Verantwoordelijke uitgever: Michiel Leen, Kardinaal Mercierlaan 24, 3000 Leuven TIJDSCHRIFT FRONTAAL VOOR BABYLON ALUMNI

Transcriptie

1 Verantwoordelijke uitgever: Michiel Leen, Kardinaal Mercierlaan 24, 3000 Leuven TIJDSCHRIFT VOOR BABYLON ALUMNI FRONTAAL Driemaandelijks tijdschrift Jaargang 3, nummer 1 September oktober 2010

2 Taalportaal Een overkoepelend oefenplatform voor toekomstige studenten en studenten taalen letterkunde Sinds 1 februari 2009 wordt in het onderwijsproject Taalportaal gewerkt aan een elektronisch e oefenom - geving waar studenten van de bachelor taal- en letterkunde blijvend aan hun taalbeheersing kunnen werken en toekomstige studenten kunnen kennismaken met de opleiding. CONTEXT EN O P Z ET VAN H ET PROJEC T Toen in 2004 de bestaande academische opleidingen werden omgevormd tot bachelor- en masteropleidingen, werd de scheiding tussen de opleidingen Germaanse, Romaanse en klassieke talen opgeheven. Deze werden vervangen door een overkoepelende opleiding taal - en letterkunde, waarbinnen de acht taalopleidingen dezelfde omvang hebben en vrij kunnen worden gecombineerd (met uitzondering van combinaties tussen Grieks, Spaans en Italiaans). De invulling van de vernieuwde opleiding werd mee bepaald door de centrale onderwijsvisie van de K.U.Leuven, die een studentgerichte onderwijsaanpak vooropstelt. De taalopleidingen werden opgebouwd uit drie nagenoeg even w aardige pijlers: taal - kunde, literatuur en taal & tekst (=taal - en tekstbeheersing). Zoals de naam van de laatste component aangeeft, wordt taal - beheers ing in d e opleiding ruimer geïnterpreteerd dan louter het inoefenen van grammatica: er wordt ook aandacht besteed aan zowel mondeling als schriftelijk tekstbegrip en -productie (dit laa tste uiteraard enkel voor de levende talen). Het verbeteren van de taalbeheersing van de

3 studenten is bovendien een aandachtspunt binnen de hele opleiding, niet alleen omdat de vakken taal & tekst in een strikt semestersysteem toch uitzonderlijk jaarvakken zijn, maar ook omdat het taalbeheersingsaspect bij elke presentatie en tekst die de studenten voor andere vakken produceren, ook belangrijk is. Het onderwijsproject Taalportaal richt zich vooral op de taalbeheersingscomponent als opleidingsbreed aandachtspunt. Het doel van dit project is de realisatie van een gemeenschappelijk oefenplatform voor bachelorstudenten taal - en letterkunde over de grenzen van de verschillende talen en opleidingsfasen heen. Daarnaast wordt er een mod ule ontwikkeld voor toekomstige studenten. Zo poogt het project de kloof tussen het secundair en het universitair onderwijs te overbruggen wat een belangrijk element is in het onderwijsbeleid van de K.U.Leuven en toekomstige studenten op een actieve en inhoudelijke manier te laten kennismaken met de opleiding. Het project loopt over twee jaar en is opgedeeld in twee fases. In de eerste fase werd de omgeving voor de beginnende bachelorstudenten uitgewerkt. Tijdens het academiejaar Het doel van dit project is de realisatie van een gemeenschappelijk oefenplatform voor bachelorstudenten taal- en letterkunde over de grenzen van de verschillende talen en opleidingsfasen heen 2010 werd deze omgeving getest aan de Campus Kortrijk; gezien de beperktere omvang van studenten- en docentengroepen op deze campus, kan de implementatie er gemakkelijker worden opgevolgd. Het gedeelte voor toekom - stige studenten werd ingevuld met modules voor de talen die op Campus Kortrijk worden aangeboden (de zes leven de talen: Duits, Engels, Frans, Italiaans, Nederlands en Spaans) en met modules algemene taalwetenschap en algemene literatuur - wetenschap. Ook deze modules werden uitgebreid getest, zowel door eerstejaarsstudenten uit ve rschillende opleidingen aan de Campus Kortrijk als door 26 derdegraadsklassen uit secundaire

