervalkwekerijen zijn thans verantwoordelijk voor het overgrote deel van de visproductie. In samenwerking met het ministerie van EL&I is de laatste hand gelegd aan het actieplan Visgezondheid in de aquacultuur. Er is een geactualiseerde handleiding visziekten opgesteld. Deze handleiding betreft niet alleen vissen maar is uitgebreid met schaal- en schelpdieren. Het productschap heeft samen met een laboratorium en een viskweker een protocol opgezet om de wachttijd van een diergeneesmiddel vast te stellen, indien dit wordt gebruikt. Het diergeneesmiddelgebruik is echter zo gering dat het nog niet tot een daadwerkelijk representatief onderzoek is gekomen. Arbeidsmarkt Met de andere productschappen is ook dit jaar verder uitvoering gegeven aan het project Verankering van de Arbeid. Het project waarbinnen de werknemersorganisaties en de sociaal secretariaten van de productschappen actief in participeren heeft tot doel de factor arbeid nadrukkelijk meer aandacht te geven binnen de productschappen. De activiteiten die onder de vlag van het project worden uitgevoerd zijn opgenomen in een jaarplan. Ook het project genaamd Programma Arbeid en Onderwijs (PAO) is in uitvoering genomen. Over het eerste deel project het zogenaamde mobiliteitsonderzoek zijn concept rapportages inmiddels ontvangen. Hieruit blijkt dat de arbeidsmarkt in de agrofood- en tuinbouwsectoren in de komende jaren dreigt vast te lopen. Uit onderzoek blijkt dat het aandeel 55+-ers in deze sectoren steeds sneller zal stijgen, terwijl de nieuwe instroom van jonge werknemers stagneert. Om aantrekkelijk te blijven voor werknemers en tegelijkertijd perspectief te kunnen bieden aan nieuwe instroom, is mobiliteit en dus beweging noodzakelijk. De mobiliteit van werknemers kan volgens de uitkomsten van het onderzoek in belangrijke mate worden gestuurd door de werkgever. Het initiatief ligt bij de werknemers zelf, echter zij weten onvoldoende wat zij kunnen doen om hun eigen arbeidsmarktpositie te verbeteren. Werkgevers hebben een belangrijke rol in het geven van duidelijke informatie aan werknemers over de mogelijkheden nu en in de toekomst in de eigen organisatie en daarbuiten. Belangrijke randvoorwaarde bij het positief beïnvloeden van de arbeidsmarkt is een regionale aanpak. Vaak is voor werknemers namelijk de afstand tot werk en de verbondenheid met een regio belangrijker dan de relatie met het agrofood- en tuinbouwcluster. Daarnaast is deelgenomen aan het onderzoek de Nederlandse Maritieme Cluster 12

15 2011. In dit onderzoek worden van de elf maritieme branches in Nederland inclusief de visserij aanvoersector de economische ontwikkelingen en de arbeidsmarkt in kaart gebracht. De moeilijke economische situatie als gevolg van de hoge brandstofprijzen, visquota, prijzen en duurzaamheids ontwikkelingen worden bevestigd. Tevens wordt geconstateerd dat de het aantal werknemers in de sector zowel direct als indirect licht afneemt. De grote meerderheid van de instroom van nieuwe medewerkers is afkomstig uit de sector zelf, de schoolverlaters maken daarvan 16 % uit. De in- en uitstroom naar de andere maritieme sectoren is voornamelijk richting waterbouw. Met de weg naar verdere verduurzaming en de toenemende implementatie van innovatieve zowel visserijtechnisch als op het gebied van brandstofbesparing wordt een positieve trend gesignaleerd. Ook opleidingsconsulenten zijn inmiddels actief in diverse deelsectoren. De instroom in het beroepsonderwijs wordt met behulp van onderwijsconsulenten gestimuleerd. Stuurgroep Duurzame Visserij Behoud van de visserij op de Noordzee vraagt om een verantwoorde vloot die op reële wijze de toekomst tegemoet kan treden. De Stuurgroep Duurzame Visserij onderzocht de haalbaarheid van het introduceren van een innovatief vissersschip. Dit haalbaarheidsonderzoek is uitgevoerd met een aantal werkgroepen voor de verschillende facetten als techniek, duurzaamheid, financiën en streeft naar een rapportage in het voorjaar De voorzitter van het productschap is toegetreden tot de