Platform veiligheid. Bijeenkomst

Transcriptie

1 Platform veiligheid Bijeenkomst

2 Agenda 1. Welkom 2. Terugkoppeling afgelopen periode 3. Vooruitblik activiteiten komende periode 4. Organisatie platform 5. Pauze Afsluiting 12 uur Rond uur

3 Terugkoppeling afgelopen periode

4 Terugkoppeling afgelopen periode Officiële presentatie boek Al doende leert men, 6 maart 2018 Leren van oefeningen en incidenten

5 Terugkoppeling afgelopen periode Officiële presentatie boek Al doende leert men, 6 maart 2018 Leren van oefeningen en incidenten Cybersecurity Handreiking cybersecurity (tunnel)beheerders, 31 mei december 2018

6 Terugkoppeling afgelopen periode Aangedragen ideeën en acties: Overleg bestuurlijke omgeving (burgemeesters en bevoegd gezag) 5 december 2018 Werkgroep cybersecurity (update en uitbreiden groeiboek) ISAC tunnels

7 Terugkoppeling afgelopen periode Officiële presentatie boek Al doende leert men, 6 maart 2018 Leren van oefeningen en incidenten Cybersecurity Handreiking cybersecurity (tunnel)beheerders, 31 mei PAO-TM cursus tunnelveiligheid (in company cursus), 11, 18 en 20 juni en 4 juli 2018 Drietal sessies omtrent tunnelveiligheid COB Jaarcongres, 22 juni 2018: o o o Virtueel OTO: spannend en inspirerend Energiereductie in tunnels met civieltechnische maatregelen Tunnels in transitie Bijdrage congres Beyond a tunnel vision, 27 november 2018 te Brussel

8 Terugkoppeling afgelopen periode

9 Projecten en raakvlakken met Tunnelprogramma en KPT Platform Veiligheid (Coördinatie Arjan Tromp) Tunnelprogramma (Programmamanager Karin de Haas) Cybersecurity (Voorzitter Leen van Gelder) Virtueel OTO (Voorzitter Mello Lindner) Object naar systeemveiligheid (Voorzitter Ron Beij) Digitaal aantonen (Voorzitter Jacco Kroese) PAO-cursus (Projectleider Leen van Gelder) Hinderarm renoveren (Voorzitter Johan Naber) Adaptieve installaties (Voorzitter Leen van Gelder) Kennisplatform Tunnelveiligheid (KPT) (Coördinatie Ben van den Horn)

10 Vooruitblik 2019 (Programmering voor het komende jaar) Plaformbijeenkomst Project/ werkgroepbijeenkomst Brede netwerkbijeenkomst Eindproduct KPT Infratech 7 Rioneddag 9-10 Tunnelsafety Graz th Annual Innovation in Tunnels, Amsterdam 3-9 ITA Napels Bodembreed Stuva Frankfurt januari februari maart april mei juni juli Resultaten Bij Congres: Oplevering Waarde OB B&O *B&O project schutting B&O Limburg draft Gaasp terugkoppele Visiedocumen oplevering Deze maand 2 n op 14-3 t *Gaasperdammer deel 2 opleveren/pla Werksessie oplevering Oplevering draft 10 punten nnen Gaasperdamme *Adaptieve installaties programma Europese r in april met lancering ontw. lijn Commissie andere *Common Ground start projecten programma *Visiedocument B&O kick off *K&L project richtlijnen kick maandag off 1 augustus september B&O Digitalisering oktober november oplevering oplevering 1e Groeiboek versie Gaasp 3 Cybersecurity december Nieuwjaarsdag dinsdag woensdag maart 2019 donderdag vrijdag zaterdag zondag maandag Platform Veiligheid PAO-Veiligheid dinsdag PAO-Veiligheid Diner van de Ondergrond woensdag bezoek Siemens Platform PNRT-DIR donderdag vrijdag zaterdag K&L Sensortechnologie/drones zondag e Pinksterdag maandag e Pinksterdag dinsdag Platform PNRT 9 14 PAO-Veiligheid 11 Platform PNRT Platform PNRT Platform PNRT woensdag 16 Programmaraad ontbijt 13 K&L Regelgeving/richtlijnen 13 Projectenmarathon PAO-Veiligheid 12 Bestuur Bestuur M&O RO/ stedebouwresultaten Waarde OB waarde MO+B&O Tunnelrenvatie en donderdag MO+K&L energietransitie Flexival-oplevering common vrijdag 18 Cybersecurity K&L Kadaster/Klick ground 21 mei 2019 zaterdag zondag maandag dinsdag Platform Veiligheid KPT Rail en woensdag 23 TP MV/VT 20 KPT/Piarc 20 Bestuur Bestuur metrotunnels New Energy Carriers donderdag Platform PNRT-DIR Heidag september november 2019 Cybersecurity vrijdag Goede vrijdag zaterdag zondag e Paasdag maandag e Paasdag dinsdag Platform Veiligheid latform Veiligheid/Cybersecurit 24 woensdag 30 OB op de mat donderdag 31 Kennissessie Gaasperdammer Hemelvaartdag Satéprikkersessie TP 26 vrijdag OB op de mat 28 Congres zaterdag Koningsdag OB op de mat zondag maandag dinsdag e Kerstdag 2e Kerstdag Oudjaarsdag

