Omdat hij geen goed zicht meer heeft op de noden en behoeften van anderen, wordt het gedrag ook meer egocentrisch.

Transcriptie

1 Adviesfiche Naam cliënt:... Level CDM: 4,5 Gebruikt assessment: observatie / CPT / RTI-E / ACLS Datum:... Therapeut:... HANDELINGSPROBLEMEN Op level 4,5 heeft de cliënt problemen met nieuwe en/of complexe activiteiten. Enkel vertrouwde, niet al te complexe routine-activiteiten (bijv. de meeste ADL-taken) lukken nog goed. Twee dingen tegelijk doen (bijv. werken én een gesprek voeren) is lastig. Zaken als abstract redeneren, kritisch denken en toekomstdenken zijn erg moeilijk geworden. Omdat hij geen goed zicht meer heeft op de noden en behoeften van anderen, wordt het gedrag ook meer egocentrisch. WOONOMGEVING / NOOD AAN ASSISTENTIE Cliënten van level 4 wonen soms nog alleen, al is dat niet zonder risico. Ze moeten dan in ieder geval beschikken over een goed zorg-netwerk dat de risico s tracht te beperken en hulp en ondersteuning biedt bij alle complexe bezigheden (bijv. budgetbeheer), in nieuwe situaties en bij activiteiten die een zeker risico inhouden, bijv. verplaatsingen in druk verkeer,... Indien de cliënt niet meer zelfstandig kan wonen, dient gezocht te worden naar een woonomgeving met extra ondersteuning en begeleiding. Daarbij gaat de voorkeur uit naar een woonvorm waar de dagen volgens voldoende voorspelbare patronen verlopen en de cliënt zich aan vaste dagelijkse routines kan houden. A.D.L. (Activiteiten van het Dagelijks Leven) Goed gekende ADL-taken kunnen uitgevoerd worden. Dit gebeurt vaak op een stereotiepe wijze en in een wat trager tempo. De afwerking is soms wat minder goed. Tips en/of adviezen: Uiterlijk verzorgen (verzorging van haar, nagels, tanden; aanbrengen cosmetica; scheren) o Demonstreer nieuwe handelingen, zoals een haardroger gebruiken, stap voor stap, op een rustig tempo.

2 o Stimuleer de cliënt misschien eens om een keertje te experimenteren met iets nieuw (bijv. een ander kapsel ) Wassen o Leer de cliënt moeilijke transfers in en uit het bad of de douche veilig uitvoeren of bied hulp. o Heb aandacht voor valpreventie (bijv. gevaar voor uitglijden) Kleden o Leer de cliënt de gepaste kleding uitkiezen. o Leer de cliënt moeilijke kledingstukken correct aandoen. o Stimuleer de cliënt misschien eens om een keertje te experimenteren met iets nieuw (bijv. accessoires ). Toiletgebruik o Herinner de cliënt eraan om nog even naar het toilet te gaan voor hij weggaat. o Leer de cliënt te kloppen voor hij het toilet binnen gaat. o Leer de cliënt te controleren of hij het toilet netjes achter laat. Voeding o Leg voeding- en/of dieetschema s uit aan de cliënt. Overleg met de cliënt over zijn eetgewoonten. o Leer de cliënt dieetvoorschriften correct opvolgen. o Leer de cliënt tafelmanieren aan die hij nog niet uit zichzelf toepast, zoals wachten op de anderen, hen smakelijk eten wensen, eten doorgeven e.d.m. Medicatie o Leer de cliënt de juiste medicatie innemen op het gepaste tijdstip, eventueel met behulp van een pillendoos. Blijf wel superviseren! o De zorgverlener blijft eindverantwoordelijk voor een correct medicatiegebruik. o Wees alert op mogelijke bijwerkingen van medicatie. LEERVERMOGEN De cliënt kan nog nieuwe dingen aanleren, maar het leren verloopt traag. Het kan vele weken tot maanden duren vooraleer iets nieuws is aangeleerd. Men hanteert hierbij best het principe

