Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Sickness Impact Profile (SIP) 1 Algemene gegevens

Transcriptie

1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Sickness Impact Profile (SIP) Juli 2010 Review: Thijs van Meulenbroek Invoer : Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren (ICF) Overige (Overig, ongespecificeerd) Activiteiten algemeen, Participatie algemeen Korte beschrijving De Sickness Impact Profile is een generiek instrument om de gezondheidstoestand van individuen en populaties te meten. Met de SIP kan de invloed van ziekte en/of gezondheidsklachten op het dagelijks functioneren worden vastgesteld. De vragenlijst is ontworpen in de Verenigde Staten om gedragsveranderingen te meten, die het gevolg zijn van ziekte. De lijst bevat 136 uitspraken, die zijn ondergebracht in 12 categorieën, die ieder een specifiek gebied van de dagelijkse activiteiten omvatten. Er zijn verschillende korte versies van de SIP in omloop. Doelgroep kan bij verschillende doelgroepen gebruikt worden Auteur: Oorspronkelijke versie Bergner M (1977) Nederlandse versie Luttik A, Jacobs HM, de Witte LP (1985) 2 Doel van het meetinstrument Evaluatief / effectiviteit Inventariserend

2 3 Soort / vorm van het meetinstrument Vragenlijst Opbouw totaal 136 items, 12 subcategorieën: slaap en rust (7 items), emotioneel gedrag (9 items), lichaamsverzorging en beweging (23 items), huishouden (10 items), mobiliteit en verplaatsing (10 items), sociale interactie (20 items), lopen (12 items), alertheid en intellectueel functioneren (10 items), communicatie (9 items), werk (9 items), recreatie en vrije tijd (8 items), eten (9 items) Deze subcategorieën worden samengevoegd in 3 categorieën; fysieke beperking, psychosociale beperking en andere beperking. Het totaal van deze categorieën geeft een beeld van de totale beperking. Invulinstructie gesloten vragen in te vullen door respondent, de interviewer of eventueel door derden op basis van observatie Meetniveau per item: wijze score (variabel itemgewicht); meetniveau ordinaal Meetniveau totaalscore: wijze score (0-100); meetniveau ordinaal Hoe hoger de score op de SIP-68 des te meer beperkingen ervaart de patiënt 2 4 Verkrijgbaarheid Opvraagbaar bij SIP (136 items): Julius Centrum voor Huisartsgeneeskunde en Paitëntgebonden Onderzoek Universiteit Utrecht Heidelberglaan CS Utrecht SIP (68 items): Geschatte kosten SIP (136 items): fotokopie en eventueel licentiekosten SIP (68 items) : gratis te downloaden Copyright ja 5 Methodologische kwaliteit Interne consistentie Tabel 1 : Interne consistentie van de SIP Cronbach s α Totaal SIP Fysiek Psychosociaal Afzonderlijke categorieën Amerikaanse 0,94 2 0,91 2-0,60-0,90 2 SIP Nederlandse SIP 0,91 2 0,90 2 0,84 2 0,45-0,87 2

