BBL-rookdoorgang en interpretatie NEN Versie 1.0 B R001 Datum 2 oktober 2017

Transcriptie

1 Status definitief Versie 1.0 Rapport B R001 Datum 2 oktober 2017

2 Colofon Opdrachtgever Contactpersoon Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties De heer M. Balk Project BBL-aanvullingen brandveiligheid Betreft Uw kenmerk - Rapport B R001 Datum 2 oktober 2017 Versie 1.0 Status definitief Uitgevoerd door Informatie Auteurs Verantwoordelijk Verwerkt door DGMR Bouw B.V. Casuariestraat VB Den Haag Postbus CJ Den Haag ir. R.J.M. (Rudolf) van Mierlo RMI@dgmr.nl ir. R.J.M. (Rudolf) van Mierlo RMI@dgmr.nl Ir. P.H.E. (Peter) van de Leur LE@dgmr.nl ir. R.J.M. (Rudolf) van Mierlo RMI@dgmr.nl LE OZU 2

3 Inhoud Samenvatting 4 1. Inleiding 5 2. Doel en opzet van het onderzoek 6 3. Interpretatie van NEN Rookcompartimentering in het Bouwbesluit en het BBL Onduidelijkheden en inconsistenties in NEN Voorstel voor aanpassing van NEN Aansluiting van NEN 6075 op de Bouwbesluit- en BBL-doelstellingen Gevolgen van verschillende interpretaties van NEN Interpretatie van de keuze-opties in paragraaf Overige interpretatieverschillen Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen 21 Bijlagen Bijlage 1 Voorstel voor de tekst van de hoofdstukken 5 en 6 van NEN

4 Samenvatting Het Bouwbesluit 2012 bevat samen met de Regeling Bouwbesluit 2012 de Nederlands technische bouweisen. Naar verwachting zullen deze eisen in 2019 worden opgenomen in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL). Eén van de wijzigingen in het BBL ten opzichte van het Bouwbesluit is de invoering van prestatievoorschriften voor rookcompartimentering die voor nieuwbouw verplicht zijn gebaseerd op lekdichtheid volgens NEN Deze wijziging heeft gevolgen voor de bouwkosten. Uit onderzoek van Deerns naar de kostenconsequenties voor ventilatiesystemen blijkt dat delen van NEN 6075 multi-interpretabel zijn en dat de kostenconsequenties hierdoor aanzienlijk kunnen verschillen. Deerns heeft de kostenconsequenties vervolgens bepaald voor één bepaalde interpretatie van NEN DGMR is het eens met Deerns dat verschillende interpretaties, met daardoor verschillende kosten, mogelijk zijn. DGMR acht de door Deerns gekozen interpretatie echter gedeeltelijk onjuist en stelt een andere voor. Deze alternatieve interpretatie leidt op korte termijn tot hogere initiële kosten, maar die hogere kosten nemen op den duur weer af wanneer de markt haar producten heeft aangepast aan de nieuwe rookcompartimentering. De NEN 6075 bevat voor een norm ongewoon veel onduidelijkheden, inconsistenties en mogelijkheden tot interpretatieverschillen. Naar de mening van DGMR is de oplossing hiervoor een substantieel duidelijkere normtekst en een verdere uitwerking van delen van de norm. Voor twee belangrijke hoofdstukken van de norm is een nieuwe tekst voorgesteld. De NEN 6075 bepaalt de weerstand tegen rookdoorgang van constructieonderdelen, maar geeft geen goed inzicht in de mate van rookverspreiding. Hierdoor is niet te bepalen of het doel van de voorschriften in het Bouwbesluit en het BBL wordt gediend en is geen risicobenadering mogelijk op dit onderwerp. DGMR adviseert daarom de bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang te baseren op de rookwerendheid op scheidingsconstructieniveau. In dit rapport is daarvoor een voorstel gedaan. 4

5 1. Inleiding Het Bouwbesluit 2012 bevat samen met de Regeling Bouwbesluit 2012 de Nederlands technische bouweisen. Naar verwachting zullen deze eisen in 2019 worden opgenomen in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL). Eén van de wijzigingen in het BBL ten opzichte van het Bouwbesluit is de invoering van prestatievoorschriften voor rookcompartimentering die voor nieuwbouw verplicht zijn gebaseerd op lekdichtheid volgens NEN Het Bouwbesluit 2012 geeft als prestatie-voorschrift voor nieuwbouw, ter beperking van de rookdoorgang, 20 minuten weerstand tegen branddoorslag volgens NEN 6068, waarbij voor de bepaling van de brandwerendheid met betrekking tot de scheidende functie alleen met het criterium vlamdichtheid rekening wordt gehouden. Daarnaast is expliciet de mogelijkheid benoemd om bij ministeriële regeling nog aanvullende voorschriften te geven, maar dat is tot nu toe (juni 2017) niet gebeurd. Voor bestaande bouw geeft het Bouwbesluit 2012, ter beperking van de rookdoorgang, als prestatievoorschrift 20 minuten weerstand tegen rookdoorgang volgens NEN 6075 (versie 2011+C1:2012). De NEN 6075 biedt de mogelijkheid om deze weerstand te bereiken met rookwerende constructies, waarbij de rookwerendheid zowel mag zijn gebaseerd op het vlamdichtheidsaspect van brandwerendheid als op de rookdoorlatendheid (een lekdichtheidsbepaling). De verplichte invoering van rookcompartimentering voor nieuwbouw op basis van lekdichtheid heeft gevolgen voor de bouwkosten. Het Ministerie van BZK wil deze gevolgen inzichtelijk maken. BZK heeft daarom aan Deerns Nederland gevraagd om de kostenconsequenties voor ventilatiesystemen aan te geven. Uit het Deerns-onderzoek 1 is gebleken dat de NEN 6075 onvoldoende duidelijk is, met name voor ventilatiesystemen; sommige delen zijn multi-interpretabel, met name paragraaf Afhankelijk van de interpretatie van de NEN 6075 kunnen de kosten aanzienlijk verschillen, concludeert Deerns. Verder is in de praktijk gebleken (ook bij gebruik door andere partijen waaronder DGMR) dat de NEN 6075 onduidelijk en gedeeltelijk inconsistent is. Het Ministerie van BZK heeft aan DGMR opdracht gegeven om de gesignaleerde onduidelijkheden te onderzoeken, en waar nodig oplossingen voor te stellen. De opdracht omvat ook het signaleren en zover mogelijk oplossen van andere zwakten in de formulering van NEN 6075:2011 en de aansluiting met het BBL met betrekking tot de weerstand tegen rookdoorgang. 1 Door Deerns gerapporteerd in: RNL _NEN6075 kostenconsequenties voor ventilatiesystemen_ _v3.0_definitief, van 29 april

