Koers naar uitvoering

Transcriptie

1 Koers naar uitvoering Hoofdlijnen aanpak Herstructurering bedrijventerreinen Metropoolregio Amsterdam Definitief concept Amsterdam, 10 december 2008

2 Definitief concept Pagina

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Aanleiding en opdracht Leeswijzer Ontwikkelingen en uitgangspunten Kabinetsstandpunt THB Regionale inzet op versnelling Toekomstige kaders Aanpak Planning Programmering Uitvoering Financiering Organisatie Business case Herstructureringsopgave Investeringen en kosten Dekkingsplan Financiering Agenda Bijlagen Herstructurering Duurzaam beheer Uitgangspunten business case Definitief concept 3.0 Amsterdam, 10 december 2008 Auteur: Directie: mr. P. de Baat MPM drs. R. Bergh (SADC) dhr. G. Keet (RON) Definitief concept Pagina

4 Definitief concept Pagina

5 1. Samenvatting Het samenwerkingsverband Plabeka en de provincie Noord-Holland hebben Schiphol Area Development Company (SADC) en de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij voor het Noordzeekanaalgebied (RON) een voorstel gevraagd om te komen tot een gezamenlijke aanpak, inclusief uitvoeringsorganisatie, voor de inhaalslag bij de herstructurering in de Metropoolregio Amsterdam. Dit voorstel ligt in het verlengde van het eindrapport van de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen, de kabinetsreactie daarop en de recente landelijke bestuurlijke afspraken tussen kabinet, provincies en gemeenten. Economische stadsvernieuwing is ook in de Metropoolregio Amsterdam urgent. De gemeenten en het regionale bedrijfsleven staan tot 2020 met ca ha bruto voor een stevige herstructureringsopgave. Alle publieke partijen en de Kamer van Koophandel zien gezamenlijke voordelen van verdergaande samenwerking. De provincie heeft hierin een coördinerende (systeem) verantwoordelijkheid en ambieert deze ook. Herstructurering in verbondenheid met het economische structuurbeleid is een provinciale prioriteit. De vraag ligt nu bij alle publieke partijen om op regionaal niveau tot verdergaande uitvoeringsafspraken te komen. Daartoe bevat dit voorstel een (vijfjaars) herstructureringsagenda Met deze agenda sluit de Metropoolregio goed aan op de huidige landelijke en provinciale ontwikkelingen. De agenda is opgenomen in hoofdstuk 6. Aanbevolen wordt 2009 onder gezamenlijke regie van PRES en de provincie als kwartiermakersfase te bestemmen ter inrichting van de toekomstige aanpak. Dit transitiejaar biedt tevens de mogelijkheid op basis van voortschrijdend inzicht de koers op onderdelen nog aan te passen. Zo is er ook ruimte voor verdere invulling van de bestuurlijke verhoudingen tussen PRES en de provincie Noord-Holland. Tevens biedt de kwartiermakersfase aanknopingspunten om deel te nemen aan een landelijke pilot (ingaande maart 2009) Toegewerkt wordt naar een gezamenlijke planning en programmering en een regionaal ondersteunende uitvoering. Daartoe zouden vanaf 2010 een regionaal programmabureau (op termijn ca. 5 fte) en een regionale herstructureringsmaatschappij functioneren. Bij de uitvoering is het uitgangspunt dat wat lokaal kan, desgewenst lokaal kan blijven. Deze aanpak kan groeien vanuit de bestaande werkgebieden van SADC en RON en in koppeling met het regionaal economisch structuurbeleid. Het is niet verrassend dat indicatief een stevige financiële inzet voor de onrendabele top bij herstructurering noodzakelijk is. Hoofdstuk 5 geeft aan dat het in de Metropoolregio bij benadering gaat om 16 miljoen per 100 ha bruto te herstructureren bedrijventerrein. Een dekkingsplan hiervoor kan in 2009 worden uitgewerkt langs de lijnen die in dit voorstel worden gedaan. Het valt te voorzien dat dit nog verder overleg vraagt van alle betrokken partijen. Naast het dekken van de exploitatietekorten, wordt voor de financiering gerekend met een indicatief vermogen van de herstructureringsmaatschappij van ca. 20 miljoen in de periode Voorgesteld wordt dit revolving fund door overheden bijeen te doen brengen. Het loont daarnaast om institutionele beleggers te interesseren om in herstructurering te investeren. Definitief concept Pagina

6 Definitief concept Pagina

7 2. Inleiding 2.1 Aanleiding en opdracht Om het ondernemingsklimaat en de vestigingsmogelijkheden in de Metropoolregio Amsterdam duurzaam te versterken, wil de Noordvleugel werk maken van de herstructurering van bedrijventerreinen. Als onderdeel van de Uitvoeringstrategie heeft de Noordvleugel besloten te komen tot een regionaal herstructureringsprogramma, in samenspraak tussen regio en Rijk 1. Als eerste stap is op hoofdlijnen de herstructureringsopgave in de Noordvleugel tot 2020 in beeld gebracht 2. De bedrijventerreinen die tot 2020 als niet meer marktconform kunnen worden aangemerkt, hebben een gezamenlijk oppervlak van ha (netto) op 71 locaties in 23 gemeenten. Gemeenten hebben aangegeven bij ca ha (netto) hiervan te willen inzetten op integrale herstructurering met volledig behoud van de werkfunctie. Dit is ca. 20% van de totale oppervlakte aan bedrijventerreinen in de regio. Als volgende stap is deze opgave in een Contourennotitie vertaald naar mogelijke hoofdlijnen van een regionale aanpak 3. De kern is een regionale, méérjarige aanpak met inzet van een programmabureau en (mogelijkerwijs) een herstructureringsmaatschappij. Deze keuze voor een aanpak op regionale schaal ligt in lijn met eerdere ervaringen in het Noordzeekanaalgebied en elders in het land 4 en sluit aan bij het recente advies van de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen 5 en het kabinetsstandpunt daarover 6. Om verdere bestuurlijke besluitvorming mogelijk te maken over de vorm van een regionale aanpak, is SADC en RON verzocht een voorstel te doen gericht op een regionale aanpak, inclusief uitvoeringsorganisatie 7. Tevens heeft PRES (Plabeka) aan SADC en RON verzocht mogelijkheden in beeld te brengen voor een substantiële versnelling van de uitvoering van de herstructurering, wat daar voor nodig is (in termen van capaciteit, financiële middelen en mandaat) en wat dat aan resultaten kan opleveren. Daarbij gaat het vooral om: de gewenste organisatie; een groeimodel van de aanpak; een voorstel voor financiering. De provincie Noord-Holland heeft met belangstelling kennis genomen van de opdracht aan SADC en RON. Noord-Holland beoogt met de partners in de Metropoolregio nieuwe kansen te scheppen voor een versterkte regionale aanpak en verdere bundeling van krachten rond de thema s regionaal economische samenwerking (RES) en herstructurering 8. 1 Besluiten 6 e Noordvleugelconferentie, 16 februari Herstructurering Bedrijventerreinen in de Noordvleugel. De opgave tot 2020 Buiten, Contouren van een Regionaal Programma Herstructurering Bedrijventerreinen Metropoolregio Amsterdam, PRES (Plabeka), juni Bijvoorbeeld in de provincie Noord-Brabant, waar de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij fungeert als programmabureau en via de Brabantse Herstructureringsmaatschappij als (co)financier. 5 Kansen voor kwaliteit, een ontwikkelingstrategie voor bedrijventerreinen, Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen, september Kabinetsreactie Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen, Tweede Kamer d.d Verzoek opstellen aanpak herstructurering bedrijventerreinen, d.d. 1 september Brief gedeputeerde Bond d.d Definitief concept Pagina

