Tijd uur uur Ons kenmerk Zeepkist4/9_N_11_46915
|
|
- Patricia Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag 1 e bijeenkomst startup Veiligheid tunnels ProjectOmschrijving Datum 29 maart 2011 Plaats CURNET/COB, Gouda Tijd uur uur Ons kenmerk Zeepkist4/9_N_11_46915 Op het gebied van de veiligheid van tunnels in algemene zin, en korte tunnels en stadstunnels in het bijzonder, bestaat veel onduidelijkheid, discussie en verschil van inzicht over veiligheid. Wolfgang Wieser en Erik Schermer (beide Grontmij), en Stefan Lezwijn (COB) brachten dit onder de aandacht in hun zeepkisttoespraak op het Technologiesymposium van het COB eind Het onderwerp bleek de deelnemers aan te spreken en daarom is onlangs de startup Veiligheid tunnels van start gegaan. De eerste bijeenkomst vond plaats op dinsdag 25 maart jl. De veertig aanwezige deelnemers onderzochten tijdens een workshop met presentaties en brainstormsessies waar een onderzoeksproject zich op zou kunnen richten. Inleidende presentaties De middag begint met drie presentaties om de deelonderwerpen te introduceren. 1. Erik Schermer (Grontmij) Erik Schermer richt zich op korte tunnels, dat wil zeggen tunnels korter dan 250 meter, dit in verband met het wettelijke kader voor tunnels langer dan 250 meter. Voor de ondergrens kijkt hij naar hulpdiensten; die kunnen tot 50 meter een (deels) gesloten object in met eigen middelen. Bij korte tunnels spelen deels dezelfde veiligheidsaspecten als bij algemene tunnels. Zo is het ook hierbij van belang te kijken naar bijvoorbeeld incidentbeheersing (bv. getraind personeel, voldoende voorzieningen) en zelfredding (bv. vluchttijd). Voor lange tunnels is er een uitgebreid besluitvormingsproces en de wijze waarop de veiligheid beschouwd en geanalyseerd moet worden gedefinieerd, waarbij wellicht niet alles even relevant en toepasbaar is voor korte tunnels. Met zijn subgroep wil Schermer dit graag nader onderzoeken: Hoe zou een richtlijn voor korte tunnel eruit kunnen zien?
2 Als aanzet presenteert Schermer een praktijkvoorbeeld, het aquaduct Amstelhoek. Hier is bij het ontwerp van de tunneltechnische installaties en veiligheidsinrichtingen nauw samengewerkt tussen opdrachtgever, ontwerper, hulpdiensten en toekomstige beheerder. In een aparte veiligheidsworkshop is onderzocht aan welke eisen het aquaduct op het gebied van veiligheid moest voldoen. Bij het project werden veiligheidsrichtlijnen van Rijkswaterstaat als basis gebruikt, maar de voornaamste doelstelling was een pragmatische omgang met opties om de veiligheid te verbeteren. Hierdoor kon een verantwoord veiligheidsniveau worden bereikt tegen aanvaardbare kosten. Kenmerk hierbij is wel de aanwezigheid van een tunnel die wel langer is dan 250 meter, even verderop in het tracé, dit kan van invloed zijn op het de veiligheidsbeschouwing en afweging. Schermer stelt voor met zijn subgroep te kijken of dit wellicht een basis is voor een nieuwe richtlijn. 2. Stefan Lezwijn (COB) Steeds vaker wordt in stedelijk gebied door gemeenten gekeken naar het ondergronds brengen van wegen. Volgens Stefan Lezwijn is de veiligheid hierbij een knelpunt: het is onduidelijk in hoeverre regels en richtlijnen van Rijkswaterstaat hierop van toepassing zijn. Stadstunnels wijken op sommige punten af van grote tunnels in het rijkswegennet en daarom zou het wellicht goed zijn een eigen richtlijn te ontwikkelen die ingaat op deze specifieke kenmerken. Als afwijkend kenmerk noemt Lezwijn onder andere het verschil in maximumsnelheid. In een tunnel op de snelweg mag je 100 km. of 120 km. en in de stad meestal 50 km. of 70 km.: dit heeft invloed op de veiligheid en daardoor ook misschien op de maatregelen die in de tunnel nodig zijn. Een ander verschil is het inpassen van in- en uitvoegstroken. Bij Rijkstunnels wordt aangeraden dit niet direct voor, na of in de tunnel te doen, maar in de stad is dit lastig te realiseren en is de noodzaak hiervoor vaak groter. Nog een belangrijk aspect is de aanwezige expertise. Rijkswaterstaat heeft veel ervaring met de aanleg van tunnels, een gemeente krijgt hier slechts zelden mee te maken. Dit betekent dat zij zich de kennis niet eigen maken en daarnaast weinig ervaring hebben met het beheer en onderhoud van de tunnel. Met zijn subgroep wil Lezwijn graag dieper ingaan op dergelijke verschillen. Vanuit de zaal worden al enkele aanvullingen gegeven, zoals specifieke risico s die spelen in stadstunnels (bv. aardgas- en waterstofbussen). Door de kenmerken nader te onderzoeken, wil Lezwijn het onderwerp afbakenen en bepalen hoe het project verder kan worden vormgegeven. 3. Arthur Tameling (NedMobiel) Pagina 2 van 5 behorende bij Zeepkist4/9_N_11_46915