6 2. Doel en opzet van het onderzoek Het doel van het onderzoek is een voorstel voor een bruikbare en consistente interpretatie van de NEN 6075 en een voorstel voor aanpassing en verduidelijking van deze norm, zodat deze goed aansluit bij het BBL. Onderdeel van het advies is een expliciete reactie op de interpretaties van NEN 6075 zoals gegeven in het Deerns-rapport. Het onderzoek bestaat uit de volgende delen: 1 Beschrijving van de huidige onduidelijkheid en inconsistenties in de NEN Analyse van de consequenties van verschillende interpretaties van de NEN Opstellen van voorstellen voor bruikbare en consistente interpretaties van de NEN Opstellen van aangepaste tekstdelen van de norm en een toelichting bij de in de vorige stap gegeven interpretaties. 6

7 3. Interpretatie van NEN Rookcompartimentering in het Bouwbesluit en het BBL De weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten bij brand is in het Bouwbesluit sinds 1992 geregeld in diverse versies van NEN De 1991-versie van de norm definieert de rookwerendheid via een vuistregel als 1,5 x brandwerendheid op vlamdichtheid, in afwachting van het gereedkomen van Europese beoordelingsmethoden die toen in het kader van de richtlijn Bouwproducten in ontwikkeling waren. Inmiddels zijn binnen CEN enkele beproevingsnormen ontwikkeld voor de beoordeling van deuren en luiken en voor ventilatiekanalen op de rookdoorgang bij brand. De resultaten daarvan worden in de norm 2 voor deuren en luiken uitgedrukt in de rookwerendheidsklassen Sa en S200. In de norm voor ventilatiekanalen en -kleppen 3 wordt de rookwerendheid uitgedrukt in de S-klasse. NEN 6075 is in 2011 aangepast en biedt, naast de traditionele vuistregel met de brandwerendheid op vlamdichtheid, de mogelijkheid om de rookwerendheid van een constructieonderdeel te bepalen op basis van rookdoorlatendheid (een lekdichtheidsbepaling). NEN 6075:2011 beperkt zich niet tot deurkozijnconstructies en ventilatiekanalen, maar bevat ook klasseringen voor ventilatieroosters in wanden en vloeren, doorvoeringen en aansluitnaden, dichte wanden, rookgasafvoerkanalen en RWA-kanalen: steeds is aangegeven welke prestaties nodig zijn voor de constructieonderdelen om te kunnen worden gezien als constructie met een rookwerendheid Sa of S200. Een consortium van Efectis Nederland, Stichting ERB en DGMR Bouw heeft in 2014 in opdracht van het Ministerie van BZK een rapport opgesteld over de mogelijkheden om in het Bouwbesluit te verwijzen naar de rookwerendheidsklassen Sa en S200 volgens NEN 6075:2011. Op basis van het rapport heeft NEN een concrete aanbeveling gedaan aan het Ministerie. Het Ministerie van BZK heeft in het concept-bbl van 1 juli 2016 voorschriften opgesteld die in belangrijke mate overeenkomen met de aanbevelingen van NEN. Deerns Nederland bv heeft in opdracht van het Ministerie van BZK de kostenconsequenties bepaald voor ventilatiesystemen bij een overgang van de voorschriften in het Bouwbesluit 2012 naar de voorschriften in het concept-bbl die verwijzen naar de nieuwe methoden conform de aanbevelingen van NEN. In zijn rapportage signaleert Deerns een aantal onduidelijkheden in NEN 6075: Onduidelijkheden en inconsistenties in NEN Paragraaf Ventilatiesystemen Deze paragraaf uit NEN 6075 wordt hier als eerste en afzonderlijk behandeld vanwege de nadruk die Deerns in zijn rapport heeft gelegd op de interpretatieproblemen ervan. 2 EN Bepaling van de brandwerendheid van deuren en luiken - Deel 3: Rookwerende deuren en luiken 3 EN Bepaling van de brandwerendheid van installaties - Deel 1: Ventilatiekanalen en EN Bepaling van de brandwerendheid van installaties - Deel 2: Brandkleppen 7

8 Huidige tekst Par van NEN 6075+C1:2012 luidt (voor de overzichtelijkheid zonder de opmerkingen en met toegevoegde alineanummering): (1) De rookwerendheid van ventilatiekanalen wordt bepaald volgens de hoofdstukken 4 t.m. 11 en hoofdstuk 13 van NEN-EN De klasse wordt bepaald volgens van NEN-EN A1. (2) Om te voorkomen dat de rook via een ventilatiesysteem in de eerste fase van de brand in een andere ruimte komt moet een ventilatiesysteem voldoen aan een van de volgende eisen: - In het kanaal tussen de ruimten moet een klep zijn; - Een mechanisch ventilatiesysteem met mechanische afvoer moet de ventilatie gedurende ten minste 20 min na brandmelding waarborgen en de recirculatie moet zijn uitgeschakeld. - Een ventilatiesysteem mag slechts toe- en afvoeropeningen hebben in één subbrandcompartiment. (3) De rookwerendheid van de kleppen wordt bepaald volgens hoofdstukken 4 t.m. 11 en hoofdstuk 13 van NEN-EN De klasse wordt bepaald volgens van NEN-EN A1. De klep moet sluiten bij rook in de ruimte van waaruit de rookwerendheid wordt bepaald. (4) De rookwerendheid van een ventilatiesysteem met klassering E 20 of S volgens NEN-EN A1 wordt gezien als rookdoorlatendheid Sa. De rookwerendheid van een ventilatiesysteem met klassering E 20 S volgens NEN-EN A1 wordt gezien als rookdoorlatendheid S Gebruik van optie (2) Voorafgaand aan een bespreking van het door Deerns gesignaleerde interpretatieprobleem eerst een korte toelichting bij de huidige bouwpraktijk en de wijze waarop daarin met de opties onder (2) in deze paragraaf wordt omgegaan. De bouwpraktijk gebruikt de tweede optie onder (2), een 20 minuten gewaarborgde ventilatie, weinig in zijn letterlijke vorm, maar meer in combinatie met de eerste optie onder (2), met kleppen in kanalen. Dan wordt de optie gebruikt als gewaarborgde ventilatie totdat de eerste brandklep thermisch geactiveerd sluit, waarbij blijkbaar de aanname is dat die waarborg daarna niet meer nodig is, omdat dan ook de andere brandkleppen thermisch geactiveerd sluiten. In een aantal gevallen wordt daarmee rookverspreiding via het ventilatiesysteem naar aangrenzende subbrandcompartimenten echter niet voorkomen, zoals hierna besproken Onduidelijkheden in paragraaf Het Deerns rapport meldt over de interpretatie van NEN 6075 voor ventilatiesystemen specifiek de onduidelijkheid van paragraaf Het Deerns-rapport stelt daarover in de aanbevelingen: Gezien de aanzienlijke verschillen in initiële kosten, die het gevolg zijn van de verschillende manieren waarop invulling kan worden gegeven aan de eisen uit paragraaf van de NEN 6075, blijkt duidelijk het belang van een eenduidige interpretatie van die eisen (en een breed gedragen consensus daarvan). Deerns stelt vervolgens voor om de interpretatieverschillen weg te nemen met een informatieve bijlage in de norm, een praktijkrichtlijn of een infoblad. 8

