Brussel, 18 november 2004 CIRCULAIRE D. 249 AAN DE VERZEKERINGSONDERNEMINGEN. Betreft : omzetting van :

Transcriptie

1 Prudentiële controle op de verzekeringsondernemingen Brussel, 18 november 2004 CIRCULAIRE D. 249 AAN DE VERZEKERINGSONDERNEMINGEN Betreft : omzetting van : - de richtlijn 2002/12/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 maart 2002 tot wijziging van richtlijn 79/267/EEG van de Raad op het gebied van de solvabiliteitsmargevereisten voor levensverzekeringsondernemingen ; - de richtlijn 2002/13/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 maart 2002 tot wijziging van richtlijn 73/239 van de Raad op het gebied van de solvabiliteitsmargevereisten voor schadeverzekeringsondernemingen. Geachte Mevrouw, Geachte Mijnheer, De bovenvermelde Europese richtlijnen werden omgezet in Belgische wetgeving door de volgende Koninklijke besluiten van 26 mei 2004 tot wijziging op het vlak van de solvabiliteitsmargevereisten van ( 1 ): - de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen (hierna de controlewet genoemd) ; - het Koninklijk besluit van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen (hierna het algemeen reglement genoemd). De Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen heeft met deze circulaire de bedoeling de aandacht van de verzekeringsondernemingen uitsluitend op de wijzigingen van de reglementering betreffende de solvabiliteitsmarge te vestigen en deze toe te lichten. Deze wijzigingen betreffen : ( 1 ) Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 28 mei 2004 Congresstraat Brussel t f

2 2 - de samengestelde of aanwezige solvabiliteitsmarge; het betreft de bestanddelen die in aanmerking mogen genomen worden voor het samenstellen van de solvabiliteitsmarge; - de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge ; het betreft de berekening van de samen te stellen solvabiliteitsmarge; - de interventiemogelijkheden van de CBFA; het betreft bijkomende interventiemogelijkheden van de CBFA. Hierna worden deze wijzigingen toegelicht. 1. Wijzigingen betreffende de samengestelde solvabiliteitsmarge. De wijzigingen betreffende de bestanddelen die in aanmerking komen om de solvabiliteitsmarge samen te stellen, behelzen zowel : het voorzien van nieuwe bestanddelen, nadere preciseringen van de voorwaarden voor de aanwending van bestaande bestanddelen, het schrappen van sommige elementen, het in mindering brengen van bepaalde elementen en de samenstelling van de aanwezige solvabiliteitsmarge. Deze aanpassingen treden in werking op 28 mei 2004 publicatiedatum van het desbetreffende koninklijk besluit in het Belgisch Staatsblad behalve indien anders gestipuleerd Nieuwe bestanddelen. De volgende bestanddelen worden voortaan ook als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge in aanmerking genomen : - het fonds voor toekomstige toewijzingen (zie artikel 15 bis 1, 4 van de controlewet). Het betreft het bedrag vermeld in de balansrubriek B. bis Fonds voor toekomstige toewijzingen (code 13) ( 2 ). Dit komt voort uit het positieve resultaat van de technische rekening levensverzekering waarover op de datum van afsluiting van het boekjaar nog geen beslissing is genomen of het aan de aandeelhouders of aan de verzekerden zal worden uitgekeerd. - p.m. : het gecumuleerd preferent aandelenkapitaal (zie artikel 15bis 1,6 van de controlewet). Door gecumuleerd preferent aandelenkapitaal wordt bedoeld aandelen die indien in vorige jaren het preferent dividend niet of niet geheel is uitgekeerd, de volgende jaren ook preferent zijn voor het achterstallige. Eerst nadat alle achterstallige dividenden zijn betaald op de cumulatief preferente aandelen, kan dividend op de gewone aandelen worden uitgekeerd. ( 2 ) Zie koninklijk besluit van 17 november 1994 betreffende de jaarrekening van verzekeringsondernemingen.