3 Het op papier zetten van een veiligheidsbeheersplan garandeert nog niet dat je een organisatie hebt die effectief werkt. Voor Arthur Tameling was dit aanleiding om het onderwerp hier te presenteren. Het doel van de workshop ligt nog open: met de brainstormsessie wil Tameling graag inventariseren waar de behoeften en wensen liggen. Een kerntaak van de beheerder is de afweging tussen veiligheid en beschikbaarheid. Om deze beslissing te optimaliseren is het belangrijk de beheersorganisatie goed in te richten en op een efficiënte manier in te zetten. Hierbij kun je allereerst kijken naar de processen die spelen. Enerzijds zijn er de primaire taken, zoals incidentmanagement, onderhoud en het omgaan met storingen. Anderzijds zijn er secundaire processen: hoe leid je mensen op, hoe ga je om met de omgeving, hoe stuur je de aannemer aan, etc. Daarnaast zijn er allerlei rollen te onderscheiden. Zo zijn onder andere de weginspecteur, verkeersleider, calamiteitencoördinator, tunnelbeheerder en verkeersdeskundige betrokken bij het beheren van de tunnel. Daarbij hebben zij te maken met de omgeving, die bestaat uit bijvoorbeeld de aannemer die het onderhoud uitvoert en hulpdiensten die ingezet worden bij incidenten. Om vanuit deze algemene beschrijving van een beheersorganisatie te komen tot een brainstormsessie, geeft Tameling een aantal stellingen. Met Beslissingen om tunnels te sluiten om veiligheidsredenen zijn onvoldoende onderbouwd wil hij bijvoorbeeld onderzoeken of de afweging nu wel op een juiste manier (en door de juiste personen) wordt gemaakt. Een andere stelling gaat over de overgang bouw-beheer: sluit de bouw wel aan op de informatiebehoefte van de beheersorganisatie? Op basis van de stellingen wil Tameling met zijn subgroep bepalen welke onderwerpen interessant zijn (waar ervaart men problemen?) en kijken welke invulling eraan gegeven kan worden. Resultaten parallelsessies De deelnemers verdelen zich voor de parallelsessies over drie verschillende ruimtes; voor elke spreker één. Het blijkt dat er voor alle onderwerpen ongeveer evenveel belangstelling is, want de groepen zijn vrijwel even groot. Na zo n anderhalf uur brainstormen, komen de deelnemers terug in de plenaire zaal. Hier geven de sprekers een korte samenvatting van hun bevindingen. 1. Erik Schermer (Grontmij) Het onderdeel korte tunnels is afgebakend tot tunnels tussen de 80 en 250 meter, plus objecten met tunnelachtige kenmerken (bv. luifelvormen). Voor een veiligheidsrichtlijn is het goed om eerst veiligheidsmaatregelen bij bestaande objecten te onderzoeken. Het is echter van belang om vervolgens vanuit de Pagina 3 van 5 behorende bij Zeepkist4/9_N_11_46915
4 veiligheid te kijken: van welk niveau ga je uit en wat is nodig om dit in te vullen? De groep stelt voor om standaardscenario s te ontwikkelen. Door verschillende objecten te analyseren, kun je komen tot een leidraad: als je object A hebt, met gebruik B, dan zijn maatregelen C en D nodig. Waar een standaardscenario niet toepasbaar is, onderzoek je hoe het object ervan afwijkt en wat je zou kunnen doen om hetzelfde veiligheidsniveau te realiseren. Zowel bij het ontwikkelen van standaardscenario s als bij het opstellen een richtlijn is het erg belangrijk samen te werken met hulpdiensten. De veiligheid moet niet vanuit de beheerders opgelegd worden, maar in samenspraak worden vastgesteld. Vervolgstappen: vier personen hebben zich beschikbaar gesteld om naast Erik als trekker het onderwerp verder te onderzoeken. 2. Stefan Lezwijn (COB) Veiligheid van tunnels in een stedelijke omgeving blijkt inderdaad extra aandacht nodig te hebben: de bestaande regelgeving is beperkt van toepassing en dat leidt vaak tot discussie. De subgroep heeft gebrainstormd over de aanwezige knelpunten, verschillen met rijkstunnels en mogelijke oplossingen die ze wil onderzoeken. Tevens heeft men het kort gehad over de afbakening. Er is hierbij nog een aantal discussiepunten, o.a. Het bouwen op tunnels en het gebruik van tunnel door waterstof/lng bussen. Dit komt in een stedelijke omgeving wel vaker voor maar is hier uitsluitend op van toepassing. Mogelijk vormen deze twee onderwerpen ook te complexe onderzoeken dat hier een separaat onderzoek naar uitgevoerd moet worden. De eerste stap is volgens de deelnemers het opstellen van een Plan van Aanpak om te komen tot een leidraad, waarin alleen wordt ingegaan op aspecten waarin stadtunnels afwijken van rijkstunnels. Vervolgens wil men gaan verkennen of het mogelijk is aan te sluiten bij of te adviseren over de in ontwikkeling zijnde wetgeving op het gebied van tunnelveiligheid. Stadstunnels worden daarin enigszins onderbelicht dus het is misschien goed om als werkgroep een mening in te brengen. Een mogelijke derde stap is het opzetten van een expertise centrum voor stadtunnels. Er bestaat al een Steunpunt Tunnelveiligheid, waar men terecht kan met vragen over tunnels in het rijkswegennet. Het is misschien goed iets soortgelijks te realiseren voor tunnels in stedelijk gebied. Vervolgstappen: Lezwijn zal een aanzet schrijven voor het concept Plan van Aanpak voor de leidraad. Daarnaast wordt onderzocht of er bij ondermeer gemeenten en provincies draagvlak is voor zo n leidraad. Pagina 4 van 5 behorende bij Zeepkist4/9_N_11_46915
