WON. vakgerichte onderzoeksdidactiek. regio Midden-Randstad. Bijeenkomst 6 11 april Monica Wijers

Transcriptie

1 WON vakgerichte onderzoeksdidactiek regio Midden-Randstad Bijeenkomst 6 11 april 2017 Monica Wijers / Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht

2 DE ACTUALITEIT

3

4

5

6

7 PROGRAMMA

8 Programma 1. Pitches ll-onderzoek ronde 1 Marlous, Peter Z, Conny, (Peter A., Tonny) 2. Leerlijnen 3. Pitches ll-onderzoek ronde 2 Chantal, Lieneke, Jojanneke, Niels, (Eelco) 4. Implementatie op school 5. Evaluatie en afsluiting

9 1 PITCHES RONDE 1

10 Maximaal 4 minuten pitch Marlous, Peter Z, Conny, Peter A., Tonny Per persoon 3 min feedback in 2 zinnen 1 tip en 1 top

11 2 LEERLIJNEN BOUWEN

12 Leerlijn of leerweefsel? Een complete leerlijn leren onderzoeken is: ü Longitudinaal- de onderzoeksopdrachten worden steeds complexer van jaar tot jaar ü Latitudinaal- binnen een leerjaar geïntegreerd in verschillende vakken ü Flexibel leertrajecten kunnen per leerling of klas verschillen

13 Bouwstenen voor een leerlijn leren onderzoeken 1. Variatie in typen onderzoek (keuzemenu) 2. Opbouw in onderzoekstaken van eenvoudig naar complex (schema taakcomplexiteit) 3. Opbouw in mate van zelfsturing (schema begeleidingsstrategieën)

14 Diagram typering onderzoek: keuzemenu Maak je eigen driehoek Methode van data verzameling Observatie Interview / enquête Analyse tekst- of beeldmateriaal Beschrijvend: - puur beschrijvend - vergelijkend - definiërend - evaluerend Verklarend: exploreren (komen tot theoretische vooronderstelli ngen) Verklarend: toetsen (toetsen van verwachtingen) Functie van het onderzoek Literatuuronderzoek ( informatieve literatuur) Experimentee l onderzoek Soort onderzoek Veldonderzoek

15 Taakcomplexiteit Eenvoudig Complexer Complex Inhoudelijk Abstractie van het onderwerp Breedte van het onderwerp Aantal inhoudsdomeinen Toegepast: praktisch probleem Beperking tot één context of niveau Eén inhoudsdomein Toegepast: om maatschappelijk probleem Beperkt aantal contexten en niveaus Twee inhoudsdomeinen uit één of twee schoolvakken Fundamenteel: algemene theorievorming Meer dan twee verschillende contexten en niveaus Meer dan twee inhoudsdomeinen uit meerdere schoolvakken Onderzoeksmatig Aantal soorten onderzoek Aantal methoden van dataverzameling Complexiteit van de bronnen Eén soort Eén methode Bronnen aangereikt en eenduidig te interpreteren Twee soorten, bedoeld voor verschillend facet van vraagstruct. Twee of meer methoden, bij verschillend aspect vraagstruc Bronnen zelf zoeken en benaderen, lastig te vinden en te bereiken en/of multi-interpretabel Twee soorten, mede bedoeld om triangulatie te bereiken (conclusie steviger maken) Twee of meer methoden, mede bedoeld om triangulatie te bereiken (conclusie steviger maken) Bronnen zelf zoeken en benaderen, onduidelijke kans op vindbaarheid en bereikbaarheid en multiinterpretabel

