Suiker, verhaal over biet en riet
|
|
- Augusta de Croon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Suiker, verhaal over biet en riet 1. Zoete histories Rietsuiker is al een oud verhaal. Al in 8000 voor Christus kwam de plant voor in Nieuw Guinea en later ook in India, China, Indonesië, Eerst kauwde men op de rietstengels om te genieten van het zoete sap maar later zal men in India en China het sap uit de stengel persen en indikken tot een kleverige brij. Bij afkoeling ontstaat een gekristalliseerde massa die de Indiërs in het Sanskriet sarkara noemen, meteen ook het basiswoord dat terug te vinden is in de meeste moderne talen voor het woord suiker: suiker, sucre, sugar, zucker, azucar, cukier, Rond 500 voor Christus brengt de Pers Darius de rietstengel mee vanuit de Indusvallei naar Turkije. De Perzen hebben dan het monopolie over de suikerhandel in onze gewesten. In 600 na Chr. gieten de Perzen de eerste suikerbroden. De Arabieren vallen Perzie binnen en ontdekken het suikerriet en voeren suiker in, in alle veroverde landen waaronder het gebied rond de Middellandse Zee. Ze verbeteren de productietechnieken en de verwerking. In de 12de eeuw brengen de kruisvaarders naast specerijen ook suiker mee. Venetië ontwikkelt een monopolie en wordt de draaischijf van de suikerhandel in Noord- Europa. Het nieuwe kruid wordt tegen superhoge prijzen bij de apotheker verkocht. In de 15 de eeuw startten de Portugezen plantages op Madeira: een startschot voor transatlantische big business tot verdriet van Venetië. Eerst Brugge en, na de verzanding van het Zwin, Antwerpen worden handelscentra voor Noord-Europa. Na de val van Antwerpen in 1595 (door de Spanjaarden) wordt de Verenigde Oost Indische Compagnie van de Nederlanden opgericht en Amsterdam wordt het grote handelscentrum. Nederland en Engeland zullen nu de wereldhandel domineren. Ondertussen is een grote winstgevende slavenhandel op kruissnelheid gekomen: in de nieuwe ontdekte werelden worden suikerrietplantages aangelegd. Afrikaanse slaven worden als koopwaar in grote schepen vervoerd naar Cuba, de Antillen, Brazilië, Zuidelijk Noord Amerika, Tussen 1690 en 1790 worden 12 miljoen ton suiker uit de Caraïben aangevoerd naar Europa en worden 12 miljoen slaven uit West-Afrika geëxporteerd naar overzeese gebieden: 1 slaaf per ton suiker. In de 18 de eeuw wordt suiker minder een luxe-artikel en betaalbaarder door een grotere aanvoer. Frankrijk domineert nu de suikerhandel. Suiker is een economisch belangrijk product en speelt een grote rol bij de honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland ( ). Zo geeft Frankrijk in 1763 Canada op als kolonie ten voordele van de suikerrijke Antillen. Alle landen met kolonies proberen het suikerverbruik te dekken via de productie in hun kolonies. 1
2 Na een overwinning op de Fransen, bij Trafalgar, worden de Engelsen heer en meester over de wereldzeeën en belemmeren zo de Franse intercontinentale handel. Suiker wordt schaars op de Franse markt. Dan wordt de continentale blokkade afgekondigd: een ramp voor Frankrijk. Maar niet voor de suikerbiet die eindelijk haar intrede kan doen als vervanger van het suikerriet. Duizenden hectaren suikerbieten worden aangeplant en maar liefst 500 fabriekslicenties worden afgeleverd (waarvan 63 op het latere Belgische grondgebied). In 1815 wordt Napoleon verslagen tijdens de Slag van Waterloo. De rietsuiker overspoelt terug de markt en de suikerbiet moet wijken gezien de kostelijke verwerking. In de loop van de 19 de eeuw schaffen, eerst, de Engelsen, dan de Fransen en dan de Nederlanders de slavernij af. De prijs van de rietsuiker neemt spectaculair toe en de suikerproductie uit bieten wordt terug rendabel. In 1836 wordt in Tienen de basis gelegd voor de Tiense Suikerraffinaderij. In 1900 neemt bietsuiker nog 53 % van de wereldsuikerproductie in maar al na de eerste WO daalt dit tot 25 %. In 1940 is dit terug 40 % wat ook nog eens gehaald wordt in 1960 om van dan af naar een dieptepunt van 22 % te gaan in Momenteel is de wereldsuikerproductie groter dan de vraag waardoor de prijs voor suiker laag is. 2. Riet en Biet De twee gewassen hebben een totaal verschillend klimaat en productiesysteem nodig. Voor beiden is de nabije ligging van de verwerkende industrie is van belang. Suikerbiet 1 Tweejaarlijkse plant die jaarlijks geoogst wordt. 1 Groeit in een gematigde klimaatgordel. 1 Wordt gerooid na 4 maanden groei (na aanmaak en opslag suikers in de wortel, voor de bloei) 1 Een opbrengst van gemiddeld 40 ton per hectare tot 20 percent gehalte aan suikers 1 Suikerwinning door diffusie (uitlogen van de suiker met warm water) 1 Bijproducten: melasse en pulp. De pulp wordt gebruikt als veevoeder. Suikerriet 1 Een doorlevende plant die elke 10 tot 24 maanden wordt geoogst. 1 Kan tot 6 jaar meegaan. 1 Groeit in een tropisch en subtropisch klimaat 1 Heeft een opbrengst van gemiddeld 66 ton per ha 1 Bezit een suikergehalte van 13 tot 18 % 1 De suiker wordt gewonnen door middel van persing van de stengel. 1 Bijproducten zijn melasse en bagasse. De bagasse kan nog dienen als biomassa: ter verbranding voor energie-opwekking. De melasse wordt gebruikt voor de aanmaak van alcohol, veevoeder, gist, citroenzuur, bruine suikers en kandij. 1 In Brazilië wordt de suiker uit suikerriet ook omgezet tot bio-ethanol: een alternatieve brandstof waarmee 1/3 van het vervoer daar rijdt. 2