5 3. Arthur Tameling (NedMobiel) Allereerst is er gebrainstormd over de afbakening van het onderwerp. Verschillende deelaspecten zijn ter sprake gekomen en de conclusie was dat de grootste behoefte ligt bij het voorbereiden van de beheerder op zijn taak. Om hier invulling aan te geven, denkt de subgroep ondermeer aan het uitbrengen van een boekje. In het boekje wordt het beheer beschouwd door de ogen van de tunnelbeheerder. Het legt in eenvoudige taal uit wat er zoal bij komt kijken: wanneer en hoe betrek je omgevingspartijen, hoe kom je tot een afwegingskader doorstroming/veiligheid, etc. De nadruk ligt op de inrichting van de beheerorganisatie voorafgaand aan de start van het beheer. Het is echter van belang eerst bij tunnelbeheerders te polsen of er inderdaad behoefte is aan zo n leidraad. Daarnaast hoeft het niet per se een boekje te zijn; wellicht is dit te passief. Het gaat er vooral om, lijn te brengen in hetgeen er al is en bestaande kennis en ervaring te bundelen. Vervolgstappen: tunnelbeheerders worden benaderd om het idee te toetsen en verder vorm te geven. Daarna komt subgroep opnieuw bij elkaar om invulling te bespreken. Ten slotte worden er twee onderwerpen besproken die eerder waren aangedragen vanuit de zaal. Het risico van bussen op aardgas en waterstof wordt opgepakt binnen het onderwerp Stadstunnels. De tunnelachtige objecten waarbij de huidige regelgeving ook beperkt van toepassing is (luifelvormen, half overkapte wegen, overhuivingen, etc.), worden meegenomen bij Korte tunnels. Hiermee komt de workshop tot een einde. De drie sprekers en het COB gaan de resultaten bespreken en nemen binnenkort contact op met de deelnemers voor het vervolg. Pagina 5 van 5 behorende bij Zeepkist4/9_N_11_46915
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatieParticipatiebijeenkomst The Green Village 24 oktober 2017
Participatiebijeenkomst The Green Village 24 oktober 2017 Meedoen met de Mentimeter: deelnemers aan participatiebijeenkomst The Green Village kunnen met hun smartphone reageren op vragen en stellingen,
Nadere informatieThematische behoeftepeiling. Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties
Thematische behoeftepeiling Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties Inleiding In de komende jaren ontwikkelt de VSOP toerustende activiteiten voor patiëntenorganisaties
Nadere informatieBegeleidingsaanbod. Kerken voor de toekomst
Begeleidingsaanbod Kerken voor de toekomst Hoewel de V-methode goed bruikbaar is als een zelf-doe-instrument, is het plezierig als zo nu en dan iemand van buiten meekijkt en meehelpt. Onze ervaring is
Nadere informatieInnovatie kabels & leidingen N213
Innovatie kabels & leidingen N213 Verslag van de workshop Den Haag, 31 maart 2015 Inhoud Korte introductie N213 & COB Deel I: belangen, uitdagingen en discussiepunten Deel II: innovatieve oplossingen Net
Nadere informatieOproep voor bijdrage
Oproep voor bijdrage Donderdag 16 mei 2019 Concertgebouw de Vereeniging te Nijmegen 31e Symposium Bodem Breed Hèt netwerk event van de bodem en ondergrond www.bodembreed.nl Bodem Breed 2019 Concertgebouw
Nadere informatieWORKSHOP 1W7. Persoonlijke leerschema s: tussen dromen en werkelijkheid
WORKSHOP 1W7 Persoonlijke leerschema s: tussen dromen en werkelijkheid Serge Wallagh hogeschooldocent-teamleider Business IT & Management bij IICT-FNT na een lange carrière in de commerciële advisering
Nadere informatieProtocol Bouwen in het gesloten seizoen aan primaire waterkeringen
Protocol Bouwen in het gesloten seizoen aan primaire waterkeringen Plan van Aanpak POV Auteur: Datum: Versie: POV Macrostabiliteit Pagina 1 van 7 Definitief 1 Inleiding Op 16 november hebben wij van u
Nadere informatieExterne Veiligheidsvisie
Externe Veiligheidsvisie 1 december 2008 Presentatie Peter in t Veld, Beleidsmedewerker milieu Gemeente Spijkenisse Dinsdag 2 december 2008 2 Waarom deze presentatie? Meerdere gemeenten aan de slag met
Nadere informatieStudententevredenheid als kwaliteitsmaat?