Stuurgroep, terwijl ook de communicatie over dit project door het productschap wordt gecoördineerd. Een concept voor een vernieuwende, innovatieve viskotter is het resultaat van dit onderzoek. Forse besparingsmogelijkheden van brandstof en ontwikkeling van nieuwe, kostenbesparende en duurzamere vangstmethoden maken dat visserij op platvis weer economisch rendabel kan zijn. Tegelijkertijd is het mogelijk om ongewenste milieueffecten te minimaliseren waardoor vis verantwoord kan worden gevangen. De veronderstelde (tot nu toe theoretische) mogelijkheden zullen nu met een proefschip eerst in de praktijk moeten worden getoetst. Begin 2012 is het rapport van het haalbaarheidsonderzoek gepresenteerd. Vanuit het ministerie EL&I is de bereidheid tot faciliteren met 2 mln. getoond terwijl vanuit de sector investeerders hun participatie hebben toegezegd. Vanuit het productschap wordt samengewerkt met de stuurgroepsleden om de realisatie van de bouw van een of enkele pilotschepen mogelijk te maken. Bezoek CVO Een delegatie van EL&I en nvwa onder leiding van de Chief Veterinary Officer (CVO), Christianne Bruschke, heeft op initiatief van het Productschap Vis op 25 februari 2011 een bezoek gebracht aan de Nederlandse visverwerkende sector. Doel van het bezoek was Bruschke en medewerkers van haar afdeling nader kennis te laten maken met een deel van de vissector. Vertegenwoordigers uit de vissector gaven presentaties, waarna een uitgebreide discussie volgde. Hierbij vroeg de sector of het mogelijk is om bij verplichte importkeuringen de labtesten door (geaccrediteerde) laboratoria, die veelal sneller en in sommige gevallen ook goedkoper dan de nu verplichte overheidslaboratoria zijn, te laten uitvoeren. Vanuit de ambtelijke delegatie werd veel belangstelling getoond voor dierenwelzijn. Afspraak is dat voor de sector bij eventuele (veterinaire) problemen het productschap aanspreekpunt is. Het productschap zal vervolgens, wanneer een en ander op het werkterrein van de CVO ligt, contact opnemen met het ministerie. Daarnaast is de afspraak gemaakt dat de CVO, via het Veterinair Informatie Punt (VIP), de sector informeert welke landen bezocht worden. Tijdens deze bezoeken kunnen veterinaire exportproblemen besproken worden. 13

16 14

17 Kerntaak 2 Ketenbenadering en verantwoord ondernemen Project: Een maatschappelijk verantwoorde visserij In 2010 heeft het Productschap Vis een aanvraag ingediend samen met Stichting de Noordzee (SdN) om de afspraken en ambities uit het Maatschappelijk Convenant Noordzee Visserij (MC) te implementeren. Het project is in juli 2010 goedgekeurd, waarna beide partijen het project konden starten in september. In het MC zijn afspraken gemaakt voor verdere samenwerking tussen visserijsector, overheid en NGO s om de ontwikkeling naar een duurzame visserij te bevorderen. De afspraken zijn geformuleerd rondom een vijftal thema s: aanbod duurzame vis (inclusief certificering), communicatie, onderwijs en scholing, aanpak mariene beschermde gebieden Noordzee en bestandsbeheer. De toegekende subsidie voorziet in de extra tijd die de deelnemende partijen moeten investeren om navolging aan de afspraken te kunnen geven. In de loop van 2011 werd het duidelijk dat er ruimte was om het project een langere looptijd te geven, waarna het project is verlengd tot en met 31 december Gedurende 2011 heeft het Maatschappelijk Convenant onder druk gestaan en heeft één van de partners een tijdlang niet aan tafel gezeten. Ontwikkelingen rondom de afspraken in het Maatschappelijk Convenant hebben daardoor niet het maximale rendement behaald. Desondanks hebben SdN en het Productschap Vis een aantal zaken opgepakt en heeft het project het mogelijk gemaakt veel aandacht te besteden aan bijvoorbeeld ruimtelijke ordening en de herziening van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid. De sector en SdN hebben beiden een eigen voorstel gedaan voor beheermaatregelen voor de Klaverbank. Deze voorstellen liggen nog ver uit elkaar. Overeenstemming over deze voorstellen