9 Gezien het grote aantal verdere onduidelijkheden en inconsistenties (zie ook paragraaf 3.2.2) is DGMR echter van mening dat de oplossing voor interpretatieverschillen allereerst gevonden moeten worden in een substantieel duidelijkere normtekst. Voor de optie gewaarborgde ventilatie in paragraaf is in aanvulling daarop een normatieve bijlage in de norm wenselijk. DGMR is het eens met Deerns dat de formulering van paragraaf onnodig verwarrend en onduidelijk is. Vooral de relatie van de bepaling van de rookwerendheid van de ventilatiekanalen en kleppen in alinea (1) en (3) met de drie eisen-opties voor een ventilatiesysteem in alinea (2) is onduidelijk. Betekent het voldoen aan een van de opties in alinea (2) dat aan klasse Sa of S200 wordt voldaan, of zijn de opties in alinea (2) bedoeld als voorwaarde voor het toepassen van de NEN 6075 op ventilatiesystemen? Eén van de drie opties in alinea (2) van paragraaf 5.3.3, hieronder geherformuleerd onder A, B en C, is volgens NEN 6075 vereist om in de eerste fase van de brand, rookverspreiding via het ventilatiesysteem te voorkomen, maar daarvoor zijn naar de mening van DGMR aanvullende prestaties noodzakelijk. Deze zijn hieronder uitgewerkt. Aanvullende prestaties voor optie A, Klep in kanaal NEN 6075 vereist niet dat de klep een prestatie moet leveren op het aspect rook- of brandwerendheid, zodat elke klep, hoe slecht die ook sluit en hoe die ook wordt aangestuurd, voldoet. Een bepaalde mate van rookwerendheid is echter nodig. Een rookwerendheid gelijk aan klasse Sa of S200 op het traject door het ventilatiesysteem is een logische eis om rookverspreiding te voorkomen, gezien de eis aan de overige constructieonderdelen. Een klep die voldoet aan de klassering E20 of S respectievelijk E20 én S volgens EN A1 levert volgens NEN 6075 al een prestatie gelijk aan Sa respectievelijk S200. Een klep met weinig lekkage bij 200 C kan ook voldoen, maar hiervoor kent het Europese systeem onder de CPR geen klassering. 4 Alleen een benadering met fire safety engineering op basis van het gelijkwaardigheidsprincipe is dan bruikbaar. NEN 6075 vereist niet dat de klep is aangebracht ter plaatse van de rookwerende scheiding, zoals dat voor brandkleppen wel standaard is. Voor alleen een rookwerendheidsprestatie is het mogelijk dat de klep op afstand van de scheiding is aangebracht, maar dan moet het kanaal tussen klep en wand rookwerend zijn (klasse Sa of S200) en zonder opening tussen klep en wand, om rookverspreiding te voorkomen. Voor een functie in rookwerendheid moet de klep in de volgende gevallen worden geactiveerd op basis van rookmelding: o Als het ventilatiesysteem met mechanische afvoer na brandmelding wordt uitgeschakeld. Een thermisch gestuurde klep beperkt de rookverspreiding dan pas als de temperatuur hoog genoeg is; tot dat moment vormen zowel toe- als afvoerkanaal een open verbinding, met vrije rookverspreiding tot gevolg. o Als het ventilatiesysteem met mechanische afvoer na brandmelding niet wordt uitgeschakeld, en er zijn meerdere subbc s5, aan het kanaal aangesloten aan stroomopwaartse zijde van de klep. 4 Voor alle constructieonderdelen behalve deuren is volgens de NEN 6075, paragraaf wel een alternatief beschikbaar door het betreffende constructieonderdeel te testen volgens NEN-EN en te klasseren volgens NEN-EN A1 op overeenkomstige wijze (woordkeuze in NEN 6075) met de manier waarop deuren en luiken met die normen getest en geklasseerd worden. Dit is voor ventilatiekleppen meestal niet uitvoerbaar omdat de daarvoor benodigde drukken niet in de testopstelling van NEN-EN kunnen worden bereikt. 5 SubBC: subbrandcompartiment 9

10 Na het sluiten van een thermisch gestuurde klep is dan rookverspreiding mogelijk tussen die subbc s, tenzij de kleppen op die subbc-scheidingen eerder sluiten of snel daarna (dus rookmelding-gestuurd zijn). 6 Deze situatie is geïllustreerd in figuur 1. Dit betekent dat als er slechts één subbc aan het kanaal is aangesloten aan stroomopwaartse zijde van de klep en het ventilatiesysteem met mechanische afvoer na brandmelding niet wordt uitgeschakeld, de klep wel thermisch gestuurd mag zijn. a) b) c) figuur 1: Rookverspreiding over drie subbc s bij brand in het rechter subbc, voordat een klep sluit (a), bij thermisch gestuurde kleppen (b), of rook-gestuurde kleppen (c). - a: begin van brand, voordat de 1e klep sluit; - b: thermisch gestuurde kleppen; kort na sluiten van 1 e klep (AV-kanaal drukloos); sluiten 2 e klep kan lang duren, met (veel) rookverspreiding tot gevolg. - c: rook-gestuurde kleppen; kort na sluiten van 1 e klep (AV-kanaal drukloos); 2 e klep sluit snel daarna, met geen/weinig rookverspreiding tot gevolg. Merk op dat na sluiten van de 1 e klep in de drie subbc s een overdruk ontstaat t.o.v. de omgeving. 6 Er zijn nog andere mogelijkheden, maar die zijn alleen uit te werken met fire safety engineering op basis van het gelijkwaardigheids-principe. 10