3 De suiker die gewonnen wordt uit biet of riet heeft nochtans een zelfde samenstelling: smaakt hetzelfde en ziet er hetzelfde uit na kristallisatie en zuivering. In Europa wordt rietsuiker nooit volledig geraffineerd omdat je anders geen verschil zou zien tussen riet- en bietsuiker. Een suikerrietveld: hoge planten van 3 tot 4 meter hoog (vergelijkbaar met maïsvelden). Suikerriet is een C4-plant zoals maïs of gierst. D.w.z. dat ze een hoge efficiëntie vertonen om zonne-energie om te zetten in bruikbare suikers. Ze doen dit het best in een subtropisch klimaat (hoge temperaturen en hoge lichtintensiteit). Suikerbietenvelden kennen we ongetwijfeld wel. De velden worden bewerkt met machines. Eén tot twee man kunnen makkelijk enkele hectares bewerken. In het najaar zien we de bieten op grote hopen aan de kant van de weg liggen: ze wachten op transport naar de suikerfabriek, tijdens de suikerbietencampagne. Productiesystemen bij suikerriet 1) Kleine planters In Azië hebben we nog vele kleine planters. India heeft zo 7 miljoen planters met gemiddeld 0,25 ha suikerriet. Meestal gaat het hier over familiale ondernemingen die zelden gemechaniseerd zijn. De familie wordt ingezet voor de arbeid. De suikerrietfabrieken (een 400-tal in India) werken meestal met opkopers. Soms is de suikerproductie in handen van boerencoöperaties. Op wereldschaal is het aandeel van de kleine planters erg klein. 2) Grote ondernemingen In Australië en Zuid-Afrika worden de suikerfabrieken bevoorraad door enkele grote landbouwbedrijven met meer dan 100 ha suikerriet. Deze bedrijven zijn sterk gemechaniseerd. Een farmmanager (soms ook eigenaar van het bedrijf) samen met een beperkt aantal arbeiders leveren de nodige arbeidskracht. Vereiste: 15-tal werkkrachten/100 ha. 3) Situatie in Brazilië De geïntegreerde plantage is een intensieve monocultuur op vele duizenden ha gelegen bij de suikerfabriek. De plantage is meestal eigendom van de fabriek, wordt gerund door een farmmanager en wordt bewerkt door landarbeiders. Ze maken 73 % uit van het suikerrietareaal in Brazilië. Ze kunnen al dan niet gemechaniseerd zijn. Er wordt ook nog handmatig geoogst waarbij vele landarbeiders worden ingezet. Soms werken ze in benarde omstandigheden. 3
4 3. Suikerboeren in Noord en Zuid Honduras Honduras is vooral gekend als bananenrepubliek, gelegen in Centraal Amerika: Chiquita en Dole zijn nauw betrokken bij de geschiedenis van dit land. Honduras leeft onder de invloedsfeer van de VS. 70 % van de export is voor de VS. 34 % van de Hondurese bevolking werkt in de landbouw. Banaan, koffie en suiker zijn traditionele exportgewassen. Honduras is een arm land. De tegenstelling tussen arm en rijk is erg groot. De meeste suikerfabrieken liggen in de kustvlakte. 50 % van de suikerproductie wordt geleverd door kleine boeren. Boeren krijgen een lage prijs voor hun suiker van de fabrieken die zelf hoge marges rekenen. Vele Hondurese kleine boeren verwerken het riet op hun hoeve tot artisanale suiker. Deze suiker is voor eigen consumptie of wordt opgekocht door opkopers. De Filippijnen Een archipel van 7100 eilanden in de Oost-Aziatische Stille Oceaan met een bevolking van 82 miljoen mensen. Drie eeuwen aan een stuk waren de Filippijnen een Spaanse kolonie. Pas rond 1850 werd de eerste suikerindustrie uitgebouwd op de centrale eilandengroep. Rijke Spaanse mestiezen bouwden paternalistische suikerriethacienda s uit naar Latijns- Amerikaans model. In het begin van de twintigste eeuw werden de Filippijnen, na een bloedige bevrijdingsoorlog, een Amerikaanse kolonie. In 1964 wordt de archipel onafhankelijk. Voor 1974 wordt bijna alle suiker uitgevoerd naar de VS. Deze exportquota worden afgeschaft als ze daar beginnen met de productie van glucosestroop uit maïszetmeel. Gevolg: in 1975 leeft 85 % van de bevolking van het eiland Negros (voor 70 % beplant met suikerriet) onder de armoedegrens. Met de val van Marcos in 1986 kondigt Aquino een landhervorming af die traag en gebrekkig verloopt. Landarbeiders verkrijgen een stukje land dat ze uit miserie terug verpachten aan hun vroegere bazen waardoor de situatie terug als vroeger is. Sommige kleine boeren verenigden zich in productiecoöperatieven en kregen zo toegang tot kredieten en landbouwvoorlichting. In 2002 wordt 72 % van het riet geleverd door kleine boeren. De gemiddelde opbrengst per ha ligt laag en het transport naar de suikerfabriek is vaak inefficiënt. Ook de fabrieken zijn verouderd. Zuid-Afrika Voor de afschaffing van de Apartheid in 1992 waren de plantersbonden georganiseerd volgens ras. Sinds 1992 heet de eengemaakte plantersbond Canagrowers. De suikerrietvelden liggen voornamelijk in de oostelijke provincie Kwa Zulu Natal. 