8 2.2 Leeswijzer Deze rapportage bevat een voorstel over de koers naar een uitvoeringsgerichte aanpak op de schaal van de Metropoolregio. SADC en RON beogen dat dit voorstel bijdraagt aan afronding van principebesluitvorming over een regionale aanpak van herstructurering in de Metropoolregio. Daarmee kan de regio een hechte aansluiting bij de landelijke en provinciale ontwikkelingen (en vice versa) bewerkstelligen. De bestuurlijke kaders en uitgangspunten daarbij worden beschreven in hoofdstuk 3. Dit betreft naast het kabinetsstandpunt op het advies van de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen en de landelijke Bestuurlijke afspraken tussen rijk, provincies en de VNG vooral de bestuurlijke kaders van de provincie en de gemeenten in de Metropoolregio. Hoofdstuk 4 bevat een verdere onderbouwing en uitwerking van de in de Contourennotitie opgenomen méérjarige aanpak in regionaal verband door een programmabureau en een herstructureringsmaatschappij. Ingegaan wordt op de planning, programmering, uitvoering, financiering en organisatie. In hoofdstuk 5 geven SADC en RON op basis van een voorlopige business case een indicatie van de financiële aspecten, inclusief hoofdlijnen van een dekkingsplan en de mogelijkheden tot financiering. Hoofdstuk 6 biedt een aanzet tot een Herstructureringsagenda Voorgesteld wordt in 2008 de principebesluitvorming af te ronden en om in 2009 in een kwartiermakersfase met een Programmabureau i.o. de méérjarige regionale aanpak concreet in de steigers te zetten. De bijlage tenslotte bevat een uitgebreide toelichting op herstructurering en op het verband tussen herstructurering en duurzaam beheer. Ook de financiële uitgangspunten voor de business case zijn daar toegelicht. Voor het begrip herstructurering wordt aangesloten bij gangbare definities van gebiedsverbetering op bedrijventerreinen 9. 9 Die ook worden gehanteerd door Buiten (zie noot 2), Buck (zie noot 18), en de THB (zie noot 5). Definitief concept Pagina

9 3. Ontwikkelingen en uitgangspunten 3.1 Kabinetsstandpunt THB De Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen (THB) heeft de landelijke herstructureringsopgave tot 2020 bepaald op ca ha. De THB hanteert drie strategische lijnen waarlangs een succesvolle aanpak van de bedrijventerreinen problematiek moet plaatsvinden: Economische stadsvernieuwing: Tot 2020 een éénmalige collectieve aanpak van achterstallige herstructurering, om doorontwikkeling naar een meer zakelijke bedrijventerreinensector op gang te brengen. Tot 2020 zijn extra bijdragen nodig van het Rijk à 510 miljoen, de provincies à 510 miljoen) en de gemeenten à miljoen. Tevens zou uit grondprijzen (verhoging en verevening) ca miljoen extra beschikbaar moeten komen. Een zware overheidsrol is na economische stadsvernieuwing niet meer noodzakelijk. Alle bedrijventerreinen zijn dan in duurzaam beheer. Verzakelijken van de markt voor bedrijventerreinen Beheer, herstructurering en ontwikkeling zijn op termijn onderdeel van een (regionale) markt. De rol van de overheid als aanbieder van bedrijventerreinen vermindert en die van marktpartijen neemt toe. Die markt zal geleidelijk meer risicodragend zijn, ook ten aanzien van herstructurering als onderdeel van de normale, marktgestuurde levenscyclus van bedrijventerreinen. Regionale schaal Planning en uitvoering van de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen vinden plaats op regionale schaal. De schaal van de regio sluit immers aan bij die van de bedrijventerreinenmarkt en biedt mogelijkheden tot verevening tussen ontwikkeling van nieuwe en herstructurering van bestaande. De Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen (THB) ziet voor de provincie een systeemverantwoordelijke rol bij de (schaarste)planning, de programmering van de herstructurering en de uitvoering. De gemeenten en het bedrijfsleven zijn primair voor de uitvoering verantwoordelijk. In de kabinetsreactie op het advies van de Taskforce gaat het kabinet een heel eind mee met de aanbevelingen 10. Het kabinet onderschrijft als vertrekpunt de systeemverantwoordelijke rol van de provincies. Daaraan is al verder uitwerking gegeven in bestuurlijke afspraken van het kabinet, IPO en VNG d.d. 24 oktober Elke provincie stelt in samenwerking met de gemeenten in 2009 een uitvoeringsprogramma Inhaalslag herstructurering bedrijventerreinen op. De eerste provinciale uitvoeringsprogramma s starten in 2010 en omvatten in ieder geval: maatregelen en bijbehorende rolverdeling van de verschillende partijen; hoogte en dekking van de kosten; de financiële constructie om dit programma uit te voeren; uitwerking van de financiële koppeling op regionaal niveau tussen oud en nieuw; regionale ontwikkelingsbedrijven als uitvoeringsorganisatie; inzet van het Wro-instrumentarium. De provinciale uitvoeringsprogramma s vormen mede de basis voor (herziening van) de provinciale structuurvisies en zijn bouwsteen voor een landelijk programma. Verdere afspraken zullen worden vastgelegd in een in juli 2009 te tekenen convenant van rijk, provincies en gemeenten. 10 Kabinetsreactie Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen, brief aan de Tweede Kamer d.d Definitief concept Pagina