3 3 De aanwending van het gecumuleerd preferent aandelenkapitaal als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge wordt als volgt beperkt : - de som van het gecumuleerd preferent aandelenkapitaal, de achtergestelde leningen en de effecten met onbepaalde looptijd mag maximum 50% van het laagste bedrag van de samengestelde of vereiste solvabiliteitsmarge belopen; - het gecumuleerd preferent aandelenkapitaal met vaste looptijd mag maximum 25% van het laagste bedrag van de samengestelde of vereiste solvabiliteitsmarge belopen. Deze mogelijkheid was reeds voorzien door de richtlijnen 92/49 EEG van 18 juli 1992 en 92/96 van 10 november 1992 die respectievelijk de richtlijnen 73/239 en 79/267 hebben aangepast. Dit kent in België geen concrete toepassing daar de vennootschapswetgeving dit soort effecten niet voorziet Nadere preciseringen van de voorwaarden voor de aanwending van bestaande bestanddelen voor de solvabiliteitsmarge. De voorwaarden waartegen de hierna volgende bestanddelen mogen aangewend worden om de solvabiliteitsmarge samen te stellen worden als volgt aangepast : de helft van het niet-gestort gedeelte van het maatschappelijk kapitaal of maatschappelijk fonds zodra het gestort gedeelte 25% van het kapitaal of het fonds bedraagt (zie artikel 15 bis 1, 8 van de controlewet). Voor de aanwending van dit element dient de verzekeringsonderneming een met bewijzen gestaafd verzoek bij de CBFA in te dienen en haar akkoord te bekomen. Dit element komst slechts in aanmerking als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge voor maximum 50% van het laagste bedrag van de samengestelde of vereiste solvabiliteitsmarge. Daarenboven moet het nog te storten bedrag per onderschrijver minstens 5% van het absoluut minimum van het waarborgfonds belopen de suppletiebijdragen die onderlinge verzekeringsverenigingen die enkel contracten met variabele bijdragen aanbieden, van hun leden uit hoofde van het boekjaar kunnen eisen, dit tot een bedrag gelijk aan de helft van het verschil van de maximum bijdrage en de werkelijk geïnde bijdrage (zie artikel 15 bis 1, 9 van de controlewet). Dit element mag uitsluitend aangewend worden door de onderlinge verzekeringsverenigingen voor de samenstelling van de solvabiliteitsmarge betreffende hun niet-levensverzekeringsverrichtingen mits het indienen van een met bewijzen gestaafd verzoek en het bekomen van het akkoord van de CBFA.

4 4 De CBFA gaat hierbij na of de onderneming statutair of contractueel de mogelijkheid heeft deze bijdragen ook reëel op te vragen en onder welke voorwaarden. In elk geval moet de verzekeringnemer via de verzekeringsovereenkomst kennis kunnen hebben van deze mogelijkheid. Dit element komt slechts in aanmerking voor maximum 50% van het laagste bedrag van de samengestelde of vereiste solvabiliteitsmarge de latente meerwaarden betreffende activa (zie artikel 15 bis 1, 10 van de controlewet). De verzekeringsondernemingen dienen voor de aanwending van de latente meerwaarden op activa die geen uitzonderlijk karakter hebben, als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge een met bewijzen gestaafd verzoek te richten aan de CBFA en haar akkoord te bekomen de niet-afgeschreven acquisitiekosten vervat in de technische voorzieningen (zie artikel 15 bis 1, 11 van de controlewet). De voorwaarden om dit element als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge te mogen aanwenden zijn niet gewijzigd, wel werd er toegevoegd dat het akkoord van de CBFA moet bekomen worden Geschrapte elementen De toekomstige winsten inzake de levensverzekeringsverrichtingen worden niet meer als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge aanvaard (zie artikel 15 bis 1, 12 van de controlewet). De schrapping van dit element wordt echter gespreid in de tijd tot 01 januari Ook worden de voorwaarden waartegen dit element in tussentijd als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge mag aangewend worden verscherpt. De toekomstige winsten mogen slechts voor maximum 25% van het laagste bedrag van de samengestelde of van de vereiste solvabiliteitsmarge aangewend worden. Het bedrag van de toekomstige winsten wordt als volgt berekend : - het rekenkundig gemiddelde van het resultaat van de laatste vijf jaren betreffende de verrichtingen van de takken 21, 22 en 23 wordt berekend op basis van de gedetailleerde technische rekening levensverzekering; - dit gemiddelde wordt vermenigvuldigd met een factor die de gemiddelde resterende looptijd van de overeenkomsten uitdrukt ; deze factor mag niet meer dan 6 belopen.

5 5 Van het alzo bekomen bedrag, mag maximum aangewend worden tot : - 31 december 2004 : 50% - 31 december 2005 :.42% - 31 december 2006 : 34% - 31 december 2007 : 25% - 31 december 2008 : 17% - 31 december 2009 : 8 % Daarenboven dient de aangewezen actuaris een actuarieel verslag op te stellen, waaruit blijkt dat deze winsten in de toekomst waarschijnlijk ook daadwerkelijk zullen worden gerealiseerd en mogen ze geen dubbel gebruik maken met latente meerwaarden op activa aangewend als bestanddeel van de solvabiliteitsmarge. Tevens dienen de verzekeringsondernemingen die dit element als bestanddeel voor de samenstelling van hun solvabiliteitsmarge wensen te gebruiken, een met bewijzen gestaafd verzoek te richten aan de CBFA en haar akkoord te bekomen Elementen die in mindering moeten gebracht worden : onlichamelijke bestanddelen (zie artikel 15 2 van de controlewet). Voortaan dienen alle onlichamelijke bestanddelen of immateriële activa, ook degene die te gelde zouden kunnen gemaakt worden, afgetrokken te worden van de bestanddelen van de samengestelde solvabiliteitsmarge eigen aandelen (zie artikel 15 bis 4 van de controlewet). Indien een onderneming rechtstreeks eigen aandelen aanhoudt, dienen deze in mindering van de bestanddelen van de solvabiliteitsmarge gebracht te worden discontering van de technische voorziening voor te betalen schaden van de niet-levensverzekeringsverrichtingen (zie artikel 15 bis 5 van de controlewet). Indien een verzekeringsonderneming haar technische voorziening voor te betalen schaden inzake de niet-levensverzekeringsverrichtingen disconteert overeenkomstig artikel 34 sexies 1, 2 de lid van het koninklijk besluit van 17/11/1994 betreffende de jaarrekening van verzekeringsondernemingen, dienen de bestanddelen van de solvabiliteitsmarge verminderd te worden met het verschil tussen de niet-gedisconteerde en gedisconteerde voorzieningen voor te betalen schaden.