3 van foutloos leren, waarbij men tracht te voorkomen dat de cliënt fouten maakt tijdens het leerproces. De cliënt zal wat hij leerde op eerder stereotiepe wijze uitvoeren. Er is weinig of geen generalisatie. Hij zal zich niet zomaar aanpassen aan wisselende omstandigheden. Een cliënt die bijv. in de therapie iets heeft leren koken, zal moeilijkheden ondervinden om dat thuis zelf te doen indien hij daar geen begeleiding bij krijgt. Hoe iets aanleren: uitleg geven en de cliënt het vervolgens zelf laten doen (direct corrigeren als de cliënt iets fout doet, zodat hij het foutloos aanleert) de activiteit samen doen de activiteit voordoen en de cliënt het vervolgens zelf laten doen (direct corrigeren als de cliënt iets fout doet, zodat hij het foutloos aanleert) veel herhaling voorzien ( inslijpen ) mogelijke technieken hierbij: o forward chaining: de eerste keer doe je de activiteit samen met de cliënt. De volgende keer doet de cliënt de eerste stap van de activiteit zelfstandig en de daaropvolgende stappen doe je samen met de cliënt. De volgende keer doet de cliënt de eerste 2 stappen van de activiteit zelfstandig, de andere stappen van de activiteit worden samen gedaan. Dit blijf je zo verder doen tot de cliënt alle stappen en dus de hele activiteit zelfstandig kan uitvoeren. o backward chaining: de eerste keer doe je de activiteit samen met de cliënt. De volgende keer doe je alle stappen samen met de cliënt behalve de laatste stap van de activiteit: die doet hij zelfstandig. De volgende keer doe je alle stappen behalve de laatste 2 stappen samen met de cliënt en de cliënt doet de laatste 2 stappen van de activiteit zelfstandig. Dit blijf je zo verder doen tot de cliënt alle stappen en dus de hele activiteit zelfstandig kan uitvoeren. Tip: complexe activiteiten worden best opgesplitst in kleinere deelhandelingen. Ook stappenplannen (ev. met foto s) kunnen nuttig zijn. DAGBESTEDING Een job uitoefenen in het gewone arbeidscircuit is meestal niet meer mogelijk, tenzij er bijzondere aanpassingen gebeuren en er veel begeleiding voorzien wordt. Wat de dagbesteding betreft, is een cliënt van level 4,5 vaak geneigd terug te vallen op vertrouwde bezigheden. Hij voelt zich het veiligst en het best in een vertrouwde situatie waarin hij met vertrouwde routines kan handelen. Daarbij is het ook aangewezen dat hij dat op zijn eigen tempo kan doen (meestal zal dat wat trager zijn). Taken die uit verschillende deelstappen bestaan, verlopen soms beter als er gewerkt wordt met een vast stappenplan.

4 Nieuwe of complexe activiteiten zijn voor de cliënt soms wat beangstigend. Hij kan er niet zo soepel mee omgaan. Wat extra begeleiding is dan aangewezen. De cliënt is ook gemakkelijker afgeleid en kan zijn aandacht moeilijk verdelen over verschillende zaken tegelijk. De cognitieve problemen leiden er ook toe dat de cliënt wat moeilijker zélf initiatieven zal nemen. Op die manier geeft hij soms een wat passieve of ongemotiveerde indruk. Sàmen overleggen over toekomstplannen en doelen is nodig. Vaste dag- en weekprogramma s kunnen heel nuttig zijn en ervoor zorgen dat de cliënt een zinvolle en voldoende actieve dagbesteding heeft. Tips: o laat de cliënt werken op zijn eigen tempo o zorg voor een rustige, prikkelarme omgeving, bijv. door niet te veel te praten terwijl de cliënt bezig is, door te zorgen voor een ordelijke werkomgeving, o vraag één ding van de cliënt per keer o werk eventueel met eenvoudige stappenplannen, lijstjes, Suggesties: o dagcentrum o beschutte werkplaats o vrijwilligerswerk, mits veel begeleiding o crea-activiteiten o koken o sporten o computer, film, eenvoudige gezelschapsspelen, kaarten, lezen, o tuinieren o huishoudelijke taken o muziek o dieren verzorgen o uitstapjes doen, reizen Bronnen Allen, C.K., Earthart, C., Blue, T. (1992) Occupational therapy treatment goals for the physically and cognitively disabled. The American occupational therapy association. Allen, C.K., Blue,T., Earhart, C. (1995) Understanding cognitive modes of performance. Allen conferences. Katz, N. (2006), Allen, C.K. (1989). Routine Task Inventory Expanded Allen, C.K., (1999). Structures of Cognitive Performance Modes. Ormond, Florida: Allen Conferences. Compiled by: Tina Champagne M.Ed., OTR/L Allen Authorized Advisor, International ~ 10/2001

5 Levy L., Burns T, Cognitive Disabilities Reconsidered. Rehabilitation of older adults with dementia in Katz N., Cognition and occupation across the life span, Bethesda: AOTA, 2005, p T. Champagne, Allen Cognitive Level Caregiver Guides, gevonden op internet op 10/10/2009 op T. Champagne, Sensory Diet Guides, gevonden op internet op 09/11/2009 op Corthout, R., (2010). Het Cognitive Disabilities Model bij personen met een NAH, gevonden op internet op 09/11/2009 op Paepen, R., (2010). Het Cognitive Disabilities Model bij personen met NAH: ontwerp en evaluatie fiches, gevonden op internet op 09/11/2009 op