10 Verder wil het kabinet in maart 2009 starten met een aantal pilots met voorbeelden van een effectieve regionale aanpak en samenwerking. Tot slot wil het kabinet voor de periode ca. 400 uittrekken voor de economische stadsvernieuwing, onder de voorwaarde dat de provincies keerzijdig voor eenzelfde bedrag meedoen. Dit is aldus het kabinet te beschouwen als een eerste stap op weg naar in totaal 1,1 miljard voor kabinet en 1,1 miljard voor provincies tot Van de totale landelijke opgave van ca. 6,3 miljard blijft hiermee tweederde voor gemeenten en bedrijfsleven. 3.2 Regionale inzet op versnelling De overheden binnen de Metropoolregio vinden eensluidend een versnelling van de herstructurering van bedrijventerreinen via een regionale aanpak noodzakelijk. Daarbij zien provincie Noord-Holland en PRES voordelen van een op versnelling gerichte, gezamenlijke, regionale aanpak: het uiteindelijke doel van herstructurering is een regionaal doel (het duurzaam versterken van het ondernemingsklimaat en de vestigingsmogelijkheden in de Metropoolregio Amsterdam); de regionale schaal is een goed aanspreekpunt naar de provincie en het rijk; de regio is een goede schaal voor afstemming, planning (structuurvisies) en programmering (als bouwsteen voor de totale provinciale programmering); enkele grotere gemeenten zouden ook wel op eigen kracht de gemeentelijke herstructurering kunnen aanpakken, maar andere gemeenten beschikken niet over die mogelijkheden; regionale uitvoering opent mogelijkheden tot schaalvoordelen op het gebied van expertise, professionaliteit, proces- en projectmanagement, continuïteit en bedrijfsvoering; het Investeringsfonds voor het Noordzeekanaalgebied kan in potentie worden verbreed of gebundeld naar gebieden waar deze vorm van financiële inzet ook nodig is. Voor de Metropoolregio als geheel is in het advies van de THB onderbelicht gebleven dat de provincie (o.a. HIRB) en enkele gemeenten al jaren een grote inzet hebben gepleegd en goede resultaten behaald. Naast veel bestuurlijke bevoegdheden beschikt de provincie al jaren over een krachtig financieel instrumentarium. Dit is toegelicht in de bijlage. De kracht van regionale samenwerking binnen Plabeka heeft zich onder meer bewezen met forse herziening van het geplande aanbod aan kantorenlocaties. 3.3 Toekomstige kaders Voortbouwend hierop is consensus van PRES en de provincie over concrete stappen naar een regionale planning, programmering en uitvoering onder handbereik. Alle betrokkenen zien noodzaak en gezamenlijke voordelen van verdergaande samenwerking in de Metropoolregio. Onder gemeenten in de Metropoolregio is een top-down, regievoerende rol van de provincie echter niet vanzelfsprekend, te meer daar de bottom-up kracht van samenwerking in Plabeka-verband zich heeft bewezen. Bij de provincie bestaat in beginsel bereidheid om bestuurskracht en extra middelen, in te brengen vanuit een (mede)regievoerende verantwoordelijkheid. Daarmee ontstaat binnen de Metropoolregio een gunstig klimaat om optimaal in te spelen op het kabinetsstandpunt over het advies van de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen (THB). Definitief concept Pagina

11 Richtinggevend zijn de volgende bestuurlijke uitgangspunten: de behoefte is ontstaan aan afspraken tot verdere stroomlijning van de bestuurlijke samenwerking op het gebied van de herstructurering van bedrijventerreinen en de regionaal economische samenwerking; gemeenten hebben als primair verantwoordelijke voor de herstructurering het voortouw bij het zorgen voor een goede afstemming; via Plabeka hebben gemeenten hiertoe het initiatief al genomen; de provincie heeft als systeemverantwoordelijke de taak te bevorderen dat uiterlijk regionale afstemming van de planning, programmering en uitvoering daadwerkelijk tot stand komt; in de provinciale structuurvisie wordt regionale afstemming van de (schaarste) planning, programmering en (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen aangeduid als provinciaal belang; de provincie stelt kapitaal beschikbaar voor financiering van verwerving van grond, bijvoorbeeld door kredieten voor strategische aankopen, een grondbank, een (vergroot) investeringsfonds, achtergestelde leningen etc. gemeenten en (georganiseerd) bedrijfsleven zijn trekkend bij de uitvoering op lokaal niveau (bestemmingsplan) 12 ; voor (regionale) verevening bestaat bij de meeste gemeenten weinig draagvlak en ook de provincie beschouwt dit als een kritiek punt; de mogelijkheden voor binnengemeentelijke verevening lijken groter; binnen de Metropoolregio opereren SADC en RON, die hun taken op het gebied van herstructurering (gefaseerd) verder kunnen verbreden, in samenwerking met regionale partners zoals het OGA en het provinciale grondbedrijf; een regionale aanpak van de herstructurering kan bij voorkeur rekenen op draagvlak en actieve steun vanuit het georganiseerde bedrijfsleven (Kamer van Koophandel, ondernemersverenigingen, VNO-NCW, MKB) en maatschappelijke organisaties. Dit voorstel gaat uit van de hierboven beschreven bestuurlijke kaders voor de regionale aanpak. 11 Aldus het door het kabinet overgenomen advies van de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen (THB). 12 Op basis van de ervaringen in de Metropoolregio en elders, waaronder de BOM in Brabant. Definitief concept Pagina