4 scholen. De tweede fase voorziet tijdens het academiejaar een uitbreiding van het bachelorgedeelte naar Leuven en tevens een uitbreiding van het portaal voor toekomstige studenten met modul es Grieks en Latijn. De realisaties binnen het Taalportaalproject worden gestuurd en opgevolgd door een steungroep, die naast de promotor, co - promotoren en projectmedewerkers ook een uitgebreide delegatie praktijkassistenten omvat die heel nauw betrokken z ijn bij de taalbeheersingsvakken van de verschillende talen. Deze steungroep bundelt de ervaring en knowhow over de verschillende talen en onderwijspraktijken heen. HOE WERKT TAAL P O R T AAL? Een demo van de oefeningen is beschikbaar via Taalportaal is een volledig online oefenomgeving. Bachelor - studenten komen bij de Taalportaaloefeningen terecht via Toledo, het elektronische leerplatform van de K.U.Leuven. Toekomstige studenten krijgen toegang tot Taalportaal via de website Deze website bevat naast een demo, een korte handle iding en informatie over het project, ook een inschrijvingsmodule. Leerlingen krijgen automatisch een gratis gebruikersnaam en wachtwoord toegestuurd na het doorlopen van de inschrijvingsmodule. Met die De oefeningen zijn volledig multimediaal: bij elke oefening kunnen audio-, video-, en beeldfragmenten worden gebruikt en kunnen links naar webpagina s worden toegevoegd gegevens kunnen ze onmiddellijk inloggen op het oe fenplatform en hebben ze toegang tot alle modules. Ook leerkrachten kunnen zich via dezelfde weg gratis registreren en daarna de modules voor toekomstige studenten doornemen. De online oefeningen zijn ontwikkeld in een software -omgeving (Edumatic) die een rijke variatie aan oefentypes biedt: er zijn verschillende oefentypes waarbij studenten moeten vertalen, invullen, slepen, ordenen, verbinden, kiezen tussen alterna -

5 tieven, een kruiswoordraadsel oplossen, tekst selecteren, een dialoog volgen in onderdelen, een dictee maken of een tekst inspreken. De oefeningen zijn volledig multimediaal: bij elke oefening kunnen audio-, video-, en beeldfragmenten worden gebruikt en kunnen links naar webpagina s worden toegevoegd. Door een link te voorzien naar een webpagina met meer uitleg kan de docent extra achtergrondinformatie voorzien en inspelen op verschillen in voorkennis bij de studenten: wie de inhoud voldoende beheerst, hoeft deze informatie niet te lezen, terwijl studenten die verduidelijking nodig hebben die wel kunnen krijgen. Na elke oefening vragen studenten de verbetering van hun antwoord. Ze krijgen dan aanduidingen te zien van fouten in hun antwoord, evenals het juiste antwoord en de nodige feedback om fouten te kunnen duiden. De feedback kan een algemene toelichting zijn, maar kan ook foutspecifiek zijn (feedback die enkel verschijnt wanneer een student een bepaalde fout heeft gemaakt en enkel betrekking heeft op die fout). Alle resultaten worden bijgehouden in een databank die de docent kan raadplegen en w aaruit studenten ook gericht oefeningen kunnen opvragen. T AAL P O R T AAL VOOR T O EK O M STI G E ST UD E N T EN Ken ik voldoende Frans of Duits om taal - en letterkunde te gaan studeren? En moet ik al Spaans gevolgd hebben als ik Spaans wil kiezen? Welke talencombinatie z ou me het best liggen? En taalkunde, wat is dat eigenlijk? Dit zijn maar een paar vragen die leerlingen die van plan zijn taal - en letterkunde te gaan studeren elk jaar tijdens infomomenten opnieuw stellen. Taalportaal voor toekomstige studenten biedt leer lingen een concreet antwoord door hen de mogelijkheid te geven oefeningen te maken die sterk gelijken op oefeningen voor beginnende studenten taal - en letterkunde. In het gedeelte voor toekomstige studenten kunnen leerlingen uit het laatste jaar secundair modules doornemen met oefeningen Duits, Engels, Frans, Italiaans, Nederlands, Spaans, algemene literatuurwetenschap en algemene taalwetenschap. De modules Duits, Engels, Frans en Nederlands geven de leerlingen een idee van het beginniveau dat voor die tale n wordt verwacht in de bacherloropleiding taal - en letterkunde en bieden hen de kans om hun taalbeheersingsniveau voor de