zal in 2012 wederom gezocht worden (zie verder onder Natura 2000 op zee ). Voor de Doggerbank is via de Noordzee Regionale Adviesraad (RAC) een traject gestart om tot een breed gedragen beheerplan te komen. Het project heeft zowel de sector als SdN in staat gesteld om een actieve bijdrage te leveren aan de ontwikkelingen rond de herziening van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid zowel nationaal als internationaal via de Noordzee RAC. Standpuntennotities zijn zowel in gezamenlijk verband in de RAC gemaakt als afzonderlijk richting het ministerie van EL&I. Daarnaast hebben SdN en het productschap gezamenlijk bijeenkomsten georganiseerd binnen het project. zoals de bijeenkomst over een rapport van het Belgisch instituut voor landbouw en visserijonderzoek, ILVO, over de effecten van verschillende vistuigen op het ecosysteem. Tijdens deze bijeenkomsten werden de bevindingen gepresenteerd en kregen deelnemers, vooral vissers, de kans om in discussie te gaan met elkaar en Stichting de Noordzee over de uitkomsten. Een van de belangrijkste gezamenlijke doelstellingen van de convenantpartners van het Maatschappelijk Convenant Noordzeevisserij betreft het werken aan certificering van vis. Certificeringtrajecten zijn vaak langdurig en vragen veel input van belanghebbenden in de visserij. Het Productschap Vis, het ministerie van EL&I, de kottersector, het Wereld 15

18 Natuur Fonds en Stichting de Noordzee werken daarom intensief samen in deze trajecten. MSC Certificering In het afgelopen jaar is het aantal producten met MSC keurmerk en het aantal visserijen met MSC certificering sterk gegroeid. Eind 2011 zijn er wereldwijd meer dan producten op de markt die voorzien zijn van het MSC keurmerk. Het Nederlandse aandeel in deze producten staat op meer dan Producten met het MSC keurmerk zijn in meer dan 80 landen te koop. In 2011 werden 3 Nederlandse visserijen gecertificeerd met het MSC keurmerk: de bodem- en hangcultuur mosselen en de handlijnvisserij op zeebaars. Visserijen op Hollandse garnaal, schol, tong, mesheften, kokkels en oesters bevinden zich eind 2011 in het beoordelingstraject. MSC heeft in 2011 het certificeren van enhanced fisheries op geïntroduceerde soorten mogelijk gemaakt. Afgelopen jaar is de PFA na een periode van vijf jaar opnieuw gecertificeerd voor hun visserij op haring in de Noordzee. Voor andere visserijen is regelmatige afstemming met het productschap aan de orde, zowel met sectorgenoten als met MSC en certificeerders. Ondernemers raadplegen het productschap over de mogelijkheden en het proces naar certificering terwijl externe partijen het schap benaderen voor informatie over de stand van zaken. MSC tong en schol De Coöperatieve Visserij Organisatie (CVO) is in 2010 gestart met het MSC traject voor de Nederlandse tong en schol platvisvloot. Daartoe werd de visserij verdeeld in 7 certificeringseenheden, waarvoor in 2009 aan vijf eenheden subsidie is toegekend. In september 2010 werd aan de resterende twee eenheden subsidie toegekend. Beleidsmedewerkers van het Productschap Vis zijn door de CVO ingehuurd om de MSC projecten te begeleiden. Begin 2011 is de certificeerder Moody Marine in Nederland langs geweest om informatie te verzamelen over de visserijen in het beoordelingstraject, de site visit. Deze informatie werd geleverd door sector, overheid, wetenschap en natuurorganisaties en vormen de basis voor de beoordeling op de criteria met betrekking tot de duurzaamheid van de visserij. Het daaruit voortvloeiende beoordelingsrapport wordt ver volgens meerdere malen bij de belanghebbenden getoetst om zo tot een gedragen beoordeling te komen. De trajecten van de CVO bevinden zich eind 2011 vlak voor het toetsingsmoment bij andere belanghebbenden en zullen naar alle waarschijnlijkheid tot afronding komen in Certificaat Verantwoordelijk Vissen Het Certificaat Verantwoordelijk Vissen (CVV) is een onafhankelijke certificering van vissersvaartuigen die voldoen aan alle wettelijke verplichtingen. Vis, afkomstig van vissersvaartuigen