12 Definitief concept Pagina

13 4. Aanpak De bestuurlijke uitgangspunten zijn richtinggevend voor de inrichting van een regionale aanpak van de herstructurering. Hoofdbestanddelen van die regionale aanpak zijn: de regionale planning (kaderstellend); de regionale programmering; de uitvoering van herstructureringsprojecten; de organisatie. Ook de financiering maakt onderdeel uit van de regionale aanpak. Hieraan is een afzonderlijk hoofdstuk 5 gewijd. Verder wordt de noodzakelijke organisatie toegelicht, die in een groeimodel tot stand kan komen en bestaat uit: een regionaal programmabureau (annex expertisecentrum); een regionaal werkende herstructureringsmaatschappij; een special pupose vehicle (rechtspersoon, bijvoorbeeld een cv/bv) per aan pakken bedrijven terrein Het jaar 2009 kan worden benut als kwartiermakersfase om deze aanpak en organisatie verder uit te werken en gefaseerd tot stand te brengen 4.1 Planning Volgens de landelijke afspraken heeft de provincie tot taak er op toe te zien dat uiterlijk in 2010 een adequaat systeem voor planning, programmering en uitvoering van het bedrijventerreinenbeleid tot stand komt, aldus de recente bestuurlijke afspraken tussen rijk, provincies en gemeenten 13. Partiele herziening van de structuurvisie kan hiervoor de opmaat vormen 14. Bij (partiële) herziening van de provinciale structuurvisie(s) kunnen in 2010 de hoofdlijnen van het provinciale en regionale beleid over herstructurering worden samengebracht: de toekomstige ruimtelijke structuur, vraaggericht door afstemming van het (regionale) aanbod op de (regionale) vraag, uitwerkend naar aanwijzing van locaties inclusief kwantitatieve en kwalitatieve kaders; concrete uitwerking van de SER-ladder, met herstructurering en concentratie als vertrekpunt en bijzondere aandacht voor meervoudig ruimtegebruik; ontwikkeling van nieuwe terreinen afhankelijk van de herstructurering van bestaande; bevorderen van herstructurering van bestaande bedrijventerreinen, onder meer door functiemenging met kantoren of woningen te vergemakkelijken. Daarnaast liggen er mogelijk kansen vanuit het gegeven dat binnen Noord- Holland eerder is bewezen dat een bundeling van krachten rond herstructurering succesvol kan starten met een RES-programma als vertrekpunt. Regionaal Economische Stimuleringsprogramma s (RES) richten zich op ontwikkeling van de 13 BO 24 oktober 2008, Bestuurlijk Afsprakenkader Bedrijventerreinen. 14 De stadsregio (plusregio) heeft in de Wro géén zelfstandige RO-taken en bevoegdheden meer. In de statuten van de Stadsregio is de verplichting een structuurplan op te stellen nog opgenomen, hoewel de wettelijke basis (art 36 WRO-oud) daaraan in de Wro is vervallen. De stadsregio stelt tevens een regionaal-economische ontwikkelingsstrategie op en beleid inzake uitoefening van zijn bevoegdheden met betrekking tot bedrijventerreinen van regionaal belang, inclusief de zee- en luchthavens en de daarbij behorende bedrijfslocaties. Definitief concept Pagina

14 regionale economie en versterking van de economische structuur en zijn belangrijke instrumenten 15. Bij de provincie is een voorkeur te beluisteren om in de aanloop naar bundeling van krachten rond herstructurering en RES in aanvang te starten bij de kerngebieden van SADC en RON. De RES rond Noordzeekanaalgebied (Masterplan NZKG) behoort vanaf medio jaren 90 tot een van de eerste in de provincie. Gekoppeld daaraan is de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij voor het Noordzeekanaalgebeid (RON) opgericht als uitvoeringsorganisatie en (her)ontwikkelingsbedrijf voor het NZKG. Op dit moment lopen in de Metropoolregio RES-programma s in de IJmond, Zaanstreek- Waterland, Zuid-Kennemerland en Gooi en Vechtstreek, met als speerpunten: (Regionale) bedrijventerreinen, nieuwe en herstructurering Mainport Schiphol/ACT (Haarlemmermeer) Haveneconomie (IJmond/NZKG/Amsterdam/Tweede Zeesluis) Greenport (Aalsmeer) First in Food (Zaanstreek) In het kader van de regionale economische samenwerking kunnen provincie, gemeenten, Kamer van Koophandel en het georganiseerde bedrijfsleven de (gewijzigde) structuurvisie verder uitwerken naar een maatregelenpakket gericht op: verbeteren van het vestigingsklimaat door invoering van duurzaam beheer (parkmanagement), herstructurering van bestaande bedrijventerreinen en realisatie van nieuwe; goede (infrastructurele) bereikbaarheid van economische centra; versterking van de arbeidsmarkt en de aansluiting met het onderwijs; technologische innovatie; verbetering van de concurrentiepositie en het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen en groei van de werkgelegenheid. Meerjarige regionale programmering van de herstructurering kan een belangrijk onderdeel vormen van het maatregelenpakket. 4.2 Programmering Om goed aan te kunnen sluiten op de (financiële) afspraken tussen rijk, IPO en VNG, is het verstandig in september 2009 het opstellen van een Programma Herstructurering Metropoolregio Amsterdam af te ronden. Om dezelfde reden omvat het programma bij voorkeur vooralsnog de periode , waarvoor het kabinet nu middelen heeft uitgetrokken. Maar het bevat ook een doorkijk naar de gehele periode tot 2020 en afhankelijk van landelijke (financiële) afspraken in een medio 200 te ondertekenen convenant van rijk, provincies en gemeenten, kunnen termijnen nog worden aangepast. Verder kan in de Metropoolregio als onderdeel van één van de landelijke pilots en in nauwe samenwerking met de provincie een regionaal programmabureau worden ingericht en vanaf maart 2009 worden belast met het opstellen van een Programma Herstructurering Metropoolregio Amsterdam Bestuurlijke besluitvorming kan in het najaar van In de regel stelt de provincie financiële middelen in het kader van RES beschikbaar volgens het principe van keerzijdigheid. Jaarlijks heeft de provincie ca. 2,6 miljoen voor haar aandeel in alle RES in Noord-Holland. Bij projecten en stimuleringssubsidies hanteert de provincie in de regel het principe van keerzijdigheid, waardoor voor iedere euro van de provincie ook een euro vanuit de partners wordt ingebracht. Definitief concept Pagina

15 Een Programma Herstructurering Metropoolregio Amsterdam heeft meerjarige, uitvoeringsgerichte afspraken tot doel tussen gemeenten, provincie en bedrijfsleven over de planning, prioritering, prijsstelling en monitoring van (te herstructureren) bedrijventerreinen. Vanzelfsprekend is er samenhang met het herstructureringsprogramma voor de provincie als geheel. Het programma zal in een zorgvuldig proces tot stand moeten komen, waarbij qua uitgangspunten valt te denken aan: bottom-up actuele herstructureringsprogramma s die al in enkele gemeenten in de Metropoolregio bestaan zijn vertrekpunt; zoveel mogelijk voortbouwen op initiatieven van lokale ondernemersverenigingen, marktpartijen en samenwerkingsvormen; nauwe samenspraak met regionale vertegenwoordigingen van ondernemers (Kamer van Koophandel, ondernemersverenigingen, VNO-NCW, MKB) en maatschappelijke organisaties; top-down de toepasselijke planningskaders van het rijk, de provincie, de stadsregio en de gemeenten (o.m. structuurvisies, maar ook gemeentelijke gebruiksvisies op de terreinen) en het beleid betreffende economische structuurversterking (RES); een samenhangende ontwikkeling van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen in de Metropoolregio; samenwerking samenwerking van overheden (rijk, provincie, regio en gemeenten), ondernemers en marktpartijen is zowel doel als uitgangspunt; een herstructureringsmaatschappij wordt belast met de financiering van het programma en kan daar mogelijk ook institutionele beleggers bij betrekken; herstructurering is een potentieel rendabele vorm van gebiedsontwikkeling, rekeninghoudend met noodzakelijke overheidsbijdragen en -subsidies. prioriteit het programma brengt een prioriteit aan tussen de te herstructureren bedrijventerreinen aan de hand van onder meer de volgende criteria; de urgentie door de mate van veroudering van het terrein en van aantasting van het vestigingsklimaat, gekoppeld aan de indicatief noodzakelijke maatregelen; de economische potentie van het terrein (segmentering, werkgelegenheid, haventerrein, Schipholgebonden, aanwezigheid van strategische bedrijven); de samenwerkingspotentie van het terrein (actieve deelname en betrokkenheid van gemeente, lokale ondernemers, en marktpartijen); de mate van uitvoeringsgereedheid en haalbaarheid (trekkende kracht van de gemeente en het lokale bedrijfsleven); de rentabiliteit van de herstructurering van het terrein en geografische spreiding binnen de Metropoolregio Het programma komt bij voorkeur tot stand door een quick scan per bedrijventerrein op hierboven genoemde aspecten. Om een goede vergelijking en afweging mogelijk te maken is uniformiteit van de quick scan voor ieder terrein noodzakelijk. Het regionale Programmabureau i.o. ware hiermee te belasten. 4.3 Uitvoering De regionale afspraken in het kader van planning en programmering zijn kaderstellend voor de uitvoering van concrete herstructureringsprojecten. Deze concrete uitvoering vindt plaats onder regie van de gemeente en in nauwe samenwerking met de ondernemers op de betreffende bedrijventerreinen. Zij zijn primair en gezamenlijk verantwoordelijk en trekkend. En mede daarom heeft de uitvoering per gemeente en per bedrijventerrein het karakter van maatwerk. Bovendien geldt bij de uitvoering het uitgangspunt dat wat lokaal kan, desgewenst lokaal kan blijven. Definitief concept Pagina