16 Welke mate van sturing kies je? Gedeelde sturing Docentsturing Leerlingsturing Feedbackstrategie Aanreiken Uitleg geven Hard-op denkend voordoen Hints geven Benoemen in hoeverre aan criteria is voldaan Probleem (her-) formuleren Leerlingen laten benoemen in hoeverre aan criteria is voldaan Leerlingen zelf laten evalueren (vragenderwijs). Leerlingen zelf initiatief laten nemen voor bespreking voortgang / producten Voorbeeld Een complete vraagstelling aanreiken Exemplarisch inhoudelijke correcties in schrijfproduct aanreiken Laten zien welke afwegingen jij als docent maakt Een enkele aanwijzing geven om leerlingen op ideeën te brengen Bij een uitgewerkt werkplan geef je als feedback dat het activiteitenoverzicht compleet is (voldaan), maar dat de tijdsinschatting niet reëel is (niet voldaan). In andere woorden weergeven waar de leerlingen mee zitten. Wat waren ook al weer de criteria voor een goed experiment en hoe verhoudt jullie plan zich tot die criteria? Open vraaggesprek: wat gaat goed? Wat gaat niet goed? Wat is het probleem? Wat is daarvan de oorzaak? Hoe zou je dat aanpakken? Alleen feedback op eigen verzoek. Leerlingen dragen wel agendapunten aan.

17 Stap 1 -Huiswerk - Kies een (thema voor een) leerlingonderzoek voor jaar 1 t/m 5 voor je eigen vak. - Werk ten minste 2 leerlingonderzoeken globaal uit Doel: Inzicht krijgen in hoe je kunt variëren in moeilijkheidsgraad van een onderzoekstaak via de onderzoeksvraagstructuur: - Om binnen één onderzoekstaak leerlingen op niveau uit te dagen - Of om een reeks onderzoekstaken te bedenken die goed op elkaar aansluiten (stapsgewijs moeilijker worden) en aansluiten op het te verwachten niveau van de leerlingen

18 Groepen voor stap 2 Opdr. Lieneke Conny Peter Z Charlotte Chantal fb Niels Eelco Tonny Christiaan Jojanneke Marlous Peter A

19 Stap 2: Vul de leerlijn Maak een lege leerlijn op een A3-vel Maak 6 kolommen (6 leerjaren) Zet een horizontale streep halverwege Bovenste deel: mate van taakcomplexiteit & mate van sturing (hand-outs!) - Inbrenger licht de 2 leerlijnopdrachten kort toe - mate van complexiteit (inhoud, onderzoekskundig) en sturing Plaats deze onderzoeksopdrachten in de leerlijn: Schrijf op een post-it de naam van de opdracht Plak hem op de juiste plek in de leerlijn - Vul aan met andere onderzoeksopdrachten door mate van complexiteit en sturing aan te passen

20 Nabespreking leerlijnen opdracht Welk inzicht heeft het werken aan de leerlijn je gebracht? Wat neem je mee uit de leerlijnen van je medecursisten? Wat is nodig om tot een echte leerlijn in school te komen? ülongitudinaal- in alle leerjaren met steeds complexer wordende onderzoeksopdrachten ülatitudinaal- binnen een leerjaar geïntegreerd in verschillende vakken üflexibel variatie in leertrajecten per leerling of klas

21 Naar een vakgerichte leerlijn leren onderzoeken (H3) Discussiepunten vaksectie en afdeling Gewenste mate van afstemming onderzoekstaal (stappen, spelregels) & beoordelingsformat (criteria, rubrics). Aantal opdrachten: gewenste aantal oefenmomenten bij de verschillende vakken; Soort opdrachten: hoeveel grote / hoeveel kleine opdrachten? Bij kleine opdrachten: waar leg je het accent op & wat kook je voor? Ook vakoverstijgende projecten? Doorlopend leerlingdossier: hoe bijhouden welke onderzoekservaring waar wordt opgedaan?.

22 3 PITCHES RONDE 2

23 Maximaal 4 minuten pitch Chantal, Lieneke, Eelco, Jojanneke, Niels Per persoon 3 min feedback in 2 zinnen 1 tip en 1 top

24 4 IMPLEMENTATIE OP SCHOOL

25 Hoe verder met leren onderzoeken in de school? In subgroepen (per school): Brainstorm met elkaar over: 1. Ruimte maken voor vakgericht leren onderzoeken? 2. Ruimte maken voor onderzoekend leren? (Dus: ook in gewone lessen werken aan een onderzoekende houding.) Werk vervolgens samen uit (op een flip-over in steekwoorden): 1. Wat zijn de eerst volgende stappen die ieder van jullie willen zetten in je eigen lespraktijk? 2. Wat zijn de eerst volgende stappen die jullie samen willen zetten in de organisatie om het leren onderzoeken verder te brengen? 3. Wat hebben jullie daarvoor nodig?