6 vreemde talen indien nodig bij te werken. Oefeningen die vroeger al met deze bedoeling werden gemaakt ( Compétence de base voor Frans en de zomercursus Duits) werden in Taalportaal geïntegreerd. De modules Italiaans, Spaans, algemene literatuurwetenschap en algemene taalwetenschap snijden talen en disciplines aan waarmee de leerlingen vanuit hun secundaire opleiding minder vertrouwd zijn. Het doel van deze modules is dan ook vooral de leerlingen kennis te laten maken met de inhoud van de opleiding en hen daardoor te helpen bij hun studiekeuze. De modules Italiaans en Spaans laten toekomstige studenten proeven van deze nieuwe talen en bieden ook wat culturele achtergrond aan. De module algemene literatuurwetenschap introduceert aan de hand van tekst- en filmfragmenten een aantal basisbegrippen uit de poëzie- en verhaalanalyse, terwijl de module algemene taalwetenschap de leerlingen laat zoek en naar wetmatigheden in talige gegevens en hun inzicht oefent in syntactische structuren en tekensystemen. T AAL P O R T AAL VOOR B ACH E LORST UD ENTEN Naast het gedeelte voor toekomstige studenten omvat Taalportaal ook een module voor bachelorstudenten taal - en letterkunde. Voor hen bestaan al sinds jaar en dag elektronische oefeningen. Ze zijn immers een ideale manier om het onderwijs Terwijl traditionele, klassikaal gemaakte oefeningen zijn afgestemd op de gemiddelde student, kunnen elektronische oefeningen worden afgestemd op de noden van de individuele student studentgerichter te maken. Elektronische oefeningen maken het mogelijk studenten ruimere oefenmogelijkheden met feedback aan te bieden. Terwijl traditionele, klassikaal gemaakte oefeningen zijn afges temd op de gemiddelde student, kun nen elektronische oefeningen bovendien worden afgestemd op de noden van de individuele student. Zowel studenten die sneller willen werken als studenten die aan een trager tempo de inhoud willen verwerken, worden zo niet gehinderd door het

7 gemiddelde tempo van de groep. De feedback betreft in deze oefeningen ook altijd de eigen fouten en niet de fouten die anderen eventueel hebben gemaakt. Elektronische oefeningen bieden studenten bovendien de mogelijkheid een oefenpakket op te vragen dat gericht is op hun specifieke noden. Om uit het hele aanbod meer gericht oefeningen te selecteren, worden de zoekmogelijkheden binnen Taalportaal verbeterd door aan elke oefening niveau-, domein- (luisteren, lezen, grammatica, ) en themalabels (bv. meervoudsvormen) te koppelen. Om een meer gepersonaliseerde selectie samen te stellen, kunnen de studenten de oefeningen op basis van deze labels filteren, naast het filteren op hun fouten of de door hen als hoofdbreker gemarkeerde oefeningen. Het aanbod elektronische oefeningen in de opleiding was tot nog toe nogal versnipperd, zowel op het v lak van de gebruikte software als op het vlak van toegangsmogelijkheden. Voor de Het ontwikkelen van een gemeenschappelijk oefenplatform laat toe om de technische drempels te verlagen en te zorgen voor een grotere continuïteit student betekende dat ondermeer: verschil lende gebruikersnamen en wachtwoorden onthouden, leren werken met verschillende interfaces, enkel toegang krijgen tot de pakketten via vak- en jaargebonden cursussen op het universitaire elektronische leerplatform Toledo, enzovoort. Het ontwikkelen van een gemeenschappelijk oefenplatform in Taalportaal laat toe om deze technische drempels te verlagen en te zorgen voor een grotere continuïteit. Zo veel mogelijk bestaande oefenpakketten werden naar Taalportaalmodules omgezet, zodat de studenten met zo weinig mogelijk verschillende interfaces worden geconfronteerd. De toegang tot het oefenplatform is volledig geïntegreerd in het elekt ronische leerplatform Toledo, zodat er geen extra gebruikersnamen en wachtwoorden nodig zijn. Tegelijk wordt het leerplatform ook opengesteld in de verschillende jaren van de opleiding. Dat maakt het zowel voor de docenten als voor de studenten mogelijk o m terug te grijpen naar oefeningen uit reeds afgewerkte vakken als blijkt dat