16 De verwachting is dat herstructurering steeds meer geschoeid zal worden op de leest van gebiedsontwikkeling. Verschillen zijn dat herstructurering nog meer een zaak van lange adem is, aanzienlijk complexer en afspraken tussen veel meer partijen omvat. Naast het financiële aspect is daarom vooral (proces-) deskundigheid de belangrijkste succes- én faalfactor, maar wordt deze tevens vaak onderschat 16. De uitvoering van herstructurering is uitvoerig toegelicht in de bijlage, waarbij onder meer is ingegaan op de verschillende fasen en de rollen daarin. Grotere gemeenten, waaronder in het bijzonder Amsterdam (OGA), beschikken veelal in min of meerdere mate over eigen deskundigheid voor het noodzakelijke procesen projectmanagement. Gemeenten met een behoefte op dit specifieke gebied, kunnen voordelen behalen door regionale bundeling van expertise. Naar analogie van de werkwijze van de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij kan op verzoek van de desbetreffende gemeente de herstructureringsmaatschappij capaciteit voor proces- en projectmanagement inzetten. Mutatis mutandis komt via de herstructureringsmaatschappij expertise beschikbaar betreffende de financiering van de herstructurering. Evenals bij programmering is het ook bij de uitvoering aanbevelenswaardig aan te sluiten bij de mogelijkheid van een landelijke pilot vanaf maart Een vijftal terrein in de Metropoolregio dat (vrijwel) uitvoeringsgereed is, zou in samenwerking met de provincie als quick win in de pilot kunnen worden gebracht met als doelstelling om de opgedane ervaringen te betrekken bij het opstellen van het Programma Herstructurering Metropoolregio Amsterdam Financiering Om uitvoering van een concrete herstructurering mogelijk te maken, is naast een sluitende exploitatie ook een financieringsarrangement noodzakelijk. Dit is inhoudelijk verder toegelicht in hoofdstuk 6. Grotere gemeenten zouden er voor kunnen opteren zelf in de financiering van een herstructurering te voorzien. Maar gegeven de benodigde expertise, samenwerking met gespecialiseerde marktpartijen en andere (schaal)voordelen biedt het voordelen hiermee een regionale herstructureringsmaatschappij te belasten. Ten behoeve van de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen in het Noordzeekanaalgebied hebben de provincie Noord-Holland en de gemeente Amsterdam een Investeringsfonds NZKG opgericht. Dit fonds heeft tot doel (achtergesteld) kapitaal te verstrekken aan de RON die fungeert als herstructureringsmaatschappij voor het NZKG. Deze gedachtenlijn kan mutatis mutandis worden verbreed naar herstructurering binnen de Metropoolregio als geheel. Ook van het rijk mag dan een vergelijkbare inzet worden verwacht. Daarbij zou kunnen worden voortgebouwd op de vergelijkbare rol en positie die SADC en RON al hebben binnen hun werkgebieden in de Metropoolregio. Binnen de gemeente Amsterdam is vanwege de toepasselijkheid van het erfpachtstelsel inzet van een herstructureringsmaatschappij minder opportuun. 4.5 Organisatie De taken op het gebied van planning (partiële herziening structuurvisie; opstellen RES) zijn in beginsel overheidstaken. Desgewenst kan vanuit een regionaal 16 Bedrijventerreinen als speelveld, oratie 24 juni 2008, prof. Dr. J. van Dinteren. Definitief concept Pagina

17 programmabureau en vanuit een herstructureringsmaatschappij adviserend en ondersteunend worden bijgedragen. 4.5.a. Programmabureau De primaire taak van het programmabureau omvat de regionale programmering en ondersteuning en advisering van gemeenten en provincie. Het programmabureau is belast met: regionale programmering, inclusief ondersteuning van overheden; kennismanagement, gericht op het ontwikkelen en verspreiden van expertise inzake herstructurering in de Metropoolregio (spin-off); het ondersteunen van aanvragen van subsidies voor gemeenten (HIRB, TOPPER etc); bevorderen en aanjagen van duurzaam beheer. Het Programmabureau omvat ca 5 fte en wordt bekostigd door samenwerkende overheden in de Metropoolregio, dat wil zeggen gemeenten, stadsregio en provincie, en is werkzaam vóór deze overheden. Organisatorisch wordt het ondergebracht bij SADC en RON (vergelijkbaar met de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij). Detachering van medewerkers biedt als voordeel dat op enig moment expertise mee terug kan worden genomen naar de uitlenende organisatie. 4.5.b. Herstructureringsmaatschappij De primaire taak van de herstructureringsmaatschappij is het (mede) financieren van de herstructurering. Het misverstand bestaat vaak dat financiering door de herstructureringsmaatschappij het karakter heeft van een (exploitatie)subsidie. Dat is niet (per sé) het geval. Subsidies voor de exploitatie worden verstrekt door overheden (gemeente, provincie, rijk), zoals toegelicht in paragraaf 3.2 en in hoofdstuk 6. De herstructureringsmaatschappij voorziet uitsluitend in het financieringsarrangement dat uitvoering van de herstructurering mogelijk maakt. Via de regionale herstructureringsmaatschappij kunnen (financiële) voordelen worden behaald op het gebied van onder meer: Tot stand brengen van (pps) samenwerkings- en financieringsarrangementen ten behoeve van herstructurering, met overheden, vermogensbeheerders, kredietverleners, bedrijven en adviseurs; Financiële participatie bij herstructurering, door deelname in special purpose vehicles (cv/bv) voor vastgoedontwikkeling en tijdelijke exploitaties; Strategische verwerving op (potentiële) herstructureringslocaties met als doel herontwikkeling van privaat eigendom op bedrijventerreinen; Expertise en netwerk. Ten behoeve van de uitvoering voorziet de herstructureringsmaatschappij desgewenst in expertise, proces- en projectmanagement. Bij uitvoering is het uitgangspunt immers dat wat gemeentelijk kan, desgewenst lokaal kan blijven: Proces- en projectmanagement, gericht op uitvoerbare plannen (fase 1 en 2, initiatief en ontwerpfase, in te huren door gemeente); Proces- en projectmanagement, ter uitvoering van concrete herstructureringslocaties (fase 3 en 4, voorbereidings- en uitvoeringsfase; in te huren door de gemeente en/of lokale cv/bv s). Definitief concept Pagina