11 Een rookmelding-gestuurde klep kan zowel worden aangestuurd door een rookmelder in het kanaal bij de klep als door een rookmelder in het betreffende subbc. Een rookmelding in een kanaal kan meerdere kleppen tegelijk aansturen, maar dat hoeft niet. Een rookmelding in een ruimte van het subbc moet wel alle kleppen in toevoer en afvoer van het subbc aansturen. Het aansturen van een klep op basis van de condities ter plaatse van die klep heeft bij ruimten met toevoer en afvoer het nadeel dat de brandruimte vaak op overdruk wordt gebracht, omdat de klep in het afvoerkanaal veel eerder sluit dan de klep in het toevoerkanaal. Dit is te voorkomen door het sluiten van beide kleppen, dus in zowel toevoer als afvoer, bij thermische melding of rookmelding in een van beide kanalen (normaal als eerste de afvoer) of in de ruimte die door de kanalen van ventilatie wordt voorzien. Weliswaar geldt hetzelfde voor de naburige ruimten die met hetzelfde afvoerkanaal en werkende toevoer zijn verbonden en waarin daarin dus ook overdruk ontstaat, maar het geldt niet voor de ruimten met alleen afvoer en de ruimten die door andere ventilatiekanalen worden voorzien. Aanvullende prestaties voor optie B, Onderdruk in afvoerkanaal/ gewaarborgde ventilatie Deze optie veronderstelt dat geen kleppen aanwezig zijn die sluiten in de eerste 20 minuten na brandmelding. o Dit zal vaak betekenen dat ook op de brandscheidingen geen kleppen aanwezig zijn en de WBDBO tussen brandcompartimenten geregeld is door in de stromingsrichting na de brandscheiding tot aan de afvoer naar buiten de kanalen brandwerend te omkleden. Omkleden is niet nodig daar waar de stroming vanuit het brandcompartiment door opmenging met andere ventilatiestromen voldoende is afgekoeld. o Dit zal soms betekenen dat op de brandscheidingen wel kleppen aanwezig zijn, maar dat ze zeer waarschijnlijk niet binnen 20 minuten sluiten. Bijvoorbeeld als het brandcompartiment door onderverdeling in veel subbc s of beschermde subbc s in die 20 minuten niet over een groot deel in brand staat, zodat de temperatuur van de afvoer ter plaatse van de klep, door opmenging vanuit alle ruimten samen, laag blijft. Deze optie veronderstelt dat het ventilatiesysteem de ventilatie gedurende 20 minuten waarborgt en dus de invloed van de brand en de daarbij behorende temperaturen 20 minuten kan doorstaan. Een afzonderlijke scheiding, kanaal en/of klep hoeft voor een S200- of Sa-klasse slechts voldoende lekdicht te zijn bij de bijbehorende temperatuur, dit wil zeggen 20 C of 200 C. Vlak bij de brand mogen deze constructieonderdelen door de veel hogere brandtemperaturen dus falen, maar dat falen mag niet tot gevolg hebben dat het ventilatiesysteem als geheel faalt. De S200- en Sa-klassen worden namelijk ook vereist om rookdoorgang door constructieonderdelen op (grote) afstand van de brand te beperken. Daarvoor is op die posities een werkend ventilatiesysteem nodig gedurende 20 minuten. Deze optie veronderstelt dat het toevoerkanaal overal op overdruk en het afvoerkanaal overal op onderdruk is ten opzichte van de ruimten die het van ventilatie voorziet, zodat de toevoer schone lucht blijft toevoeren en afgezogen rook niet buiten de kanalen komt. Dit is zeker niet altijd correct bij drukopbouw door brand of wind. DGMR is van mening dat de condities waaronder ongewenste rookverspreiding door drukopbouw alsnog goed mogelijk is, moeten worden uitgewerkt en toegelicht in een normatieve bijlage bij NEN 6075, voordat deze optie als voldoende waarborg wordt gezien voor het verhinderen van vroege rookverspreiding. Wat betreft het moment van brandmelding: de waarborgperiode van 20 minuten moet gekoppeld zijn aan (beginnen met) het tijdstip van automatische melding in de ruimte waarin de brand ontstaat, of in het afvoerkanaal vanuit die ruimte. Dit vereist een BMI met volledige bewaking. 11

12 Alleen als een ventilatiesysteem een volledige brandduur kan doorstaan is optie B bruikbaar in combinatie met een niet-volledige bewaking. Tot slot een opmerking over de mate van waarborging van de ventilatie. Het lijkt niet realistisch te eisen dat de ventilatiestromen exact gelijk blijven als ergens in het gebouw een brand is, maar welke afwijkingen zijn nog acceptabel om te kunnen spreken over waarborgen van de ventilatie? DGMR is van mening dat dit punt, tezamen met diverse andere hier besproken aspecten van deze optie B, moet worden uitgewerkt en toegelicht in een normatieve bijlage bij NEN Aanvullende prestaties voor optie C, Toe- en afvoeropeningen in maar één subbc. Het is veilig te veronderstellen dat de rookwerendheid over het rookverspreidingstraject door het ventilatiesysteem ten minste Sa respectievelijk S200 is als het ventilatiekanaal in de subbc s zonder toe- en afvoeropeningen een rookwerendheid Sa respectievelijk S200 heeft. Een ventilatiekanaal met weinig lekkage bij 200 C kan ook voldoen, maar hiervoor kent het Europese systeem onder de CPR geen klassering. 7 Net als voor de kleppen geldt voor kanalen dat alleen een benadering met fire safety engineering op basis van het gelijkwaardigheidsprincipe dan bruikbaar is. De betekenis van alinea (4) is onduidelijk, omdat de vertaling van de klassering E20 of S volgens NEN-EN A1 van een ventilatiesysteem naar de rookwerendheid in klassering Sa of S200 niet goed mogelijk is. De NEN-EN A1 bepaalt namelijk geen eigenschappen van een ventilatiesysteem, maar alleen die van de kanalen en kleppen afzonderlijk. Verder kent de NEN-EN A1 de klasse E20 niet voor kanalen of kleppen (zie ook paragraaf hierna). En het gebruik van de term rookwerendheid uitgedrukt in E20 en S naast dezelfde term uitgedrukt in Sa en S200, is verwarrend Voorstel nieuwe tekst DGMR stelt voor op basis van het voorafgaande de volgende alternatieve tekst voor: Een ventilatiesysteem is meer dan een fysiek constructieonderdeel dat twee aangrenzende ruimten scheidt. Het systeem bestaat hoofdzakelijk uit een reeks van gekoppelde holten in de kanalen. De invloed van het systeem op de rookdoorgang kan zich via de kanalen over veel ruimten uitstrekken. De rookwerendheid van een ventilatiesysteem moet daarom worden opgevat als de rookwerendheid van een traject door het ventilatiesysteem tussen twee ruimten. De rookwerendheden van de afzonderlijke componenten (bijvoorbeeld de kanalen en kleppen) bepalen mede de rookwerendheid van het traject door het systeem. De brandwerendheid en lekkage van ventilatiekanalen worden bepaald volgens de hoofdstukken 4 t.m. 11 en hoofdstuk 13 van NEN-EN De klassen worden bepaald volgens van NEN-EN A1. De rookwerendheid van een ventilatiekanaal met klassering EI 20, E 30 of S volgens NEN-EN A1 is Sa, die met klassering EI 20 S of E 30 S is S200. De brandwerendheid en lekkage van kleppen worden bepaald volgens hoofdstukken 4 t.m. 11 en hoofdstuk 13 van NEN-EN De klassen worden bepaald volgens van NEN-EN A1. De rookwerendheid van een klep met klassering EI 20, E 30 of S volgens NEN-EN A1 is Sa, die met klassering EI 20 S of E 30 S is S Voor alle constructieonderdelen behalve deuren is volgens de NEN 6075, paragraaf wel een alternatief beschikbaar door het betreffende constructieonderdeel te testen volgens NEN-EN en te klasseren volgens NEN-EN A1 op overeenkomstige wijze (woordkeuze in NEN 6075) met de manier waarop deuren en luiken met die normen getest en geklasseerd worden. Dit is voor ventilatiekanalen meestal niet uitvoerbaar omdat de daarvoor benodigde drukken niet in de testopstelling van NEN-EN kunnen worden bereikt. 12