75 % van de productie komt van grote commerciële landbouwbedrijven met meer dan 35 ha suikerriet en met vooral blanke en Aziatiatische eigenaars. 13 % wordt geleverd door familiale landbouwbedrijven met hoofdzakelijk zwarte eigenaars. Ilovo en Tongaat-Hulett zijn twee grote Zuid-Afrikaanse suikergiganten die een belangrijke rol spelen op de wereldmarkt. 4
5 Verwerkende industrie De suikerindustrie wereldwijd vertoont dezelfde tendensen: schaalvergroting, internationalisering, integratie en diversificatie. Schaalvergroting In België waren er eind 19de eeuw 80 suikerfabrieken. Nu zijn er nog zeven die behoren aan 2 suikergroepen. Internationalisering Sudzucker (daaronder zit de Tiense Suikerraffinaderij) is actief in tien Europese landen. Integratie en diversificatie De Tiense Suikerraffinaderij vond diversificatie in de productie van inuline en oligofructosestroop uit cichoreiwortels in een omgebouwde suikerfabriek in Oreye. Portion Pack Europe, een dochteronderneming van de Tiense Suikerraffinaderij heeft vestigingen in zes Europese landen en produceert individuele productverpakkingen voor hotels en catering (integratie). Hoevesuiker In het Zuiden wordt door kleine boeren hoevesuiker gemaakt. Het riet wordt geperst met behulp van een molen. Het sap wordt opgevangen en ingedampt op een vuur. De ingedampte massa wordt in een vulvorm gegoten waardoor er klompjes suiker ontstaan na droging. Deze suiker dient voor eigen consumptie of wordt door opkopers aan de suikerfabriek geleverd die er gecentrifugeerde ruwsuiker van maken. De productie van deze hoevesuker kan weinig energie-efficiënt worden beschouwd en vereist een behoorlijke hoeveelheid brandhout. 72 % van de suikerproductie in Bangladesh is artisanaal, 30 % in India, 100 % in Haïti (!), 37 % in Colombia en 6 % in Honduras. Grafiek wereldsuikerproductie Wat leert ons deze grafiek? Rietsuiker verovert de wereldmarkt: meer dan 75 % van de suiker is rietsuiker Productie van bietsuiker stagneert. Dit gebeurt al sinds Door het nieuwe EU-suikerbeleid zal dit in de toekomst nog verder afkalven. China produceert de meeste suiker maar dient nog te importeren om aan de groeiende interne vraag te voldoen. De tweede grootste (riet)suikerproducent is Brazilië. Brazilië gebruikt suikerriet niet enkel voor de productie van suiker. Het land investeerde fors in de uitbouw van suikerfabrieken ten voordele van de productie van bio-ethanol, als biobrandstof voor binnenlands gebruik. Ook de rietvezels (bagasse) die overblijven na het persen worden hergebruikt als biomassa om energie te leveren (door verbranding). Dit doorgedreven gebruik verklaart in grote mate het succes van de Braziliaanse suikerindustrie. 5
6 Staafdiagram grote exporteurs Suiker wordt voor het overgrote deel (72 %) door de producerende landen zelf geconsumeerd (zelfvoorzieningsproduct). 28 % wordt dus geëxporteerd. Van die 28 % wordt _ verhandeld volgens afspraken over vaste hoeveelheden die worden gekocht aan een aantrekkelijke prijs (dit noemen we de preferentiële handel). We zien dat 21 % van de totale wereldproductie van suiker uiteindelijk op de vrije wereldmarkt terechtkomt. Doordat dit eigenlijk eerder een overschottenmarkt is zijn de prijzen voor suiker op deze vrije wereldmarkt laag en erg onderhevig aan schommelingen. Brazilië is de grootste exporteur en heeft een gigantische productie met 19 miljoen ton ruwe suikerequivalent ofwel 14, 8 %. Ook de EU is een grote suikerproducent (16 miljoen ton of 13,4 % ) en exporteert jaarlijks een overschot aan suiker maar importeert ook tegelijkertijd een belangrijke hoeveelheid rietsuiker (zie verder). Indien het nieuw ontworpen suikerbeleid zal worden uitgevoerd dan zal de Europese Unie verdwijnen uit de top 10 van de exporteurs. Staafdiagram grote importeurs Rusland is grootste importeur doordat zijn suikerindustrie in verval raakte na de ineenstorting van de voormalige Sovjetunie. Europa is een grote importeur van rietsuiker uit ontwikkelingslanden. WTO-klacht Wat is het WTO ook al weer? Het is een organisatie die op wereldniveau transparante en voorspelbare regels voor de handel tussen landen vastlegt. Er zetelen regeringen van een 150-tal landen in. Het vrijmaken van de wereldhandel mag wel gezien worden als