6 6 De discontering van de technische voorziening voor te betalen schaden betreffende de renten en de takken 1 en 2 dienen niet afgetrokken te worden van de bestanddelen van de solvabiliteitsmarge Samenstellingswijze van de aanwezige of samengestelde solvabiliteitsmarge (zie artikel 19 2 van het algemeen reglement). De samengestelde solvabiliteitsmarge dient voor minstens een derde van het bedrag van de vereiste solvabiliteitsmarge en ten minste voor het bedrag van het absoluut minimum van het waarborgfonds, samengesteld te worden door : - het gestort maatschappelijk kapitaal verhoogd met de uitgiftepremies ; - de wettelijke en vrije reserves; - de overgebrachte resultaten; - het fonds voor toekomstige toewijzingen; - de achtergestelde leningen; - het gecumuleerd preferent aandelenkapitaal; - de effecten met onbeperkte looptijd. Deze bepaling treedt inwerking op : - 28 mei 2004 voor de nieuwe ondernemingen; - 01 januari 2005 voor de bestaande ondernemingen. 2. Wijzigingen betreffende de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge (zie artikel 18 van het algemeen reglement). Het betreft wijzigingen aangebracht aan de berekeningswijze van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge betreffende de nietlevensverzekeringsverrichtingen en de levensverzekeringsverrichtingen. Ook het absoluut minimum van het waarborgfonds of van de minimale samen te stellen solvabiliteitsmarge wordt aangepast. Deze aanpassingen treden in werking op : - 28 mei 2004 voor de nieuwe ondernemingen ; - 01 januari 2005 voor de bestaande ondernemingen behalve indien anders gestipuleerd Wijzigingen betreffende de berekening van de samen te stellen of vereiste solvabiliteitsmarge betreffende de niet-levensverzekeringsverrichtingen. De berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge wordt zoals in het verleden bepaald zowel ten opzichte van de jaarlijkse premies als ten opzichte van de gemiddelde schadelast van de laatste drie of zeven boekjaren.

7 Berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge ten opzichte van de premies. - De berekening wordt uitgevoerd op het hoogste bedrag van hetzij de uitgegeven brutopremies of bijdragen hetzij de verdiende brutopremie of-bijdragen; - De premies of bijdragen betreffende de verrichtingen van de takken 11, 12 en 13 worden met 50% verhoogd. Deze aanpassing wordt gespreid ingevoerd over een periode van vijf jaar te beginnen van 31 december 2005 ; hetgeen betekent dat deze premies of bijdragen verhoogd dienen te worden voor de berekening van de vereiste solvabiliteitsmarge op (zie artikel 39ter 4 van het algemeen reglement) : - 31 december 2005 met 10% - 31 december 2006 met 20% - 31 december 2007 met 30% - 31 december 2008 met 40% - 31 december 2009 met 50% - De eerste schijf van de premies of bijdragen waarvan 18% wordt genomen wordt verruimd tot ,- ; - De verminderingscoëfficiënt die rekening houdt met de afgestane herverzekering, wordt als een gemiddelde berekend over de laatste drie boekjaren Berekening van de vereiste solvabiliteitsmarge ten opzichte van de gemiddelde schadelast. - De bedragen inzake de uitkeringen, de technische voorzieningen en het uitgeoefend verhaal van de takken 11, 12 en 13 worden met 50% verhoogd. Deze aanpassing wordt gespreid uitgevoerd over een periode van 5 jaar zoals voor de berekening ten opzichte van de premies van de betrokken takken. - De eerste schijf van de gemiddelde schadelast waarvan 26% wordt genomen, wordt verruimd tot ,-. - De verminderingscoëfficiënt die rekening houdt met de afgestane herverzekering, wordt als een gemiddelde berekend over de laatste drie boekjaren Uitzonderingsregime bij een dalende vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge.