13 Een rookwerende klep moet sluiten bij rook in de ruimte of in een kanaal in de ruimte van waaruit de rookwerendheid wordt bepaald. OPMERKING 1: In plaats van EI 20 of E 30 zou ook E 20 voldoen, maar deze laatste klasse bestaat niet in NEN-EN A1. OPMERKING 2: Een sluitingsmechanisme dat reageert op koude rook is voldoende. Het traject door een ventilatiesysteem voldoet aan rookwerendheidsklasse S200 indien aan ten minste één van de volgende voorwaarden is voldaan: a. In het kanaal tussen de ruimten is een brandklep aanwezig die voldoet aan klasse S200. Als de klep niet is aangebracht ter plaatse van de scheiding, dan voldoet het kanaal tussen de scheiding en de klep aan klasse S200. b. Het ventilatiesysteem heeft een mechanische afvoer die de ventilatie gedurende ten minste 20 min na brandmelding waarborgt; eventuele recirculatie is uitgeschakeld. c. Het ventilatiesysteem heeft slechts toe- en afvoeropeningen in één subbrandcompartiment. Waar het kanaal door andere subbrandcompartimenten voert moet het kanaal voldoen aan klasse S200. OPMERKING 3: De randvoorwaarden voor optie b zijn opgenomen in de normatieve bijlage X. Het traject door een ventilatiesysteem voldoet aan rookwerendheidsklasse Sa indien is voldaan aan ten minste één van de voorwaarden als genoemd in a t/m c voor S200, echter met vervanging van de term S200 door Sa. OPMERKING 4: In de regelgeving tot en met 1991 werd de functionele eis gesteld dat rook zich niet in ernstige mate via ventilatiekanalen mocht verspreiden. Beoordeling vond plaats op basis van deskundig inzicht. Indien kan worden aangetoond dat rookverspreiding via een ventilatiesysteem naar andere subbrandcompartimenten niet of nauwelijks plaatsvindt, mag worden aangenomen dat het traject door het ventilatiesysteem voldoet aan S Overige onduidelijkheden en inconsistenties Algemeen geldende punten: De terminologie in NEN 6075 is onduidelijk: de termen weerstand tegen rookdoorgang, rookwerendheid, rookdoorlatendheid, luchtdoorlatendheid, rookdicht en ook brandwerendheid worden door elkaar gebruikt, wat leidt tot inconsistenties. Een reductie in begrippen is wenselijk. De rookwerendheid van een ventilatiesysteem zou voor een helder begrip juist wel een aparte term moeten hebben. Het taalgebruik is soms erg slordig (Voorbeeld: De rookdoorlatendheid bestaat uit een criterium Sa of S200. ). Termen en begrippen blijven hierdoor onduidelijk. Punten in specifieke paragrafen: 5.2: Rookwerendheid op basis van brandwerendheid: De voorschriften voor ventilatiesystemen hebben in paragraaf 5.2 dezelfde tekorten als in paragraaf 5.3.3, die in de vorige paragraaf uitvoerig behandeld zijn. De vertaling van brandwerendheid in minuten naar rookwerendheid in de klassen Sa en S200 is niet gewenst. Hierdoor is bij het aanroepen van NEN 6075 vanuit het BBL of Bouwbesluit namelijk geen onderscheid te maken in rookwerendheid op basis van brandwerendheid of op basis van rookdoorlatendheid. 13

14 5.3.5: Rookgasafvoersystemen: Het is onduidelijk tussen welke ruimten de WRD wordt bepaald. Wat is daarbij het rookdoorgangstraject? 5.3.6: Ventilatieroosters en overstroomcomponenten: Paragraaf van de norm verwijst voor de bepaling van de rookdoorlatendheid van een ventilatierooster of overstroomcomponent naar paragraaf Die paragraaf behandelt de rookdoorlatendheid van deur- en luikconstructies, en verwijst daarvoor naar hoofdstuk 13 van NEN-EN (beproeving) en NEN-EN A1 (klassificering). Deze verwijzing is niet correct/compleet. De beproeving van de component is goed mogelijk conform de beproevingsmethode van NEN-EN Een klassificering is echter niet mogelijk, want de criteria ontbreken (NEN-EN A1 noemt alleen criteria voor een enkele en een dubbele deur). Voor klasse S200 zou een criterium kunnen worden gebruikt in dezelfde eenheden als voor deuren (een aantal m 3 /u bij drukken tot 50 Pa), maar het criterium voor Sa, in m 3 /u per meter naad tussen deurblad en kozijn bij drukken tot 25 Pa, is niet bruikbaar, omdat een dergelijke naad niet bestaat bij een ventilatierooster of overstroomcomponent in een vaste wand : Niet gedefinieerde en incomplete classificaties voor kanalen en kleppen: Op diverse plaatsen in NEN 6075 (o.a. paragraaf 5.3.3) verwijst de norm naar een brandklep of een ventilatiekanaal met classificatie E20 bepaald volgens of van NEN-EN A1. Deze klasse is echter niet gedefinieerd in die norm. Paragraaf definieert EI15, EI20, EI30 en hoger, en E30 en hoger, al dan niet aangevuld met S. De klasse S komt niet voor zonder een E-klasse. De eis E20 of S betekent in de beschikbare klassen ten minste EI20, E30 of EI15S; E20 én S betekent ten minste EI20S of E30S. Het noemen van E20 in NEN 6075 kan stuiten op problemen bij de notificatie van de norm. De classificatie E20 voor een kanaal of klep is ook incompleet als de richting of kanaaloriëntatie niet is aangegeven. Dit is in de norm eenvoudig op te lossen door in een opmerking te melden dat de juiste richting en oriëntatie bij de vermelde classificatie moeten worden toegevoegd passend bij de situatie. Dezelfde situatie doet zich overigens voor in paragraaf voor RWA-systemen, al betreft het daar andere toegestane klassen en andere toevoegingen in de klassering : Doorvoeringen en naden: Het criterium op basis van de NEN 1026 is onvolledig: de toelaatbare lekkage is in NEN 6075 gegeven, maar niet bij welke druk (die druk wordt ook niet in NEN 1026 vastgelegd). Hetzelfde geldt voor de verwijzing naar NEN 1026 in paragraaf De gelijktijdig te hanteren eisen over de lengte aan naad en over de oppervlakte lopen te ver uiteen; één van beide eisen is niet correct of niet nodig : Alternatieve bepalingsmethode: De rookwerendheidsbepaling voor deuren mag ook worden gebruikt voor andere constructieonderdelen. De vraag is hoe. NEN 6075 stelt: op overeenkomstige wijze. De wijze van testen (wat voor proefstuk van welke afmetingen en onder welke condities) en de bijbehorende criteria zijn echter niet vermeld. Toepassen van deze alternatieve bepalingsmethode zal waarschijnlijk tot willekeur leiden. DGMR is van mening dat een verdere uitwerking ervan is vereist om deze alternatieve bepalingsmethode te kunnen blijven handhaven in de norm. En door de beperkte geschiktheid van diverse in NEN 6075 gebruikte bepalingsmethoden voor de eigenschap rookwerendheid van een constructieonderdeel, is een alternatieve methode wel wenselijk. 14