18 4.5.c. Het perspectief op langere termijn Samengevat is de mogelijke organisatie op langere termijn weergegeven in onderstaand schema. De blauwe lijnen betreffen besluitvorming en coördinatie en de rode lijnen de financiering. Provincie Plabeka A Herstructureringsmaatschappij/ programmabureau Gemeente Fonds Cv/bv Structuurvisie Programma (naar THB, september 2008) Definitief concept Pagina

19 5. Business case De omvang van de herstructureringsopgave en de indicatieve investeringen en kosten als gevolg daarvan worden in paragraaf 5.1 en 5.2 toegelicht. Doorgaans leidt herstructurering tot een tamelijk omvangrijke onrendabele top, waarvoor een dekkingsplan inclusief subsidies noodzakelijk is. Paragraaf 5.3. gaat hier dieper op in. Daarnaast vraagt herstructurering een (cash flow gedreven) meerjarige financiering, welke aan de orde komt in paragraaf 5.4. Voor zover de financiering bestaat uit risicodragend c.q. achtergesteld kapitaal, bestaat de mogelijkheid dat hiermee uiteindelijk resterende tekorten in de exploitatie alsnog worden afgedekt. 5.1 Herstructureringsopgave Om in een financiële indicatie van de opgave tot 2020 te kunnen geven, is het noodzakelijk de omvang en mate van veroudering op de bedrijventerreinen in de Metropoolregio in beeld te hebben. Immers, hoe ingrijpender de herstructurering, des te hoger de kosten. 5.1.a. Kwantitatieve herstructureringsopgave In de Contourennotitie 17 van juni 2008 heeft PRES (Plabeka) een opgave van ca ha bruto aan (zware) revitalisering en herprofilering als uitgangspunt genomen voor een regionale aanpak. Deze business case volgt dit uitgangspunt, met de volgende kanttekening. Later onderzoek 18 heeft gewezen op de neiging tot overschatting van de herstructureringsopgave. Van alle bruto hectares bedrijventerreinen die landelijk in IBIS als verouderd zijn opgegeven, bleek na steekproeven ca. 55% van het bruto oppervlak daadwerkelijk (fysiek) verouderd. Overwogen is daarom de opgave te corrigeren met ca. 55%, van ca ha bruto naar ca ha bruto. In overleg met PRES (Plabeka) is hier echter op dit moment niet voor gekozen. Aannemelijk is dat de opgave van gemeenten ten behoeve van het onderzoek waarop de Contourennotitie zich baseert meer precies is geweest dan IBIS. Bovendien vormen binnen de Metropoolregio de aan te pakken haventerreinen, waar een relatief zware aanpak gevraagd is, ongeveer de helft van het totale te herstructureren oppervlak. Binnen de Metropoolregio is tot 2020 een te revitaliseren c.q. te herprofileren oppervlak van bruto ca ha uitgangspunt. Om deze ha bruto weg te werken zou in de periode tot 2020 gemiddeld ca. 200 ha bruto per jaar moeten worden aangepakt. De regio zou al goed op weg zijn wanneer in de periode jaarlijks gemiddeld 100 ha wordt geherstructureerd. In een volgende fase, na een quick scan van de terreinen bij het opstellen van een Programma Herstructurering Metropoolregio , zal dit nog bijgesteld kunnen worden. 17 Zie noot Indicatie van de herstructureringsopgave voor bedrijventerreinen in Nederland, Buck Consultants International, augustus Definitief concept Pagina

20 5.1.b. Kwalitatieve herstructureringsopgave Niet alleen gemeten naar oppervlak maar ook naar intensiteit van de benodigde aanpak hebben gemeenten een tamelijk zware opgave gedaan. In de bijlage zijn de begrippen revitalisering, zware revitalisering en herprofilering toegelicht. (Zware) revitalisering en herprofilering zouden in de Metropoolregio aan de orde zijn op ca. 70% van het gezamenlijke oppervlak van de verouderde terreinen 19. Gemeenten hebben verder opgegeven dat het binnen die 70% voor ca. 43% gaat om revitalisering (ca ha bruto) en voor ca. 57% om herprofilering (ca ha bruto). Er is echter aanleiding de ambities in dit beeld te nuanceren. In de praktijk van RON en SADC blijkt dat bij herstructurering (evenals bij andere vormen van gebiedsontwikkeling) ambities die in aanvang vaak hoog zijn om financiële en bestuurlijke redenen in de regel worden bijgesteld naar realistischer niveaus. Daarbij moet worden meegewogen dat ten behoeve van het rapport Buiten ambtelijke informatie is geleverd, die merendeels nog niet gestoeld kon zijn op bijvoorbeeld een vastgesteld masterplan of herstructureringskader. Ook uit onderzoek van INBO 20 op een aantal terreinen in de Metropoolregio komt een beeld naar voren van het voortdurend bijstellen van ambities naar een niveau realistisch en haalbaar is. Dit komt voorts overeen met de ervaringen van gemeenten in het Noordzeekanaalgebied. Daarbij weegt tot slot mee, dat in de Metropoolregio als geheel de mogelijkheden voor herprofilering naar kantoorfuncties om markttechnische redenen (er is voldoende aanbod op nieuwe locaties voorzien) enigszins beperkt lijken. Om deze redenen is het aannemelijk dat de herstructureringsopgave voor de Metropoolregio uit aanzienlijk minder bestaat dan 43% revitalisering en 57% herprofilering. Zou dat wel zo zijn, dan zou het bijvoorbeeld betekenen dat de Metropoolregio met ca ha bruto te herprofileren vrijwel de gehele landelijke opgave voor zware revitalisering en herprofilering van ca ha bruto conform landelijk onderzoek van Buck 21 voor zijn rekening neemt. Het landelijke beeld conform Buck indiceert dat het op het te herstructureren (deel van het) bedrijventerrein overwegend gaat om (89%) revitaliseren en in veel minder mate om (6%) zware revitalisering en (5%) herprofilering. Voor de zwaarte van de herstructurering in de Metropoolregio neemt deze business case dit indicatieve landelijke beeld als uitgangspunt. Gegeven de aard van de terreinen in de Metropoolregio (veel haventerreinen en veel binnenstedelijk) en rekeninghoudend met het rapport Buiten zullen wij deze indicatie alleen naar boven variëren. Onze ervaring is dat ook meer dan 11% van het terrein in aanmerking komt voor zware revitalisering en/of herprofilering. En in specifieke situaties kan dit percentage nog aanzienlijk veel verder oplopen. Voorbeelden zijn het Hembrugterrein te Zaanstad en Polanenpark te Haarlemmerliede en Spaarnwoude (resp. 45 ha en 33 ha, beide 100% herprofilering). 19 Zie noot Verdiepingsonderzoek herstructurering bedrijventerreinen in de Metropoolregio Amsterdam, INBO, september Onderzocht zijn De Pijp te Beverwijk, De Pionier te Haarlemmermeer, Verrijn Stuart te Diemen en Assendelft-Noord te Zaanstad. 21 Zie noot 18. Definitief concept Pagina