een belangrijke betrachting binnen de WTO. Onder bepaalde voorwaarden echter laat de WTO toe dat er vormen van bescherming mogen genomen worden indien de eigen productie in het gedrang komt. WTO-regels trachten duidelijkheid te scheppen in wat eerlijke en oneerlijke concurrentie is. Wat is de klacht? In juli 2003 dienen Brazilië, Thailand en Australië een klacht in bij de Wereldhandelorganisatie (World Trade Organisation of WTO) tegen de Europese suikerregeling. Zij vinden dat de EU zijn eigen suikerindustrie bevoordeelt. De klagers zijn vnl. de grote multinationals: Brazilië is de grootste exporteur en Thailand en Australië, na de EU als tweede grootste, de derde en de vierde grootste producent: De EU verweert zich in een rapport in 2004: 1 De boeren en de fabrikanten zelf financieren de Europese prijsondersteuning van de productiequota. 1 De EU gebruikt landbouwgelden voor de prijsondersteuning van suikerinvoer uit ACP-landen (meestal uit voormalige kolonies: Afrika, Caraïben en Stille Zuidzee 6
7 of Pacific), deze landen krijgen dezelfde prijzen als dat de Europese bietenboeren en betalen geen invoerrechten (preferentiële voorwaarden). De hoeveelheid die ingevoerd wordt is ook vastgelegd door quota. 1 Het EBA (Everything but Arms)-akkoord geeft de MOL-landen (armste landen) vrije toegang op de Europese markt. De EU-marktordening voor suiker In 1968 werd de suiker opgenomen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de EU met het doel een stabiele bevoorrading en een stabiele, Europese suikerprijs te creëren. De Europese boeren ontvangen sinds 1968 een gegarandeerde prijs voor hun suikerbietenproductie volgens beperkte quota.. In juli 2004 presenteert Franz Fischler (toen Europees Commissaris voor landbouw) zijn plannen voor een hervorming uit schrik voor een veroordeling: 1 een daling van de productiequota met 16 % 1 een daling van de suikerprijs van 33 tot 37 % 1 een gedeeltelijke compensatie (60 %) van het inkomensverlies voor de boeren Ondertussen werd de EU veroordeeld in april Belgische landbouworganisaties zien geen heil in de vernietiging van het Europese Suikerbeleid maar willen het verbeteren: 1 Ze willen op zoek gaan naar een structureel antwoord op de overproductie en de praktijk van dumping: een instrument van productiebeheersing is noodzakelijk zodat boeren (zowel in Noord als Zuid) kunnen blijven leven van hun arbeid. 1 De productie van bio ethanol kan de overproductie wegwerken. 1 Ze willen een herziening van het EBA-akkoord waarbij de import van suiker uit de MOL-landen wordt beperkt: vele van deze landen verkopen hun eigen suiker op de Europese markt (goeie prijs) terwijl ze voor het tekort op de binnenlandse markt de goedkope suiker van de vrije wereldmarkt aankopen. Nieuwe voorstellen voor het EU suikerbeleid Ondertussen wordt er zwaar onderhandeld over nieuwe voorstellen voor een EU marktordening: volgende voorstellen liggen ondertussen ter discussie: 1 een verlaagde bietenprijs met 40 % 1 een verlaagde suikerprijs met 40 % 1 een afbouw van de exportrestituties 1 een verlaging van de quota met 16 % 1 steun bij omschakeling van de industrie 1 Impact van dit nieuwe voorstel op ontwikkelingslanden 1 Door verlaging van de suikerprijs wordt de preferentiële export voor sommige ontwikkelingslanden een groot verlies van inkomsten (wel minder afhankelijkheid). 1 Vooral efficiënt producerende landen vinden (nog meer) hun weg op de wereldmarkt. 1 Er komt een totale herschikking binnen de suikerproducerende ontwikkelingslanden. 7
8 Aandachtspunten Mogelijke vragen die gesteld kunnen worden. Er kan een discussie worden uitgelokt door volgende vragen en stellingen. 8
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
Nadere informatieSuiker. De geschiedenis van suiker. Honing en suikerriet
Suiker De geschiedenis van suiker Suiker. Niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In elke huiskamer staat wel een suikerpot en in elke winkel is suiker volop te krijgen. Vroeger was dat anders.
Nadere informatie4. De suikerproductie in de Europese Unie
4. De suikerproductie in de Europese Unie De jaarlijkse suikerproductie in het Europa van de vijftien schommelde tussen de 15 en 18 miljoen ton. De productie is in handen van 30 ondernemingen die tezamen
Nadere informatie14. De effecten van de beleidsopties
14. De effecten van de beleidsopties Op basis van de resultaten van de effectstudies en de simulatiemodellen is in tabel 1 voor elk van de vier beleidsopties een overzicht uitgewerkt (cijfers bij benadering)
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:
Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis
Nadere informatieHoofdvraag: Wat zullen de gevolgen van de veranderingen in het suikerbeleid van de GMO zijn ten opzichte van vrijhandel/protectie?