3 Tabel 2: Interne consistentie van de afzonderlijke categorieën Afzonderlijke categorieën van de SIP Cronbach s α Cronbach s α steekproef n=495 Verpleeghuispatiënten n=168 Slaap en rust 0,39 5 0,57 6 0,60 6 Emotioneel gedrag 0,58 5 0,67 6 0,73 6 Lichaamsverzorging en 0,84 5 0,67 6 0,84 6 beweging Huishouden 0, Mobiliteit en verplaatsing 0,69 5 0,64 6 0,70 6 Sociale interactie 0,72 5 0,82 6 0,79 6 Lopen 0,72 5 0,66 6 0,72 6 Alertheid en intellectueel 0,79 5 0,71 6 0,83 6 functioneren Communicatie 0,73 5 0,48 6 0,80 6 Werk 0, Recreatie en vrije tijd 0,63 5 0,60 6 0,68 6 Eten 0,23 5 0,29 6 0,60 6 SIP- totaal score 0,91 5 0, Reproduceerbaarheid Betrouwbaarheid (reliability) geen gegevens bekend Overeenkomst (agreement) De overeenkomst is berekend op basis van twee metingen met een tussentijd van 24 uur (test-hertestbetrouwbaarheid). Voor de berekening van de overeenkomst op itemniveau gebruikte men het aantal stabiel bevestigende antwoorden gedeeld door dit aantal plus discrepante antwoorden. Voor de totale SIP-136 is deze score 92%, per item is de score gemiddeld 50%. 6 Validiteit Content validity geen gegevens bekend Construct validity De schalen van de Sickness Impact Profile zijn hierbij met de schalen van de NHP vergeleken, zie tabel 3. 5 Tabel 3: Correlaties (Pearson), nierdialysepatiënten, n= 99 NHP Fysieke Energie Pijn Slaap Emotionele Sociale SIP mobiliteit reactie isolatie Slaap en rust Emotioneel gedrag Lichaamsverzorging en beweging Huishouden en bezigheden in en om het huis Mobiliteit en verplaatsing Sociale interactie Lopen Alertheid / intellectueel functioneren

4 Communicatie Werk Recreatie en vrije tijd Eten Criterion validity Correlaties met andere schalen en maten die gezondheid of functionele toestand meten, zijn zodanig hoog dat een voldoende criteriumvaliditeit verondersteld kan worden. 2 Responsiviteit / longitudinale validiteit De SIP136 is een meetinstrument dat sensitief genoeg is om verschillen voor en na de interventie waar te nemen. Deze verschillen corresponderen met vergelijkbare verschillen gevonden met andere meetinstrumenten. De validiteit van de verschillen en de validiteit van de grootte van de verschillen moet nog steeds onderzocht worden. 7 In de onderstaande tabel staan de resultaten van verschillende studies. Deze studies geven de verschilscores weer van de SIP136 vergeleken met de verschilscores van andere meetinstrumenten na interventie. Tabel 4: Verschilscores van de SIP136 vergeleken met andere meetinstrumenten na interventie 7 Studie Populatie (n) Andere meetinstrumenten Conclusie Turner 8 Lage rugpijn (36) SIP-proxy, Beck depression inventory, vas-pijn SIP136 en andere meetinstrumenten significant verbeterd na Deyo en Diehl 9 Lage rugpijn (80) Likert scale pain, self-assessed change interventie Oordeel patient gekoppeld aan SIP136 waarde. Patient positief, hoge waarde Kubo ea 10 Hartfalen (17) Minnesota living with heart failure questionnaire (MLHFQ), exercise duration, peak oxygen consumption SIP136 en MLHFQ significant verbeterd na interventie. Andere metingen niet Berwick 11 Lage rugpijn (222) Vas-pijn Geen effect SIP135 Hyde 12 Zwangere vrouwen met ochtendziekte (16) Multiple affect adjective checklist Tandon ea 13 Hartfalen (111) Self rating scale, Quality of life index (QLI), Quality of Wellbeing scale (QWB) SIP136 en andere meetinstrumenten significant veranderd SIP136 geeft veranderingen, QWB niet.