11 Vooruitblik activiteiten 2019 Samengevat: 2 projecten onder het platform Veiligheid PAO-cursus 7, 8 en 14 en 15 mei 2019 Relatie met 4 projecten uit het tunnelprogramma vanwege relatie met veiligheid Vaste verbinding met KPT 4 platformbijeenkomsten

12 Mogelijke onderwerpen 2019 Bron Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Aryan Snel Vanuit KPT Actualiteit Thema Risicoanalyses Nieuwe omgevingswet Bediening, bewaking en besturing Hulpverlening Renovatieprojecten stedelijk gebied Evaluatie tunnelwet en standaard (heeft dit geleid tot iets acceptabels?) ARBO Bouwbesluit - Tunnelwet Verkeersveiligheid OWN Parkeergarages, ondergrondse gebouwen Nieuwe ontwikkelingen in de markt Normen of oplossingen uit de markt over complexe objecten Bijeenkomsten tunnels en tunnelveiligheid voor zowel jongeren als ouderen Lange termijnvisie op tunnels Kritische punten in de ontwerpfase Lessons learned tunnels Nieuwe ontwikkelingen ontwerpfase en onderhoudsperiode tunnels. LCM-afwegingen (welke ook voor andere projecten nuttige info bevat). Kennisuitwisseling van het project Spoorzone Delft (4 sporigheid) Vertaling van nieuwe inzichten voor LED verlichting naar de praktische toepassing Veiligheid bij renovatie, QRA gestuurd

13 Mogelijke onderwerpen 2019 Bron Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Overzicht 2016 Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Bijeenkomst Aryan Snel Vanuit KPT Actualiteit Thema Risicoanalyses Nieuwe omgevingswet Bediening, bewaking en besturing Hulpverlening Renovatieprojecten stedelijk gebied Evaluatie tunnelwet en standaard (heeft dit geleid tot iets acceptabels?) ARBO Bouwbesluit - Tunnelwet Verkeersveiligheid OWN Parkeergarages, ondergrondse gebouwen Nieuwe ontwikkelingen in de markt Normen of oplossingen uit de markt over complexe objecten Bijeenkomsten tunnels en tunnelveiligheid voor zowel jongeren als ouderen Lange termijnvisie op tunnels Kritische punten in de ontwerpfase Lessons learned tunnels Nieuwe ontwikkelingen ontwerpfase en onderhoudsperiode tunnels. LCM-afwegingen (welke ook voor andere projecten nuttige info bevat). Kennisuitwisseling van het project Spoorzone Delft (4 sporigheid) Vertaling van nieuwe inzichten voor LED verlichting naar de praktische toepassing Veiligheid bij renovatie, QRA gestuurd Toevoegingen? Prioritering?