15 Hoofdstuk 6: Aansluiting van NEN 6075 op BBL en Bouwbesluit De vaststelling van de weerstand tegen rookdoorgang in NEN 6075 sluit niet aan bij de verwijzing vanuit het BBL en het Bouwbesluit voor bestaande bouw. BBL en Bouwbesluit stellen voor bestaande bouw een eis aan de weerstand tegen rookdoorgang (WRD) in minuten; voor nieuwbouw doet het BBL dit in de klassen Sa en S200. NEN 6075 kent bij de vaststelling van de WRD in hoofdstuk 6 alleen een WRD in de klassen Sa en S Voorstel voor aanpassing van NEN 6075 Voor vrijwel alle interpretatieverschillen, onduidelijkheden en inconsistenties in NEN 6075 zijn naar de mening van DGMR goede oplossingen beschikbaar. Zoals eerder in paragraaf aangegeven is de basis daarvoor een substantieel duidelijkere normtekst. In bijlage 1 is daarom een aangepaste normtekst opgenomen voor de kern van NEN 6075, de hoofdstukken 5 en Aansluiting van NEN 6075 op de Bouwbesluit- en BBL-doelstellingen Ontbrekende aansluiting op de doelstellingen De opzet en het gebruik van de Nederlandse brandveiligheidswetgeving worden geleidelijk meer gebaseerd op een risicobenadering. NEN 6075 bepaalt de weerstand tegen rookdoorgang, maar helaas niet op een wijze die een goed inzicht geeft in de mate van rookverspreiding. Hierdoor is niet te bepalen of het doel van het opnemen van de voorschriften wordt gediend en is geen risicobenadering mogelijk op dit onderwerp. Met het in NEN 6075 beschikbare instrumentarium is dat inzicht echter substantieel te verbeteren en is een belangrijke stap te nemen in de richting van een risicobenadering De stap is hierna toegelicht, inclusief een voorstel voor de daarvoor benodigde wijziging in NEN Het Bouwbesluit en het BBL hebben als hoofddoelstellingen het beperken van slachtoffers en het beperken van schade op andere percelen. Deze hoofddoelstellingen zijn uitgewerkt in doelstellingen/ functionele eisen per Bouwbesluit-afdeling en BBL-paragraaf, en daar genoemd in het aansturingsartikel. Het onderwerp van dit onderzoek, de nieuwe invulling van de rookcompartimentering in gebouwen, wordt in het BBL geregeld vanuit de paragrafen en , met de volgende doelstellingen/ functionele eisen: 4.2.9: Een bouwwerk is zodanig dat uitbreiding van brand in verdergaande mate wordt beperkt dan is beoogd met paragraaf zodat veilig kan worden gevlucht., en : Een bouwwerk heeft vluchtroutes met een zodanige inrichting en capaciteit dat bij brand een veilige plaats kan worden bereikt. Het behalen van beide doelstellingen wordt sterk bepaald door de mate van rookverspreiding en dus door de weerstand tegen rookdoorgang naar de voor vluchten belangrijke ruimten in een gebouw. De invoering van nieuwe prestatie-voorschriften voor rookcompartimentering gebaseerd op lekdichtheid is belangrijk om de rookcompartimentering in gebouwen en de bescherming tegen rook bij het vluchten een beredeneerde basis te geven. Daarmee wordt voor nieuwbouw afstand gedaan van de oude vuistregel met rookwerendheid op basis van een brandwerendheidsaspect. 15

16 In het ideale geval weet men hoe de rookdichtheid toeneemt in een ruimte waaruit of waardoor men moet vluchten. Indien de rook afkomstig is van een aangrenzende ruimte dan is die rookdichtheid te schatten door de rookstromen te sommeren die door alle openingen in de scheiding tussen die ruimten stroomt en deze rook over het volume te verdelen van de ontvangende ruimte of van een rooklaag in die ruimte. De huidige NEN 6075 doet het anders en kijkt alleen naar de rooklekkage van de afzonderlijke componenten in die scheiding: is deze lekkage van een component onder een criterium dan is de component voldoende rookwerend. Hoeveel van die componenten aanwezig zijn in de scheiding tussen de twee ruimten is in de huidige NEN 6075 niet relevant. Het totaal van de rookstroom naar de ruimte waaruit of waardoor men moet vluchten is dus niet bekend, zelfs niet bij benadering. Hierdoor sluit de NEN 6075 niet aan bij de doelstellingen van het BBL en het Bouwbesluit; NEN 6075 maakt het niet mogelijk om een indicatie te krijgen van de mate waarin aan die doelstellingen is voldaan. Met een simpel middel is de rookstroom naar een voor vluchten belangrijke ruimte beter in te schatten en te beperken: door het aantal rookwerende componenten te relateren aan het oppervlak van de scheiding tussen de ruimten. In een S200-scheiding bijvoorbeeld maximaal één S200-component per 10 (?) m 2 in een S200 scheiding 8. Het volume van de rook-ontvangende ruimte of rooklaag zou een betere maatstaf zijn, maar het oppervlak van de scheiding geeft daarvan al een eerste indicatie. Deze benadering geeft ook een basis om er gelijkwaardige oplossingen op te baseren bij een te groot aantal rookwerende componenten per m 2 of componenten die onvoldoende rookwerend zijn Voorstel voor een betere aansluiting In plaats van de huidige WRD-vaststelling in hoofdstuk 6 van NEN 6075 (A): Een rookverspreidingstraject dat twee of meer constructieonderdelen met rookdoorlatendheid Sa in serie passeert, heeft een rookdoorlatendheid S200. De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is als Sa indien alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één constructieonderdeel passeren, met rookdoorlatendheid Sa. De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is als S200 indien alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één constructieonderdeel passeren, met rookdoorlatendheid S200. en de verbeterde tekst zoals voorgesteld met handhaven van de bestaande aanpak (B): De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is Sa als alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één constructieonderdeel passeren met rookwerendheid Sa, of S200 bepaald volgens 5.3. De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is S200 indien alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één constructieonderdeel passeren met rookwerendheid S200 bepaald volgens 5.3, of ten minste twee constructieonderdelen met rookwerendheid Sa, bepaald volgens 5.3. (De formulering voor de WRD uitgedrukt in minuten is analoog; zie bijlage 1). 8 Het getal van één S200-component per 10 m 2 is hier als voorbeeld bedoeld. De uiteindelijke waarde zal in overleg moeten worden afgestemd. 16