Praktische-opdracht door een scholier 3319 woorden 3 december 2005 5,6 22 keer beoordeeld Vak Economie Hoofd- en deelvragen: Hoofdvraag: Wat zullen de gevolgen van de veranderingen in het suikerbeleid
Nadere informatieHieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk
Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch
Nadere informatieMarktnieuws : - ISO heeft in mei ll. haar schatting van de wereldsuikerbalans voor 2011/2012 herzien (in ruwe suiker):
Datum: 24/05/2012 Onderwerp: Beheerscomité suiker Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Agendapunten: Europese Commissie : C5 Gudrun.beerlandt@lv.vlaanderen.be Departement Landbouw
Nadere informatieArm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten
Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP
Nadere informatieAntwoorden Economie Handel
Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten
Nadere informatieDe kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt
Nadere informatieNigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria
Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie
Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der
Nadere informatieResultaten na 3 jaar. Suikermarktordening. Acties Cosun: Prijsdaling Volumedaling Geografische herverdeling. Forse reorganisatie suikersector in EU
EU suikermarkt Uitzaai 008 Vooruitblik 009 Jan Willem van Roessel Resultaten na jaar Prijsdaling Volumedaling Geografische herverdeling Suikermarktordening Forse reorganisatie suikersector in EU 6 Mln
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieNoord-Zuid Suiker in onze voeding. 1. Waar wonen de zoete mondjes?
1. Basisdoelstellingen van deze les: Leerlingen nemen kritische houding aan tov hun voedingspatroon. Ze benoemen de risicofactoren van het (overmatig) eten van suiker. 1. Waar wonen de zoete mondjes? Slide
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieDruiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10%
wereldhandel in 1000 ton Factsheet druiven oktober FACTSHEET DRUIVEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Groei wereldhandel in druiven, vooral nieuwe markten Zuid en
Nadere informatieInternationale handel visproducten
Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om
Nadere informatieFACTSHEET ANANAS COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT
1000 TON FACTSHEET ANANAS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com COSTA RICA DOMINEERT ANANASMARKT Filippijnen groot in Azië De wereldhandel in (verse) ananas wordt
Nadere informatieWE FEED THE WORLD. Achtergronden bij. Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl
Achtergronden bij WE FEED THE WORLD Een film van Erwin Wagenhofer, Oostenrijk, 2005 www.wefeedtheworld.nl Meer weten over We feed the world? Zelf bijdragen aan een mens-, dier- en milieuvriendelijke landbouw?
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : de slavenhandel
Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op
Nadere informatieInhoudsopgave atlas. antwoorden met uitleg voorbeeldopgaven Aardrijkskunde. Wereldorientatie-pabo antwoord 1 van 12
antwoord 1 van 12 Inhoudsopgave atlas kaart 1 De Aarde Godsdiensten kaart 2 De Aarde Ziekenhuizen per land kaart 3 De Aarde Talen kaart 4 Azië Grote steden kaart 5 Azië Telefoons kaart 6 Amerika Auto's
Nadere informatieSectorwerkstuk Aardrijkskunde Kleding- en schoenenindustrie
Sectorwerkstuk Aardrijkskunde Kleding- en scho Sectorwerkstuk door een scholier 2750 woorden 27 juni 2006 6,6 216 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Ik heb gekozen voor het onderwerp de kleding
Nadere informatieW anneer vallen de klontjes? Het Europees suikerbeleid op de korrel!
februari 2003 W anneer vallen de klontjes? Het Europees suikerbeleid op de korrel! Het suikerdossier van > verantwoordelijke uitgever Marc Bontemps, Ververijstraat 17, 9000 Gent website www.oww.be drukkerij
Nadere informatieLesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau
Voor de docent Inhoud In 214 en 215 maakte de olieprijs in de een vrije val: in juli 214 kostte een vat olie nog ruim 1 dollar, in januari 215 nog maar 47 dollar. De prijs is sindsdien wel weer iets gestegen,
Nadere informatieinhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij
Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500
Nadere informatieDEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus BRUSSEL T F
DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG BEHEERSCOMITÉ VARKENS 18 OKTOBER 2018 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieLees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1).
Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Kijk, een schip uit Amerika, Amerika is een nu een vrij land. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Roelof. Roelof is de zoon van de gouverneur.