14 Organisatie platform Voorstel: Aantal platformbijeenkomsten handhaven op 4 per jaar Bespreekpunt: Begeleidingsteam wel of niet handhaven? Zittende leden: Stefan Lezwijn (Arcadis), Nils Lundgren (Movares), Ronald Mante (Rijkswaterstaat), Thijs Ruland (Royal HaskoningDHV), Remmy Uffen (Croonwolter&dros) en Jan Verbrugge (Rijkswaterstaat) In geval van wel handhaven: o Samenstelling evenwichtig genoeg? o Wie gaat het trekken? o Afspraak over voorbereiden van netwerkbijeenkomsten

15 Platform Veiligheid Van Object- naar Systeemveiligheid Ron Beij en Gea Kolk

16

17

18

19

20 De aanleiding

21

22 Meervoudig ruimtegebruik

23 De Ruijtertunnel

24 Tunnels Tunnels worden vanuit een technisch perspectief ontworpen en gebouwd. Ze voldoen aan de wet maar worden ze daarmee ook als veilig ervaren? en Zijn ze toekomstbestendig ontworpen? Zijn ze voldoende integraal ontworpen?

25 Infrastructuur Is niet integraal ontworpen maar stapsgewijs gegroeid. Is niet primair ontworpen met veiligheid als doelstelling. Na verloop van tijd veranderen het gebruik en de gebruiker Verschillende modaliteiten raken steeds vaker vervlochten. Infra is daardoor onderling afhankelijk geworden Overzien we het geheel nog wel?

26 Tunnels zijn onderdeel van meerdere systemen Fysiek/Geografisch o Een weg, een route, een netwerk o Een gebouw, een stad, een (metropool) regio o Meervoudig ruimtegebruik Sociaal/economisch Politiek/bestuurlijk

27 Raad voor de Leefomgeving 2018

28 Wet- en regelgeving Wet en regelgeving is gestolde kennis uit het verleden. Wetten zijn meestal sectoraal ontwikkeld. Beschrijven een maatschappelijk aanvaard risiconiveau. Nieuwe risico s zitten er nog niet in! o Energietransitie o Cybersecurity o Zelfrijdende voertuigen o Meervoudig ruimtegebruik

29 De Instrumenten Theorieën o Systeemtheorie o Complexity theorie o Chaostheorie o Speltheorie Analyses o Actoren o MKBA o Monte-Carlo o Real options

30 De Instrumenten Modelering o System enginering o System dynamics o Agent based modelling o Discrete event simulations o Gaming Standaardisering o Interoperabiliteit o Interconnectiviteit o Functionele eisen o Prestatie eisen

31 Onze instrumenten zijn echter al jaar oud. En onze technologie is enorm verandert! Nancy Levenson, 2018

32 Van Ontwerp vanuit De Techniek Het Governance model o Hardware o Wet- en regelgeving o Software o Politiek De Mens o Ambtelijk opdrachtgever o Gebruiker o Management o Burger/omwonende De socio-technische Interactie

33 Naar Ontwerp vanuit Een maatschappelijke opgave Duurzaamheid Flexibiliteit, Adaptiviteit Mobiliteit as a Service???

34 Hoe krijgen we hier grip op? 1. Hard skills. Nieuwe instrumenten 2. Soft skills. Omgangsvormen 3. Resilience, Adaptiviteit. 4. Wetgeving. Governance

35 Integrale systeemveiligheid - methode Veiligheid van een systeem <> de som van veiligheden van de subsystemen => integraliteit door samenwerking => integraliteit ondersteunt door methoden en aanpak (inzicht) Bekende methoden: Decompositie, beoordeling per onderdeel; interactie ontbreekt Gea Kolk, Movares