21 Voor de zwaarte van de herstructurering in de Metropoolregio neemt deze business case het indicatieve landelijke beeld als uitgangspunt. Op grond van onze ervaring en rekeninghoudend met het rapport Buiten zullen wij deze indicatie alleen naar boven variëren. Intensiteit (per bruto ha) Regulier aandeel (10%, Buck 2008) Verhoogd aandeel, intensief (20%) Hoog aandeel, zeer intensief (30%) Revitaliseren 90% 80% 70% Zware revitalisering 5% 10% 15% Herprofilering 5% 10% 15% Totaal bruto oppervlak 100% 100% 100% 5.2 Investeringen en kosten Hier worden eerste indicaties gegeven van de financiële contouren van een Programma Herstructurering Metropoolregio Op basis van de uitkomsten van de pilot kunnen deze indicaties verder worden aangescherpt. 5.2.a. Uitgangspunten De financiële indicaties betreffen de exploitatie en de financieringsbehoefte. Zij worden naast de hiervoor gemelde kwantitatieve en kwalitatieve vertreksituatie gebaseerd op uitgangspunten ten aanzien van: de kosten van herstructurering (investeringen); het aandeel in te brengen gronden; de inbrengwaarde van gronden; financierings- en beheerkosten; het aandeel heruitgeefbaar; de opbrengstwaarde van gronden; de mogelijkheid van extra rendement uit vastgoedexploitatie; gemeentelijke (onderhoud)budgetten en subsidies; provinciale subsidies; rijkssubsidies; financiering. Deze uitgangspunten zijn uitvoerig en concreet toegelicht in de bijlage waarnaar hier wordt verwezen. In onderstaand overzicht is een aantal financiële varianten getoond met bedragen in /bruto ha. De scenario s zijn gebaseerd op ervaringen van SADC en RON en getoetst in overleg met andere experts, waardoor zij een goede indruk geven van mogelijk financiële resultaten bij herstructurering in de Metropoolregio. Bij het opstellen van het Programma Herstructurering Metropoolregio zal op basis van de quick scan een betere indicatie van de opgave in bruto ha en van de kosten mogelijk zijn. Deze is dan namelijk gebaseerd op een realistischer beeld van de concrete opgave op de te herstructureren terreinen. Definitief concept Pagina

22 Varianten Business Case (bedragen in /bruto ha) Basisvariant Variant 1 variant 2 Variant 3 variant 4 variant 5 variant 6 Conform de uitgangspunten Beperkte verwerving Verdubbeling overheidsbijdragen Zware herstructurering 1 Zware herstructurering 2 Herprofilering 1 (intensivering en hogere grondprijs) Herprofilering 2 (dure verwerving, beperkte intensivering) Dit is de basisvariant: conform de geschetste uitgangspunten; 20% verwerving T.o.v. basisvariant: 10% verwerving T.o.v. basisvariant: verhoging van overheidsbijdragen; T.o.v. basisvariant: hogere investeringen in herstructurering T.o.v. basisvariant: verwerving tegen saneringswaarde 50/m2; sterk verhoogde investeringen in herstructurerings; uitgifte tegen 300/m2 T.o.v. basisvariant: 65% rendabele tijdelijke exploitatie 115% uitgifte tegen grondprijs à 300/m2 T.o.v. basisvariant: verhoogde verwervingskosten; 65% rendabele tijdelijke exploitatie; 50% van de uitgifte geintensiveerd 115% tegen 350/m2 verwerving/inbreng % % % % % % % investeringen herstruct % % % % % % % totale investeringen % % % % % % % gemeentemiddelen (div) % % % % % % % subsidie Provincie (HIRB) % % % % % % % subsidie Rijk (PM) % % % % % % % tijdelijke exploitatie % % % % % % % (her)uitgifte % % % % % % % vastgoedexploitatie pm _ pm _ pm _ pm _ pm _ pm _ pm _ opbrengsten herstr % % % % % % % financieringskosten resultaat % % % % % % % Definitief concept Pagina