Nadere informatiepdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU
pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU MARKT- en PRIJSBELEID Het gemeenschappelijk landbouwbeleid beoogt o.a. de agrarische bevolking een redelijk inkomen te verschaffen en de consumenten te verzekeren
Nadere informatieFACTSHEET SINAASAPPELEN
FACTSHEET SINAASAPPELEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com SINAASAPPELEN: 3 landen maken de dienst uit Spanje, Zuid Afrika en Egypte goed voor 60% wereldhandel Sinaasappelen
Nadere informatieProduct-info Aubergine
Product-info Aubergine PT 2009 / 58 Oktober 2009/ Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Markt & Innovatie Product-info Aubergine Auteur Peter van der Salm Functie Marktanalist Telefoon 079-3470662
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatiePT Marktbeeld Uien. Marktinformatie binnen- en buitenland
Nummer 1, 12 februari 2010 Peter van der Salm 079-3470662 I. Beursprijzen PT Marktbeeld Uien Marktinformatie binnen- en buitenland Het jaar 2009 begon met lage uienprijzen, maar vanaf het voorjaar hebben
Nadere informatieFACTSHEET FRESH VEGETABLES
miljoen dollar cq. 1000 ton Factsheet verse groenten januari 2016 FACTSHEET FRESH VEGETABLES Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com WERELDHANDEL VERSE GROENTEN IN 2015
Nadere informatieWat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven
Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie
Nadere informatieBijlage HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 1. Bronnenboekje. HA-0131-a-15-1-b
Bijlage HAVO 2015 tijdvak 1 aardrijkskunde Bronnenboekje HA-0131-a-15-1-b Wereld Opgave 1 Top 8 economische grootmachten Ranglijst van de economische grootmachten tussen 2015 en 2040 volgens analist David
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieFACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST
FACTSHEET ASPERGES Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST Steeds meer maar niet overal De wereldmarkt van asperges groeit nog steeds.
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde
Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,
Nadere informatieDEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus BRUSSEL T F
DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be VERSLAG BEHEERSCOMITÉ VARKENS 19 SEPTEMBER 2018 ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieVODO standpunt rond Europese suikerhervorming
VODO standpunt rond Europese suikerhervorming Uitgewerkt binnen de Landbouwwerkgroep van het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO) en gecoördineerd door: 11.11.11/Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging
Nadere informatieEconomie en melkproductie
Economie en melkproductie Productschap Zuivel onderwijsdag Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO 19 november 2013 Agenda Stand van de economie Beschikbaarheid van grondstoffen en zuivel
Nadere informatiehttp://eksamensarkiv.net/
Opdracht 1 Lees de tekst in bijlage 1 en beantwoord de vragen in het Nederlands. a. Uit welke woorden of zinnen blijkt dat de omstandigheden voor de slaven in Suriname slecht waren? Noem er tenminste drie.
Nadere informatieDe duurzaamheidskubus
Appendix De duurzaamheidskubus In dit hoofdstuk zijn verschillende voorbeelden besproken van operationalisering van het begrip duurzame ontwikkeling. Wat bij deze voorbeelden opvalt is de prominente plaats
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00
EUROPEES PARLEMENT 2004 ««««««««««««Commissie internationale handel 2009 20.9.2005 PE 362.727v01-00 AMENDEMENTEN 1-17 Ontwerpadvies Johan Van Hecke Een ontwikkelingsstrategie voor Afrika (2005/2142(INI))
Nadere informatie: 8270 km2 (1/4e van Nederland).
Oppervlakte : 8270 km2 (1/4e van Nederland). Hoofdstad : Suva. Aantal inwoners : 945.000. Aantal inwoners per km2 : 115. Grootste godsdienstige groepen: christenen (64,5%), hindoes (27,9%) en moslims (6,3%
Nadere informatie5. De overheidsbril - Hoe is kinderarbeid in Nederland afgeschaft en wanneer wat waren de maatregelen van onze overheid?
Boekverslag door S. 1702 woorden 8 maart 2004 6.3 168 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1: Inhoud. 2. inleiding. 3. normen en waarden bril -waar komt kinderarbeid voor en in welke soort ervan. 4. De
Nadere informatieInhoudsopgave atlas. Aardrijkskunde. Vraag 1 van 12
Vraag 1 van 12 Inhoudsopgave atlas kaart 1 De Aarde Godsdiensten kaart 2 De Aarde Ziekenhuizen per land kaart 3 De Aarde Talen kaart 4 Azië Grote steden kaart 5 Azië Telefoons kaart 6 Amerika Auto's en
Nadere informatieOplossing: a) Chiquita b) APP Bosa c) Oxfam
Wanneer worden de bananen geoogst? a) Wanneer ze nog groen zien b) Wanneer ze geel zijn c) Wanneer ze op de grond vallen In welk klimaat worden bananen het best geteeld? a) Warm altijd nat klimaat b) Warm
Nadere informatieFACTSHEET CHAMPIGNONS
FACTSHEET CHAMPIGNONS Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com NEDERLAND VERLIEST STEEDS MEER TERREIN BIJ HANDEL IN VERSE CHAMPIGNONS Positie op wereldmarkt van champignonconserven
Nadere informatieNZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld
NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld Frans Keurentjes Raad van Commissarissen / Bestuurslid FrieslandCampina 5 november 2015 Wereldwijd Europa Nederland Duitsland België Griekenland Hongarije Roemenië
Nadere informatieDe groei van de wereldeconomie wordt gemeten aan de hand van de groei van de nationale productie van alle landen in de wereld
Samenvatting door een scholier 1909 woorden 17 april 2007 4,8 30 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Import: goederen uit het buitenland kopen Export: producten aan het buitenland verkopen Uitvoersaldo:
Nadere informatie2017 wereldwijd record hoeveelheid mango s geëxporteerd
