W. Magez. M. Tierens. Moeilijkheidsgraden van Items, Subtests en BCV met duiding voor de praktijk

Transcriptie

1 W. Magez M. Tierens Moeilijkheidsgraden van Items, Subtests en BCV met duiding voor de praktijk

2 Met dank aan Katelijne Van Gansbeke, VCLB De Wissel - Antwerpen, voor haar ondersteunend, uitvoerend werk aan dit hoofdstuk. 2

3 COVAT CHC BASISVERSIE: MOEILIJKHEIDSGRADEN VAN ITEMS, SUBTESTS EN BCV MET DUIDING VOOR DE PRAKTIJK W. Magez & M. Tierens (2016) 1. Wat is een moeilijkheidsgraad In de testpsychologie is Moeilijkheidsgraad (MGR) een verwarrende term. Wanneer een door 95 kinderen op 100 juist opgelost wordt dan is dit voor deze kinderen een gemakkelijk. Wanneer een ander maar door 5 kinderen op 100 juist opgelost wordt dan is dit voor deze kinderen een moeilijk. Nochtans noemen we 95 een hoge MGR en 5 een lage MGR. Bij een hoog MGR-cijfer gaat het dus over een gemakkelijk, bij een laag over een moeilijk. In feite had men ook kunnen spreken over een gemakkelijkheidsgraad maar de historische en actuele testliteratuur hanteert nu eenmaal MGR. Een belangrijk aandachtspunt in de klassieke psychometrie is dat MGR rechtstreeks afhankelijk is van de geteste proefgroep. Een gemakkelijk voor de ene groep kan een moeilijk zijn voor de andere groep. In deze studie is de betrokken CoVaT-CHC Basisversie-proefgroep dezelfde zoals deze beschreven in het onderzoeksrapport Betrouwbaarheid en betrouwbaarheidsintervallen (Tierens & Magez, 2016). 2. MGR bij s 2.1 Wijze van bepaling Moeilijkheidsgraden van s kunnen op verschillende wijze bepaald worden. Bij s die juist of fout (1 of 0) gescoord worden, kan men gewoon het aantal kinderen tellen in de groep die juist antwoordde. Door dit procentueel uit te drukken verhoogt men de vergelijkbaarheidsgraad. Bijv. Test a, 10: 250 kinderen op 500 juist = MGR 50 Test b, 15: 150 kinderen op 300 juist = MGR 50 In plaats van het tellen van de leerlingen, kan ook het gemiddelde berekend worden op de totale groep van de kinderen die het juist oploste. Bij juist of fout s (1/0) leidt dit gemiddelde tot een equivalent resultaat als hiervoor nl. 250 op 500 juist = 0,5 (x100=50) 150 op 300 juist = 0,5 (x100=50) 3