26 Implementatie op school Uitwisselen/brainstorm 3-tallen (school+). Wat zijn je plannen voor volgend jaar? vruimte maken voor vakgericht leren onderzoeken? vruimte maken voor onderzoekend leren? Wat heb je daarvoor nodig? vwat zijn jouw eerst volgende stappen? vwat zijn de eerst volgende stappen samen in de organisatie om het leren onderzoeken verder te brengen Wat hebben jullie daarvoor nodig?

27 EVALUATIE & AFSLUITING

28 Een bloemlezing Waar ik blij van werd en trots!

29 leerlingen Leerlingen komen met ontzettend veel ideeën en hadden er geen last dat de opdracht vrij open is. dat je ook bij een taal onderzoek kan doen was wel een eye-opener voor de lln. Tegen mijn verwachtingen in namen leerlingen hun eigen verantwoordelijkheid voor de plantjes. De leerlingen bleken goed in staat om bijna zelfstandig dit onderzoek uit te voeren.

30 Vraagstructuur Het opstellen van een hoofdvraag blijft lastig is een uitdaging door leerlingen steeds weer te verwijzen naar de driehoek met de voorbeeldvragen lukte het de leerlingen vrij aardig tot een goede hoofdvraag te komen.

31 Lln begeleiden Meer verantwoordelijkheid van de leerling zelf, een docent die bijsturend langs de kant staat, die coachende vragen stelt: wat wil je bereiken met je onderzoek? Hoe wil je onderzoek doen? Naar wat wil je onderzoek doen? Wat weten jullie al van dit onderwerp? Beantwoordt jou deelvraag de hoofdvraag? Waar geeft deze deelvraag antwoord op? waarom denk je dat? Waarom doe je dat? Waar denk jij aan bij

32 Nog een keer de leerlingen Ik laat nu de leerlingen meer nadenken en stuur alleen wanneer dat nodig is. Ze denken zo zelf meer naar over wat goed onderzoek doen inhoudt. Ondanks ruimte moet ik ze wel structuur geven, zoals de vraagstructuur ook doet. het helpt om met een artikel (liefst een wetenschappelijke bron) te beginnen. Het zet ze aan het denken en ze komen met creatieve vragen!.

33 Beoordeling Wat ik fijn vond om te zien was dat het beoordelingsformulier er vaak bij gepakt werd, om te kijken hoe ze iets moesten doen en dat de leerlingen hierdoor gestructureerd bezig zijn.

34 Zelf geleerd Ik heb vooral geleerd om veel systematischer te kijken naar wat ik doe en waarom ik iets wil doen. meer inzicht gekregen in het verschil tussen onderzoekend leren en daadwerkelijk onderzoek doen. dat ik snel zie waar de schoen wringt als het gaat om formuleren van een onderzoeksvraag. Als docent vind ik dit enthousiasme [van de lln] een heel zwaarwegend punt

35 Het (zelf onderzoek doen) was een zeer leerzaam proces om zelf ook weer eens mee te maken, normaal verzin je een opdracht maar maak je deze zelf niet. Deze keer wel en dat was confronterend dat het belangrijk is dat leerlingen eigenaar zijn van het onderzoek.

36 Tenslotte hoe vaker je met dit soort opdrachten werkt hoe vaardiger je wordt! Geldt dus niet alleen voor de lln maar ook voor de docent.

37 Evaluatie Dank voor deze persoonlijke reflecties! En ook nog een standaardformulier: nu eerst maar even invullen.

38 Afronding Website blijft voorlopig nog even open. Dropbox, had het zin? Wat wil je nog van elkaars spullen zien? Persoonlijke slotfeedback van mij komt per mail. Certificaten komen per post Succes & plezier!