die gecertificeerd zijn, is verantwoord gevangen. De certificering geldt voor de volgende (wettelijke) aspecten aan boord van een vissersvaartuig: - visvangst, opslag en verwerking van de vangst, - bemanningseisen, - milieumaatregelen en - hygiëne, voedselveiligheid etc. door het bijhouden van logboekgegevens en registraties. In 2011 voeren 54 vissersvaartuigen het Certificaat Verantwoordelijk Vissen (CVV) en zijn er vijf in het proces van certificering. Veel certificaathouders zijn positief over de uitwerking van het behalen van het CVV. Het heeft een goede uitwerking op de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door de vermindering van verspilling van proviand door correcte labels en verbeterde inkoop. Verder vinden zij dat de schepen beter onderhouden en schoner zijn door de invullijsten in de werkmap van het CVV. Echter, de focus van de vloot lijkt verschoven te zijn naar MSC certificering. Hierdoor en door het uitblijven van een hogere opbrengst of vraag naar vis van CVV schepen is het enthousiasme voor CVV tanend. 16

19 MSC vs. CVV MSC is een ketencertificering en let onder andere op de toegepaste vangstmethoden en de ecologische toestand van het bestand waarop gevist wordt. MSC is een business- 2-consumer certificering en is bedoeld om de consument een keuze te geven voor duurzaam gevangen vis. Het CVV gaat om de wettelijke gang van zaken op het vaartuig (zoals visvangst, opslag, verwerking, bemanningseisen, milieumaatregelen, hygiëne en voedselveiligheid) en is tot op heden uitsluitend bestemd voor afnemers, (business-2- business). Door de verschillende dekking en doel van de keurmerken kunnen beide certificeringen prima naast elkaar bestaan en elk meerwaarde bieden aan een visserijonderneming. Cursus Scholing Duurzame Visketens Gefinancierd met middelen uit het Visserij Innovatie Platvorm is een cursus ontwikkeld voor potentiële kaderleden voor de vissector. De animo voor deelname was dermate groot dat twee groepen van ca 25 deelnemers zijn gevormd. De groepen jonge ondernemers uit de gehele vissector, van aanvoer tot detailhandel, krijgen tijdens drie workshops en drie themabijeenkomsten, gespreid over ruim een jaar, kennis over bedrijfsvoering, de vissector en managementvaardigheden aangereikt. Kennis en vaardigheden op het gebied van slim samen duurzaam ondernemen. Duurzaamheidsoverleg Product- en bedrijfsschappen Naar aanleiding van een bijeenkomst bij de SER eind 2009 over Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen voor voorzitters en secretarissen van de producten bedrijfschappen, is er een duurzaamheidsoverleg met de beleidsmedewerkers van verschillende product- en bedrijfsschappen opgericht. In 2010 en 2011 is heeft dit overleg meerdere malen plaats gevonden. In januari 2011 heeft er opnieuw een grote bijeenkomst plaatsgevonden waarin voorzitters en secretarissen van de product- en bedrijfschappen gezamenlijk over de voortgang op het gebied van MVO en verantwoord ketenbeheer hebben gepraat. Het duurzaamheidsoverleg tussen de product- en bedrijfsschappen heeft onder andere als platform gediend om ervaringen en werkwijzen op het gebied van MVO rapportage te delen. Dierenwelzijn Het productschap is met maatschappelijke organisaties en overheden in overleg over het houden en transporten van vissen en het diervriendelijk bedwelmen en doden van vis. Met alle betrokken partijen wordt gestreefd naar het bedwelmen en doden van alle in Nederland gekweekte vis. Voor paling en meerval is deze diervriendelijke methode reeds operationeel. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een prominent streven binnen de gehele sector en is ingebed in de dagelijkse werkzaamheden van de vissector. Het Productschap Vis heeft hierover verantwoording afgelegd middels een rapportage MVO. In 2011 is gewerkt aan de vernieuwde MVO rapportage welke begin 2012 gepubliceerd is. De rapportage doet verslag van de vele ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid in de gehele vissector: van vissersschip, verwerking, handel tot viskraam op de markt. Het boekwerkje verscheen eerder in 2007 en Aalbeheerplan/visserij op wolhandkrab Het productschap heeft deelgenomen in het overleg over het Nederlandse aalbeheerplan. Er is sterk ingezet om tijdens het verbod om op paling te vissen gedurende de maanden september tot en met november het voor deze sector mogelijk te maken met aangepaste vistuigen te vissen op wolhandkrab te mogen vissen. Het productschap heeft dit jaar met het ministerie van EL&I een vrijstellingsregeling overeen kunnen komen dat deze visserij in de niet verontreinigde gebieden onder bepaalde voorwaarden kon doorgaan. Vissers die tijdens het aalvisverbod wilden vissen op wolhandkrab sloten een controleovereenkomst met het productschap. Het productschap heeft zich ingezet 17

20 voor een grotere rol van de binnenvisserij bij monitoringsprogramma s om inzicht te krijgen in de huidige aalstand en bij het uitzetten van glasaal en pootaal en een uitbreiding van Blauwe Diensten op het water. Uitzet glas- en pootaal Nederland De uitzet van glas- en pootaal in het kader van het Nederlands Aalherstelplan is verzorgd. Deze uitzet is onderdeel van een driejarig project waarin voor meer dan één miljoen euro aan glas- een pootaal wordt uitgezet in goed beheerde gebieden ten behoeve van het aalherstel. Het ministerie van EL&I heeft in het kader van dit project aan het Productschap Vis subsidie verleend, welke subsidie deels gefinancierd wordt uit het Europees Visserijfonds. In 2011 werd vanuit Harderwijk 164 kilo glasaal uitgezet in het Veluwe Randmeer. Deze glasaal was afkomstig uit Frankrijk en Zuid- Engeland. Naast glasaal werd voor het eerst ook pootaal uitgezet. De pootaal was afkomstig van een Deense kweker en twee Nederlandse kwekers. Deze kwekers hebben zich gedeeltelijk gespecialiseerd in het tijdelijk opslaan, bijvoeren en als pootaal verkopen van eerder dat jaar gevangen glasaal. De meer dan pootalen zijn vanuit Spakenburg en Almere uitgezet op de zuidelijke Randmeren. De uitzetgebieden zijn in overleg met het ministerie van EL&I geselecteerd. Het Productschap Vis verzorgde de aankoop middels het Europese aanbestedingstraject, de coördinatie met beroepsvissers in de uitzetgebieden en de uiteindelijke uitzet inclusief de publiciteit omtrent de uitzet. Voor zal zo n zelfde procedure worden gevolgd. Themamiddag Vis heeft de toekomst, maar beheersen wij de markt? Op 6 april werd in de Koningshof in Urk het LEI rapport Visverwerking en visgroothandel in Nederland gepresenteerd. Het Productschap Vis, in wiens opdracht het rapport is gemaakt, had aan de presentatie een symposium gekoppeld over marktwerking voor de visindustrie. Het rapport, waarvan in 2001 en 2006 eerdere versies verschenen, is van groot belang voor het in kaart brengen van de handelssector. Productschapsbestuurder Guus Pastoor opende de bijeenkomst en ging onder andere in op de veranderingen in het GVB. Naast Rik Beukers van het LEI, onderdeel Wageningen UR, die een aantal belangrijke punten uit zijn rapport toelichtte, waren als sprekers uitgenodigd Jan Ernst Veenman van Heiploeg en Kees Rippen, voormalig consultant bij Berenschot. Een van de conclusies van Rik Beukers was dat de relatieve afhankelijkheid van de handel en verwerking van Noordzeevis is verminderd, terwijl de grondstofvoorziening is verbeterd, met name door de toegenomen import. Na de presentaties was er een paneldiscussie onder leiding van Maarten Mens van het productschap. Hiervoor schoven naast de sprekers Ron Koks (Sligro), Hendrik Colpaert (Anova) en Jelle van Veen (Dayseaday) aan. Hierbij werd ingegaan op onderwerpen als de internationale positie van de Nederlandse handel, het belang van certificering, de huidige rol van NGO s in de duurzaamheidsdiscussie en het belang van de afslagen in de keten. Uiteraard werd het publiek in de zaal hier ook bij betrokken. Met ruim honderd aanwezigen, waaronder ook vertegenwoordigers vanuit de aanvoer, kan worden teruggekeken op een uitstekend bezochte en interessante themamiddag. 18