4 Deze MGR situeert zich dus tussen 1.00 en In de CoVaT-CHC Basisversie is deze laatste werkwijze toegepast bij de subtests PuntR FigR Schift Teg DoPl GehB GehA winstpunten. Dus ook bij DoPl en GehB omdat het hier ook gaat om juist/fout s (de score werd telkens door 2 gedeeld wegens de 2 of 0 score). Bij de subtests met 2, 1 of 0 score (de eerste dertig s van GehA) is het gemiddelde ook een goede weergave van de MGR maar deze zal nu lopen van 2 tot en met 0. De auteurs opteerden er echter voor om de s ook te situeren t.o.v. 1 pt (midden in de puntenschaal 2 t/m 0) en tellen dan s waarvan het gemiddelde boven en onder 1 ligt. Daarnaast maakten de auteurs ook gebruik van een werkwijze waarbij MGR tussen 1.00 en 0.00 ligt. Bij GeFig komt eveneens het gemiddelde naar voren maar op een aparte wijze. Dit omdat de maximumscore per verschillend kan zijn (er zijn maximum vier en minimum 1 juiste antwoorden afhankelijk van het en deze score wordt verminderd met het aantal fout aangeduide antwoorden bij dit ). Indien het behaalde gemiddelde opnieuw gedeeld wordt door het mogelijke maximum bekomt men een resultaat op een schaal van 1,00 tot 0,00. MGR kunnen dus op verschillende wijze uitgedrukt worden zoals in aantal (procenten) of gemiddelden. In de testliteratuur is er ook soms sprake van een moeilijkheidsindex (MI). Deze wordt niet zelden gehanteerd als synoniem van de MGR maar is dat in herkomst niet. De MI werd in Vlaanderen geïntroduceerd door de publicatie van (Davis, 1956). In deze publicatie staat een omzettingstabel (tabel IV) waarbij de MGR% (telling) omgezet wordt in een afgeleide moeilijkheidsindex die het normaal- of Gausscurvepatroon volgt. MI kan hierdoor ook opgeteld en gemiddeld worden. Optellen en middelen met de MGR is weliswaar niet zó correct maar het uiteindelijke subtest gemiddelde vertoont eerder weinig verschil met de MI-procedure als de scoreverdeling dicht aansluit bij de normaalverdeling wat bij de subtests van de CoVaT CHC Basisversie over het algemeen) het geval is. Voor de practicus biedt deze eenvoudige aanpak een toegankelijkere leesbaarheid en dat is een prioriteit voor het CoVaT-team. 2.2 Tabellen van de MGR bij de s De tabellen met de moeilijkheidsgraden zijn per subtest en per leeftijdsgroep beschikbaar. Het gaat hier om 8 subtests (niet GeCo) x 9 leeftijdscategorieën, d.i. 72 tabellen. Gezien het volume van deze data verspreiden we ze niet op gedrukte wijze. Ze zijn echter steeds ter inzage van de geïnteresseerde op eenvoudig verzoek aan het PDC van Thomas More. In deze tabellen treden soms fluctuaties op in de schikking volgens MGR. Globaal loopt echter de moeilijkheidslijn zoals het hoort. Nergens is er een afwijking van die aard dat bij een eventuele testtijdverlenging het kind 4

5 duidelijk gemakkelijker s zou tegenkomen die hem een relevante testscorewinst zouden opleveren. 3. MGR in en van de subtest 3.1 MGR in de subtest en betekenis In de klassieke testopbouw zorgt men in de subtest voor een schikking van gemakkelijk over minder gemakkelijke tot moeilijke s. De bedoeling is alle niveaus van MGR af te toetsen, beginnend met de gemakkelijkste. Naast het doel van een mooi continuüm te hebben van gemakkelijk naar moeilijk, wordt ernaar gestreefd dat de gemiddelde MGR zich rond de zone.50 situeert. Op deze wijze bereikt een test zijn meest optimale meting voor alle niveaus. Een test met bijv. een MGR van.60 kan heel goed differentiërend meten in de lagere zones maar minder goed (al kán dit nog behoorlijk zijn) in de hogere zones. Bij een MGR van.40 kán dan het omgekeerde optreden. Een gemakkelijke (.60+) of een moeilijke test (.40-) hoeven echter geen onbruikbare tests te zijn en kunnen optimaal hun rol vervullen bij specifieke onderzoeksdoelen. Essentieel voor de interpretatie van een score op een test is wél te weten of het een gemakkelijke óf moeilijke test is en in welke mate. De.50 (of 50%) regel staat soms in contrast met het pedagogische denken dat een 5 op 10 (of 100 bij een schaal van ) niet als normaal of gemiddeld kan beschouwd worden. Hier speelt een klassieke verwarring alsof een cijfer automatisch een waardering zou impliceren (misvorming door de zgn. schoolse cijfers). 3.2 MGR van de subtest Naast het maken van de gemiddelde MGR per subtest biedt de CoVaT-CHC Basisversie een eenvoudige schattingswijze aan van de moeilijkheidsgraad per subtest/bcv. De Klasnormen tonen voor elk leerjaar het groepsgemiddelde op de subtest met de bijkomende standaarddeviatie (SD). Aangezien ook telkens het te behalen maximum vermeld wordt, krijg je als het ware zicht op de MGR van de subtest met zijn verloop doorheen de jaren zien. Het is een zinnige lectuur om, per subtest, Klasnormblad per Klasnormblad te raadplegen. 4. MGR van BCV% en BCV Indexen Net zoals bij de subtests kan je op eenvoudige wijze zicht krijgen op de MGR van de BCV% en de BCV Indexen 5