17 stelt DGMR voor om de bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang als volgt te wijzigen (C): Een scheidingsconstructie tussen twee ruimten heeft een rookwerendheid Sa als in die scheiding alleen componenten aanwezig zijn met een rookwerendheid Sa of S200, met een maximum van één zo n component per 10 m 2, en ook de scheiding zelf een rookwerendheid Sa of S200 heeft. Een scheidingsconstructie tussen twee ruimten heeft een rookwerendheid S200 als in die scheiding alleen componenten aanwezig zijn met een rookwerendheid S200, met een maximum van één zo n component per 10 m 2, en ook de scheiding zelf een rookwerendheid S200 heeft. De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is Sa als alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één scheidingsconstructie of traject door een ventilatiesysteem passeren, met rookwerendheid Sa, of S200 bepaald volgens 5.3. De weerstand tegen rookdoorgang tussen twee ruimten is S200 indien alle rookverspreidingstrajecten tussen deze ruimten ten minste één scheidingsconstructie of traject door een ventilatiesysteem passeren, met rookwerendheid S200 bepaald volgens 5.3, of ten minste twee scheidingsconstructies en/of trajecten door een ventilatiesysteem passeren met rookwerendheid Sa, bepaald volgens 5.3. (De formulering voor de WRD uitgedrukt in minuten is analoog, zie bijlage 1). 17

18 4. Gevolgen van verschillende interpretaties van NEN Interpretatie van de keuze-opties in paragraaf Zoals al in hoofdstuk 3 aangegeven wijst Deerns met name op de onduidelijkheid in paragraaf van NEN 6075 en de gevolgen daarvan voor de kosteninschattingen. Het Deerns-rapport stelt daarover in de aanbevelingen: Gezien de aanzienlijke verschillen in initiële kosten, die het gevolg zijn van de verschillende manieren waarop invulling kan worden gegeven aan de eisen uit paragraaf van de NEN 6075, blijkt duidelijk het belang van een eenduidige interpretatie van die eisen (en een breed gedragen consensus daarvan). De betreffende paragraaf betreft enkele vaststellingen over de vertaling van rookwerendheid vanuit brandwerendheid en lekkage en bevat drie eisen-opties voor het ventilatiesysteem als geheel. Deerns richt zich met name op de eisen-optie b ( 20 minuten gewaarborgde mechanische afvoerventilatie ) en de mogelijke interpretatieverschillen daarbij. Overigens vermengt Deerns deze optie met optie a, met kleppen, zodat ook aspecten van die optie hier ter sprake komen. Belangrijke elementen in de interpretatie van Deerns: Deerns stelt in zijn rapport (blz. 15): In praktische zin zijn voor een rookdoorlatendheidseis van Sa vrijwel geen aanvullende maatregelen noodzakelijk, omdat naar oordeel van Deerns geen rekening gehouden hoeft te worden gehouden met de effecten van warme rook op verschillende componenten van een mechanisch ventilatiesysteem. Met de noot: Dus ook niet met de mogelijkheid dat een traditionele brandklep met smeltzekering (zie paragraaf 3.2.3) wordt geactiveerd en daardoor de mechanische ventilatie niet meer kan worden gegarandeerd. DGMR is van mening dat de interpretatie omtrent Sa niet correct is. Daarover is in hoofdstuk 3 van dit DGMR-rapport gesteld: Deze optie veronderstelt dat het ventilatiesysteem de ventilatie gedurende 20 minuten waarborgt en dus de invloed van de brand en de daarbij behorende temperaturen 20 minuten kan doorstaan. Een afzonderlijke scheiding, kanaal en/of klep hoeft voor een S200- of Sa-klasse slechts voldoende lekdicht te zijn bij de bijbehorende temperatuur, dit wil zeggen 20 C of 200 C. Vlak bij de brand mogen deze constructieonderdelen door de veel hogere brandtemperaturen dus falen, maar dat falen mag niet tot gevolg hebben dat het ventilatiesysteem als geheel faalt. De S200- en Sa-klassen worden namelijk ook vereist om rookdoorgang door constructieonderdelen op (grote) afstand van de brand te beperken. Daarvoor is op die posities een werkend ventilatiesysteem nodig gedurende 20 minuten. In een gebouw met de optie 20 minuten gewaarborgde mechanische afvoerventilatie in combinatie met Sa-eisen zal naar de mening van DGMR het ventilatiesysteem dus wel bestand moeten zijn tegen brandtemperaturen, al hoeft dat niet te gelden voor de afzonderlijke componenten. Dit vereist meer van het ventilatiesysteem dan Deerns in zijn rapportage heeft aangenomen, of vereist alsnog door rook geactiveerde kleppen waar die door Deerns niet waren voorzien. De gevolgen van dit interpretatieverschil hangen af van de oplossing die gekozen wordt: een robuuster ventilatiesysteem of meer door rook geactiveerde kleppen. De gevolgen zijn naar de mening van DGMR beperkt, als gekozen wordt voor het 20 minuten gewaarborgde mechanische afvoerventilatie. 18

19 Deerns stelt verder (blz. 16): Voor een rookdoorlatendheidseis van S200 moet, ten opzichte van de rookdoorlatendheidseis Sa, met de volgende aanvullende aandachtspunten rekening worden gehouden: De ventilatiekanalen moeten, indien die door meerdere (beschermde) subbrandcompartimenten voeren, worden uitgevoerd met een rookdoorlatendheidseis van S200 (dan is brandwerende bekleding/ isolatie dus noodzakelijk, zie ook paragraaf 3.1.2). De reden hiervan is dat, als het kanaalgedeelte in het brandende (beschermde) subbrandcompartiment kan bezwijken als gevolg van brand, een onderbreking in het doorgaande ventilatiekanaal kan ontstaan. Met de noot: Naar oordeel van Deerns moet, in analogie met de vanuit de NEN 6075 aangewezen bepalingsmethoden (NEN-EN en NEN-EN ), worden uitgegaan van een temperatuurontwikkeling in de brandruimte (het brandende subbrandcompartiment) volgens de standaard brandkromme. Als gevolg daarvan worden luchtkanalen (inclusief ophangconstructie) tijdens de beproeving blootgesteld aan temperaturen oplopend tot circa 780 C. Dit sluit echter niet aan op het uitgangspunt van de NEN 6075, namelijk dat S200 de rookdoorlatendheid is bij een temperatuur van 200 C. Deerns gaat voor de uitwerking van de S200-eis voor een kanaal wel uit van echte brandtemperaturen en geeft daarbij aan dat dit niet aansluit bij het 200 C-uitgangspunt van NEN DGMR acht het in lijn met NEN 6075 om voor de rookdoorlatendheid van het kanaal niet uit te gaan van echte brandtemperaturen en aan te sluiten bij het 200 C-uitgangspunt van NEN Dit leidt op den duur tot duidelijk lagere kosten dan door Deerns is aangenomen. Zie ook paragraaf 4.2. Merk op dat de uitgangspunten om voor S200 van een kanaal slechts uit te gaan van een thermische belasting van 200 C (deze bullet), en om voor het waarborgen van de werking van het gehele ventilatiesysteem uit te gaan van echte brandtemperaturen (vorige bullet), niet strijdig zijn: bij het kanaal gaat het alleen om de rookwerendheid ter plaatse van de betreffende component, bij het ventilatiesysteem gaat het om de rookwerendheden in het gehele verzorgingsgebied van het ventilatiesysteem. Deerns gebruikt de optie gewaarborgde mechanische ventilatie meerdere malen in de voorbeelden met kostenconsequenties. Daarbij wijkt de interpretatie af van NEN 6075 in de zin dat de afvoerventilatie niet 20 minuten wordt gewaarborgd, maar slechts tot het sluiten van een klep (een situatie die in de huidige bouw al vrijwel altijd aanwezig is). Na het sluiten van de klep kan in de rest van de gevraagde 20 minuten echter rookverspreiding optreden tussen subbrandcompartimenten indien meerdere subbc s aan stroomopwaartse zijde van de klep aan het kanaal zijn aangesloten. Dat Deerns de optie gewaarborgde mechanische ventilatie tot het sluiten van de klep ook gebruikt in ventilatiesystemen met meerdere subbc s stroomopwaarts van de klep, is een duidelijke afwijking van NEN 6075 en naar de mening van DGMR niet acceptabel zonder degelijke onderbouwing. Er zijn soms mogelijkheden voor zo n onderbouwing, maar die zijn alleen uit te werken met verregaande kennis over o.a. fire safety engineering, zoals Deerns overigens zelf ook aangeeft: Gezien het voorgaande wordt geconcludeerd dat, indien aan deze eis [gewaarborgde mechanische ventilatie] moet worden voldaan, veelal een uitgebreide scenarioanalyse noodzakelijk is. Hiervoor is verregaande kennis vereist van onder meer bouwregelgeving, bepalingsmethoden, ventilatiesystemen en fire safety engineering (FSE). 19

