Evaluatievragen Economische topper 4 thema 2

Transcriptie

1 Evaluatievragen Economische topper 4 thema 2 Vraag 1 Voorspellers weer somberder over Duitse economie De Standaard 16/03/2004 BERLIJN - Het Duitse conjunctuurinstituut IfW heeft haar groeiraming voor dit jaar verlaagd tot 1,6 procent. Het IfW baseert zijn zwakkere vooruitzichten op de appreciatie van de euro tegenover de dollar en andere wereldmunten en op de aanhoudend zwakke binnenlandse consumptie. Het IfW voorspelt ook dat Duitsland als gevolg van de zwakke groei volgend jaar voor de vierde opeenvolgende keer een begrotingstekort zal optekenen dat boven het Europese plafond van 3 % van het bbp ligt. Een bijzonder pijnlijke zaak voor bondskanselier Gerhard Schröder, die destijds mee aan de wieg stond van het Stabiliteitspact dat de 3 %-regel invoerde. Gevraagd: 1. Heeft de toestand van de Duitse economie invloed op het niveau van de Belgische economie? Verklaar je redenering. 2. Wat is de betekenis van het Stabiliteitspact? Leg volledig uit.

2 Vraag 2 Suikerprotectionisme wordt suikerdilemma Het Europese suikerprotectionisme heeft zijn langste tijd gehad. Maar is liberalisering wel de beste oplossing? Industrie, boeren en ngo's vinden van niet. Een té vrije markt zou suiker wel eens dezelfde weg op kunnen duwen als koffie: in de richting van een crisis. Suikerbieten zijn een gewild gewas. Ze leveren meer op dan pakweg maïs, spinazie of aardappelen. Niet dat de vraag naar suiker zoveel groter is dan het aanbod. Integendeel. Europa produceert meer suiker dan zijn inwoners consumeren. Maar dat kan de boeren niet deren, want marktwerking is in de Europese suikerindustrie al sinds 1968 afwezig. Nee, de reden dat duizenden boeren met zoveel gretigheid suikerbieten telen, is de gegarandeerde prijs die hun geboden wordt dankzij de Gemeenschappelijke Marktordening die de EU heeft vastgelegd. Dat systeem ligt onder vuur. Brazilië, Thailand en Australië hebben de Europese Unie bij de Wereldhandelsorganisatie aangeklaagd omdat het Europese protectionisme hun kansen ontzegt.. Hoe zit het Europese suikersysteem in elkaar? Het bestaat uit drie elementen. Ten eerste: aanbodbeheersing. Elk Europees land mag suiker produceren, maar niet zoveel als het wil. Elk land krijgt quota toegewezen. Wat binnen die quota wordt geproduceerd, kan tegen vastgelegde prijzen verkocht worden. Door de aanbodbeheersing blijft die prijs relatief hoog. Ten tweede: import uit een beperkt aantal ontwikkelingslanden. Die zogenaamde ACP-landen bestaan voornamelijk uit ex-kolonies van Europese landen. Zij mogen een bepaalde hoeveelheid suiker importeren tegen dezelfde hoge prijs als de Europese boeren krijgen. Ten derde: gesubsidieerde export. Omdat de quota, aangevuld met de import uit de ACP-landen, ruimschoots volstaan om aan de Europese vraag te voldoen moet het overschot weer weggewerkt worden. Maar het buitenland is niet bereid om de hoge interne Europese prijs te betalen voor die overschotten. Het verschil tussen de Europese prijs en de wereldmarktprijs wordt gesubsidieerd. In haar analyse geeft ook de Europese Commissie toe dat het effect van een vergaande liberalisering -- afschaffing van alle quota, subsidies en importheffingen -- vrij goed te voorspellen is. De meest efficiënte suikerproducent, Brazilië, zal de markt vrijwel geheel inpalmen en de suikerbietenteelt zal uit Europa verdwijnen. Brazilië is nu al een van de belangrijkste suikerexporteurs. De export is er in twaalf jaar tijd gestegen van 2 miljoen ton naar 12 miljoen ton. Dat is ruim driemaal zoveel als de netto-export van de EU. De suikerproductie is er voornamelijk in handen van grote bedrijven, die uitgestrekte plantages exploiteren. Kleine boeren komen er nauwelijks aan te pas. Liberalisering zou dus vooral de rijken in Brazilië rijker maken. De arme Brazilianen zijn er niet echt mee geholpen. Maar de armen in de ACP-landen, die nu geld kunnen verdienen doordat ze hun suiker op de lucratieve Europese markt kunnen afzetten, zouden wel de dupe worden van liberalisering. Wat de gevolgen kunnen zijn van deregulering en het opengooien van de markten, heeft de koffiesector getoond. Tienduizenden koffieboeren zijn ten prooi gevallen aan de ingestorte koffieprijs die het gevolg is van overproductie. De koffiecrisis lijkt bijna onoplosbaar doordat er geen enkel mechanisme bestaat om het aanbod af te stemmen op de vraag. Het overaanbod lijkt in de toekomst eerder toe dan af te nemen. De voor hun overleving vechtende koffieboeren gaan eerder meer bonen telen om hun inkomen op te krikken, dan minder. Ruben Mooijman De Standaard 14/10/2003