6 4.1. MGR BCV % Bij de Klasnormen kan je per leerjaar de gemiddelde BCV% met hun SD aflezen. Het grote voordeel is hier dat alles is uitgedrukt in procenten wat de onderlinge vergelijkbaarheid en kijk op de evolutie doorheen de leerjaren vereenvoudigt MGR BCV-indexen Een andere parallelle wijze om zicht te krijgen op de respectievelijke BCV-MGR is het hanteren van de handleiding CoVaT-CHC Basisversie Leeftijdsnormen. Per BCV kan je daar aflezen welk BCV % per leeftijdsgroep overeenstemt met Index Bespreking subtest en BCV 5.1 Module Gf Puntreeksen (PuntR) Hieronder ter illustratie de MGR van de PuntR-s voor de leeftijden (1) 9j6m 9j11m en (2) 13j6m 13j11m. 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m PuntR Item onderdeel Geheel Item onderdeel Geheel PuntR Item onderdeel Geheel Item onderdeel Geheel 1a a b b a a b b a a b b a a b b a a b b a a b b a a b b a b X MGR Bespreking De a) en b) van het kunnen hier niet gescheiden worden van elkaar. Om deze reden hebben we hun gemiddelden telkens in de kolom geplaatst die de MGR voor het gehele weergeeft. Ingedeeld in derden is de gemiddelde MGR in beide groepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m-13j11m): eerste derde ( 1a 5b:.95/.99) > dan tweede derde ( 6a 10b:.71/.89) > dan derde derde ( 11a 15b:.23/.42) 6

7 De leeftijdsdifferentiatie is voor nagenoeg alle s duidelijk: de 13-jarigen scoren hoger dan de 9- jarigen; en als ze niet hoger scoren dan komt dit door een plafondeffect. PR is een gemakkelijk tot zeer gemakkelijke subtest zowel voor de 9-jarigen (MGR =.62) als voor de 13-jarigen (MGR =.76) Item 15 blijft moeilijk, ook voor de 13-jarigen. De vraag is of oudere jongeren/sterkere groepen hier hoger op zullen scoren. De gemiddelde MGR leert ons dat de subtest reeds voor 9-jarigen gemakkelijk is. Kinderen die al op het eerste derde van de subtest op deze leeftijd moeilijkheden ondervinden functioneren cognitief zeer zwak en dan stelt zich de vraag of het zin heeft hen de hele CoVaT-CHC Basisversie te laten afleggen. In dit opzicht is de subtest PR een korte screeningstest (5min) voor een indicatie van (zeer) zwak cognitief functioneren en voor de toepassingsmogelijkheid van de hele test. Dit is ook de reden waarom PR de startsubtest is. De subtest laat een goede differentiële meting toe in de diep-lage zones. Naarmate de kinderen ouder zijn is hij steeds minder geschikt voor meetdifferentiatie aan de andere zijde, namelijk bij de hoog cognitief functionerenden (= plafondeffect) Figuurreeksen (FigR) Ter illustratie volgt hierna de MGR van de subtests van FR voor de leeftijden (1) 9j6m 9j11m en (2) 13j6m 13j11m. Per (25) moeten er drie antwoorden gegeven worden, in totaal 75 antwoorden. De MGR werd telkens voor elk antwoord (1 75) bepaald. Per opgave/ ( 1-25 ) maakten we dan het gemiddelde van de drie MGR. FigR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m FigR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR

8 Bespreking Ingedeeld in drie delen is de gemiddelde MGR volgens de rangschikking voor beide groepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m-13j11m): eerste derde ( 1-8:.76/.91) > tweede derde ( 9-17:.34/.62) > derde derde ( 18-25:.15/.42). Wat de verschillen tussen de 9 en 13 jarigen betreft, scoren, met uitzondering van de twee eerste opgaven die voor beide groepen even gemakkelijk zijn, de 13-jarigen voor elk significant hoger dan de 9-jarigen. In het laatste derde is 23 bij de 13-jarigen iets gemakkelijker dan verwacht. De MGR van.66 toont echter ook dat voor de grote meerderheid van deze kinderen FigR een powertest is en zij in de beschikbare testtijd tot aan het einde geraken, met andere woorden dus ook aan 23. FigR is een subtest met een breed meetbereik. Voor beide groepen heeft men gemakkelijke s, ook voor 9-jarigen, en moeilijke s, ook voor 13-jarigen. Voor de 9-jarigen is het geen eenvoudige test al zijn de eerste 8 opgaven (eerste derde van de test) zeker aangepast voor dit leeftijdsniveau, ook voor diegene met zwakkere cognitieve capaciteiten. Bij de 9 10 jarigen uit het buitengewoon onderwijs (Basisaanbod) zal het laatste derde deel ( 18 25) erg moeilijk zijn. Het is aan de psychodiagnosticus om in een perspectief van adaptief testen te beslissen of hij/zij deze kinderen laat verder werken na opgave 17. Voor de 9 10 jarigen die hoger cognitief functioneren (hoogbegaafden) is het daarentegen een subtest die uiterst geschikt is voor meetdifferentiatie. In dat opzicht is FigR de tegenpool van PuntR BCV Gf De MGR van de BCV Gf is rechtstreeks afleesbaar uit de BCV% score. Onderstaande tabel toont, gespreid over de 9 leeftijdsgroepen van de totale CoVaT-CHC Basisversie normpopulatie, de gemiddelde BCV% en SD (afgerond) (zie handleiding leeftijdsnormen). Leeftijdsgroep Gf X % SD% In zijn totaliteit gaat de module Gf van een eerder gemiddelde MGR voor de jongste leeftijdsgroepen tot vrij gemakkelijke MGR voor de oudste leeftijdsgroepen. Dit is vooral te wijten aan de zeer gemakkelijke PR. Op subtestniveau toetsen PR en FR beide aspecten van Gf, maar metrisch gedragen ze zich eerder als complementaire tegenpolen van elkaar. 8

9 Synthese X MGR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m PR FR Gf Module Gc Schiftingen (Schift) Ter illustratie volgen hier de MGR voor de leeftijden 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m van de subtest Schiftingen. Schift 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Schift 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Schift 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR Bespreking Ingedeeld in derden is de gemiddelde MGR voor beide groepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m-13j11m): eerste derde ( 1-11:.81/.92) > tweede derde ( 12-24:.42/.62) > derde derde ( 25-35:.08/.26). Voor alle s geldt dat de 13-jarigen hoger scoren dan de 9-jarigen. Hoewel de eerste negen s heel toegankelijk zijn voor de 9-jarigen (MGR ) is de subtest in zijn geheel vrij moeilijk voor hen. In een adaptieve testversie is de kans groot dat voor de 9 (10) jarigen de laatste 10 s (laatste derde) nagenoeg niet zouden opgenomen worden. Vanaf 11j 11j6m is de MGR met.50 van een gemiddeld niveau en wordt dan gemakkelijker bij de oudere groepen. Voor alle leeftijdsgroepen zijn er echter wel voldoende s voor een goede meetdifferentiatie in de lagere én de hogere zones. Bij kinderen van 10 jaar en jonger uit het buitengewoon onderwijs (Basisaanbod) kan de practicus overwegen de subtest af te breken na 25 indien dit wenselijk blijkt. De eventuele winst die nadien nog zou kunnen gemaakt worden zal zeer klein tot nihil zijn, zeker bij de cognitief zwaksten onder hen. 9

10 Tegenstellingen (Teg) Hieronder ter illustratie de MGR voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m voor de subtest Tegenstellingen. Teg Bespreking 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Teg 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Teg 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR Ingedeeld in drie delen is de gemiddelde MGR voor beide groepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m- 13j11m): eerste derde ( 1-11:.84/.94) > tweede derde ( 12 24:.40/.70) > derde derde ( 25 35:.19/.27). Voor alle s geldt dat de 13 jarigen hoger scoren dan de 9-jarigen. Opvallend bij de 9-jarigen is de knik, of duidelijk daling, in MGR na 17. Voor de 9 (10)-jarigen bestaat de subtest als het ware uit twee delen: een gemakkelijk deel met MGR van.97 tot.50 van de eerste 17 s, en een (zeer) moeilijk deel met MGR.35 tot.07 voor de s 18 tot 35. Het is dit tweede deel dat de subtest moeilijk maakt voor de 9 (10)-jarigen en dit terwijl, schijnbaar paradoxaal, het eerste derde (s 1-11) gemakkelijk is voor hen, óók voor de zwakkeren in de groep. De subtest bereikt een gemiddelde rond MGR.50 bij de 11-jarigen om daarna gemakkelijker te worden bij de oudere kinderen. Wel is het zo dat er in alle leeftijdsgroepen voldoende s zijn voor een goede meetdifferentiatie in de lagere én hogere niveaus. Bij kinderen van 10 jaar en jonger uit het buitengewoon lager onderwijs (Basisaanbod) kan de practicus vanuit een testadaptieve aanpak overwegen de subtest af te breken na 25 indien dit wenselijk zou blijken. De eventuele scorewinst die nadien nog zou kunnen gemaakt worden is zo goed als nihil, zeker bij de zwakst cognitief functionerenden onder hen. 10