Studententevredenheid als kwaliteitsmaat? Donderdag 19 september 2013 netwerkbijeenkomst van Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) Presentatie van Annemieke Voets tijdens
Nadere informatieIncore Solutions Learning By Doing
Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Gestart in November 2007 Consultants zijn ervaren met bedrijfsprocessen en met Business Intelligence Alle expertise onder 1 dak voor een succesvolle
Nadere informatieCOB Bijeenkomst Platform Veiligheid en Veiligheidsbeleving. 1 maart 2016
COB Bijeenkomst Platform Veiligheid en Veiligheidsbeleving 1 maart 2016 WELKOM Ingo de Moor Manager Marketing & Communicatie Programma 12.30 u 13.00 u : inlooplunch 13.00 u 13.15 u : COB highlights 13.15
Nadere informatieFileprobleem. Leerjaar 1, schooljaar De opdrachtgever
Fileprobleem Verkeersknooppunt Verkeerscentrale Leerjaar 1, schooljaar 2017-2018 1. De opdrachtgever Dagelijks maken miljoenen reizigers gebruik van het Nederlandse wegennet. Het wordt steeds drukker en
Nadere informatieJeroen Dusseldorp 17-12-2013
Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant
Nadere informatiePlan van aanpak. Aanleiding en probleemomschrijving. Gevraagd eindproduct. Probleembeschrijving en analyse. Stappenplan: Subdoelen en fasering
Aanleiding en probleemomschrijving Dit project wordt uitgevoerd in opdracht van het Financieele Dagblad (FD). Het FD is dé dagelijkse kwaliteitskrant in Nederland met financieel-economische focus. Het
Nadere informatieOPLEIDEN, TRAINEN, OEFENEN
OPLEIDEN, TRAINEN, OEFENEN OTO Waterwolftunnel 07-11-13 1 Introductie NedMobiel is ondernemer in Tol, Tunnels en Exploitatie. Wij doen dit o.a. als adviseur en projectmanager bij overheden, bedrijven en
Nadere informatieBeveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP
RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP Versie 1.0 Wouter van Kuipers 7 7 2008 1 Inhoud 1 Inhoud... 2 2 Inleiding... 2 3 Probleemgebied... 3 3.1 Doelstelling...
Nadere informatieToelichting. De projectbegeleider van het Projectbureau Herbestemming Kerken begeleidt dit traject.
INFODOCUMENT KANDIDAATSTELLING BEGELEIDINGSTRAJECT HAALBAARHEIDSONDERZOEK VOOR HERBESTEMMING VAN EEN PAROCHIEKERK AANVRAAG IN TE DIENEN UITERLIJK 22 SEPTEMBER 2017 Toelichting Voor wie? Steden/gemeenten
Nadere informatieAanwijzingen voor de nabespreking van de praktijkopdrachten. Praktijkopdracht: Logboek bijhouden. Praktijkopdracht: Versmallen of blijven leren
Aanwijzingen voor de nabespreking van de praktijkopdrachten Praktijkopdracht: Versmallen of blijven leren Nabespreking: De antwoorden op de vragen kunnen plenair of in groepjes van 3 à 4 personen uitgewisseld
Nadere informatieBESLUITENLIJST. Voorronde Open Huis. Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid
BESLUITENLIJST Voorronde Open Huis Datum: 10 september 2015 Onderwerp: Discussienota herziening subsidiebeleid Aanwezig: Voorzitter: dhr. J. Buzepol Locogriffier: mw. A. van Wees (locogriffier) Leden:
Nadere informatieKorte notulen van de 9 e vergadering Stuur- en Organisatiegroep Symposium. Vrijdag 7 december 2007, half 9 tot 9 uur.
Korte notulen van de 9 e vergadering Stuur- en Organisatiegroep Symposium. Vrijdag 7 december 2007, half 9 tot 9 uur. Op vrijdag 7 december was het weer eens erg druk in de Kantine, a. enerzijds omdat
Nadere informatieERVAREN WERKDRUK IN HET MBO
ERVAREN WERKDRUK IN HET MBO onderzoeksverslag Rozemarijn van Toly, Annemarie Groot, Andrea Klaeijsen en Patricia Brouwer 01 AANLEIDING ONDERZOEK Er is recent veel aandacht voor werkdruk onder docenten;
Nadere informatieRapport onderzoek Afgevaardigden
1. Inleiding Op 30 november 2012 (herinnering op 12 december) hebben 28 afgevaardigden en 1 oudafgevaardigde van Badminton Nederland een mailing ontvangen met daarin een link naar de enquête Afgevaardigden
Nadere informatieAERIUS nieuwsbrief. Nummer 2 / 3 mei 2012
AERIUS nieuwsbrief Nummer 2 / 3 mei 2012 Onderwerpen: RvS voorlichting PAS Planning 1.x releases Sfeerbeeld AERIUS II AERIUS. 24 mei overleg gemeente Steenwijkerland. 21 juni werkgroep AERIUS. AERIUS II
Nadere informatieZorginkoop Wlz 2017. Presentatie & Verslag Bijeenkomst cliëntenraden gehandicaptenzorg zorginkoop Wlz 2017. April 2016 Zwolle- Amersfoort- Amsterdam
Zorginkoop Wlz 2017 Presentatie & Verslag Bijeenkomst cliëntenraden gehandicaptenzorg zorginkoop Wlz 2017 April 2016 Zwolle- Amersfoort- Amsterdam Inkoopplan Jaarlijks bepalen we onze inkoopdoelen die
Nadere informatieIntroduceren thema Áchtbanen. Thema: Achtbanen. centraal: 2. Hoe komt het dat de wagentjes toch op de rails blijven zelfs
Natuur & Techniek Achtbanen Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Achtbanen In deze les staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Ontwerp een wagentje voor je eigen achtbaan. 2.