23 5.3 Dekkingsplan In voorgaand overzicht is een aantal varianten weergegeven, welke in het overzicht zelf kort zijn toegelicht. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de bijlage. De basisvariant indiceert per bruto ha herstructurering een tekort van ca De financiële haalbaarheid verbetert naarmate: overheidsbijdragen toenemen; (variant 2) hogere marges op grondprijzen mogelijk zijn, onder meer door waardecreatie bij herprofilering (variant 5) herstructureringskosten worden beheerst; het (tijdig en met risico) innemen van relatief grote grondposities; Daarentegen vermindert de haalbaarheid naarmate : verwervingskosten hoger uitvallen (variant 6) herstructureringskosten hoger uitvallen, zonder compensatie (varianten 3, 4) een relatief beperkte grondposities wordt ingenomen (variant 1); De basisvariant zou indicatief een tekort opleveren van ca. 16 miljoen per 100 ha bruto. Rekening houdend met het advies van de Taskforce, het kabinetsstandpunt en de bestuurlijke afspraken van 24 oktober 2008 is een regionaal dekkingsplan met de volgende elementen mogelijk: Een regionaal dekkingsplan voor de herstructureringsopgave kan de volgende elementen bevatten: verhoging van overheidsbijdragen o rijk ca. xxx miljoen o provincie ca. xxx miljoen o gemeente(n) ca. xxx miljoen verbetering tijdelijke exploitatie, ca. xxx miljoen intensivering op de (her) uit te geven gronden, ca. xxx miljoen grondprijsverhoging, ca. xxx miljoen financieringsvoordelen, xxx miljoen Bij besluitvorming over het Programma Herstructurering Metropoolregio kunnen tussen de gemeenten, de provincie en het rijk afspraken worden gemaakt in het kader van de financiële dekking in meerjarig perspectief. 5.4 Financiering Naast de afdekking van de exploitatietekorten via het regionale dekkingsplan, staat de financiering van de herstructurering. Indien in de periode jaarlijks gemiddeld ca. 100 ha wordt geherstructureerd (bij een sluitende exploitatie, na compenserend dekkingsplan zoals genoemd in de voorgaande paragraaf) is een geïnvesteerd vermogen benodigd van ca. 25 miljoen in 2009 oplopend naar ca. 100 miljoen vanaf De herstructureringsmaatschappij staat voor de opgave hiervoor een financieringsarrangement te organiseren. Daarbij zal de herstructureringsmaatschappij samenwerking zoeken met marktpartijen (derden, waaronder vermogensbeheerders en het lokale bedrijfsleven) opdat deze voor ca 30% risicodragend participeren. Definitief concept Pagina

24 Deze uitgangspunten werken als volgt uit naar de financieringsmogelijkheden. Indien binnen een lokaal herstructureringsvehikel wordt gewerkt met een gemiddelde verhouding eigen (c.q. achtergesteld) vermogen versus vreemd vermogen à 30% - 70% kan per m 1,0 (achtergesteld c.q. eigen) vermogen van de herstructureringsmaatschappij een investering van circa m 3,0 worden gefinancierd. Met ca. 30% co-financiering op het niveau van de herstructureringsmaatschappij door de markt kan dit oplopen naar ca 5,0. Een totaal geïnvesteerd vermogen toenemend van ca. 25 miljoen in 2009 tot ca 100 miljoen vanaf 2011 vraagt een eigen vermogen van de herstructureringsmaatschappij van ca. 20 miljoen. Gegeven de goede ervaringen in het Noordzeekanaalgebied is aan te bevelen dat de herstructureringsmaatschappij daarvoor een beroep kan doen op een (revolverend) investeringsfonds, dat conform de huidige werkwijze in het NZKG, door overheden (achtergesteld) beschikbaar wordt gesteld. De herstructureringsmaatschappij kan tevens fondsbeheerder zijn. Deze succesvolle werkwijze is ook elders in het land, waaronder in de provincie Noord-Brabant (BOM) als het ware overgenomen. Het loont daarnaast om institutionele beleggers en andere vermogensbeheerders te interesseren om in herstructurering te investeren. Enerzijds zou dat in een portefeuille als geheel kunnen, in aanmerking nemend dat deze marktpartijen hun risico s zoveel mogelijk willen spreiden en derhalve bijvoorkeur deelnemen/investeren op programmaniveau. Anderzijds kan het voor private partijen aantrekkelijk zijn deel te nemen op terreinniveau, vanuit de gedachte dat op dat niveau beter (mee)gestuurd kan worden in waardecreatie op langere termijn. Dit thema zou onderdeel kunnen zijn binnen de vanaf maart 2009 te starten pilot. Definitief concept Pagina

25 6. Agenda Met dit voorstel is een voorzet voor verdere uitwerking gegeven van de contouren van regionale samenwerking in de Metropoolregio bij de herstructurering van bedrijventerreinen 22. Bij wijze van conclusie en aanbevelingen wordt hier een Herstructureringsagenda geformuleerd voor de (vijfjaars) periode Met deze agenda sluit de Metropoolregio goed aan op de huidige landelijke en provinciale ontwikkelingen. Aanbevolen wordt het jaar 2009 als kwartiermakersfase te bestemmen voor transitie, gericht op: lopende (en startende) projecten in de regio onder te brengen in de toekomstige aanpak; de toekomstige aanpak verder voor te bereiden in samenwerking met provincie en rijk, mede door deelname aan een landelijke pilot; besluitvorming in de gemeenteraden en provinciale staten. Met ingang van 2010 komt de uitvoering al meer op de voorgrond. Vanaf dat moment zijn een regionaal programmabureau en een herstructureringsmaatschappij operationeel. Dat kan volgens een groeimodel, waarbij jaarlijks een evaluatie op hoofdlijnen plaats vindt van de ervaringen met de regionale aanpak. SADC en RON hebben het voornemen een herstructureringsmaatschappij op te richten. Aanbevolen wordt in 2009 het kwartiermaken als volgt vorm te geven: Onder gezamenlijke regie van PRES en de provincie fungeert een regionaal Programmabureau i.o., waarbij gedacht kan worden aan een samenwerking van SADC, RON en het OGA; Het Programmabureau i.o. dient vóór 1 maart 2009 (sluitingsdatum HIRBtender) 5 HIRB aanvragen uit de Metropoolregio gecoördineerd in te dienen; Het Programmabureau i.o. dient vóór 1 maart 2009 de inschrijving voor te bereiden als landelijke pilot als voorbeeld van een effectieve regionale aanpak en samenwerking; als onderdeel van het Regionaal Programma Herstructurering zou samenwerking met vermogensbeheerders daarbij een thema kunnen zijn; Het Programmabureau i.o. dient vóór 1 september 2009 samen met de betrokken gemeenten en de provincie een Programma Herstructurering Metropoolregio Amsterdam op te stellen (inclusief dekkingsplan), dit zal gebruik maken van ervaringen in de regiogemeenten; onderdeel van het programma zijn: o quick scan van de aangedragen bedrijventerreinen; o afspraken met Rijk en provincie over inzet subsidie; o overleg met institutionele beleggers over investerings- en o financieringsafspraken (mandje); afspraken met Rijk, provincie en gemeenten over inzet publiek instrumentarium (Wet RO, Wet Stad en Milieu, Wet BGV) Het Programmabureau i.o. dient vóór 1 september 2009 samen met de betrokken gemeenten en de provincie voorstellen voor te bereiden voor de definitieve inrichting van een regionaal Programmabureau (inclusief expertisecentrum). Het Programmabureau i.o. dient in november 2009 in samenwerking met andere partijen een symposium van de Metropoolregio te organiseren over herstructurering van bedrijventerreinen.<< 22 Contouren van een Regionaal Programma Herstructurering Bedrijventerreinen Metropoolregio Amsterdam, PRES (Plabeka), juni 2008 Definitief concept Pagina