11 BCV Gc De MGR van de BCV Gc is rechtstreeks afleesbaar uit de BCV % score. Onderstaande tabel toont, gespreid over de 9 leeftijdsgroepen van de totale CoVaT-CHC Basisversie normpopulatie, de gemiddelde BCV% en SD (afgerond) (zie handleiding leeftijdsnormen). Leeftijdsgroep Gc X % SD% De module is vrij moeilijk voor de twee jongste leeftijdsgroepen. Vanaf groep 3 (10j6m) wordt de.50 benaderd en het wordt dan steeds gemakkelijker. Op subtestniveau kan eventueel gepast testadaptief gehandeld worden bij jongere kinderen (groepen 1 en 2) uit het buitengewoon onderwijs (Basisaanbod) indien dit wenselijk zou zijn. Synthese X MGR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Sch Teg Gc Module Gsm Geheugen A (GehA) Met betrekking tot de analyse voor de MGR valt de subtest GehA uiteen in twee delen. Het eerste deel omvat de dertig woorden die gememoriseerd moeten worden. Deze worden telkens gescoord met 2, 1 of 0 punten (max. 60 pt). Het tweede deel omvat de winstpunten (max. 15pt) die gegeven kunnen worden, met scoring 1 of 0 pt. In tegenstelling tot andere subtests wordt uit de aard van de opdracht in het eerste deel niet gestreefd naar een schikking volgens MGR. Deel 1: dertig woorden Per werd het gemiddelde berekend van de bekomen scores. Aangezien het om een continuüm gaat is het theoretisch maximum 2 pt. De duiding is anders dan bij de 1/0 s. De tabel hieronder geeft de resultaten weer voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m, per categorie. 11

12 DEEL 1: Geh A s 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m DEEL 1: Geh A s 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m DEEL 1: Geh A s 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Werkt. Vogel Vervoer Bloem Muziek Proc. Item > 1pt MGR 30% 80% 1 1, Noot. Item 0 komt overeen met het categoriewoord, daarna komen de nummer overeen met de volgorde van de woorden in de betreffende categorie zoals aangeboden bij het memoriseren; werkt = werktuig Om de vergelijkbaarheid met de MGR van de andere subtests te vergroten werd volgende procedure gehanteerd. Bij bovenstaande berekeningen treedt er regressie naar het midden op: het reële maximum gemiddelde in de groep kan nagenoeg niet 2 worden. Om dit op te vangen wordt het hoogste gemiddelde bij de oudste leeftijdsgroep geselecteerd. Dit is 3 bij de categorie Werktuig met een gemiddelde van 1.73 op 2. Op basis van dit hoogst geobserveerde gemiddelde werd 1.80 als mogelijk maximum voor alle s beschouwd. Daarna werden alle gemiddelden hierdoor gedeeld zodat er een MGR ontstaat die zich situeert tussen 1.00 en DEEL 1: DEEL 1: 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m GehA s GehA s 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Werkt Muziek Bloem Vervoer Vogel X MGR