Nadere informatieAsset management bij een waterschap Wat en hoe in een aantal dilemma s
Asset management bij een waterschap Wat en hoe in een aantal dilemma s Vincent Hovinga 14 april 2016 v.hovinga@vechtstromen.nl Even voorstellen: Vincent Hovinga 39 jaar, van huis uit historicus, sinds
Nadere informatieLBM workshop. Goed Besturen. Toon Peerboom. 4 juni 2011 Cultureel Centrum de Postkoets Horn
LBM workshop Goed Besturen Toon Peerboom 4 juni 2011 Cultureel Centrum de Postkoets Horn Definitie Van Dale over besturen: een (zich voortbewegende) zaak de gewenste richting doen volgen Spreekwoord; wie
Nadere informatieSchool en computers. Paulusse BedrijfsOpleidingen
School en computers School en computers Computers zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Kinderen van nu spelen vaak al computerspelletjes voor ze naar groep 1 gaan. Op school nemen computers een
Nadere informatie10 tips over besluitvorming
10 tips over besluitvorming Meer weten? www.vergaderendoejezo.nl Bel of mail Carla: 06-20809676 of info@vergaderendoejezo.nl. 10 tips over besluitvorming Besluitvorming is noodzakelijk bij vergaderingen.
Nadere informatieDe Netwerkvitaliteitsmeter Een korte toelichting op het meten van de netwerkvitaliteit
De Netwerkvitaliteitsmeter Een korte toelichting op het meten van de netwerkvitaliteit Aad Zoeteman, Sigrid Fiering en Linda van der Lans Eenheid Audit en Advies (tel. 070 441 75 78) Provincie Zuid-Holland
Nadere informatieVrijheidsbeperkende maatregelen. Vrijheidsbeperkende maatregelen terugdringen? in de langdurende zorg. Vilans helpt mee
Vrijheidsbeperkende maatregelen in de langdurende zorg Vrijheidsbeperkende maatregelen terugdringen? Vilans helpt mee Hoe staat je organisatie ervoor? Kom erachter hoe het staat met vrijheidsbeperking
Nadere informatieAan Van Datum Ministerie van OCW Rebel
Memo Onderwerp Verdieping voormalig gesubsidieerde Aan Van Datum Ministerie van OCW Rebel 4-6- 2015 Inleiding In dit memo wordt ingegaan op de effecten van bezuinigingen, waarbij we ons verdiepen in in
Nadere informatieVoor een volledig overzicht van de uitspraken van mijn ambtsvoorganger verwijs ik naar bijlage 1.
a 1 > Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieCreatieve sessie Meer Profijt uit Data
Creatieve sessie Meer Profijt uit Data 8 juni 2017 Binnen het project Meer Profijt uit Data is gebruikersonderzoek uitgevoerd bij apps van verschillende case partners. Het gebruikersonderzoek is gehouden
Nadere informatieBentVoorbeeld. Proces en informatie onderzoek DECLA. consultancy. Versie : 1.0 Datum : 3 juli 2013 Auteur : D.W.F.
BentVoorbeeld Proces en informatie onderzoek DECLA consultancy Versie : 1.0 Datum : 3 juli 2013 Auteur : D.W.F. Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 INTRODUCTIE... 4 3 OPDRACHTOMSCHRIJVING EN SCOPE... 5 4
Nadere informatieStandaardisatie VTTI Verkeer- en Tunnel Technische Installaties
Standaardisatie VTTI Verkeer- en Tunnel Technische Installaties Agenda Welkom Het KPT Geluiden uit ons netwerk Open dialoog Conclusie en afspraken Sluiting KPT: Wie zijn dat dan? Simone Abel Abel Office
Nadere informatieReferentiegroep iwlz release Donderdag 15 maart 2018
Referentiegroep iwlz release 2019 Donderdag 15 maart 2018 Welkom bij de referentiegroep iwlz release 2019 Samen werken aan een nieuwe release 3 Opening (door Jos Veldhuizen) Wat is onze verwachting van
Nadere informatieBewijs Reflectie Formulier
Bewijs Reflectie Formulier Naam: Student nummer: 2034865 Marina Hoogeveen Docent: Blokonderdeel: Competentie raakvlakken: Activiteit: Bestandsnaam Bewijzen: Lara de Hoogd Creative School Creatief denken
Nadere informatiePlatform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken?
Platform Bèta Techniek Connect 05 2015 Chemiedag 2015 Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Succesvolle samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is de basis voor groei van
Nadere informatieHoe kwetsbaar zijn onze netwerken?
Hoe kwetsbaar zijn onze netwerken? Hoe kwetsbaar zijn onze infrastructuurnetwerken en op welke manier zijn ze van elkaar afhankelijk? In een simulatie van een overstroming in Rotterdam Noord zochten gebiedsexperts
Nadere informatieWerkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties
Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties Erfgoed is in de nieuwe erfgoednota een breed begrip; de cultuurhistorie
Nadere informatieBusiness Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!
Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:
Nadere informatieRol Veiligheidsbeambte wegtunnels. Een fascinerende uitdaging en opgave
Rol Veiligheidsbeambte wegtunnels Een fascinerende uitdaging en opgave Han Admiraal Onafhankelijk adviseur ondergronds ruimtegebruik Voorzitter ITA Committee on Underground Space ITACUS Veiligheidsbeamte
Nadere informatieCurriculumplanner burgerschap. Informatie en tips voor de begeleider van een werksessie
Curriculumplanner burgerschap Informatie en tips voor de begeleider van een werksessie Curriculumplanner burgerschap Informatie en tips voor de begeleider van een werksessie Inleiding U gaat als begeleider
Nadere informatieWe spreken af bij de waterkant. Winterswijk, 12 april 2017
We spreken af bij de waterkant Winterswijk, 12 april 2017 1 We spreken af bij de waterkant Ruim 40 deelnemers kwamen op 12 april 2017 naar Winterswijk voor de workshop We spreken af bij de waterkant. Het
Nadere informatieInformatie voor deelnemers aan de training " Op weg naar het zelfstandig ondernemerschap".
Bijlage: Opzet training hoe start ik een eigen bedrijf. Informatie voor deelnemers aan de training " Op weg naar het zelfstandig ondernemerschap". Indien u van plan bent een eigen bedrijf te starten vanuit
Nadere informatieEvaluatie cursus onderzoekbegeleiding. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1
Inhoudsopgave 1...1 2 00Hoofdsectie...2 1 De onderstaande stellingen gaan in op verschillende aspecten rond de cursus. Bij elke stelling heb je de mogelijkheid je antwoord te kiezen op een schaal van 1
Nadere informatieveel opgestoken! Programma voldeed niet aan mijn verwachting en half uur later beginnen stoorde mij.
prima Dat de hele keten was uitgenodigd. Goed om een beeld te hebben welk systemen er allemaal zijn en waar ze toe dienen. Afwisselende onderwerpen. De sfeer, locatie en informatie. iets meer inzicht in
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieResultaten leden-enquête
Resultaten leden-enquête Tussen 8 september en november 0 hebben personen de enquête ingevuld. De respondenten kregen vragen in verschillende vragen voorgeschoteld die hieronder uitgesplitst zijn in verschillende
Nadere informatieEr gebeurt hartstikke veel. En de ontmoetingen tijdens deze bijeenkomst vind ik heel waardevol! Lisette (bewoner / vrijwilliger)
Op 23 juni organiseerde Vooruit een bijeenkomst in Fort Luna, waarbij bewoners, vrijwilligers en professionals uit de wijk elkaar konden ontmoeten. Het doel van deze ochtend was het bedenken van activiteiten
Nadere informatieUitspraken kinderen van Aruba Voordat de voorzitter overgaat tot de discussie, vertelt hij eerst nog iets meer over het rapport van UNICEF.
Symposium Koninkrijkskinderen Verslag workshop Aruba 23 mei 2013 Voorzitter: Glenn Thodé Columnist: Hellen van der Wal Aantal deelnemers: Circa 25 Opening De workshop wordt geopend door voorzitter Glenn
Nadere informatieTweede wereldoorlog:
geschiedenis Tweede wereldoorlog: Auto s en wegen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: auto s en wegen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatierapport onderzoek duurzame inzetbaarheid 2016
rapport onderzoek duurzame inzetbaarheid 2016 Inhoud Samenvatting 3 1 Beleid en praktijk 4 Oriëntatie 4 Vervolg 4 Vijf elementen van de score 4 Score 7 2 Doelen, successen en belemmeringen 9 Beleidsdoelen
Nadere informatieSAMENVATTING EN CONCLUSIES
SAMENVATTING EN CONCLUSIES Aanleiding en vraagstelling De aanleiding van dit onderzoek is de doelstelling van het ministerie van Veiligheid en Justitie om het aantal vrijwilligers bij de Nationale Politie
Nadere informatieHerinrichting Schoolplein mavo 3
Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatie360 graden feedback 5.0 PETER VERSTEEG
2016 360 graden feedback 5.0 PETER VERSTEEG Voorwoord Aan de hand van dit rapport wordt duidelijk hoe mijn collega mij ziet tijdens de werkzaamheden die ik verricht in mijn huidige functie. Door middel
Nadere informatieSamenwerken in Procesmanagement ACE en Ancora
Samenwerken in Procesmanagement ACE en Ancora Het leertraject SPM bestaat vanaf 2014 uit 3 modules die verspreid over 2 jaar gevolgd kunnen worden. Iedere module heeft een omvang van 4 x 2 dagdelen, verspreid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 200 20 29 296 Tunnelveiligheid Nr. 24 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatieGemeentelijke wijkgericht werken rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Leiden
Gemeentelijke wijkgericht werken rapportage Jeugd Leiden Gemeentelijke wijkgericht werken rapportage Inleiding 3 1. Leiden Morskwartier 3 2. Wijkgericht werken algemeen 6 3. Wijkgericht werken 2019 6 Gemeente
Nadere informatieZwart werken in en om huis. Resultaten Zomeronderzoek Vereniging Eigen Huis
Zwart werken in en om huis Resultaten Zomeronderzoek Vereniging Eigen Huis Klaartje Lee-Stemerdink Versie 1 Augustus 2015 1 Dit rapport geeft de resultaten weer van het zomeronderzoek over zwart werken.