5 6 Hanteerbaarheid / feasibility Taal orgineel Engels, vertaling Nederlands Benodigdheden uitsprakenlijst voor de mondelinge versie of uitsprakenlijst voor de schriftelijke versie, gebruikershandleiding Randvoorwaarden individueel invullen van de vragen Benodigde tijd mondelinge afname: 25 min.; schriftelijke afname:10 a 15 min. 1 Gebruikershandleiding nee 7 Normgegevens 8 Overige gegevens De SIP 136 is een betrouwbaar en valide instrument dat in verschillende studies gebruikt is waaronder: cervicale discus hernia, nekpijn, lumbale discus hernia, spinale stenosis, rugpijn, vertebrale deformiteiten, osteoporose, chronische pijn en ankylose spondylitis. 14 Er bestaan meerdere verkorte versies van de Sickness Impact Profile (SIP), waaronder de SIP 68, SIP Roland Scale en de SA-SIP30. Over de SIP 68 zijn de volgende methodologische gegevens bekend Interne consistentie Tabel 5: Interne consistentie van de SIP 68 (n=2371) 15 Cronbach s items Somatische autonomie Motorische controle Psychische autonomie en communicatie Sociaal gedrag Emotionele stabiliteit Mobiliteits range SIP Reproduceerbaarheid Test-hertest betrouwbaarheid over vier opeenvolgende metingen van de SIP 68 en de afzonderlijke categorieën, uitgedrukt in Intraclass Correlation Coëfficiënt. 15 Tabel 6. Test-hertest betrouwbaarheid (n=51, reumatische aandoening) 15 ICC Somatische autonomie 0.97 Motorische controle 0.95 Psychische autonomie en communicatie 0.95 Sociaal gedrag 0.94 Emotionele stabiliteit 0.94 Mobiliteits range 0.90 SIP Validiteit

6 Content validity Bij bestudering van de items van de SIP68 blijkt dat zowel fysieke als psychische en sociale aspecten van gezondheid aan de orde komen. Dit zijn dezelfde drie aspecten die genoemd worden in de WHO gezondheidsdefinitie. Indien de inhoud van de SIP68 vergeleken wordt met die van de SIP136, blijkt dat in de SIP68 vanuit alle categorieën, items zijn opgenomen m.u.v. de categorie 'werk'. Wat betreft de inhoudsvaliditeit kan dus gesteld worden dat de SIP68 het WHO concept van gezondheid dekt en dat nagenoeg alle aspecten van de SIP136 ook in de SIP68 zijn vertegenwoordigd. 15 Criterium validity Het belangrijkste criterium voor de SIP68 is uiteraard de SIP136. Omdat beide lijsten zich richten op hetzelfde concept, kan de SIP136 beschouwd worden als een gouden standaard voor de SIP68. Uit de tabel hieronder blijkt dat er een zeer sterke samenhang bestaat tussen de scores op beide lijsten. Vandaar dat ook de criterium validiteit van de SIP68 goed te noemen is. 15 Tabel 7: Correlatie (Pearsons r) tussen verschilscore (t1-t2) SIP136 en SIP68 15 Verschilscore SIP68 SIP136 verschilscore 0.90 Verschilscore fysieke dimensie SIP Verschilscore psychosociale dimensie SIP Recent onderzoek verricht door Nanda et al. bevestigt in grote lijnen de conclusies van de Bruin. Responsiviteit/ longitudinale validiteit geen gegevens bekend Over de SIP Roland zijn de volgende methodologische gegevens bekend Interne consistentie geen gegevens bekend Reproduceerbaarheid De test hertest betrouwbaarheid is 0.91 volgens Roland en Morris 16. Jensen e.a. 17 hebben eveneens onderzoek gedaan naar de methodologische kwaliteit van de SIP Roland scale. Bij dit onderzoek zijn de patiënten met chronische klachten onderverdeeld in 3 verschillende groepen namelijk patiënten met een primaire diagnose van rugpijn (LBP), mensen met een primaire diagnose anders dan rugpijn maar deze hebben toch last van rugpijn (Some LBP) en mensen een primaire diagnose anders dan rugpijn en deze hebben geen last van rugpijn (No LBP). De test hertest betrouwbaarheid voor de LBP-groep bedroeg 0.72, voor de Some LBP-groep 0.77 en voor de No LBP-groep Validiteit Construct validiteit In tabel 8 wordt de SIP Roland vergeleken met de SIP Tabel 8: Correlaties tussen de SIP Roland en de SIP 136 SIP totaal SIP fysiek SIP psychosociaal SIP Roland LBP SIP Roland Some LBP SIP Roland No LBP