13 Bespreking De s MGR leveren boeiende informatie op waarop we later nog terugkomen. Voor alle s geldt dat de 13-jarigen hoger scoren dan de 9-jarigen. Voor de 9-jarige is deze subtest geen eenvoudige, maar toch haalbare, opdracht. Voor de 13-jarigen is het een vrij gemakkelijke subtest. Bij deze kinderen treedt er een plafondeffect op met een geringe meetdifferentiatie bij de hogere niveaus maar een zeer goede bij de lagere niveaus. Deel 2: winstpunten De score bij de winstpunten van GehA is: 1 = het punt wordt toegekend of 0 = het punt wordt niet toegekend. De MGR kan dan ook geïnterpreteerd worden zoals bijv. bij Gf en Gc. Onderstaande tabel geeft de resultaten weer voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m. DEEL 2: Geh A winstpunten 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Win. A Werkt Bloem Vogel Muziek Vervoer Win B Werkt Bloem Vogel Muziek Vervoer Win C Werkt Bloem Vogel Muziek Vervoer X MGR Noot. Werkt = werktuig. Bespreking Voor alle mogelijke winstpunten scoren de 13-jarigen hoger dan 9-jarigen. De 9-jarigen behalen weinig winstpunten. Dat de winstpunten C zelfs bij de 13-jarigen moeilijk te verkrijgen zijn onderbouwd de logica van de mate van complexiteit van het vereiste cognitieve functioneren, waarbij ook MGR Win A > MGR B > MGR C. Het introduceren van de winstpunten was een experimentele maar doordachte opzet. Het verhoogt weliswaar de complexiteit van de scoring maar heeft ontegensprekelijk een grote toegevoegde waarde. Te noteren valt ook dat er nauwelijks een plafondeffect optreedt. 13

14 Geheugen B (GehB) Geheugen B wordt per gescoord met Juist (= 2pt) of Fout (= 0pt). In de tabellen hanteerden we de 1/0 regel zodat de MGR op een klassieke manier kan gelezen worden. De tabel hieronder geeft de MGR voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m. Geh B 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Geh B 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR Bespreking Voor alle s geldt dat de 13-jarigen hoger scoren dan de 9-jarigen (enkel 25 is voor beide nagenoeg even gemakkelijk). De subtest heeft een gepaste MGR van.54 voor de 9-jarigen. Hij is nagenoeg heel of té gemakkelijk voor de 13-jarigen (MRG =.83). Voor de leeftijdsgroepen jaar is er een zeer uitgesproken plafondeffect. De subtest heeft voor deze leeftijdsgroepen geen meetdifferentiatievermogen meer boven de middengroep. Naar beneden toe is het echter een zeer goede subtest voor het meten in de lagere zones BCV Gsm De MGR van de BCV Gsm is ook rechtstreeks afleesbaar uit de BCV% score. Onderstaande tabel toont, gespreid over de 9 leeftijdsgroepen van de totale CoVaT-CHC Basisversie normpopulatie, de gemiddelde BCV% en SD (afgerond) (zie handleiding leeftijdsnormen). Leeftijdsgroep Gsm X % SD% De module vertoont een mooie complementariteit in de meting vergelijkbaar met de module Gf. Geh B meet vooral in de lagere zones en differentieert daar zeer goed, de winstpunten bij Geh A richten zich op de hogere zones en differentiëren daar goed. Deel 1 (30 woorden) van Geh A richt zich in de eerste plaats op differentiatie in de middenzone. 14

15 Synthese X MGR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m Geh A 30 woorden winstpunten Geh B Gsm Module Gv Gedraaide figuren (GeFig) Bij GeFig kunnen de maxima per variëren van 1 tot 4 punten. De maxima verschillen dus per. Daarom werd per telkens het gemiddelde van de punten berekend en gedeeld door het maximum dat op het kan behaald worden (1, 2, 3 of 4). Dit zorgt voor een gemiddelde score voor elk met telkens max en min Onderstaande tabel toont de resultaten voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m. GeFig 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m GeFig 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR Bespreking: Ingedeeld in derden is de gemiddelde MGR voor beide leeftijdsgroepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m- 13j11m): eerste derde ( 1-6:.75/.86) > tweede derde ( 7-14:.53/.77) > derde derde ( 15-20:.08/.36). Bij alle s scoren de 13-jarigen hoger dan 9-jarigen. De bekomen MGR vraagt enige reflectie. Het gaat hier om een subtest met een korte testtijd die een snelheidskarakter vertoont. Het ziet ernaar uit dat in het algemeen de s op zich niet zo moeilijk zijn (dit bleek ook uit de pilootstudie waar deze subtest zonder tijdslimiet werd afgenomen) maar dat vooral de mentale snelheid en vlotheid van het roteren een rol speelt. Deze is bij de 13-jarigen duidelijk sneller dan bij de 9-jarigen. Er zijn blijkbaar gewoon minder 9-jarigen die aan het laatste testderde toekomen en is dus de MGR daar ook lager. De subtest is met zijn.46 alhoewel niet zo gemakkelijk, toch voldoende gepast voor de 9-jarigen. Voor de 13-jarigen is hij gemakkelijk en wordt er ook een plafondeffect vastgesteld. 15