8 studenten de als gekend veronderstelde stof nog niet voldoende beheersen. Wie tijdens het schrijven van de bachelorpaper in het laatste bachelorjaar nog fouten blijkt te maken te gen bijvoorbeeld het gebruik van de werkwoordstijden, kan de oefeningen daarover uit eerdere jaren hernemen. Het flexibelere aanbod kan ook een oplossing bieden voor studenten die In een bevraging van de leerlingen die Taalportaal in het voorjaar van 2010 testten, bleek hun appreciatie van de oefenomgeving globaal zeer positief vakken opnieuw moeten afleggen en daardoor niet de vooropgestelde programmajaren volgen, of voor studenten die via een verk or te bacheloropleiding overstappen van een professionele bachelor naar de academische bacheloropleiding taal - en letterkunde. Een struc tuur waarin de toegang strikt gebonden is aan de vakken die tot het vakkenpakket van dergelijke studenten behoren, verhindert de toegang tot oefeningen die ze goed z ouden kunnen gebruiken om hiaten in hun voorkennis weg te werken. Een opleidingsbreed oefenportaal biedt een oplossing voor dergelijke problemen. S T AN D V AN Z AK E N EN VE R D ER E ONT WI K K ELI NG Taalportaal voor toekomstige studenten is operationeel sinds februari 2010 met modules voor de zes moderne talen en de twee basisdisciplines van de opleiding. Tegen de einddatum van het project (31 januari 2011) en de infodagen van 2011 wordt de omgeving nog uitgebreid met extra modules voor algemene literatuurwetenschap, Grieks en Latijn. In een bevraging van de leerlingen die Taalportaal in het voorjaar van 2010 testten, bleek hun appreciatie van de oefenomgeving globaal zeer positief. Ook nieuwe gebruikers vinden hun weg naar Taalportaal: bij het ter perse gaan van dit ar tikel, toen de aanloop naar het nieuwe academiejaar pas van start ging, waren er al 110 gebruikerslogins aangevraagd. Binnen het bachelorgedeelte van Taalportaal werden elektronische oefeningen samengebracht voor de zes talen die in Kortrijk worden gedocee rd. Volgend academiejaar wordt dit

9 onderdeel uitgebreid naar Leuven. De centrale idee achter het bachelorgedeelte is het opleidingsbrede aspect van taalbeheersing. Hoewel het geenszins de bedoeling is om de manier waarop de verschillende taalbeheersingsvak ken worden gedoceerd volledig te stroomlijnen, blijkt na het eerste proefjaar dat ook docenten en praktijkassistenten het verrijkend vinden om in Taalportaal te zien wat hun collega s aan oefenmateriaal aanbieden. Het uitwerken van het gemeenschappelijke oefenplatform heeft gezorgd voor meer onderling overleg en uitwisseling van ervaringen. Binnen de taaloverkoepelende steungroep werd opnieuw grondig nagedacht over het gebruik van elektronische oefeningen in een ruime didactische context. Uit een bevraging na een jaar proefdraaien met Taalportaal in Kortrijk bleek dat studenten de filtermogelijkheden onderbenutten. Studenten beter vertrouwd maken met deze mogelijkheden wordt dan ook een aandachtspunt tijdens het volgende academiejaar. Om de verhouding tussen het elektronische en het andere oefenmateriaal te optimaliseren, zal volgend academiejaar bovendien extra aandacht worden besteed aan de integratie van elektronische oefeningen in de colleges en aan de opvolging van de resultaten die studenten behalen. PR AK T I SCHE GEGEVE NS Het Taalportaalproject loopt van 1 februari 2009 tot 31 januari Promotor: prof.dr. Dagmar Vandebosch; co -promotoren: prof.dr. Piet Desmet, prof.dr. Raphaël Ingelbien, prof.dr. Fred Truyen. Andere leden van de steungroep: Trui Buyse, Sara Callens, Carmen Eggermont, Emmelie Houzet, Jan Lanneau. Projectmedewerkers: Maaike D hoedt, Caroline Gevaert. Website: Contact: taalportaal@kuleuven.be. Caroline Gevaert - Dagmar Vandebosch - Maaike D hoedt