Nadere informatieZero Based Begroten. De andere kant van de kaasschaafmethode
Zero Based Begroten De andere kant van de kaasschaafmethode Je moet de tijd nemen voor Zero Based Begroten, en je moet lef hebben Zero Based begroten legt een duidelijke relatie tussen de doelstellingen,
Nadere informatieScenario bijeenkomst studiekeuzegesprekken (SKG)
Scenario bijeenkomst studiekeuzegesprekken (SKG) zomer 2009 Algemene tijdsvolgorde van de gesprekken Tijd Locatie Wat Wie Opmerkingen a. Een presentielijst wordt bijgehouden 9.30-10.00 T3 hal Ontvangst
Nadere informatiePROCEDUREBLAD BEHANDELING RAADSVOORSTEL
PROCEDUREBLAD BEHANDELING RAADSVOORSTEL HET COLLEGE VERZOEKT U DIT RAADSVOORSTEL TE BEHANDELEN ONDERWERP : De Raad op Pad in Broekland ZAAKNUMMER : 3398-2016 B&W VERGADERING : 17 mei 2016 AGENDACOMMISSIE
Nadere informatieInleiding. Inleiding
Inleiding Inleiding Voor jou als professional is het van belang dat je vakkundig kunt presenteren. Dat begint wellicht met jezelf introduceren op een bijeenkomst of het geven van een workshop. Later kan
Nadere informatieWatermist als veiligheidsmaatregel. Ir. E.W. Worm
Watermist als veiligheidsmaatregel Ir. E.W. Worm Opbouw verhaal Inleiding Definities Tunnelveiligheid Europees/Nederlands tunnelveiligheidsbeleid Brand Watermist in het totale veiligheidsconcept Interessante
Nadere informatieVerslag workshops symposium Verontreinigde Grond 17 november 2010. Programma Werken met verontreinigde grond, CROW publicatie 132
Verslag workshops symposium Verontreinigde Grond 17 november 2010 Programma Werken met verontreinigde grond, CROW publicatie 132 12.00 uur Inlooplunch en kennismarkt 13.00 uur Plenaire sessie dagvoorzitters
Nadere informatieINFORMATIEVOORZIENING URENAFTREK DOOR ZELFSTANDIGEN VANUIT WW
INFORMATIEVOORZIENING URENAFTREK DOOR ZELFSTANDIGEN VANUIT WW INFORMATIEVOORZIENING URENAFTREK DOOR ZELFSTANDIGEN VANUIT WW - eindrapport - drs. L.F. Heuts drs. R.C. van Waveren Amsterdam, december 2009
Nadere informatieReactie watersportsector n.a.v. bijeenkomst Rijkswaterstaat over bestaand gebruik IJsselmeergebied
Reactie watersportsector n.a.v. bijeenkomst Rijkswaterstaat over bestaand gebruik IJsselmeergebied Diverse belangenorganisaties waaronder HISWA Vereniging en een aantal watersportondernemers waren op 18
Nadere informatieUitnodiging seminar Naar 4500 MW offshore wind: de uitrol van een net op zee
Uitnodiging seminar Naar 4500 MW offshore wind: de uitrol van een net op zee Een multidisciplinaire benadering; juridisch, technisch en kosten Dinsdag 24 juni 2014 l 14:00 18:00 Villa Jongerius te Utrecht
Nadere informatieZuid aan Zet Gebiedsgericht werken in Colmschate-Zuid oktober 2012
Zuid aan Zet Gebiedsgericht werken in Colmschate-Zuid oktober 2012 Zuid aan Zet Gebiedsgericht werken in Colmschate-Zuid oktober 2012 Colofon Uitgave : Kennis en Verkenning Naam : R.J Bos Telefoonnummer
Nadere informatieAddendum Social Return op Nota inkoopbeleid 2008 behorende bij raadbesluit van 18 juni 2012
Addendum Social Return op Nota inkoopbeleid 2008 behorende bij raadbesluit van 18 juni 2012 De gemeente Cuijk hecht een grote waarde aan de sociale kant van duurzaam inkopen. Om die reden wordt hierbij
Nadere informatieIntroduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:
Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen
Nadere informatieSensoren en maatschappij
PROJECT Sensoren en maatschappij Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Het beroep 3 De organisatie 4 Begeleiding 5 Beoordeling en evaluatie [1] PROJECT Sensoren en maatschappij [Technasium]
Nadere informatieDe stem van ouders. succesvolle samenwerking. voor. Sardes Special
De stem van ouders voor succesvolle samenwerking Sardes Special Nummer 22 november 2017 Arline Spierenburg De Staat van de Ouder in het primair en voortgezet onderwijs In het voorjaar van 2017 voerde Ouders
Nadere informatieS A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen
S R L G S A H R R U T Y O U A E E D R A F O R A S Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Eolus Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Het programma Eolus beantwoordt
Nadere informatieOuders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap
Ouders, schoolondersteuningsprofiel en medezeggenschap Floor Kaspers December 2013 (gevalideerd 1-10-2017) Handreiking Inhoud Inleiding 2 1. Wat is het schoolondersteuningsprofiel? 3 Wat staat er in ieder
Nadere informatieLes over beroepsvaardigheden zorg
Les over beroepsvaardigheden zorg Deze les gaat over beroepsvaardigheden in de zorg. Hij is geschikt voor het eind van het tweede jaar of in een derde jaar en bestaat uit 2 uur of uit twee lessen van 1