36 Integrale systeemveiligheid - methode STAMP staat voor System-Theoretic Accident Model and Processes Ontwikkeld door prof. Nancy Leveson (MIT) Op basis van Systeemtheorie: regelkringen met feedback Accident = control problem, not a failure Gea Kolk, Movares

37 STAMP is familie van methoden: STPA voor safety engineering (het vooraf bepalen welke gevaarlijke situaties (hazards) kunnen optreden) CAST voor incidentonderzoek (CAST) (achteraf onderzoeken hoe een ongeval heeft kunnen gebeuren); o.a. gebruikt door Onderzoeksraad. Gea Kolk, Movares

38 STAMP is gebaseerd op 3 basisconcepten: 1. Safety constraints 2. Safety control structure 3. Procesmodellen Dynamisch evenwicht d.m.v. terugkoppeling (feedback control loops). Aanpassing aan omgeving en aan interne veranderingen. Gea Kolk, Movares

39 STAMP/STPA Regelkring met mogelijke afwijkingen

40 Wat levert STAMP op? Claims over STAMP zijn o.a.: - Er worden meer oorzaken / scenario s gevonden dan met traditionele methodes - Ontwerpfouten, sociale en organisatorische factoren - Geen WYLFIWYF (What You Look For Is What You Find) - Sneller dan traditionele methodes met minder inspanning Gea Kolk, Movares

41 STPA: Beschrijf accidents, hazards en safety constraints. Beschrijf safety control structure volgens STAMP. Stap 1: bepaal de unsafe control actions Stap 2: bepaal hoe iedere unsafe control action kan worden voorkomen a) Identificeer scenario s. b) Bepaal hoe gedurende de tijd controls kunnen afnemen. Gea Kolk, Movares

42 Conclusies: Bij de vergelijking met de originele HAZAN blijkt dat we met STPA meer achterliggende oorzaken boven water krijgen (meer scenario s) en ook enkele oorzaken die in de originele HAZAN ontbreken. STPA lijkt een geschikte aanvullende methode voor hazardidentificatie. STPA ondersteunt de safety engineer door de controle structuur in kaart te brengen. STPA lijkt daarom met name geschikt voor hazardidentificatie in complexe situaties waarin meerdere partijen samen moeten werken om de veiligheid te garanderen. Gea Kolk, Movares

43 Conclusies (vervolg): STPA vraagt van de safety engineer zogenaamde safety constraints op te stellen. Door STPA in een vroeg stadium toe te passen kunnen deze safety constraints worden meegenomen als safety requirements voor het systeemontwerp. STPA ondersteunt bovendien meerdere niveaus van controle structuren waarin ook meerdere niveaus van safety constraints/requirements mogelijk zijn. Het opstellen van safety constraints is te beschouwen als een eerste stap richting formele bewijsvoering van de correctheid van een systeemontwerp. STPA is niet geschikt voor kwantificering van hazards. Gea Kolk, Movares

44 Integrale systeemveiligheid - methode Vragen? Gea.Kolk@movares.nl

45 Wat gaan we doen! Hoe ontwerpen we beter en toekomstbestendiger? Hoe werken we samen tijdens de complete levenscyclus van een systeem? Welke aanpassingen zijn zinvol in wet- en regelgeving?

46 Project fasering Fase Voorbeelden verzamelen. Voorbeelden analyseren. Waar ligt het aan? STAMP toepassen 3 studenten

47 Project fasering Fase Oplossingsrichtingen bedenken Experimenten, vingeroefeningen. Fase Testen in project

48 Project organisatie Fase 1-2 Stuurgroep 4-5 personen Klankbordgroep Platform Veiligheid Fase 3 Verdiepingsgroepen

49 Wie doet er mee?

50 Platform Veiligheid Vragen? Afspraken? Enz.

51 Bedankt voor uw aanwezigheid