16 Dozen Plooien (DoPl) DoPl wordt per gescoord met Juist (= 2pt) of Fout (= 0pt). Voor de MGR hanteerden we de 1/0 regel zodat de MGR op een klassieke manier kan gelezen worden. Onderstaande tabel geeft de MGR voor de leeftijdsgroepen 9j6m 9j11m en 13j6m 13j11m weer. GeFig 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m GeFig 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m X MGR Bespreking Ingedeeld in derden is de gemiddelde MGR voor beide leeftijdsgroepen (resp. 9j6m-9j11m/13j6m- 13j11m): eerste derde ( 1-8:.54/.78) > tweede derde ( 9-18:.26/.63) > derde derde ( 19-26:.11/.31). Voor alle s geldt dat de 13-jarigen hoger scoren dan de 9-jarigen. De subtest is in zijn geheel duidelijk (te) moeilijk voor de 9-jarigen, alhoewel ze de opdracht begrijpen (zie eerste testderde met gemiddeld MGR.54). Wanneer de gemiddelde MGR overheen de leeftijden vergeleken wordt, blijkt de subtest zelfs voor de 11j6m 11j11m nog vrij moeilijk te zijn. Het gaat hier blijkbaar om een cognitieve vaardigheid die later dan de andere, getoetst in de CoVaT-CHC Basisversie, tot ontwikkeling komt. Vanaf 12 jaar evolueert hij geleidelijk aan naar de gepaste moeilijkheidsgraad: Leeftijdsgroep MRG DoPl 9j6m 9j11m.30 10j6m 10j11m.38 11j6m 11j11m.43 12j6m 12j11m.51 13j6m 13j11m.57 In het licht van deze gegevens zal de diagnosticus bij jongeren onder de 11 jaar en die schoollopen in het buitengewoon lager onderwijs (Basisaanbod) moeten oordelen of het opportuun is deze subtest toe te passen. Een valabel alternatief is de subtest bij hen af te breken na 18. De mogelijke scorewinst die nadien nog zou kunnen behaald worden is nagenoeg nihil, zeker bij de zwakkeren 16

17 onder hen. De diagnosticus dient zich echter wél te realiseren dat in het profiel van de ex type 1 en ex type 8 kinderen (zie bij validiteit Wederzijdse relatie schoolse criteria en testresultaten ; Magez & Bos, in press) Gv een BCV is waar deze leerlingen relatief sterk op scoren. De subtest is moeilijk, maar is voor iedereen moeilijk, en voor de ex type 1 en ex type 8 niet zo veel moeilijker dan als bijv. bij Gc het geval is. Bij hoog cognitief functionerende kinderen en bij kinderen vanaf het zesde leerjaar gewoon lager onderwijs is de subtest geschikt BCV Gv De MGR van de module Gv is ook rechtstreeks afleesbaar uit de BCV % score. Onderstaande tabel toont, gespreid over de 9 leeftijdsgroepen van de totale CoVaT-CHC Basisversie normpopulatie, de gemiddelde BCV% en SD (afgerond) (zie handleiding leeftijdsnormen). Leeftijdsgroep Gv X % SD% Synthese X MGR 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m GeFig DoPl Gv Module Gs/ Geheime Code Deze module omvat slechts één subtest namelijk Geheime Code. In het kader van de MGR van de s neemt deze subtest een aparte plaats in. Zo kan er gesteld worden dat elk door iedereen die de opdracht begrijpt juist beantwoord wordt. Het gaat bijgevolg om s van (nagenoeg) gelijke MGR. Eventuele fouten worden toegeschreven aan onaandachtzaamheid, aan minder geconcentreerd werken (= werkkwaliteit). Het aantal opgeloste s hangt daarbij niet af van de MGR maar van het (cognitieve) werktempo. Wat het BCV Gs % betreft hebben we het ruwe scoremaximum doelbewust hoog gesteld, nl. 80 = 100%. Dit resulteert in een BCV% dat ongeveer de helft is van de overige BCV%. In de gewogen som van de BCV% bij de Klasnormen heeft BCV Gs zo automatisch een quasi gehalveerd gewicht. Wat betreft testuitvoering is het een vrij gemakkelijke subtest eenmaal de opdracht aangevat is, maar zoals bedoeld haalt niemand een score die dicht bij 100% (80) komt. Het is uitkijken naar wat oudere kinderen/volwassenen op deze subtest zullen presteren. Bijzonder is dat de BCV% score of BCV-Index Gs enkel rekening houdt met het werktempo. Dit is niet alleen handig voor de verbetering, maar fouten en overgeslagen komen gewoon eerder zelden voor. 17