PRODUCTION IN 1.000 TON EXPORT IN 1.000 TON FACTSHEET Mango s Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +354687684; fruitvegfacts@gmail.com 20 wereldwijd record hoeveelheid mango s geëxporteerd Maar 4% wordt
Nadere informatieDe hervorming van de EU marktordening voor suiker. De stand van zaken. Lelystad, 1 september 2005
De hervorming van de EU marktordening voor suiker De stand van zaken Lelystad, 1 september 2005 Platform Toekomst Suikermarkt Vertegenwoordiging Nederlandse suikerproducenten en bietentelers Centraal aanspreekpunt
Nadere informatieFACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit
FACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Wereldhandel in groenten en fruit groeit sneller dan totale wereldhandel In
Nadere informatieFACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit
1000 TON % NEDERLAND Factsheet wereldhandel 10jaars ontwikkeling; februari 2017 FACTSHEET 10 JAAR WERELHANDEL Verse groenten en fruit Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com
Nadere informatieBijlage HAVO. economie. tijdvak 1. Bronnenboekje
Bijlage HAVO 218 tijdvak 1 economie Bronnenboekje HA-122-a-18-1-b Opgave 1 bron 1 kosten Metolani constante kosten: ontwikkelkosten 2 miljoen management- & personeelskosten 15 miljoen verzekeringspremies
Nadere informatieCOMMERCIËLE RESULTATEN 1 e HALFJAAR 2015
PERSBERICHT 07/07/2015 COMMERCIËLE RESULTATEN 1 e HALFJAAR 2015 Renault wint terrein in Europa en consolideert zijn positie In het eerste halfjaar was er een lichte stijging van het aantal inschrijvingen
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo I
Zuidoost-Azië Opgave 5 Cassaveteelt in Thailand en Vietnam Bestudeer de bronnen 1 en 2 die bij deze opgave horen. Gebruik bron 1. 3p 19 Beredeneer in drie stappen hoe de teelt van cassave snel tot landdegradatie
Nadere informatie5. De Gemeenschappelijke MarktOrdening suiker in de Europese Unie. Specifieke doelstellingen van het GMO
5. De Gemeenschappelijke MarktOrdening suiker in de Europese Unie Specifieke doelstellingen van het GMO blijven verzekeren van de noodzakelijke waarborgen inzake werkgelegenheid en levensstandaard aan
Nadere informatieDe fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr E, Utrecht, februari 2011.
Samenvatting 69 De fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr. 10.2.232E, Utrecht, februari 2011. Fosfaat is onmisbaar voor de landbouw en speelt
Nadere informatieNaam: VERENIGDE STATEN Indianen en slavernij
Naam: VERENIGDE STATEN Indianen en slavernij De Verenigde Staten van Amerika worden meestal gewoon VS of Amerika genoemd. Amerika is een enorm groot land. Je doet er zeker vijf dagen over om van oost naar
Nadere informatie3,6. Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Jaartallen
Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari 2011 3,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Jaartallen uitleg >1650< rond het jaartal 1650 >1650 voor het jaartal 1650 1650
Nadere informatieZwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur
Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van
Nadere informatieLEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR EU-LIDSTATEN
Bijlage ANALYSE EXPORTCIJFERS 2018 op basis van een analyse van Flanders Investment & Trade (FIT) van de in- en uitvoercijfers 2018 van de Nationale Bank van België (NBB). LEEUWENDEEL VLAAMSE EXPORT NAAR
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieHANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.
Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.
Nadere informatieInternationale varkensvleesmarkt 2012-2013
Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt
Nadere informatieDepartement Landbouw en Visserij Landbouw- en Visserijbeleid Gudrun Beerlandt (VL) - Danièle Haine (WL) E.Versavel (BIRB)
Titel: Beheerscomité suiker 30 januari 2014 Datum: 30/01/2014 Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI-C5 Gudrun Beerlandt Departement Landbouw en Visserij Landbouw- en
Nadere informatieOntdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7
Ontdek de Wereld Hoofdstuk 1C7 Cursus 7.1 Wij en de wereld Wat leer je deze cursus? Wat internationale handel inhoudt Hoe de evenaar de aardbol verdeelt Wat en welke kaartprojecties er zijn Internationale-
Nadere informatieKruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij
Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep
Nadere informatieStatistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieWerkstuk door Jos 2325 woorden 15 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Wat is kinderarbeid?
Werkstuk door Jos 2325 woorden 15 maart 2018 6 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Wat is kinderarbeid? De definitie van kinderarbeid is, kinderen die werken. Niet al het werk van kinderen wordt als kinderarbeid
Nadere informatieWelke oude en nieuwe beperkingen houden de melkproductie op het spoor?
Welke oude en nieuwe beperkingen houden de melkproductie op het spoor? Erwin Wauters Senior Onderzoeker Melle, 27 maart 2015 WAT IS DE VRAAG EIGENLIJK Wat na de quota Wit goud of zwarte sneeuw?* De meningen
Nadere informatieProduct-info Citrusfruit 2011
Product-info Citrusfruit 2011 PT 2011-22 Maart 2011 - Peter van der Salm Productschap Tuinbouw, Afdeling Markt & Innovatie Product-info Citrusfruit 2011 Auteur Peter van der Salm Functie Marktanalist
Nadere informatieOntwikkeling in de melkmarkt 21/04/2015
Ontwikkeling in de melkmarkt 21/04/2015 Melk- en voermarkt kort samengevat Vooruitzichten voor de melkmarkt zijn pover tot aan de zomer De melkmarkt is in de ban van het einde van de melkquotering o Afwachtende
Nadere informatie- Case study Onderzoek van een bepaald, bijzonder geval. Het gaat bij een case study altijd om concrete activiteiten of individuele personen.