20 De interpretatie van DGMR leidt tot meer kleppen met activering op basis van rookmelding dan volgens Deerns nodig is. Dit leidt tot hogere kosten dan door Deerns is aangenomen. Deerns gebruikt ook op andere plaatsen in zijn rapportage oplossingen die afwijken van de NEN 6075-regels. Bijvoorbeeld bij optie c (blz. 17, Ad 3 ), in de vorm van: Het brandwerend bekleden/isoleren (dus een rookdoorlatendheid van S200) wordt overigens niet noodzakelijk geacht, indien een traditionele brandklep wordt toegepast waarvan de activeringstemperatuur van de smeltzekering ruimschoots beneden de bezwijktemperatuur van het ventilatiekanaal ligt. En, in 3.2.1: Indien uitsluitend een rookdoorlatendheidseis van Sa van toepassing is, is een regelklep mogelijk een alternatief voor een brandklep. De regelklep dient dan wel te voldoen aan een lekdichtheid van ten hoogste 200 m³/(m² h) bij omgevingstemperatuur (20 C) en een drukverschil van 300 Pa. Deze afwijkingen van NEN 6075 zijn naar de mening van DGMR in veel gevallen acceptabel, maar er is door Deerns geen onderbouwing gegeven waar deze afwijkingen verantwoord zijn en waar niet. De gevolgen van dit interpretatieverschil zijn naar de mening van DGMR gering, omdat de bijbehorende advieskosten beperkt zijn ten opzichte van de bouwsom (Deerns veronderstelt, op blz. 31 van zijn rapport, dat de bijbehorende kosten zijn te beschouwen als reguliere advieskosten). 4.2 Overige interpretatieverschillen Deerns gaat voor de uitwerking van de S200-eis uit van echte brandtemperaturen en geeft daarbij aan dat dit niet aansluit bij het 200 C-uitgangspunt van NEN DGMR is het hiermee eens, maar acht het realistisch om bij het inschatten van de kostenconsequenties ermee rekening te houden dat op den duur in de markt componenten gebruikt gaan worden die aansluiten op het 200 Cuitgangspunt (geen brandklep met beperkte lekkage meer, maar een echte rookklep). Dat betekent op den duur geen S200 op basis van EI20S of E30S, maar op basis van een alternatieve bepaling of gelijkwaardigheid. Dit heeft een substantiële reductie van kosten tot gevolg ten opzichte van wat door Deerns is aangenomen. 20

21 5. Conclusies en aanbevelingen 5.1 Conclusies Deerns geeft aan dat de verschillende interpretatiemogelijkheden van de NEN 6075 aanzienlijke verschillen betekenen in de initiële bouwkosten, en maakt voor de kostenberekening een bepaalde interpretatiekeuze. DGMR is het eens met Deerns dat verschillende interpretaties, met daardoor verschillende kosten, mogelijk zijn. DGMR acht de door Deerns gekozen interpretatie echter gedeeltelijk onjuist, namelijk niet in lijn met wat met rookcompartimentering wordt beoogd. Een alternatieve interpretatie, waarmee de NEN 6075 consistenter en duidelijker wordt, is uitgewerkt. Deze alternatieve interpretatie leidt op korte termijn tot hogere initiële kosten, maar die hogere kosten nemen op den duur af door lagere kosten van S200-kleppen 9, wanneer hiervoor in de markt niet-brandwerende alternatieven zijn ontwikkeld. De NEN 6075 bevat voor een norm ongewoon veel onduidelijkheden, inconsistenties en mogelijkheden tot interpretatieverschillen. Naar de mening van DGMR is de oplossing hiervoor allereerst een substantieel duidelijkere normtekst. Met daarna een verdere uitwerking van sommige eisen in de norm, zodat ze in de praktijk toepasbaar zijn zonder grote interpretatieverschillen. In de bijlage van dit rapport is een voorstel gedaan voor een nieuwe tekst van de belangrijkste twee hoofdstukken. 5.2 Aanbevelingen NEN 6075 bepaalt de weerstand tegen rookdoorgang van constructieonderdelen, maar geeft geen goed inzicht in de mate van rookverspreiding. Hierdoor is niet te bepalen of het doel van het opnemen van de voorschriften in het Bouwbesluit en het BBL wordt gediend en is geen risicobenadering mogelijk op dit onderwerp. Met het in NEN 6075 beschikbare instrumentarium is echter een substantieel beter inzicht te krijgen. DGMR adviseert daarom de bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang te baseren op de rookwerendheid op scheidingsconstructieniveau. In dit rapport is daarvoor een voorstel gedaan. p.o. ir. R.J.M. (Rudolf) van Mierlo DGMR Bouw B.V. 9 Ook de kosten voor de andere constructieonderdelen in rookwerende scheidingen zullen op den duur lager uitvallen wanneer hiervoor in de markt niet-brandwerende, maar alleen rookwerende alternatieven zijn ontwikkeld, maar deze kostenreductie is geen onderdeel geweest van de Deerns-studie. 21