18 Uiteraard zal de psychodiagnosticus bij kinderen met een hoge foutenlast dit kwalitatief betrekken op de betekenis van Gs. Een hoge foutenlast (zie stanine bij Klasnormen) is steeds een belangrijk klinisch gegeven. Onderstaande tabel toont, gespreid over de 9 leeftijdsgroepen van de totale CoVaT-CHC Basisversie normpopulatie, de gemiddelde BCV% en SD (afgerond) (zie handleiding leeftijdsnormen). Leeftijdsgroep Gs X % SD% Om toch in termen van de klassieke MGR (zie andere subtests) de resultaten benaderend vergelijkbaar te maken volstaat het de X % te vermenigvuldigen met 2 (en te delen door 100): Leeftijdsgroep Gs X % x2/ Numerieke synthese MGR 5.7. BCV % op Index 100 als MGR Gemiddelde MGR/ leeftijdsgroep Subtest 9j6m 9j11m 13j6m 13j11m PR* FR* Sch* Teg* Geh A Win Geh B GeFig DoPl* GeCo BCV BVC % Gemiddelden Gf* Gc* Gsm Gv* Gs (44) (72) *= met optie tot adaptatie Een eenvoudige alternatieve werkwijze om een benaderend zicht te krijgen op de MGR per BCV is te kijken welke BCV% overeenstemt met Index 100. Via de normtabellen kan je per BCV en daarin per leeftijdsgroep nagaan welk BCV % hoort bij Index 100. Hierna staan deze BCV % telkens geldend voor de tweede jaarhelft. 18

19 BCV % 9j 10j 11j 12j 13j Gf% Gc% Gsm % Gv % Gs % 1 (40) (50) (58) (62) (70) Gew A Tot 2 BCV % Bespreking: Vanuit de %scores uit gezien is de test écht moeilijk voor de 9-jarigen, gemiddeld voor de jarigen en gemakkelijk voor de jarigen. De module Gf is voor de 9-jarigen niet al te moeilijk (zie PR). De module Gsm is voor de jarigen (te) gemakkelijk. Verdere informaties over de gemiddelde en SD per subtest en BCV vindt men in de bijlage bij het hoofdstuk Betrouwbaarheid en betrouwbaarheidsintervallen (Tierens & Magez, 2016) 1 We hanteerden voor de vergelijkbaarheid bij Gs de X2 werkwijze (zie 5.5). 2 Zie toelichting bij Hoofdstuk: ontwikkelingspsychologische validiteit (Magez & Tierens, in press). Voor de vergelijkbaarheid werd telkens het gemiddelde van de gewogen BCV% som voor die leeftijdsgroep gedeeld door 7 zodat het resultaat kan geduid worden op 100 procent. 19

20 Bibliografie Davis, F.B. (1956). Item Analyse (Vertaald door Froidmont, R. Standaert-major, A. Willemaers, H. uitg. Nauwelaerts, Leuven). Amsterdam: Swets, Zeitlinger. Magez, W., & Bos, A. (in press). Wederzijdse relatie schoolse criteria - testresultaten Tierens, M., & Magez, W. (2016a). Betrouwbaarheid en betrouwbaarheidsintervallen. Geraadpleegd op 7 september via Magez, W., & Tierens, M. (in press). Ontwikkelingspsychologische validiteit. 20