- ACS-landen Voormalige koloniën van landen in Europa gelegen in Afrika, de Caraïben en de Stille Oceaan. Vertaling van de internationaal gehanteerde term ACP countries (African, Carribean and Pacific
Nadere informatieRecordhoeveelheid varkensvlees uitgevoerd
Page 1 of 5 Recordhoeveelheid varkensvlees uitgevoerd 11-5-2016 / 02:00 In 2015 exporteerde Nederland een recordhoeveelheid van 944 miljoen kilo varkensvlees, 6 procent meer dan in 2014. Door de lage prijzen
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatie1. natuurlijke omstandigheden. 2. loonkosten. 3. infrastructuur
Samenvatting door een scholier 1067 woorden 13 juli 2001 4 44 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting:Internationale Handel Hoofdstuk 1: ****Nederland Handelsland**** 1.1 Export/Import: de waarde van
Nadere informatieA SOLIDARITEIT IN CENTRAAL AMERIKA
A SOLIDARITEIT IN CENTRAAL AMERIKA VOEDSELZEKKERHEID GARANDEREN Voedselzekerheid garanderen voor families in het zuiden, is één van de doelstellingen van de werknemers uit de voedingsnijverheid. De solidariteitsprojecten
Nadere informatieSamenvatting Economie H8
Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in
Nadere informatieeen wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek
een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem
Nadere informatieVoedselverlies en-verspilling in het Zuiden. FRDO Forum Brussel, 25 november 2014 Marc Maes,
Voedselverlies en-verspilling in het Zuiden FRDO Forum Brussel, 25 november 2014 Marc Maes, 11.11.11 1 805 miljoen mensen 1 op 9 hebben honger En toch is er voedsel genoeg 2 Er gaat zelfs massaal veel
Nadere informatieGebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO
De grote exportlanden (Ecuador, Costa Rica en Colombia) hebben je een contract aangeboden om nieuwe plantages te bouwen in hun landen. Je kan nu meer bananen telen en verkopen. Je winst stijgt enorm en
Nadere informatieBijlage
Bijlage Tabel i Immigratie naar Nederland van niet in Nederland geboren vreemdelingen, naar land van herkomst ^995-2002) Totaal Westerse landen 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 74.703 86.183 87.145
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2012
De agrarische handel van Nederland in 2012 1. Opvallende ontwikkelingen Totale wereldhandel in agrarische producten groeit voor tweede opeenvolgende jaar met ruim 10% Nederlandse agrarische export groeit
Nadere informatieBronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012
Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 B Cacao Bron 1 Cacao De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Middenen Zuid-Amerika en kan uitsluitend verbouwd worden in gebieden met een tropisch
Nadere informatieQuinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven
TONS Factsheet Quinoa, januari 2018 FACTSHEET QUINOA fruitvegfacts@gmail.com Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; Quinoa: Ondanks problemen in Peru wereldhandel op peil gebleven Bolivia
Nadere informatieConcurrentiemonitor suiker
Concurrentiemonitor suiker Concurrentiemonitor suiker M.A. van Galen S.R.M. Janssens R.W. van der Meer W.H.M. Baltussen LEI-rapport 2011-015 Maart 2011 Projectcode 2231532000 LEI, onderdeel van Wageningen
Nadere informatieAmsterdam, juni 2013 In opdracht van CIUS. Prijzige suiker. De prijsopbouw en prijsontwikkeling van suiker
Prijzige suiker Amsterdam, juni 2013 In opdracht van CIUS Prijzige suiker De prijsopbouw en prijsontwikkeling van suiker Nicole Rosenboom Marianne Boschloo Rob van der Noll Bert Tieben Roetersstraat 29-1018
Nadere informatienr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen Ten gevolge van de
Nadere informatieKANSDOSSIER LANDBOUWMACHINES Australië. September 2015
KANSDOSSIER LANDBOUWMACHINES Australië September 2015 Disclaimer Dit rapport is opgesteld door de Economische Afdeling van het. Het is tot stand gekomen door persoonlijke contacten met overheidsinstanties
Nadere informatiePERSIMMON WINT SNEL TERREIN; SPANJE DOMINEERT DE MARKT
Factsheet kaki/persimmon oktober FACTSHEET PERSIMMON Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com PERSIMMON WINT SNEL TERREIN; SPANJE DOMINEERT DE MARKT Spanje met afstand de
Nadere informatieEvaluatievragen Economische topper 4 thema 2
Evaluatievragen Economische topper 4 thema 2 Vraag 1 Voorspellers weer somberder over Duitse economie De Standaard 16/03/2004 BERLIJN - Het Duitse conjunctuurinstituut IfW heeft haar groeiraming voor dit
Nadere informatieECONOMISCHE PARTNERSCHAPSOVEREENKOMSTEN
EPAs- ECONOMISCHE PARTNERSCHAPSOVEREENKOMSTEN Het is belangrijk te weten dat de Economische Partnerschapsovereenkomst (EPA) niet de gehele Cotonou overeenkomst vervangt maar slechts het handelsgedeelte.
Nadere informatie