7 Hieruit blijkt dat de SIP Roland een goede correlatie heeft met de SIP fysiek, maar een mindere met de psychosociale. Er is geen verschil tussen de verschillende groepen. Responsitiviteit / longitudinale validiteit De sensitiviteit wordt weergegeven in de onderstaande tabel. 17 Tabel 9: De sensitiviteit van de SIP Roland schaal Pretreatment Follow up Significantie Mean (SD) Mean (SD) SIP Roland LBP 8.79 (4.12) 5.04 (4.55) < SIP Roland Some LBP 6.87 (3.66) 3.87 (3.09) < 0.01 SIP Roland No LBP 4.23 (2.89) 1.69 (2.02) < 0.01 Deze resultaten indiceren dat de SIP Roland in staat is om veranderingen waar te nemen na een multidisciplinaire behandeling voor chronische pijn. 9 Literatuurlijst 1. Vakgroep Huisartsgeneeskunde, Rijksuniversiteit Utrecht. De Sickness Impact Profile: een meetinstrument, waarmee de invloed van ziekte en of gezondheidsklachten op het dagelijks functioneren kan worden vastgesteld. Utrecht: Rijksuniversiteit Utrecht; de Bruin AF, de Witte LP, Stevens FCJ, Diederiks JPM. De bruikbaarheid van de Sickness Impact Profile als generieke maat voor functionele toestand. Tijdschrift voor sociale gezondheid. 1992;70(3): Bergner M, Bobbitt RA, Carter WB, Gilson BS. The Sickness Impact Profile: development and final revision of a health status measure. Medical care. 1981;8: Nydevik I, Asberg KH. Subjective dysfunction after stroke: a study with Sickness Impact Profile. Scandinavian journal of primary health care. 1991;4: Essink-Bot M, Agt HME van, Bonsel GJ. NHP of SIP: een vergelijkend onderzoek onder chronisch zieken. Tijdschrift voor sociale gezondheid. 1992;70(3): König-Zahn C, Furer JW, Tax B. Het meten van de gezondheidstoestand: 1.: algemene gezondheid. Assen: Van Gorcum; de Bruin AF, Diederiks JPM, de Witte LP, Stevens FCJ, Philipsen H. Assessing the responsiveness of a functional status measure: the sickness impact profile versus the SIP68. Journal of clinical epidemiology May;50(5): Turner JA. Comparison of group progressive relaxation training and cognitive-behavioral group therapy for chronic low back pain. J Consulting CIin Psych. 1982;50: Deyo RA, Diehl AK. Measuring physical and psychosocial function in patients with low back pain. Spine. 1983;8: Kubo SH, Rector TS, Strobeck JE, Cohn JN. OPC-8212 in the treatment of congestive heart failure: results of a pilot study. Cardiovascular drugs and therapy. 1988;2: Berwick DM, Budman S, Feldstein M. No clinical effect of back schools in an HMO: a randomized prospective trial. Spine. 1989;14: Hyde E. Acupressure therapy for morning sickness: a controlled clinical trial. J Nurse- Midwifery. 1989; Tandon PK, Stander H, Schwarz RP. Analysis of quality of life data from a randomized, placebo-controlled heart failure trial. Journal of clinical epidemiology. 1989;42: Nemeth G. Health related quality of life outcome instruments. European spine journal Jan;15(Suppl 1):S44-51

8 15. de Bruin AF. The measurement of Sickness Impact, the construction of the SIP-68. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg; Roland M, Morris R. A study of the natural history of back pain: part 1: development of a reliable and sensitive measure of disability in low-back pain. Spine. 1983;8: Jensen MP, Strom SE, Turner JA, Romano JM. Validity of the Sickness Impact Profile Roland scale as a measure of dysfunction in chronic pain patients. Pain Aug;50(2):