8 8 Indien uit de berekeningen ten opzichte van de premies of ten opzichte van de gemiddelde schadelast, blijkt dat de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge daalt ten opzichte van het vorige boekjaar, dan mag de vereiste solvabiliteitsmarge niet lager zijn dan deze van het voorgaande boekjaar vermenigvuldigd met het verhoudingsgetal van het bedrag van de voorzieningen voor te betalen schaden aan het einde van het betrokken boekjaar en aan het begin van dit boekjaar. Voor deze berekening worden de technische voorzieningen voor te betalen schaden verminderd met de afgestane herverzekering ; deze coëfficiënt mag niet meer dan 1 belopen Wijzigingen betreffende de berekening van de samen te stellen of vereiste solvabiliteitsmarge betreffende de levensverzekeringsverrichtingen. De aanpassingen van de berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge voor de levensverzekeringsverrichtingen betreffen de activiteiten van de takken 23 en Berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge voor de verrichtingen van de tak 23. Voortaan zal er ook voor de verrichtingen van de tak 23 waarvoor de beheerskosten vast zijn voor een periode van minder dan 5 jaar, een solvabiliteitsmarge dienen samengesteld te worden van 25% van de netto beheerskosten van deze verrichtingen Berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge voor de verrichtingen van de tak 24. De vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge voor deze verrichtingen uitgeoefend door levensverzekeringsondernemingen wordt bekomen door aan de vroegere berekening het resultaat toe te voegen van de berekening die bekomen wordt door toepassing van de berekening voor de ziekteverzekering uitgeoefend door nietlevensverzekeringsondernemingen Wijzigingen betreffende het absoluut minimum van het waarborgfonds (zie artikel 19 1 van het algemeen reglement). Het absoluut minimum van het waarborgfonds of de absoluut minimaal vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge beloopt voor de takken : - 1 t/m 9 en 16 t/m , t/m 15 en 21 t/m ,- 3. Wijzigingen betreffende de interventiemogelijkheden van de CBFA (zie artikel 26 2 laatste lid van de controlewet). De interventiemogelijkheden van de CBFA worden uitgebreid en betreffen :

9 9 - het eisen van een financieel saneringsplan als door de verslechterende financiële positie van de verzekeringsonderneming de rechten van de verzekeringsnemers en/of de verzekerden bedreigd worden. De CBFA kan een dergelijk financieel saneringsplan vragen zelfs als de verzekeringsonderneming nog over de vereiste solvabiliteitsmarge beschikt. Zij zal bijgevolg niet meer moeten wachten totdat er een tekort aan solvabiliteitsmarge ontstaat om in te grijpen en herstelmaatregelen te vragen. Ook zal ze op basis van dit financieel saneringsplan een hogere vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge kunnen eisen dan deze die voortvloeit uit de berekeningen; - het lager waarderen van elementen van de samengestelde solvabiliteitsmarge. De CBFA zal bijvoorbeeld als de marktwaarde van sommige activa sterk gedaald is, de hieruit voortvloeiende latente minderwaarden mogen aftrekken van de bestanddelen van de samengestelde solvabiliteitsmarge; - het beperken van de vermindering van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge door de afgestane herverzekering. Als de CBFA van mening is dat de aard of de kwaliteit van de herverzekeringsovereenkomsten sterk verminderd is of als er geen of weinig risico overdracht plaats heeft, kan zij de herverzekeringscoëfficiënt aangewend bij de berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge verhogen. 4. Overgangsmaatregel (zie artikel 39ter 2 van het algemeen reglement). De bestaande ondernemingen die op 31 december 2005 niet aan de nieuwe vereisten inzake solvabiliteitsmarge voldoen, kunnen van de CBFA een bijkomende termijn van twee jaar bekomen mits zij een plan ter goedkeuring voorleggen waarmee zij aantonen dat ze binnen deze termijn van twee jaar aan deze nieuwe bepalingen zullen beantwoorden. Tijdens deze periode van twee jaar moeten ze aan de huidige reglementaire eisen blijven voldoen. 5. Diverse bepalingen (zie artikel 19 3 van het algemeen reglement). De bedragen van de schijven van de premies, de schadelast betreffende de berekening van de vereiste of samen te stellen solvabiliteitsmarge voor de nietlevensverzekeringsverrichtingen en van het absoluut minimum van het waarborgfonds, worden voortaan geïndexeerd aan het Europese indexcijfer van de consumptieprijzen. Een officieuze gecoördineerde versie van de controlewet en het algemeen reglement zijn beschikbaar op de website van de CBFA.

10 10 Wij zenden kopie van deze circulaire aan de erkende commissarissen. Met de meeste hoogachting De Voorzitter, E. WYMEERSCH