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieVervolg platform bewoners Aanpak Ring Zuid Projectbureau Aanpak Ring Zuid te Groningen 16 april 2012, 20.00 22.00 uur
Verslag Overleg: Locatie: Datum: Vervolg platform bewoners Aanpak Ring Zuid Projectbureau Aanpak Ring Zuid te Groningen 16 april 2012, 20.00 22.00 uur Aanwezig Bewonersplatform: Mw. Welp, dhr. Dijkhuis,
Nadere informatieVergadering van Commissie Onderzoek van de Rekening (COR) 14 februari Status verslag Concept
Vergadering van Commissie Onderzoek van de Rekening (COR) Vergaderdatum 14 februari 2018 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer De heer L. Guilonard (extern) 070 4417507 Verslag
Nadere informatiePlan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV
memo Opdrachtgever: DPNH, DPV, STOWA Plan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV Voorstel voor uitwerking in de regionale deltaprogramma s Auteurs: B. Kolen (HKV) R. Ruijtenberg
Nadere informatieWorstelen met kabels en leidingen bij grote projecten Richard van Ravesteijn
Worstelen met kabels en leidingen bij grote projecten Richard van Ravesteijn Agenda Welkom Raken grote projecten verstrikt in het kabels en leidingenvraagstuk? Het projectvoorstel Pauze Workshops Terugkoppeling
Nadere informatieCollectieve aanpak Toepasbare Regels
Collectieve aanpak Toepasbare Regels Marjolein Bryant Wim Bakkeren VNG 1 november 2018 Agenda Wat zijn toepasbare regels? Wat hebben gemeenten nodig? Hoe kunnen gemeenten samenwerken? Hoe kijkt de G40
Nadere informatieAndere trajecten: Andere decentralisatieopgaven en aanpalende trajecten
Traject Dantumadiel Aanvragers: Gemeente Dantumadiel, Achtkarspelen, Ameland, Dongeradeel, Kollumerland, Schiermonnikoog, SW Het Bolwerk, Timpaan Welzijn, Stichting Welzijn Schiermonnikoog Adviseur: Sjoerd
Nadere informatieBurgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad
Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen
Nadere informatieRapport nieuwe drank- en horecawet
Rapport nieuwe drank- en horecawet Inhoud Voorwoord 3 Inleiding 4 Enquête 5 Bevindingen 5 Aanbevelingen 7 Vragenlijst enquête 8 1 Colofon Jongerenraad JONG Roosendaal Bloemenmarkt 12 4701 JB Roosendaal
Nadere informatie10 onderdelen die niet mogen ontbreken in een online briefing
Een goede online briefing past op één A4 [+ checklist] Auteur: Ronald Heijkens, Sabel Online Je wilt een nieuwe website, intranet, online magazine of app. Maar omdat je de expertise zelf niet in huis hebt,
Nadere informatieLeerervaringen excursie Nijmegen
Leerervaringen excursie Nijmegen In het kader van het project Watercoalitie van het Ministerie van I&M vond op 10 september 2012 een excursie plaats. Medewerkers van het ministerie, de gemeenten Delft
Nadere informatieDe waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie)
De waarde van ondergronds bouwen: In beeld brengen van kosten, baten en argumenten van gerealiseerde ondergrondse projecten (ex post evaluatie). slide 2 Actualiteit op leefbaarheidsbaten bij opening A2
Nadere informatieWerkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad als beleving
Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad als beleving Erfgoed is in de nieuwe erfgoednota een breed begrip; de cultuurhistorie van Leiden uit zich op
Nadere informatieBeleidsdoorlichting Luchtvaart. Verslag onafhankelijke deskundige
Beleidsdoorlichting Luchtvaart Verslag onafhankelijke deskundige In opdracht van: Decisio BV 17 augustus 2017 Aanleiding In de offerte-uitvraag voor het uitvoeren van de Beleidsdoorlichting Luchtvaart
Nadere informatieWorkshop Overtuigend en Ontspannen Presenteren. Voor technische professionals. Donderdag 20 juni 2013
Workshop Overtuigend en Ontspannen Presenteren Voor technische professionals Donderdag 20 juni 2013 Programma We behandelen achtereenvolgens de volgende thema's: 0. Kwaliteiten en presenteren 1. Omgaan
Nadere informatieONDERZOEK. Heterogene en homogene klassen 3 H/V
ONDERZOEK Heterogene en homogene klassen 3 H/V In opdracht van: Montessori Lyceum Amsterdam Joram Levison Jeroen Röttgering Lisanne Steemers Wendelin van Overmeir Esther Lap Inhoudsopgave Inhoudsopgave
Nadere informatieDatum: Adviserend. 24 januari Feb/mrt 30 januari
Oplegvel 1. Onderwerp Brief aan provincie over opwekking duurzame energie 2. Rol van het Platformtaak volgens gemeente samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 3. Regionaal belang In het Energieakkoord Holland
Nadere informatieRenovatie Velsertunnel
Renovatie Velsertunnel Projectenmarathon COB 7 oktober 2015 Jan van Steirteghem Stephan van der Horst Programma Welkom Inleiding Aanleiding renovatie Veranderde tunnelwetgeving Landelijke tunnelstandaard
Nadere informatie