3 Gevraagd: 1. Verklaar de term suikerprotectionisme. 2. Beschrijf de drie elementen van het huidige suikersysteem in de Europese Unie. 3. Hoe komt het dat sommige ontwikkelingslanden van dit systeem kunnen profiteren? 4. Welke voorstellen heb jij om dit suikerprobleem op te lossen? Bespreek de voordelen en de eventuele nadelen van jouw voorstel. 5. In de tekst lezen we: De voor hun overleving vechtende koffieboeren gaan eerder meer bonen telen om hun inkomen op te krikken, dan minder. Toon grafisch het effect aan van de reactie van de koffieboeren op de voor hen te lage marktprijs. Leg je grafiek uit.

4 Vraag 3 1. Plaats de volgende 2 teksten in de leerstof. 2. Bespreek daarna waarom zij passen in dat leerstofgeheel. 1 Wat gebeurt er met afgedankte pc's? dirk schoofs De Standaard 29/11/2003 Iedere 18 maanden slaagt men er in om de processorsnelheid van computers te verdubbelen. De keerzijde van de medaille is dat je pc van anderhalf jaar oud slechts half zo snel gaat als de huidige aanbiedingen, die bovendien een stuk goedkoper zijn. Maar waar belanden onze afgedankte snelheidsmonsters dan? Op 23 september 1997 bezetten actievoerders van Greenpeace in Hongkong een Australisch vrachtschip dat drie containers met gevaarlijk afval aan boord had. Het ging telkens om brandbaar computerafval. De actievoerders eisten dat het afval terug naar Sydney zou worden gestuurd waar het vandaan kwam. De computerjunk was illegaal geladen en de Australische regering had niet eens een uitvoervergunning verleend. Hongkong heeft een erg soepele milieuwetgeving en is daarom de ideale doorvoerhaven voor dergelijk afval. Het was de bedoeling dat de rommel terechtkwam in Zuid-China. Zijn computers dan giftig? Inderdaad, in computerschroot zitten veel gevaarlijke stoffen, zodat onze wetgeving verbiedt om computers te verbranden of te storten. 2 VW geeft Cuba het nakijken De Standaard 13/08/2002 BRUSSEL -- Het economisch belang van de Duitse autogroep VW is groter dan dat van een land als Cuba, blijkt uit een vergelijking opgesteld door Unctad, de VN-organisatie voor handel en ontwikkeling. De Unctad stelde een ranglijst op van de honderd belangrijkste,,economische'' entiteiten in de wereld. De VN-organisatie zette daarvoor het bruto binnenlands product van een reeks landen naast de toegevoegde waarde geproduceerd door multinationale ondernemingen. Het is een beetje appelen met peren vergelijken, maar het levert wel een aantal leuke vaststellingen op. Uit het lijstje blijkt bijvoorbeeld dat het economisch belang van de oliegroep ExxonMobil groter is dan dat van Pakistan en dat General Motors het haalt van Peru. Toyota stelt economisch meer voor dan Koeweit en Royal Dutch/Shell overtreft Marokko. Volkswagen geeft Cuba nipt het nakijken.

5